2012-05-24 14:22:05
By Ralph Atkins
Ποιος θα μπορούσε να σώσει την ευρωζώνη από το χείλος του γκρεμού; Υπάρχει ένα πρόσωπο που συμμετείχε στη σύνοδο Κορυφής της ΕΕ και ο οποίος θα μπορούσε να δώσει μία άμεση και ισχυρή απάντηση εάν, επί παραδείγματι, η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη απειλήσει με οικονομικό χάος.
Προς απογοήτευση του Mario Draghi, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρείται και πάλι οπιθανός σωτήρας της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης.Από τον προηγούμενο Νοέμβριο που έγινε πρόεδρος της ΕΚΤ, ο κ. Draghiζήτησε πιο τολμηρές κινήσεις από τους πολιτικούς για τη βελτίωση της δημοσιονομικής τους θέσης και για την κατασκευή αποτελεσματικών «τειχών προστασίας» ενάντια στον κίνδυνο μετάδοσης. Νωρίτερα αυτό το μήνα, επέπληξε τις εθνικές κυβερνήσεις τονίζοντας ότι δημιούργησαν έναν Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (EFSF) που «δύσκολα θα μπορούσε να λειτουργήσει». Δήλωσε, δε, ότι ο ρόλος της μη αιρετής ΕΚΤ είναι περιορισμένος.
Αντιθέτως, Ευρωπαίοι πολιτικοί, υπό την καθοδήγηση του νέου προέδρου της Γαλλίας Francois Hollande, επιδιώκουν να αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού, ζητώντας περισσότερη δράση από τη Φρανκφούρτη.
Στο παρελθόν όμως, σε στιγμές κρίσης, η ΕΚΤ είχε δραστηριοποιηθεί. Τον Μάιο του 2010, όταν η κρίση χρέους της Ελλάδας εξερράγη για πρώτη φορά, η ΕΚΤ ξεκίνησε το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων. Τον προηγούμενο Δεκέμβριο, ο κ. Draghi έδωσε απεριόριστα φτηνά τριετή δάνεια στις τράπεζες της ευρωζώνης.
«Υπάρχει μία διαρκής απογοήτευση στην ΕΚΤ με τους πολιτικούς» αναφέρει ο Erik Nielsen, επικεφαλής ανάλυσης στη Unicredit και συμπληρώνει: «Στο τέλος της ημέρας όμως, θα πρέπει να φροντίσουν τα θύματα… όταν το σύστημα καταρρέει, ο κεντρικός τραπεζίτης «κάνει αυτό που πρέπει να κάνει».
Εάν η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη δημιουργήσει απειλή για μαζική φυγή τραπεζικών καταθέσεων σε άλλες χώρες, τότε η ΕΚΤ θα μπορούσε να επαναλάβει άμεσα την προσφορά τριετούς ρευστότητας. Ορισμένες τράπεζες μπορεί να μην έχουν ικανά στοιχεία ενεργητικού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως collateral για την ρευστότητα της ΕΚΤ.
Η ευρωτράπεζα όμως, θα μπορούσε να χαλαρώσει τους κανόνες της. Ή θα μπορούσε να δώσει έγκριση για ευρεία χρήση του «έκτακτου μηχανισμού ρευστότητας» - ένα καλά δοκιμασμένο εργαλείο που επιτρέπει στις εθνικές κεντρικές τράπεζες να στηρίξουν χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, δημιουργώντας ουσιαστικά νέο χρήμα. Έτσι οι τράπεζες θα μπορούσαν να κερδίσουν λίγο χρόνο ώστε να βελτιώσουν τη θέση τους χρησιμοποιώντας κρατικά ή ευρωπαϊκά κεφάλαια.
Ο ELA ήδη χρησιμοποιείται ευρέως στην Ελλάδα, όπου έχουν εκταμιευθεί περίπου 100 δισ. ευρώ. Οι Έλληνες δοκιμάσουν πάντως και την αντοχή της Bundesbank. Η γερμανική κεντρική τράπεζα σημείωσε την Τετάρτη ότι η βοήθεια προς την Ελλάδα ήδη ενέχει «σημαντικούς κινδύνους» για τις κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης και πως δεν θα πρέπει να ενισχυθεί.
