2017-11-15 14:39:09
«..ὥστε πλανῆσαι, εἰ δυνατόν, καὶ τοὺς ἐκλεκτούς.» (Ματθ κδ-24)
Από το βιβλίο «Σάββας ο πνευματικός»
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του μακαριστού π. Δανιήλ Γούβαλη
Στην εκδοτική σειρά σύγχρονες αγιορείτικες μορφές, της Ιεράς Μονής Παρακλήτου, υπάρχει και το βιβλίο Σάββας ο πνευματικός, που είναι το έκτο αυτής της σειράς.
Ο συγγραφεύς του βιβλίου Αρχιμανδρίτης Χερουβείμ, κτήτωρ της Ιεράς Mονής Παρακλήτου, όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1930 εμόναζε στο Άγιον Όρος σε νεαρή ηλικία, άκουε πολλά θαυμαστά για τον παπά Σάββα τον πνευματικό που ασκήτευε μέχρι το 1908, έτος της κοιμήσεως του, στη σκήτη της μικράς Αγίας Άννης.
Είχε έντονη επιθυμία να συγγράψει το βίο του πράγμα που πραγματοποιήθηκε το 1972. O παπά Σάββας ήταν εκπληκτικός στην διάκριση πνευμάτων, όσο δυσδιάκριτη και εάν ήταν η πλάνη την οσφραινόταν, αυτό διαφαίνεται στην μελέτη του βιβλίου που αναφέραμε.
Μέσα στις σελίδες του περισώθηκαν κάποια γεγονότα πολύ σημαντικά, εμείς σήμερα θα δούμε ένα συγκλονιστικό περιστατικό που τιτλοφορείτε«Ο Άγγελος που δεν ήταν Άγγελος» πριν το παρουσιάσουμε αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε τον μακαριστό συγγραφέα του βιβλίου που μας το διέσωσε.
Πρόκειται για μια ιστορία που μπορεί να ανοίξει τα μάτια κάποιων αδελφών που παραπλανήθηκαν από εκείνον που ενώ είναι άγριος λύκος, τα καταφέρνει να εμφανίζεται σαν αρνί, λοιπόν, διαβάζουμε Στους τόσους που εξομολογούσε ο πάπα-Σάββας ήταν και ένας Ρουμάνος διάκονος. Νεαρός ακόμη ήρθε στον Άθω και ησύχαζε κάπου στην έρημο, όχι και πολύ μακριά από την Μικρά Αγία Άννα.
– Πνευματικέ μου, του λέει μία ημέρα ο διάκονος αυτός περίλυπα, σε παρακαλώ, μη ξεχάσεις να μνημόνευσης αύριο στην λειτουργία την μητέρα μου που έχει τα τρίτα της.
Τα λόγια αυτά χτύπησαν στην ακοή του πάπα-Σάββα σαν λόγια που πρόδιδαν θριάμβους του διαβόλου. Ο διακριτικός γέροντας ταράχτηκε. Εδώ, σκέφθηκε, κάποιο άσχημο φαγητό μαγείρεψε ο εχθρός. Ο πανούργος! Με πόση τέχνη πλανεύει και σκοτίζει τα πλάσματα του Θεού!
Χωρίς να δείξει εξωτερικά την αγωνία του, επιδόθηκε στην ανίχνευση του κακού.
– Για πες μου, παιδί μου, καθαρότερα την υπόθεση. Η μητέρα σου έχει αύριο τα τρίτα της. Δηλαδή πέθανε προχθές. Πέθανε στην Ρουμανία. Πώς εσύ σε δύο ημέρες πληροφορήθηκες τον θάνατό της;
Μεσολάβησε λίγη σιγή.
– Πώς; Πώς το έμαθα; άρχισε να λέει δειλά ο διάκονος. Να, μου το είπε …..
– Ποιος σου το είπε;
– Μου το είπε ο φύλακας άγγελός μου.
– Ο φύλακας άγγελός σου; Έχεις ιδεί τον άγγελό σου;
– Αξιώθηκα να τον ιδώ. Δεν είναι μία και δύο φορές. Είναι τώρα δύο χρόνια. Μου παρουσιάζεται και με συντροφεύει στην προσευχή. Λέμε μαζί τους Χαιρετισμούς, κάνουμε μετάνοιες, ανοίγουμε πνευματικές συζητήσεις …;
Εκείνο το «δύο χρόνια» πίκρανε πολύ τον παπά-Σάββα. Δύο χρόνια πλάνης δεν είναι κάτι το ασήμαντο.
Να αφήνεις τον εχθρό να χτίζει μέσα σου ανενόχλητα επί δύο χρόνια το οικοδόμημα της καταστροφής σου, είναι θλιβερό.
– Και γιατί, παιδί μου, τόσο καιρό, δεν μου ανέφερες τίποτε;
– Μου είπε ο άγγελος πως δεν είναι απαραίτητο.
Ο παπά-Σάββας καταλάβαινε πως έχει να δώσει μεγάλη μάχη. Να πείσει πρώτα τον δυστυχή διάκονο ότι δεν πρόκειται για άγγελο. Να έτοιμασθη έπειτα να αντιμετώπιση την οργή του δαίμονος. «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον και σώσον ημάς», προσευχήθηκε μυστικά με θέρμη.
– Παιδί μου, είσαι βέβαιος πως είναι άγγελος του Θεού αυτός που σου εμφανίζεται;
– Βέβαιος; Βεβαιώτατος, γέροντά μου! Μα προσευχόμαστε μαζί, κάνουμε καθημερινώς χίλιες μετάνοιες, συζητούμε για την μέλλουσα ζωή, για τον παράδεισο …; Ο φύλακας άγγελος μου είναι.
Ο διάκονος φαινόταν αμετάπειστος. Εκείνο όμως που τον έκανε επιφυλακτικό ήταν η εμπιστοσύνη του στον θεοφώτιστο πνευματικό του. Αλλά πάλι, έλεγε, πως μπορεί ο δαίμονας να με ενισχύει στην προσευχή; Αυτός πολεμεί τους προσευχομένους.
Μετά από πολλά συμφώνησαν να καταφύγουν σε μερικές δοκιμασίες. Να δοκιμάσουν τον «φύλακα άγγελο».
