2017-10-03 16:01:18
Υπάρχουν κάποια πράγματα, που θα μπορούσαν ενδεχομένως (επιστημονικά τεκμηριωμένα) να βοηθήσουν τους ασθενείς που πάσχουν από γλαύκωμα. Ποια είναι αυτά; Γράφει ο Καθηγητής Οφθαλμολογίας Δρ. Κωνσταντίνος Καραμπάτσας.
1. Η άσκηση
Αποδεδειγμένα, μέσα από διαφορετικές επιστημονικές μελέτες, γνωρίζουμε ότι η αερόβια άσκηση μειώνει την ενδοφθάλμια πίεση.
Άλλες εργασίες έχουν δείξει επίσης ότι οι ασθενείς που παρουσίαζαν μεγαλύτερη απώλεια οπτικού πεδίου ήταν αυτοί που εκτελούσαν λιγότερη σωματική δραστηριότητα. Αυτό βεβαίως μπορεί να έχει να κάνει και με το ότι, όπως ανέδειξε μια άλλη μελέτη, ο αριθμός των βημάτων των ασθενών ανά ημέρα μειώθηκε συγχρόνως με την επιδείνωση του οπτικού πεδίου τους.
2. Η θέση του σώματος
Η θέση του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να επηρεάσει την πίεση των ματιών (ενδοφθάλμια πίεση). Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η πλάγια θέση αυξάνει την ενδοφθάλμια πίεση στο μάτι που βρίσκεται πλησιέστερα στο μαξιλάρι, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί.
Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι ανεβάζοντας το ύψος του κεφαλιού στο προσκέφαλο του κρεβατιού, προκαλείται ελάττωση της ενδοφθάλμιας πίεσης κατά 2 mm Hg. Όταν όμως ο λαιμός ήταν λυγισμένος, η ενδοφθάλμια πίεση ήταν 2 mm Hg υψηλότερη. Υποθέτουμε ότι αυτή η κάμψη του αυχένα δημιουργεί μια κατάσταση συμπίεσης στις φλέβες του αυχένα και αυτό οδηγεί σε αυξημένη επισκληρική φλεβική πίεση και κατά συνέπεια αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση.
Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Αν πάσχετε από γλαύκωμα, ενδεχομένως θα μπορούσατε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να κοιμάστε με το κεφάλι λίγο ψηλότερα κατά τη διάρκεια του ύπνου, προσθέτοντας ένα δεύτερο μαξιλάρι, αν και αυτό σε κάποιους μπορεί να μην είναι πρακτικό.
Η συμβουλή μας επίσης στους ασθενείς με γλαύκωμα είναι να αποφεύγουν ορισμένες στάσεις γιόγκα, όπως οι κατακόρυφες θέσεις στήριξης με το κεφάλι και με τις βάσεις των ώμων, καθόσον αυξάνεται σημαντικά η ενδοφθάλμια πίεση.
3. Η διατροφή
Η κατανάλωση πράσινων φυλλωδών λαχανικών μπορεί να ωφελήσει τους ανθρώπους με γλαύκωμα, όπως επίσης αυτό συμβαίνει και σε άλλες οφθαλμολογικές παθήσεις (πχ. η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας). Αυτά τα φυτά αποτελούν πηγή διατροφικών νιτρικών αλάτων. Μία μελέτη έδειξε ότι η επίδραση της διατροφής ήταν μεγαλύτερη στους ασθενείς με γλαύκωμα οφειλόμενο σε αγγειακή δυσλειτουργία (όπως είναι το γλαύκωμα χαμηλής πίεσης).
Πόση κατανάλωση λαχανικών είναι αρκετή; Σε άλλη μελέτη, οι ασθενείς που κατανάλωναν τουλάχιστον μια μερίδα πράσινα λαχανικά ή φρούτα εβδομαδιαίως, είχαν χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης γλαυκώματος σε σύγκριση με αυτούς που έτρωγαν λιγότερο από μία μερίδα το μήνα.
Λέμε λοιπόν στους ασθενείς να τρώνε πράσινα φυλλώδη λαχανικά επειδή μόνο ωφέλειες μπορούν να προκύψουν από την κατανάλωσή τους.
4. Η κατανάλωση καφέ
Όσον αφορά τον καφέ, υπάρχουν ενδείξεις τόσο υπέρ όσο και κατά της κατανάλωσής του από γλαυκωματικούς ασθενείς. Σε μία προοπτική, τυχαιοποιημένη μελέτη, 106 άτομα έλαβαν περίπου 230 ml καφέ με ή χωρίς καφεΐνη. Ο καφές με καφεΐνη φάνηκε να αυξάνει την ενδοφθάλμια πίεση περίπου κατά 1 mm Hg, αλλά αυξάνει συγχρόνως την πίεση οφθαλμικής αιμάτωσης (που συμβάλλει στην καλή λειτουργία του οπτικού νεύρου) κατά περίπου 1,25 με 1,5 mm Hg. Αυτές λοιπόν οι δύο αντίρροπες δυνάμεις πιθανόν να σημαίνουν ότι η κατανάλωση μίας κούπας καφέ δεν πρόκειται να κάνει τεράστια διαφορά. Επιπλέον, τουλάχιστον μία μελέτη σε ζώα υποδεικνύει ότι η καφεΐνη θα μπορούσε να προστατεύσει από την απώλεια γαγγλιακών κυττάρων. Γενικά λοιπόν είναι σωστό να λέμε στους ασθενείς ότι μία κούπα καφέ παραπάνω δεν ενοχλεί και δεν είναι πρόβλημα στη ρύθμιση του γλαυκώματος.