Μία άλλη επιλογή για την ΕΚΤ θα ήταν να θέσει ξανά σε ισχύ το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων στοχεύοντας σε περιορισμό του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις και σε ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στη νομισματική ένωση. Υπό την καθοδήγηση του κ. Draghi, το πρόγραμμα που αγόρασε ομόλογα 212 δισ. ευρώ, σταμάτησε κυρίως επειδή υπήρχαν ανησυχίες ότι παρακινεί τις κυβερνήσεις σε εφησυχασμό ως προς την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Επίσης, αμφισβητήθηκε και η μελλοντική αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Επειδή η ΕΚΤ στο παρελθόν αγόρασε τίτλους μόνο στο ναδίρ των τιμών τους, η επανεκκίνηση του προγράμματος μπορεί να έχει αντίστροφα αποτελέσματα και να ενθαρρύνει τους επενδυτές να πουλήσουν. Οι επενδυτές ανησυχούν επίσης και για την εξαίρεση της ΕΚΤ από το κούρεμα που επιβλήθηκε σε άλλους ομολογιούχους ελληνικών τίτλων, γεγονός που υποδεικνύει ότι θα έχει διαφορετική μεταχείριση σε ανάλογες περιπτώσεις στο μέλλον.
Όμως, η αναβίωση του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων, πιθανώς σε μεγαλύτερη κλίμακα και με την στήριξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) «θα δημιουργήσει στις αγορές την ιδέα ότι η πώληση των ομολόγων της περιφέρειας δεν είναι μονόδρομος», δηλώνει ο Gilles Moec, της Deutsche Bank.
Για την ανάκαμψη της οικονομίας της ευρωζώνης, η ΕΚΤ θα μπορούσε επίσης να μειώσει τα επιτόκιά της, που τώρα βρίσκονται στο 1%. Ο άμεσος οικονομικός αντίκτυπος θα είναι μέτριος. Η συνεπαγόμενη υποχώρηση του ευρώ όμως, μπορεί να δώσει ώθησης στις προοπτικές των εξαγωγών. Επίσης, θα ευνοηθούν οι τράπεζες της ευρωζώνης που δανείζονται από την ΕΚΤ.
Επιπλέον, με τα επιτόκια να πλησιάζουν σε μηδενικό επίπεδο, η ΕΚΤ θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ότι είναι έτοιμη για το επόμενο βήμα: μία ποσοτική χαλάρωση κατά τα πρότυπα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της Τράπεζας της Αγγλίας – δημιουργώντας χρήμα για την αγορά τίτλων. Θα μπορούσαν να υπάρξουν ειδικοί παράμετροι για την ποσοτική χαλάρωση της ευρωζώνης, όπως την επιλογή τίτλων που θα βοηθήσουν κυρίως τις χώρες που έχουν βρεθεί στη δίνη της κρίσης.
Ένας σημαντικός κίνδυνος είναι ότι υπάρχει έντονος διχασμός απόψεων στους κόλπους της ΕΚΤ, γεγονός που υπονομεύει την αποτελεσματικότητα όποιων μέτρων πάρει. Το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων περιορίζεται από τις αντιστάσεις της Bundesbank, η οποία φοβάται ότι συγχέονται τα όρια μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Ο πρόεδρός της Jens Weidmann, εξακολουθεί να θεωρεί ότι υπάρχουν όρια στον ρόλο του κεντρικού τραπεζίτη. Επί παραδείγματι, αποκλείει το ενδεχόμενο να αποκτήσει ο ESMπρόσβαση στην απεριόριστη ρευστότητα της ΕΚΤ.
Αρκετοί αναλυτές όμως, υποστηρίζουν ότι ακόμη και η Bundesbank θα μπορούσε να αποδειχθεί εξαιρετικά ευέλικτη εάν αποδειχθεί ότι υλοποιείται το πιο δυσμενές σενάριο. «Υπό την απειλή της καταστροφής, θα υπάρξει μεγαλύτερη δημιουργικότητα… ακόμη και στη Bundesbank», αναφέρει ένας εξ αυτών.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Ποιος θα μπορούσε να σώσει την ευρωζώνη από το χείλος του γκρεμού; Υπάρχει ένα πρόσωπο που συμμετείχε στη σύνοδο Κορυφής της ΕΕ και ο οποίος θα μπορούσε να δώσει μία άμεση και ισχυρή απάντηση εάν, επί παραδείγματι, η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη απειλήσει με οικονομικό χάος.
