2018-06-26 10:01:47
Της Αγγελικής Καρδαρά.
26 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών. Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά λόγια. Χρειάζεται όμως να δράσουμε, αφού πρώτα ενημερωθούμε με τρόπο ολοκληρωμένο για το θέμα.
Το ζήτημα που αναδεικνύουμε σήμερα στο postmodern και στη στήλη «Έγκλημα και Media» αφορά τις εξαρτήσεις στην περίοδο της εφηβείας και τρόπους αντιμετώπισής τους. Πώς προσεγγίζει η εκπαιδευτική κοινότητα και οι γονείς το πολύ ευαίσθητο αυτό θέμα, μεριμνώντας ταυτόχρονα για τη σωματική και ψυχική υγεία του ανηλίκου;
Ο κ. Παναγιώτης Τριανταφύλλου, Κοινωνιολόγος, ΜΔΕ Κοινωνικός Αποκλεισμός και Μειονότητες, ΜΔE Εγκληματολογίας, Υπ.Δρ. Εγκληματολογίας, Στέλεχος της Υπηρεσίας Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης ΟΚΑΝΑ, μας δίνει τις απαντήσεις στη συνέντευξη που ακολουθεί. Παρουσιάζει το έργο του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών, σκιαγραφεί το προφίλ των νέων που ζητούν βοήθεια, αλλά και το προφίλ των γονιών τους, στον ρόλο τον οποίων ο κ. Τριανταφύλλου δίνει μεγάλη έμφαση, μας μιλάει για την πορεία αυτών των ανθρώπων μετά τη θεραπεία και υπογραμμίζει τα σημεία στα οποία οφείλουμε, ως κοινωνία, να εστιάσουμε στην Ελλάδα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.
Ιδιαίτερη αναφορά, στο πλαίσιο της συνέντευξης, γίνεται στο ενδεχόμενο χρήσης σε χώρους του σχολείου και στον τρόπο προσέγγισης από τους εκπαιδευτικούς που αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει πρόβλημα, αλλά δεν γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν, με άμεση συνέπεια αυτά τα παιδιά να απομακρύνονται από το σχολικό περιβάλλον -έχοντας βιώσει πρώτα τη σχολική «αποτυχία» και την απόρριψη εκπαιδευτικών και συμμαθητών τους- και να μπαίνουν ακόμα πιο βαθιά στον κόσμο των ουσιών και των εξαρτήσεων.
Επομένως, για μια φορά ακόμα θα τονίσω τον καθοριστικό ρόλο του σχολείου, με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε τόσο σοβαρά ζητήματα που αφορούν τον έφηβο και τον νέο, ώστε έγκαιρα ο εκπαιδευτικός να αντιλαμβάνεται το πρόβλημα και θεμελιώνοντας σταδιακά μια καλή επικοινωνία με τον έφηβο να του παρέχει ουσιαστική στήριξη, κατευθύνοντάς τον σε κατάλληλους επιστημονικούς φορείς που μπορούν να τον βοηθήσουν. Απαραίτητο στοιχείο είναι να μην απορρίπτει η εκπαιδευτική κοινότητα τον έφηβο που αντιμετωπίζει προβλήματα, αλλά να προσπαθεί να του δείξει ότι ενδιαφέρεται πραγματικά για την πορεία του και να τον βοηθήσει να ενισχύει την αυτοπεποίθησή του. Ακόμα και σε περιπτώσεις όπου ο εκπαιδευτικός έρχεται αντιμέτωπος με την άρνηση ή αδιαφορία των γονέων, αξίζει να επιμείνει για να βοηθήσει όποιον έφηβο έχει πραγματική ανάγκη. Προϋπόθεση όμως για να επιτευχθούν τα παραπάνω είναι να είναι ευαισθητοποιημένος στο θέμα ο εκπαιδευτικός και να έχει λάβει την κατάλληλη επιμόρφωση, προκειμένου να παρέμβει με τρόπο θετικό και ουσιαστικό την κατάλληλη χρονική στιγμή.