– Ζήτησέ του, του είπε ο παπά-Σάββας, μόλις ξανάρθει να πει το «Θεοτόκε Παρθένε». Ακόμη πες του να κάνει το σημείο του σταυρού.
Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Όταν δύο ολόκληρα χρόνια σε έχει ο πονηρός τυλιγμένο στην πλάνη, τότε και τα μάτια σου και τα αυτιά σου τα πλανεύει και φαντάζεσαι πως ακούς το «Θεοτόκε Παρθένε» και πως τον βλέπεις να σταυροκοπιέται.
Στην επόμενη επίσκεψη ο διάκονος με κάποια κρυφή εσωτερική ικανοποίηση ανήγγειλε στον πνευματικό.
– Γέροντα μου, τα πράγματα έχουν όπως σου τα είπα. Είναι άγγελος του Θεού. Είναι ο φύλακας άγγελός μου. Και το «Θεοτόκε Παρθένε» το είπε και τον σταυρό του τον έκανε.
Ο παπά-Σάββας καλά το είχε αντιληφθεί. Δύο ετών δουλειά από τον πολυμήχανο εχθρό δεν μπορούσε να αχρηστευθεί εύκολα. Αν όμως αυτός ξέρη πολλές μηχανές, στους θεοφόρους λάμπει το φως της πανσοφίας του Θεού, που εξουδετερώνει τα τεχνάσματα του σκότους.
Κάποια φωτεινή ιδέα άστραψε τότε στον φωτόμορφο νου του Πνευματικού. Και στρέφεται αμέσως προς τον διάκονο:
– Άκου εδώ, παιδί μου. Πρόσεξε σε μία τελευταία δοκιμασία. Μ΄ αυτήν θα ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Στους αγγέλους του Θεού υπάρχει η δυνατότης όλα να είναι γνωστά, γιατί τους τα αποκαλύπτει ο Θεός. Στους δαίμονες αντιθέτως δεν υπάρχει παρομοία δυνατότης και πολλά πράγματα τους είναι σκοτεινά. -Συμφωνείς;
– Συμφωνώ.
– Αφού συμφωνείς, πρόσεξε τί θα κάνουμε. Εγώ, την στιγμή αυτή, ακριβώς την στιγμή αυτή, κάτι θα σκεφθώ -σκέφθηκε κάτι εις βάρος του διαβόλου- και το αφήνω κρυπτό και αψηλάφητο μέσα μου. Εσύ το βράδυ να ζήτησης από τον άγγελο να σου το πει. Αν το βρει, τότε χωρίς αμφιβολία είναι του Θεού. Και να ‘ρθεις να με ενημέρωσης.
Γυρίζοντας ο διάκονος στην καλύβη του, σάλευε μέσα του κάτι σαν αγωνία, σαν δυσάρεστη προαίσθηση. Από την άλλη μεριά θαύμαζε την σπουδαία ιδέα του πνευματικού. Η υπόθεσις θα περνούσε τώρα στην κρίσιμη φάση της.
Μόλις ζητήθηκε, την νύχτα, από τον άγγελο η λύσις του προβλήματος, κάποια δυσδιάκριτη ταραχή αυλάκωσε το φωτεινό πρόσωπό του. Φάνηκε να σαστίζει.
– Μα, αγαπητέ μου πάτερ. Γιατί εσύ, ανώτερος άνθρωπος, να ενδιαφέρεσαι για τους λογισμούς ενός θνητού; Αυτό είναι κατάντημα. Φτωχές επιθυμίες. Δεν προτιμάς να πάμε να σου δείξω απόψε την κόλαση, τον παράδεισο, την δόξα της Κυρίας Θεοτόκου;
Ο διάκονος, που άρχισε κάτι να υποψιάζεται, επέμενε στο θέμα τους.
– Κάνω υπακοή στον πνευματικό. Να μου πεις τι σκέφθηκε.
Ο άγγελος με μερικούς επιδέξιους ελιγμούς προσπάθησε να μεταφέρει αλλού την συζήτηση. Ο διάκονος όμως με επιμονή τον επανέφερε στο θέμα. Άλλωστε οι τεχνικές αυτές υπεκφυγές δεν του προξενούσαν καλή εντύπωση.
– Να μου πεις τι σκέφθηκε ο πνευματικός. Το θέμα είναι απλό. Γιατί αποφεύγεις; Το αγνοείς;
– Πρόσεχε, διάκο. Με τον μικροπρεπή τρόπο που μου συμπεριφέρεσαι κινδυνεύεις να χάσης την εύνοιά μου.
– Δεν ξέρω. Σου ζητώ κάτι το εύκολο. Γνωρίζεις ή όχι, επί τέλους, τι σκέφθηκε ο πνευματικός;
Την ώρα αυτή πετάχτηκε το λαμπερό προσωπείο, μια φρικτή μορφή αποκαλύφθηκε, μερικά άγρια δόντια έτριξαν, και σαν από στόμα λυσσασμένου θηρίου ακούσθηκαν τα λόγια:
– Να χαθείς, άθλιε. Αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση, στην φωτιά! Θα σε κάψουμε! Θα σε καταστρέψουμε!
Και ο διάκονος έμεινε μόνος του. Μόνος του και σωστό ερείπιο. Όλη η γλυκύτητα των οπτασιών, δύο χρόνια τώρα, δεν αντιστάθμιζε την τωρινή του πικρία. Αν δεν τον εστήριζαν από μακριά οι προσευχές του πνευματικού που ξαγρυπνούσε και παρακαλούσε γι΄ αυτόν, θα’ χε παραδώσει το πνεύμα του.
Πέρασαν αρκετές ώρες ώσπου να συνέλθει και να σταθεί στα πόδια του. Η καλύβη του πια δεν τον χωρούσε. Πουθενά δεν έβλεπε ασφάλεια παρά μόνο κοντά στον πνευματικό. Σ΄ όλη του την διαδρομή βούιζε στ΄ αυτιά του η απειλή: «Αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση»! Ο τρόμος τον διαπερνούσε μέχρι το μεδούλι.
