2017-07-21 11:30:33
Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη
Ο πιο “διαβρωτικός δημόσιος εφιάλτης”, όπως είχε χαρακτηρίσει ο Άγγλος δημιουργός Χάρολντ Πίντερ την σημερινή εποχή της “παγκοσμιοποίησης”, είναι η αποθέωση της άγνοιας, της αλαζονείας, της βλακείας και της πολεμικής έξαρσης. Χρησιμοποιώντας σκληρή γλώσσα έλεγε το 2003, αν και δεν είχε προλάβει να δει την εκτεταμένη φτωχοποίηση και παρακμή της Δύσης μετά την κρίση του 2007: “Δεν μπορείς να γλυτώσεις / βγήκαν τα μεγάλα πέη / θα βιάσουν ό,τι βλέπει το μάτι / Πρόσεχε την πλάτη σου”... Προφανώς κανείς δεν τον άκουσε, όχι γιατί δεν ήθελε αλλά γιατί ήταν πάντα αποκλεισμένος από τα μέσα ενημέρωσης-παραπληροφόρησης για να μην φθάσει η φωνή του στο μεγάλο κοινό.
Η γνώμη του ήταν επικίνδυνη για τις κερδοσκοπικές ελίτ, όπως και κάθε ανεξάρτητου πνευματικού ανθρώπου που καταγγέλλει την σημερινή συμπεριφορά των Επικυρίαρχων. Αυτός είναι ο λόγος που στην 7ετία των Μνημονίων στην πλειοψηφία των θεατρικών μας δρώμενων απουσιάζουν τα έργα του Πίντερ, αλλά βομβαρδιζόμαστε από κάθε μετα-μοντέρνο σκουπίδι για να δεχθούμε χωρίς αντίσταση την ασυδοσία των αγορών.
Η τρέλλα του χρήματος, η θεσμοποίηση της υπερβολικής ανταγωνιστικότητας, η μεγιστοποίηση του κέρδους, η διεθνής ασυλία του πολυεθνικού κεφαλαίου, ο πολλαπλασιασμός όσων ζουν στα όρια -και κάτω απ' αυτά- της φτώχειας, η έκρηξη των ανισοτήτων αντιπροσωπεύουν όλο και περισσότερο το σύμπαν του σύγχρονου ανθρώπου.
Η λογική της παγκοσμιοποιημένης μαφίας είναι το τέλος της σχετικής τιμιότητας του καπιταλισμού, αφού καταστρέφει ακριβώς αυτά πάνω στα οποία βασίστηκε η καπιταλιστική αγορά και η συσσώρευση του πλούτου: οι κανόνες και οι νόμοι. Στα ερείπια του έθνους-κράτους γεννιέται μια ζώνη αδιαφάνειας, ημι-νομιμότητας... ευλυγισίας. Αλλά ο καπιταλισμός, όπως έχει επισημανθεί από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο και τους Πατέρες του αμερικανικού έθνους, τον ίδιο τον Άνταμ Σμιθ, αλλά και τον Μαρξ και τον Βέμπερ, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ηθική.
Με λίγα λόγια, η σημερινή συμπεριφορά των επικυρίαρχων ελίτ μπορεί να θεωρηθεί, κατά έναν τρόπο, ανάλογη προς τις κραυγές “Μετά από εμάς, ο κατακλυσμός!” και “Ο σώζων εαυτόν, σωθείτω”, που έβγαιναν από την γαλλική αριστοκρατία πριν από το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης του 1789.
Η νέα κοινωνική αταξία
Ζούμε σε μια ταραγμένη μεταβατική εποχή όπου καταρρέουν καθημερινά όλοι οι θεσμοί συλλογικής πίστης του νεώτερου κόσμου. Ένα άγνωστο μέλλον πλέον μας επιφυλάσσεται, όπως αυτό που περιγραφόταν στην διακήρυξη του Ινδιάνου αρχηγού Σηάτλ (Seattle) προς τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών το 1894: “Ένα άγνωστο μέλλον πλέον επιφυλάσσεται για μας επειδή δεν καταλαβαίνουμε γιατί όλοι οι βίσωνες σφαγιάζονται, τα άγρια άλογα υποτάσσονται, τα μυστικά μέρη του δάσους γίνονται πολυάνθρωπες χαβούζες και η θέα των ωραίων λόφων βεβηλώνεται από τα σύρματα του τηλέγραφου. Πού βρίσκονται οι μεγάλες σκιερές λόχμες; Εξαφανισμένες. Πού είναι ο αετός; Εξαφανισμένος. Για μας αυτό είναι το τέλος της ζωής και η αρχή της επιβίωσης”.
