2017-12-01 18:34:19
Τα καντηλέρια ανάψανε, οι εντολές δοθήκαν.
Θυμήσου όμως Κύριε κι αυτούς που πλανηθήκαν!
Παράτεινε το έλεος και για όσους δεν γνωρίζουν.
Σώσε και εκείνους που ασεβώς σε Εσένα δεν ελπίζουν.
Δια της…. κόνεως βροχή πέφτει πάνω στο χώμα!
Διψάει αυτό να ποτιστεί από Δικαίου το στόμα!
Θεού εικόνες στην αυλή, μια αγκαλιά χωράει!
Άκλειστη σαν του Λυτρωτή, που όλους τους καρτεράει!
Οι των αμώμων διδαχές, σχολή Αθανασίας!
Του Αγίου οι συμμοναστές, τέκνα της προσδοκίας,
προσμένουν Δόξης ερχομό να προστεθεί στα άλλα,
στα δώδεκα εικονίσματα της πίστης τα μεγάλα!
Κινήσεις απαλές, βήματα αέρινα! Είμαι απόλυτα σίγουρος πως κάπου αυτό έχει ξαναγραφεί! Μα τούτο είναι που σε εντυπωσιάζει τόσο, όταν στις 4 το πρωί βρίσκεσαι στην θαλπερή αγκαλιά ενός Αγιορείτικου καθολικού! Πως ποτέ δεν θα καταφέρεις να μην εκστασιαστείς, πάλιν και πολλάκις, από τις κινούμενες φιγούρες των μεσονυχτίων Μοναχών! Και πάντοτε θα υπάρχει κάτι άλλο, κάτι που σαν πρώτη φορά σου μοιάζει να το ακούς, που θα σε συγκλονίσει.
Εκείνο το μεσόνυχτο στην Ξηροποτάμου, ήταν τα αναμμένα καντηλέρια, που σαν αστραψιές ελέους ανεβοκατέβαιναν με έναν ζηλευτό συγχρονισμό, από τον Εκκλησιαστικό Μοναχό! Κι ο παπάς, σαν είπε την ευχή… «Υπέρ των εντειλαμένων ημίν τοις αναξίοις εύχεσθε υπέρ αυτών», έδωσε το έναυσμα για συνειρμούς που πρωτογράφηκαν μέσα μας! Όλα τα δίπτυχα με τα ονόματα που καθημερινά δίνονται σε αυτούς τους ευλογημένους διαμεσολαβητές, είναι για εκείνους εκτελεστέες εντολές, που το δίχως άλλο οφείλουν να φέρουν εις πέρας! Νιώθουν ανάξιοι οι ταπεινοί για ένα τέτοιο έργο! Αντιλήπτορες θείας επέμβασης, εντολοδόχοι παράκλησης και ελέους! Μα είναι σίγουρο πως δεν σταματούν εκεί! Σαν τον Άγιο Παϊσιο τον Αγιορείτη, που προσέθετε στο άκουσμα αυτής της εκφώνησης και το «υπέρ των μη εντειλαμένων». Και έπειτα προσευχόταν για παράταση ελέους και για «τοις μη γινώσκουσι τον Κύριον» και για σωτηρία όχι μόνο των ευσεβών μα και των ασεβών! Δεν είναι μόνο οι δύστηνοι, οι αναγκεμένοι… εντολοδότες που μπαίνουν μέσα στην προσευχή και στα κομποσχοίνια τους, μα ο σύμπας κόσμος! Και εκείνοι που απατήθηκαν από τις μηχανές του πανούργου και στα πλανερά σκοτάδια αναζητούν μάταια την αλήθεια και το φως. Δοξαστικό των αίνων του Σταυρού! Σήμερον προέρχεται… Αυτόν ασπαζόμαστε με χαρά για την σωτηρία, με φόβο για την αμαρτία!
Πώς συμβαίνει, αγιαστικά να συνυπάρχουν τα αντίθετα στην Ορθοδοξία μας! Όλα να ενώνονται, να σμιλεύονται, να αληθεύουν στο εμπειρικό τους βίωμα, να φωτίζονται στην σωτηριολογική τους διάσταση! Χαρά και λύπη, χαρά και φόβος! Ο θυσιαστικός φόβος, που δουλαγωγεί τα πάθη και λευτερώνει την χαρά και την ειρήνη του Θεού!
Στο πρωινό φαγητό για τους προσκυνητές, βρισκόμαστε σε σκόρπια τραπέζια. Επέτρεψε ο Κύριος να καθίσουμε μαζί με έναν Χιώτη Κληρικό και έναν ομογενή αδελφό μας τον Α. Αυτός ζει σε μια μεγαλούπολη του Ευρωπαϊκού Βορρά. Μόλις είχε επιστρέψει από ανάβαση στον Άθωνα. Πόσο το ζηλέψαμε το κατόρθωμά του! Ψηλάφισε τα αψηλάφητα εν αβάτοις όρεσιν! Έρχεται τα τελευταία χρόνια στο Όρος! Με τον παπά από την Χιό διανυκτέρευσαν μαζί στο διπλανό μας δωμάτιο. Ο μεσήλικας ιερωμένος ελάχιστα μιλάει σεβόμενος το Ξηροποταμινό έθος! Όλο κάτι σημειώνει, όλο κάτι διαβάζει…Το μόνο που τον ακούσαμε να λέει χθες, ήταν ότι είχε να έρθει 28 χρόνια στην Ξηροποτάμου και είχε εντυπωσιαστεί από τις αλλαγές και τα νέα κτίσματα! Κάποια στιγμή ξεκινάμε κουβέντα με τον ομογενή Α.
–Πώς είναι τα πράγματα αδελφέ μου εκεί που βρίσκεσαι, έχετε ενορία κοντά σας, εκκλησιάζεστε, έχετε πνευματικούς; Μας ξαφνιάζει η απάντησή του:
-Εγώ δεν έχω πάντως! Ακούστε, είναι διαφορετικές οι απόψεις μου για όλα αυτά! Κατ αρχάς δεν πιστεύω αυστηρά στα μυστήρια της Εκκλησίας! Εγώ ας πούμε δεν έχω παντρευτεί με θρησκευτικό γάμο και το παιδί μου -3 χρονών- δεν το βάπτισα! Αν κάποια στιγμή θέλει όταν μεγαλώσει ας βαπτιστεί! Αλλά να ναι δική του η απόφαση! Μην μου μιλήσετε για δογματικά και τέτοια! Τα γνωρίζω όλα καλά, μα δεν τα πιστεύω! Εγώ πιστεύω στον άνθρωπο, στην αγάπη που σώζει, όχι σε κολάσεις και τιμωρίες!