Έφθασε όπως έφθασε ως την καλύβη της Αναστάσεως. Έπιασε το ράσο του πνευματικού και δεν το άφηνε ούτε στιγμή. Και την ώρα που έπρεπε εκείνος να κοιμηθεί λίγο, δίπλα του ο τρομοκρατημένος διάκονος!
– Μη φοβάσαι, παιδί μου. Ηρέμησε.
– Πώς να μη φοβηθώ, πνευματικέ μου, που πλησιάζει η ώρα. Ω! Πλησιάζει η ώρα που θα με πάρουν. Χριστέ μου, σώσε με!
Και πράγματι. Την καθορισμένη ώρα δέχθηκε βιαία επίθεση των πονηρών πνευμάτων. Τί κραυγές τρόμου και απελπισίας ήταν αυτές!
– Σώσε με, πνευματικέ μου! Χάνομαι! Με παίρνουν! Σώσε με!
Γονατίζει ο πάπα-Σάββας και γεμάτος πόνο και δάκρυα δέεται στον Κύριο να λυπηθεί τον δούλο Του και να επιτιμήση τους πονηρούς δαίμονες. Εισακούσθηκε η δέησίς του και ο ταλαίπωρος διάκονος σώθηκε από «στόματος λέοντος».
Έτσι πήρε τέλος η τραγωδία. Τραγωδία πολύ διδακτική. Αλήθεια, τί κίνδυνοι κρύβονται πίσω από τις οπτασίες και τα οράματα! Τι μπορεί να χτίση ο εχθρός, όταν δεν ξεδιπλώνουμε πλήρως τον εσωτερικό μας κόσμο στην εξομολόγηση!
Τι αξίζει ένας έμπειρος πνευματικός!
Για να το καταλάβουμε αυτό ας ανατρέξουμε στην πείρα της εκκλησίας όπως αυτή είναι θησαυρισμένη μέσα στα γεροντικά και στα συναξάρια.
Στα τέλη του 11ου αιώνος αρχές 12ου βασίλευε στο Βυζάντιο ο περίφημος Αλέξιος ο πρώτος ο Κομνηνός.
Ο ιδρυτής των Κομνηνών, υπήρξε θαυμαστή προσωπικότητα, ήταν μεγάλος στα στρατιωτικά, μεγάλος και στα πολιτικά, σπουδαίος στρατηγός αλλά και σπουδαίος διπλωμάτης ικανός να συλλάβει μεγάλους σκοπούς και να φέρει εις πέρας μεγάλα έργα.
Όταν ανήλθε στον θρόνο παρέλαβε μια αυτοκρατορία σε αξιοθρήνητη κατάσταση, σε πλήρη διάλυση, και φθάνοντας στο τέλος της ζωής του την άφησε δυνατή ένδοξη και ειρηνική. Κατόρθωσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία κινδύνους από τους Πετσενέγγους, τους Σελτζούκους Τούρκους, την Α’ Σταυροφορία, και τους Νορμανδούς. Ήταν πράγματι μεγάλος αυτοκράτορας έσωσε το Βυζάντιο σε μια δύσκολη ώρα και με την δυναστεία του έδωσε την τελευταία λάμψη στο Βυζάντιο που κράτησε για έναν ολόκληρο αιώνα.
Στα χρόνια αυτού του ονομαστού αυτοκράτορα ζούσε στο Βυζάντιο σε ένα μοναστήρι του Βοσπόρου, μια μεγάλη ασκητική μορφή, ο όσιος Κύριλλος ο Φιλεώτης. Ο Αλέξιος τον είχε γνωρίσει τον σεβόταν σαν να ήταν ο προφήτης Ηλίας τον επισκεπτόταν με την οικογένεια του και του ζητούσε συμβουλές για κρίσιμα ζητήματα της αυτοκρατορίας.
Όταν το 1081 μ.Χ ο Αλέξιος σε ηλικία 24 ετών ανήλθε στον θρόνο, ο όσιος Κύριλλος ο Φιλεώτης ήταν 66 ετών. Μέχρι και το τέλος της ζωής του Οσίου, που επήλθε στην ηλικία των 93 ετών, συνέχιζε να βασιλεύει ο Αλέξιος. Στα 3 τελευταία έτη της ζωής του ασθένησε βαριά, ο αυτοκράτορας με την οικογένεια του τον επισκέφθηκε, τοτε σκεπτόταν να εκστρατεύει στην Μικρά Ασία κατά των Τούρκων, ζήτησε την συμβουλή του οσίου. Εκείνος του είπε να αναβάλει για αργότερα την εκστρατεία οπότε θα σημειώσει νίκη. Ο βασιλεύς τον άκουσε και η προφητεία του οσίου επαληθεύτηκε όταν μετά από 9 έτη, το 1116, νίκησε ο Αλέξιος τον Σουλτάνο του Ικονίου Μαλίκ Σάχ, στην Αμπούν, κοντά στο Φιλομήλιο της Φρυγίας.
Μεταξύ των ανακτόρων και του οσίου Κυρίλλου υπήρχαν στενές σχέσεις, συχνά τον επισκεπτόταν ο Μιχαήλ ο Σεβαστός και ο Ιωάννης ο Σεβαστός. Οι λέξεις Σεβαστός φαίνετε πως δηλώνει του αξίωμα του Σεβαστοκράτορος το δεύτερο στην ιεραρχία μετά τον αυτοκράτορα. Αυτό το αξίωμα δεν υπήρχε προηγουμένως αλλά καθιερώθηκε από τον Αλέξιο.
Ο Μιχαήλ Σεβαστός ήταν αδελφός της Ειρήνης Δούκαινας δηλαδή της Βασίλισσας. Αυτός είχε γοητευτεί πρώτος από την αγιότητα του Κυρίλλου και μίλησε γι’ αυτήν στον αυτοκράτορα, δηλαδή, αφού επισκέφτηκε τον όσιο στο κελί του και συνομίλησε μια ολόκληρη νύχτα επιστρέφοντας ανέφερε στον αυτοκράτορα τα εξής «αληθώς άγιε βασιλέα όπως τα ακούσαμε και τα είδαμε ο όσιος είναι γηραλέος, ιεροπρεπής, πολύ καλός, ειρηνικός, με ήθος ταπεινό, και για να μην λέω πολλά είναι στολισμένος με κάθε αγαθό, και γεμάτος θεϊκή αγάπη, βλέποντας τον νομίζεις ότι βλέπεις τον προφήτη Ηλία.»