Προς απογοήτευση του Mario Draghi, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρείται και πάλι οπιθανός σωτήρας της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης.Από τον προηγούμενο Νοέμβριο που έγινε πρόεδρος της ΕΚΤ, ο κ. Draghiζήτησε πιο τολμηρές κινήσεις από τους πολιτικούς για τη βελτίωση της δημοσιονομικής τους θέσης και για την κατασκευή αποτελεσματικών «τειχών προστασίας» ενάντια στον κίνδυνο μετάδοσης. Νωρίτερα αυτό το μήνα, επέπληξε τις εθνικές κυβερνήσεις τονίζοντας ότι δημιούργησαν έναν Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (EFSF) που «δύσκολα θα μπορούσε να λειτουργήσει». Δήλωσε, δε, ότι ο ρόλος της μη αιρετής ΕΚΤ είναι περιορισμένος.
Αντιθέτως, Ευρωπαίοι πολιτικοί, υπό την καθοδήγηση του νέου προέδρου της Γαλλίας Francois Hollande, επιδιώκουν να αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού, ζητώντας περισσότερη δράση από τη Φρανκφούρτη.
Στο παρελθόν όμως, σε στιγμές κρίσης, η ΕΚΤ είχε δραστηριοποιηθεί. Τον Μάιο του 2010, όταν η κρίση χρέους της Ελλάδας εξερράγη για πρώτη φορά, η ΕΚΤ ξεκίνησε το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων. Τον προηγούμενο Δεκέμβριο, ο κ. Draghi έδωσε απεριόριστα φτηνά τριετή δάνεια στις τράπεζες της ευρωζώνης.
«Υπάρχει μία διαρκής απογοήτευση στην ΕΚΤ με τους πολιτικούς» αναφέρει ο Erik Nielsen, επικεφαλής ανάλυσης στη Unicredit και συμπληρώνει: «Στο τέλος της ημέρας όμως, θα πρέπει να φροντίσουν τα θύματα… όταν το σύστημα καταρρέει, ο κεντρικός τραπεζίτης «κάνει αυτό που πρέπει να κάνει».
Εάν η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη δημιουργήσει απειλή για μαζική φυγή τραπεζικών καταθέσεων σε άλλες χώρες, τότε η ΕΚΤ θα μπορούσε να επαναλάβει άμεσα την προσφορά τριετούς ρευστότητας. Ορισμένες τράπεζες μπορεί να μην έχουν ικανά στοιχεία ενεργητικού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως collateral για την ρευστότητα της ΕΚΤ.
Η ευρωτράπεζα όμως, θα μπορούσε να χαλαρώσει τους κανόνες της. Ή θα μπορούσε να δώσει έγκριση για ευρεία χρήση του «έκτακτου μηχανισμού ρευστότητας» - ένα καλά δοκιμασμένο εργαλείο που επιτρέπει στις εθνικές κεντρικές τράπεζες να στηρίξουν χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, δημιουργώντας ουσιαστικά νέο χρήμα. Έτσι οι τράπεζες θα μπορούσαν να κερδίσουν λίγο χρόνο ώστε να βελτιώσουν τη θέση τους χρησιμοποιώντας κρατικά ή ευρωπαϊκά κεφάλαια.
Ο ELA ήδη χρησιμοποιείται ευρέως στην Ελλάδα, όπου έχουν εκταμιευθεί περίπου 100 δισ. ευρώ. Οι Έλληνες δοκιμάσουν πάντως και την αντοχή της Bundesbank. Η γερμανική κεντρική τράπεζα σημείωσε την Τετάρτη ότι η βοήθεια προς την Ελλάδα ήδη ενέχει «σημαντικούς κινδύνους» για τις κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης και πως δεν θα πρέπει να ενισχυθεί.
