2018-05-22 16:34:49
Η σύγκριση των σημερινών λαϊκιστών και εθνικιστών με τους ναζί και τους φασίστες πριν από 80 ή 90 χρόνια, δεν έχει νόημα. Ωστόσο βλέπω πιο σαφή παραλληλισμό ανάμεσα στην πτώση της γερμανικής Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και της ευπάθειας των φιλελεύθερων ευρωπαϊκών ελίτ. Κάποιοι από τους σημερινούς υποστηρικτές της φιλελεύθερης τάξης κάνουν τα ίδια λάθη όπως έκανε, για παράδειγμα, το γερμανικό κεντρώο κόμμα των αρχών της δεκαετίας του 1930, υποτιμώντας το μέγεθος της απειλής που αντιμετώπιζαν.
Ο Harold James, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Princeton, μας έχει ήδη δώσει 10 λόγους, εξηγώντας γιατί τα πολιτικά μας συστήματα σήμερα έχουν τα ίδια αυτοκαταστροφικά χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ένας λόγος είναι η δύναμη του οικονομικού σοκ. Άλλος είναι η υπερβολική αισιοδοξία σχετικά με τη δύναμη των Συνταγμάτων να προστατεύσουν το σύστημα.
Θα ήθελα να προσφέρω κάποιες επιπλέον σκέψεις στον ρόλο των αυτάρεσκων αφηγημάτων, των ιστοριών που λέμε μεταξύ μας, οι οποίες μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα
. Ως σχολιαστής των σχέσεων της Ευρωζώνης, για παράδειγμα, ακούω συνέχεια ότι η ιταλική έξοδος από το ευρώ δεν μπορεί να συμβεί επειδή δεν επιτρέπεται. Το σύνταγμα της Ιταλίας, για παράδειγμα, δίνει τη δυνατότητα σε μια κυβέρνηση να ακυρώσει διεθνείς συνθήκες με δημοψήφισμα.
Αυτό το επιχείρημα όχι μόνο υπερεκτιμά τη δυνατότητα του συνταγματικού νόμου για να μας προστατεύσει από παράνομες πράξεις των κυβερνήσεων, όπως σημειώνει ο καθηγητής James. Αγνοεί επίσης τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μία χώρα θα άφηνε την Ευρωζώνη. Αυτά που θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνησή της θα ήταν να μηχανευτεί μία χρηματοοικονομική κρίση, να διακηρύξει «ανωτέρα βία» και να εισάγει ένα παράλληλο νόμισμα κατά τη διάρκεια μιας τραπεζικής αργίας σε ένα μεγάλο σαββατοκύριακο. Δεν υπάρχει τίποτα στο ιταλικό σύνταγμα που να εμποδίζει μία χρηματοοικονομική κρίση ή να σταματάει μία κυβέρνηση, από το να δώσει στον κόσμο τα μέσα για να αγοράσουν φαγητό.
Αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχει σημασία το γεγονός πως η ιταλική συμφωνία κυβερνητικού συνασπισμού δεν περιλαμβάνει πια επίσημη πρόταση για έξοδο από το ευρώ, όπως περιείχε σε προηγούμενο σχέδιο. Γνωρίζουμε ότι ο Ματέο Σαλβίνι, ηγέτης της Λίγκας, θέλει να δημιουργήσει τις συνθήκες για έξοδο από το ευρώ. Γνωρίζουμε επίσης ότι κάποια μέλη του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, αν και όχι όλα, οι δυνητικοί κυβερνητικοί εταίροι τους, επίσης το θέλουν αυτό. Αυτά είναι όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.
