2017-05-18 00:51:11
Η κατασκευή του Πενταγώνου των ΗΠΑ ξεκίνησε στις 11 Σεπτεμβρίου 1941, εξήντα ακριβώς χρόνια δηλαδή πριν από τη μέρα της τρομοκρατικής επίθεσης που άλλαξε τον σύγχρονο κόσμο, μέρος της οποίας κατευθύνθηκε και στο στρατηγείο των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.
Το σύμβολο της αμερικανικής στρατιωτικής υπεροχής δεν ξέφυγε από το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και πολλοί ήταν αυτοί που υπέδειξαν αμέσως την τραγική σύμπτωση. Εκτός κι αν δεν ήταν σύμπτωση.
Στις όχθες του ποταμού Ποτόμακ, απέναντι από την Ουάσιγκτον, στην κομητεία Άρλινγκτον της Βιρτζίνια, στέκεται λοιπόν το σπίτι του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, ένα πεντάγωνο κτίριο από τσιμέντο και ατσάλι που λειτουργεί ως σημάδι της στρατιωτικής ισχύος της χώρας.
Τεράστιο και «βαρύ», το Πεντάγωνο παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα κτίρια γραφείων του κόσμου, παρά το πλήγμα στο γόητρο αλλά και την ύπαρξή του που δέχτηκε την 11η Σεπτεμβρίου, όταν οι τρομοκράτες έριξαν πάνω του ένα επιβατικό αεροπλάνο που σκότωσε 189 ανθρώπους και κατέστρεψε ένα καλό μέρος της κτιριακής του υποδομής.
Οι επισκευές του Πενταγώνου κράτησαν μόλις έναν χρόνο, παρά τις εκτεταμένες φθορές, καθώς οι Αμερικανοί θέλησαν οι εργασίες αποκατάστασης να ακολουθήσουν τον ίδιο φρενιασμένο ρυθμό με εκείνον της αρχικής κατασκευής του εξήντα χρόνια πρωτύτερα.
Ακόμα και με τα σημερινά αρχιτεκτονικά δεδομένα, το στρατηγείο του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ παραμένει ένα εντυπωσιακό κτίριο, παρά τα 75 χρόνια της ζωής του.
Κι αν μετά τα αιματηρά γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 η Αμερική θα ξεκινούσε την ένοπλη περιπέτειά της που ονομάστηκε Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας, το ίδιο συνέβη λίγο πολύ και στην αρχική 11η Σεπτεμβρίου που θεμελιώθηκε. Μέσα σε τρεις μήνες, οι ΗΠΑ κήρυξαν τον πόλεμο στις δυνάμεις του Άξονα, μετατρέποντας μια σχεδόν ευρωπαϊκή υπόθεση σε παγκόσμιο πόλεμο. Μέχρι το 1945, το Πεντάγωνο θα στέγαζε τον πλέον ισχυρό στρατό του πλανήτη, γεγονός που παραμένει σε ισχύ ως τις μέρες μας Πραγματικά τεράστιο
Δεν είναι ότι φαίνεται απλώς πελώριο, είναι κιόλας! Μιλάμε για περισσότερα από 600.000 τ.μ. (613.160 τ.μ. για την ακρίβεια) και οι διάδρομοι καθενός από τους πέντε υπέργειους ορόφους αγγίζουν μήκος 28 χιλιομέτρων! Γι’ αυτό και παλιότερα, πριν αποκτήσει κάθε γραφείο το τηλέφωνό του και υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αργότερα, οι κλητήρες όργωναν τους διαδρόμους με πατίνια.
Όσο για την κεντρική πλατεία στο κέντρο του κτιριακού συγκροτήματος, είναι σχεδόν πέντε στρέμματα (20.000 τ.μ.), το απόλυτο σημείο μηδέν κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, καθώς εκεί ακριβώς υπολόγιζαν οι αμερικανοί επιτελείς πως θα έπεφτε ο πρώτος σοβιετικός πυρηνικός πύραυλος!
Παρά το σχετικά χαμηλό ύψος των πέντε ορόφων, κάθε πλευρά του έχει μήκος μεγαλύτερο από 280 μέτρα, κάτι που σημαίνει ότι ένας γύρος γύρω από το Πεντάγωνο είναι σχεδόν 1,5 χιλιόμετρο! Μοιραία όταν αποπερατώθηκε το 1943 ήταν το μεγαλύτερο συγκρότημα γραφείων του κόσμου, παραμένοντας ακόμα και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα, στεγάζοντας πάνω από 30.000 στρατιωτικούς, πολίτες και υποστηρικτικό προσωπικό.
Το Υπουργείο Πολέμου θέλει σπίτι και το θέλει γρήγορα
Καθώς το Πεντάγωνο φτιάχτηκε γρήγορα και με το κατεπείγον του πράγματος, μέχρι τα τέλη Απριλίου 1942, μόλις οχτώ μήνες δηλαδή από τα πρώτα μπετά, άρχισαν να μετακομίζουν εντός του οι πρώτοι υπάλληλοι. Στις 15 Ιανουαρίου 1943, χάρη στις 24 βάρδιες και τις στρατιές των εργατών, το μεγαθήριο είχε αποπερατωθεί!
Οι στιγμές είναι ιστορικές όπως κι αν το δεις. Στις 27 Μαΐου 1941, τρεις βδομάδες μετά την αιφνιδιαστική επίθεση του Γ’ Ράιχ στη Σοβιετική Ένωση, ο αμερικανός πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ κηρύσσει τις ΗΠΑ σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο Β’ Παγκόσμιος μαίνεται σε πλήρη ανάπτυξη και ο Χίτλερ έχει στα χέρια του ένα καλό κομμάτι της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Απαντώντας στις νέες πιεστικές ανάγκες, το αμερικανικό Υπουργείο Πολέμου αναπτύσσεται τάχιστα και σύντομα διαθέτει 24.000 άτομα προσωπικό διασκορπισμένους σε 17 κτίρια σε όλη την Ουάσιγκτον. Μέχρι τις αρχές του νέου έτους, ο αριθμός υπολογίζονταν πως θα έφτανε στις 30.000. Χρειαζόταν μια λύση και μάλιστα σύντομα…
Οι μηχανικοί δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στον καταιγιστικό ρυθμό της κατασκευής
Μετά το Περλ Χάρμπορ, το στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ άρχισε να κατακλύζει την Ουάσιγκτον, φτάνοντας κατά χιλιάδες από κάθε γωνιά της χώρας. Η πίεση για την άμεση επαγγελματική στέγασή τους έγινε επιτακτικότατη, κι έτσι η κατασκευή πολλών πτερύγων ξεκινούσε συχνά πριν φτιαχτούν τα σχέδια και βγουν οι άδειες!
Γι’ αυτό και υπήρχαν στο σημείο πάνω από 1.000 αρχιτέκτονες και μηχανικοί, ώστε να λύνουν τα ζητήματα που ανέκυπταν διαρκώς απουσία κεντρικού σχεδιασμού. Ο ίδιος ο Ρούζβελτ είχε εγκρίνει λίγο πρωτύτερα ένα νέο στρατηγείο για το Υπουργείο Άμυνας, συνολικής δαπάνης 18 εκατ. δολαρίων, το οποίο θα παραδιδόταν τον Ιούνιο του 1941.