5. Η αρτηριακή πίεση
Στη μελέτη - ορόσημο SPRINT, τα άτομα με υπέρταση των οποίων η συστολική αρτηριακή πίεση μειώθηκε στα 120 mm Hg ή χαμηλότερα παρουσίαζαν κατά ένα τρίτο μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και σχεδόν κατά ένα τέταρτο μειωμένο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με άτομα των οποίων η συστολική πίεση μειώθηκε 140 mm Hg. Αυτό είναι ένα τεράστιο όφελος όσον αφορά το προσδόκιμο επιβίωσης.
Ωστόσο, ενώ τα ποσοστά σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών δεν ήταν στατιστικά διαφορετικά μεταξύ των δύο ομάδων, καταγράφηκε υψηλότερο ποσοστό υπότασης και συγκοπής στην ομάδα που έλαβε εντατική θεραπεία. Αυτό φυσικά είναι ένα ζήτημα πολύ σημαντικό για τους ασθενείς με γλαύκωμα, εγείροντας ερωτήσεις σχετικά με την αιμάτωση του οπτικού νεύρου. Γνωρίζουμε ότι η πίεση οφθαλμικής αιμάτωσης μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του οπτικού νεύρου. Είναι γνωστό από άλλες μελέτες ότι μια συστολική πίεση μικρότερη από 125 mm Hg είναι ένας κακός προγνωστικός δείκτης για μακροπρόθεσμη εξέλιξη στο γλαύκωμα.
Με άλλα λόγια, εάν οι γλαυκωματικοί ασθενείς δεν έχουν ιδιαίτερους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, ή εάν το γλαύκωμά τους εξελίσσεται παρά τον έλεγχο της ενδοφθάλμιας πίεσης, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν υποβάλλονται σε υπερβολική θεραπεία για υπέρταση, γιατί αυτό επηρεάζει αρνητικά την αιμάτωση του οπτικού νεύρου.
ΚΑΡΑΜΠΑΤΣΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ
grizosgatos
1. Η άσκηση
Αποδεδειγμένα, μέσα από διαφορετικές επιστημονικές μελέτες, γνωρίζουμε ότι η αερόβια άσκηση μειώνει την ενδοφθάλμια πίεση.
Άλλες εργασίες έχουν δείξει επίσης ότι οι ασθενείς που παρουσίαζαν μεγαλύτερη απώλεια οπτικού πεδίου ήταν αυτοί που εκτελούσαν λιγότερη σωματική δραστηριότητα. Αυτό βεβαίως μπορεί να έχει να κάνει και με το ότι, όπως ανέδειξε μια άλλη μελέτη, ο αριθμός των βημάτων των ασθενών ανά ημέρα μειώθηκε συγχρόνως με την επιδείνωση του οπτικού πεδίου τους.
2. Η θέση του σώματος
Η θέση του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να επηρεάσει την πίεση των ματιών (ενδοφθάλμια πίεση). Ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η πλάγια θέση αυξάνει την ενδοφθάλμια πίεση στο μάτι που βρίσκεται πλησιέστερα στο μαξιλάρι, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί.
Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι ανεβάζοντας το ύψος του κεφαλιού στο προσκέφαλο του κρεβατιού, προκαλείται ελάττωση της ενδοφθάλμιας πίεσης κατά 2 mm Hg. Όταν όμως ο λαιμός ήταν λυγισμένος, η ενδοφθάλμια πίεση ήταν 2 mm Hg υψηλότερη. Υποθέτουμε ότι αυτή η κάμψη του αυχένα δημιουργεί μια κατάσταση συμπίεσης στις φλέβες του αυχένα και αυτό οδηγεί σε αυξημένη επισκληρική φλεβική πίεση και κατά συνέπεια αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση.
Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Αν πάσχετε από γλαύκωμα, ενδεχομένως θα μπορούσατε να εξετάσετε το ενδεχόμενο να κοιμάστε με το κεφάλι λίγο ψηλότερα κατά τη διάρκεια του ύπνου, προσθέτοντας ένα δεύτερο μαξιλάρι, αν και αυτό σε κάποιους μπορεί να μην είναι πρακτικό.
Η συμβουλή μας επίσης στους ασθενείς με γλαύκωμα είναι να αποφεύγουν ορισμένες στάσεις γιόγκα, όπως οι κατακόρυφες θέσεις στήριξης με το κεφάλι και με τις βάσεις των ώμων, καθόσον αυξάνεται σημαντικά η ενδοφθάλμια πίεση.