Η αγωνία του σοφού αυτού ανθρώπου, πάνω από έναν αιώνα πριν, δεν διαφέρει και πολύ από την αγωνία των σημερινών “ιθαγενών” πολιτών μπροστά στο οικονομικό, πολιτιστικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό αναποδογύρισμα του κόσμου γύρω μας. Πρόκειται για μια υπαρξιακή αγωνία στα πλαίσια ενός “Ανάποδου Κόσμου”, όπως ευφυώς έχει ορίσει την εποχή μας ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας Εδουάρδο Γκαλεάνο, ένας από τους πιο μαχητικούς κατηγόρους της παράνοιας και του ψεύδους της Οργουελλικής παγκοσμιοποίησης.
Να, μερικές “ανάποδες αλήθειες”, που οι χρυσοπληρωμένοι κονδυλοφόροι της καθεστωτικής πολιτικής προπαγάνδας χρησιμοποιούν κατά κόρον -αλλά περνάνε και “εξ απαλών ονύχων” στα μυαλά των ανθρώπων από την μεταμοντέρνα εκπαίδευση:
- Ο μαφιόζικος καπιταλισμός λέγεται κομψά “οικονομία της αγοράς”
- Ο ιμπεριαλισμός και η διεθνής ασυλία του κεφαλαίου λέγεται “παγκοσμιοποίηση”
- Η υποταγή και η λεηλασία λέγεται “ρεάλ πολιτίκ” και “μνημόνια”
- Η ανεργία λέγεται “ευελιξία της αγοράς εργασίας”
- Η πολιτιστική ισοπέδωση και οι κομμένες πολιτισμικές φλέβες που αιμορραγούν γύρω μας είναι λέει ... “πολυπολιτισμικότητα! Η καταστροφή δηλαδή κάθε λαϊκής παράδοσης και η αντικατάστασή της από την μαζική υποκουλτούρα.
- Όσοι ψάχνουν για εργασία και φυτοζωούν είναι οι “απασχολήσιμοι”. Ιδιωτικοποίηση ακόμα και της φύσης, διατροφική μετάλλαξη, καταστροφή της πρωτογενούς αγροτικής δομής.
Και το πιο ωραίο απ' όλα είναι ο νέος ορισμός για την φτώχεια: έλλειψη κοινωνικότητας Είναι μικρή η απόσταση πλέον από την ώρα που μέσα στα πλαίσια της τεράστιας χειραγώγησης των λαών, η οποία λαμβάνει χώρα στο όνομα του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας”, τα εκατομμύρια των φτωχών των λαϊκών τάξεων και όσοι ζουν οριακά στην επισφάλεια θα χαρακτηρίζονται και ως ταραχοποιά στοιχεία. Δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα αντιμετωπίζεται ποινικά το περιθώριο και η φτώχεια στο νεώτερο δυτικό κόσμο.
Παγκοσμιοποίηση: Ο συνήθης ύποπτος
Ενώ όλοι οι μηχανισμοί ενημέρωσης του διεθνούς χρηματιστηριακού κεφαλαίου επιχειρούν ν μας πείσουν για το αναπόφευκτο της “νέας εποχής” που έρχεται, υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η παγκόσμια οικονομική ολοκλήρωση είναι μια παλιά διαδικασία. Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι οι διεθνείς οικονομικοί δεσμοί ήταν στενότεροι κατά τον 19ο αιώνα απ' ό,τι εν πολλοίς στον 20ο αιώνα. Το οικονομικό σύστημα αυτής της “πρώτης παγκοσμιοποίησης” της περιόδου μετά το 1870 παρουσίαζε μεγαλύτερη συνοχή. Παρ' όλα αυτά, κατέρρευσε μετά το 1914 με την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Μερικοί άλλοι, όπως ο Kevin O' Rounke και ο Jeffrey Williamson, πηγαίνουν ακόμα πιο πίσω στο βιβλίο τους “Μετά τον Κολόμβο”. Αναφέρονται στην μεγάλη ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου που ακολούθησε τα ταξίδια του Χριστόφορου Κολόμβου και του Βάσκο ντε Γκάμα, στα τέλη του 15ου αιώνα.
Στην πρώϊμη νεώτερη ευρωπαϊκή περίοδο που ακολούθησε υπήρξε μεν ανάπτυξη των πόλεων αλλά, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, το πρόβλημα της φτώχειας, της ανεργίας, της ανέχειας και των περιθωριακών πληθυσμών, πήρε τεράστιες διαστάσεις.