Προς το τέλος του βίου του όσιου γίνονταν συχνές επισκέψεις στο κελί του από τον Ιωάννη Σεβαστό ανιψιό του βασιλέως. Ο Ιωάννης με την συνοδεία του πήγαινε συχνά στον όσιο για να ακούει σωτηρίους λόγους και να παίρνει την ευχή του τώρα θα πούμε κάτι που δεν το συναντούμε συχνά στους βίους των αγίων ο αόρατος εχθρός μπορεί να παίρνει πολλές μορφές ας χρησιμοποιήσουμε ένα ρήμα από την δευτέρα προς Κορινθίους επιστολή, μετασχηματίζεται.
Βλέποντας βαριά άρρωστο, ταλαιπωρημένο από την πολυχρόνια άσκηση και τα γηρατειά, ήταν πάνω από 90 έτη αποφάσισε να του στήσει μια πλεκτάνη. Εμφανίστηκε δηλαδή με την μορφή του Ιωάννη Σεβαστού και εζήτησε να τελεστεί μια θεία λειτουργία μέσα στο κελί του. Ο όσιος δέχτηκε, έτσι έγινε στο κελί του μια φανταστική ψευτολειτουργία.
Όταν τέλειωσε αυτή η δαιμονική σκηνοθεσία και όταν ο όσιος έκανε σχετική συζήτηση με τον υποτακτικό του εκείνος μυρίστηκε ότι ο γέροντάς του έπεσε σε πλάνη και προσπαθούσε να τον συνεφέρει.
Αλλά ας παρακολουθήσουμε τον Μέγα Συναξαριστή, «ο δε όσιος του είπε, δεν βλέπεις τον Σεβαστό με τους ανθρώπους του, και την σκηνή του; και του διηγήθηκε του μαθητού του όλα όσα συνέβησαν. Αποκρίνεται ο μαθητής εγώ δεν βλέπω τίποτα από όσα λέγεις, και ο όσιος απαντά, τουλάχιστον δεν βλέπεις το δισκοπότηρο και τα καλύμματα που βρίσκονται ακόμη εδώ μέσα; Και ενώ έλεγε αυτά, έδειχνε με το χέρι του το ψευτοδισκοπότηρο που δεν ήταν τίποτα άλλο, από το δικό του ποτήρι. Τότε ο μαθητής του το έφερε κοντά και του λέει: αυτό δεν είναι το ποτήρι με το οποίο πίνεις; και αποκρίθηκε ναι.»
Δεν θα συνεχίσουμε άλλο, όποιος θέλει περισσότερα ας ανατρέξει στον Μέγα Συναξαριστή στις 2 Δεκεμβρίου.
Ο όσιος Κύριλλος νόμιζε ότι έβλεπε δισκοπότηρο, και όμως ήταν ένα συνηθισμένο ποτήρι, το δικό του, δηλαδή, το μυαλό του θόλωσε και η όρασή του επηρεάστηκε από δαιμονική ενέργεια, βέβαια, ο όσιος τελικά συνήλθε, και κατάλαβε την παγίδα που του έστησε ο εχθρός. Είχε το ελαφρυντικό ότι βρισκόταν σε κατάσταση ατονίας, και θα λέγαμε αποδιοργανώσεως από τα γηρατειά του και την ασθένειά του.
Όπως είδαμε ποιο πάνω ο όσιος Κύριλλος είχε προφητικό χάρισμα επίσης είχε και το ιαματικό χάρισμα. Είχε κατακτήσει σε μεγάλο βαθμό την αρετή της ελεημοσύνης στον βίο του υπάρχουν συγκινητικές διηγήσεις πάνω σε αυτό το θέμα και παρόλα αυτά σε κάποια στιγμή έπεσε σε πλάνη! Άκουγε Θεία Λειτουργία και όμως αυτό δεν ήταν Θεία Λειτουργία. Εβλεπε δισκοπότηρο και όμως όλο αυτό ήταν ένα συνηθισμένο ποτήρι.
Και από την περίπτωση του οσίου Κυρίλλου, και από την άλλη του Ρουμάνου διακόνου στον Άθω, βγαίνει κάποιο συμπέρασμα, ενθυμήστε την άλλη περίπτωση με τον Ρουμάνο διάκονο.
Τι διαβάσαμε στο βιβλίο Σάββας ο Πνευματικός;
Ο διάκονος έλεγε πως μπορεί ο δαίμονας να με ενισχύει στην προσευχή αυτός πολεμεί τους προσευχομένους, σημείωσις δική μας, ο διάκονος μαζί με τον δήθεν Άγγελο έκαναν μαζί κάθε μέρα 1000 μετάνοιες!!
Και έλεγαν και τους χαιρετισμούς την Παναγίας, μετά από πολλά συμφώνησαν να καταφύγουν σε μερικές δοκιμασίες να δοκιμάσουν τον φύλακα Άγγελο ζήτησε του είπε ο παπά Σάββας μόλις ξαναρθεί να πει το Θεοτόκε Παρθένε, ακόμη πες του να κάνει το σημείο του Σταυρού, τα πράγματα όμως, συνεχίζουμε να διαβάζουμε το βιβλίο Σάββας ο πνευματικός, τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο απλά, όταν δυο ολόκληρα χρόνια σε έχει ο πονηρός τυλιγμένο στην πλάνη τότε και τα μάτια σου και αυτιά σου τα πλανεύει και φαντάζεσαι πως ακούς το Θεοτόκε Παρθένε και πως τον βλέπεις να σταυροκοπιέται.
Λοιπόν ποιο είναι το συμπέρασμα, παραπλανάται η όρασις και η ακοή, και νομίζει κάποιος, ότι, βλέπει κάποιον Άγγελο ή έναν Άγιο, νομίζει ότι ακούει από τον εμφανισθέντα το Θεοτόκε Παρθένε, το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με, το Πάτερ ημών, και όμως κάτι άλλο συμβαίνει, γι’ αυτό μη δίνετε προσοχή στις διηγήσεις των διαφόρων πλανεμένων.
