2017-11-26 08:49:27
Οι ηθικές μας ελλείψεις
Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου
Ενας πλούσιος, ἀγαπητοί μου, εἶνε τὸ πρόσωπο τῆς περικοπῆς τοῦ εὐαγγελίου. Εἶνε νέος καὶ ἀηδιάζει τὴν πεζότητα, θέλει νὰ πετάξῃ ψηλά, νοσταλγεῖ τὴν αἰωνιότητα. Ἔτσι πλησιάζει τὸ Χριστό. Ἀκοῦστε τὴν ἐξομολόγησί του·
Κύριε! Ἀπὸ μικρὸς προσπάθησα νὰ ζήσω κατὰ τὶς θεῖες ἐντολές. Δὲν μόλυνα τὰ χέρια μου μὲ αἷμα, δὲν προσέβαλα τὴν οἰκογενειακὴ τιμὴ ἄλλου, δὲν ἔκλεψα, δὲν ψευδώρκησα, τίμησα τοὺς γονεῖς. Ἀλλ᾿ αὐτὰ ἆραγε ἀρκοῦν γιὰ νὰ πάρω εἰσιτήριο γιὰ τὴν αἰώνιο ζωή; Μήπως ἔχω κάποια ἔλλειψι; «Τί ἔτι ὑστερῶ;» (Ματθ. 19,20).
Ὁ Κύριος διακρίνει στὸ βυθὸ τῆς ψυχῆς του ἕνα φρικτὸ νόσημα, τὴ φιλαργυρία. Καὶ ὁ Ἰατρὸς συνιστᾷ τὸ φάρμακο, τὴν ἀγάπη, ποὺ θυσιάζει τὰ πάντα γιὰ τοὺς ἀδελφούς. «Πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς» (Λουκ. 18,22). Νά τὸ δραστικὸ φάρμακο. Ἀλλ᾽ ὁ νέος διστάζει. Ὁ λόγος τοῦ φαίνεται βαρύς· ἑκούσια πενία, φάρμακο πολὺ πικρό. Δὲν θὰ τὸ πάρῃ. Προτίμησε τὸ χρυσὸ παρὰ τὸ Χριστό. Καὶ χάθηκε.
Ἂς φοβηθοῦμε, ἀδελφοί, μήπως χαθοῦμε κ᾽ ἐμεῖς. Γιατὶ κ᾽ ἐμεῖς ἔχουμε ἐλλείψεις καὶ δὲν φροντίζουμε γιὰ διόρθωσι. Ὡς ἔνοχοι ποὺ εἴμαστε, ἂς πλησιάσουμε τὸν Κύριο κι ἂς ρωτήσουμε· «Κύριε, ἐσὺ ποὺ διέκρινες στὴν καρδιὰ τοῦ νέου τὴ φιλαργυρία, φανέρωσε καὶ σ᾽ ἐμᾶς ποιά πάθη, ποιές ἐλλείψεις ἔχει ὁ χαρακτήρας μας. Κύριε, σὲ τί ὑστεροῦμε;».
* * *
id="m_-1404888675185395029yiv9969259234yui_3_16_0_ym19_1_1511635193972_8759">Θὰ μιλήσω, ἀδελφοί μου, παραβολικά. Κάποιος εἶνε ἀδιάθετος. Νιώθει ἀνορεξία, κόπωσι, ζάλη. Πόνους ὅμως δὲν ἔχει. Δὲν εἶνε τίποτα, λέει, θὰ περάσῃ. Ἀλλ᾿ ἡ ἀδιαθεσία συνεχίζεται πολλὲς μέρες. Τὸν πιάνει ἀυπνία. Ἀρχίζει πιὰ ν᾽ ἀνησυχῇ κ᾽ ἔτσι πάει στὸ ἰατρεῖο. ―Γιατρέ, εἶνε τώρα μερικὲς βδομάδες ποὺ δὲ νιώθω καλά. Ὁ γιατρὸς ἐξετάζει, ἀκροάζεται, μετράει σφυγμούς, ἀλλὰ δὲ βρίσκει κάτι. ―Περίεργο, λέει, ὅλα ἐν τάξει· ἀλλ᾿ ἂς ἐξετάσουμε καλύτερα. Κάνει ἀκτινογραφία καὶ ἀναλύσεις, καὶ τώρα βρίσκεται, ὅτι κάπου στὸν ὀργανισμὸ ἄρχισε νὰ πλέκῃ θανατηφόρο δίχτυ τὸ μικρόβιο μιᾶς νόσου, ποὺ καὶ τ᾽ ὄνομά της ἀκόμα τρομοκρατεῖ. Ὁ γιατρὸς εἰδοποιεῖ· ―Βρέθηκε τὸ μικρόβιο. Μὴν ἀπελπίζεσαι ὅμως· τὸ κακὸ εἶνε στὴν ἀρχή· θὰ σοῦ δώσω ἀγωγὴ καὶ θὰ σωθῇς.
Αὐτὰ εἶνε ἕνα παράδειγμα, μιὰ εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου ποὺ νομίζει ὅτι εἶνε ψυχικὰ ὑγιής. Ἐξετάζει ἐπιπόλαια τὸν ἑαυτό του καὶ λέει· Εἶμαι ἐν τάξει! Νὰ τὸν πιστέψουμε, νὰ τοῦ ἐκδώσουμε πιστοποιητικὸ ψυχικῆς ὑγείας, νὰ τὸν ἀνακηρύξουμε καὶ ἅγιο; Πόσο ἀπατᾶται ὁ δυστυχής! Ἐνῷ λέει ὅτι εἶνε ἐν τάξει, τὸν πιάνει στενοχώρια, δὲ μένει εὐχαριστημένος μὲ τὸν ἑαυτό του. ―Κάτι ἔχω, μονολογεῖ, ποὺ δὲ μ᾽ ἀφήνει νὰ χαρῶ… Ἀποφασίζει λοιπὸν νὰ ἐπισκεφθῇ ἕνα ψυχικὸ ἰατρεῖο, ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἵδρυσε ἐδῶ στὴ γῆ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ποιό εἶνε τὸ ἰατρεῖο; Εἶνε –μὴ εἰρωνευθῆτε– τὸ ἐξομολογητήριο. Ἐκεῖ ἕνας ἐπιστήμονας τῶν ψυχῶν, σεβάσμιος πνευματικὸς πατέρας, ποὺ ἐκπαιδεύτηκε χρόνια στὴν τέχνη τῆς διαγνώσεως καὶ θεραπείας τῶν ψυχικῶν νόσων, τὸν δέχεται. ―Τί πρέπει νὰ κάνω, πάτερ, γιὰ νὰ βρῶ τὴ γαλήνη; Καὶ ὁ πνευματικὸς ἰατρός, ἀφοῦ ἀκροᾶται, «ἀκτινοσκοπεῖ», ἀναλύει τὰ ψυχικὰ φαινόμενα καὶ τὰ διάφορα περιστατικὰ τοῦ βίου, μετὰ ἀπὸ κοπιώδη καὶ ἐπιμελῆ ἔρευνα ἀποφαίνεται· ―Παιδί μου, στὸ βάθος τῆς ψυχῆς σου μὲ τὸ φακὸ τοῦ Εὐαγγελίου διέκρινα ἕνα πλέγμα κακίας· ὀνομάζεται θυμός. Μὲ τὴν παραμικρὴ ἀφορμή, γιὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα πράγματα, χάνεις τὴν ἠρεμία σου, ἐξάπτεσαι, γίνεσαι ἔξαλλος, φαρμακώνεις τὴ ζωή σου, ἀναστατώνεις τὸ περιβάλλον, δημιουργεῖς ἔχθρες, ἐπεκτείνεις τὸ μῖσος. Ἔχεις, παιδί μου, τόσα καλά, ἀλλὰ ὁ θυμὸς θὰ σὲ φάῃ, θὰ γίνῃ ὁ νεκροθάφτης σου. Εἶνε μία σοβαρὴ ἔλλειψις τοῦ χαρακτῆρος σου, γιὰ τὴν ὁποία ὁ Κύριος σοῦ ἀπευθύνει τὴ στιγμὴ αὐτὴ τὴν παρατήρησι· «Ἔτι ἕν σοι λείπει», ἐκρίζωσε τὸ θυμό, καὶ φύτεψε τὸ δένδρο τῆς πραότητος, ποὺ κάτω ἀπ᾽ τὴ σκιά του θὰ βρῇ ἀνάπαυσι ἡ ψυχή σου.