Μία άλλη επιλογή για την ΕΚΤ θα ήταν να θέσει ξανά σε ισχύ το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων στοχεύοντας σε περιορισμό του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις και σε ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών στη νομισματική ένωση. Υπό την καθοδήγηση του κ. Draghi, το πρόγραμμα που αγόρασε ομόλογα 212 δισ. ευρώ, σταμάτησε κυρίως επειδή υπήρχαν ανησυχίες ότι παρακινεί τις κυβερνήσεις σε εφησυχασμό ως προς την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Επίσης, αμφισβητήθηκε και η μελλοντική αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Επειδή η ΕΚΤ στο παρελθόν αγόρασε τίτλους μόνο στο ναδίρ των τιμών τους, η επανεκκίνηση του προγράμματος μπορεί να έχει αντίστροφα αποτελέσματα και να ενθαρρύνει τους επενδυτές να πουλήσουν. Οι επενδυτές ανησυχούν επίσης και για την εξαίρεση της ΕΚΤ από το κούρεμα που επιβλήθηκε σε άλλους ομολογιούχους ελληνικών τίτλων, γεγονός που υποδεικνύει ότι θα έχει διαφορετική μεταχείριση σε ανάλογες περιπτώσεις στο μέλλον.
Όμως, η αναβίωση του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων, πιθανώς σε μεγαλύτερη κλίμακα και με την στήριξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) «θα δημιουργήσει στις αγορές την ιδέα ότι η πώληση των ομολόγων της περιφέρειας δεν είναι μονόδρομος», δηλώνει ο Gilles Moec, της Deutsche Bank.
Για την ανάκαμψη της οικονομίας της ευρωζώνης, η ΕΚΤ θα μπορούσε επίσης να μειώσει τα επιτόκιά της, που τώρα βρίσκονται στο 1%. Ο άμεσος οικονομικός αντίκτυπος θα είναι μέτριος. Η συνεπαγόμενη υποχώρηση του ευρώ όμως, μπορεί να δώσει ώθησης στις προοπτικές των εξαγωγών. Επίσης, θα ευνοηθούν οι τράπεζες της ευρωζώνης που δανείζονται από την ΕΚΤ.
Επιπλέον, με τα επιτόκια να πλησιάζουν σε μηδενικό επίπεδο, η ΕΚΤ θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ότι είναι έτοιμη για το επόμενο βήμα: μία ποσοτική χαλάρωση κατά τα πρότυπα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της Τράπεζας της Αγγλίας – δημιουργώντας χρήμα για την αγορά τίτλων. Θα μπορούσαν να υπάρξουν ειδικοί παράμετροι για την ποσοτική χαλάρωση της ευρωζώνης, όπως την επιλογή τίτλων που θα βοηθήσουν κυρίως τις χώρες που έχουν βρεθεί στη δίνη της κρίσης.
Ένας σημαντικός κίνδυνος είναι ότι υπάρχει έντονος διχασμός απόψεων στους κόλπους της ΕΚΤ, γεγονός που υπονομεύει την αποτελεσματικότητα όποιων μέτρων πάρει. Το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων περιορίζεται από τις αντιστάσεις της Bundesbank, η οποία φοβάται ότι συγχέονται τα όρια μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Ο πρόεδρός της Jens Weidmann, εξακολουθεί να θεωρεί ότι υπάρχουν όρια στον ρόλο του κεντρικού τραπεζίτη. Επί παραδείγματι, αποκλείει το ενδεχόμενο να αποκτήσει ο ESMπρόσβαση στην απεριόριστη ρευστότητα της ΕΚΤ.
Αρκετοί αναλυτές όμως, υποστηρίζουν ότι ακόμη και η Bundesbank θα μπορούσε να αποδειχθεί εξαιρετικά ευέλικτη εάν αποδειχθεί ότι υλοποιείται το πιο δυσμενές σενάριο. «Υπό την απειλή της καταστροφής, θα υπάρξει μεγαλύτερη δημιουργικότητα… ακόμη και στη Bundesbank», αναφέρει ένας εξ αυτών.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ερωτήσεις - απαντήσεις σχετικά με τις προσεχείς εθνικές εκλογές
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Θέλει τον Γκέκα η τουρκική Μερσίν
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