Πηγή
paraklisi
Από το βιβλίο «Σάββας ο πνευματικός»
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του μακαριστού π. Δανιήλ Γούβαλη
Στην εκδοτική σειρά σύγχρονες αγιορείτικες μορφές, της Ιεράς Μονής Παρακλήτου, υπάρχει και το βιβλίο Σάββας ο πνευματικός, που είναι το έκτο αυτής της σειράς.
Ο συγγραφεύς του βιβλίου Αρχιμανδρίτης Χερουβείμ, κτήτωρ της Ιεράς Mονής Παρακλήτου, όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1930 εμόναζε στο Άγιον Όρος σε νεαρή ηλικία, άκουε πολλά θαυμαστά για τον παπά Σάββα τον πνευματικό που ασκήτευε μέχρι το 1908, έτος της κοιμήσεως του, στη σκήτη της μικράς Αγίας Άννης.
Είχε έντονη επιθυμία να συγγράψει το βίο του πράγμα που πραγματοποιήθηκε το 1972. O παπά Σάββας ήταν εκπληκτικός στην διάκριση πνευμάτων, όσο δυσδιάκριτη και εάν ήταν η πλάνη την οσφραινόταν, αυτό διαφαίνεται στην μελέτη του βιβλίου που αναφέραμε.
Μέσα στις σελίδες του περισώθηκαν κάποια γεγονότα πολύ σημαντικά, εμείς σήμερα θα δούμε ένα συγκλονιστικό περιστατικό που τιτλοφορείτε«Ο Άγγελος που δεν ήταν Άγγελος» πριν το παρουσιάσουμε αισθανόμαστε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε τον μακαριστό συγγραφέα του βιβλίου που μας το διέσωσε.
Πρόκειται για μια ιστορία που μπορεί να ανοίξει τα μάτια κάποιων αδελφών που παραπλανήθηκαν από εκείνον που ενώ είναι άγριος λύκος, τα καταφέρνει να εμφανίζεται σαν αρνί, λοιπόν, διαβάζουμε Στους τόσους που εξομολογούσε ο πάπα-Σάββας ήταν και ένας Ρουμάνος διάκονος. Νεαρός ακόμη ήρθε στον Άθω και ησύχαζε κάπου στην έρημο, όχι και πολύ μακριά από την Μικρά Αγία Άννα.
– Πνευματικέ μου, του λέει μία ημέρα ο διάκονος αυτός περίλυπα, σε παρακαλώ, μη ξεχάσεις να μνημόνευσης αύριο στην λειτουργία την μητέρα μου που έχει τα τρίτα της.
Τα λόγια αυτά χτύπησαν στην ακοή του πάπα-Σάββα σαν λόγια που πρόδιδαν θριάμβους του διαβόλου. Ο διακριτικός γέροντας ταράχτηκε. Εδώ, σκέφθηκε, κάποιο άσχημο φαγητό μαγείρεψε ο εχθρός. Ο πανούργος! Με πόση τέχνη πλανεύει και σκοτίζει τα πλάσματα του Θεού!
Χωρίς να δείξει εξωτερικά την αγωνία του, επιδόθηκε στην ανίχνευση του κακού.
– Για πες μου, παιδί μου, καθαρότερα την υπόθεση. Η μητέρα σου έχει αύριο τα τρίτα της. Δηλαδή πέθανε προχθές. Πέθανε στην Ρουμανία. Πώς εσύ σε δύο ημέρες πληροφορήθηκες τον θάνατό της;
Μεσολάβησε λίγη σιγή.
– Πώς; Πώς το έμαθα; άρχισε να λέει δειλά ο διάκονος. Να, μου το είπε …..
– Ποιος σου το είπε;
– Μου το είπε ο φύλακας άγγελός μου.
– Ο φύλακας άγγελός σου; Έχεις ιδεί τον άγγελό σου;
– Αξιώθηκα να τον ιδώ. Δεν είναι μία και δύο φορές. Είναι τώρα δύο χρόνια. Μου παρουσιάζεται και με συντροφεύει στην προσευχή. Λέμε μαζί τους Χαιρετισμούς, κάνουμε μετάνοιες, ανοίγουμε πνευματικές συζητήσεις …;
Εκείνο το «δύο χρόνια» πίκρανε πολύ τον παπά-Σάββα. Δύο χρόνια πλάνης δεν είναι κάτι το ασήμαντο.
Να αφήνεις τον εχθρό να χτίζει μέσα σου ανενόχλητα επί δύο χρόνια το οικοδόμημα της καταστροφής σου, είναι θλιβερό.
– Και γιατί, παιδί μου, τόσο καιρό, δεν μου ανέφερες τίποτε;
– Μου είπε ο άγγελος πως δεν είναι απαραίτητο.
Ο παπά-Σάββας καταλάβαινε πως έχει να δώσει μεγάλη μάχη. Να πείσει πρώτα τον δυστυχή διάκονο ότι δεν πρόκειται για άγγελο. Να έτοιμασθη έπειτα να αντιμετώπιση την οργή του δαίμονος. «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον και σώσον ημάς», προσευχήθηκε μυστικά με θέρμη.
– Παιδί μου, είσαι βέβαιος πως είναι άγγελος του Θεού αυτός που σου εμφανίζεται;
– Βέβαιος; Βεβαιώτατος, γέροντά μου! Μα προσευχόμαστε μαζί, κάνουμε καθημερινώς χίλιες μετάνοιες, συζητούμε για την μέλλουσα ζωή, για τον παράδεισο …; Ο φύλακας άγγελος μου είναι.
Ο διάκονος φαινόταν αμετάπειστος. Εκείνο όμως που τον έκανε επιφυλακτικό ήταν η εμπιστοσύνη του στον θεοφώτιστο πνευματικό του. Αλλά πάλι, έλεγε, πως μπορεί ο δαίμονας να με ενισχύει στην προσευχή; Αυτός πολεμεί τους προσευχομένους.
Μετά από πολλά συμφώνησαν να καταφύγουν σε μερικές δοκιμασίες. Να δοκιμάσουν τον «φύλακα άγγελο».
– Ζήτησέ του, του είπε ο παπά-Σάββας, μόλις ξανάρθει να πει το «Θεοτόκε Παρθένε». Ακόμη πες του να κάνει το σημείο του σταυρού.
Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά. Όταν δύο ολόκληρα χρόνια σε έχει ο πονηρός τυλιγμένο στην πλάνη, τότε και τα μάτια σου και τα αυτιά σου τα πλανεύει και φαντάζεσαι πως ακούς το «Θεοτόκε Παρθένε» και πως τον βλέπεις να σταυροκοπιέται.
Στην επόμενη επίσκεψη ο διάκονος με κάποια κρυφή εσωτερική ικανοποίηση ανήγγειλε στον πνευματικό.
– Γέροντα μου, τα πράγματα έχουν όπως σου τα είπα. Είναι άγγελος του Θεού. Είναι ο φύλακας άγγελός μου. Και το «Θεοτόκε Παρθένε» το είπε και τον σταυρό του τον έκανε.
Ο παπά-Σάββας καλά το είχε αντιληφθεί. Δύο ετών δουλειά από τον πολυμήχανο εχθρό δεν μπορούσε να αχρηστευθεί εύκολα. Αν όμως αυτός ξέρη πολλές μηχανές, στους θεοφόρους λάμπει το φως της πανσοφίας του Θεού, που εξουδετερώνει τα τεχνάσματα του σκότους.
Κάποια φωτεινή ιδέα άστραψε τότε στον φωτόμορφο νου του Πνευματικού. Και στρέφεται αμέσως προς τον διάκονο:
– Άκου εδώ, παιδί μου. Πρόσεξε σε μία τελευταία δοκιμασία. Μ΄ αυτήν θα ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Στους αγγέλους του Θεού υπάρχει η δυνατότης όλα να είναι γνωστά, γιατί τους τα αποκαλύπτει ο Θεός. Στους δαίμονες αντιθέτως δεν υπάρχει παρομοία δυνατότης και πολλά πράγματα τους είναι σκοτεινά. -Συμφωνείς;
– Συμφωνώ.
– Αφού συμφωνείς, πρόσεξε τί θα κάνουμε. Εγώ, την στιγμή αυτή, ακριβώς την στιγμή αυτή, κάτι θα σκεφθώ -σκέφθηκε κάτι εις βάρος του διαβόλου- και το αφήνω κρυπτό και αψηλάφητο μέσα μου. Εσύ το βράδυ να ζήτησης από τον άγγελο να σου το πει. Αν το βρει, τότε χωρίς αμφιβολία είναι του Θεού. Και να ‘ρθεις να με ενημέρωσης.
Γυρίζοντας ο διάκονος στην καλύβη του, σάλευε μέσα του κάτι σαν αγωνία, σαν δυσάρεστη προαίσθηση. Από την άλλη μεριά θαύμαζε την σπουδαία ιδέα του πνευματικού. Η υπόθεσις θα περνούσε τώρα στην κρίσιμη φάση της.
Μόλις ζητήθηκε, την νύχτα, από τον άγγελο η λύσις του προβλήματος, κάποια δυσδιάκριτη ταραχή αυλάκωσε το φωτεινό πρόσωπό του. Φάνηκε να σαστίζει.
– Μα, αγαπητέ μου πάτερ. Γιατί εσύ, ανώτερος άνθρωπος, να ενδιαφέρεσαι για τους λογισμούς ενός θνητού; Αυτό είναι κατάντημα. Φτωχές επιθυμίες. Δεν προτιμάς να πάμε να σου δείξω απόψε την κόλαση, τον παράδεισο, την δόξα της Κυρίας Θεοτόκου;
Ο διάκονος, που άρχισε κάτι να υποψιάζεται, επέμενε στο θέμα τους.
– Κάνω υπακοή στον πνευματικό. Να μου πεις τι σκέφθηκε.
Ο άγγελος με μερικούς επιδέξιους ελιγμούς προσπάθησε να μεταφέρει αλλού την συζήτηση. Ο διάκονος όμως με επιμονή τον επανέφερε στο θέμα. Άλλωστε οι τεχνικές αυτές υπεκφυγές δεν του προξενούσαν καλή εντύπωση.
– Να μου πεις τι σκέφθηκε ο πνευματικός. Το θέμα είναι απλό. Γιατί αποφεύγεις; Το αγνοείς;
– Πρόσεχε, διάκο. Με τον μικροπρεπή τρόπο που μου συμπεριφέρεσαι κινδυνεύεις να χάσης την εύνοιά μου.
– Δεν ξέρω. Σου ζητώ κάτι το εύκολο. Γνωρίζεις ή όχι, επί τέλους, τι σκέφθηκε ο πνευματικός;
Την ώρα αυτή πετάχτηκε το λαμπερό προσωπείο, μια φρικτή μορφή αποκαλύφθηκε, μερικά άγρια δόντια έτριξαν, και σαν από στόμα λυσσασμένου θηρίου ακούσθηκαν τα λόγια:
– Να χαθείς, άθλιε. Αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση, στην φωτιά! Θα σε κάψουμε! Θα σε καταστρέψουμε!
Και ο διάκονος έμεινε μόνος του. Μόνος του και σωστό ερείπιο. Όλη η γλυκύτητα των οπτασιών, δύο χρόνια τώρα, δεν αντιστάθμιζε την τωρινή του πικρία. Αν δεν τον εστήριζαν από μακριά οι προσευχές του πνευματικού που ξαγρυπνούσε και παρακαλούσε γι΄ αυτόν, θα’ χε παραδώσει το πνεύμα του.
Πέρασαν αρκετές ώρες ώσπου να συνέλθει και να σταθεί στα πόδια του. Η καλύβη του πια δεν τον χωρούσε. Πουθενά δεν έβλεπε ασφάλεια παρά μόνο κοντά στον πνευματικό. Σ΄ όλη του την διαδρομή βούιζε στ΄ αυτιά του η απειλή: «Αύριο τέτοια ώρα στην κόλαση»! Ο τρόμος τον διαπερνούσε μέχρι το μεδούλι.
Έφθασε όπως έφθασε ως την καλύβη της Αναστάσεως. Έπιασε το ράσο του πνευματικού και δεν το άφηνε ούτε στιγμή. Και την ώρα που έπρεπε εκείνος να κοιμηθεί λίγο, δίπλα του ο τρομοκρατημένος διάκονος!