Σκέφτομαι πως δεν είναι ώρα για προτεσταντίζουσες ωριγενίστικες αγαπολογίες, κακόδοξους εξωραϊσμούς, στρογγυλεμένα χαϊδέματα και… διακριτικές σιωπές!
Μπροστά μας έχουμε μια θλιβερή περίπτωση σφόδρα πλανεμένου ανθρώπου, κατ ευφημισμόν Ορθοδόξου, με δική του, ολοδική του θρησκεία, δικό του Θεό και μια επαναπαυμένη συνείδηση, που τον οδηγεί, ακόμα και στο ξωκκλήσι της Μεταμόρφωσης το Αθωνικό! Ο λιγόλογος Χιώτης Ιερέας, συναισθανόμενος το ιερό καθήκον, που ο καθένας μας έχει στην, μέχρι δευτέρα, νουθεσία των αιρετικών ανθρώπων, μας προλαβαίνει και με μειλίχιο τρόπο, πατρικά μιλώντας του απευθύνεται:
-Αδελφέ μου, το παιδί σου το ρώτησες ποτέ, αν θέλει να το εμβολιάσεις; Το ρώτησες ποτέ, αν επιθυμεί να δεχτεί να σε κληρονομήσει; Όχι βέβαια, γιατί όλα τούτα είναι αυτονόητα! Δικαίωμά σου είναι να μην πιστεύεις στα μυστήρια και στο δόγμα μας. Εσύ βέβαια απ ότι ξέρω είσαι Ορθόδοξος και βαπτισμένος! Το παιδί σου όμως, γιατί το καταδικάζεις να μένει αβάπτιστο και ακοινώνητο και έτσι να κινδυνεύει να χάσει το αιώνιο Φως; Γιατί σου λέω, πως αν έστω και μια στο εκατομμύριο -εγώ τα πιστεύω απολύτως- κάτι από όλα αυτά που το δόγμα μας διδάσκει είναι αληθές, τότε για πες μου, τι διακινδυνεύεις μη βαπτίζοντας το παιδάκι σου; Και από την άλλη τι χάνεις αν το βαπτίσεις; Τίποτα σε βεβαιώνω! Σκέψου λίγο το διακύβευμα! Από την μια η αιωνιότητα, απ την άλλη ένα μυστήριο μιάς το πολύ ώρας! Και κάτι τελευταίο να σε ρωτήσω! Όταν το παιδί σου πρώτα ο Θεός μεγαλώσει, βλέποντας τον τρόπο σου και ακούγοντας εσένα και τις θεωρίες σου, πιστεύεις πως υπάρχει περίπτωση, έστω μια στο εκατομμύριο να σου ζητήσει να το βαπτίσεις; Δεν μίλησε άλλο ο παπάς!
Μας θύμισε ο λόγος του τα ωραία ουρανόσταλτα επιχειρήματα των Ιεροκηρύκων του Παραδείσου! Και ο Α., που λίγο πριν μιλούσε με αυθεντία και σιγουριά, έμοιαζε, όσο κι αν πάσχιζε να το κρύψει, τουλάχιστον κλονισμένος στο άκουσμα της λέξης: διακύβευμα!
Να ξανά μπροστά μας ο φόβος, τούτη την φορά μεταμορφωμένος σε έναυσμα για μια αλλιώτικη θεώρηση, για μια νέα προσέγγιση και αρχή στην σωτήρια ορθοπιστία! Αίμα και ύδωρ! Πνευματική αναγέννηση! Ευχηθήκαμε εκείνο το πρωινό στην Ξηροποτάμου, πλέον η πλάνη του αδελφού μας να μην του είναι ανεπίγνωστη και η συνείδησή του να αρχίσει να ανασηκώνεται από τον λήθαργό της!
Αφήσαμε πίσω μας το ησύχιο μοναστηράκι και πήραμε τον δρόμο για τον επόμενο προορισμό μας. Μέρα ιδιαιτέρως ζεστή για αρχές Οκτωβρίου! Με ένα μικρό λεωφορείο, φτάσαμε ακριβώς έξω από την πιο χαμηλή πύλη του Όρους, με τον ψηφιδωτό Θεσβίτη, καθήμενο ανάμεσα στα γόνατά του, να τελεί καρδιακή προσευχή! Ο… αερολιμένας της Σκήτης του Προφήτου Ηλιού. Ένα πνευματικό αεροδρόμιο, από όπου ο προσευχόμενος άνθρωπος διευκολύνεται ν' απογειωθεί και να κατευθυνθεί προς τους ουρανούς... Πριν μπούμε στην αυλή, βλέπουμε από μακριά, αυτόν στον οποίον ανήκει η ως άνω περιγραφή –μια από τις πάμπολες ευφυέστατές του- τον πολυσέβαστο Δικαίο, Γέροντα Ιωακείμ! Κάτω απ τους πυρίπνοες Ήλιο και Ηλία, πότιζε τις ελιές και τα παρτέρια με τα λουλούδια! Δεν σταματά ποτέ ο Ιεροκήρυκας του Παραδείσου να δροσίζει το κάθε λογής χώμα!
Να πασχίζει, το άνυδρο και το έρημο, γόνιμο με… νέφη υδατόρρυτα και νήρον ύδωρ να αυλακώνεται! Τι κι αν κύλησαν τα χρόνια, από τότε που με ακμαίες τις δυνάμεις, κατέφθασε εδώ για να κατορθώσει το ακατόρθωτο! Μια εγκαταλελειμμένη σκήτη να ξανανθίσει και να ευωδιάσει! Και τώρα, πιστός στο διακόνημα, δια της κόνεως, της σκόνης δηλαδή και του ιδρώτα του, να προσφέρει στην αδελφότητα το παράδειγμα της επίμοχθης και θυσιαστικής αγάπης!
Ελάχιστα μετά η παρέα μας απέκτησε και πάλι την πλήρη της φετινή σύνθεση. Ο Φώτης φανερά αλλοιωμένος και γαλήνιος έφτασε από Βατοπέδι. Οι φωτογραφίες και οι μνήμες του από Παραμυθία, Παντάνασσα και Βηματάρισσα, ευλογίες για όλους μας!
