2018-04-03 19:30:59
Συντάκτης: Γιώργος Τσιάρας
Στο κλασικό του «1984», ο Τζορτζ Οργουελ περιγράφει ένα μελλοντικό αστυνομικό κράτος σταλινικού τύπου, όπου όλοι οι πολίτες παρακολουθούνται ασταμάτητα από «τηλε-οθόνες» και όπου κάθε έννοια ιδιωτικότητας ή ανεξάρτητης σκέψης, αλλά και απλής ανθρώπινης επαφής, έχει οριστικά καταστρατηγηθεί από τον πανταχού παρόντα «Μεγάλο Αδελφό».
Σήμερα, όμως, το δυστοπικό αυτό αριστούργημα μοιάζει αθεράπευτα παλιομοδίτικο και ξεπερασμένο: η ζωή απέδειξε ότι το οργουελικό μοντέλο αδιάκοπης επιτήρησης –που παραπέμπει στη δράση διαβόητων υπηρεσιών ασφαλείας, όπως η Νι-Κα-Βε-Ντε του συντρόφου Μπέρια ή η ανατολικογερμανική Στάζι- όχι μόνο δεν είναι απαραίτητο, αλλά καταντά και αντιπαραγωγικό: Γιατί να εκπαιδεύεις σπιούνους και ρουφιάνους και να ξοδεύεις δισεκατομμύρια κάθε χρόνο για να παρακολουθείς τις «Ζωές των Αλλων», όταν η τεχνολογία και η ανθρώπινη φύση οδηγεί τους πολίτες να αυτοκαταδίδονται εθελοντικά μέσω του Facebook και των άλλων (αντι-)social media;
Ξεκινάω το κομμάτι μου έτσι, διότι πολλοί άνθρωποι -ειδικοί και μη- έπεσαν πάλι από τα σύννεφα μετά τις αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών για τη μαζική κλοπή δεδομένων και την πολιτική χειραγώγηση τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων Αμερικανών χρηστών του «φατσοβιβλίου» από την εταιρεία Cambridge Analytica, με σκοπό την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ.
Αρκετοί έσπευσαν μάλιστα να καταθέσουν αγωγές κατά του Facebook, καταγγέλλοντας τον διαδικτυακό κολοσσό για παραβίαση της ιδιωτικής τους ζωής. Τι υποκρισία!
Ηδη από το 2011, με τις αποκαλύψεις των Wikileaks και του Τζούλιαν Ασάνζ για το συστηματικό «Data Mining» (αλίευση προσωπικών δεδομένων) και «Social Media Profiling» (δημιουργία ψυχολογικών προφίλ, αλλά και αποτύπωση των ψηφιακών «σχέσεων» και επαφών μεταξύ των στοχευμένων χρηστών) της αμερικανικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας (NSA) όχι μόνο από το Facebook, αλλά από το σύνολο των μεγάλων διαδικτυακών και τηλεφωνικών κολοσσών σε ολόκληρο τον πλανήτη, κανείς νοήμων άνθρωπος δεν δικαιούται να μιλά για «ιδιωτικότητα».
Δυο χρόνια αργότερα, το 2013, ήρθε ο Εντουαρντ Σνόουντεν να τινάξει στον αέρα και τα τελευταία φύλλα συκής του μοντέρνου ψηφιακού «Πανοπτικού», αποκαλύπτοντας ότι οι μεγάλες εταιρείες της καλιφορνέζικης «Κοιλάδας του Πυριτίου» παρέδιδαν εν γνώσει τους τα στοιχεία των συνδρομητών τους στους σύγχρονους καλωδιωμένους ασφαλίτες.
Το Facebook δεν είναι απλά μια γιγαντιαία αμερικανική εταιρεία, αλλά πρωτίστως ένα άνευ προηγουμένου κοινωνικό πείραμα «αποικισμού» και εκμετάλλευσης της ιδιωτικής ζωής των χρηστών του.
Οπως είχε πει ο Ασάνζ τον Μάη του 2011, «το Facebook είναι ο πιο απωθητικός και απαίσιος κατασκοπευτικός μηχανισμός που εφευρέθηκε ποτέ, η πιο πετυχημένη μηχανή παρακολούθησης... Είναι η μεγαλύτερη και αναλυτικότερη βάση δεδομένων για τους ανθρώπους, τις σχέσεις τους, τα ονόματά τους, τις διευθύνσεις τους, τις τοποθεσίες όπου κινούνται, τις επικοινωνίες μεταξύ τους, τους συγγενείς και τους φίλους τους -κι όλα αυτά αποθηκευμένα σε servers στις Ηνωμένες Πολιτείες, όλα στη διάθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών».