Μέσα στην κοινή απόγνωση, οι φτωχοί των πόλεων, βιοτέχνες, κληρικοί της υπαίθρου και χρεωκοπημένοι ευγενείς, συμμαχούσαν συχνά με τους φτωχούς αγρότες, όπως στη μεγάλη εξέγερση των χωρικών το 1514.
Η λαϊκή δυσαρέσκεια εκφραζόταν απέναντι στους ευγενείς, που θεωρούντο ως “ο αμείλικτος αντίπαλος του λαού” και με την λαϊκή ληστεία. Διάσημοι ήταν οι λήσταρχοι της Κεντρικής Γαλλίας, οι Καταλανοί ληστές των Πυρηναίων, ο Ρομπέν των Δασών στην Αγγλία, οι Ανδαλουσιανοί ληστές “οι Άγιοι της Καμπρίγια”, οι περιπλανώμενοι ληστές, συνήθως Κοζάκοι, της Ρωσσίας.
Σήμερα, όποιος έχει παρακολουθήσει χωρίς ενθουσιασμό την πορεία της παγκοσμιοποίησης τα τελευταία χρόνια, διαπιστώνει ότι αυτή γεννά τελικά μια δυναμική, η οποία, διαψεύδοντας τις αρχικές ελπίδες, οδηγεί σε νέες παγκόσμιες συγκρούσεις. Ακόμα και ένθερμοι οπαδοί της, όπως ο Τζωρτζ Σόρος, μολονότι αναγνωρίζουν την δύναμη της παγκοσμιοποίησης να παράγει πλούτο, συμφωνεί ότι έχει φτωχοποιήσει πολλούς ανθρώπους τόσο στον αναπτυσσόμενο, όσο και στον δυτικό κόσμο.
Η “ετυμηγορία” τους είναι απλή: η παγκοσμιοποίηση έχει στρεβλώσει την διεθνή κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πόρων προς όφελος των ιδιωτικών συμφερόντων και προς ζημίαν του κοινού καλού. Και οι παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές είναι επιρρεπείς στις κρίσεις.
Με λίγα λόγια, η τωρινή παγκοσμιοποίηση είναι, αλλά δεν θα είναι για πολύ, μια μεταβατική κατάσταση. Χάνει το παιχνίδι γιατί είναι ένα απατηλό σύστημα. Αν ήθελε να είναι πραγματικό, θα έπρεπε να καταπολεμά την ανισομέρεια του πλούτου και την αδικία, αλλά προφανώς δεν το μπορεί. Ούτε και το θέλει γιατί η θερμοκοιτίδα της είναι η Μπίλντερμπεργκ, η Τριλάτεραλ και όλες αυτές οι παρασυναγωγές των λίγων υπερπλουσίων, που κατέχουν τόσο πλούτο όσο και τα υπόλοιπα 7 δισεκατομ. του πλανήτη.
Το πρόβλημα της φτώχειας
Η πρώϊμη νεώτερη Ευρώπη στιγματίστηκε σοβαρά από το ζήτημα της φτώχειας, τόσο από την έκτασή του, όσο και για τις νέες ιδεολογίες και τους τρόπους αντιμετώπισής του από τις αρχές. Πάντα υπήρχαν φτωχοί, αλλά η μαζική επαιτεία και αλητεία και ο φόβος από την μη-κοινωνική ένταξη αυτών των μαζών που ζούσαν σε απόλυτη πενία, ιδιαίτερα τον 16ο αιώνα, ήταν ένα νέο φαινόμενο.
Η αποστασιοποίηση από την μεσαιωνική χριστιανική φιλανθρωπία είχε σαν αποτέλεσμα την μεγαλύτερη οικονομική εκμετάλλευση και περιθωριοποίηση των φτωχών και την επικράτηση ενός συνδυασμού μέτρων ποινικοποίησης και πειθάρχησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Έτσι, με διάφορες δικαιολογίες, υιοθετήθηκε η πολιτική του χωροταξικού περιορισμού των φτωχών και των περιθωριακών.
Τα πολλά πρόσωπα των φτωχών στην περίοδο που εξετάζουμε δεν περιελάμβαναν μόνο τις παραδοσιακές ομάδες (χήρες, ορφανά, ανάπηρους κ.ά.), αλλά και μεγάλους αριθμούς πτωχευμένων αριστοκρατών και αστών μισθωτών, όπως και χωρικών ή μεροκαματιάρηδων, που ζούσαν υπό εξαιρετικά επισφαλείς συνθήκες.