Μια αγκαλιά, διάπλατα άνοιξε για να χωρέσει και εμάς τους πέντε μέσα της! Ο παμφίλτατός μας π.Φιλήμων! Ο χαροπάροχος Αρχοντάρης και παπάς –πνευματικός της Σκήτης! Δεν αφήνει κανέναν να διαβεί το κατώφλι της εξόδου του Προφήτη χωρίς να νιώσει μοναδικά αγαπητός και πεφιλημένος! Όλοι ανεξαιρέτως, αισθάνονται αλησμόνητα ξεχωριστή και ανυπόκριτη την αγάπη του και την αγκαλιά του! Εκατοντάδες οι επισκέπτες-προσκυνητές καθημερινά! Και αυτός εικοσιπέντε χρόνια τώρα, αδιάλειπτα, ακούραστα και κυρίως αγόγγυστα, στην μοναχική υπηρεσία της υποδοχής και της φροντίδας τους! Ποτέ μα ποτέ, δεν φεύγει το ανεπιτήδευτο χαμόγελο από τα χείλη του, ποτέ δεν στερεύει το… μέλι απ τον λάρυγγά του, ποτέ δεν κλείνουν τα χέρια του.
Του Γεροντικού τους φωτιστικούς λόγους βιώνει και αυτός και όλοι οι Προφητηλιάτες, με πρώτον τον Ιωακείμ τους! «Είδες τον αδελφό σου; Είδες Κύριον τον Θεό σου!». Κάπου ξαναγράφηκε σε τούτο το ταξίδι: Σπάνιο είδος η απροσωπόληπτη αγάπη! Όλοι για αυτούς αξίζουν της συμπάθειας και της προσοχής τους, γιατί όλοι είναι εικόνες Θεού! Και ο Εσταυρωμένος Θεός έχει, πάντα εκεί πίσω από την Άγια Τράπεζα, την αγκαλιά του διάπλατη! -Που θέλετε να μείνετε παιδιά; Είναι λίγο πιο φτηνά τα δωμάτια έξω από την πύλη! μας λέει με τον γνωστό πνευματώδη του τρόπο ο π.Φιλήμων. -Θα προτιμήσουμε το φθηνό! του απαντάμε. Υπήρχε λόγος για αυτήν την ευλογημένη και εκούσια… έξωσή μας! Το βράδυ θα ξεκινούσαμε γύρω στις 2 για… νυχτερινή άσκηση! Παίρνουμε δωμάτιο στο παλιό νοσοκομείο στο πίσω μέρος του Προφήτη, προς το βουνό. Παλιά εδώ έρχονταν άρρωστοι και γεροντάκια από όλο το Άγιο Όρος. Οι ευχές εκείνων προς τους διακονητές και τους γηροκόμους τους, φωλιάζουν σε αυτά τα δωμάτια, μαζί με ανεξίτηλες μυρωδιές του ευεργέτη πόνου, που δεν σε ενοχλούν διόλου! Έχουμε τρεις ώρες περίπου ως την μεσημεριανή τράπεζα. Η Γερόντισσα στην Παντοκράτορος περιμένει πάντα να εισακούσει τις ικετευτικές μας φωνές. Έτοιμοι να κατηφορίσουμε προς τα μέρη της. Ο γέροντας Ιωακείμ ακόμα ποτίζει! Πλησιάζουμε να μας δώσει την ευχή του και εκείνος σαν παιδί, προσπαθεί τάχα να μας καταβρέξει με το λάστιχο! –Γέροντα ξεκίνησαν οι παραδόσεις στην Φιλοσοφική σχολή; τον ρωτάμε! Ο ίδιος έτσι έχει ονομάσει το κοιμητήριο και το οστεοφυλάκειο της σκήτης! Χαμογελά με ευχαρίστηση που το γνωρίζουμε και μας δείχνει τον δρόμο για εκεί!
Πάνω από την είσοδο του ανακαινισμένου οστεοφυλακείου, σε ένα περίτεχνο τριγωνικό γείσο, δυο αντικριστά ζωγραφισμένα παγώνια με τον Σταυρό ανάμεσά τους . Σύμβολο Αναστάσεως και Αιωνίου ζωής ο Ταώς, παραδίδει πριν μπεις ακόμη, το πρώτο ταχύρυθμο μάθημα της σχολής! Ανοίγουμε την ξύλινη πόρτα! Έτοιμη η κάθε αίσθηση να αδολεσχήσει, σε ότι o Καθηγητής Κύριος και οι αμέτρητοι υφηγητές Του έχουν να διδάξουν! Σε παράταξη οι τίμιες κάρες τους. Στα μέτωπά τους γραμμένα τα ονόματα και η μοναχική τους τάξη. Στην πλειονότητά τους γραμμένα στα Ρώσικα! Σεραπίων, Ιωάννης, Χρύσανθος, Αρτέμιος… Σε ένα καλάθι ξεχωριστά οι κάρες 2 Ρώσων ηγουμένων. Η μακραίωνη ιστορία της σκήτης του Προφήτη! Σκέφτομαι πως κάποιοι από αυτούς τους αμώμους ταπεινούς, θα συνασκήθηκαν στο πλάι του μεγάλου φωτοβόλου Αγίου, Παϊσίου του Βελιτσκόφσκυ!
Μέσα στα αμέτρητα που θα μπορούσαν να προσαρτηθούν δίπλα στην πανσεβάσμια μορφή του, ταιριάζει ένας ιερός προσδιορισμός, με τον οποίον ήδη εδώ και πολλά χρόνια αγιογραφείται σε καθολικά, σε τράπεζες και ιερούς λατρευτικούς τόπους της Αθωνικής πολιτείας. Καμαρώνουν οι σημερινές οικιστές της σκήτης, όταν ατενίζουν σιμά στον ανέσπερα λαμπερό στέφανο της δικαιοσύνης που τον κοσμεί να αναγράφεται: Άγιος Παϊσιος ο Προφητηλιάτης!
Άγιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ ο Προφητηλιάτης! Ο Ταπεινός, ο ησύχιος και ησυχαστής, ο εκούσια πτωχός και ανυπόδητος, ο διδάσκων και βιών την συγχώρεση, την αοργισία, το αμνησίκακο και το ομοθυμαδόν, ο καθοδηγητής των ψυχών, ο καρδιακά και αδιαλείπτως προσευχόμενος, ο εργάτης του Ευαγγελικού λόγου, ο λάτρης και αναμεταδότης της πατερικής Θεολογίας.