Αὐτὰ θὰ πῇ στὸν ἕνα ὁ πνευματικός. Στὸν δεύτερο ποὺ θὰ ἔρθῃ καὶ θὰ ρωτήσῃ ―«Τί ἔτι ὑστερῶ;», ὁ πνευματικὸς θὰ πῇ μὲ στοργή· ―Τὸ ἐλάττωμά σου εἶνε ἡ κοσμικότης, ἡ κλίσι πρὸς τὶς τέρψεις καὶ διασκεδάσεις. Ἀπὸ κοσμικὸ κέντρο σὲ κοσμικὸ κέντρο, ἀπὸ χορὸ σὲ χορό, ἀπὸ θέατρο σὲ θέατρο… τί κερδίζεις; Τὸν καιρό σου χάνεις. Καὶ μόνο αὐτό; Τὸ μυαλό σου γεμίζει μὲ εἰκόνες καὶ παραστάσεις ποὺ δημιουργοῦν θύελλα καὶ δὲ σ᾽ ἀφήνουν νὰ ἠρεμήσῃς. Ἄσε τὴν τύρβη τῆς κοσμικῆς ζωῆς, ζῆσε μὲ πνευματικότητα, γίνε ἐσωτερικώτερος, καὶ θὰ δοκιμάσῃς χαρὰ ἀνώτερη, τὴ χαρὰ τοῦ Κυρίου.
Στὸν τρίτο, ποὺ ἔρχεται συντετριμμένος, ὁ πνευματικὸς θὰ πῇ· ―Παιδί μου, ἔχεις κάνει ὣς τώρα πολλὰ καλά. Ἀλλὰ τί τὸ ὄφελος; Ἕνα κακὸ τείνει νὰ σὲ ὑποτάξῃ, νὰ ἀχρηστεύσῃ ὅλες τὶς καλωσύνες σου. Στὰ βάθη σου ἀναπτύχθηκε καρκίνωμα ποὺ ὁλοένα ἁπλώνεται κι ἀπομυζᾷ τοὺς χυμοὺς τῆς ψυχῆς· εἶνε ἡ μνησικακία. Κάποιος σοῦ ἔκανε κακὸ κ᾽ ἐσὺ ἀπὸ τότε δὲ θέλεις νὰ τὸ ξεχάσῃς· ἡ ἀνάμνησί του εἶνε ζωηρή. Τὴν εἰκόνα τῆς ἀδικίας σοῦ φρεσκάρει συνεχῶς ὁ Ἑωσφόρος. Γι᾿ αὐτὸ ἀκοῦς τὸ ὄνομα τοῦ ἐχθροῦ σου καὶ ταράζεσαι, διψᾷς ἐκδίκησι. Εἶνε ἀνάγκη ν᾽ ἀντιδράσῃς. Τὸ φάρμακο ποὺ σοῦ δίνω εἶνε δοκιμασμένο, φέρνει ἀποτελέσματα. Λέγεται συγχώρησις· πρέπει νὰ δοθῇ μὲ ὅλη τὴν καρδιά, γιὰ νὰ μὴ μείνῃ μόριο μνησικακίας.
Ἔτσι ἀνακαλύπτονται τὰ πάθη. Διότι οἱ ἠθικὲς ἐλλείψεις εἶνε δυσδιάκριτες ἀπὸ μᾶς τοὺς ἴδιους καὶ ζοῦμε σὲ ἄγνοια τοῦ ἑαυτοῦ μας. Ὁ ἄνθρωπος, ἐνῷ ἐξερεύνησε τὸ Βόρειο Πόλο, δὲν ἔχει ἐξερευνήσει τὸν ἑαυτό του, ποὺ ἐξακολουθεῖ νὰ εἶνε ἄγνωστος. Δὲν γνωρίζει τὴν ψυχική του κατάστασι. Ἡ ὑπερηφάνεια, μὲ τὴν ὁποία ἀνατρέφεται ἀπὸ παιδί, σκεπάζει μὲ πέπλο τὶς ἠθικὲς ἐλλείψεις καὶ δημιουργεῖ τὴν αὐταπάτη, ὅτι καλύτερος ἄνθρωπος δὲν ὑπάρχει. Πῶς θὰ διαλυθῇ ἡ αὐταπάτη; Ἄριστο μέσο, ποὺ ἀνοίγει τὰ μάτια νὰ δοῦμε τὰ βάθη μας, εἶνε ἡ ἱερὰ ἐξομολόγησις. Μὲ τὸ μυστήριο αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος πλησιάζει τὸν Κύριο καὶ λέει·
Κύριε, ἀγνοῶ τὸν ἑαυτό μου. Ζῶ στὸ σκοτάδι. Ἡ ὑπερήφανη ἰδέα ποὺ ἔχω γιὰ ἀσήμαντα ἔργα μου, οἱ ἔπαινοι, οἱ κολακεῖες, τὰ ψέματα τῶν γύρω, ὅλ᾿ αὐτὰ μὲ τυφλώνουν. Σύ, ὁ καρδιογνώστης, γνωρίζεις καὶ τὴ δική μου καρδιά, ποιά εἶνε τὰ πάθη καὶ τὰ ἐλαττώματά της. Αὐτὴ τὴν ἱερὴ στιγμὴ θέτω τὸν ἑαυτό μου ὑπὸ τὴν ἔρευνα τοῦ πνευματικοῦ. Βάλε τὸ δάκτυλό σου στὴ μυστικὴ πληγή μου. Ὑπόδειξε τί δίαιτα πρέπει ν᾿ ἀκολουθήσω, ποιά φάρμακα νὰ πάρω γιὰ νὰ ξαναβρῶ τὴν ψυχική μου ὑγεία. Εἶνε αὐτὴ τόσο πολύτιμη, ὥστε ὅ,τι διατάζεις θὰ τὸ κάνω.
Καὶ ὁ Κύριος διὰ τοῦ πνευματικοῦ ἀπαντᾷ·
―Παιδί μου, σὲ ἐξέτασα. Ἔχεις ῥωγμὲς – ἐλλείψεις ποὺ σὲ ἀσχημίζουν. Ἀλλὰ μὴ φοβᾶσαι. Πίστευε σ᾽ ἐμένα. Ἐγώ, ποὺ ἔδωσα τὴ θεραπεία σὲ σωματικῶς ἀνιάτους, θὰ δώσω καὶ σ᾽ ἐσένα τὴν ψυχικὴ ὑγεία ποὺ ποθεῖς. Ἀρκεῖ νὰ ἐκτελέσῃς τὴ συνταγὴ ποὺ σοῦ δίνει ἐκ μέρους μου ὁ πνευματικός. Ὑπ᾽ αὐτὸ τὸν ὅρο, θ᾽ ἀναλάβῃς, θὰ νικήσῃς τὰ πάθη, θὰ βγῇς ἀπὸ τὸ θεραπευτήριό μου ὑγιὴς καὶ θὰ φωνάξῃς· «Τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν» (Λουκ. 18,27).
* * *
Ὅλοι, ἀγαπητοί μου, ὅσοι βαπτισθήκαμε κι ἀνήκουμε στὴν Ἐκκλησία, θὰ ἔπρεπε νὰ εἴμαστε ἅγιοι. Δυστυχῶς, ὅπως δείχνει ἡ ἔρευνα τοῦ ἐξομολογητηρίου, εἴμαστε ἀτελεῖς. Ὁ καθένας μας ἔχει κάποια ἔλλειψι, τὴν ἀχίλλειο πτέρνα, τὴν ἀδύνατη πλευρά του. Ἀλλὰ ἡ θρησκεία μας εἶνε ἡ ἰδεώδης· μᾶς δείχνει τὴν κορυφὴ τῶν Ἱμαλαΐων τῆς ἀρετῆς καὶ λέει· Ἐμπρός, βαδίζετε διαρκῶς πρὸς τὰ ἄνω, «γίνεσθε τέλειοι» (Α΄ Κορ. 14,20). Ναί, ὁ Κύριος, τὸ πρότυπο τῆς τελειότητος, θέλει νὰ γίνουμε κ᾽ ἐμεῖς «τέλειοι καὶ ὁλόκληροι, ἐν μηδενὶ λειπόμενοι» (Ἰακ. 1,4). Καμμιά ἔλλειψι νὰ μὴν παρουσιάζῃ ὁ χαρακτήρας μας. Ὅπως μία μικρὴ ῥωγμὴ στὰ ὕφαλα τοῦ πλοίου μπορεῖ νὰ τὸ βυθίσῃ, ἔτσι κ᾽ ἕνα μικρὸ ἐλάττωμα ποὺ μένει ἀπολέμητο μπορεῖ νὰ μᾶς καταστρέψῃ. Ὁ Ἰούδας ἕνα ἐλάττωμα εἶχε, τὴ φιλαργυρία· τὸ ἄφησε, γιγαντώθηκε καὶ τὸν ἔπνιξε.
