2017-10-30 11:00:03
της Gabriele Woidelko
Carnegie Europe
Στη Ρωσία, ο πρόεδρος Putin και η κυβέρνησή του τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν επενδύσει πολλή προσπάθεια στο να συνδυάσουν διάφορα στοιχεία του τσαρικού και σοβιετικού παρελθόντος σε μια εθνική ιστορία πατριωτικής υπερηφάνειας, γενναιότητας και νίκης.
Αυτό το αφήγημα είχε στόχο να παρέχει τη βάση για μια χώρα που περισσότερο από 25 χρόνια μετά από τη διάσπαση της Σοβιετικής Ένωσης, βρίσκεται ακόμη στο μέσον μιας ατελούς διαδικασίας οικοδόμησης κράτους. Δυστυχώς, η κυβερνητική εκδοχή της ιστορίας είναι απλώς εκλεκτική και δεν καταφέρνει να γεφυρώσει τα τεράστια κενά μνήμης που υπάρχουν εντός της μετασοβιετικής ρωσικής κοινωνίας.
Μεγάλο μέρος της αυτοπεποίθησης και της αίσθησης της Ρωσίας ως παγκόσμιας δύναμης βασίζεται σε δύο στοιχεία. Πρώτον, ότι είναι ο νομικός διάδοχος της ΕΣΣΔ κι επομένως ο κληρονόμος της σοβιετικής αυτοκρατορικής ιδεολογίας. Δεύτερον, ότι ήταν νικήτρια στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπό την ηγεσία του Στάλιν και ως εκ τούτου απελευθέρωσε την Ευρώπη από το φασισμό.
Και τα δύο στοιχεία είναι αλληλένδετα και δεν επηρεάζουν μόνο την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας -που βλέπει τα σοβιατικά διάδοχα κράτη όπως την Ουκρανία, την Μολδαβία και άλλα, ως μέρος της σφαίρας εθνικού ενδιαφέροντος της Ρωσίας. Επίσης καθορίζουν τις εγχώριες πολιτικές της Μόσχας υποστηρίζοντας πρόθυμα ένα νέο ρωσικό πατριωτισμό που αποκαθιστά τον Στάλιν ως έναν επιτυχημένο στρατιωτικό ηγέτο στο σημερινό δημόσιο διάλογο.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στη ρωσική εξωτερική πολιτική, η πατριωτική ιστορία βασισμένη στην εθνική αποκλειστικότητα και υπερηφάνεια, έχει τροφοδοτήσει την αντιπαράθεση με γειτονικές χώρες όπως η Ουκρανία, οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία -όλες εκ των οποίων έχουν υποφέρει από τη σταλινική δημοκρατία και τη σοβιετική κατοχή με όλες τις συνέπειες. Στη Ρωσία, η αποκατάσταση του Στάλιν συμβαδίζει με την ελαχιστοποίηση του κρίσιμου ρόλου του ως δικτάτορα που σκότωσε εκατομμύρια Ρώσων και Σοβιετικών πολιτών στη διάρκεια της βασιλείας του των σχεδόν 30 ετών.
Αυτό το μέρος της αφήγησης είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τη ρωσική κοινωνία, όπου σχεδόν κάθε οικογένεια επηρεάστηκε από τη σταλινική δικτατορία. Οι μνήμες των μελών της οικογενείας που έγιναν θύματα του σταλινισμού, οδηγούνται πίσω στην ιδιωτική σφαίρα -ένα μέρος από όπου απελευθερώθηκαν μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές του 1990.
Τότε ήταν που άνοιξαν τα αρχεία και οι άνθρωποι άρχισαν να γράφουν και να μιλούν δημοσίως για τις πληγές που είχε αφήσει ο σταλινισμός στις οικογένειές τους.
Αυτή η νέα ατμόσφαιρα της αποσιώπησης των αντιφατικών ιστορικών αφηγήσεων για τον Β΄ ΠΠ και τον Στάλιν, και ο στιγματισμός της ως "μη πατριωτική” και "αντί-ρωσική”, άρχισε ήδη από το 2008, αλλά απέκτησε δυναμική με την προσάρτηση της Κριμαίας.