Δεκαεπτά χρόνους έμεινε στη σκιά του Ιερού Άθωνα! Ασκήτεψε σε κάθε ευλογημένο μετερίζι του και έθελξε σαν μαγνήτης κοντά του, διψασμένους αναζητητές της αλήθειας, που του παραδόθηκαν για να τους οδηγήσει με ασφάλεια στο μοναδικό άδυτο Φως! Στην Σκήτη του Προφήτη Ηλία, ο Άγιος έφτασε και εγκαταβίωσε για πέντε σχεδόν χρόνια, στα 1758 περίπου, λίγο αφότου χειροτονήθηκε Ιερέας. Την ανακαίνισε, εργάστηκε σκληρά μαζί με τους τότε συμμοναστές του, δημιουργώντας την νότια πτέρυγα με 16 νέα κελιά και εδώ πραγματικά μεγαλούργησε πάνω από τα ιερά κείμενα. Το πρωί στο εργόχειρό τους , για να οικονομηθούν έφτιαχναν ξύλινα κουτάλια και τα πουλούσαν. Έτσι κάλυπταν τις ανάγκες τους και αυτά που δημιούργησαν, μόλις πρωτόρθαν στον Προφήτη! Το βράδυ, μετά τον μοναχικό τους κανόνα, ξεκινούσε το σπουδαίο, τεραστίας σημασίας έργο τους! Ο Άγιος μελέτησε, αντέγραψε, μετέφρασε την Φιλοκαλία και πλήθος πατερικών θησαυρών από τα Ελληνικά, στα σλαβονικά και στα ρουμάνικα και διόρθωσε τις υπάρχουσες νοηματικές συγχύσεις, επικίνδυνες για την δημιουργία των Θεομισήτων αιρέσεων. Ιδίως για την Ελληνική γλώσσα ο Άγιος έλεγε πως «η γλώσσα αυτή υπερέχει ασυγκρίτως όλων των γλωσσών της οικουμένης με τη σοφία το κάλλος το βάθος την αφθονία και τον ανεκτίμητο πλούτο εκφράσεων» (Λειμωνάριον Ι.Μ.Παντοκράτορος 2011) .
Η διδασκαλία που κληροδότησε ο Προφητηλιάτης πρώτος κτήτορας, συνοψίζεται σε 10 μεγάλες και πρωταρχικές αρετές: Πίστη που στερεώνει σε έργα που προξενούν ουράνια δόξα! Αγάπη ανιδιοτελής προς Θεό και ανθρώπους! Νηστεία που αγγίζει την ψυχή και πλήττει τα πάθη! Εγκράτεια που κάνει προσιτά τα αιώνια αγαθά! Αγρυπνία που παρέχει την καρδιακή χαρά!
Καρδιακή προσευχή που τους δαίμονες διώχνει μακριά! Η ταπεινοφροσύνη που καταστρέφει τα σχέδια και τις παγίδες του εχθρού! Η σιωπή που σώζει! Η ακτημοσύνη που δίνει φτερά αετού! Η διάκριση που κρατά το καλό ακέραιο και ανόθευτο!
Πέρασε αρκετή ώρα στην Φιλοσοφική σχολή! Μοναδική και ασύγκριτη η επιστήμη της Αθανασίας! Αστείρευτο το υλικό της! Μια και μοναδική η μέθοδος καταρτισμού, αντίθετη από κάθε άλλη επιστήμη, που προϋποθέτει μόνο την άφθονη γνώση… Εδώ οι αιώνιοι… φοιτητές, δεν εμπνέονται από νόμους της φύσης, ορισμούς, συλλογές δεδομένων και πειραματικές τεχνικές, από τεκμήρια και ανακαλύψεις! Μοναδική μέθοδός τους, η αποκεκαλυμμένη πίστη! Στο παραπλήσιο εκκλησάκι του Αγίου Στεφάνου, πριν βγούμε έξω, θαυμάζουμε μια τεράστια φορητή εικόνα, με Αγίους από τα 12 μηναία του ενιαυτού. Σχεδόν χίλιοι Άγιοι μικρογραφημένοι πάνω της.
Μια ψηφίδα του Ουρανού μπροστά μας. Στολισμένος αυτός με υπερσπάνια αιματοστόλιστα υφάδια από βύσσους και λινάρια. Χοροί εκλεκτών, Αθλοφόροι συμπολίτες των Ασωμάτων υπερασπιστών, Φωστήρες του κόσμου, Κήρυκες της πίστεως, Προστάτες θερμοί! Η κάθοδος του Κυρίου στον Άδη στο κέντρο της εικόνας και γύρω από αυτήν το δωδεκάορτο. Ευαγγελισμός, Γέννηση, Υπαπαντή, Βάπτιση, Μεταμόρφωση, Βαϊοφόρος, Έγερση του Λαζάρου, Σταύρωση, Ανάσταση, Ανάληψη, Κοίμηση της Θεοτόκου και Πεντηκοστή. Η άφραστη θεία λαμπρότητα, το κάλλος του απροσίτου κλέους, στις δώδεκα μεγάλες παραστάσεις της μόνης πίστης! Μια απομένει για να ολοκληρωθεί πλήρως το σχέδιο της Σωτηρίας! Πως την καρτερούν και όλοι οι διπλανοί μας παρατεταγμένοι Προφητηλιάτες Πατέρες! Αυτή που θα αναπαριστά το: …και πάλιν Ερχόμενος μετά δόξης…! Μόνο που εκείνη, στα σίγουρα θα είναι αχειροποίητη!
(συνεχίζεται με το 7ο μέρος)
Νώντας Σκοπετέας
Προηγούμενα:
9696 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 1
9736 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 2
9771 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 3
9864 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 4
9871 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 5
Για Αγιορείτικες οδοιπορίες παρελθόντων ετών, αναζητήστε τις στο διαδίκτυο με τους εξής τίτλους:
«Επιστρέφοντας από Όρος», «Το Άγιο Όρος μέσα μας» «Μύρισε Παράδεισος», «Του Παραδείσου τ’ όνειρο», «Η Παναγία οικονόμησε», «Ψυχή Ορθρία», «Δεν χαμηλώνει ο Άθως» ή στο οριζόντιο μενού του ιστολογίου μας: Ημερολόγιο Όρους.
agioritikesmnimes
Θυμήσου όμως Κύριε κι αυτούς που πλανηθήκαν!