Ἂς προσέξουμε τὸν ἑαυτό μας. Γιατὶ ἔρχεται ἡ ὥρα ποὺ θὰ στηθῇ ἡ πλάστιγγα τῆς Θείας Δικαιοσύνης καὶ θὰ μᾶς ζυγίσῃ μὲ ἀκρίβεια, κι ἀλλοίμονο σ᾽ ὅποιον δώσῃ τὴν ἔνδειξι «μανή, θεκέλ, φάρες»· αὐτὸς μετρήθηκε, ζυγίστηκε, βρέθηκε λειψός (Δαν. 5,25-28). Λειψὸς στὰ ἔργα ἀγάπης πρὸς τὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον. Λειψός, ἐνῷ τοῦ δόθηκαν τόσες εὐκαιρίες νὰ διορθωθῇ.
Κύριε, τρέμω. Δὲν θέλω νὰ βρεθῶ λειψὸς τὴν ἡμέρα ἐκείνη. Σὰν τὸ Δαυῒδ πέφτω καὶ παρακαλῶ· «Γνώρισόν μοι, Κύριε, τὸ πέρας μου καὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν μου, τίς ἐστιν, ἵνα γνῶ τί ὑστερῶ ἐγώ» (Ψαλμ. 38,5). Ἀξίωσέ με, πρὶν κλείσω τὰ μάτια, νὰ γνωρίσω τὸν ἑαυτό μου, ν᾽ ἀναπληρώσω ἐλλείψεις, νὰ ἐκπληρώσω καθήκοντα, καὶ γαλήνιος νὰ πορευθῶ στὴ χώρα τῆς αἰωνιότητος, γιὰ ν᾿ ἀκούσω τὴ γλυκειὰ ἐκείνη φωνή· «Εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου» (Ματθ. 25,21).
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Αγία Αικατερίνη η Μεγαλομάρτυς 25/11
Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου
“ΜΑΧΑΙΡΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ”: Η Αγία Μεγαλομάρτυς Αικατερίνη έζησε επί εποχής Μαξιμίνου,άρχοντα της Αιγύπτου, και ήταν κόρη του αριστοκράτη Κώνστα. Έτυχε μεγάλης μόρφωσης και ήταν κάτοχος της ελληνικής φιλολογίας.
Σπούδασε φιλοσοφία, ρητορική και πολλές ξένες γλώσσες της εποχής της. Νεαρή ακόμη ελκύστηκε από την χριστιανική διδασκαλία την οποία μελέτησε και αφού ασπάσθηκε τον Χριστιανισμό, εργάσθηκε δραστήρια για την διάδοσή του, επιτυγχάνοντας πολλά χάριν της ρητορικής της δεινότητας και των πολλών γνώσεών της. Την Αικατερίνη, όμως, εκτός της σοφίας και των αρετών της, την διέκρινε και το σπάνιο κάλλος της μορφής της. Στην ηλικία των 18 ετών επισκέφτηκε τον Ρωμαίο αυτοκράτορα, που ήταν πιθανόν ο Μαξιμίνος Β΄ή ο Μαξέντιος, και προσπάθησε να τον πείσει να παύσει τους διωγμούς που διεξήγε κατά των Χριστιανών, πετυχαίνοντας μάλιστα να μεταστρέψει στον Χριστιανισμό την γυναίκα του αυτοκράτορα.
Σύμφωνα με την παράδοση όταν πληροφορήθηκε ο Αυτοκράτορας όσα διαδίδονταν περί των ιδεών της και του τρόπου της ζωής της Αγίας, ανέθεσε σε πενήντα περίφημους ρήτορες, συζητώντας μαζί της, να της αποδείξουν το αβάσιμο των ιδεών της. Αποτέλεσμα όμως υπήρξε το αντίθετο. Η Αικατερίνη με την κομψότητα του λόγου της και των επιχειρημάτων της «εφίμωσε λαμπρώς τους κομψούς των ασεβών, του πνεύματος την μαχαίραν». Ακόμη με τα σοφά της επιχειρήματα, κατάφερε να τους προσηλυτίσει στο Χριστιανισμό. Όταν ο Αυτοκράτορας έμαθε το αποτέλεσμα οργίσθηκε και διέταξε την θανατική καταδίκη όλων στη πυρά, ενώ για την Αικατερίνη διάταξε μαρτύρια μέχρι θανάτου.
ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Στην αρχική φυλάκιση η νεαρή Αγία υπέμεινε τις πιέσεις και τις κακουχίες με θάρρος που αντλούσε από την δύναμη της βαθιάς της πίστης. Όταν έμαθε η Φαυστίνα, σύζυγος του αυτοκράτορα, τον λόγο της καταδίκης της Αγίας, θαύμασε την καρτερικότητά της και ζήτησε να την επισκεφθεί, πράγμα που έγινε με συνοδεία πολλών στρατιωτών υπό τον Φρούραρχο Πορφυρίωνα. Όλοι αυτοί τελικά κατηχήθηκαν στη νέα θρησκεία. Τότε ο Αυτοκράτορας διέταξε τον αποκεφαλισμό της Φαυστίνας και της ακολουθίας της και την τελική εκτέλεση της Αγίας. Μέσον θανάτωσης ήταν ο "βασανιστικός τροχός" που έμοιαζε με τροχό, η
περιφέρεια του οποίου έφερε καρφιά που ετίθετο σε κίνηση με σχοινιά και τροχαλίες πλησιάζοντας αργά το δεμένο σώμα του καταδίκου, με συνέπεια τις εκδορές μέχρι διαμελισμού. Η παράδοση αναφέρει πως τα καρφιά του τροχού όταν πλησίασαν το σώμα της Αγίας ξεκολλούσαν ή έσπαζαν. Έτσι αποφασίσθηκε τελικά ο αποκεφαλισμός της Αγίας που όταν συνέβει αυτός οι παριστάμενοι αντιλήφθηκαν να ρέει γάλα αντί αίμα.
ΣΤΟ ΘΕΟΒΑΔΙΣΤΟ ΣΙΝΑ: Η Ιερά Παράδοση αναφέρει ότι το πάναγνο σώμα της Αγίας μεταφέρθηκε υπό "πτερύγων αγγέλων" στο όρος Σινά της ομώνυμης χερσονήσου όπου επί αιώνες έμεινε άταφο, κατά τους συναξαριστές, μέχρι τον 6ο αιώνα, όταν ερημίτες μοναχοί της περιοχής μέσω οράματος ειδοποιήθηκαν και κατέβασαν από το όρος το σώμα της Αγίας το οποίο και εναπόθεσαν σε μαρμάρινη θήκη. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έκτισε τη γνωστή ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά και το καθολικό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (548-565), εντός της οποίας τοποθετήθηκε η μαρμάρινη θήκη. Στη Μονή διασώζεται σημαντικό θησαυροφυλάκιο της πρώιμης Χριστιανικής τέχνης, κυρίως εικονογραφημένων χειρογράφων, ενώ οι μοναστές της και σήμερα είναι Έλληνες.
ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ: Η ημέρα του μαρτυρίου της Αγίας Αικατερίνης θεωρείται η 24 Νοεμβρίου, της δε εύρεσης των λειψάνων της η 25 Νοεμβρίου. Όλοι οι χριστιανοί, εκτός των σλαβικών εκκλησιών, συνέπτυξαν σε μία και τις δύο εορτές και όρισαν την 25 Νοεμβρίου ημέρα τιμώμενη της ιερής μνήμης της, συνεορταζόμενη με την απόδοση της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου. (βλέπε http://www.ecpatr.org/gr/typikon].
Μεγαλυνάριο Έχει το σον πνεύμα ο ουρανός, σώμα δε θείον τεθησαύρισται εν Σινά, αίμα μαρτυρίου εν Αλεξανδρουπόλει, σοφή Αικατερίνα σκέπε τους δούλους σου.
Τὸ ἰδανικὸ τῆς τελειότητας
«Ἔτι ἕν σοι λείπει»
«Τί νὰ κάνω γιὰ νὰ κερδίσω τὴν αἰώνια ζωή;», ρώτησε τὸν Κύριο ὁ πλούσιος νεανίσκος στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Ὁ Κύριος τοῦ ὑπέδειξε τὶς ἐντολὲς τοῦ Νόμου.
Ὅταν ἐκεῖνος ἀπάντησε μὲ εἰλικρίνεια ὅτι ὅλες αὐτὲς τὶς ἔχει ἐφαρμόσει ἀπὸ τὴν πρώτη του νεότητα, ὁ θεῖος Διδάσκαλος πρόσθεσε: «Ἔτι ἕν σοι λείπει»· σοῦ λείπει ἀκόμη ἕνα: Πούλησε ὅλη τὴν περιουσία σου, μοίρασέ την στοὺς φτωχοὺς καὶ ἀκολούθησέ με ὡς μαθητής μου. Ὁ νέος ἔφυγε λυπημένος, γιατὶ εἶχε πολλὰ πλούτη καὶ δὲν ἤθελε νὰ τὰ ἀποχωρισθεῖ. Ὁ Κύριος τότε εἶπε: «Πόσο δύσκολα οἱ πλούσιοι θὰ μποῦν στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ!». Ὁ εὐσεβὴς αὐτὸς νέος τὰ εἶχε κάνει ὅλα, ἀλλὰ δὲν θέλησε νὰ κάνει ἕνα· καὶ ἐξαιτίας αὐτοῦ τοῦ ἑνὸς ἔχασε τὴ σωτηρία του! Ἄρα γιὰ νὰ σωθοῦμε, πρέπει νὰ γίνουμε τέλειοι, νὰ μὴν ὑστεροῦμε σὲ τίποτε!