Στο πρώτο ήμισυ του 16ου αιώνα και στις αρχές του 17ου, μια σειρά αιτιών όπως οι κακές σοδιές, η επανεμφάνιση επιδημιών και λιμών, η νομισματική στενότητα και οι πόλεμοι (Τριακονταετής, Δυναστικοί) πολλαπλασιάζουν τον αριθμό των φτωχών και των επαιτών στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.
Οι σωματικές αδυναμίες εξ αιτίας της ανεπαρκούς θρέψης και της ανθυγιεινής διαβίωσης, οι τραυματισμοί από εργατικά ατυχήματα και οι αναπηρίες πολλών στρατιωτών υποχρέωσαν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων να ζητιανεύουν για να επιβιώσουν.
Οι χωρικοί της πρώϊμης νεότερης Ευρώπης βίωναν μια μεγάλη υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου λόγω αυξημένου κόστους ζωής, εντεινόμενου δανεισμού και διόγκωσης της φορολογίας.
Η μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων που καταχωρήθηκαν ως πένητες ήταν οι ηλικιωμένοι. Οι χήρες και οι εγκαταλελειμμένες από τους συζύγους τους γυναίκες υπολογίζεται ότι αποτελούσαν το ένα τρίτο, ή και παραπάνω, των αποδεκτών των επιδομάτων για φτωχούς. Όμως, την καλύτερη στήριξη την έβρισκαν στους συγγενείς τους.
Στην ανατολική και νότια Ευρώπη, οι ηλικιωμένοι συχνά ζούσαν σε νοικοκυριά με πολλές συγγενικές οικογένειες -παιδιά, γονείς, παππούδες-, ή πήγαιναν από το ένα παντρεμένο παιδί τους στο άλλο. Όμως, στην Ιταλία και την Ισπανία, όσοι δεν είχαν συγγενείς μπορούσαν να βρεθούν στον δρόμο, εγκαταλελειμμένοι. Τα αρχεία βοήθειας και περίθαλψης φτωχών της Σεβίλλης και της Βαρκελώνης δείχνουν ότι η φτώχεια μιας μητέρας που είχε χάσει τον σύζυγό της και της κόρης της μπορούσε να ωθήσει την κόρη στην πορνεία και να κάνει την μητέρα προαγωγό της. Στην βόρεια και δυτική Ευρώπη, οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι ζούσαν μόνοι τους, όσο αυτό ήταν εφικτό. Οι ηλικιωμένοι ζούσαν με τα παντρεμένα παιδιά τους μόνο όταν ήταν φτωχοί.
Στην Αγγλία οι φτωχοί ηλικιωμένοι είχαν δικαίωμα να τύχουν κάποιας κοινωνικής πρόνοιας. Σ' ένα φυλλάδιο των ενοριών της Αγγλίας του 1641 υπολογίζεται πως το ένα τέταρτο των μελών τους είναι δυστυχείς και φτωχοί χωρίς κανένα μέσο επιβίωσης. Στη Νορμανδία, στις αρχές του 16ου αιώνα, σε μια αγροτική απογραφή πληθυσμού καταγράφονται ως “φτωχοί και επαίτες” το 24% των κατοίκων.
Την ίδια περίοδο, στη νότια Σαξονία οι φτωχοί ανέρχονται στο 30% του πληθυσμού, στο Μπέργκαμο, το 1575, στο 35% του συνόλου των κατοίκων κ.ο.κ Ο φτωχός της υπαίθρου ήταν, σε γενικές γραμμές, ένα πρόσωπο προβληματικό, είχε όμως την συμπαράσταση των δικών του και της κοινότητας. Ο φτωχός, όμως, στις πόλεις που αναπτύσσονται, ήταν μια ανώνυμη ύπαρξη που περιπλανιόταν χωρίς καμμιά στήριξη, πέρα από αυτήν των ομοίων του. Η πραγματικότητα αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι στην πόλη η ένδεια ήταν συνδεδεμένη με την απόλυτη αναγκαιότητα της καθημερινής εργασίας.