Παράτεινε το έλεος και για όσους δεν γνωρίζουν.
Σώσε και εκείνους που ασεβώς σε Εσένα δεν ελπίζουν.
Δια της…. κόνεως βροχή πέφτει πάνω στο χώμα!
Διψάει αυτό να ποτιστεί από Δικαίου το στόμα!
Θεού εικόνες στην αυλή, μια αγκαλιά χωράει!
Άκλειστη σαν του Λυτρωτή, που όλους τους καρτεράει!
Οι των αμώμων διδαχές, σχολή Αθανασίας!
Του Αγίου οι συμμοναστές, τέκνα της προσδοκίας,
προσμένουν Δόξης ερχομό να προστεθεί στα άλλα,
στα δώδεκα εικονίσματα της πίστης τα μεγάλα!
Κινήσεις απαλές, βήματα αέρινα! Είμαι απόλυτα σίγουρος πως κάπου αυτό έχει ξαναγραφεί! Μα τούτο είναι που σε εντυπωσιάζει τόσο, όταν στις 4 το πρωί βρίσκεσαι στην θαλπερή αγκαλιά ενός Αγιορείτικου καθολικού! Πως ποτέ δεν θα καταφέρεις να μην εκστασιαστείς, πάλιν και πολλάκις, από τις κινούμενες φιγούρες των μεσονυχτίων Μοναχών! Και πάντοτε θα υπάρχει κάτι άλλο, κάτι που σαν πρώτη φορά σου μοιάζει να το ακούς, που θα σε συγκλονίσει.
Εκείνο το μεσόνυχτο στην Ξηροποτάμου, ήταν τα αναμμένα καντηλέρια, που σαν αστραψιές ελέους ανεβοκατέβαιναν με έναν ζηλευτό συγχρονισμό, από τον Εκκλησιαστικό Μοναχό! Κι ο παπάς, σαν είπε την ευχή… «Υπέρ των εντειλαμένων ημίν τοις αναξίοις εύχεσθε υπέρ αυτών», έδωσε το έναυσμα για συνειρμούς που πρωτογράφηκαν μέσα μας! Όλα τα δίπτυχα με τα ονόματα που καθημερινά δίνονται σε αυτούς τους ευλογημένους διαμεσολαβητές, είναι για εκείνους εκτελεστέες εντολές, που το δίχως άλλο οφείλουν να φέρουν εις πέρας! Νιώθουν ανάξιοι οι ταπεινοί για ένα τέτοιο έργο! Αντιλήπτορες θείας επέμβασης, εντολοδόχοι παράκλησης και ελέους! Μα είναι σίγουρο πως δεν σταματούν εκεί! Σαν τον Άγιο Παϊσιο τον Αγιορείτη, που προσέθετε στο άκουσμα αυτής της εκφώνησης και το «υπέρ των μη εντειλαμένων». Και έπειτα προσευχόταν για παράταση ελέους και για «τοις μη γινώσκουσι τον Κύριον» και για σωτηρία όχι μόνο των ευσεβών μα και των ασεβών! Δεν είναι μόνο οι δύστηνοι, οι αναγκεμένοι… εντολοδότες που μπαίνουν μέσα στην προσευχή και στα κομποσχοίνια τους, μα ο σύμπας κόσμος! Και εκείνοι που απατήθηκαν από τις μηχανές του πανούργου και στα πλανερά σκοτάδια αναζητούν μάταια την αλήθεια και το φως. Δοξαστικό των αίνων του Σταυρού! Σήμερον προέρχεται… Αυτόν ασπαζόμαστε με χαρά για την σωτηρία, με φόβο για την αμαρτία!
Πώς συμβαίνει, αγιαστικά να συνυπάρχουν τα αντίθετα στην Ορθοδοξία μας! Όλα να ενώνονται, να σμιλεύονται, να αληθεύουν στο εμπειρικό τους βίωμα, να φωτίζονται στην σωτηριολογική τους διάσταση! Χαρά και λύπη, χαρά και φόβος! Ο θυσιαστικός φόβος, που δουλαγωγεί τα πάθη και λευτερώνει την χαρά και την ειρήνη του Θεού!
Στο πρωινό φαγητό για τους προσκυνητές, βρισκόμαστε σε σκόρπια τραπέζια. Επέτρεψε ο Κύριος να καθίσουμε μαζί με έναν Χιώτη Κληρικό και έναν ομογενή αδελφό μας τον Α. Αυτός ζει σε μια μεγαλούπολη του Ευρωπαϊκού Βορρά. Μόλις είχε επιστρέψει από ανάβαση στον Άθωνα. Πόσο το ζηλέψαμε το κατόρθωμά του! Ψηλάφισε τα αψηλάφητα εν αβάτοις όρεσιν! Έρχεται τα τελευταία χρόνια στο Όρος! Με τον παπά από την Χιό διανυκτέρευσαν μαζί στο διπλανό μας δωμάτιο. Ο μεσήλικας ιερωμένος ελάχιστα μιλάει σεβόμενος το Ξηροποταμινό έθος! Όλο κάτι σημειώνει, όλο κάτι διαβάζει…Το μόνο που τον ακούσαμε να λέει χθες, ήταν ότι είχε να έρθει 28 χρόνια στην Ξηροποτάμου και είχε εντυπωσιαστεί από τις αλλαγές και τα νέα κτίσματα! Κάποια στιγμή ξεκινάμε κουβέντα με τον ομογενή Α.
–Πώς είναι τα πράγματα αδελφέ μου εκεί που βρίσκεσαι, έχετε ενορία κοντά σας, εκκλησιάζεστε, έχετε πνευματικούς; Μας ξαφνιάζει η απάντησή του:
-Εγώ δεν έχω πάντως! Ακούστε, είναι διαφορετικές οι απόψεις μου για όλα αυτά! Κατ αρχάς δεν πιστεύω αυστηρά στα μυστήρια της Εκκλησίας! Εγώ ας πούμε δεν έχω παντρευτεί με θρησκευτικό γάμο και το παιδί μου -3 χρονών- δεν το βάπτισα! Αν κάποια στιγμή θέλει όταν μεγαλώσει ας βαπτιστεί! Αλλά να ναι δική του η απόφαση! Μην μου μιλήσετε για δογματικά και τέτοια! Τα γνωρίζω όλα καλά, μα δεν τα πιστεύω! Εγώ πιστεύω στον άνθρωπο, στην αγάπη που σώζει, όχι σε κολάσεις και τιμωρίες!