Μέχρι τότε βέβαια φάνηκε πως το κτίριο αυτό θα ήταν πολύ μικρό για να στεγάσει όλες αυτές τις χιλιάδες των στρατιωτικών που είχαν πλημμυρίσει την πρωτεύουσα. Το συγκεκριμένο οίκημα αποπερατώθηκε ωστόσο και λειτούργησε μετά το 1947 ως το νέο σπίτι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο στρατηγός Μάρσαλ, επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, στράφηκε στον ταξίαρχο Σόμερβελ, διοικητή του Μηχανικού, αναζητώντας άμεσα λύση. Η πρόταση του ταξιάρχου ήταν θρασυτάτη! Μιλούσε για ένα πελώριο στρατηγείο 370.000 τ.μ. που θα μπορούσε να στεγάσει με άνεση 40.000 ανθρώπους.
Ένα τέτοιο κολοσσιαίο κτίριο δεν χωρούσε φυσικά στην πυκνοκατοικημένη Ουάσιγκτον, κι έτσι ο Σόμερβελ διάλεξε ένα σημείο μετά τον ποταμό Ποτόμακ, στα ανατολικά του Εθνικού Κοιμητηρίου του Άρλινγκτον. Η περιοχή ήταν γνωστή ως Φάρμα του Άρλινγκτον και ήταν άλλοτε τμήμα του τσιφλικιού του στρατηγού της Συνομοσπονδίας, Ρόμπερτ Λι, αρχηγού των δυνάμεων του Νότου δηλαδή στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο!
Αφήνοντας τη συμβολική κατά μέρος, ο Σόμερβελ προσέλαβε ως επικεφαλής αρχιτέκτονα τον Έντουιν Μπέργκστρομ, ο οποίος και έκανε τον σχεδιασμό του Πενταγώνου. Δεν μπορούσε ωστόσο να παρέμβει στον περιβάλλοντα χώρο, γι’ αυτό και σχεδίασε το ασύμμετρο πεντάπλευρο κτίσμα σύμφωνα με τους δρόμους που περνούσαν ήδη από κει και όριζαν ένα πεντάγωνο οικόπεδο. Ο Σόμερβελ το ήθελε μάλιστα τετραώροφο, για να μην μπλοκάρει τη θέα στην Ουάσιγκτον από τα γειτονικά κτίρια αλλά και για να κάνουν οικονομία στο πολύτιμο ατσάλι που χρειαζόταν στον πόλεμο.
Οι τρεις όροφοι θα ολοκληρώνονταν, βάσει σχεδιασμού, σε μόλις έναν χρόνο, την ίδια στιγμή που κάπου 46.500 τ.μ. θα ήταν έτοιμα για χρήση μέσα σε ένα εξάμηνο. Η Βουλή των Αντιπροσώπων (Κάτω Βουλή) ενέκρινε με νομοσχέδιο την κατασκευή του Πενταγώνου στις 28 Ιουλίου 1941 και η Γερουσία (Άνω Βουλή) στις 14 Αυγούστου.
Μέχρι τότε είχαν ξεσπάσει βέβαια οι πρώτες πολεμικές τόσο για το μέγεθος του κτιρίου και το κόστος του όσο και το γεγονός ότι βρισκόταν πολύ κοντά στο ιερό έδαφος του εθνικού νεκροταφείου των ΗΠΑ, δίπλα δηλαδή στους πεσόντες πολέμου.
Ακούγοντας τις αντιρρήσεις και τις διαμαρτυρίες, ο Ρούζβελτ ανακοίνωσε πως το νέο σπίτι του Υπουργείου Άμυνας θα μετακόμιζε λίγο παρακάτω, νότια της Φάρμας του Άρλινγκτον αυτή τη φορά, δίπλα στο Αεροδρόμιο Ουάσιγκτον-Χούβερ. Ταυτοχρόνως, διεμήνυσε στον Σόμερβελ να μειώσει το μέγεθος του κτιρίου. Να μην είναι παραπάνω από 20.000 τ.μ., του είπε χαρακτηριστικά.
Παρά το γεγονός ότι το νέο οικόπεδο δεν είχε τους περιορισμούς του παλιού σε επίπεδο σχήματος, η πίεση του χρόνου δεν επέτρεπε αλλαγές της τελευταίας στιγμής. Ο Μπέργκστρομ και η ομάδα του πρόλαβαν ωστόσο να κάνουν το πεντάγωνο κτίσμα ισόπλευρο, βάζοντας πολλαπλά ομόκεντρα πεντάγωνα το ένα μέσα στο άλλο. Το τελικό αποτέλεσμα θύμιζε παραδοσιακό φρούριο, έχοντας και κάτι από τις επάλξεις του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου…
Το Πεντάγωνο παίρνει μορφή, τσιμεντένια μορφή
Η κατασκευή του Πενταγώνου έπρεπε να λάβει υπόψη της τις πολεμικές ελλείψεις σε πρώτες ύλες και τη σπανιότητα του χάλυβα. Και καθώς η κατασκευή σε ύψος απαιτεί τόνους χάλυβα, αποφασίστηκε το Πεντάγωνο να γίνει κοντό, μιας και το υλικό που υπήρχε σε αφθονία χάρη στο γειτονικό ποτάμι ήταν το τσιμέντο.
Περισσότεροι από 680.000 τόνοι άμμου και χαλικιού μεταφέρθηκαν από τον Ποτόμακ για τις οικοδομικές ανάγκες του Πενταγώνου. Τι δεν είχε στον αρχικό του σχεδιασμό; Ανελκυστήρες! Οι οποίοι χρειάζονταν επίσης ατσάλι για να φτιαχτούν. Μόνο πρόσφατα (2011), χάρη στη δραστική ανακατασκευή του που κράτησε 17 χρόνια, το Πεντάγωνο απέκτησε 70 ασανσέρ…
Γιατί πεντάγωνο;
Όπως είπαμε, πεντάγωνο σχεδιάστηκε λόγω των εδαφικών και οικιστικών περιορισμών του αρχικού πεντάγωνου οικοπέδου. Ο σχεδιασμός του ήταν τόσο σοφιστικέ που το σχήμα του δεν μπορούσε κατόπιν να αλλάξει χωρίς να χαθούν οι αρχιτεκτονικές του καινοτομίες. Ήταν όμως και το άλλο: ο Ρούζβελτ λάτρεψε το πεντάγωνο σχήμα του νέου του υπουργείου και αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο στην υιοθέτηση του αρχικού σχεδιασμού.