– Μη φοβάσαι, παιδί μου. Ηρέμησε.
– Πώς να μη φοβηθώ, πνευματικέ μου, που πλησιάζει η ώρα. Ω! Πλησιάζει η ώρα που θα με πάρουν. Χριστέ μου, σώσε με!
Και πράγματι. Την καθορισμένη ώρα δέχθηκε βιαία επίθεση των πονηρών πνευμάτων. Τί κραυγές τρόμου και απελπισίας ήταν αυτές!
– Σώσε με, πνευματικέ μου! Χάνομαι! Με παίρνουν! Σώσε με!
Γονατίζει ο πάπα-Σάββας και γεμάτος πόνο και δάκρυα δέεται στον Κύριο να λυπηθεί τον δούλο Του και να επιτιμήση τους πονηρούς δαίμονες. Εισακούσθηκε η δέησίς του και ο ταλαίπωρος διάκονος σώθηκε από «στόματος λέοντος».
Έτσι πήρε τέλος η τραγωδία. Τραγωδία πολύ διδακτική. Αλήθεια, τί κίνδυνοι κρύβονται πίσω από τις οπτασίες και τα οράματα! Τι μπορεί να χτίση ο εχθρός, όταν δεν ξεδιπλώνουμε πλήρως τον εσωτερικό μας κόσμο στην εξομολόγηση!
Τι αξίζει ένας έμπειρος πνευματικός!
Για να το καταλάβουμε αυτό ας ανατρέξουμε στην πείρα της εκκλησίας όπως αυτή είναι θησαυρισμένη μέσα στα γεροντικά και στα συναξάρια.
Στα τέλη του 11ου αιώνος αρχές 12ου βασίλευε στο Βυζάντιο ο περίφημος Αλέξιος ο πρώτος ο Κομνηνός.
Ο ιδρυτής των Κομνηνών, υπήρξε θαυμαστή προσωπικότητα, ήταν μεγάλος στα στρατιωτικά, μεγάλος και στα πολιτικά, σπουδαίος στρατηγός αλλά και σπουδαίος διπλωμάτης ικανός να συλλάβει μεγάλους σκοπούς και να φέρει εις πέρας μεγάλα έργα.
Όταν ανήλθε στον θρόνο παρέλαβε μια αυτοκρατορία σε αξιοθρήνητη κατάσταση, σε πλήρη διάλυση, και φθάνοντας στο τέλος της ζωής του την άφησε δυνατή ένδοξη και ειρηνική. Κατόρθωσε να αντιμετωπίσει με επιτυχία κινδύνους από τους Πετσενέγγους, τους Σελτζούκους Τούρκους, την Α’ Σταυροφορία, και τους Νορμανδούς. Ήταν πράγματι μεγάλος αυτοκράτορας έσωσε το Βυζάντιο σε μια δύσκολη ώρα και με την δυναστεία του έδωσε την τελευταία λάμψη στο Βυζάντιο που κράτησε για έναν ολόκληρο αιώνα.
Στα χρόνια αυτού του ονομαστού αυτοκράτορα ζούσε στο Βυζάντιο σε ένα μοναστήρι του Βοσπόρου, μια μεγάλη ασκητική μορφή, ο όσιος Κύριλλος ο Φιλεώτης. Ο Αλέξιος τον είχε γνωρίσει τον σεβόταν σαν να ήταν ο προφήτης Ηλίας τον επισκεπτόταν με την οικογένεια του και του ζητούσε συμβουλές για κρίσιμα ζητήματα της αυτοκρατορίας.
Όταν το 1081 μ.Χ ο Αλέξιος σε ηλικία 24 ετών ανήλθε στον θρόνο, ο όσιος Κύριλλος ο Φιλεώτης ήταν 66 ετών. Μέχρι και το τέλος της ζωής του Οσίου, που επήλθε στην ηλικία των 93 ετών, συνέχιζε να βασιλεύει ο Αλέξιος. Στα 3 τελευταία έτη της ζωής του ασθένησε βαριά, ο αυτοκράτορας με την οικογένεια του τον επισκέφθηκε, τοτε σκεπτόταν να εκστρατεύει στην Μικρά Ασία κατά των Τούρκων, ζήτησε την συμβουλή του οσίου. Εκείνος του είπε να αναβάλει για αργότερα την εκστρατεία οπότε θα σημειώσει νίκη. Ο βασιλεύς τον άκουσε και η προφητεία του οσίου επαληθεύτηκε όταν μετά από 9 έτη, το 1116, νίκησε ο Αλέξιος τον Σουλτάνο του Ικονίου Μαλίκ Σάχ, στην Αμπούν, κοντά στο Φιλομήλιο της Φρυγίας.
Μεταξύ των ανακτόρων και του οσίου Κυρίλλου υπήρχαν στενές σχέσεις, συχνά τον επισκεπτόταν ο Μιχαήλ ο Σεβαστός και ο Ιωάννης ο Σεβαστός. Οι λέξεις Σεβαστός φαίνετε πως δηλώνει του αξίωμα του Σεβαστοκράτορος το δεύτερο στην ιεραρχία μετά τον αυτοκράτορα. Αυτό το αξίωμα δεν υπήρχε προηγουμένως αλλά καθιερώθηκε από τον Αλέξιο.
Ο Μιχαήλ Σεβαστός ήταν αδελφός της Ειρήνης Δούκαινας δηλαδή της Βασίλισσας. Αυτός είχε γοητευτεί πρώτος από την αγιότητα του Κυρίλλου και μίλησε γι’ αυτήν στον αυτοκράτορα, δηλαδή, αφού επισκέφτηκε τον όσιο στο κελί του και συνομίλησε μια ολόκληρη νύχτα επιστρέφοντας ανέφερε στον αυτοκράτορα τα εξής «αληθώς άγιε βασιλέα όπως τα ακούσαμε και τα είδαμε ο όσιος είναι γηραλέος, ιεροπρεπής, πολύ καλός, ειρηνικός, με ήθος ταπεινό, και για να μην λέω πολλά είναι στολισμένος με κάθε αγαθό, και γεμάτος θεϊκή αγάπη, βλέποντας τον νομίζεις ότι βλέπεις τον προφήτη Ηλία.»
