2018-04-02 11:35:32
Την ώρα που η εφημερίδα Guardian εξευτελίζει τη χώρα μας και πληγώνει την υπερηφάνεια των κατοίκων της διοργανώνοντας «σαφάρι» στην Ελλάδα της κρίσης για εύπορους Βρετανούς, ένα άλλο κορυφαίο βρετανικό μέσο ενημέρωσης, το BBC, σε εντελώς αντίθετη γραμμή αποθεώνει τις ομορφιές και τις ιδιαιτερότητες της «πιο παράξενης ελληνικής πόλης», όπως χαρακτηριστικά την αποκαλεί.
H πιο «παράξενη» πόλη, σύμφωνα με σχετικό αφιέρωμα του BBC, δεν είναι άλλη από το Λακκί της Λέρου, μια πόλη σχεδόν ξεχασμένη από όλους, που όμως έχει ιδιαιτερότητες που την κάνουν να ξεχωρίζει από όλα τα γνωστά τουριστικά θέρετρα της χώρας.
Το BBC χαρακτηρίζει τη μινιμαλιστική εκκλησία του Λακκιού πιο… «Μπαουχάουζ» και λιγότερο “Mamma Mia“. Το σχολείο με τις φαρδιές πύλες, είναι ένα «υβρίδιο» με μοντέρνα και βυζαντινά στοιχεία. Το σινεμά της πόλης, σε ρυθμό Αρτ Ντεκό μοιάζει να προωθείται προς τη θάλασσα σαν ένα τρένο υψηλής ταχύτητας. Λίγο πιο πίσω, ένα κτήριο σε σχήμα UFO, προσκολλάται στον επιβλητικό πύργο των ρολογιών της πόλης. Εκεί όπου τα τέσσερα ρολόγια, δείχνουν όλα διαφορετική ώρα.
Το Portolago που έγινε… Λακκί
Λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν ακόμη και για την ύπαρξη αυτής της πόλης, ενώ ακόμη και οι ίδιοι οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν την πόλη τους με ένα βαθμό σκεπτικισμού.
Το Λακκί έχει τις ρίζες του στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ακόμη η Λέρος, μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα βρίσκονταν υπό ιταλική κυριαρχία. Το γεγονός ότι η πόλη βρίσκονταν σε εξαιρετική στρατηγική θέση, ενώ αποτελούσε και ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Ευρώπης, έκανε τον Μπενίτο Μουσολίνι να αποφασίσει ότι αυτό ήταν το καλύτερο σημείο για να στεγάσει το αρχηγείο του Βασιλικού Ιταλικού Ναυτικού, ως μέρος του σχεδίου του να κυριαρχήσει στην ανατολική Μεσόγειο.
To θέατρο και κινηματογράφος. Πηγή: ΒΒC/Alamy
Έτσι, το 1923 ο Μουσολίνι θα στείλει δύο αρχιτέκτονες, τον Rodolfo Petracco και τον Armando Bernabiti στη Λέρο με σκοπό να κατασκευάσουν μια πρότυπη πόλη στο λιμάνι που να μπορεί να στεγάσει χιλιάδες Ιταλούς, συμπεριλαμβανομένων και στελεχών του στρατού, αλλά και τις οικογένειές τους. Την περίοδο εκείνη, ολόκληρη η παραλία ήταν μια ακατοίκητη, βαλτώδης έκταση.
Το αποτέλεσμα αυτού του εγχειρήματος, το οποίο οι Ιταλοί ονόμασαν Portolago, θεωρείται σήμερα το μοναδικό αυθεντικό δείγμα Ρασιοναλιστικής Αρχιτεκτονικής εκτός Ιταλίας.