Ένα άλλο επιχείρημα είναι ότι οι χρηματοοικονομικές αγορές θα εμπόδιζαν μία τέτοια ανταρσία. Αυτοί που το επικαλούνται, κάνουν ξανά το λάθος να συνδέουν τη νοοτροπία ενός κεντρώου πολιτικού με αυτή των νέων ηγετών της Ιταλίας. Οι κεντρώοι, στην Ευρώπη τουλάχιστον, έχουν μία συναισθηματική ανάγκη να θεωρούνται δημοσιονομικά συντηρητικοί. Οι κεντρώοι βλέπουν τα σπρεντ των ομολόγων με τον τρόπο που ένα ελάφι σαστίζει στα φώτα του αυτοκινήτου. Για κάποιον όπως ο κ. Σαλβίνι, μία οικονομική κρίση δεν είναι απειλή, αλλά υπόσχεση που του επιτρέπει να «βγάλει από την πρίζα» τη συμμετοχή στην Ευρωζώνη.
Ένα τρίτο επιχείρημα είναι η υποτιθέμενη υπεράνθρωπη δυνατότητα του Ιταλού Προέδρου να εμποδίσει την καταστροφή. Το σύνταγμα της Ιταλίας έχει σοφά δώσει ισχυρές δυνάμεις στον Πρόεδρο. Ο πρόεδρος έχει το δικαίωμα να διορίζει υπουργούς και μπορεί να αρνηθεί να υπογράψει νόμο που θεωρείται ασυμβίβαστος με το σύνταγμα. Ωστόσο οι προεδρικές εντολές είναι περιορισμένες και ακόμη και ένας δυνατός Πρόεδρος, όπως ο Σέρτζιο Ματαρέλα δεν μπορεί να πει στους βουλευτές και τους γερουσιαστές να περάσουν έναν προϋπολογισμό που να συμμορφώνεται με την Ευρωζώνη.
Ένα τέταρτο επιχείρημα είναι ότι το κέντρο θα μπορεί πάντα να κανονίσει τα πράγματα. Αλήθεια; Θυμάμαι την προσπάθεια από το Δημοκρατικό κόμμα και το Φόρτσα Ιτάλια του Σίλβιο Μπερλουσκόνι πέρυσι να αλλάξουν το εκλογικό σύστημα προς όφελός τους. Δεν υπολόγισαν καλά το καθαρό μέγεθος της υποστήριξης από τους λαϊκιστές. Δεν μπορείς να σώσεις τη φιλελεύθερη δημοκρατία μέσα από «μαγειρέματα».
Οι κεντρώοι έχουν σήμερα την ελπίδα ότι ο πολιτικά αποκατεστημένος κ. Μπερλουσκόνι θα μπορούσε ξανά να ενδυναμώσει τη θέση τους. Δεν βλέπω τέτοιες ενδείξεις. Και τι δείχνει για την ιταλική πολιτική, αν το μέλλον της εξαρτάται από τον άνθρωπο που είναι πρωταρχικά υπεύθυνος για την οικονομική καταστροφή της χώρας;
Το πέμπτο, ακούω ότι λέγεται πως αν όλα τα άλλα αποτύχουν, υπάρχει πάντα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο Μάριο Ντράγκι, ο Πρόεδρός της, έσωσε την Ευρωζώνη το 2012, αλλά μπορεί να σώσει τη φιλελεύθερη δημοκρατία; Το βασικό του εργαλείο κατά της κρίσης, το πρόγραμμα που είναι γνωστό ως Outright Monetary Transactions (ΟΜΤ), είναι άσχετο σε αυτή την περίπτωση. Το ΟΜΤ σχεδιάστηκε για κυβερνήσεις που συμμορφώνονται με τους κανόνες και υφίστανται κερδοσκοπική επίθεση από τους επενδυτές. Εδώ, δεν έχουμε αυτή την περίπτωση.
Τέλος, υπάρχει η ελπίδα ότι η οικονομική ανάκαμψη θα ωφελήσει τα κεντρώα κόμματα. Νομίζω ότι το αντίθετο ισχύει. Το Πέντε Αστέρων και η Λίγκα θα παράξουν ανάκαμψη μέσω μεγάλης δημοσιονομικής τόνωσης και, θα τους πιστωθούν κέρδη γι’ αυτό. Είναι στην εξουσία ακριβώς επειδή οι κεντρώοι έχουν αποτύχει στην οικονομία. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κάτι σαν «τεχνική υποστήριξη» για τη φιλελεύθερη δημοκρατία.