«Μου αρέσει γιατί τίποτα άλλο που να μοιάζει με αυτό δεν έχει ξαναγίνει», είπε ο πρόεδρος και κανείς δεν του έφερε αντίρρηση. Η κατασκευή ξεκίνησε χωρίς φαμφάρες στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 και μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, 3.000 εργάτες δούλευαν πυρετωδώς, αν και πάλι το πράγμα καθυστερούσε. Υπεύθυνος κατασκευής ήταν ο συνταγματάρχης του Μηχανικού, Λέσλι Γκρόουβς, ο οποίος θα τοποθετούνταν αργότερα επικεφαλής του Σχεδίου Μανχάταν που θα έφτιαχνε την ατομική βόμβα.
Στις 7 Δεκεμβρίου, οι Ιάπωνες επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά στο Περλ Χάρμπορ, κάτι που επηρέασε την κατασκευή και τον σχεδιασμό του Πενταγώνου. Με την επίσπευση των πολεμικών ετοιμασιών, η αμερικανική κυβέρνηση έδωσε πλήρη ελευθερία στον Σόμερβελ να επεκτείνει το κτίριο ανταποκρινόμενος στις νέες και αυξημένες ανάγκες στέγασης χιλιάδων στρατιωτικών.
Το ήδη στενό χρονοδιάγραμμα έγινε ακόμα εντατικότερο και μέχρι τον Μάρτιο του 1942, περισσότεροι από 10.000 εργάτες δούλευαν νυχθημερόν στην κατασκευή του Πενταγώνου. Κάποια στιγμή που το έργο είχε μείνει κατά πολύ πίσω, οι εργάτες έφτασαν τους 15.000 και δούλευαν σε 24ωρη βάση, σε τρεις βάρδιες. Προβολείς φώτιζαν το σημείο όλο το βράδυ.
Οι πρώτοι υπάλληλοι του Πενταγώνου μπήκαν μέσα στις 30 Απριλίου 1942, παρά το γεγονός ότι το κτίριο εγκαινιάστηκε στις 14 Ιανουαρίου 1943. Από τα 35 εκατ. δολάρια του αρχικού προϋπολογισμού, το έργο εκτοξεύτηκε στα 75 εκατ. δολάρια, αν και υπάρχουν αναφορές που θέλουν το κόστος του ακόμα μεγαλύτερο…
«Σαν τον κύκλο, το πεντάγωνο θα δημιουργούσε μικρότερες αποστάσεις μέσα στο κτίριο, 30-50% μικρότερες από ένα ορθογώνιο», υπολόγισαν οι υπεύθυνοι αρχιτέκτονες, με «τους τοίχους και τις γραμμές να είναι ευθείες και άρα ευκολότερο να κατασκευαστούν». Στη θεωρία τουλάχιστον δεν παίρνει περισσότερο από έξι λεπτά για να μετακινηθείς μεταξύ οποιωνδήποτε δύο σημείων στον ίδιο όροφο του Πενταγώνου.
Ταυτοχρόνως, το σχήμα αποδείχτηκε αποτελεσματικότατο και στη βέλτιστη χρήση του χώρου αλλά και των υδραυλικών και ηλεκτρικών εγκαταστάσεων…
Λίγο έλειψε να φιλοξενήσει πολιτικές διαχωρισμού λευκών και μαύρων!
Όπως καθόριζαν οι ρατσιστικοί πολιτειακοί νόμοι της Βιρτζίνια για τα δημόσια κτίρια την εποχή που χτιζόταν το Πεντάγωνο, το κτίριο φιλοξενούσε διαφορετικές τουαλέτες και εστιατόρια για τους λευκούς και τους μαύρους υπαλλήλους του. Βλέποντας πού πήγαινε το πράγμα, ο Ρούζβελτ πέρασε κατεπείγον νομοσχέδιο τον Ιούνιο του 1941 που απαγόρευε τις φυλετικές διακρίσεις στα κτίρια των ενόπλων δυνάμεων.
Όταν επισκέφτηκε μάλιστα το ημιτελές κτίριο το 1942 και είδε μια αφθονία μπάνιων, 284 συνολικά, καθώς προορίζονταν για φυλετικό διαχωρισμό, εξοργίστηκε και διέταξε να μην υπάρχουν πολιτικές διαχωρισμού λευκών και μαύρων μέσα στο στρατηγείο του Υπουργείου Άμυνας. Αν και αυτό θα ήταν ένα μόνο από τα φυλετικά προβλήματα που αναδύθηκαν κατά την ανέγερση του Πενταγώνου…
Η αντιπολεμική διαδήλωση που θέλησε να το σηκώσει στον αέρα
Πολλοί άρχισαν να αναρωτιούνται τι θα απογινόταν το Πεντάγωνο μετά το τέλος του πολέμου, καθώς όλοι υπέθεταν πως σε περίοδο ειρήνης το Υπουργείο Πολέμου δεν θα είχε τόσο μεγάλες κτιριακές ανάγκες. Άλλοι έλεγαν να μετατραπεί σε νοσοκομείο, άλλοι σε πανεπιστήμιο και κάποιοι ισχυρίστηκαν ακόμα και να γίνει λέσχη για τους βετεράνους πολέμου. Ο στρατός δεν είχε φυσικά καμιά πρόθεση να εγκαταλείψει το Πεντάγωνο!
Τον Σεπτέμβριο του 1947, το Κογκρέσο πέρασε ένα νομοθετικό διάταγμα που έψαχνε να καθελκύσει τη μεγαλύτερη στρατιωτική αναδιοργάνωση στην ιστορία των ΗΠΑ. Αφού διαχώρισε την Αεροπορία από τον Στρατό Ξηράς, ίδρυσε τη CIA και την NSA και άλλα πολλά, μίλησε ρητά για τον νέο ρόλο του Πενταγώνου στην ψυχροπολεμική εποχή, μιας και ο παλιός σύμμαχος στον Β’ Παγκόσμιο, η ΕΣΣΔ, είχε μετατραπεί στον φαρμακερότερο εχθρό των ΗΠΑ.
Μέσα στην κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών αλλά και τις στρατιωτικές υποχρεώσεις των ΗΠΑ παντού στον κόσμο, οι ένοπλες δυνάμεις χρειάζονταν ένα μεγάλο και δυνατό κέντρο συντονισμού των επιχειρήσεων. Ο πρόεδρος Τρούμαν ήθελε τα τρία όπλα, Αεροπορία, Ναυτικό και Στρατό Ξηράς, να έχουν τις επιτελικές βάσεις τους στο Πεντάγωνο, ένα τεράστιο έργο που ανέλαβε ο πρώτος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Τζέιμς Φόρεσταλ.
Το απίστευτο σε έκταση, οργάνωση και επιπτώσεις έργο επιδείνωσε μάλιστα την ήδη επιβαρυμένη ψυχική υγεία του υπουργού και ο Τρούμαν αναγκάστηκε να τον αντικαταστήσει όταν άρχισε να παρουσιάζει έντονα σημάδια ψυχικής αστάθειας. Τέσσερις μήνες αργότερα, ο Φόρεσταλ αυτοκτόνησε.