συνεχιζεται στο 2ο μέρος
* Δημοσιεύθηκε στο Τρίτο Μάτι τ.253, Ιούνιος 2017
Πηγή "Πύλη των Φίλων"
το είδαμε ΕΔΩ
koukfamily
Ο πιο “διαβρωτικός δημόσιος εφιάλτης”, όπως είχε χαρακτηρίσει ο Άγγλος δημιουργός Χάρολντ Πίντερ την σημερινή εποχή της “παγκοσμιοποίησης”, είναι η αποθέωση της άγνοιας, της αλαζονείας, της βλακείας και της πολεμικής έξαρσης. Χρησιμοποιώντας σκληρή γλώσσα έλεγε το 2003, αν και δεν είχε προλάβει να δει την εκτεταμένη φτωχοποίηση και παρακμή της Δύσης μετά την κρίση του 2007: “Δεν μπορείς να γλυτώσεις / βγήκαν τα μεγάλα πέη / θα βιάσουν ό,τι βλέπει το μάτι / Πρόσεχε την πλάτη σου”... Προφανώς κανείς δεν τον άκουσε, όχι γιατί δεν ήθελε αλλά γιατί ήταν πάντα αποκλεισμένος από τα μέσα ενημέρωσης-παραπληροφόρησης για να μην φθάσει η φωνή του στο μεγάλο κοινό.
Η γνώμη του ήταν επικίνδυνη για τις κερδοσκοπικές ελίτ, όπως και κάθε ανεξάρτητου πνευματικού ανθρώπου που καταγγέλλει την σημερινή συμπεριφορά των Επικυρίαρχων. Αυτός είναι ο λόγος που στην 7ετία των Μνημονίων στην πλειοψηφία των θεατρικών μας δρώμενων απουσιάζουν τα έργα του Πίντερ, αλλά βομβαρδιζόμαστε από κάθε μετα-μοντέρνο σκουπίδι για να δεχθούμε χωρίς αντίσταση την ασυδοσία των αγορών.
Η τρέλλα του χρήματος, η θεσμοποίηση της υπερβολικής ανταγωνιστικότητας, η μεγιστοποίηση του κέρδους, η διεθνής ασυλία του πολυεθνικού κεφαλαίου, ο πολλαπλασιασμός όσων ζουν στα όρια -και κάτω απ' αυτά- της φτώχειας, η έκρηξη των ανισοτήτων αντιπροσωπεύουν όλο και περισσότερο το σύμπαν του σύγχρονου ανθρώπου.
Η λογική της παγκοσμιοποιημένης μαφίας είναι το τέλος της σχετικής τιμιότητας του καπιταλισμού, αφού καταστρέφει ακριβώς αυτά πάνω στα οποία βασίστηκε η καπιταλιστική αγορά και η συσσώρευση του πλούτου: οι κανόνες και οι νόμοι. Στα ερείπια του έθνους-κράτους γεννιέται μια ζώνη αδιαφάνειας, ημι-νομιμότητας... ευλυγισίας. Αλλά ο καπιταλισμός, όπως έχει επισημανθεί από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο και τους Πατέρες του αμερικανικού έθνους, τον ίδιο τον Άνταμ Σμιθ, αλλά και τον Μαρξ και τον Βέμπερ, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ηθική.
Με λίγα λόγια, η σημερινή συμπεριφορά των επικυρίαρχων ελίτ μπορεί να θεωρηθεί, κατά έναν τρόπο, ανάλογη προς τις κραυγές “Μετά από εμάς, ο κατακλυσμός!” και “Ο σώζων εαυτόν, σωθείτω”, που έβγαιναν από την γαλλική αριστοκρατία πριν από το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης του 1789.
Η νέα κοινωνική αταξία
Ζούμε σε μια ταραγμένη μεταβατική εποχή όπου καταρρέουν καθημερινά όλοι οι θεσμοί συλλογικής πίστης του νεώτερου κόσμου. Ένα άγνωστο μέλλον πλέον μας επιφυλάσσεται, όπως αυτό που περιγραφόταν στην διακήρυξη του Ινδιάνου αρχηγού Σηάτλ (Seattle) προς τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών το 1894: “Ένα άγνωστο μέλλον πλέον επιφυλάσσεται για μας επειδή δεν καταλαβαίνουμε γιατί όλοι οι βίσωνες σφαγιάζονται, τα άγρια άλογα υποτάσσονται, τα μυστικά μέρη του δάσους γίνονται πολυάνθρωπες χαβούζες και η θέα των ωραίων λόφων βεβηλώνεται από τα σύρματα του τηλέγραφου. Πού βρίσκονται οι μεγάλες σκιερές λόχμες; Εξαφανισμένες. Πού είναι ο αετός; Εξαφανισμένος. Για μας αυτό είναι το τέλος της ζωής και η αρχή της επιβίωσης”.