Το πιο σημαντικό, κατά την άποψη μου, είναι οι έφηβοι να αναζητήσουν, με τη στήριξη του σχολείου τους, άλλες διεξόδους, πέρα από εξαρτήσεις και ψευδαισθήσεις, ενώ τα εξαρτημένα από ουσίες άτομα να βρεθούν έγκαιρα στις κατάλληλες δομές -και σίγουρα όχι μέσα στη φυλακή, όπου δυστυχώς κατά την έρευνά μου συνάντησα πολλούς ανθρώπους που βρέθηκαν στη φυλακή είτε για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών, είτε για άλλα αδικήματα, στα οποία όμως είχαν οδηγηθεί εξαιτίας της εξάρτησής τους από ουσίες. Αυτή η εικόνα, μέσα στα καταστήματα κράτησης, πραγματικά συγκλονίζει Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που αναμφίβολα δεν μπορεί να αναλυθεί μόνο με ένα άρθρο. Το δικό μου μήνυμα, μέσω του άρθρου και της συνέντευξης, είναι ότι πρέπει όλοι, ως ενεργά μέλη αυτής της κοινωνίας, να ευαισθητοποιηθούμε και να ενημερωθούμε. Ιδίως σε περιπτώσεις εφήβων που δεν έχουν ένα υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον, οφείλουμε να γίνουμε εμείς οι υπόλοιποι και κυρίως το σχολείο μια μεγάλη αγκαλιά και να ενδιαφερθούμε πραγματικά.
Θα ολοκληρώσω το σημερινό μου άρθρο με την επισήμανση του κ. Τριανταφύλλου ότι «Ο χρόνος της χρήσης, είναι ένας χρόνος που δεν αναπληρώνεται, η ζωή δεν αναπληρώνεται. Οι εξαρτημένοι, συνήθως βρίσκονται συμβολικά και ουσιαστικά στην ηλικία της εφηβείας, δεν ωριμάζουν ποτέ. Μα όταν ωριμάσουν/θεραπευτούν αναζητούν τα χρόνια τα χαμένα, διψώντας για πραγματική ζωή…» και θα τονίσω ότι η δίψα για πραγματική ζωή μπορεί να υλοποιηθεί σε ένα σχολείο που θα αντιληφθεί όχι μόνο τις μαθησιακές αλλά και τις ψυχολογικές ανάγκες του εφήβου και θα δώσει στην περιέργεια και στην ανάγκη του εφήβου για πειραματισμό και για να υπέρβαση των προσωπικών του ορίων, δημιουργικές διεξόδους.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Κύριε Τριανταφύλλου, θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας παρουσιάζοντας στο αναγνωστικό μας κοινό συνοπτικά το έργο του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών/ΟΚΑΝΑ και να μας αναφέρετε τις κυριότερες δυσκολίες και τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε στο πλαίσιο της σύγχρονης εποχής;
Ο Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) ιδρύθηκε με τον Νόμο 2161/1993 (έναρξη λειτουργίας το 1995) και είναι αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Σύμφωνα με τον Νόμο 4139/2013 οι σκοποί του ΟΚΑΝΑ είναι:
Η συμβολή στον σχεδιασμό, στην προώθηση, στην εφαρμογή εθνικής πολιτικής και προγραμμάτων σχετικά με την πρόληψη της χρήσης και διάδοσης των ναρκωτικών και τη θεραπεία, την επαγγελματική κατάρτιση και κοινωνική επανένταξη των εξαρτημένων από φαρμακευτικές ουσίες ατόμων. Η συμβολή στη μελέτη σε εθνικό επίπεδο του όλου προβλήματος των ναρκωτικών, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης κατά τρόπο ενιαίο και επιστημονικά υπεύθυνο, η πρόταση και προώθηση αναγκαίων νομοθετικών, κοινωνικών και άλλων μέτρων για την πρόληψη και καταστολή του προβλήματος των ναρκωτικών, η συνεργασία με αντίστοιχους συντονιστικούς ή ερευνητικούς φορείς σε οργανισμούς και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους διεθνείς οργανισμούς με στόχο την εναρμόνιση της εθνικής πολιτικής προς εκείνη των κοινοτικών και διεθνών φορέων και η σύνταξη εκθέσεων για την κατάσταση του προβλήματος σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Για τη χάραξη της εθνικής πολιτικής για τα ναρκωτικά, ο ΟΚΑΝΑ συνεργάζεται με φορείς της χώρας (συναρμόδια υπουργεία, θεραπευτικά προγράμματα, τοπική αυτοδιοίκηση, πανεπιστημιακά ιδρύματα κ.ά.) καθώς και με ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς (Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας EMCDDA, Ομάδα Pompidou του Συμβουλίου της Ευρώπης, Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, κ.ά.) ενώ για τη μελέτη του προβλήματος των ναρκωτικών σε εθνικό επίπεδο, συνεργάζεται στενά με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΤΕΠΝ).