Το 1947 ωστόσο, όπως είναι γνωστό τα Δωδεκάνησα εντάχθηκαν στην ελληνική επικράτεια. Το Portolago τότε μετονομάστηκε σε Λακκί και το μεγαλύτερο μέρος της εντυπωσιακής πόλης αφέθηκε στο έλεος του χρόνου. Το γεγονός ότι υπενθύμιζε στους κατοίκους τις κακουχίες που πέρασαν κάτω από τον φασιστικό ζυγό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, λειτούργησε προς την εγκατάλειψη των κτηρίων. Χρειάστηκε να περάσουν πολλές δεκαετίες μέχρι να επαναξιολογηθεί η πόλη για την καλλιτεχνική αρχιτεκτονική της αξία.
Ο πύργος των ρολογιών της πόλης Πηγή: ΒΒC/Alamy
«Η εκκλησία, το θέατρο, το σχολείο, το νοσοκομείο, οι στρατώνες, το ξενοδοχείο και κυρίως η κυκλική αγορά αποτελούν παράδειγμα ενός συνεκτικού αρχιτεκτονικού συνόλου που θα μπορούσε κάλλιστα να αντιπροσωπευθεί σε οποιαδήποτε έκθεση για την αρχιτεκτονική του 1930», αναφέρει ο Βασίλης Κολωνάς, συγγραφέας έργου για την ιταλική αρχιτεκτονική στα Δωδεκάνησα από το 1912 έως το 1943.
Τα αξιοθέατα και οι κάτοικοι της μικρής ιταλικής πολιτείας
Όταν έφτασαν στη Λέρο οι δύο ιταλοί αρχιτέκτονες Petracco και Bernabiti άρχισαν να σχεδιάζουν από μηδενική βάση την ουτοπική πόλη.
Έτσι κατέληξαν στα σχέδια μιας πόλης με φαρδείς, κυρτούς δρόμους στην οποία προτεραιότητα θα ήταν η αποτελεσματικότητα και η τάξη, ενώ θα αναδεικνύονταν η ομορφιά και η αρμονία. Στην ανατολική πλευρά της περιμέτρου μια σιδηροδρομική γραμμή θα μετέφερε εμπορεύματα από το λιμάνι στο τελωνείο. Δίπλα σε αυτό θα βρισκόταν η οικονομική ζώνη όπου θα στεγαζόταν και ο κινηματογράφος, η αγορά και το ξενοδοχείο.
Στο εσωτερικό της πόλης θα υπήρχε η οικιστική ζώνη όπου θα αποτελούνταν από ξεχωριστά σπίτια για τους εργαζόμενους και τους διαφορετικούς βαθμούς αξιωματικών. Τα σπίτια, μερικά από τα οποία πλέον έχουν ανακαινιστεί είναι ευρύχωροι κύλινδροι και κύβοι με μεγάλους κήπους.
Η εκκλησία του Λακκιού Πηγή: ΒΒC/Alamy
Κατασκευάστηκε επίσης ένα μεγάλο νοσοκομείο, ενώ σε μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα φυτεύτηκαν εκατοντάδες πεύκα και ευκάλυπτοι.
Ο Γιώργος Τραμπούλης, ιστορικός και ντόπιος κάτοικος της Λέρου διατηρεί το αρχείο του νησιού. Στα χέρια του έχει μάλιστα το αρχικό σχέδιο του Portolago που φέρει την υπογραφή του Petracco. Ο ίδιος περιγράφει τους δύο αρχιτέκτονες ως ταλαντούχους αλλά και εκκεντρικούς που δεν «χωρούσαν» στο φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας.
«Εκμεταλλεύτηκαν την έλλειψη συνεχούς και άμεσης επιτήρησης από τη Ρώμη και έτσι εξερεύνησαν και πειραματίστηκαν, εντρύφησαν στην πολυτέλεια αλλά και συνδύασαν τον ρασιοναλισμό με τα τοπικά αρχιτεκτονικά ύφη», αναφέρει.