Το Πεντάγωνο απέκτησε τον επιτελικό του ρόλο στα γρήγορα τον Αύγουστο του 1949, όταν η ΕΣΣΔ πυροδότησε την πρώτη της ατομική βόμβα στη Σιβηρία. Στις 10 Αυγούστου, ο Τρούμαν έχρισε τον υπουργό Άμυνας ως τον απόλυτο δερβέναγα των ενόπλων δυνάμεων και ίδρυσε με πάσα επισημότητα το Υπουργείο Άμυνας. Πάνω στην ώρα δηλαδή για τον Πόλεμο της Κορέας τον Ιούνιο του 1950, όταν λειτούργησε για πρώτη φορά το Πεντάγωνο ως ενιαίο κέντρο λήψης αποφάσεων και συντονισμού της πολεμικής προσπάθειας των ΗΠΑ.
Τώρα δούλευαν 33.000 άνθρωποι στο εσωτερικό του και το Πεντάγωνο είχε εντωμεταξύ μετατραπεί σε τουριστική ατραξιόν, πριν μεταμορφωθεί σε σύμβολο της αμερικανικής στρατιωτικής πρωτοκαθεδρίας στον πλανήτη. Κι έτσι στις 21 Οκτωβρίου 1967, στον κολοφώνα της αμφιλεγόμενης εμπλοκής των ΗΠΑ στον Πόλεμο του Βιετνάμ, οι διαδηλωτές δεν θα μπορούσαν να βρουν ιδανικότερο σημείο για να καταλήξει η αντιπολεμική τους πορεία.
Κάπου 35.000 άνθρωποι κατευθύνονταν με άγριες διαθέσεις στο Πεντάγωνο, στο οποίο είχαν ταμπουρωθεί περισσότερες από 2.000 ομοσπονδιακές δυνάμεις εφοδιασμένες με δακρυγόνα. Ένας από τους διαδηλωτές ήταν ο συγγραφέας Νόρμαν Μέιλερ, ο οποίος στο κλασικό πια «The Armies of the Night» ισχυρίστηκε ότι το Πεντάγωνο, περισσότερο ακόμα και από τον Λευκό Οίκο, ενσάρκωνε την απολυταρχική φύση της αμερικανικής προσέγγισης στον Πόλεμο του Βιετνάμ.
Όταν το πλήθος έφτασε στο Πεντάγωνο, τους υποδέχθηκαν οι στρατιώτες με περασμένες τις ξιφολόγχες στα τουφέκια τους. Σποραδικά περιστατικά βίας συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, μέχρι να συλληφθούν τουλάχιστον και οι τελευταίοι ταραξίες. Η άμυνα του Πενταγώνου χαρακτηρίστηκε επιτυχημένη, καθώς κανείς δεν είχε χάσει τη ζωή του και δεν είχε πέσει ούτε σφαίρα.
Σε μια θεατρικού τύπου κίνηση, κάτι σαν εξορκισμό του κακού, χιλιάδες διαδηλωτές περικύκλωσαν το Πεντάγωνο και προσπάθησαν να το ανασηκώσουν στον αέρα! Η απόπειρα απέτυχε φυσικά, καθώς η άμμος και το χαλίκι του τσιμέντου του και μόνο είχαν υπερβεί τους 700 τόνους!
Σε κάτι ακόμα πιο τρομακτικό, στις διαπραγματεύσεις διαδηλωτών και στρατού για το ανασήκωμα του Πενταγώνου, οι δύο πλευρές ήρθαν σε συμφωνία. Οι συγκεντρωμένοι θα μπορούσαν λέει να το σηκώσουν μόλις ένα μέτρο πάνω από το έδαφος και όχι εφτά μέτρα που ήθελαν εκείνοι, μιας και οι επιτελάρχες ανησυχούσαν ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε σοβαρή δομική ζημιά!
Το κωμικοτραγικό περιστατικό επιδείνωσε ωστόσο τις ήδη τεταμένες σχέσεις κυβέρνησης και εκείνης της μερίδας του κόσμου που δεν ήθελε τον πόλεμο. Τον Μάιο του 1972 εξάλλου μια τρομοκρατική ομάδα (Weather Underground) τοποθέτησε εκρηκτικό μηχανισμό σε κάποιο από τα γυναικεία μπάνια του Πενταγώνου. Η βόμβα έσκασε στις 1:00 τα ξημερώματα. Κανείς δεν τραυματίστηκε…
Το μυστικό δωμάτιο του Πενταγώνου
Για να εξοικονομηθεί πολύτιμος χρόνος από τις μετακινήσεις των εργατών κατά το στάδιο της κατασκευής του Πενταγώνου, μια σειρά από δωμάτια κατασκευάστηκαν επιτόπου για τους επιστάτες, τους εργοδηγούς και κάποιους εργάτες. Ακόμα και μετά την αποπεράτωση του έργου, ένα από αυτά ξέμεινε.
Η μικρή και χωρίς παράθυρο κάμαρα ανακαλύφθηκε κάποια στιγμή από τον λοχαγό Ρόμπερτ Φούρμαν, ο οποίος τη χρησιμοποιούσε ως προσωπικό κατάλυμα όταν κατέβαινε στην Ουάσιγκτον, για να γλιτώνει χρήματα από τα ξενοδοχεία. Οι υπάλληλοι τον έβλεπαν συχνά να αναδύεται από το πουθενά με τη βαλίτσα στο χέρι και όλοι αναρωτιόνταν τι στο καλό συνέβαινε.
Κάποια στιγμή η ιστορία κυκλοφορούσε σαν αστικός μύθος στο Πεντάγωνο, μέχρι που ένας στρατηγός αποφάσισε να το ερευνήσει. Τον έπιασαν τελικά και το μυστικό δωμάτιο μπαζώθηκε. Ο Φούρμαν τη γλίτωσε με απλή επίπληξη…
11η Σεπτεμβρίου και ανακατασκευή
Μέχρι την 11 Σεπτεμβρίου 2001, το τεράστιο έργο της ανακαίνισης του Πενταγώνου βρισκόταν στο τελικά στάδιο της ολοκλήρωσής του. Εκείνη τη μέρα, όπως ξέρουμε, ένα Boeing 757 της Πτήσης 77 των Αμερικανικών Αερογραμμών έπεσε πάνω στον πρώτο όροφο της δυτικής πτέρυγας του κτιρίου, καταστρέφοντας ένα καλό τμήμα του, μιας και η πυρκαγιά μαινόταν για 36 ώρες.
Μέσα από τα συντρίμμια ανασύρθηκαν νεκροί 189 άνθρωποι, 135 υπάλληλοι του Πενταγώνου και 64 επιβάτες του αεροπλάνου (περιλαμβανομένων και των πέντε αεροπειρατών). Η επισκευή στοίχισε 501 εκατ. δολάρια και ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2001. Όσο κρατούσαν οι πυρετώδεις εργασίες για την επούλωση του Πενταγώνου, στο εσωτερικό του οι επιτελείς εγκατέλειπαν το κυνήγι της αλ-Κάιντα στο Αφγανιστάν για να ετοιμαστούν για την εισβολή στο Ιράκ, στο πλαίσιο του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας.