Ένα από τα πιο διαδεδομένα παραδείγμα της ολοένα και πιο εθνικιστικής προσέγγισης της ρωσικής κυβέρνησης στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι ο τρόπος με τον οποίο η Μόσχα αντιμετωπίζει το λεγόμενο "Σύμφωνο Μολότοφ-Ριμπεντροφ” -το σύμφωνο μη επιθεσης μεταξύ Χίτλερ και Στάλιν, και ιδιαίτερα το κρυφό της πρωτόκολλο στο οποίο οι δύο δικτάτορες διαχώρισαν την Ανατολική Ευρώπη σε σφαίρες επιρροής.
Τόσο το σύμφωνο όσο και το κρυφό της πρωτόκολλο ήταν ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ιστορικά θέματα στη Σοβιετική Ένωση και συνεχίζει να είναι στη μετασοβιετική Ρωσία, με έμφαση στη νικηφόρα μάχη εναντίον του εθνικοσοσιαλισμού στην Ευρώπη.
Όταν το 2009, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε την 23η Αυγούστου -την ημερα υπογραφής του Συμφώνου Μολότοφ-Ριμπεντροφ- ως την "ευρωπαϊκή ημέρα μνήμης για τα θύματα του ναζισμού και του σταλινισμού”, υπήρξε μία άμεση αντίδραση από τη Μόσχα. Το βασικό επιχείρημα του Κρεμλίνου ήταν πως μια κοινή εκδήλωση μνήμης για τα ιυματα και των δύο δικτατοριών, θα μετριάζε τα εγκλήματα του εθνικοσοσιαλισμού.
Στις 14 Νοεμβρίου, λίγο περισσότερο από μισό χρόνο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ο Putin υπερασπίστηκε το Σύμφωνο Μολότοφ-Ριμπεντροφ σε μια συνάντηση με Ρώσους ακαδημαϊκούς, δηλώνοντας ότι ήταν μια "εκδίκηση” για την Πολωνία διότι ενσωμάτωσε ένα μέρος της Τσεχοσλοβακίας όταν οι Ναζί κατέλαβαν τη χώρα το 1938.
Το 2015 στη διάρκεια μιας συνέντευξης Τυπου με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Merkel, ο Ρώσος πρόεδρος ξανά δημοσίως υπερασπίστηκε το σύμφωνο ως κρίσιμο για την ασφάλεια της Σοβιετικής ΈΝωσης. Με αυτές τις δηλώσεις, ο Putin νομιμοποίησε τόσο την ιστορική όσο και τις τρέχουσες πολιτικές της "σφαίρας επιρροής” και της κατοχής.
Στη σημερινή Ρωσία, το να δηλώσεις ότι ο Στάλιν και ο Χίτλερ ένωσαν τις δυνάμεις τους για να επιτεθούν στην Πολωνία, να καταστρέψουν την Ανατολική Ευρώπη και να ξεκινήσουν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1939, είναι παράνομο. Τον Ιούλιο του 2016, επιβλήθηκε πρόστιμο 200.000 ρουβλίων στον blogger Vladimir Luzgin από το περιφερειακό δικαστήριο του Περμ, επειδή έκανε μία τέτοια δήλωση.
Το Σεπτέμβριο του 2016, το Ρωσικό Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε την πεποίθηση, υποστηρίζοντας ότι συνέβαλε στην "αποκατάσταση του εθνικοσοσιαλισμού”.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση για το Σύμφωνο Μολότοφ-ΡΙμπεντροφ, που δημοσιεύθηκε από το ανεξάρτητο Κέντο Levada το Σεπτέμβριο του 2017, αποδεικνύει τόσο την αυξανόμενη υποστήριξη της επίσημης ιστορικής αφήγησης και την εμβάθυνση του χάσματος μέσα στην ίδια τη ρωσική κοινωνία.
