2018-02-26 10:36:41
Του Υποστράτηγου ε.α. Ιπποκράτη Δασκαλάκη*
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι Ελλάδα και Κύπρος έχουν εμπλακεί σε μια μακροχρόνια κρίση με την αναθεωρητική Τουρκία σε πολλαπλά επίπεδα και θέατρα επιχειρήσεων. Ειδικά όμως η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, πέριξ της διαιρεμένης Μεγαλονήσου, για αντικειμενικούς λόγους, παρουσιάζει αρκετά μειονεκτήματα στην προβολή της αναγκαίας ισχύος του Ελληνισμού.
Τα πρόσφατα περιστατικά με το πλωτό γεωτρύπανο της ENI και την παρεμπόδιση του από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό να πλησιάσει το σημείο γεώτρησης με την κωδική ονομασία «Σουπιά» στο οικόπεδο 3,κατέδειξαν την αποφασιστικότητα της Άγκυρας να προχωρήσει ακόμη και στην απειλή χρήσεως στρατιωτικής βίας -εναντίον ενός μη ελλαδικών συμφερόντων σκάφους- για την επίτευξη των στόχων της αναλαμβάνοντας το ρίσκο της κλιμάκωσης (έστω και ελεγχόμενης).
Η αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων προϋποθέτει την ορθή εκτίμηση των αντικειμενικών στόχων και προτεραιοτήτων του αντιπάλου, ο οποίος, διαθέτει την πρωτοβουλία των κινήσεων, άρα και των προκλήσεων και της δυνατότητας δημιουργίας κρίσεων.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, από θέση αμυντικής αδυναμίας, κινήθηκε στο θέμα της εκμετάλλευσης της ΑΟΖ με σύνεση και μακροχρόνιο στρατηγικό σχεδιασμό έχοντας πράγματι καταφέρει, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, σημαντικά επιτεύγματα. Σήμερα, προβάλλεται ορθώς, ότι η Άγκυρα μετά τις πετυχημένες παραχωρήσεις των κυπριακών θαλασσίων οικοπέδων σε πολυεθνικές εταιρείες και την έναρξη των ελπιδοφόρων ερευνών ήταν αναγκασμένη να αντιδράσει διαλέγοντας τον «ασθενέστερο» κρίκο, την ιταλικών συμφερόντων, εταιρεία ΕΝΙ. Σίγουρα η Άγκυρα επιδιώκει τη (συν)εκμετάλλευση των σχετικά περιορισμένων -με τα σημερινά δεδομένα- υποθαλασσίων κοιτασμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο πρωταρχικός αντικειμενικός όμως στόχος της δεν είναι οι υδρογονάνθρακες της περιοχής, αλλά ο πλήρης έλεγχος της Μεγαλονήσου και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Η επίτευξη του στόχου αυτού δεν θα είναι εφικτή όσο υφίσταται η Κυπριακή Δημοκρατία που ανθίστανται στις δόλιες τουρκικές (και όχι μόνο) μεθοδεύσεις και πιέσεις για αυτοκατάλυσης της έναντι ψευδεπίγραφων ανταλλαγμάτων.
Τις σημερινές απειλητικές κραυγές της Άγκυρας πολύ σύντομα θα διαδεχθούν σαγηνευτικές προτάσεις επίλυσης του κυπριακού προβλήματος με το δέλεαρ της οικονομικής ανάπτυξης αμφοτέρων των κοινοτήτων, με τις απειλές όμως να παραμένουν πάντα επικρεμάμενες.
Ο πραγματικός κίνδυνος για τον Ελληνισμό δεν είναι τα τουρκικά σκάφη που παρεμπόδισαν το σκάφος της ΕΝΙ (δεν έπραξαν το ίδιο με τα ισραηλινών συμφερόντων γεωτρύπανα και μάλλον δεν θα κινηθούν κατά των πλοίων της Exxon-Mobil). Ο βασικός κίνδυνος είναι η αποδοχή των απαράδεκτων (ως συνήθως) τουρκικών προτάσεων που θα ακολουθήσουν και ενδεχομένως να έχουν και την υποστήριξη ορισμένων δυτικών χωρών που ορθολογικά επιθυμούν την επίλυση του χρονίζοντος προβλήματος ώστε να προχωρήσουν τα επενδυτικά σχέδια τους στην περιοχή.
Εξίσου όμως επικίνδυνο, θα ήταν να ακολουθήσουμε τους τουρκικούς τόνους και να κλιμακώσουμε στρατιωτικά την ένταση σε «γήπεδο» και χρόνο μάλλον μη ευνοϊκό. Αντίθετα, ο πετυχημένος χειρισμός της κρίσεως, γιατί περί συνεχόμενης κρίσεως πρόκειται, απαιτεί κατάλληλους διπλωματικούς ελιγμούς, συμμαχίες και συνεργασίες με μακροχρόνια στόχευση και κυρίως με πληθώρα υλοποιήσιμων εναλλακτικών λύσεων.