Ο πολυδισεκατομμυριούχος επικεφαλής του κολοσσού, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, φυσικά νίπτει τώρα τας χείρας του και προσπαθεί να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα, κάνοντας λόγο για απλά «λάθη» στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και υποσχόμενος ότι θα αυστηροποιήσει τους κανόνες λειτουργίας του, για να αποτρέψει ανάλογες περιπτώσεις στο μέλλον.
Η Cambridge Analytica, αντίθετα, καυχιέται πως έχει χρησιμοποιήσει τις ίδιες υπόγειες μεθόδους για να επηρεάσει -με το αζημίωτο πάντα- τουλάχιστον 100 προεκλογικές καμπάνιες σε όλο τον κόσμο.
Οπως προαναφέραμε όμως, κανείς δεν δικαιούται να δηλώνει άγνοια για την πραγματική φύση των υπηρεσιών (αντι-)κοινωνικής δικτύωσης εν έτει 2018.
Ηδη μια σειρά από επιστημονικές μελέτες, όπως αυτή που δημοσιεύτηκε προ τριμήνου στο εξειδικευμένο περιοδικό κυβερνο-ψυχολογίας «Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking», αλλά και οι προσωπικές εξομολογήσεις άλλων ιδρυτικών στελεχών του Facebook (σαν τον πρώτο πρόεδρό του, Σον Πάρκερ, και τον μέχρι πρότινος αντιπρόεδρο Τζαμπάθ Παλιχαπιτίγια) αποδεικνύουν περίτρανα ότι το κατεξοχήν ναρκισσιστικό «φατσοβιβλίο» σχεδιάστηκε από την αρχή με σκοπό τη μάξιμουμ εθιστικότητα και τη μετατροπή των χρηστών του σε... ψηφιακά πρεζάκια.
«Είμαστε ένοχοι για τη δημιουργία μιας αέναα επαναλαμβανόμενης “λούπας” κοινωνικής επιβεβαίωσης, για να κάνουμε το προϊόν μας ψυχολογικά εθιστικό. Ο Ζούκερμπεργκ κατασκεύασε εν γνώσει του ένα τέρας... που εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες της ανθρώπινης ψυχολογίας», είπε χαρακτηριστικά ο Πάρκερ.
Και ο Παλιχαπιτίγια είπε ότι τα likes του Facebook, όπως το τσιγάρο ή τα σκληρά ναρκωτικά, σχεδιάστηκαν για να προκαλούν «βραχύχρονες εκχύσεις ντοπαμίνης... που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό», προτείνοντας μάλιστα να «σταμπαριστεί» ο ιστότοπος με αποτρεπτικές προειδοποιήσεις σαν αυτές που συνοδεύουν τα πακέτα των τσιγάρων!
Οσο για τους επιστήμονες, αρχίζουν σιγά σιγά να κατανοούν τους βαθύτερους μηχανισμούς της ψηφιακής εξάρτησης: μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης επιβεβαιώνει την έκχυση ντοπαμίνης στον εγκέφαλό μας όταν οι φωτογραφίες μας λαμβάνουν πολλά likes.
«Διαπιστώσαμε ότι τα likes και τα θετικά σχόλια στο Facebook ενεργοποιούν τα ίδια τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από τα οπιούχα φάρμακα ή την κοκαΐνη, αλλά σε μικρότερη κλίμακα», εξηγεί η ψυχολόγος Τάρα Εμράνι, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι χρήστες «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων κοιτάνε τις οθόνες τους συνολικά ώς και... πέντε ώρες την ημέρα, εκ των οποίων μεγάλο μέρος ξοδεύεται (κυριολεκτικά) στα social media.
Ενας άλλος καθηγητής Ψυχολογίας, ο Οφίρ Τουρέλ του California State University, υπολογίζει ότι το 11% των πολιτών στον δυτικό κόσμο πάσχει από κάποια μορφή ψηφιακής εξάρτησης.