Η πλήρης ανακατασκευή ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2003 και το κόστος άγγιξε τα 5 δισ. δολάρια. Στις 20 Μαρτίου 2003, τα αμερικανικά στρατεύματα εισέβαλαν πράγματι στο Ιράκ, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για την οικουμένη
Tromaktiko
Το σύμβολο της αμερικανικής στρατιωτικής υπεροχής δεν ξέφυγε από το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και πολλοί ήταν αυτοί που υπέδειξαν αμέσως την τραγική σύμπτωση. Εκτός κι αν δεν ήταν σύμπτωση.
Στις όχθες του ποταμού Ποτόμακ, απέναντι από την Ουάσιγκτον, στην κομητεία Άρλινγκτον της Βιρτζίνια, στέκεται λοιπόν το σπίτι του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, ένα πεντάγωνο κτίριο από τσιμέντο και ατσάλι που λειτουργεί ως σημάδι της στρατιωτικής ισχύος της χώρας.
Τεράστιο και «βαρύ», το Πεντάγωνο παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα κτίρια γραφείων του κόσμου, παρά το πλήγμα στο γόητρο αλλά και την ύπαρξή του που δέχτηκε την 11η Σεπτεμβρίου, όταν οι τρομοκράτες έριξαν πάνω του ένα επιβατικό αεροπλάνο που σκότωσε 189 ανθρώπους και κατέστρεψε ένα καλό μέρος της κτιριακής του υποδομής.
Οι επισκευές του Πενταγώνου κράτησαν μόλις έναν χρόνο, παρά τις εκτεταμένες φθορές, καθώς οι Αμερικανοί θέλησαν οι εργασίες αποκατάστασης να ακολουθήσουν τον ίδιο φρενιασμένο ρυθμό με εκείνον της αρχικής κατασκευής του εξήντα χρόνια πρωτύτερα.
Ακόμα και με τα σημερινά αρχιτεκτονικά δεδομένα, το στρατηγείο του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ παραμένει ένα εντυπωσιακό κτίριο, παρά τα 75 χρόνια της ζωής του.
Κι αν μετά τα αιματηρά γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 η Αμερική θα ξεκινούσε την ένοπλη περιπέτειά της που ονομάστηκε Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας, το ίδιο συνέβη λίγο πολύ και στην αρχική 11η Σεπτεμβρίου που θεμελιώθηκε. Μέσα σε τρεις μήνες, οι ΗΠΑ κήρυξαν τον πόλεμο στις δυνάμεις του Άξονα, μετατρέποντας μια σχεδόν ευρωπαϊκή υπόθεση σε παγκόσμιο πόλεμο. Μέχρι το 1945, το Πεντάγωνο θα στέγαζε τον πλέον ισχυρό στρατό του πλανήτη, γεγονός που παραμένει σε ισχύ ως τις μέρες μας Πραγματικά τεράστιο
Δεν είναι ότι φαίνεται απλώς πελώριο, είναι κιόλας! Μιλάμε για περισσότερα από 600.000 τ.μ. (613.160 τ.μ. για την ακρίβεια) και οι διάδρομοι καθενός από τους πέντε υπέργειους ορόφους αγγίζουν μήκος 28 χιλιομέτρων! Γι’ αυτό και παλιότερα, πριν αποκτήσει κάθε γραφείο το τηλέφωνό του και υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αργότερα, οι κλητήρες όργωναν τους διαδρόμους με πατίνια.
Όσο για την κεντρική πλατεία στο κέντρο του κτιριακού συγκροτήματος, είναι σχεδόν πέντε στρέμματα (20.000 τ.μ.), το απόλυτο σημείο μηδέν κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, καθώς εκεί ακριβώς υπολόγιζαν οι αμερικανοί επιτελείς πως θα έπεφτε ο πρώτος σοβιετικός πυρηνικός πύραυλος!
Παρά το σχετικά χαμηλό ύψος των πέντε ορόφων, κάθε πλευρά του έχει μήκος μεγαλύτερο από 280 μέτρα, κάτι που σημαίνει ότι ένας γύρος γύρω από το Πεντάγωνο είναι σχεδόν 1,5 χιλιόμετρο! Μοιραία όταν αποπερατώθηκε το 1943 ήταν το μεγαλύτερο συγκρότημα γραφείων του κόσμου, παραμένοντας ακόμα και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα, στεγάζοντας πάνω από 30.000 στρατιωτικούς, πολίτες και υποστηρικτικό προσωπικό.
Το Υπουργείο Πολέμου θέλει σπίτι και το θέλει γρήγορα
Καθώς το Πεντάγωνο φτιάχτηκε γρήγορα και με το κατεπείγον του πράγματος, μέχρι τα τέλη Απριλίου 1942, μόλις οχτώ μήνες δηλαδή από τα πρώτα μπετά, άρχισαν να μετακομίζουν εντός του οι πρώτοι υπάλληλοι. Στις 15 Ιανουαρίου 1943, χάρη στις 24 βάρδιες και τις στρατιές των εργατών, το μεγαθήριο είχε αποπερατωθεί!
Οι στιγμές είναι ιστορικές όπως κι αν το δεις. Στις 27 Μαΐου 1941, τρεις βδομάδες μετά την αιφνιδιαστική επίθεση του Γ’ Ράιχ στη Σοβιετική Ένωση, ο αμερικανός πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούζβελτ κηρύσσει τις ΗΠΑ σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο Β’ Παγκόσμιος μαίνεται σε πλήρη ανάπτυξη και ο Χίτλερ έχει στα χέρια του ένα καλό κομμάτι της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Απαντώντας στις νέες πιεστικές ανάγκες, το αμερικανικό Υπουργείο Πολέμου αναπτύσσεται τάχιστα και σύντομα διαθέτει 24.000 άτομα προσωπικό διασκορπισμένους σε 17 κτίρια σε όλη την Ουάσιγκτον. Μέχρι τις αρχές του νέου έτους, ο αριθμός υπολογίζονταν πως θα έφτανε στις 30.000. Χρειαζόταν μια λύση και μάλιστα σύντομα…
Οι μηχανικοί δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στον καταιγιστικό ρυθμό της κατασκευής
Μετά το Περλ Χάρμπορ, το στρατιωτικό προσωπικό των ΗΠΑ άρχισε να κατακλύζει την Ουάσιγκτον, φτάνοντας κατά χιλιάδες από κάθε γωνιά της χώρας. Η πίεση για την άμεση επαγγελματική στέγασή τους έγινε επιτακτικότατη, κι έτσι η κατασκευή πολλών πτερύγων ξεκινούσε συχνά πριν φτιαχτούν τα σχέδια και βγουν οι άδειες!
Γι’ αυτό και υπήρχαν στο σημείο πάνω από 1.000 αρχιτέκτονες και μηχανικοί, ώστε να λύνουν τα ζητήματα που ανέκυπταν διαρκώς απουσία κεντρικού σχεδιασμού. Ο ίδιος ο Ρούζβελτ είχε εγκρίνει λίγο πρωτύτερα ένα νέο στρατηγείο για το Υπουργείο Άμυνας, συνολικής δαπάνης 18 εκατ. δολαρίων, το οποίο θα παραδιδόταν τον Ιούνιο του 1941.