Σκέφτομαι πως δεν είναι ώρα για προτεσταντίζουσες ωριγενίστικες αγαπολογίες, κακόδοξους εξωραϊσμούς, στρογγυλεμένα χαϊδέματα και… διακριτικές σιωπές!
Μπροστά μας έχουμε μια θλιβερή περίπτωση σφόδρα πλανεμένου ανθρώπου, κατ ευφημισμόν Ορθοδόξου, με δική του, ολοδική του θρησκεία, δικό του Θεό και μια επαναπαυμένη συνείδηση, που τον οδηγεί, ακόμα και στο ξωκκλήσι της Μεταμόρφωσης το Αθωνικό! Ο λιγόλογος Χιώτης Ιερέας, συναισθανόμενος το ιερό καθήκον, που ο καθένας μας έχει στην, μέχρι δευτέρα, νουθεσία των αιρετικών ανθρώπων, μας προλαβαίνει και με μειλίχιο τρόπο, πατρικά μιλώντας του απευθύνεται:
-Αδελφέ μου, το παιδί σου το ρώτησες ποτέ, αν θέλει να το εμβολιάσεις; Το ρώτησες ποτέ, αν επιθυμεί να δεχτεί να σε κληρονομήσει; Όχι βέβαια, γιατί όλα τούτα είναι αυτονόητα! Δικαίωμά σου είναι να μην πιστεύεις στα μυστήρια και στο δόγμα μας. Εσύ βέβαια απ ότι ξέρω είσαι Ορθόδοξος και βαπτισμένος! Το παιδί σου όμως, γιατί το καταδικάζεις να μένει αβάπτιστο και ακοινώνητο και έτσι να κινδυνεύει να χάσει το αιώνιο Φως; Γιατί σου λέω, πως αν έστω και μια στο εκατομμύριο -εγώ τα πιστεύω απολύτως- κάτι από όλα αυτά που το δόγμα μας διδάσκει είναι αληθές, τότε για πες μου, τι διακινδυνεύεις μη βαπτίζοντας το παιδάκι σου; Και από την άλλη τι χάνεις αν το βαπτίσεις; Τίποτα σε βεβαιώνω! Σκέψου λίγο το διακύβευμα! Από την μια η αιωνιότητα, απ την άλλη ένα μυστήριο μιάς το πολύ ώρας! Και κάτι τελευταίο να σε ρωτήσω! Όταν το παιδί σου πρώτα ο Θεός μεγαλώσει, βλέποντας τον τρόπο σου και ακούγοντας εσένα και τις θεωρίες σου, πιστεύεις πως υπάρχει περίπτωση, έστω μια στο εκατομμύριο να σου ζητήσει να το βαπτίσεις; Δεν μίλησε άλλο ο παπάς!
Μας θύμισε ο λόγος του τα ωραία ουρανόσταλτα επιχειρήματα των Ιεροκηρύκων του Παραδείσου! Και ο Α., που λίγο πριν μιλούσε με αυθεντία και σιγουριά, έμοιαζε, όσο κι αν πάσχιζε να το κρύψει, τουλάχιστον κλονισμένος στο άκουσμα της λέξης: διακύβευμα!
Να ξανά μπροστά μας ο φόβος, τούτη την φορά μεταμορφωμένος σε έναυσμα για μια αλλιώτικη θεώρηση, για μια νέα προσέγγιση και αρχή στην σωτήρια ορθοπιστία! Αίμα και ύδωρ! Πνευματική αναγέννηση! Ευχηθήκαμε εκείνο το πρωινό στην Ξηροποτάμου, πλέον η πλάνη του αδελφού μας να μην του είναι ανεπίγνωστη και η συνείδησή του να αρχίσει να ανασηκώνεται από τον λήθαργό της!
Αφήσαμε πίσω μας το ησύχιο μοναστηράκι και πήραμε τον δρόμο για τον επόμενο προορισμό μας. Μέρα ιδιαιτέρως ζεστή για αρχές Οκτωβρίου! Με ένα μικρό λεωφορείο, φτάσαμε ακριβώς έξω από την πιο χαμηλή πύλη του Όρους, με τον ψηφιδωτό Θεσβίτη, καθήμενο ανάμεσα στα γόνατά του, να τελεί καρδιακή προσευχή! Ο… αερολιμένας της Σκήτης του Προφήτου Ηλιού. Ένα πνευματικό αεροδρόμιο, από όπου ο προσευχόμενος άνθρωπος διευκολύνεται ν' απογειωθεί και να κατευθυνθεί προς τους ουρανούς... Πριν μπούμε στην αυλή, βλέπουμε από μακριά, αυτόν στον οποίον ανήκει η ως άνω περιγραφή –μια από τις πάμπολες ευφυέστατές του- τον πολυσέβαστο Δικαίο, Γέροντα Ιωακείμ! Κάτω απ τους πυρίπνοες Ήλιο και Ηλία, πότιζε τις ελιές και τα παρτέρια με τα λουλούδια! Δεν σταματά ποτέ ο Ιεροκήρυκας του Παραδείσου να δροσίζει το κάθε λογής χώμα!
Να πασχίζει, το άνυδρο και το έρημο, γόνιμο με… νέφη υδατόρρυτα και νήρον ύδωρ να αυλακώνεται! Τι κι αν κύλησαν τα χρόνια, από τότε που με ακμαίες τις δυνάμεις, κατέφθασε εδώ για να κατορθώσει το ακατόρθωτο! Μια εγκαταλελειμμένη σκήτη να ξανανθίσει και να ευωδιάσει! Και τώρα, πιστός στο διακόνημα, δια της κόνεως, της σκόνης δηλαδή και του ιδρώτα του, να προσφέρει στην αδελφότητα το παράδειγμα της επίμοχθης και θυσιαστικής αγάπης!
Ελάχιστα μετά η παρέα μας απέκτησε και πάλι την πλήρη της φετινή σύνθεση. Ο Φώτης φανερά αλλοιωμένος και γαλήνιος έφτασε από Βατοπέδι. Οι φωτογραφίες και οι μνήμες του από Παραμυθία, Παντάνασσα και Βηματάρισσα, ευλογίες για όλους μας!
