2012-10-01 08:10:44
Η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας δυσχεραίνει τις προσπάθειες των χωρών -συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Ιταλίας- να προχωρήσουν σε ευρείας κλίμακας μείωση του χρέους, όπως τα είχε καταφέρει ο Καναδάς στη διάρκεια της δεκαετίας του '90, σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι εξωγενείς παράγοντες αποτελούν σημαντικό στοιχείο για τις χώρες που εφαρμόζουν πρόγραμμα δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων, αναφέρει σε έκθεσή του το ΔΝΤ, μελετώντας τις περιπτώσεις έξι ανεπτυγμένων χωρών και των προσπαθειών τους για τη μείωση των υψηλών επιπέδων χρέους σε διαφορετικούς καιρούς κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Οι κυβερνήσεις με υψηλά επίπεδα χρεών αντιμετωπίζουν σήμερα έναν κόσμο ευρέων προσπαθειών δημοσιονομικής σταθερότητας, πιέσεων απομόχλευσης από τον ιδιωτικό τομέα, αρνητικές δημογραφικές τάσεις, σε συνδυασμό με τις αρνητικές συνέπειες από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, αναφέρει το ΔΝΤ, σε ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης για της προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας (World Economic Outlook). «Οι προσδοκίες για το τι μπορεί να επιτευχθεί χρειάζεται να προσδιοριστούν με ρεαλιστικό τρόπο», αναφέρει το ΔΝΤ.
Από την εποχή του Β' Παγκοσμίου
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το δημόσιο χρέος στις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει αυξηθεί στα υψηλότερα επίπεδα από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. «Σε Ιαπωνία, ΗΠΑ και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (όπως, για παράδειγμα, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Γαλλία και Ισπανία) τα επίπεδα δημοσίου χρέους υπερβαίνουν το 100% του ΑΕΠ». Οι αναιμικοί ρυθμοί ανάπτυξης, τα επίμονα δημοσιονομικά ελλείμματα και οι υψηλές μελλοντικές υποχρεώσεις, εξαιτίας των πιέσεων στις δαπάνες που απορρέουν από τη γήρανση του πληθυσμού, καθώς και οι αδυναμίες του χρηματοπιστωτικού τομέα έχουν εντείνει σε μεγάλο βαθμό τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών. Οι συγκεκριμένες ανησυχίες αντικατοπτρίζονται στις υποβαθμίσεις των πιστοληπτικών κατατάξεων των χωρών και το υψηλότερο κόστος δανεισμού, ειδικά για ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες. Γι' αυτό το λόγο, η αποκατάσταση των δημοσιονομικών ανισορροπιών και η μείωση του δημοσίου χρέους ενέχουν υψηλή προτεραιότητα», τονίζει το ΔΝΤ στην έκθεσή του.
Η αντιπαράθεση για τα μέτρα λιτότητας
Το Ταμείο εστιάζει στην αντιπαράθεση για τον κατάλληλο συνδυασμό μέτρων προς την επίτευξη μιας επιτυχημένης δημοσιονομικής προσαρμογής, με ορισμένους να τάσσονται υπέρ των μέτρων λιτότητας και κάποιους άλλους να υποστηρίζουν ότι η λιτότητα οδηγεί σε οικονομικό αδιέξοδο, δεδομένης της οικονομικής συρρίκνωσης, και ότι η τόνωση της ανάπτυξης μέσω δημοσιονομικών μέτρων στήριξης είναι πιο σημαντική.
Τα χρήσιμα διδάγματα
Για τις χώρες που βρίσκονται αντιμέτωπες με υψηλά επίπεδα δημοσίου χρέους, τα ιστορικά στοιχεία στα οποία βασίζονται οι υπολογισμοί του ΔΝΤ προφέρουν ορισμένα χρήσιμα διδάγματα. Κατά πρώτον, οι προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης χρειάζεται να συνοδεύονται από συμπληρωματικά μέτρα για τη στήριξη της ανάπτυξης: η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ζητημάτων θα πρέπει να γίνεται σε συνδυασμό με όσο το δυνατόν πιο υποστηρικτικές συνθήκες νομισματικής πολιτικής.
Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, οι αδυναμίες του τραπεζικού συστήματος και του εταιρικού τομέα δεν άφησαν μεγάλα περιθώρια για αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής, οδηγώντας σε αναιμική ανάπτυξη, η οποία δεν επέτρεψε την επίτευξη δημοσιονομικής σταθερότητας. Κατά συνέπεια, το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται. Δεύτερον, τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής πρέπει να δίνουν έμφαση σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, παρά σε προσωρινά, πρόσκαιρα μέτρα.
Το ΔΝΤ φέρει ως παράδειγμα τις επιτυχημένες προσπάθειες Βελγίου και Καναδά σε σύγκριση με τις προσπάθειες της Ιταλίας για τη μείωση του χρέους, καθώς δόθηκε έμφαση στις διαρθρωτικές βελτιώσεις. Τρίτον, για την αποκατάσταση των δημοσίων οικονομικών και η μείωση του χρέους χρειάζεται χρόνος.
Η δημοσιονομική προσαρμογή σε Ευρώπη και ΗΠΑ
Για την Ευρωζώνη, η μελέτη του ΔΝΤ διαπιστώνει ότι η πρόοδος ενδεχομένως να είναι περιορισμένη, εκτός κι αν διευθετηθούν τα ζητήματα περί νομισματικής ένωσης και των προβλημάτων του χρηματοπιστωτικού τομέα. Στον αντίποδα, οι συνθήκες στις ΗΠΑ είναι κατάλληλες για δημοσιονομική εξυγίανση.
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο
Στο κεφάλαιο του World Economic Outlook, το ΔΝΤ κάνει μια ιστορική αναδρομή των τελευταίων 100 χρόνων, μελετώντας 26 περιπτώσεις ορισμένων χωρών με υψηλά επίπεδα χρέους, εστιάζοντας σε Βρετανία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις ΗΠΑ μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και σε Βέλγιο, Καναδά, Ιταλία και Ιαπωνία στη διάρκεια της δεκαετίας του '80 και του '90. Στο πλαίσιο της αναδρομής διαπιστώνεται ότι δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών η υπέρβαση του δημοσίου χρέους σε επίπεδα πάνω από το 100% του ΑΕΠ. Από τις 22 ανεπτυγμένες οικονομίες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, περισσότερες από τις μισές βρέθηκαν αντιμέτωπες με τουλάχιστον ένα επεισόδιο υψηλών επιπέδων δημοσίου χρέους στο χρονικό διάστημα μεταξύ 1875-1997, αναφέρεται στην έκθεση.
«Σε ορισμένες χώρες καταγράφηκαν πολλαπλά επεισόδια: τρία για Βέλγιο και Ιταλία και δύο για Καναδά, Γαλλία, Ελλάδα, Ολλανδία και Νέα Ζηλανδία», αναφέρεται στην έκθεση. Μεταξύ των 26 επεισοδίων, μόνο τρία κατέληξαν σε στάση πληρωμών: Γερμανία (το 1918) και Ελλάδα (το 1888 και το 1931), με τη χώρα να κηρύσσει στάση πληρωμών το 1894 και το 1932. Το ΔΝΤ όμως τονίζει ότι αυτά τα επεισόδια δεν μπορούν να συσχετιστούν με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ανεπτυγμένες οικονομίες, επικαλούμενο διαφόρους λόγους, όπως πολιτικούς (για παράδειγμα, η πολεμική αστάθεια στη Γερμανία κατά την εποχή μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο) ή το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του χρέους ήταν σε ξένο νόμισμα (ή χρυσό). «Τα ελληνικά επεισόδια μοιάζουν αρκετά με τις κρίσεις κρατικού χρέους στις αναδυόμενες αγορές, στη διάρκεια των οποίων η απότομη υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είχε οδηγήσει σε δραματική αύξηση της αξίας των υποχρεώσεων σε ξένο συνάλλαγμα», τονίζεται στην έκθεση.
Τα ελληνικά επεισόδια
Το ΔΝΤ τονίζει ότι τα ελληνικά επεισόδια υπέρβασης του δημοσίου χρέους πάνω από το 100% του ΑΕΠ μοιάζουν αρκετά με τις κρίσεις κρατικού χρέους στις αναδυόμενες αγορές, στη διάρκεια των οποίων η απότομη υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είχε οδηγήσει σε δραματική αύξηση της αξίας των υποχρεώσεων σε ξένο συνάλλαγμα.