Άμεσα και αποφασιστικά αποτελέσματα μάλλον δεν θα υπάρξουν καθώς η πλήρη ρήξη –που ποτέ δεν μπορεί να αποκλειστεί- δεν συμφέρει κανένα από τους εμπλεκόμενους. Η μέχρι σήμερα, πετυχημένη κυπριακή πορεία εκμετάλλευσης της ΑΟΖ καταδεικνύει τη σημασία της μεθοδικής, μακροχρόνιας και αθόρυβης διπλωματίας.
Το σημερινό «παιγνίδι» για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου καθίσταται όλο και πιο πολύπλοκο, με πολλούς παίκτες, κρατικούς και μη, απρόβλεπτο και οι ανατροπές είναι πιθανές. Ίσως είναι μια μοναδική φορά που -βοηθούσης της διεθνούς καταστάσεως και της τουρκικής αλαζονείας- φαίνεται η πιθανότητα να βρεθεί κάποιος άλλος να «βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά» παίρνοντας φυσικά και το μεγαλύτερο μερίδιο τους. Αυτό φυσικά με τίποτα δεν αναιρεί την αρχή της αυτοβοήθειας, δηλαδή της συγκροτημένης ενίσχυσης των αμυντικών μας δυνατοτήτων χωρίς να προκαλέσουμε κατάρρευση της ασθενικής μας οικονομίας και δια αυτής την ανώδυνη επιβολή των στόχων της Άγκυρας.
Οι σημερινές καταστάσεις απαιτούν μια εξαιρετική εξισορρόπηση, διπλωματικών κινήσεων με προβολή ικανοτήτων αποτροπής και λελογισμένης αποφασιστικότητας. Προϋποθέσεις, ο ορθολογικός σχεδιασμός, το σθένος, η ομοψυχία, και η αντοχή, προσόντα που δεν διαθέτει ο νοσηρός και κατώτερος των περιστάσεων πολιτικός μας κόσμος που μάλλον επάξια αντιπροσωπεύει μια απογοητευμένη και άνευ καθοδήγησης κοινωνία που αρνείται να επωμιστεί οποιοδήποτε κόστος.
(huffingtonpost.gr - Φωτογραφία: MICHAEL KAPPELER via Getty Images)
___________________________
* ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Υποστράτηγος (εα)
• Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
• Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
• Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
• Διαλέκτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ)
staratalogia
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι Ελλάδα και Κύπρος έχουν εμπλακεί σε μια μακροχρόνια κρίση με την αναθεωρητική Τουρκία σε πολλαπλά επίπεδα και θέατρα επιχειρήσεων. Ειδικά όμως η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, πέριξ της διαιρεμένης Μεγαλονήσου, για αντικειμενικούς λόγους, παρουσιάζει αρκετά μειονεκτήματα στην προβολή της αναγκαίας ισχύος του Ελληνισμού.
Τα πρόσφατα περιστατικά με το πλωτό γεωτρύπανο της ENI και την παρεμπόδιση του από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό να πλησιάσει το σημείο γεώτρησης με την κωδική ονομασία «Σουπιά» στο οικόπεδο 3,κατέδειξαν την αποφασιστικότητα της Άγκυρας να προχωρήσει ακόμη και στην απειλή χρήσεως στρατιωτικής βίας -εναντίον ενός μη ελλαδικών συμφερόντων σκάφους- για την επίτευξη των στόχων της αναλαμβάνοντας το ρίσκο της κλιμάκωσης (έστω και ελεγχόμενης).
Η αντιμετώπιση παρόμοιων καταστάσεων προϋποθέτει την ορθή εκτίμηση των αντικειμενικών στόχων και προτεραιοτήτων του αντιπάλου, ο οποίος, διαθέτει την πρωτοβουλία των κινήσεων, άρα και των προκλήσεων και της δυνατότητας δημιουργίας κρίσεων.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, από θέση αμυντικής αδυναμίας, κινήθηκε στο θέμα της εκμετάλλευσης της ΑΟΖ με σύνεση και μακροχρόνιο στρατηγικό σχεδιασμό έχοντας πράγματι καταφέρει, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, σημαντικά επιτεύγματα. Σήμερα, προβάλλεται ορθώς, ότι η Άγκυρα μετά τις πετυχημένες παραχωρήσεις των κυπριακών θαλασσίων οικοπέδων σε πολυεθνικές εταιρείες και την έναρξη των ελπιδοφόρων ερευνών ήταν αναγκασμένη να αντιδράσει διαλέγοντας τον «ασθενέστερο» κρίκο, την ιταλικών συμφερόντων, εταιρεία ΕΝΙ. Σίγουρα η Άγκυρα επιδιώκει τη (συν)εκμετάλλευση των σχετικά περιορισμένων -με τα σημερινά δεδομένα- υποθαλασσίων κοιτασμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο πρωταρχικός αντικειμενικός όμως στόχος της δεν είναι οι υδρογονάνθρακες της περιοχής, αλλά ο πλήρης έλεγχος της Μεγαλονήσου και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Η επίτευξη του στόχου αυτού δεν θα είναι εφικτή όσο υφίσταται η Κυπριακή Δημοκρατία που ανθίστανται στις δόλιες τουρκικές (και όχι μόνο) μεθοδεύσεις και πιέσεις για αυτοκατάλυσης της έναντι ψευδεπίγραφων ανταλλαγμάτων.