Ενώ το 40% των ερωτηθέντων δήλωσε πως έχουν ήδη ακούσει για το κρυφό πρωτόκολλο του συμφώνου μη επίθεσης και πιστεύουν ότι υπήρχε, το 17% δηλώνει πως έχουν ακούσε ότι αυτό είναι ψέμα. Το 33% δήλωσε ότι δεν έχουν ακουσει ποτέ για αυτό το Σύμφωνο. Αυτό σημαίνει πως ο μισός ρωσικός πληθυσμός είτε δεν γνωρίζει είτε δεν πιστεύει στο μυστικό πρωτόκολλο ως ένα ιστορικό γεγονός. Εχοντας κατά νου ότι το μυστικό πρωτόκολλο ανακαλύφθηκε εκ νέου και δημοσθεύθηκε στη Ρωσία στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και προκάλεσε μια ευρεία συζήτηση στη ρωσική κοινωνία και πέρα από αυτήν, η νέα αμνησία είναι ακόμη πιο ανησυχητκή.
Είναι προφανές ότι στην Ρωσία, η επανεξέταση της ιστορίας με πατριωτικούς όρους και η δημιουργία νομικών μέσω για την τιμωρία όσων διεκδικούν ένα πιο διαφοροποιημένο ιστορικό αφήγημα που περιλαμβάνει τόσο δράστες όσο και θύματα, νίκες και ήττε, έχει ενθαρρύνει ένα αυταρχικό και αντί-φιλελεύθερο κλίμα στην κοινωνία. Εκείνοι που δεν συμφωνούν με την επίσημη αφήγηση, στιγματίζονται και δέχονται επίθεση. Αυτή η διάσπαση στη ρωσική κοινωνία θα είναι δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, να ξεπεραστεί στο προσεχές μέλλον.
Capital.gr
=========================================
Ιδιοκτησία πνευματικών δικαιωμάτων του Geopolitics & Daily News - © 2017. Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Geopolitics & Daily News. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες, γραφικά) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση ή αναφορά της σελίδας
geopolitics
Carnegie Europe
Στη Ρωσία, ο πρόεδρος Putin και η κυβέρνησή του τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν επενδύσει πολλή προσπάθεια στο να συνδυάσουν διάφορα στοιχεία του τσαρικού και σοβιετικού παρελθόντος σε μια εθνική ιστορία πατριωτικής υπερηφάνειας, γενναιότητας και νίκης.
Αυτό το αφήγημα είχε στόχο να παρέχει τη βάση για μια χώρα που περισσότερο από 25 χρόνια μετά από τη διάσπαση της Σοβιετικής Ένωσης, βρίσκεται ακόμη στο μέσον μιας ατελούς διαδικασίας οικοδόμησης κράτους. Δυστυχώς, η κυβερνητική εκδοχή της ιστορίας είναι απλώς εκλεκτική και δεν καταφέρνει να γεφυρώσει τα τεράστια κενά μνήμης που υπάρχουν εντός της μετασοβιετικής ρωσικής κοινωνίας.
Μεγάλο μέρος της αυτοπεποίθησης και της αίσθησης της Ρωσίας ως παγκόσμιας δύναμης βασίζεται σε δύο στοιχεία. Πρώτον, ότι είναι ο νομικός διάδοχος της ΕΣΣΔ κι επομένως ο κληρονόμος της σοβιετικής αυτοκρατορικής ιδεολογίας. Δεύτερον, ότι ήταν νικήτρια στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπό την ηγεσία του Στάλιν και ως εκ τούτου απελευθέρωσε την Ευρώπη από το φασισμό.