Οχι στα πρόσκαιρα μέτρα
Τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής πρέπει να δίνουν έμφαση σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, παρά σε προσωρινά, πρόσκαιρα μέτρα. Το ΔΝΤ φέρει ως παράδειγμα τις επιτυχημένες προσπάθειες Βελγίου και Καναδά σε σύγκριση με τις προσπάθειες της Ιταλίας για τη μείωση του χρέους
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΟΤΣΟΒΟΥ - [email protected]
Από την εποχή του Β' Παγκοσμίου
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το δημόσιο χρέος στις ανεπτυγμένες οικονομίες έχει αυξηθεί στα υψηλότερα επίπεδα από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. «Σε Ιαπωνία, ΗΠΑ και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (όπως, για παράδειγμα, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Γαλλία και Ισπανία) τα επίπεδα δημοσίου χρέους υπερβαίνουν το 100% του ΑΕΠ». Οι αναιμικοί ρυθμοί ανάπτυξης, τα επίμονα δημοσιονομικά ελλείμματα και οι υψηλές μελλοντικές υποχρεώσεις, εξαιτίας των πιέσεων στις δαπάνες που απορρέουν από τη γήρανση του πληθυσμού, καθώς και οι αδυναμίες του χρηματοπιστωτικού τομέα έχουν εντείνει σε μεγάλο βαθμό τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών. Οι συγκεκριμένες ανησυχίες αντικατοπτρίζονται στις υποβαθμίσεις των πιστοληπτικών κατατάξεων των χωρών και το υψηλότερο κόστος δανεισμού, ειδικά για ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες. Γι' αυτό το λόγο, η αποκατάσταση των δημοσιονομικών ανισορροπιών και η μείωση του δημοσίου χρέους ενέχουν υψηλή προτεραιότητα», τονίζει το ΔΝΤ στην έκθεσή του.
Η αντιπαράθεση για τα μέτρα λιτότητας
Το Ταμείο εστιάζει στην αντιπαράθεση για τον κατάλληλο συνδυασμό μέτρων προς την επίτευξη μιας επιτυχημένης δημοσιονομικής προσαρμογής, με ορισμένους να τάσσονται υπέρ των μέτρων λιτότητας και κάποιους άλλους να υποστηρίζουν ότι η λιτότητα οδηγεί σε οικονομικό αδιέξοδο, δεδομένης της οικονομικής συρρίκνωσης, και ότι η τόνωση της ανάπτυξης μέσω δημοσιονομικών μέτρων στήριξης είναι πιο σημαντική.
Τα χρήσιμα διδάγματα
Για τις χώρες που βρίσκονται αντιμέτωπες με υψηλά επίπεδα δημοσίου χρέους, τα ιστορικά στοιχεία στα οποία βασίζονται οι υπολογισμοί του ΔΝΤ προφέρουν ορισμένα χρήσιμα διδάγματα. Κατά πρώτον, οι προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης χρειάζεται να συνοδεύονται από συμπληρωματικά μέτρα για τη στήριξη της ανάπτυξης: η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ζητημάτων θα πρέπει να γίνεται σε συνδυασμό με όσο το δυνατόν πιο υποστηρικτικές συνθήκες νομισματικής πολιτικής.
Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, οι αδυναμίες του τραπεζικού συστήματος και του εταιρικού τομέα δεν άφησαν μεγάλα περιθώρια για αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής, οδηγώντας σε αναιμική ανάπτυξη, η οποία δεν επέτρεψε την επίτευξη δημοσιονομικής σταθερότητας. Κατά συνέπεια, το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται. Δεύτερον, τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής πρέπει να δίνουν έμφαση σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, παρά σε προσωρινά, πρόσκαιρα μέτρα.
Το ΔΝΤ φέρει ως παράδειγμα τις επιτυχημένες προσπάθειες Βελγίου και Καναδά σε σύγκριση με τις προσπάθειες της Ιταλίας για τη μείωση του χρέους, καθώς δόθηκε έμφαση στις διαρθρωτικές βελτιώσεις. Τρίτον, για την αποκατάσταση των δημοσίων οικονομικών και η μείωση του χρέους χρειάζεται χρόνος.