Τις σημερινές απειλητικές κραυγές της Άγκυρας πολύ σύντομα θα διαδεχθούν σαγηνευτικές προτάσεις επίλυσης του κυπριακού προβλήματος με το δέλεαρ της οικονομικής ανάπτυξης αμφοτέρων των κοινοτήτων, με τις απειλές όμως να παραμένουν πάντα επικρεμάμενες.
Ο πραγματικός κίνδυνος για τον Ελληνισμό δεν είναι τα τουρκικά σκάφη που παρεμπόδισαν το σκάφος της ΕΝΙ (δεν έπραξαν το ίδιο με τα ισραηλινών συμφερόντων γεωτρύπανα και μάλλον δεν θα κινηθούν κατά των πλοίων της Exxon-Mobil). Ο βασικός κίνδυνος είναι η αποδοχή των απαράδεκτων (ως συνήθως) τουρκικών προτάσεων που θα ακολουθήσουν και ενδεχομένως να έχουν και την υποστήριξη ορισμένων δυτικών χωρών που ορθολογικά επιθυμούν την επίλυση του χρονίζοντος προβλήματος ώστε να προχωρήσουν τα επενδυτικά σχέδια τους στην περιοχή.
Εξίσου όμως επικίνδυνο, θα ήταν να ακολουθήσουμε τους τουρκικούς τόνους και να κλιμακώσουμε στρατιωτικά την ένταση σε «γήπεδο» και χρόνο μάλλον μη ευνοϊκό. Αντίθετα, ο πετυχημένος χειρισμός της κρίσεως, γιατί περί συνεχόμενης κρίσεως πρόκειται, απαιτεί κατάλληλους διπλωματικούς ελιγμούς, συμμαχίες και συνεργασίες με μακροχρόνια στόχευση και κυρίως με πληθώρα υλοποιήσιμων εναλλακτικών λύσεων.
Άμεσα και αποφασιστικά αποτελέσματα μάλλον δεν θα υπάρξουν καθώς η πλήρη ρήξη –που ποτέ δεν μπορεί να αποκλειστεί- δεν συμφέρει κανένα από τους εμπλεκόμενους. Η μέχρι σήμερα, πετυχημένη κυπριακή πορεία εκμετάλλευσης της ΑΟΖ καταδεικνύει τη σημασία της μεθοδικής, μακροχρόνιας και αθόρυβης διπλωματίας.
Το σημερινό «παιγνίδι» για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου καθίσταται όλο και πιο πολύπλοκο, με πολλούς παίκτες, κρατικούς και μη, απρόβλεπτο και οι ανατροπές είναι πιθανές. Ίσως είναι μια μοναδική φορά που -βοηθούσης της διεθνούς καταστάσεως και της τουρκικής αλαζονείας- φαίνεται η πιθανότητα να βρεθεί κάποιος άλλος να «βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά» παίρνοντας φυσικά και το μεγαλύτερο μερίδιο τους. Αυτό φυσικά με τίποτα δεν αναιρεί την αρχή της αυτοβοήθειας, δηλαδή της συγκροτημένης ενίσχυσης των αμυντικών μας δυνατοτήτων χωρίς να προκαλέσουμε κατάρρευση της ασθενικής μας οικονομίας και δια αυτής την ανώδυνη επιβολή των στόχων της Άγκυρας.
Οι σημερινές καταστάσεις απαιτούν μια εξαιρετική εξισορρόπηση, διπλωματικών κινήσεων με προβολή ικανοτήτων αποτροπής και λελογισμένης αποφασιστικότητας. Προϋποθέσεις, ο ορθολογικός σχεδιασμός, το σθένος, η ομοψυχία, και η αντοχή, προσόντα που δεν διαθέτει ο νοσηρός και κατώτερος των περιστάσεων πολιτικός μας κόσμος που μάλλον επάξια αντιπροσωπεύει μια απογοητευμένη και άνευ καθοδήγησης κοινωνία που αρνείται να επωμιστεί οποιοδήποτε κόστος.
(huffingtonpost.gr - Φωτογραφία: MICHAEL KAPPELER via Getty Images)
___________________________
* ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ- Υποστράτηγος (εα)
• Πτυχιούχος τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου
• Μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Στρατηγικές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)
• Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)
• Διαλέκτης στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ)
staratalogia
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αλλαγές σε ιατρική εκπαίδευση και συνέδρια
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