Η αγωνία του σοφού αυτού ανθρώπου, πάνω από έναν αιώνα πριν, δεν διαφέρει και πολύ από την αγωνία των σημερινών “ιθαγενών” πολιτών μπροστά στο οικονομικό, πολιτιστικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό αναποδογύρισμα του κόσμου γύρω μας. Πρόκειται για μια υπαρξιακή αγωνία στα πλαίσια ενός “Ανάποδου Κόσμου”, όπως ευφυώς έχει ορίσει την εποχή μας ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας Εδουάρδο Γκαλεάνο, ένας από τους πιο μαχητικούς κατηγόρους της παράνοιας και του ψεύδους της Οργουελλικής παγκοσμιοποίησης.
Να, μερικές “ανάποδες αλήθειες”, που οι χρυσοπληρωμένοι κονδυλοφόροι της καθεστωτικής πολιτικής προπαγάνδας χρησιμοποιούν κατά κόρον -αλλά περνάνε και “εξ απαλών ονύχων” στα μυαλά των ανθρώπων από την μεταμοντέρνα εκπαίδευση:
- Ο μαφιόζικος καπιταλισμός λέγεται κομψά “οικονομία της αγοράς”
- Ο ιμπεριαλισμός και η διεθνής ασυλία του κεφαλαίου λέγεται “παγκοσμιοποίηση”
- Η υποταγή και η λεηλασία λέγεται “ρεάλ πολιτίκ” και “μνημόνια”
- Η ανεργία λέγεται “ευελιξία της αγοράς εργασίας”
- Η πολιτιστική ισοπέδωση και οι κομμένες πολιτισμικές φλέβες που αιμορραγούν γύρω μας είναι λέει ... “πολυπολιτισμικότητα! Η καταστροφή δηλαδή κάθε λαϊκής παράδοσης και η αντικατάστασή της από την μαζική υποκουλτούρα.
- Όσοι ψάχνουν για εργασία και φυτοζωούν είναι οι “απασχολήσιμοι”. Ιδιωτικοποίηση ακόμα και της φύσης, διατροφική μετάλλαξη, καταστροφή της πρωτογενούς αγροτικής δομής.
Και το πιο ωραίο απ' όλα είναι ο νέος ορισμός για την φτώχεια: έλλειψη κοινωνικότητας Είναι μικρή η απόσταση πλέον από την ώρα που μέσα στα πλαίσια της τεράστιας χειραγώγησης των λαών, η οποία λαμβάνει χώρα στο όνομα του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας”, τα εκατομμύρια των φτωχών των λαϊκών τάξεων και όσοι ζουν οριακά στην επισφάλεια θα χαρακτηρίζονται και ως ταραχοποιά στοιχεία. Δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα αντιμετωπίζεται ποινικά το περιθώριο και η φτώχεια στο νεώτερο δυτικό κόσμο.
Παγκοσμιοποίηση: Ο συνήθης ύποπτος
Ενώ όλοι οι μηχανισμοί ενημέρωσης του διεθνούς χρηματιστηριακού κεφαλαίου επιχειρούν ν μας πείσουν για το αναπόφευκτο της “νέας εποχής” που έρχεται, υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η παγκόσμια οικονομική ολοκλήρωση είναι μια παλιά διαδικασία. Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι οι διεθνείς οικονομικοί δεσμοί ήταν στενότεροι κατά τον 19ο αιώνα απ' ό,τι εν πολλοίς στον 20ο αιώνα. Το οικονομικό σύστημα αυτής της “πρώτης παγκοσμιοποίησης” της περιόδου μετά το 1870 παρουσίαζε μεγαλύτερη συνοχή. Παρ' όλα αυτά, κατέρρευσε μετά το 1914 με την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Μερικοί άλλοι, όπως ο Kevin O' Rounke και ο Jeffrey Williamson, πηγαίνουν ακόμα πιο πίσω στο βιβλίο τους “Μετά τον Κολόμβο”. Αναφέρονται στην μεγάλη ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου που ακολούθησε τα ταξίδια του Χριστόφορου Κολόμβου και του Βάσκο ντε Γκάμα, στα τέλη του 15ου αιώνα.
Στην πρώϊμη νεώτερη ευρωπαϊκή περίοδο που ακολούθησε υπήρξε μεν ανάπτυξη των πόλεων αλλά, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, το πρόβλημα της φτώχειας, της ανεργίας, της ανέχειας και των περιθωριακών πληθυσμών, πήρε τεράστιες διαστάσεις.