Και τα δύο στοιχεία είναι αλληλένδετα και δεν επηρεάζουν μόνο την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας -που βλέπει τα σοβιατικά διάδοχα κράτη όπως την Ουκρανία, την Μολδαβία και άλλα, ως μέρος της σφαίρας εθνικού ενδιαφέροντος της Ρωσίας. Επίσης καθορίζουν τις εγχώριες πολιτικές της Μόσχας υποστηρίζοντας πρόθυμα ένα νέο ρωσικό πατριωτισμό που αποκαθιστά τον Στάλιν ως έναν επιτυχημένο στρατιωτικό ηγέτο στο σημερινό δημόσιο διάλογο.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στη ρωσική εξωτερική πολιτική, η πατριωτική ιστορία βασισμένη στην εθνική αποκλειστικότητα και υπερηφάνεια, έχει τροφοδοτήσει την αντιπαράθεση με γειτονικές χώρες όπως η Ουκρανία, οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία -όλες εκ των οποίων έχουν υποφέρει από τη σταλινική δημοκρατία και τη σοβιετική κατοχή με όλες τις συνέπειες. Στη Ρωσία, η αποκατάσταση του Στάλιν συμβαδίζει με την ελαχιστοποίηση του κρίσιμου ρόλου του ως δικτάτορα που σκότωσε εκατομμύρια Ρώσων και Σοβιετικών πολιτών στη διάρκεια της βασιλείας του των σχεδόν 30 ετών.
Αυτό το μέρος της αφήγησης είναι ιδιαίτερα δύσκολο για τη ρωσική κοινωνία, όπου σχεδόν κάθε οικογένεια επηρεάστηκε από τη σταλινική δικτατορία. Οι μνήμες των μελών της οικογενείας που έγιναν θύματα του σταλινισμού, οδηγούνται πίσω στην ιδιωτική σφαίρα -ένα μέρος από όπου απελευθερώθηκαν μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές του 1990.
Τότε ήταν που άνοιξαν τα αρχεία και οι άνθρωποι άρχισαν να γράφουν και να μιλούν δημοσίως για τις πληγές που είχε αφήσει ο σταλινισμός στις οικογένειές τους.
Αυτή η νέα ατμόσφαιρα της αποσιώπησης των αντιφατικών ιστορικών αφηγήσεων για τον Β΄ ΠΠ και τον Στάλιν, και ο στιγματισμός της ως "μη πατριωτική” και "αντί-ρωσική”, άρχισε ήδη από το 2008, αλλά απέκτησε δυναμική με την προσάρτηση της Κριμαίας.
Ένα από τα πιο διαδεδομένα παραδείγμα της ολοένα και πιο εθνικιστικής προσέγγισης της ρωσικής κυβέρνησης στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι ο τρόπος με τον οποίο η Μόσχα αντιμετωπίζει το λεγόμενο "Σύμφωνο Μολότοφ-Ριμπεντροφ” -το σύμφωνο μη επιθεσης μεταξύ Χίτλερ και Στάλιν, και ιδιαίτερα το κρυφό της πρωτόκολλο στο οποίο οι δύο δικτάτορες διαχώρισαν την Ανατολική Ευρώπη σε σφαίρες επιρροής.
Τόσο το σύμφωνο όσο και το κρυφό της πρωτόκολλο ήταν ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ιστορικά θέματα στη Σοβιετική Ένωση και συνεχίζει να είναι στη μετασοβιετική Ρωσία, με έμφαση στη νικηφόρα μάχη εναντίον του εθνικοσοσιαλισμού στην Ευρώπη.
Όταν το 2009, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε την 23η Αυγούστου -την ημερα υπογραφής του Συμφώνου Μολότοφ-Ριμπεντροφ- ως την "ευρωπαϊκή ημέρα μνήμης για τα θύματα του ναζισμού και του σταλινισμού”, υπήρξε μία άμεση αντίδραση από τη Μόσχα. Το βασικό επιχείρημα του Κρεμλίνου ήταν πως μια κοινή εκδήλωση μνήμης για τα ιυματα και των δύο δικτατοριών, θα μετριάζε τα εγκλήματα του εθνικοσοσιαλισμού.
Στις 14 Νοεμβρίου, λίγο περισσότερο από μισό χρόνο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ο Putin υπερασπίστηκε το Σύμφωνο Μολότοφ-Ριμπεντροφ σε μια συνάντηση με Ρώσους ακαδημαϊκούς, δηλώνοντας ότι ήταν μια "εκδίκηση” για την Πολωνία διότι ενσωμάτωσε ένα μέρος της Τσεχοσλοβακίας όταν οι Ναζί κατέλαβαν τη χώρα το 1938.