Μέχρι τότε βέβαια φάνηκε πως το κτίριο αυτό θα ήταν πολύ μικρό για να στεγάσει όλες αυτές τις χιλιάδες των στρατιωτικών που είχαν πλημμυρίσει την πρωτεύουσα. Το συγκεκριμένο οίκημα αποπερατώθηκε ωστόσο και λειτούργησε μετά το 1947 ως το νέο σπίτι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο στρατηγός Μάρσαλ, επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, στράφηκε στον ταξίαρχο Σόμερβελ, διοικητή του Μηχανικού, αναζητώντας άμεσα λύση. Η πρόταση του ταξιάρχου ήταν θρασυτάτη! Μιλούσε για ένα πελώριο στρατηγείο 370.000 τ.μ. που θα μπορούσε να στεγάσει με άνεση 40.000 ανθρώπους.
Ένα τέτοιο κολοσσιαίο κτίριο δεν χωρούσε φυσικά στην πυκνοκατοικημένη Ουάσιγκτον, κι έτσι ο Σόμερβελ διάλεξε ένα σημείο μετά τον ποταμό Ποτόμακ, στα ανατολικά του Εθνικού Κοιμητηρίου του Άρλινγκτον. Η περιοχή ήταν γνωστή ως Φάρμα του Άρλινγκτον και ήταν άλλοτε τμήμα του τσιφλικιού του στρατηγού της Συνομοσπονδίας, Ρόμπερτ Λι, αρχηγού των δυνάμεων του Νότου δηλαδή στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο!
Αφήνοντας τη συμβολική κατά μέρος, ο Σόμερβελ προσέλαβε ως επικεφαλής αρχιτέκτονα τον Έντουιν Μπέργκστρομ, ο οποίος και έκανε τον σχεδιασμό του Πενταγώνου. Δεν μπορούσε ωστόσο να παρέμβει στον περιβάλλοντα χώρο, γι’ αυτό και σχεδίασε το ασύμμετρο πεντάπλευρο κτίσμα σύμφωνα με τους δρόμους που περνούσαν ήδη από κει και όριζαν ένα πεντάγωνο οικόπεδο. Ο Σόμερβελ το ήθελε μάλιστα τετραώροφο, για να μην μπλοκάρει τη θέα στην Ουάσιγκτον από τα γειτονικά κτίρια αλλά και για να κάνουν οικονομία στο πολύτιμο ατσάλι που χρειαζόταν στον πόλεμο.
Οι τρεις όροφοι θα ολοκληρώνονταν, βάσει σχεδιασμού, σε μόλις έναν χρόνο, την ίδια στιγμή που κάπου 46.500 τ.μ. θα ήταν έτοιμα για χρήση μέσα σε ένα εξάμηνο. Η Βουλή των Αντιπροσώπων (Κάτω Βουλή) ενέκρινε με νομοσχέδιο την κατασκευή του Πενταγώνου στις 28 Ιουλίου 1941 και η Γερουσία (Άνω Βουλή) στις 14 Αυγούστου.
Μέχρι τότε είχαν ξεσπάσει βέβαια οι πρώτες πολεμικές τόσο για το μέγεθος του κτιρίου και το κόστος του όσο και το γεγονός ότι βρισκόταν πολύ κοντά στο ιερό έδαφος του εθνικού νεκροταφείου των ΗΠΑ, δίπλα δηλαδή στους πεσόντες πολέμου.
Ακούγοντας τις αντιρρήσεις και τις διαμαρτυρίες, ο Ρούζβελτ ανακοίνωσε πως το νέο σπίτι του Υπουργείου Άμυνας θα μετακόμιζε λίγο παρακάτω, νότια της Φάρμας του Άρλινγκτον αυτή τη φορά, δίπλα στο Αεροδρόμιο Ουάσιγκτον-Χούβερ. Ταυτοχρόνως, διεμήνυσε στον Σόμερβελ να μειώσει το μέγεθος του κτιρίου. Να μην είναι παραπάνω από 20.000 τ.μ., του είπε χαρακτηριστικά.
Παρά το γεγονός ότι το νέο οικόπεδο δεν είχε τους περιορισμούς του παλιού σε επίπεδο σχήματος, η πίεση του χρόνου δεν επέτρεπε αλλαγές της τελευταίας στιγμής. Ο Μπέργκστρομ και η ομάδα του πρόλαβαν ωστόσο να κάνουν το πεντάγωνο κτίσμα ισόπλευρο, βάζοντας πολλαπλά ομόκεντρα πεντάγωνα το ένα μέσα στο άλλο. Το τελικό αποτέλεσμα θύμιζε παραδοσιακό φρούριο, έχοντας και κάτι από τις επάλξεις του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου…
Το Πεντάγωνο παίρνει μορφή, τσιμεντένια μορφή
Η κατασκευή του Πενταγώνου έπρεπε να λάβει υπόψη της τις πολεμικές ελλείψεις σε πρώτες ύλες και τη σπανιότητα του χάλυβα. Και καθώς η κατασκευή σε ύψος απαιτεί τόνους χάλυβα, αποφασίστηκε το Πεντάγωνο να γίνει κοντό, μιας και το υλικό που υπήρχε σε αφθονία χάρη στο γειτονικό ποτάμι ήταν το τσιμέντο.
Περισσότεροι από 680.000 τόνοι άμμου και χαλικιού μεταφέρθηκαν από τον Ποτόμακ για τις οικοδομικές ανάγκες του Πενταγώνου. Τι δεν είχε στον αρχικό του σχεδιασμό; Ανελκυστήρες! Οι οποίοι χρειάζονταν επίσης ατσάλι για να φτιαχτούν. Μόνο πρόσφατα (2011), χάρη στη δραστική ανακατασκευή του που κράτησε 17 χρόνια, το Πεντάγωνο απέκτησε 70 ασανσέρ…
Γιατί πεντάγωνο;
Όπως είπαμε, πεντάγωνο σχεδιάστηκε λόγω των εδαφικών και οικιστικών περιορισμών του αρχικού πεντάγωνου οικοπέδου. Ο σχεδιασμός του ήταν τόσο σοφιστικέ που το σχήμα του δεν μπορούσε κατόπιν να αλλάξει χωρίς να χαθούν οι αρχιτεκτονικές του καινοτομίες. Ήταν όμως και το άλλο: ο Ρούζβελτ λάτρεψε το πεντάγωνο σχήμα του νέου του υπουργείου και αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο στην υιοθέτηση του αρχικού σχεδιασμού.
«Μου αρέσει γιατί τίποτα άλλο που να μοιάζει με αυτό δεν έχει ξαναγίνει», είπε ο πρόεδρος και κανείς δεν του έφερε αντίρρηση. Η κατασκευή ξεκίνησε χωρίς φαμφάρες στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 και μέχρι τις αρχές Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, 3.000 εργάτες δούλευαν πυρετωδώς, αν και πάλι το πράγμα καθυστερούσε. Υπεύθυνος κατασκευής ήταν ο συνταγματάρχης του Μηχανικού, Λέσλι Γκρόουβς, ο οποίος θα τοποθετούνταν αργότερα επικεφαλής του Σχεδίου Μανχάταν που θα έφτιαχνε την ατομική βόμβα.