Αὐτὸ ἀκριβῶς ἂς δοῦμε σήμερα: Γιατί ὁ Κύριος ζητᾶ ἀπὸ τοὺς πιστοὺς τὴν τελειότητα καὶ πῶς θὰ τὴν κατορθώσουμε.
1. Μίμηση Θεοῦ, ἀληθινὴ ἀφιέρωση στὸν Κύριο
Πρέπει πρῶτα νὰ διευκρινίσουμε ὅτι ὁ πλούσιος νεανίσκος δέχθηκε εἰδικὴ κλήση, κλήση στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα· νὰ γίνει τελείως ἀκτήμων καὶ νὰ ἀκολουθήσει τὸν Κύριο. Τέτοια κλήση γίνεται σὲ πολὺ λίγους, δὲν τὴν ἀντέχουν ὅλοι. Ὅλοι οἱ πιστοὶ ὅμως καλούμαστε νὰ γίνουμε τέλειοι.
Στὴν ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία Του ὁ Κύριος ἀφοῦ ἔδωσε ἐντολὴ νὰ ἀγαποῦμε ἀκόμη καὶ τοὺς ἐχθρούς μας, εἶπε: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν... τέλειός ἐστι» (Ματθ. ε´ 44-48). Ἐσεῖς οἱ πιστοί μου ὀφείλετε νὰ γίνετε τέλειοι, ὅπως καὶ ὁ ἐπουράνιος Πατέρας σας εἶναι τέλειος. Ἑπομένως ἡ τελειότητα εἶναι ἐντολή. Γιατί; Διότι ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι μίμηση τοῦ τέλειου Θεοῦ, ὅσο εἶναι δυνατὸν στὸν ἄνθρωπο.
Ἐκτὸς αὐτοῦ ἀπὸ τὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ καταλαβαίνουμε ὅτι εἶναι πολὺ λογικὸ ὁ Κύριος νὰ μᾶς ζητᾶ τὴν τελειότητα. Εἴδαμε δηλαδὴ ὅτι ὁ πλούσιος νεανίσκος τὰ ἐφάρμοζε ὅλα ἐκτὸς ἀπὸ ἕνα – ἢ τουλάχιστον ἔτσι νόμιζε! Αὐτὸ τὸ ἕνα ὅμως στάθηκε ἀρκετὸ νὰ τὸν χωρίσει ἀπὸ τὸν Χριστό. Ἔφυγε λυπημένος. Προτίμησε τὰ πλούτη του ἀπὸ τὸν Χριστό. Ἄρα θεός του ἦταν τὰ πλούτη του, ὄχι ὁ Χριστός. Ἂν δὲν δώσουμε στὸ Χριστὸ τὰ πάντα, δὲν ἐφαρμόσαμε ἀκόμη τὴν ἐντολὴ τῆς τελειότητος. Ἂν δὲν ἀγαπήσουμε τὸν Κύριο μὲ ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή μας, κινδυνεύουμε νὰ μείνουμε ἐκτὸς τῆς Βασιλείας Του.
2. Συνεχὴς πορεία πρὸς τὴν τελειότητα
Ἀλλὰ ἄν, γιὰ νὰ σωθεῖ κανείς, πρέπει νὰ εἶναι τέλειος, τότε ποιὸς μπορεῖ νὰ σωθεῖ; Πόσο ἀδύναμοι ἀποδεικνυόμαστε κάποτε, προκειμένου νὰ κάνουμε καὶ μικρὲς θυσίες γιὰ τὸν Χριστό! Πόσο μακριὰ εἴμαστε ἀπὸ τὴν τελειότητα!… Ποιὰ εἶναι ἡ ἀπάντηση σὲ αὐτὴ τὴν ἀπορία;
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἡ δυσπρόσιτη αὐτὴ κορυφὴ τῆς ἁγιότητος, γράφει τὰ ἑξῆς: Ἀδελφοί, ἐγὼ δὲν θεωρῶ ὅτι ἔχω φθάσει στὴν τελειότητα· ἀλλὰ ἕνα προσπαθῶ: Λησμονῶ τὰ ὅσα πέτυχα στὸ παρελθὸν καὶ ἐπεκτείνομαι καὶ σπεύδω νὰ ἐφαρμόσω αὐτὰ ποὺ εἶναι μπροστά μου καὶ δὲν τὰ ἔχω ἀκόμη ἐκτελέσει. «Ὅσοι οὖν τέλειοι, τοῦτο φρονῶμεν» (Φιλιπ. γ´ 13-15). Ὅσοι λοιπὸν προσπαθοῦμε νὰ γίνουμε τέλειοι, αὐτὸ τὸ φρόνημα νὰ ἔχουμε.
Συνεπῶς ἡ τελειότητα δὲν εἶναι στάσιμη κατάσταση, ἀλλὰ συνεχὴς πορεία προσεγγίσεως τοῦ ἀπειροτέλειου Θεοῦ· εἶναι τὸ φρόνημα τῆς συνεχοῦς πνευματικῆς ἀναβάσεως. «Ἀναβαίνετε, ἀναβαίνετε, ἀδελφοί, ἀναβάσεις προθύμως», μᾶς φωνάζει ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης(✱). Ἀνεβαίνετε, ἀδελφοί, ἀνεβαίνετε μὲ προθυμία τὰ σκαλοπάτια τῆς ἀρετῆς.
Καὶ ἐμεῖς οἱ ἀδύναμοι καὶ μέτριοι εἴμαστε δυνάμει τέλειοι, ὅταν δὲν ἐπαναπαυόμαστε στὴ μέχρι τώρα πνευματική μας πρόοδο, ἀλλὰ συνεχίζουμε νὰ ἀγωνιζόμαστε, ὥστε νὰ εὐαρεστήσουμε τελείως στὸ Θεό! Τὸ νὰ ἀγωνιζόμαστε ὅσο μποροῦμε καὶ παράλληλα νὰ ἐκζητοῦμε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ σὲ ὅ,τι ὑστεροῦμε, αὐτὸ μᾶς συντάσσει μὲ τοὺς τελείους.
Ἀντίθετα εἶναι πολὺ βαρύ, ὅσο πνευματικὰ προοδευμένος κι ἂν εἶναι κανείς, τὸ νὰ πεῖ καὶ γιὰ τὴν πιὸ μικρὴ ἐντολή: «Ὄχι, αὐτὸ δὲν τὸ κάνω». «Δὲν τὸν συγχωρῶ». Ἢ «δὲν θέλω νὰ κόψω αὐτὸ τὸ πάθος». Τέτοιο φρόνημα ἀποκλείει ἀπὸ τὸν Παράδεισο.
***
Τὸ λάθος τοῦ πλουσίου νεανίσκου δὲν ἦταν τόσο ὅτι δὲν νίκησε τὴ φιλαργυρία του, ὅσο τὸ ὅτι δὲν ζήτησε τὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου. Δὲν εἶπε: «Δυσκολεύομαι νὰ κάνω αὐτὸ ποὺ μοῦ ζητᾶς, θέλω ὅμως νὰ τὸ κάνω. Βοήθησέ με, Κύριε, Σὲ παρακαλῶ». Ἂς μὴ μᾶς φοβίζει λοιπὸν ἡ κλήση μας γιὰ τὴν τελειότητα, ἀλλὰ μᾶλλον νὰ μᾶς ἐνθουσιάζει. Εἶναι τὸ ἰδανικό μας, εἶναι ἡ ὑπέροχη προοπτικὴ τοῦ ἀγώνα μας! Ἂς ἀγωνιζόμαστε μὲ ὅλες μας τὶς δυνάμεις καὶ μὲ ἀκράδαντη πίστη στὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος ὅ,τι μᾶς φαίνεται ἀδύνατο, θὰ τὸ κάνει δυνατὸ μὲ τὴν παντοδύναμη Χάρι Του.