Από την άλλη, ο Ένζο Μπονάννο, ένας 71χρονος Ιταλός που «ερωτεύτηκε» το νησί πριν περίπου 30 χρόνια και έγινε μόνιμος κάτοικος του Λακκιού. Ο ίδιος, μιλώντας μισά ελληνικά και μισά ιταλικά, εξηγεί στο BBC ότι όταν έφτασε στο λιμάνι του Λακκιού με το σκάφος του, τυχαία, το 1989, έμεινε άναυδος. «Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Νόμιζα ότι είχα παραισθήσεις, αλλά με την καλή έννοια. Ο κόσμος πρέπει να μάθει για αυτή την πόλη!», τονίζει ο ίδιος.
«Ο τουρισμός είναι το μέλλον της Λέρου και το Λακκί θα γίνει η καρδιά του», υποστηρίζει ενώ στο παρελθόν έχει προσπαθήσει να δημιουργήσει στην πόλη το πρώτο Μουσείο Ρασιοναλισμού στον κόσμο, ωστόσο συνάντησε αρκετά εμπόδια με αποτέλεσμα αυτό να μην πραγματοποιηθεί ποτέ.
Το Λακκί του 21ου αιώνα
Το Λακκί έχουν επισκεφτεί χιλιάδες τουρίστες και ερευνητές τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα γίνονται εργασίες αποκατάστασης και αναπαλαίωσης των παλαιών κτηρίων, όμως η κατάσταση της παλιάς πόλης παραμένει αρκετά κακή.
Πηγή: ΒΒC/Alamy
Αν και οι εργασίες στο παλιό ξενοδοχείο και το τελωνείο συνεχίζονται, αρκετά άλλα κτήρια βρίσκονται στα πρόθυρα της καταστροφής, ενώ ταυτόχρονα οι άσχετες επεκτάσεις που έχουν κατασκευάσει οι ντόπιοι χωρίς τον έλεγχο κάποιας αρχής προστασίας του ιδιότυπου τοπικού στυλ αρχιτεκτονικής, έχουν χαλάσει την ομοιομορφία.
Έτσι, πληθαίνουν δυστυχώς οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η παρακμή του αρχιτεκτονικού στυλ του Λακκιού, το απομακρύνει από την κατάκτηση της προστασίας της Unesco.
Πηγή
Tromaktiko
H πιο «παράξενη» πόλη, σύμφωνα με σχετικό αφιέρωμα του BBC, δεν είναι άλλη από το Λακκί της Λέρου, μια πόλη σχεδόν ξεχασμένη από όλους, που όμως έχει ιδιαιτερότητες που την κάνουν να ξεχωρίζει από όλα τα γνωστά τουριστικά θέρετρα της χώρας.
Το BBC χαρακτηρίζει τη μινιμαλιστική εκκλησία του Λακκιού πιο… «Μπαουχάουζ» και λιγότερο “Mamma Mia“. Το σχολείο με τις φαρδιές πύλες, είναι ένα «υβρίδιο» με μοντέρνα και βυζαντινά στοιχεία. Το σινεμά της πόλης, σε ρυθμό Αρτ Ντεκό μοιάζει να προωθείται προς τη θάλασσα σαν ένα τρένο υψηλής ταχύτητας. Λίγο πιο πίσω, ένα κτήριο σε σχήμα UFO, προσκολλάται στον επιβλητικό πύργο των ρολογιών της πόλης. Εκεί όπου τα τέσσερα ρολόγια, δείχνουν όλα διαφορετική ώρα.
Το Portolago που έγινε… Λακκί
Λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν ακόμη και για την ύπαρξη αυτής της πόλης, ενώ ακόμη και οι ίδιοι οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν την πόλη τους με ένα βαθμό σκεπτικισμού.