Οπως λέει κι ο Πάρκερ, «είναι σαν ένα ναρκωτικό σχεδιασμένο για να σε κάνει να “κολλάς” όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα στην οθόνη σου... Ο Θεός ξέρει τι ζημιά κάνει στα μυαλά των παιδιών μας»!
olalathos
Στο κλασικό του «1984», ο Τζορτζ Οργουελ περιγράφει ένα μελλοντικό αστυνομικό κράτος σταλινικού τύπου, όπου όλοι οι πολίτες παρακολουθούνται ασταμάτητα από «τηλε-οθόνες» και όπου κάθε έννοια ιδιωτικότητας ή ανεξάρτητης σκέψης, αλλά και απλής ανθρώπινης επαφής, έχει οριστικά καταστρατηγηθεί από τον πανταχού παρόντα «Μεγάλο Αδελφό».
Σήμερα, όμως, το δυστοπικό αυτό αριστούργημα μοιάζει αθεράπευτα παλιομοδίτικο και ξεπερασμένο: η ζωή απέδειξε ότι το οργουελικό μοντέλο αδιάκοπης επιτήρησης –που παραπέμπει στη δράση διαβόητων υπηρεσιών ασφαλείας, όπως η Νι-Κα-Βε-Ντε του συντρόφου Μπέρια ή η ανατολικογερμανική Στάζι- όχι μόνο δεν είναι απαραίτητο, αλλά καταντά και αντιπαραγωγικό: Γιατί να εκπαιδεύεις σπιούνους και ρουφιάνους και να ξοδεύεις δισεκατομμύρια κάθε χρόνο για να παρακολουθείς τις «Ζωές των Αλλων», όταν η τεχνολογία και η ανθρώπινη φύση οδηγεί τους πολίτες να αυτοκαταδίδονται εθελοντικά μέσω του Facebook και των άλλων (αντι-)social media;
Ξεκινάω το κομμάτι μου έτσι, διότι πολλοί άνθρωποι -ειδικοί και μη- έπεσαν πάλι από τα σύννεφα μετά τις αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών για τη μαζική κλοπή δεδομένων και την πολιτική χειραγώγηση τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων Αμερικανών χρηστών του «φατσοβιβλίου» από την εταιρεία Cambridge Analytica, με σκοπό την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ.
Αρκετοί έσπευσαν μάλιστα να καταθέσουν αγωγές κατά του Facebook, καταγγέλλοντας τον διαδικτυακό κολοσσό για παραβίαση της ιδιωτικής τους ζωής. Τι υποκρισία!
Ηδη από το 2011, με τις αποκαλύψεις των Wikileaks και του Τζούλιαν Ασάνζ για το συστηματικό «Data Mining» (αλίευση προσωπικών δεδομένων) και «Social Media Profiling» (δημιουργία ψυχολογικών προφίλ, αλλά και αποτύπωση των ψηφιακών «σχέσεων» και επαφών μεταξύ των στοχευμένων χρηστών) της αμερικανικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας (NSA) όχι μόνο από το Facebook, αλλά από το σύνολο των μεγάλων διαδικτυακών και τηλεφωνικών κολοσσών σε ολόκληρο τον πλανήτη, κανείς νοήμων άνθρωπος δεν δικαιούται να μιλά για «ιδιωτικότητα».
Δυο χρόνια αργότερα, το 2013, ήρθε ο Εντουαρντ Σνόουντεν να τινάξει στον αέρα και τα τελευταία φύλλα συκής του μοντέρνου ψηφιακού «Πανοπτικού», αποκαλύπτοντας ότι οι μεγάλες εταιρείες της καλιφορνέζικης «Κοιλάδας του Πυριτίου» παρέδιδαν εν γνώσει τους τα στοιχεία των συνδρομητών τους στους σύγχρονους καλωδιωμένους ασφαλίτες.
Το Facebook δεν είναι απλά μια γιγαντιαία αμερικανική εταιρεία, αλλά πρωτίστως ένα άνευ προηγουμένου κοινωνικό πείραμα «αποικισμού» και εκμετάλλευσης της ιδιωτικής ζωής των χρηστών του.
Οπως είχε πει ο Ασάνζ τον Μάη του 2011, «το Facebook είναι ο πιο απωθητικός και απαίσιος κατασκοπευτικός μηχανισμός που εφευρέθηκε ποτέ, η πιο πετυχημένη μηχανή παρακολούθησης... Είναι η μεγαλύτερη και αναλυτικότερη βάση δεδομένων για τους ανθρώπους, τις σχέσεις τους, τα ονόματά τους, τις διευθύνσεις τους, τις τοποθεσίες όπου κινούνται, τις επικοινωνίες μεταξύ τους, τους συγγενείς και τους φίλους τους -κι όλα αυτά αποθηκευμένα σε servers στις Ηνωμένες Πολιτείες, όλα στη διάθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών».