(✱) Ἰω. Σιναΐτου, Κλῖμαξ, Προτροπὴ ἐπίτομος...
kranosgr
Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου
Ενας πλούσιος, ἀγαπητοί μου, εἶνε τὸ πρόσωπο τῆς περικοπῆς τοῦ εὐαγγελίου. Εἶνε νέος καὶ ἀηδιάζει τὴν πεζότητα, θέλει νὰ πετάξῃ ψηλά, νοσταλγεῖ τὴν αἰωνιότητα. Ἔτσι πλησιάζει τὸ Χριστό. Ἀκοῦστε τὴν ἐξομολόγησί του·
Κύριε! Ἀπὸ μικρὸς προσπάθησα νὰ ζήσω κατὰ τὶς θεῖες ἐντολές. Δὲν μόλυνα τὰ χέρια μου μὲ αἷμα, δὲν προσέβαλα τὴν οἰκογενειακὴ τιμὴ ἄλλου, δὲν ἔκλεψα, δὲν ψευδώρκησα, τίμησα τοὺς γονεῖς. Ἀλλ᾿ αὐτὰ ἆραγε ἀρκοῦν γιὰ νὰ πάρω εἰσιτήριο γιὰ τὴν αἰώνιο ζωή; Μήπως ἔχω κάποια ἔλλειψι; «Τί ἔτι ὑστερῶ;» (Ματθ. 19,20).
Ὁ Κύριος διακρίνει στὸ βυθὸ τῆς ψυχῆς του ἕνα φρικτὸ νόσημα, τὴ φιλαργυρία. Καὶ ὁ Ἰατρὸς συνιστᾷ τὸ φάρμακο, τὴν ἀγάπη, ποὺ θυσιάζει τὰ πάντα γιὰ τοὺς ἀδελφούς. «Πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς» (Λουκ. 18,22). Νά τὸ δραστικὸ φάρμακο. Ἀλλ᾽ ὁ νέος διστάζει. Ὁ λόγος τοῦ φαίνεται βαρύς· ἑκούσια πενία, φάρμακο πολὺ πικρό. Δὲν θὰ τὸ πάρῃ. Προτίμησε τὸ χρυσὸ παρὰ τὸ Χριστό. Καὶ χάθηκε.
Ἂς φοβηθοῦμε, ἀδελφοί, μήπως χαθοῦμε κ᾽ ἐμεῖς. Γιατὶ κ᾽ ἐμεῖς ἔχουμε ἐλλείψεις καὶ δὲν φροντίζουμε γιὰ διόρθωσι. Ὡς ἔνοχοι ποὺ εἴμαστε, ἂς πλησιάσουμε τὸν Κύριο κι ἂς ρωτήσουμε· «Κύριε, ἐσὺ ποὺ διέκρινες στὴν καρδιὰ τοῦ νέου τὴ φιλαργυρία, φανέρωσε καὶ σ᾽ ἐμᾶς ποιά πάθη, ποιές ἐλλείψεις ἔχει ὁ χαρακτήρας μας. Κύριε, σὲ τί ὑστεροῦμε;».
* * *
id="m_-1404888675185395029yiv9969259234yui_3_16_0_ym19_1_1511635193972_8759">Θὰ μιλήσω, ἀδελφοί μου, παραβολικά. Κάποιος εἶνε ἀδιάθετος. Νιώθει ἀνορεξία, κόπωσι, ζάλη. Πόνους ὅμως δὲν ἔχει. Δὲν εἶνε τίποτα, λέει, θὰ περάσῃ. Ἀλλ᾿ ἡ ἀδιαθεσία συνεχίζεται πολλὲς μέρες. Τὸν πιάνει ἀυπνία. Ἀρχίζει πιὰ ν᾽ ἀνησυχῇ κ᾽ ἔτσι πάει στὸ ἰατρεῖο. ―Γιατρέ, εἶνε τώρα μερικὲς βδομάδες ποὺ δὲ νιώθω καλά. Ὁ γιατρὸς ἐξετάζει, ἀκροάζεται, μετράει σφυγμούς, ἀλλὰ δὲ βρίσκει κάτι. ―Περίεργο, λέει, ὅλα ἐν τάξει· ἀλλ᾿ ἂς ἐξετάσουμε καλύτερα. Κάνει ἀκτινογραφία καὶ ἀναλύσεις, καὶ τώρα βρίσκεται, ὅτι κάπου στὸν ὀργανισμὸ ἄρχισε νὰ πλέκῃ θανατηφόρο δίχτυ τὸ μικρόβιο μιᾶς νόσου, ποὺ καὶ τ᾽ ὄνομά της ἀκόμα τρομοκρατεῖ. Ὁ γιατρὸς εἰδοποιεῖ· ―Βρέθηκε τὸ μικρόβιο. Μὴν ἀπελπίζεσαι ὅμως· τὸ κακὸ εἶνε στὴν ἀρχή· θὰ σοῦ δώσω ἀγωγὴ καὶ θὰ σωθῇς.
Αὐτὰ εἶνε ἕνα παράδειγμα, μιὰ εἰκόνα τοῦ ἀνθρώπου ποὺ νομίζει ὅτι εἶνε ψυχικὰ ὑγιής. Ἐξετάζει ἐπιπόλαια τὸν ἑαυτό του καὶ λέει· Εἶμαι ἐν τάξει! Νὰ τὸν πιστέψουμε, νὰ τοῦ ἐκδώσουμε πιστοποιητικὸ ψυχικῆς ὑγείας, νὰ τὸν ἀνακηρύξουμε καὶ ἅγιο; Πόσο ἀπατᾶται ὁ δυστυχής! Ἐνῷ λέει ὅτι εἶνε ἐν τάξει, τὸν πιάνει στενοχώρια, δὲ μένει εὐχαριστημένος μὲ τὸν ἑαυτό του. ―Κάτι ἔχω, μονολογεῖ, ποὺ δὲ μ᾽ ἀφήνει νὰ χαρῶ… Ἀποφασίζει λοιπὸν νὰ ἐπισκεφθῇ ἕνα ψυχικὸ ἰατρεῖο, ἀπὸ ἐκεῖνα ποὺ ἵδρυσε ἐδῶ στὴ γῆ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός. Ποιό εἶνε τὸ ἰατρεῖο; Εἶνε –μὴ εἰρωνευθῆτε– τὸ ἐξομολογητήριο. Ἐκεῖ ἕνας ἐπιστήμονας τῶν ψυχῶν, σεβάσμιος πνευματικὸς πατέρας, ποὺ ἐκπαιδεύτηκε χρόνια στὴν τέχνη τῆς διαγνώσεως καὶ θεραπείας τῶν ψυχικῶν νόσων, τὸν δέχεται. ―Τί πρέπει νὰ κάνω, πάτερ, γιὰ νὰ βρῶ τὴ γαλήνη; Καὶ ὁ πνευματικὸς ἰατρός, ἀφοῦ ἀκροᾶται, «ἀκτινοσκοπεῖ», ἀναλύει τὰ ψυχικὰ φαινόμενα καὶ τὰ διάφορα περιστατικὰ τοῦ βίου, μετὰ ἀπὸ κοπιώδη καὶ ἐπιμελῆ ἔρευνα ἀποφαίνεται· ―Παιδί μου, στὸ βάθος τῆς ψυχῆς σου μὲ τὸ φακὸ τοῦ Εὐαγγελίου διέκρινα ἕνα πλέγμα κακίας· ὀνομάζεται θυμός. Μὲ τὴν παραμικρὴ ἀφορμή, γιὰ μικρὰ καὶ ἀσήμαντα πράγματα, χάνεις τὴν ἠρεμία σου, ἐξάπτεσαι, γίνεσαι ἔξαλλος, φαρμακώνεις τὴ ζωή σου, ἀναστατώνεις τὸ περιβάλλον, δημιουργεῖς ἔχθρες, ἐπεκτείνεις τὸ μῖσος. Ἔχεις, παιδί μου, τόσα καλά, ἀλλὰ ὁ θυμὸς θὰ σὲ φάῃ, θὰ γίνῃ ὁ νεκροθάφτης σου. Εἶνε μία σοβαρὴ ἔλλειψις τοῦ χαρακτῆρος σου, γιὰ τὴν ὁποία ὁ Κύριος σοῦ ἀπευθύνει τὴ στιγμὴ αὐτὴ τὴν παρατήρησι· «Ἔτι ἕν σοι λείπει», ἐκρίζωσε τὸ θυμό, καὶ φύτεψε τὸ δένδρο τῆς πραότητος, ποὺ κάτω ἀπ᾽ τὴ σκιά του θὰ βρῇ ἀνάπαυσι ἡ ψυχή σου.