Στον τομέα της πρόληψης ο ΟΚΑΝΑ, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, έχει αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο Κέντρων Πρόληψης σε όλη την Ελλάδα, ενώ παράλληλα, αναπτύσσει ποικίλα προγράμματα στον τομέα της θεραπείας και της κοινωνικής επανένταξης που καλύπτουν τις διαφορετικές ανάγκες των εξαρτημένων ατόμων.
Τα κυριότερα προβλήματα και δυσκολίες, σύμφωνα με την επιστημονική και εργασιακή εμπειρία μου, αποτελούν ο κοινωνικός αποκλεισμός των ουσιοεξαρτημένων, η διατήρηση στις κοινωνικές αναπαραστάσεις των κοινωνικών στερεοτύπων του χρόνια υποτροπιάζοντος ασθενούς ή/και παραβατικού. Η πολιτική αντιμετώπισης του φαινομένου θεωρώ ότι πρέπει να επικαιροποιηθεί, εστιάζοντας στις παρεμβάσεις πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης, καθώς και στις δράσεις κοινωνικής (επαν)ένταξης και αποκατάστασης.
Θα μας σκιαγραφήσετε το προφίλ των νέων που ζητούν τη βοήθειά σας;
Η Υπηρεσία Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης, στην οποία εργάζομαι, απευθύνεται σε παραβάτες χρήστες παράνομων ουσιών, με στόχο την έγκαιρη παρέμβαση, την κινητοποίηση των ίδιων και των οικογενειών τους, ώστε να προληφθεί άμεσα η περαιτέρω εμπλοκή τους στην χρήση ουσιών και την παραβατικότητα.
Προκειμένου να προσεγγιστούν οι ανήλικοι παραβάτες, η Υπηρεσία συνεργάζεται με την Ελληνική Αστυνομία. Κατά την σύλληψη των ανηλίκων, για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών, η Ελληνική Αστυνομία ενημερώνει την Υπηρεσία μας και εφόσον υπάρχει επιθυμία του ανήλικου και γονική συναίνεση για παροχή των υπηρεσιών μας μεταβαίνουμε στον χώρο όπου κρατείται και ενημερώνουμε για την εθελοντική δυνατότητα τους αξιοποίησης της υποστήριξης μας.
Σκοπό της υπηρεσίας αποτελεί η βραχεία ψυχολογική υποστήριξη των ίδιων και των οικογενειών τους, προκειμένου για την κινητοποίηση τους και συνακόλουθα, εφόσον κριθεί αναγκαία, την παραπομπή τους σε θεραπεία για την χρήση ουσιών και την πρόληψη μελλοντικής παραβατικότητας.
Αναφορικά με το προφίλ των αποδεκτών των υπηρεσιών μας, οι έφηβοι και νεαροί παραβάτες που λαμβάνουν την υποστήριξη μας, εμπλέκονται στη χρήση ή/και διακίνηση ναρκωτικών, από την ηλικία των 12 ετών. Η κύρια ουσία είναι η κάνναβη, ενώ αναφέρονται πειραματισμοί και με άλλες ψυχοτρόπες ουσίες, διεγερτικές και παραισθησιογόνες κατά κύριο λόγο, όπως MDMA (έκσταση), κοκαΐνη και βενζοδιαζεπίνες.