Μέσα στην κοινή απόγνωση, οι φτωχοί των πόλεων, βιοτέχνες, κληρικοί της υπαίθρου και χρεωκοπημένοι ευγενείς, συμμαχούσαν συχνά με τους φτωχούς αγρότες, όπως στη μεγάλη εξέγερση των χωρικών το 1514.
Η λαϊκή δυσαρέσκεια εκφραζόταν απέναντι στους ευγενείς, που θεωρούντο ως “ο αμείλικτος αντίπαλος του λαού” και με την λαϊκή ληστεία. Διάσημοι ήταν οι λήσταρχοι της Κεντρικής Γαλλίας, οι Καταλανοί ληστές των Πυρηναίων, ο Ρομπέν των Δασών στην Αγγλία, οι Ανδαλουσιανοί ληστές “οι Άγιοι της Καμπρίγια”, οι περιπλανώμενοι ληστές, συνήθως Κοζάκοι, της Ρωσσίας.
Σήμερα, όποιος έχει παρακολουθήσει χωρίς ενθουσιασμό την πορεία της παγκοσμιοποίησης τα τελευταία χρόνια, διαπιστώνει ότι αυτή γεννά τελικά μια δυναμική, η οποία, διαψεύδοντας τις αρχικές ελπίδες, οδηγεί σε νέες παγκόσμιες συγκρούσεις. Ακόμα και ένθερμοι οπαδοί της, όπως ο Τζωρτζ Σόρος, μολονότι αναγνωρίζουν την δύναμη της παγκοσμιοποίησης να παράγει πλούτο, συμφωνεί ότι έχει φτωχοποιήσει πολλούς ανθρώπους τόσο στον αναπτυσσόμενο, όσο και στον δυτικό κόσμο.
Η “ετυμηγορία” τους είναι απλή: η παγκοσμιοποίηση έχει στρεβλώσει την διεθνή κατανομή των πλουτοπαραγωγικών πόρων προς όφελος των ιδιωτικών συμφερόντων και προς ζημίαν του κοινού καλού. Και οι παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές είναι επιρρεπείς στις κρίσεις.
Με λίγα λόγια, η τωρινή παγκοσμιοποίηση είναι, αλλά δεν θα είναι για πολύ, μια μεταβατική κατάσταση. Χάνει το παιχνίδι γιατί είναι ένα απατηλό σύστημα. Αν ήθελε να είναι πραγματικό, θα έπρεπε να καταπολεμά την ανισομέρεια του πλούτου και την αδικία, αλλά προφανώς δεν το μπορεί. Ούτε και το θέλει γιατί η θερμοκοιτίδα της είναι η Μπίλντερμπεργκ, η Τριλάτεραλ και όλες αυτές οι παρασυναγωγές των λίγων υπερπλουσίων, που κατέχουν τόσο πλούτο όσο και τα υπόλοιπα 7 δισεκατομ. του πλανήτη.
Το πρόβλημα της φτώχειας
Η πρώϊμη νεώτερη Ευρώπη στιγματίστηκε σοβαρά από το ζήτημα της φτώχειας, τόσο από την έκτασή του, όσο και για τις νέες ιδεολογίες και τους τρόπους αντιμετώπισής του από τις αρχές. Πάντα υπήρχαν φτωχοί, αλλά η μαζική επαιτεία και αλητεία και ο φόβος από την μη-κοινωνική ένταξη αυτών των μαζών που ζούσαν σε απόλυτη πενία, ιδιαίτερα τον 16ο αιώνα, ήταν ένα νέο φαινόμενο.
Η αποστασιοποίηση από την μεσαιωνική χριστιανική φιλανθρωπία είχε σαν αποτέλεσμα την μεγαλύτερη οικονομική εκμετάλλευση και περιθωριοποίηση των φτωχών και την επικράτηση ενός συνδυασμού μέτρων ποινικοποίησης και πειθάρχησης για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Έτσι, με διάφορες δικαιολογίες, υιοθετήθηκε η πολιτική του χωροταξικού περιορισμού των φτωχών και των περιθωριακών.
Τα πολλά πρόσωπα των φτωχών στην περίοδο που εξετάζουμε δεν περιελάμβαναν μόνο τις παραδοσιακές ομάδες (χήρες, ορφανά, ανάπηρους κ.ά.), αλλά και μεγάλους αριθμούς πτωχευμένων αριστοκρατών και αστών μισθωτών, όπως και χωρικών ή μεροκαματιάρηδων, που ζούσαν υπό εξαιρετικά επισφαλείς συνθήκες.