Εδώ βρίσκεται το βασικό μάθημα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Εάν η φιλελεύθερη δημοκρατία αποτύχει να δώσει οικονομική ευημερία για ένα ικανοποιητικά μεγάλο τμήμα του πληθυσμού σε αρκετά μεγάλες περιόδους, τελειώνει, μαζί με τους χρηματοοικονομικούς και οικονομικούς θεσμούς που έχει δημιουργήσει.
The Financial Times/Wolfgang Münchau
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
Ο Harold James, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Princeton, μας έχει ήδη δώσει 10 λόγους, εξηγώντας γιατί τα πολιτικά μας συστήματα σήμερα έχουν τα ίδια αυτοκαταστροφικά χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Ένας λόγος είναι η δύναμη του οικονομικού σοκ. Άλλος είναι η υπερβολική αισιοδοξία σχετικά με τη δύναμη των Συνταγμάτων να προστατεύσουν το σύστημα.
Θα ήθελα να προσφέρω κάποιες επιπλέον σκέψεις στον ρόλο των αυτάρεσκων αφηγημάτων, των ιστοριών που λέμε μεταξύ μας, οι οποίες μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα
Αυτό το επιχείρημα όχι μόνο υπερεκτιμά τη δυνατότητα του συνταγματικού νόμου για να μας προστατεύσει από παράνομες πράξεις των κυβερνήσεων, όπως σημειώνει ο καθηγητής James. Αγνοεί επίσης τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μία χώρα θα άφηνε την Ευρωζώνη. Αυτά που θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνησή της θα ήταν να μηχανευτεί μία χρηματοοικονομική κρίση, να διακηρύξει «ανωτέρα βία» και να εισάγει ένα παράλληλο νόμισμα κατά τη διάρκεια μιας τραπεζικής αργίας σε ένα μεγάλο σαββατοκύριακο. Δεν υπάρχει τίποτα στο ιταλικό σύνταγμα που να εμποδίζει μία χρηματοοικονομική κρίση ή να σταματάει μία κυβέρνηση, από το να δώσει στον κόσμο τα μέσα για να αγοράσουν φαγητό.
Αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχει σημασία το γεγονός πως η ιταλική συμφωνία κυβερνητικού συνασπισμού δεν περιλαμβάνει πια επίσημη πρόταση για έξοδο από το ευρώ, όπως περιείχε σε προηγούμενο σχέδιο. Γνωρίζουμε ότι ο Ματέο Σαλβίνι, ηγέτης της Λίγκας, θέλει να δημιουργήσει τις συνθήκες για έξοδο από το ευρώ. Γνωρίζουμε επίσης ότι κάποια μέλη του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, αν και όχι όλα, οι δυνητικοί κυβερνητικοί εταίροι τους, επίσης το θέλουν αυτό. Αυτά είναι όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε.
Ένα άλλο επιχείρημα είναι ότι οι χρηματοοικονομικές αγορές θα εμπόδιζαν μία τέτοια ανταρσία. Αυτοί που το επικαλούνται, κάνουν ξανά το λάθος να συνδέουν τη νοοτροπία ενός κεντρώου πολιτικού με αυτή των νέων ηγετών της Ιταλίας. Οι κεντρώοι, στην Ευρώπη τουλάχιστον, έχουν μία συναισθηματική ανάγκη να θεωρούνται δημοσιονομικά συντηρητικοί. Οι κεντρώοι βλέπουν τα σπρεντ των ομολόγων με τον τρόπο που ένα ελάφι σαστίζει στα φώτα του αυτοκινήτου. Για κάποιον όπως ο κ. Σαλβίνι, μία οικονομική κρίση δεν είναι απειλή, αλλά υπόσχεση που του επιτρέπει να «βγάλει από την πρίζα» τη συμμετοχή στην Ευρωζώνη.