Στις κοινωνικές αναπαραστάσεις των έφηβων νέων παραβατών χρηστών ουσιών, επικρατεί η αντίληψη ότι τα ναρκωτικά δεν προκαλούν βλάβη, καθώς η χρήση τους εντάσσεται σε μια ευρύτερη καταναλωτική κουλτούρα ηδονής/ανακούφισης.
Ο ορισμός της χρήσης ως παράνομης προκαλεί ευφορία διάρρηξης ορίων, παρόλο που για να δικαιολογηθεί το πέρασμα στην πράξη, της υιοθέτησης της χρήσης ουσιών, επιστρατεύεται, επιπλέον της μη πρόκλησης βλάβης, η νομιμοποίηση της (θεραπευτικής) χρήσης της κάνναβης.
Η ενασχόληση με τις ουσίες, η ένταξη στην κουλτούρα χρήσης ή/και διακίνησης ουσιών, περνά από την κόκκινη γραμμή της ψυχαγωγικής χρήσης του Σαββατοκύριακου και αργά αλλά σταθερά καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της καθημερινότητας του χρήστη, καθώς αναζητά την ουσία πέρα από τον ελεύθερο χρόνο. Οι παρέες τους πλέον συγκροτούνται μόνον από άτομα που μοιράζονται την ίδια υποκουλτούρα της εξάρτησης, ενώ οι προτεραιότητες αλλάζουν. Στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους, η ολοκλήρωση της φοίτησης στο σχολείο δεν αποτελεί πρωταρχικό στόχο, με αποτέλεσμα να παρατηρείται μεγάλη σχολική διαρροή, ενώ η απουσία προοπτικής, η προβολή τους στο μέλλον σε μια κανονικότητα δεν αποτελεί επιθυμητή εικόνα εαυτού.
Οι γονείς των έφηβων νέων παραβατών χρηστών ουσιών, από την άλλη διακρίνονται κυρίως για ανεπαρκή ανάπτυξη προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, απαραίτητων για την αποτελεσματική άσκηση του γονεϊκού ρόλου τους. Απουσία φροντίδας εαυτού, σωματικής και ψυχοκοινωνικής, απουσία λειτουργικής επικοινωνίας ανάμεσα στο ζευγάρι, ελλιπής κατανόηση της νομικής, κοινωνικής και ψυχολογικής έννοιας και ορισμού της επιμέλειας και μέριμνας για τον ανήλικο, σύγχυση μεταξύ πρακτικών ελέγχου/εποπτείας και ασυνείδητης εσωτερίκευσης των ορίων μέσω μιας αποτελεσματικής κοινωνικοποίησης.
Κοινωνικές δεξιότητες οι οποίες δεν έχουν αναπτυχθεί στους έφηβους/νέους παραβάτες χρηστών ουσιών, δεν εντοπίζονται στην πλήρη ανάπτυξη τους ούτε στους γονείς. Βασικές δεξιότητες όπως, αναγνώρισης και έκφρασης συναισθημάτων, ενεργητικής ακρόασης στην επικοινωνία, εκπλήρωσης των υποχρεώσεων και ιεράρχησης των προτεραιοτήτων, ανάληψης ευθύνης και λήψης αποφάσεων, ορισμού κοινού αποδεκτού κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας της οικογένειας και δημιουργικής οργάνωσης και αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, χρειάζεται να ενισχυθούν, με την παραπομπή από την υπηρεσία μας στο κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα.
Παρακολουθείτε την πορεία αυτών των ανθρώπων μετά τη θεραπεία τους και αν ναι, ποια είναι αυτή;
Η Υπηρεσία Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης εφόσον ευαισθητοποιήσει και κινητοποιήσει τον έφηβο/νέο και τους γονείς του, τους παραπέμπει, αν κριθεί αναγκαίο, σε κατάλληλη θεραπευτική δομή. Το ιστορικό, με πλήρη νομική μέριμνα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των αποδεκτών των υπηρεσιών μας, προωθείται στους θεραπευτές των δομών που γίνεται η παραπομπή προκειμένου να λάβουν γνώση των αναγκών θεραπείας και αποκατάστασης τους.