Αὐτὰ θὰ πῇ στὸν ἕνα ὁ πνευματικός. Στὸν δεύτερο ποὺ θὰ ἔρθῃ καὶ θὰ ρωτήσῃ ―«Τί ἔτι ὑστερῶ;», ὁ πνευματικὸς θὰ πῇ μὲ στοργή· ―Τὸ ἐλάττωμά σου εἶνε ἡ κοσμικότης, ἡ κλίσι πρὸς τὶς τέρψεις καὶ διασκεδάσεις. Ἀπὸ κοσμικὸ κέντρο σὲ κοσμικὸ κέντρο, ἀπὸ χορὸ σὲ χορό, ἀπὸ θέατρο σὲ θέατρο… τί κερδίζεις; Τὸν καιρό σου χάνεις. Καὶ μόνο αὐτό; Τὸ μυαλό σου γεμίζει μὲ εἰκόνες καὶ παραστάσεις ποὺ δημιουργοῦν θύελλα καὶ δὲ σ᾽ ἀφήνουν νὰ ἠρεμήσῃς. Ἄσε τὴν τύρβη τῆς κοσμικῆς ζωῆς, ζῆσε μὲ πνευματικότητα, γίνε ἐσωτερικώτερος, καὶ θὰ δοκιμάσῃς χαρὰ ἀνώτερη, τὴ χαρὰ τοῦ Κυρίου.
Στὸν τρίτο, ποὺ ἔρχεται συντετριμμένος, ὁ πνευματικὸς θὰ πῇ· ―Παιδί μου, ἔχεις κάνει ὣς τώρα πολλὰ καλά. Ἀλλὰ τί τὸ ὄφελος; Ἕνα κακὸ τείνει νὰ σὲ ὑποτάξῃ, νὰ ἀχρηστεύσῃ ὅλες τὶς καλωσύνες σου. Στὰ βάθη σου ἀναπτύχθηκε καρκίνωμα ποὺ ὁλοένα ἁπλώνεται κι ἀπομυζᾷ τοὺς χυμοὺς τῆς ψυχῆς· εἶνε ἡ μνησικακία. Κάποιος σοῦ ἔκανε κακὸ κ᾽ ἐσὺ ἀπὸ τότε δὲ θέλεις νὰ τὸ ξεχάσῃς· ἡ ἀνάμνησί του εἶνε ζωηρή. Τὴν εἰκόνα τῆς ἀδικίας σοῦ φρεσκάρει συνεχῶς ὁ Ἑωσφόρος. Γι᾿ αὐτὸ ἀκοῦς τὸ ὄνομα τοῦ ἐχθροῦ σου καὶ ταράζεσαι, διψᾷς ἐκδίκησι. Εἶνε ἀνάγκη ν᾽ ἀντιδράσῃς. Τὸ φάρμακο ποὺ σοῦ δίνω εἶνε δοκιμασμένο, φέρνει ἀποτελέσματα. Λέγεται συγχώρησις· πρέπει νὰ δοθῇ μὲ ὅλη τὴν καρδιά, γιὰ νὰ μὴ μείνῃ μόριο μνησικακίας.
Ἔτσι ἀνακαλύπτονται τὰ πάθη. Διότι οἱ ἠθικὲς ἐλλείψεις εἶνε δυσδιάκριτες ἀπὸ μᾶς τοὺς ἴδιους καὶ ζοῦμε σὲ ἄγνοια τοῦ ἑαυτοῦ μας. Ὁ ἄνθρωπος, ἐνῷ ἐξερεύνησε τὸ Βόρειο Πόλο, δὲν ἔχει ἐξερευνήσει τὸν ἑαυτό του, ποὺ ἐξακολουθεῖ νὰ εἶνε ἄγνωστος. Δὲν γνωρίζει τὴν ψυχική του κατάστασι. Ἡ ὑπερηφάνεια, μὲ τὴν ὁποία ἀνατρέφεται ἀπὸ παιδί, σκεπάζει μὲ πέπλο τὶς ἠθικὲς ἐλλείψεις καὶ δημιουργεῖ τὴν αὐταπάτη, ὅτι καλύτερος ἄνθρωπος δὲν ὑπάρχει. Πῶς θὰ διαλυθῇ ἡ αὐταπάτη; Ἄριστο μέσο, ποὺ ἀνοίγει τὰ μάτια νὰ δοῦμε τὰ βάθη μας, εἶνε ἡ ἱερὰ ἐξομολόγησις. Μὲ τὸ μυστήριο αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος πλησιάζει τὸν Κύριο καὶ λέει·
Κύριε, ἀγνοῶ τὸν ἑαυτό μου. Ζῶ στὸ σκοτάδι. Ἡ ὑπερήφανη ἰδέα ποὺ ἔχω γιὰ ἀσήμαντα ἔργα μου, οἱ ἔπαινοι, οἱ κολακεῖες, τὰ ψέματα τῶν γύρω, ὅλ᾿ αὐτὰ μὲ τυφλώνουν. Σύ, ὁ καρδιογνώστης, γνωρίζεις καὶ τὴ δική μου καρδιά, ποιά εἶνε τὰ πάθη καὶ τὰ ἐλαττώματά της. Αὐτὴ τὴν ἱερὴ στιγμὴ θέτω τὸν ἑαυτό μου ὑπὸ τὴν ἔρευνα τοῦ πνευματικοῦ. Βάλε τὸ δάκτυλό σου στὴ μυστικὴ πληγή μου. Ὑπόδειξε τί δίαιτα πρέπει ν᾿ ἀκολουθήσω, ποιά φάρμακα νὰ πάρω γιὰ νὰ ξαναβρῶ τὴν ψυχική μου ὑγεία. Εἶνε αὐτὴ τόσο πολύτιμη, ὥστε ὅ,τι διατάζεις θὰ τὸ κάνω.
Καὶ ὁ Κύριος διὰ τοῦ πνευματικοῦ ἀπαντᾷ·
―Παιδί μου, σὲ ἐξέτασα. Ἔχεις ῥωγμὲς – ἐλλείψεις ποὺ σὲ ἀσχημίζουν. Ἀλλὰ μὴ φοβᾶσαι. Πίστευε σ᾽ ἐμένα. Ἐγώ, ποὺ ἔδωσα τὴ θεραπεία σὲ σωματικῶς ἀνιάτους, θὰ δώσω καὶ σ᾽ ἐσένα τὴν ψυχικὴ ὑγεία ποὺ ποθεῖς. Ἀρκεῖ νὰ ἐκτελέσῃς τὴ συνταγὴ ποὺ σοῦ δίνει ἐκ μέρους μου ὁ πνευματικός. Ὑπ᾽ αὐτὸ τὸν ὅρο, θ᾽ ἀναλάβῃς, θὰ νικήσῃς τὰ πάθη, θὰ βγῇς ἀπὸ τὸ θεραπευτήριό μου ὑγιὴς καὶ θὰ φωνάξῃς· «Τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν» (Λουκ. 18,27).
* * *
Ὅλοι, ἀγαπητοί μου, ὅσοι βαπτισθήκαμε κι ἀνήκουμε στὴν Ἐκκλησία, θὰ ἔπρεπε νὰ εἴμαστε ἅγιοι. Δυστυχῶς, ὅπως δείχνει ἡ ἔρευνα τοῦ ἐξομολογητηρίου, εἴμαστε ἀτελεῖς. Ὁ καθένας μας ἔχει κάποια ἔλλειψι, τὴν ἀχίλλειο πτέρνα, τὴν ἀδύνατη πλευρά του. Ἀλλὰ ἡ θρησκεία μας εἶνε ἡ ἰδεώδης· μᾶς δείχνει τὴν κορυφὴ τῶν Ἱμαλαΐων τῆς ἀρετῆς καὶ λέει· Ἐμπρός, βαδίζετε διαρκῶς πρὸς τὰ ἄνω, «γίνεσθε τέλειοι» (Α΄ Κορ. 14,20). Ναί, ὁ Κύριος, τὸ πρότυπο τῆς τελειότητος, θέλει νὰ γίνουμε κ᾽ ἐμεῖς «τέλειοι καὶ ὁλόκληροι, ἐν μηδενὶ λειπόμενοι» (Ἰακ. 1,4). Καμμιά ἔλλειψι νὰ μὴν παρουσιάζῃ ὁ χαρακτήρας μας. Ὅπως μία μικρὴ ῥωγμὴ στὰ ὕφαλα τοῦ πλοίου μπορεῖ νὰ τὸ βυθίσῃ, ἔτσι κ᾽ ἕνα μικρὸ ἐλάττωμα ποὺ μένει ἀπολέμητο μπορεῖ νὰ μᾶς καταστρέψῃ. Ὁ Ἰούδας ἕνα ἐλάττωμα εἶχε, τὴ φιλαργυρία· τὸ ἄφησε, γιγαντώθηκε καὶ τὸν ἔπνιξε.