3. Η διατροφή
Η κατανάλωση πράσινων φυλλωδών λαχανικών μπορεί να ωφελήσει τους ανθρώπους με γλαύκωμα, όπως επίσης αυτό συμβαίνει και σε άλλες οφθαλμολογικές παθήσεις (πχ. η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας). Αυτά τα φυτά αποτελούν πηγή διατροφικών νιτρικών αλάτων. Μία μελέτη έδειξε ότι η επίδραση της διατροφής ήταν μεγαλύτερη στους ασθενείς με γλαύκωμα οφειλόμενο σε αγγειακή δυσλειτουργία (όπως είναι το γλαύκωμα χαμηλής πίεσης).
Πόση κατανάλωση λαχανικών είναι αρκετή; Σε άλλη μελέτη, οι ασθενείς που κατανάλωναν τουλάχιστον μια μερίδα πράσινα λαχανικά ή φρούτα εβδομαδιαίως, είχαν χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης γλαυκώματος σε σύγκριση με αυτούς που έτρωγαν λιγότερο από μία μερίδα το μήνα.
Λέμε λοιπόν στους ασθενείς να τρώνε πράσινα φυλλώδη λαχανικά επειδή μόνο ωφέλειες μπορούν να προκύψουν από την κατανάλωσή τους.
4. Η κατανάλωση καφέ
Όσον αφορά τον καφέ, υπάρχουν ενδείξεις τόσο υπέρ όσο και κατά της κατανάλωσής του από γλαυκωματικούς ασθενείς. Σε μία προοπτική, τυχαιοποιημένη μελέτη, 106 άτομα έλαβαν περίπου 230 ml καφέ με ή χωρίς καφεΐνη. Ο καφές με καφεΐνη φάνηκε να αυξάνει την ενδοφθάλμια πίεση περίπου κατά 1 mm Hg, αλλά αυξάνει συγχρόνως την πίεση οφθαλμικής αιμάτωσης (που συμβάλλει στην καλή λειτουργία του οπτικού νεύρου) κατά περίπου 1,25 με 1,5 mm Hg. Αυτές λοιπόν οι δύο αντίρροπες δυνάμεις πιθανόν να σημαίνουν ότι η κατανάλωση μίας κούπας καφέ δεν πρόκειται να κάνει τεράστια διαφορά. Επιπλέον, τουλάχιστον μία μελέτη σε ζώα υποδεικνύει ότι η καφεΐνη θα μπορούσε να προστατεύσει από την απώλεια γαγγλιακών κυττάρων. Γενικά λοιπόν είναι σωστό να λέμε στους ασθενείς ότι μία κούπα καφέ παραπάνω δεν ενοχλεί και δεν είναι πρόβλημα στη ρύθμιση του γλαυκώματος.
5. Η αρτηριακή πίεση
Στη μελέτη - ορόσημο SPRINT, τα άτομα με υπέρταση των οποίων η συστολική αρτηριακή πίεση μειώθηκε στα 120 mm Hg ή χαμηλότερα παρουσίαζαν κατά ένα τρίτο μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και σχεδόν κατά ένα τέταρτο μειωμένο κίνδυνο θανάτου σε σύγκριση με άτομα των οποίων η συστολική πίεση μειώθηκε 140 mm Hg. Αυτό είναι ένα τεράστιο όφελος όσον αφορά το προσδόκιμο επιβίωσης.
Ωστόσο, ενώ τα ποσοστά σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών δεν ήταν στατιστικά διαφορετικά μεταξύ των δύο ομάδων, καταγράφηκε υψηλότερο ποσοστό υπότασης και συγκοπής στην ομάδα που έλαβε εντατική θεραπεία. Αυτό φυσικά είναι ένα ζήτημα πολύ σημαντικό για τους ασθενείς με γλαύκωμα, εγείροντας ερωτήσεις σχετικά με την αιμάτωση του οπτικού νεύρου. Γνωρίζουμε ότι η πίεση οφθαλμικής αιμάτωσης μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του οπτικού νεύρου. Είναι γνωστό από άλλες μελέτες ότι μια συστολική πίεση μικρότερη από 125 mm Hg είναι ένας κακός προγνωστικός δείκτης για μακροπρόθεσμη εξέλιξη στο γλαύκωμα.
Με άλλα λόγια, εάν οι γλαυκωματικοί ασθενείς δεν έχουν ιδιαίτερους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, ή εάν το γλαύκωμά τους εξελίσσεται παρά τον έλεγχο της ενδοφθάλμιας πίεσης, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν υποβάλλονται σε υπερβολική θεραπεία για υπέρταση, γιατί αυτό επηρεάζει αρνητικά την αιμάτωση του οπτικού νεύρου.
ΚΑΡΑΜΠΑΤΣΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ, ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ
grizosgatos
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πέντε εκατ. επισκέπτες στην Αθήνα το '17
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