Μια αγκαλιά, διάπλατα άνοιξε για να χωρέσει και εμάς τους πέντε μέσα της! Ο παμφίλτατός μας π.Φιλήμων! Ο χαροπάροχος Αρχοντάρης και παπάς –πνευματικός της Σκήτης! Δεν αφήνει κανέναν να διαβεί το κατώφλι της εξόδου του Προφήτη χωρίς να νιώσει μοναδικά αγαπητός και πεφιλημένος! Όλοι ανεξαιρέτως, αισθάνονται αλησμόνητα ξεχωριστή και ανυπόκριτη την αγάπη του και την αγκαλιά του! Εκατοντάδες οι επισκέπτες-προσκυνητές καθημερινά! Και αυτός εικοσιπέντε χρόνια τώρα, αδιάλειπτα, ακούραστα και κυρίως αγόγγυστα, στην μοναχική υπηρεσία της υποδοχής και της φροντίδας τους! Ποτέ μα ποτέ, δεν φεύγει το ανεπιτήδευτο χαμόγελο από τα χείλη του, ποτέ δεν στερεύει το… μέλι απ τον λάρυγγά του, ποτέ δεν κλείνουν τα χέρια του.
Του Γεροντικού τους φωτιστικούς λόγους βιώνει και αυτός και όλοι οι Προφητηλιάτες, με πρώτον τον Ιωακείμ τους! «Είδες τον αδελφό σου; Είδες Κύριον τον Θεό σου!». Κάπου ξαναγράφηκε σε τούτο το ταξίδι: Σπάνιο είδος η απροσωπόληπτη αγάπη! Όλοι για αυτούς αξίζουν της συμπάθειας και της προσοχής τους, γιατί όλοι είναι εικόνες Θεού! Και ο Εσταυρωμένος Θεός έχει, πάντα εκεί πίσω από την Άγια Τράπεζα, την αγκαλιά του διάπλατη! -Που θέλετε να μείνετε παιδιά; Είναι λίγο πιο φτηνά τα δωμάτια έξω από την πύλη! μας λέει με τον γνωστό πνευματώδη του τρόπο ο π.Φιλήμων. -Θα προτιμήσουμε το φθηνό! του απαντάμε. Υπήρχε λόγος για αυτήν την ευλογημένη και εκούσια… έξωσή μας! Το βράδυ θα ξεκινούσαμε γύρω στις 2 για… νυχτερινή άσκηση! Παίρνουμε δωμάτιο στο παλιό νοσοκομείο στο πίσω μέρος του Προφήτη, προς το βουνό. Παλιά εδώ έρχονταν άρρωστοι και γεροντάκια από όλο το Άγιο Όρος. Οι ευχές εκείνων προς τους διακονητές και τους γηροκόμους τους, φωλιάζουν σε αυτά τα δωμάτια, μαζί με ανεξίτηλες μυρωδιές του ευεργέτη πόνου, που δεν σε ενοχλούν διόλου! Έχουμε τρεις ώρες περίπου ως την μεσημεριανή τράπεζα. Η Γερόντισσα στην Παντοκράτορος περιμένει πάντα να εισακούσει τις ικετευτικές μας φωνές. Έτοιμοι να κατηφορίσουμε προς τα μέρη της. Ο γέροντας Ιωακείμ ακόμα ποτίζει! Πλησιάζουμε να μας δώσει την ευχή του και εκείνος σαν παιδί, προσπαθεί τάχα να μας καταβρέξει με το λάστιχο! –Γέροντα ξεκίνησαν οι παραδόσεις στην Φιλοσοφική σχολή; τον ρωτάμε! Ο ίδιος έτσι έχει ονομάσει το κοιμητήριο και το οστεοφυλάκειο της σκήτης! Χαμογελά με ευχαρίστηση που το γνωρίζουμε και μας δείχνει τον δρόμο για εκεί!
Πάνω από την είσοδο του ανακαινισμένου οστεοφυλακείου, σε ένα περίτεχνο τριγωνικό γείσο, δυο αντικριστά ζωγραφισμένα παγώνια με τον Σταυρό ανάμεσά τους . Σύμβολο Αναστάσεως και Αιωνίου ζωής ο Ταώς, παραδίδει πριν μπεις ακόμη, το πρώτο ταχύρυθμο μάθημα της σχολής! Ανοίγουμε την ξύλινη πόρτα! Έτοιμη η κάθε αίσθηση να αδολεσχήσει, σε ότι o Καθηγητής Κύριος και οι αμέτρητοι υφηγητές Του έχουν να διδάξουν! Σε παράταξη οι τίμιες κάρες τους. Στα μέτωπά τους γραμμένα τα ονόματα και η μοναχική τους τάξη. Στην πλειονότητά τους γραμμένα στα Ρώσικα! Σεραπίων, Ιωάννης, Χρύσανθος, Αρτέμιος… Σε ένα καλάθι ξεχωριστά οι κάρες 2 Ρώσων ηγουμένων. Η μακραίωνη ιστορία της σκήτης του Προφήτη! Σκέφτομαι πως κάποιοι από αυτούς τους αμώμους ταπεινούς, θα συνασκήθηκαν στο πλάι του μεγάλου φωτοβόλου Αγίου, Παϊσίου του Βελιτσκόφσκυ!
Μέσα στα αμέτρητα που θα μπορούσαν να προσαρτηθούν δίπλα στην πανσεβάσμια μορφή του, ταιριάζει ένας ιερός προσδιορισμός, με τον οποίον ήδη εδώ και πολλά χρόνια αγιογραφείται σε καθολικά, σε τράπεζες και ιερούς λατρευτικούς τόπους της Αθωνικής πολιτείας. Καμαρώνουν οι σημερινές οικιστές της σκήτης, όταν ατενίζουν σιμά στον ανέσπερα λαμπερό στέφανο της δικαιοσύνης που τον κοσμεί να αναγράφεται: Άγιος Παϊσιος ο Προφητηλιάτης!
Άγιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ ο Προφητηλιάτης! Ο Ταπεινός, ο ησύχιος και ησυχαστής, ο εκούσια πτωχός και ανυπόδητος, ο διδάσκων και βιών την συγχώρεση, την αοργισία, το αμνησίκακο και το ομοθυμαδόν, ο καθοδηγητής των ψυχών, ο καρδιακά και αδιαλείπτως προσευχόμενος, ο εργάτης του Ευαγγελικού λόγου, ο λάτρης και αναμεταδότης της πατερικής Θεολογίας.