Ἂς προσέξουμε τὸν ἑαυτό μας. Γιατὶ ἔρχεται ἡ ὥρα ποὺ θὰ στηθῇ ἡ πλάστιγγα τῆς Θείας Δικαιοσύνης καὶ θὰ μᾶς ζυγίσῃ μὲ ἀκρίβεια, κι ἀλλοίμονο σ᾽ ὅποιον δώσῃ τὴν ἔνδειξι «μανή, θεκέλ, φάρες»· αὐτὸς μετρήθηκε, ζυγίστηκε, βρέθηκε λειψός (Δαν. 5,25-28). Λειψὸς στὰ ἔργα ἀγάπης πρὸς τὸ Θεὸ καὶ τὸν πλησίον. Λειψός, ἐνῷ τοῦ δόθηκαν τόσες εὐκαιρίες νὰ διορθωθῇ.
Κύριε, τρέμω. Δὲν θέλω νὰ βρεθῶ λειψὸς τὴν ἡμέρα ἐκείνη. Σὰν τὸ Δαυῒδ πέφτω καὶ παρακαλῶ· «Γνώρισόν μοι, Κύριε, τὸ πέρας μου καὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν ἡμερῶν μου, τίς ἐστιν, ἵνα γνῶ τί ὑστερῶ ἐγώ» (Ψαλμ. 38,5). Ἀξίωσέ με, πρὶν κλείσω τὰ μάτια, νὰ γνωρίσω τὸν ἑαυτό μου, ν᾽ ἀναπληρώσω ἐλλείψεις, νὰ ἐκπληρώσω καθήκοντα, καὶ γαλήνιος νὰ πορευθῶ στὴ χώρα τῆς αἰωνιότητος, γιὰ ν᾿ ἀκούσω τὴ γλυκειὰ ἐκείνη φωνή· «Εἴσελθε εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου» (Ματθ. 25,21).
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Αγία Αικατερίνη η Μεγαλομάρτυς 25/11
Του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου
“ΜΑΧΑΙΡΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ”: Η Αγία Μεγαλομάρτυς Αικατερίνη έζησε επί εποχής Μαξιμίνου,άρχοντα της Αιγύπτου, και ήταν κόρη του αριστοκράτη Κώνστα. Έτυχε μεγάλης μόρφωσης και ήταν κάτοχος της ελληνικής φιλολογίας.
Σπούδασε φιλοσοφία, ρητορική και πολλές ξένες γλώσσες της εποχής της. Νεαρή ακόμη ελκύστηκε από την χριστιανική διδασκαλία την οποία μελέτησε και αφού ασπάσθηκε τον Χριστιανισμό, εργάσθηκε δραστήρια για την διάδοσή του, επιτυγχάνοντας πολλά χάριν της ρητορικής της δεινότητας και των πολλών γνώσεών της. Την Αικατερίνη, όμως, εκτός της σοφίας και των αρετών της, την διέκρινε και το σπάνιο κάλλος της μορφής της. Στην ηλικία των 18 ετών επισκέφτηκε τον Ρωμαίο αυτοκράτορα, που ήταν πιθανόν ο Μαξιμίνος Β΄ή ο Μαξέντιος, και προσπάθησε να τον πείσει να παύσει τους διωγμούς που διεξήγε κατά των Χριστιανών, πετυχαίνοντας μάλιστα να μεταστρέψει στον Χριστιανισμό την γυναίκα του αυτοκράτορα.
Σύμφωνα με την παράδοση όταν πληροφορήθηκε ο Αυτοκράτορας όσα διαδίδονταν περί των ιδεών της και του τρόπου της ζωής της Αγίας, ανέθεσε σε πενήντα περίφημους ρήτορες, συζητώντας μαζί της, να της αποδείξουν το αβάσιμο των ιδεών της. Αποτέλεσμα όμως υπήρξε το αντίθετο. Η Αικατερίνη με την κομψότητα του λόγου της και των επιχειρημάτων της «εφίμωσε λαμπρώς τους κομψούς των ασεβών, του πνεύματος την μαχαίραν». Ακόμη με τα σοφά της επιχειρήματα, κατάφερε να τους προσηλυτίσει στο Χριστιανισμό. Όταν ο Αυτοκράτορας έμαθε το αποτέλεσμα οργίσθηκε και διέταξε την θανατική καταδίκη όλων στη πυρά, ενώ για την Αικατερίνη διάταξε μαρτύρια μέχρι θανάτου.
ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΚΑΙ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Στην αρχική φυλάκιση η νεαρή Αγία υπέμεινε τις πιέσεις και τις κακουχίες με θάρρος που αντλούσε από την δύναμη της βαθιάς της πίστης. Όταν έμαθε η Φαυστίνα, σύζυγος του αυτοκράτορα, τον λόγο της καταδίκης της Αγίας, θαύμασε την καρτερικότητά της και ζήτησε να την επισκεφθεί, πράγμα που έγινε με συνοδεία πολλών στρατιωτών υπό τον Φρούραρχο Πορφυρίωνα. Όλοι αυτοί τελικά κατηχήθηκαν στη νέα θρησκεία. Τότε ο Αυτοκράτορας διέταξε τον αποκεφαλισμό της Φαυστίνας και της ακολουθίας της και την τελική εκτέλεση της Αγίας. Μέσον θανάτωσης ήταν ο "βασανιστικός τροχός" που έμοιαζε με τροχό, η
περιφέρεια του οποίου έφερε καρφιά που ετίθετο σε κίνηση με σχοινιά και τροχαλίες πλησιάζοντας αργά το δεμένο σώμα του καταδίκου, με συνέπεια τις εκδορές μέχρι διαμελισμού. Η παράδοση αναφέρει πως τα καρφιά του τροχού όταν πλησίασαν το σώμα της Αγίας ξεκολλούσαν ή έσπαζαν. Έτσι αποφασίσθηκε τελικά ο αποκεφαλισμός της Αγίας που όταν συνέβει αυτός οι παριστάμενοι αντιλήφθηκαν να ρέει γάλα αντί αίμα.
ΣΤΟ ΘΕΟΒΑΔΙΣΤΟ ΣΙΝΑ: Η Ιερά Παράδοση αναφέρει ότι το πάναγνο σώμα της Αγίας μεταφέρθηκε υπό "πτερύγων αγγέλων" στο όρος Σινά της ομώνυμης χερσονήσου όπου επί αιώνες έμεινε άταφο, κατά τους συναξαριστές, μέχρι τον 6ο αιώνα, όταν ερημίτες μοναχοί της περιοχής μέσω οράματος ειδοποιήθηκαν και κατέβασαν από το όρος το σώμα της Αγίας το οποίο και εναπόθεσαν σε μαρμάρινη θήκη. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός έκτισε τη γνωστή ιερά Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά και το καθολικό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (548-565), εντός της οποίας τοποθετήθηκε η μαρμάρινη θήκη. Στη Μονή διασώζεται σημαντικό θησαυροφυλάκιο της πρώιμης Χριστιανικής τέχνης, κυρίως εικονογραφημένων χειρογράφων, ενώ οι μοναστές της και σήμερα είναι Έλληνες.
ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ: Η ημέρα του μαρτυρίου της Αγίας Αικατερίνης θεωρείται η 24 Νοεμβρίου, της δε εύρεσης των λειψάνων της η 25 Νοεμβρίου. Όλοι οι χριστιανοί, εκτός των σλαβικών εκκλησιών, συνέπτυξαν σε μία και τις δύο εορτές και όρισαν την 25 Νοεμβρίου ημέρα τιμώμενη της ιερής μνήμης της, συνεορταζόμενη με την απόδοση της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου. (βλέπε http://www.ecpatr.org/gr/typikon].
Μεγαλυνάριο Έχει το σον πνεύμα ο ουρανός, σώμα δε θείον τεθησαύρισται εν Σινά, αίμα μαρτυρίου εν Αλεξανδρουπόλει, σοφή Αικατερίνα σκέπε τους δούλους σου.
Τὸ ἰδανικὸ τῆς τελειότητας
«Ἔτι ἕν σοι λείπει»
«Τί νὰ κάνω γιὰ νὰ κερδίσω τὴν αἰώνια ζωή;», ρώτησε τὸν Κύριο ὁ πλούσιος νεανίσκος στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπή. Ὁ Κύριος τοῦ ὑπέδειξε τὶς ἐντολὲς τοῦ Νόμου.
Ὅταν ἐκεῖνος ἀπάντησε μὲ εἰλικρίνεια ὅτι ὅλες αὐτὲς τὶς ἔχει ἐφαρμόσει ἀπὸ τὴν πρώτη του νεότητα, ὁ θεῖος Διδάσκαλος πρόσθεσε: «Ἔτι ἕν σοι λείπει»· σοῦ λείπει ἀκόμη ἕνα: Πούλησε ὅλη τὴν περιουσία σου, μοίρασέ την στοὺς φτωχοὺς καὶ ἀκολούθησέ με ὡς μαθητής μου. Ὁ νέος ἔφυγε λυπημένος, γιατὶ εἶχε πολλὰ πλούτη καὶ δὲν ἤθελε νὰ τὰ ἀποχωρισθεῖ. Ὁ Κύριος τότε εἶπε: «Πόσο δύσκολα οἱ πλούσιοι θὰ μποῦν στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ!». Ὁ εὐσεβὴς αὐτὸς νέος τὰ εἶχε κάνει ὅλα, ἀλλὰ δὲν θέλησε νὰ κάνει ἕνα· καὶ ἐξαιτίας αὐτοῦ τοῦ ἑνὸς ἔχασε τὴ σωτηρία του! Ἄρα γιὰ νὰ σωθοῦμε, πρέπει νὰ γίνουμε τέλειοι, νὰ μὴν ὑστεροῦμε σὲ τίποτε!