Στις 7 Δεκεμβρίου, οι Ιάπωνες επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά στο Περλ Χάρμπορ, κάτι που επηρέασε την κατασκευή και τον σχεδιασμό του Πενταγώνου. Με την επίσπευση των πολεμικών ετοιμασιών, η αμερικανική κυβέρνηση έδωσε πλήρη ελευθερία στον Σόμερβελ να επεκτείνει το κτίριο ανταποκρινόμενος στις νέες και αυξημένες ανάγκες στέγασης χιλιάδων στρατιωτικών.
Το ήδη στενό χρονοδιάγραμμα έγινε ακόμα εντατικότερο και μέχρι τον Μάρτιο του 1942, περισσότεροι από 10.000 εργάτες δούλευαν νυχθημερόν στην κατασκευή του Πενταγώνου. Κάποια στιγμή που το έργο είχε μείνει κατά πολύ πίσω, οι εργάτες έφτασαν τους 15.000 και δούλευαν σε 24ωρη βάση, σε τρεις βάρδιες. Προβολείς φώτιζαν το σημείο όλο το βράδυ.
Οι πρώτοι υπάλληλοι του Πενταγώνου μπήκαν μέσα στις 30 Απριλίου 1942, παρά το γεγονός ότι το κτίριο εγκαινιάστηκε στις 14 Ιανουαρίου 1943. Από τα 35 εκατ. δολάρια του αρχικού προϋπολογισμού, το έργο εκτοξεύτηκε στα 75 εκατ. δολάρια, αν και υπάρχουν αναφορές που θέλουν το κόστος του ακόμα μεγαλύτερο…
«Σαν τον κύκλο, το πεντάγωνο θα δημιουργούσε μικρότερες αποστάσεις μέσα στο κτίριο, 30-50% μικρότερες από ένα ορθογώνιο», υπολόγισαν οι υπεύθυνοι αρχιτέκτονες, με «τους τοίχους και τις γραμμές να είναι ευθείες και άρα ευκολότερο να κατασκευαστούν». Στη θεωρία τουλάχιστον δεν παίρνει περισσότερο από έξι λεπτά για να μετακινηθείς μεταξύ οποιωνδήποτε δύο σημείων στον ίδιο όροφο του Πενταγώνου.
Ταυτοχρόνως, το σχήμα αποδείχτηκε αποτελεσματικότατο και στη βέλτιστη χρήση του χώρου αλλά και των υδραυλικών και ηλεκτρικών εγκαταστάσεων…
Λίγο έλειψε να φιλοξενήσει πολιτικές διαχωρισμού λευκών και μαύρων!
Όπως καθόριζαν οι ρατσιστικοί πολιτειακοί νόμοι της Βιρτζίνια για τα δημόσια κτίρια την εποχή που χτιζόταν το Πεντάγωνο, το κτίριο φιλοξενούσε διαφορετικές τουαλέτες και εστιατόρια για τους λευκούς και τους μαύρους υπαλλήλους του. Βλέποντας πού πήγαινε το πράγμα, ο Ρούζβελτ πέρασε κατεπείγον νομοσχέδιο τον Ιούνιο του 1941 που απαγόρευε τις φυλετικές διακρίσεις στα κτίρια των ενόπλων δυνάμεων.
Όταν επισκέφτηκε μάλιστα το ημιτελές κτίριο το 1942 και είδε μια αφθονία μπάνιων, 284 συνολικά, καθώς προορίζονταν για φυλετικό διαχωρισμό, εξοργίστηκε και διέταξε να μην υπάρχουν πολιτικές διαχωρισμού λευκών και μαύρων μέσα στο στρατηγείο του Υπουργείου Άμυνας. Αν και αυτό θα ήταν ένα μόνο από τα φυλετικά προβλήματα που αναδύθηκαν κατά την ανέγερση του Πενταγώνου…
Η αντιπολεμική διαδήλωση που θέλησε να το σηκώσει στον αέρα
Πολλοί άρχισαν να αναρωτιούνται τι θα απογινόταν το Πεντάγωνο μετά το τέλος του πολέμου, καθώς όλοι υπέθεταν πως σε περίοδο ειρήνης το Υπουργείο Πολέμου δεν θα είχε τόσο μεγάλες κτιριακές ανάγκες. Άλλοι έλεγαν να μετατραπεί σε νοσοκομείο, άλλοι σε πανεπιστήμιο και κάποιοι ισχυρίστηκαν ακόμα και να γίνει λέσχη για τους βετεράνους πολέμου. Ο στρατός δεν είχε φυσικά καμιά πρόθεση να εγκαταλείψει το Πεντάγωνο!
Τον Σεπτέμβριο του 1947, το Κογκρέσο πέρασε ένα νομοθετικό διάταγμα που έψαχνε να καθελκύσει τη μεγαλύτερη στρατιωτική αναδιοργάνωση στην ιστορία των ΗΠΑ. Αφού διαχώρισε την Αεροπορία από τον Στρατό Ξηράς, ίδρυσε τη CIA και την NSA και άλλα πολλά, μίλησε ρητά για τον νέο ρόλο του Πενταγώνου στην ψυχροπολεμική εποχή, μιας και ο παλιός σύμμαχος στον Β’ Παγκόσμιο, η ΕΣΣΔ, είχε μετατραπεί στον φαρμακερότερο εχθρό των ΗΠΑ.
Μέσα στην κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών αλλά και τις στρατιωτικές υποχρεώσεις των ΗΠΑ παντού στον κόσμο, οι ένοπλες δυνάμεις χρειάζονταν ένα μεγάλο και δυνατό κέντρο συντονισμού των επιχειρήσεων. Ο πρόεδρος Τρούμαν ήθελε τα τρία όπλα, Αεροπορία, Ναυτικό και Στρατό Ξηράς, να έχουν τις επιτελικές βάσεις τους στο Πεντάγωνο, ένα τεράστιο έργο που ανέλαβε ο πρώτος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Τζέιμς Φόρεσταλ.
Το απίστευτο σε έκταση, οργάνωση και επιπτώσεις έργο επιδείνωσε μάλιστα την ήδη επιβαρυμένη ψυχική υγεία του υπουργού και ο Τρούμαν αναγκάστηκε να τον αντικαταστήσει όταν άρχισε να παρουσιάζει έντονα σημάδια ψυχικής αστάθειας. Τέσσερις μήνες αργότερα, ο Φόρεσταλ αυτοκτόνησε.
Το Πεντάγωνο απέκτησε τον επιτελικό του ρόλο στα γρήγορα τον Αύγουστο του 1949, όταν η ΕΣΣΔ πυροδότησε την πρώτη της ατομική βόμβα στη Σιβηρία. Στις 10 Αυγούστου, ο Τρούμαν έχρισε τον υπουργό Άμυνας ως τον απόλυτο δερβέναγα των ενόπλων δυνάμεων και ίδρυσε με πάσα επισημότητα το Υπουργείο Άμυνας. Πάνω στην ώρα δηλαδή για τον Πόλεμο της Κορέας τον Ιούνιο του 1950, όταν λειτούργησε για πρώτη φορά το Πεντάγωνο ως ενιαίο κέντρο λήψης αποφάσεων και συντονισμού της πολεμικής προσπάθειας των ΗΠΑ.