Το Λακκί έχει τις ρίζες του στις αρχές του 20ού αιώνα, όταν ακόμη η Λέρος, μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα βρίσκονταν υπό ιταλική κυριαρχία. Το γεγονός ότι η πόλη βρίσκονταν σε εξαιρετική στρατηγική θέση, ενώ αποτελούσε και ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Ευρώπης, έκανε τον Μπενίτο Μουσολίνι να αποφασίσει ότι αυτό ήταν το καλύτερο σημείο για να στεγάσει το αρχηγείο του Βασιλικού Ιταλικού Ναυτικού, ως μέρος του σχεδίου του να κυριαρχήσει στην ανατολική Μεσόγειο.
To θέατρο και κινηματογράφος. Πηγή: ΒΒC/Alamy
Έτσι, το 1923 ο Μουσολίνι θα στείλει δύο αρχιτέκτονες, τον Rodolfo Petracco και τον Armando Bernabiti στη Λέρο με σκοπό να κατασκευάσουν μια πρότυπη πόλη στο λιμάνι που να μπορεί να στεγάσει χιλιάδες Ιταλούς, συμπεριλαμβανομένων και στελεχών του στρατού, αλλά και τις οικογένειές τους. Την περίοδο εκείνη, ολόκληρη η παραλία ήταν μια ακατοίκητη, βαλτώδης έκταση.
Το αποτέλεσμα αυτού του εγχειρήματος, το οποίο οι Ιταλοί ονόμασαν Portolago, θεωρείται σήμερα το μοναδικό αυθεντικό δείγμα Ρασιοναλιστικής Αρχιτεκτονικής εκτός Ιταλίας.
Το 1947 ωστόσο, όπως είναι γνωστό τα Δωδεκάνησα εντάχθηκαν στην ελληνική επικράτεια. Το Portolago τότε μετονομάστηκε σε Λακκί και το μεγαλύτερο μέρος της εντυπωσιακής πόλης αφέθηκε στο έλεος του χρόνου. Το γεγονός ότι υπενθύμιζε στους κατοίκους τις κακουχίες που πέρασαν κάτω από τον φασιστικό ζυγό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, λειτούργησε προς την εγκατάλειψη των κτηρίων. Χρειάστηκε να περάσουν πολλές δεκαετίες μέχρι να επαναξιολογηθεί η πόλη για την καλλιτεχνική αρχιτεκτονική της αξία.
Ο πύργος των ρολογιών της πόλης Πηγή: ΒΒC/Alamy
«Η εκκλησία, το θέατρο, το σχολείο, το νοσοκομείο, οι στρατώνες, το ξενοδοχείο και κυρίως η κυκλική αγορά αποτελούν παράδειγμα ενός συνεκτικού αρχιτεκτονικού συνόλου που θα μπορούσε κάλλιστα να αντιπροσωπευθεί σε οποιαδήποτε έκθεση για την αρχιτεκτονική του 1930», αναφέρει ο Βασίλης Κολωνάς, συγγραφέας έργου για την ιταλική αρχιτεκτονική στα Δωδεκάνησα από το 1912 έως το 1943.
Τα αξιοθέατα και οι κάτοικοι της μικρής ιταλικής πολιτείας
Όταν έφτασαν στη Λέρο οι δύο ιταλοί αρχιτέκτονες Petracco και Bernabiti άρχισαν να σχεδιάζουν από μηδενική βάση την ουτοπική πόλη.
Έτσι κατέληξαν στα σχέδια μιας πόλης με φαρδείς, κυρτούς δρόμους στην οποία προτεραιότητα θα ήταν η αποτελεσματικότητα και η τάξη, ενώ θα αναδεικνύονταν η ομορφιά και η αρμονία. Στην ανατολική πλευρά της περιμέτρου μια σιδηροδρομική γραμμή θα μετέφερε εμπορεύματα από το λιμάνι στο τελωνείο. Δίπλα σε αυτό θα βρισκόταν η οικονομική ζώνη όπου θα στεγαζόταν και ο κινηματογράφος, η αγορά και το ξενοδοχείο.