Αὐτὸ ἀκριβῶς ἂς δοῦμε σήμερα: Γιατί ὁ Κύριος ζητᾶ ἀπὸ τοὺς πιστοὺς τὴν τελειότητα καὶ πῶς θὰ τὴν κατορθώσουμε.
1. Μίμηση Θεοῦ, ἀληθινὴ ἀφιέρωση στὸν Κύριο
Πρέπει πρῶτα νὰ διευκρινίσουμε ὅτι ὁ πλούσιος νεανίσκος δέχθηκε εἰδικὴ κλήση, κλήση στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα· νὰ γίνει τελείως ἀκτήμων καὶ νὰ ἀκολουθήσει τὸν Κύριο. Τέτοια κλήση γίνεται σὲ πολὺ λίγους, δὲν τὴν ἀντέχουν ὅλοι. Ὅλοι οἱ πιστοὶ ὅμως καλούμαστε νὰ γίνουμε τέλειοι.
Στὴν ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία Του ὁ Κύριος ἀφοῦ ἔδωσε ἐντολὴ νὰ ἀγαποῦμε ἀκόμη καὶ τοὺς ἐχθρούς μας, εἶπε: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν... τέλειός ἐστι» (Ματθ. ε´ 44-48). Ἐσεῖς οἱ πιστοί μου ὀφείλετε νὰ γίνετε τέλειοι, ὅπως καὶ ὁ ἐπουράνιος Πατέρας σας εἶναι τέλειος. Ἑπομένως ἡ τελειότητα εἶναι ἐντολή. Γιατί; Διότι ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι μίμηση τοῦ τέλειου Θεοῦ, ὅσο εἶναι δυνατὸν στὸν ἄνθρωπο.
Ἐκτὸς αὐτοῦ ἀπὸ τὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ καταλαβαίνουμε ὅτι εἶναι πολὺ λογικὸ ὁ Κύριος νὰ μᾶς ζητᾶ τὴν τελειότητα. Εἴδαμε δηλαδὴ ὅτι ὁ πλούσιος νεανίσκος τὰ ἐφάρμοζε ὅλα ἐκτὸς ἀπὸ ἕνα – ἢ τουλάχιστον ἔτσι νόμιζε! Αὐτὸ τὸ ἕνα ὅμως στάθηκε ἀρκετὸ νὰ τὸν χωρίσει ἀπὸ τὸν Χριστό. Ἔφυγε λυπημένος. Προτίμησε τὰ πλούτη του ἀπὸ τὸν Χριστό. Ἄρα θεός του ἦταν τὰ πλούτη του, ὄχι ὁ Χριστός. Ἂν δὲν δώσουμε στὸ Χριστὸ τὰ πάντα, δὲν ἐφαρμόσαμε ἀκόμη τὴν ἐντολὴ τῆς τελειότητος. Ἂν δὲν ἀγαπήσουμε τὸν Κύριο μὲ ὁλόκληρη τὴν ὕπαρξή μας, κινδυνεύουμε νὰ μείνουμε ἐκτὸς τῆς Βασιλείας Του.
2. Συνεχὴς πορεία πρὸς τὴν τελειότητα
Ἀλλὰ ἄν, γιὰ νὰ σωθεῖ κανείς, πρέπει νὰ εἶναι τέλειος, τότε ποιὸς μπορεῖ νὰ σωθεῖ; Πόσο ἀδύναμοι ἀποδεικνυόμαστε κάποτε, προκειμένου νὰ κάνουμε καὶ μικρὲς θυσίες γιὰ τὸν Χριστό! Πόσο μακριὰ εἴμαστε ἀπὸ τὴν τελειότητα!… Ποιὰ εἶναι ἡ ἀπάντηση σὲ αὐτὴ τὴν ἀπορία;
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἡ δυσπρόσιτη αὐτὴ κορυφὴ τῆς ἁγιότητος, γράφει τὰ ἑξῆς: Ἀδελφοί, ἐγὼ δὲν θεωρῶ ὅτι ἔχω φθάσει στὴν τελειότητα· ἀλλὰ ἕνα προσπαθῶ: Λησμονῶ τὰ ὅσα πέτυχα στὸ παρελθὸν καὶ ἐπεκτείνομαι καὶ σπεύδω νὰ ἐφαρμόσω αὐτὰ ποὺ εἶναι μπροστά μου καὶ δὲν τὰ ἔχω ἀκόμη ἐκτελέσει. «Ὅσοι οὖν τέλειοι, τοῦτο φρονῶμεν» (Φιλιπ. γ´ 13-15). Ὅσοι λοιπὸν προσπαθοῦμε νὰ γίνουμε τέλειοι, αὐτὸ τὸ φρόνημα νὰ ἔχουμε.
Συνεπῶς ἡ τελειότητα δὲν εἶναι στάσιμη κατάσταση, ἀλλὰ συνεχὴς πορεία προσεγγίσεως τοῦ ἀπειροτέλειου Θεοῦ· εἶναι τὸ φρόνημα τῆς συνεχοῦς πνευματικῆς ἀναβάσεως. «Ἀναβαίνετε, ἀναβαίνετε, ἀδελφοί, ἀναβάσεις προθύμως», μᾶς φωνάζει ὁ ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης(✱). Ἀνεβαίνετε, ἀδελφοί, ἀνεβαίνετε μὲ προθυμία τὰ σκαλοπάτια τῆς ἀρετῆς.
Καὶ ἐμεῖς οἱ ἀδύναμοι καὶ μέτριοι εἴμαστε δυνάμει τέλειοι, ὅταν δὲν ἐπαναπαυόμαστε στὴ μέχρι τώρα πνευματική μας πρόοδο, ἀλλὰ συνεχίζουμε νὰ ἀγωνιζόμαστε, ὥστε νὰ εὐαρεστήσουμε τελείως στὸ Θεό! Τὸ νὰ ἀγωνιζόμαστε ὅσο μποροῦμε καὶ παράλληλα νὰ ἐκζητοῦμε τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ σὲ ὅ,τι ὑστεροῦμε, αὐτὸ μᾶς συντάσσει μὲ τοὺς τελείους.
Ἀντίθετα εἶναι πολὺ βαρύ, ὅσο πνευματικὰ προοδευμένος κι ἂν εἶναι κανείς, τὸ νὰ πεῖ καὶ γιὰ τὴν πιὸ μικρὴ ἐντολή: «Ὄχι, αὐτὸ δὲν τὸ κάνω». «Δὲν τὸν συγχωρῶ». Ἢ «δὲν θέλω νὰ κόψω αὐτὸ τὸ πάθος». Τέτοιο φρόνημα ἀποκλείει ἀπὸ τὸν Παράδεισο.
***
Τὸ λάθος τοῦ πλουσίου νεανίσκου δὲν ἦταν τόσο ὅτι δὲν νίκησε τὴ φιλαργυρία του, ὅσο τὸ ὅτι δὲν ζήτησε τὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου. Δὲν εἶπε: «Δυσκολεύομαι νὰ κάνω αὐτὸ ποὺ μοῦ ζητᾶς, θέλω ὅμως νὰ τὸ κάνω. Βοήθησέ με, Κύριε, Σὲ παρακαλῶ». Ἂς μὴ μᾶς φοβίζει λοιπὸν ἡ κλήση μας γιὰ τὴν τελειότητα, ἀλλὰ μᾶλλον νὰ μᾶς ἐνθουσιάζει. Εἶναι τὸ ἰδανικό μας, εἶναι ἡ ὑπέροχη προοπτικὴ τοῦ ἀγώνα μας! Ἂς ἀγωνιζόμαστε μὲ ὅλες μας τὶς δυνάμεις καὶ μὲ ἀκράδαντη πίστη στὴ βοήθεια τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος ὅ,τι μᾶς φαίνεται ἀδύνατο, θὰ τὸ κάνει δυνατὸ μὲ τὴν παντοδύναμη Χάρι Του.
(✱) Ἰω. Σιναΐτου, Κλῖμαξ, Προτροπὴ ἐπίτομος...
kranosgr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Διατροφή και κατακράτηση υγρών
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