Τώρα δούλευαν 33.000 άνθρωποι στο εσωτερικό του και το Πεντάγωνο είχε εντωμεταξύ μετατραπεί σε τουριστική ατραξιόν, πριν μεταμορφωθεί σε σύμβολο της αμερικανικής στρατιωτικής πρωτοκαθεδρίας στον πλανήτη. Κι έτσι στις 21 Οκτωβρίου 1967, στον κολοφώνα της αμφιλεγόμενης εμπλοκής των ΗΠΑ στον Πόλεμο του Βιετνάμ, οι διαδηλωτές δεν θα μπορούσαν να βρουν ιδανικότερο σημείο για να καταλήξει η αντιπολεμική τους πορεία.
Κάπου 35.000 άνθρωποι κατευθύνονταν με άγριες διαθέσεις στο Πεντάγωνο, στο οποίο είχαν ταμπουρωθεί περισσότερες από 2.000 ομοσπονδιακές δυνάμεις εφοδιασμένες με δακρυγόνα. Ένας από τους διαδηλωτές ήταν ο συγγραφέας Νόρμαν Μέιλερ, ο οποίος στο κλασικό πια «The Armies of the Night» ισχυρίστηκε ότι το Πεντάγωνο, περισσότερο ακόμα και από τον Λευκό Οίκο, ενσάρκωνε την απολυταρχική φύση της αμερικανικής προσέγγισης στον Πόλεμο του Βιετνάμ.
Όταν το πλήθος έφτασε στο Πεντάγωνο, τους υποδέχθηκαν οι στρατιώτες με περασμένες τις ξιφολόγχες στα τουφέκια τους. Σποραδικά περιστατικά βίας συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, μέχρι να συλληφθούν τουλάχιστον και οι τελευταίοι ταραξίες. Η άμυνα του Πενταγώνου χαρακτηρίστηκε επιτυχημένη, καθώς κανείς δεν είχε χάσει τη ζωή του και δεν είχε πέσει ούτε σφαίρα.
Σε μια θεατρικού τύπου κίνηση, κάτι σαν εξορκισμό του κακού, χιλιάδες διαδηλωτές περικύκλωσαν το Πεντάγωνο και προσπάθησαν να το ανασηκώσουν στον αέρα! Η απόπειρα απέτυχε φυσικά, καθώς η άμμος και το χαλίκι του τσιμέντου του και μόνο είχαν υπερβεί τους 700 τόνους!
Σε κάτι ακόμα πιο τρομακτικό, στις διαπραγματεύσεις διαδηλωτών και στρατού για το ανασήκωμα του Πενταγώνου, οι δύο πλευρές ήρθαν σε συμφωνία. Οι συγκεντρωμένοι θα μπορούσαν λέει να το σηκώσουν μόλις ένα μέτρο πάνω από το έδαφος και όχι εφτά μέτρα που ήθελαν εκείνοι, μιας και οι επιτελάρχες ανησυχούσαν ότι κάτι τέτοιο θα προκαλούσε σοβαρή δομική ζημιά!
Το κωμικοτραγικό περιστατικό επιδείνωσε ωστόσο τις ήδη τεταμένες σχέσεις κυβέρνησης και εκείνης της μερίδας του κόσμου που δεν ήθελε τον πόλεμο. Τον Μάιο του 1972 εξάλλου μια τρομοκρατική ομάδα (Weather Underground) τοποθέτησε εκρηκτικό μηχανισμό σε κάποιο από τα γυναικεία μπάνια του Πενταγώνου. Η βόμβα έσκασε στις 1:00 τα ξημερώματα. Κανείς δεν τραυματίστηκε…
Το μυστικό δωμάτιο του Πενταγώνου
Για να εξοικονομηθεί πολύτιμος χρόνος από τις μετακινήσεις των εργατών κατά το στάδιο της κατασκευής του Πενταγώνου, μια σειρά από δωμάτια κατασκευάστηκαν επιτόπου για τους επιστάτες, τους εργοδηγούς και κάποιους εργάτες. Ακόμα και μετά την αποπεράτωση του έργου, ένα από αυτά ξέμεινε.
Η μικρή και χωρίς παράθυρο κάμαρα ανακαλύφθηκε κάποια στιγμή από τον λοχαγό Ρόμπερτ Φούρμαν, ο οποίος τη χρησιμοποιούσε ως προσωπικό κατάλυμα όταν κατέβαινε στην Ουάσιγκτον, για να γλιτώνει χρήματα από τα ξενοδοχεία. Οι υπάλληλοι τον έβλεπαν συχνά να αναδύεται από το πουθενά με τη βαλίτσα στο χέρι και όλοι αναρωτιόνταν τι στο καλό συνέβαινε.
Κάποια στιγμή η ιστορία κυκλοφορούσε σαν αστικός μύθος στο Πεντάγωνο, μέχρι που ένας στρατηγός αποφάσισε να το ερευνήσει. Τον έπιασαν τελικά και το μυστικό δωμάτιο μπαζώθηκε. Ο Φούρμαν τη γλίτωσε με απλή επίπληξη…
11η Σεπτεμβρίου και ανακατασκευή
Μέχρι την 11 Σεπτεμβρίου 2001, το τεράστιο έργο της ανακαίνισης του Πενταγώνου βρισκόταν στο τελικά στάδιο της ολοκλήρωσής του. Εκείνη τη μέρα, όπως ξέρουμε, ένα Boeing 757 της Πτήσης 77 των Αμερικανικών Αερογραμμών έπεσε πάνω στον πρώτο όροφο της δυτικής πτέρυγας του κτιρίου, καταστρέφοντας ένα καλό τμήμα του, μιας και η πυρκαγιά μαινόταν για 36 ώρες.
Μέσα από τα συντρίμμια ανασύρθηκαν νεκροί 189 άνθρωποι, 135 υπάλληλοι του Πενταγώνου και 64 επιβάτες του αεροπλάνου (περιλαμβανομένων και των πέντε αεροπειρατών). Η επισκευή στοίχισε 501 εκατ. δολάρια και ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2001. Όσο κρατούσαν οι πυρετώδεις εργασίες για την επούλωση του Πενταγώνου, στο εσωτερικό του οι επιτελείς εγκατέλειπαν το κυνήγι της αλ-Κάιντα στο Αφγανιστάν για να ετοιμαστούν για την εισβολή στο Ιράκ, στο πλαίσιο του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας.
Η πλήρης ανακατασκευή ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2003 και το κόστος άγγιξε τα 5 δισ. δολάρια. Στις 20 Μαρτίου 2003, τα αμερικανικά στρατεύματα εισέβαλαν πράγματι στο Ιράκ, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για την οικουμένη
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Όλο και πιο κοντά στη Μπαρτσελόνα ο Βαλβέρδε
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