Το 2015 στη διάρκεια μιας συνέντευξης Τυπου με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Merkel, ο Ρώσος πρόεδρος ξανά δημοσίως υπερασπίστηκε το σύμφωνο ως κρίσιμο για την ασφάλεια της Σοβιετικής ΈΝωσης. Με αυτές τις δηλώσεις, ο Putin νομιμοποίησε τόσο την ιστορική όσο και τις τρέχουσες πολιτικές της "σφαίρας επιρροής” και της κατοχής.
Στη σημερινή Ρωσία, το να δηλώσεις ότι ο Στάλιν και ο Χίτλερ ένωσαν τις δυνάμεις τους για να επιτεθούν στην Πολωνία, να καταστρέψουν την Ανατολική Ευρώπη και να ξεκινήσουν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1939, είναι παράνομο. Τον Ιούλιο του 2016, επιβλήθηκε πρόστιμο 200.000 ρουβλίων στον blogger Vladimir Luzgin από το περιφερειακό δικαστήριο του Περμ, επειδή έκανε μία τέτοια δήλωση.
Το Σεπτέμβριο του 2016, το Ρωσικό Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε την πεποίθηση, υποστηρίζοντας ότι συνέβαλε στην "αποκατάσταση του εθνικοσοσιαλισμού”.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση για το Σύμφωνο Μολότοφ-ΡΙμπεντροφ, που δημοσιεύθηκε από το ανεξάρτητο Κέντο Levada το Σεπτέμβριο του 2017, αποδεικνύει τόσο την αυξανόμενη υποστήριξη της επίσημης ιστορικής αφήγησης και την εμβάθυνση του χάσματος μέσα στην ίδια τη ρωσική κοινωνία.
Ενώ το 40% των ερωτηθέντων δήλωσε πως έχουν ήδη ακούσει για το κρυφό πρωτόκολλο του συμφώνου μη επίθεσης και πιστεύουν ότι υπήρχε, το 17% δηλώνει πως έχουν ακούσε ότι αυτό είναι ψέμα. Το 33% δήλωσε ότι δεν έχουν ακουσει ποτέ για αυτό το Σύμφωνο. Αυτό σημαίνει πως ο μισός ρωσικός πληθυσμός είτε δεν γνωρίζει είτε δεν πιστεύει στο μυστικό πρωτόκολλο ως ένα ιστορικό γεγονός. Εχοντας κατά νου ότι το μυστικό πρωτόκολλο ανακαλύφθηκε εκ νέου και δημοσθεύθηκε στη Ρωσία στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και προκάλεσε μια ευρεία συζήτηση στη ρωσική κοινωνία και πέρα από αυτήν, η νέα αμνησία είναι ακόμη πιο ανησυχητκή.
Είναι προφανές ότι στην Ρωσία, η επανεξέταση της ιστορίας με πατριωτικούς όρους και η δημιουργία νομικών μέσω για την τιμωρία όσων διεκδικούν ένα πιο διαφοροποιημένο ιστορικό αφήγημα που περιλαμβάνει τόσο δράστες όσο και θύματα, νίκες και ήττε, έχει ενθαρρύνει ένα αυταρχικό και αντί-φιλελεύθερο κλίμα στην κοινωνία. Εκείνοι που δεν συμφωνούν με την επίσημη αφήγηση, στιγματίζονται και δέχονται επίθεση. Αυτή η διάσπαση στη ρωσική κοινωνία θα είναι δύσκολο, αν όχι ακατόρθωτο, να ξεπεραστεί στο προσεχές μέλλον.
Capital.gr
=========================================
Ιδιοκτησία πνευματικών δικαιωμάτων του Geopolitics & Daily News - © 2017. Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Geopolitics & Daily News. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες, γραφικά) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση ή αναφορά της σελίδας
geopolitics
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΒΙΟΜΕ: Κάλεσμα σε συγκέντρωση στα δικαστήρια
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