Δεκαεπτά χρόνους έμεινε στη σκιά του Ιερού Άθωνα! Ασκήτεψε σε κάθε ευλογημένο μετερίζι του και έθελξε σαν μαγνήτης κοντά του, διψασμένους αναζητητές της αλήθειας, που του παραδόθηκαν για να τους οδηγήσει με ασφάλεια στο μοναδικό άδυτο Φως! Στην Σκήτη του Προφήτη Ηλία, ο Άγιος έφτασε και εγκαταβίωσε για πέντε σχεδόν χρόνια, στα 1758 περίπου, λίγο αφότου χειροτονήθηκε Ιερέας. Την ανακαίνισε, εργάστηκε σκληρά μαζί με τους τότε συμμοναστές του, δημιουργώντας την νότια πτέρυγα με 16 νέα κελιά και εδώ πραγματικά μεγαλούργησε πάνω από τα ιερά κείμενα. Το πρωί στο εργόχειρό τους , για να οικονομηθούν έφτιαχναν ξύλινα κουτάλια και τα πουλούσαν. Έτσι κάλυπταν τις ανάγκες τους και αυτά που δημιούργησαν, μόλις πρωτόρθαν στον Προφήτη! Το βράδυ, μετά τον μοναχικό τους κανόνα, ξεκινούσε το σπουδαίο, τεραστίας σημασίας έργο τους! Ο Άγιος μελέτησε, αντέγραψε, μετέφρασε την Φιλοκαλία και πλήθος πατερικών θησαυρών από τα Ελληνικά, στα σλαβονικά και στα ρουμάνικα και διόρθωσε τις υπάρχουσες νοηματικές συγχύσεις, επικίνδυνες για την δημιουργία των Θεομισήτων αιρέσεων. Ιδίως για την Ελληνική γλώσσα ο Άγιος έλεγε πως «η γλώσσα αυτή υπερέχει ασυγκρίτως όλων των γλωσσών της οικουμένης με τη σοφία το κάλλος το βάθος την αφθονία και τον ανεκτίμητο πλούτο εκφράσεων» (Λειμωνάριον Ι.Μ.Παντοκράτορος 2011) .
Η διδασκαλία που κληροδότησε ο Προφητηλιάτης πρώτος κτήτορας, συνοψίζεται σε 10 μεγάλες και πρωταρχικές αρετές: Πίστη που στερεώνει σε έργα που προξενούν ουράνια δόξα! Αγάπη ανιδιοτελής προς Θεό και ανθρώπους! Νηστεία που αγγίζει την ψυχή και πλήττει τα πάθη! Εγκράτεια που κάνει προσιτά τα αιώνια αγαθά! Αγρυπνία που παρέχει την καρδιακή χαρά!
Καρδιακή προσευχή που τους δαίμονες διώχνει μακριά! Η ταπεινοφροσύνη που καταστρέφει τα σχέδια και τις παγίδες του εχθρού! Η σιωπή που σώζει! Η ακτημοσύνη που δίνει φτερά αετού! Η διάκριση που κρατά το καλό ακέραιο και ανόθευτο!
Πέρασε αρκετή ώρα στην Φιλοσοφική σχολή! Μοναδική και ασύγκριτη η επιστήμη της Αθανασίας! Αστείρευτο το υλικό της! Μια και μοναδική η μέθοδος καταρτισμού, αντίθετη από κάθε άλλη επιστήμη, που προϋποθέτει μόνο την άφθονη γνώση… Εδώ οι αιώνιοι… φοιτητές, δεν εμπνέονται από νόμους της φύσης, ορισμούς, συλλογές δεδομένων και πειραματικές τεχνικές, από τεκμήρια και ανακαλύψεις! Μοναδική μέθοδός τους, η αποκεκαλυμμένη πίστη! Στο παραπλήσιο εκκλησάκι του Αγίου Στεφάνου, πριν βγούμε έξω, θαυμάζουμε μια τεράστια φορητή εικόνα, με Αγίους από τα 12 μηναία του ενιαυτού. Σχεδόν χίλιοι Άγιοι μικρογραφημένοι πάνω της.
Μια ψηφίδα του Ουρανού μπροστά μας. Στολισμένος αυτός με υπερσπάνια αιματοστόλιστα υφάδια από βύσσους και λινάρια. Χοροί εκλεκτών, Αθλοφόροι συμπολίτες των Ασωμάτων υπερασπιστών, Φωστήρες του κόσμου, Κήρυκες της πίστεως, Προστάτες θερμοί! Η κάθοδος του Κυρίου στον Άδη στο κέντρο της εικόνας και γύρω από αυτήν το δωδεκάορτο. Ευαγγελισμός, Γέννηση, Υπαπαντή, Βάπτιση, Μεταμόρφωση, Βαϊοφόρος, Έγερση του Λαζάρου, Σταύρωση, Ανάσταση, Ανάληψη, Κοίμηση της Θεοτόκου και Πεντηκοστή. Η άφραστη θεία λαμπρότητα, το κάλλος του απροσίτου κλέους, στις δώδεκα μεγάλες παραστάσεις της μόνης πίστης! Μια απομένει για να ολοκληρωθεί πλήρως το σχέδιο της Σωτηρίας! Πως την καρτερούν και όλοι οι διπλανοί μας παρατεταγμένοι Προφητηλιάτες Πατέρες! Αυτή που θα αναπαριστά το: …και πάλιν Ερχόμενος μετά δόξης…! Μόνο που εκείνη, στα σίγουρα θα είναι αχειροποίητη!
(συνεχίζεται με το 7ο μέρος)
Νώντας Σκοπετέας
Προηγούμενα:
9696 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 1
9736 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 2
9771 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 3
9864 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 4
9871 - Δάκρυα σταλάζει ο Άθως. Άγιο Όρος 2017 / Μέρος 5
Για Αγιορείτικες οδοιπορίες παρελθόντων ετών, αναζητήστε τις στο διαδίκτυο με τους εξής τίτλους:
«Επιστρέφοντας από Όρος», «Το Άγιο Όρος μέσα μας» «Μύρισε Παράδεισος», «Του Παραδείσου τ’ όνειρο», «Η Παναγία οικονόμησε», «Ψυχή Ορθρία», «Δεν χαμηλώνει ο Άθως» ή στο οριζόντιο μενού του ιστολογίου μας: Ημερολόγιο Όρους.
agioritikesmnimes
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Βελτίωση και συμπλήρωση του οδικού δικτύου του Δήμου Αχαρνών
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