Στο εσωτερικό της πόλης θα υπήρχε η οικιστική ζώνη όπου θα αποτελούνταν από ξεχωριστά σπίτια για τους εργαζόμενους και τους διαφορετικούς βαθμούς αξιωματικών. Τα σπίτια, μερικά από τα οποία πλέον έχουν ανακαινιστεί είναι ευρύχωροι κύλινδροι και κύβοι με μεγάλους κήπους.
Η εκκλησία του Λακκιού Πηγή: ΒΒC/Alamy
Κατασκευάστηκε επίσης ένα μεγάλο νοσοκομείο, ενώ σε μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα φυτεύτηκαν εκατοντάδες πεύκα και ευκάλυπτοι.
Ο Γιώργος Τραμπούλης, ιστορικός και ντόπιος κάτοικος της Λέρου διατηρεί το αρχείο του νησιού. Στα χέρια του έχει μάλιστα το αρχικό σχέδιο του Portolago που φέρει την υπογραφή του Petracco. Ο ίδιος περιγράφει τους δύο αρχιτέκτονες ως ταλαντούχους αλλά και εκκεντρικούς που δεν «χωρούσαν» στο φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας.
«Εκμεταλλεύτηκαν την έλλειψη συνεχούς και άμεσης επιτήρησης από τη Ρώμη και έτσι εξερεύνησαν και πειραματίστηκαν, εντρύφησαν στην πολυτέλεια αλλά και συνδύασαν τον ρασιοναλισμό με τα τοπικά αρχιτεκτονικά ύφη», αναφέρει.
Από την άλλη, ο Ένζο Μπονάννο, ένας 71χρονος Ιταλός που «ερωτεύτηκε» το νησί πριν περίπου 30 χρόνια και έγινε μόνιμος κάτοικος του Λακκιού. Ο ίδιος, μιλώντας μισά ελληνικά και μισά ιταλικά, εξηγεί στο BBC ότι όταν έφτασε στο λιμάνι του Λακκιού με το σκάφος του, τυχαία, το 1989, έμεινε άναυδος. «Δεν μπορούσα να το πιστέψω. Νόμιζα ότι είχα παραισθήσεις, αλλά με την καλή έννοια. Ο κόσμος πρέπει να μάθει για αυτή την πόλη!», τονίζει ο ίδιος.
«Ο τουρισμός είναι το μέλλον της Λέρου και το Λακκί θα γίνει η καρδιά του», υποστηρίζει ενώ στο παρελθόν έχει προσπαθήσει να δημιουργήσει στην πόλη το πρώτο Μουσείο Ρασιοναλισμού στον κόσμο, ωστόσο συνάντησε αρκετά εμπόδια με αποτέλεσμα αυτό να μην πραγματοποιηθεί ποτέ.
Το Λακκί του 21ου αιώνα
Το Λακκί έχουν επισκεφτεί χιλιάδες τουρίστες και ερευνητές τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα γίνονται εργασίες αποκατάστασης και αναπαλαίωσης των παλαιών κτηρίων, όμως η κατάσταση της παλιάς πόλης παραμένει αρκετά κακή.
Πηγή: ΒΒC/Alamy
Αν και οι εργασίες στο παλιό ξενοδοχείο και το τελωνείο συνεχίζονται, αρκετά άλλα κτήρια βρίσκονται στα πρόθυρα της καταστροφής, ενώ ταυτόχρονα οι άσχετες επεκτάσεις που έχουν κατασκευάσει οι ντόπιοι χωρίς τον έλεγχο κάποιας αρχής προστασίας του ιδιότυπου τοπικού στυλ αρχιτεκτονικής, έχουν χαλάσει την ομοιομορφία.
Έτσι, πληθαίνουν δυστυχώς οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η παρακμή του αρχιτεκτονικού στυλ του Λακκιού, το απομακρύνει από την κατάκτηση της προστασίας της Unesco.
Πηγή
Tromaktiko
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ένας ελεγχόμενος ρομποτικός εξωσκελετός…που έγινε στη Θεσσαλονίκη
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