Η δημοσιονομική προσαρμογή σε Ευρώπη και ΗΠΑ
Για την Ευρωζώνη, η μελέτη του ΔΝΤ διαπιστώνει ότι η πρόοδος ενδεχομένως να είναι περιορισμένη, εκτός κι αν διευθετηθούν τα ζητήματα περί νομισματικής ένωσης και των προβλημάτων του χρηματοπιστωτικού τομέα. Στον αντίποδα, οι συνθήκες στις ΗΠΑ είναι κατάλληλες για δημοσιονομική εξυγίανση.
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο
Στο κεφάλαιο του World Economic Outlook, το ΔΝΤ κάνει μια ιστορική αναδρομή των τελευταίων 100 χρόνων, μελετώντας 26 περιπτώσεις ορισμένων χωρών με υψηλά επίπεδα χρέους, εστιάζοντας σε Βρετανία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις ΗΠΑ μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και σε Βέλγιο, Καναδά, Ιταλία και Ιαπωνία στη διάρκεια της δεκαετίας του '80 και του '90. Στο πλαίσιο της αναδρομής διαπιστώνεται ότι δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών η υπέρβαση του δημοσίου χρέους σε επίπεδα πάνω από το 100% του ΑΕΠ. Από τις 22 ανεπτυγμένες οικονομίες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, περισσότερες από τις μισές βρέθηκαν αντιμέτωπες με τουλάχιστον ένα επεισόδιο υψηλών επιπέδων δημοσίου χρέους στο χρονικό διάστημα μεταξύ 1875-1997, αναφέρεται στην έκθεση.
«Σε ορισμένες χώρες καταγράφηκαν πολλαπλά επεισόδια: τρία για Βέλγιο και Ιταλία και δύο για Καναδά, Γαλλία, Ελλάδα, Ολλανδία και Νέα Ζηλανδία», αναφέρεται στην έκθεση. Μεταξύ των 26 επεισοδίων, μόνο τρία κατέληξαν σε στάση πληρωμών: Γερμανία (το 1918) και Ελλάδα (το 1888 και το 1931), με τη χώρα να κηρύσσει στάση πληρωμών το 1894 και το 1932. Το ΔΝΤ όμως τονίζει ότι αυτά τα επεισόδια δεν μπορούν να συσχετιστούν με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ανεπτυγμένες οικονομίες, επικαλούμενο διαφόρους λόγους, όπως πολιτικούς (για παράδειγμα, η πολεμική αστάθεια στη Γερμανία κατά την εποχή μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο) ή το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του χρέους ήταν σε ξένο νόμισμα (ή χρυσό). «Τα ελληνικά επεισόδια μοιάζουν αρκετά με τις κρίσεις κρατικού χρέους στις αναδυόμενες αγορές, στη διάρκεια των οποίων η απότομη υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είχε οδηγήσει σε δραματική αύξηση της αξίας των υποχρεώσεων σε ξένο συνάλλαγμα», τονίζεται στην έκθεση.
Τα ελληνικά επεισόδια
Το ΔΝΤ τονίζει ότι τα ελληνικά επεισόδια υπέρβασης του δημοσίου χρέους πάνω από το 100% του ΑΕΠ μοιάζουν αρκετά με τις κρίσεις κρατικού χρέους στις αναδυόμενες αγορές, στη διάρκεια των οποίων η απότομη υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είχε οδηγήσει σε δραματική αύξηση της αξίας των υποχρεώσεων σε ξένο συνάλλαγμα.
Οχι στα πρόσκαιρα μέτρα
Τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής πρέπει να δίνουν έμφαση σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, παρά σε προσωρινά, πρόσκαιρα μέτρα. Το ΔΝΤ φέρει ως παράδειγμα τις επιτυχημένες προσπάθειες Βελγίου και Καναδά σε σύγκριση με τις προσπάθειες της Ιταλίας για τη μείωση του χρέους
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΟΤΣΟΒΟΥ - [email protected]
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο καιρός της Δευτέρας
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