Προς το τέλος του βίου του όσιου γίνονταν συχνές επισκέψεις στο κελί του από τον Ιωάννη Σεβαστό ανιψιό του βασιλέως. Ο Ιωάννης με την συνοδεία του πήγαινε συχνά στον όσιο για να ακούει σωτηρίους λόγους και να παίρνει την ευχή του τώρα θα πούμε κάτι που δεν το συναντούμε συχνά στους βίους των αγίων ο αόρατος εχθρός μπορεί να παίρνει πολλές μορφές ας χρησιμοποιήσουμε ένα ρήμα από την δευτέρα προς Κορινθίους επιστολή, μετασχηματίζεται.
Βλέποντας βαριά άρρωστο, ταλαιπωρημένο από την πολυχρόνια άσκηση και τα γηρατειά, ήταν πάνω από 90 έτη αποφάσισε να του στήσει μια πλεκτάνη. Εμφανίστηκε δηλαδή με την μορφή του Ιωάννη Σεβαστού και εζήτησε να τελεστεί μια θεία λειτουργία μέσα στο κελί του. Ο όσιος δέχτηκε, έτσι έγινε στο κελί του μια φανταστική ψευτολειτουργία.
Όταν τέλειωσε αυτή η δαιμονική σκηνοθεσία και όταν ο όσιος έκανε σχετική συζήτηση με τον υποτακτικό του εκείνος μυρίστηκε ότι ο γέροντάς του έπεσε σε πλάνη και προσπαθούσε να τον συνεφέρει.
Αλλά ας παρακολουθήσουμε τον Μέγα Συναξαριστή, «ο δε όσιος του είπε, δεν βλέπεις τον Σεβαστό με τους ανθρώπους του, και την σκηνή του; και του διηγήθηκε του μαθητού του όλα όσα συνέβησαν. Αποκρίνεται ο μαθητής εγώ δεν βλέπω τίποτα από όσα λέγεις, και ο όσιος απαντά, τουλάχιστον δεν βλέπεις το δισκοπότηρο και τα καλύμματα που βρίσκονται ακόμη εδώ μέσα; Και ενώ έλεγε αυτά, έδειχνε με το χέρι του το ψευτοδισκοπότηρο που δεν ήταν τίποτα άλλο, από το δικό του ποτήρι. Τότε ο μαθητής του το έφερε κοντά και του λέει: αυτό δεν είναι το ποτήρι με το οποίο πίνεις; και αποκρίθηκε ναι.»
Δεν θα συνεχίσουμε άλλο, όποιος θέλει περισσότερα ας ανατρέξει στον Μέγα Συναξαριστή στις 2 Δεκεμβρίου.
Ο όσιος Κύριλλος νόμιζε ότι έβλεπε δισκοπότηρο, και όμως ήταν ένα συνηθισμένο ποτήρι, το δικό του, δηλαδή, το μυαλό του θόλωσε και η όρασή του επηρεάστηκε από δαιμονική ενέργεια, βέβαια, ο όσιος τελικά συνήλθε, και κατάλαβε την παγίδα που του έστησε ο εχθρός. Είχε το ελαφρυντικό ότι βρισκόταν σε κατάσταση ατονίας, και θα λέγαμε αποδιοργανώσεως από τα γηρατειά του και την ασθένειά του.
Όπως είδαμε ποιο πάνω ο όσιος Κύριλλος είχε προφητικό χάρισμα επίσης είχε και το ιαματικό χάρισμα. Είχε κατακτήσει σε μεγάλο βαθμό την αρετή της ελεημοσύνης στον βίο του υπάρχουν συγκινητικές διηγήσεις πάνω σε αυτό το θέμα και παρόλα αυτά σε κάποια στιγμή έπεσε σε πλάνη! Άκουγε Θεία Λειτουργία και όμως αυτό δεν ήταν Θεία Λειτουργία. Εβλεπε δισκοπότηρο και όμως όλο αυτό ήταν ένα συνηθισμένο ποτήρι.
Και από την περίπτωση του οσίου Κυρίλλου, και από την άλλη του Ρουμάνου διακόνου στον Άθω, βγαίνει κάποιο συμπέρασμα, ενθυμήστε την άλλη περίπτωση με τον Ρουμάνο διάκονο.
Τι διαβάσαμε στο βιβλίο Σάββας ο Πνευματικός;
Ο διάκονος έλεγε πως μπορεί ο δαίμονας να με ενισχύει στην προσευχή αυτός πολεμεί τους προσευχομένους, σημείωσις δική μας, ο διάκονος μαζί με τον δήθεν Άγγελο έκαναν μαζί κάθε μέρα 1000 μετάνοιες!!
Και έλεγαν και τους χαιρετισμούς την Παναγίας, μετά από πολλά συμφώνησαν να καταφύγουν σε μερικές δοκιμασίες να δοκιμάσουν τον φύλακα Άγγελο ζήτησε του είπε ο παπά Σάββας μόλις ξαναρθεί να πει το Θεοτόκε Παρθένε, ακόμη πες του να κάνει το σημείο του Σταυρού, τα πράγματα όμως, συνεχίζουμε να διαβάζουμε το βιβλίο Σάββας ο πνευματικός, τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο απλά, όταν δυο ολόκληρα χρόνια σε έχει ο πονηρός τυλιγμένο στην πλάνη τότε και τα μάτια σου και αυτιά σου τα πλανεύει και φαντάζεσαι πως ακούς το Θεοτόκε Παρθένε και πως τον βλέπεις να σταυροκοπιέται.
Λοιπόν ποιο είναι το συμπέρασμα, παραπλανάται η όρασις και η ακοή, και νομίζει κάποιος, ότι, βλέπει κάποιον Άγγελο ή έναν Άγιο, νομίζει ότι ακούει από τον εμφανισθέντα το Θεοτόκε Παρθένε, το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με, το Πάτερ ημών, και όμως κάτι άλλο συμβαίνει, γι’ αυτό μη δίνετε προσοχή στις διηγήσεις των διαφόρων πλανεμένων.
Πηγή
paraklisi
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΒΑΘΙΑ ΘΛΙΨΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΣΤΗΝ ΜΑΝΔΡΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΖΕΙ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