Ένα τρίτο επιχείρημα είναι η υποτιθέμενη υπεράνθρωπη δυνατότητα του Ιταλού Προέδρου να εμποδίσει την καταστροφή. Το σύνταγμα της Ιταλίας έχει σοφά δώσει ισχυρές δυνάμεις στον Πρόεδρο. Ο πρόεδρος έχει το δικαίωμα να διορίζει υπουργούς και μπορεί να αρνηθεί να υπογράψει νόμο που θεωρείται ασυμβίβαστος με το σύνταγμα. Ωστόσο οι προεδρικές εντολές είναι περιορισμένες και ακόμη και ένας δυνατός Πρόεδρος, όπως ο Σέρτζιο Ματαρέλα δεν μπορεί να πει στους βουλευτές και τους γερουσιαστές να περάσουν έναν προϋπολογισμό που να συμμορφώνεται με την Ευρωζώνη.
Ένα τέταρτο επιχείρημα είναι ότι το κέντρο θα μπορεί πάντα να κανονίσει τα πράγματα. Αλήθεια; Θυμάμαι την προσπάθεια από το Δημοκρατικό κόμμα και το Φόρτσα Ιτάλια του Σίλβιο Μπερλουσκόνι πέρυσι να αλλάξουν το εκλογικό σύστημα προς όφελός τους. Δεν υπολόγισαν καλά το καθαρό μέγεθος της υποστήριξης από τους λαϊκιστές. Δεν μπορείς να σώσεις τη φιλελεύθερη δημοκρατία μέσα από «μαγειρέματα».
Οι κεντρώοι έχουν σήμερα την ελπίδα ότι ο πολιτικά αποκατεστημένος κ. Μπερλουσκόνι θα μπορούσε ξανά να ενδυναμώσει τη θέση τους. Δεν βλέπω τέτοιες ενδείξεις. Και τι δείχνει για την ιταλική πολιτική, αν το μέλλον της εξαρτάται από τον άνθρωπο που είναι πρωταρχικά υπεύθυνος για την οικονομική καταστροφή της χώρας;
Το πέμπτο, ακούω ότι λέγεται πως αν όλα τα άλλα αποτύχουν, υπάρχει πάντα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ο Μάριο Ντράγκι, ο Πρόεδρός της, έσωσε την Ευρωζώνη το 2012, αλλά μπορεί να σώσει τη φιλελεύθερη δημοκρατία; Το βασικό του εργαλείο κατά της κρίσης, το πρόγραμμα που είναι γνωστό ως Outright Monetary Transactions (ΟΜΤ), είναι άσχετο σε αυτή την περίπτωση. Το ΟΜΤ σχεδιάστηκε για κυβερνήσεις που συμμορφώνονται με τους κανόνες και υφίστανται κερδοσκοπική επίθεση από τους επενδυτές. Εδώ, δεν έχουμε αυτή την περίπτωση.
Τέλος, υπάρχει η ελπίδα ότι η οικονομική ανάκαμψη θα ωφελήσει τα κεντρώα κόμματα. Νομίζω ότι το αντίθετο ισχύει. Το Πέντε Αστέρων και η Λίγκα θα παράξουν ανάκαμψη μέσω μεγάλης δημοσιονομικής τόνωσης και, θα τους πιστωθούν κέρδη γι’ αυτό. Είναι στην εξουσία ακριβώς επειδή οι κεντρώοι έχουν αποτύχει στην οικονομία. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει κάτι σαν «τεχνική υποστήριξη» για τη φιλελεύθερη δημοκρατία.
Εδώ βρίσκεται το βασικό μάθημα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Εάν η φιλελεύθερη δημοκρατία αποτύχει να δώσει οικονομική ευημερία για ένα ικανοποιητικά μεγάλο τμήμα του πληθυσμού σε αρκετά μεγάλες περιόδους, τελειώνει, μαζί με τους χρηματοοικονομικούς και οικονομικούς θεσμούς που έχει δημιουργήσει.
The Financial Times/Wolfgang Münchau
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
VIDEO
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Τεχνητή νοημοσύνη προωθεί το βρετανικό ΕΣΥ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ροχαλητό: Σταματήστε το με αυτές τις 3 ασκήσεις
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