Στο πρώτο ήμισυ του 16ου αιώνα και στις αρχές του 17ου, μια σειρά αιτιών όπως οι κακές σοδιές, η επανεμφάνιση επιδημιών και λιμών, η νομισματική στενότητα και οι πόλεμοι (Τριακονταετής, Δυναστικοί) πολλαπλασιάζουν τον αριθμό των φτωχών και των επαιτών στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.
Οι σωματικές αδυναμίες εξ αιτίας της ανεπαρκούς θρέψης και της ανθυγιεινής διαβίωσης, οι τραυματισμοί από εργατικά ατυχήματα και οι αναπηρίες πολλών στρατιωτών υποχρέωσαν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων να ζητιανεύουν για να επιβιώσουν.
Οι χωρικοί της πρώϊμης νεότερης Ευρώπης βίωναν μια μεγάλη υποβάθμιση του βιοτικού τους επιπέδου λόγω αυξημένου κόστους ζωής, εντεινόμενου δανεισμού και διόγκωσης της φορολογίας.
Η μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων που καταχωρήθηκαν ως πένητες ήταν οι ηλικιωμένοι. Οι χήρες και οι εγκαταλελειμμένες από τους συζύγους τους γυναίκες υπολογίζεται ότι αποτελούσαν το ένα τρίτο, ή και παραπάνω, των αποδεκτών των επιδομάτων για φτωχούς. Όμως, την καλύτερη στήριξη την έβρισκαν στους συγγενείς τους.
Στην ανατολική και νότια Ευρώπη, οι ηλικιωμένοι συχνά ζούσαν σε νοικοκυριά με πολλές συγγενικές οικογένειες -παιδιά, γονείς, παππούδες-, ή πήγαιναν από το ένα παντρεμένο παιδί τους στο άλλο. Όμως, στην Ιταλία και την Ισπανία, όσοι δεν είχαν συγγενείς μπορούσαν να βρεθούν στον δρόμο, εγκαταλελειμμένοι. Τα αρχεία βοήθειας και περίθαλψης φτωχών της Σεβίλλης και της Βαρκελώνης δείχνουν ότι η φτώχεια μιας μητέρας που είχε χάσει τον σύζυγό της και της κόρης της μπορούσε να ωθήσει την κόρη στην πορνεία και να κάνει την μητέρα προαγωγό της. Στην βόρεια και δυτική Ευρώπη, οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι ζούσαν μόνοι τους, όσο αυτό ήταν εφικτό. Οι ηλικιωμένοι ζούσαν με τα παντρεμένα παιδιά τους μόνο όταν ήταν φτωχοί.
Στην Αγγλία οι φτωχοί ηλικιωμένοι είχαν δικαίωμα να τύχουν κάποιας κοινωνικής πρόνοιας. Σ' ένα φυλλάδιο των ενοριών της Αγγλίας του 1641 υπολογίζεται πως το ένα τέταρτο των μελών τους είναι δυστυχείς και φτωχοί χωρίς κανένα μέσο επιβίωσης. Στη Νορμανδία, στις αρχές του 16ου αιώνα, σε μια αγροτική απογραφή πληθυσμού καταγράφονται ως “φτωχοί και επαίτες” το 24% των κατοίκων.
Την ίδια περίοδο, στη νότια Σαξονία οι φτωχοί ανέρχονται στο 30% του πληθυσμού, στο Μπέργκαμο, το 1575, στο 35% του συνόλου των κατοίκων κ.ο.κ Ο φτωχός της υπαίθρου ήταν, σε γενικές γραμμές, ένα πρόσωπο προβληματικό, είχε όμως την συμπαράσταση των δικών του και της κοινότητας. Ο φτωχός, όμως, στις πόλεις που αναπτύσσονται, ήταν μια ανώνυμη ύπαρξη που περιπλανιόταν χωρίς καμμιά στήριξη, πέρα από αυτήν των ομοίων του. Η πραγματικότητα αυτή οφειλόταν στο γεγονός ότι στην πόλη η ένδεια ήταν συνδεδεμένη με την απόλυτη αναγκαιότητα της καθημερινής εργασίας.
συνεχιζεται στο 2ο μέρος
* Δημοσιεύθηκε στο Τρίτο Μάτι τ.253, Ιούνιος 2017
Πηγή "Πύλη των Φίλων"
το είδαμε ΕΔΩ
koukfamily
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Μαύρη τρύπα» στον ΕΦΚΑ- Πρόβλεψη για έλλειμμα 1 δισ. ευρώ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