Ο πολυδισεκατομμυριούχος επικεφαλής του κολοσσού, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, φυσικά νίπτει τώρα τας χείρας του και προσπαθεί να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα, κάνοντας λόγο για απλά «λάθη» στην προστασία των προσωπικών δεδομένων και υποσχόμενος ότι θα αυστηροποιήσει τους κανόνες λειτουργίας του, για να αποτρέψει ανάλογες περιπτώσεις στο μέλλον.
Η Cambridge Analytica, αντίθετα, καυχιέται πως έχει χρησιμοποιήσει τις ίδιες υπόγειες μεθόδους για να επηρεάσει -με το αζημίωτο πάντα- τουλάχιστον 100 προεκλογικές καμπάνιες σε όλο τον κόσμο.
Οπως προαναφέραμε όμως, κανείς δεν δικαιούται να δηλώνει άγνοια για την πραγματική φύση των υπηρεσιών (αντι-)κοινωνικής δικτύωσης εν έτει 2018.
Ηδη μια σειρά από επιστημονικές μελέτες, όπως αυτή που δημοσιεύτηκε προ τριμήνου στο εξειδικευμένο περιοδικό κυβερνο-ψυχολογίας «Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking», αλλά και οι προσωπικές εξομολογήσεις άλλων ιδρυτικών στελεχών του Facebook (σαν τον πρώτο πρόεδρό του, Σον Πάρκερ, και τον μέχρι πρότινος αντιπρόεδρο Τζαμπάθ Παλιχαπιτίγια) αποδεικνύουν περίτρανα ότι το κατεξοχήν ναρκισσιστικό «φατσοβιβλίο» σχεδιάστηκε από την αρχή με σκοπό τη μάξιμουμ εθιστικότητα και τη μετατροπή των χρηστών του σε... ψηφιακά πρεζάκια.
«Είμαστε ένοχοι για τη δημιουργία μιας αέναα επαναλαμβανόμενης “λούπας” κοινωνικής επιβεβαίωσης, για να κάνουμε το προϊόν μας ψυχολογικά εθιστικό. Ο Ζούκερμπεργκ κατασκεύασε εν γνώσει του ένα τέρας... που εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες της ανθρώπινης ψυχολογίας», είπε χαρακτηριστικά ο Πάρκερ.
Και ο Παλιχαπιτίγια είπε ότι τα likes του Facebook, όπως το τσιγάρο ή τα σκληρά ναρκωτικά, σχεδιάστηκαν για να προκαλούν «βραχύχρονες εκχύσεις ντοπαμίνης... που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό», προτείνοντας μάλιστα να «σταμπαριστεί» ο ιστότοπος με αποτρεπτικές προειδοποιήσεις σαν αυτές που συνοδεύουν τα πακέτα των τσιγάρων!
Οσο για τους επιστήμονες, αρχίζουν σιγά σιγά να κατανοούν τους βαθύτερους μηχανισμούς της ψηφιακής εξάρτησης: μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης επιβεβαιώνει την έκχυση ντοπαμίνης στον εγκέφαλό μας όταν οι φωτογραφίες μας λαμβάνουν πολλά likes.
«Διαπιστώσαμε ότι τα likes και τα θετικά σχόλια στο Facebook ενεργοποιούν τα ίδια τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από τα οπιούχα φάρμακα ή την κοκαΐνη, αλλά σε μικρότερη κλίμακα», εξηγεί η ψυχολόγος Τάρα Εμράνι, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι χρήστες «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων κοιτάνε τις οθόνες τους συνολικά ώς και... πέντε ώρες την ημέρα, εκ των οποίων μεγάλο μέρος ξοδεύεται (κυριολεκτικά) στα social media.
Ενας άλλος καθηγητής Ψυχολογίας, ο Οφίρ Τουρέλ του California State University, υπολογίζει ότι το 11% των πολιτών στον δυτικό κόσμο πάσχει από κάποια μορφή ψηφιακής εξάρτησης.
Οπως λέει κι ο Πάρκερ, «είναι σαν ένα ναρκωτικό σχεδιασμένο για να σε κάνει να “κολλάς” όσο το δυνατόν περισσότερη ώρα στην οθόνη σου... Ο Θεός ξέρει τι ζημιά κάνει στα μυαλά των παιδιών μας»!
olalathos
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
H Barclay’s έπεσε στα μαλακά για τα τοξικά δάνεια
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