Υπάρχει επικοινωνία και μετά την κινητοποίηση των εφήβων και γονέων μόνον και εφόσον το κρίνει σκόπιμο και αναγκαίο ο θεραπευτής της δομής.
Στην Ελλάδα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, ποια είναι τα σημεία που επιστημονικά σας προβληματίζουν περισσότερο ως προς τις εξαρτήσεις; Πού πιστεύετε ότι πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο το ενδιαφέρον μας, ως κοινωνία;
Οι υγιείς ενήλικες γονείς, με την ευρεία έννοια της υγείας, όπως την ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, διαμορφώνουν τους υγιείς ανήλικους που στην διαδικασία της ωρίμασης τους θα συγκροτήσουν μια επιθυμητή, υγιή, ενήλικη ταυτότητα. Θεωρώ, σύμφωνα με την βιωματική εργασιακή εμπειρία μου, ότι το ζευγάρι των γονέων που διακρίνεται για την καλή επικοινωνία και έχει αναπτύξει τις κοινωνικές δεξιότητες που απαιτούνται για την επαρκή άσκηση του γονεϊκού ρόλου του, αποτελεί τον νούμερο ένα προληπτικό παράγοντα απέναντι στην υιοθέτηση της χρήσης ουσιών αλλά και οιασδήποτε παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς των τέκνων τους. Υποστήριξη στην Ελλάδα της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, ενίσχυση και ενδυνάμωση χρειάζονται πρώτα και κύρια οι γονείς. Η Πολιτεία οφείλει να ενισχύσει με οικονομικούς πόρους τους γονείς καθώς και με την ίδρυση, λειτουργία και ανάπτυξη δομών υποστηρικτικών του γονεϊκού ρόλου. Παράλληλα, στην ίδια κατεύθυνση, αλλά με προσανατολισμό στην ανάπτυξη των κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων των μαθητών, οφείλει η Πολιτεία να αναμορφώσει και επικαιροποιήσει τα προγράμματα σπουδών και την παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών.
Τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα, αναπτύσσουν δράσεις και παρεμβάσεις με την φιλοσοφία της ενίσχυσης/ενδυνάμωσης του γονεικού ρόλου, της ανάπτυξης των κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων των ανηλίκων, της εκπαίδευσης και κατάρτισης των εκπαιδευτικών σε εκπαιδευτικά υλικά αγωγής και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας. Πρόταση μου είναι οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να αναζητήσουν και να επισκεφθούν το Κέντρο Πρόληψης της περιοχής τους προκειμένου να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες που παρέχονται από τους επαγγελματίες πρόληψης.
Ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που κρίνω αναγκαίο να αναδείξουμε αφορά τη χρήση και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών από ανήλικους. Μεγάλος είναι ο προβληματισμός εάν τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα ακόμα και μέσα σε σχολικούς χώρους, όπως τουαλέτες και πίσω αυλή, ή ακριβώς έξω από το σχολείο. Ποια είναι η δική σας ενημέρωση για το θέμα και η αντίδραση της επιστημονικής κοινότητας;
Αναφορικά με τη χρήση και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών από ανηλίκους έγινε μνεία σε προηγούμενη ερώτηση για τις δράσεις και παρεμβάσεις της Υπηρεσίας Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης και την συνεργασία της με την ΕΛ.ΑΣ. Οι συλλήψεις των ανηλίκων όμως συνήθως λαμβάνουν χώρα σε δημόσιους χώρους όπου και είναι περισσότερο θεατή και αντιληπτή η χρήση ουσιών και η διακίνηση τους.
Αιτήματα βοήθειας όμως από την εκπαιδευτική κοινότητα προς την Αστυνομία για ζητήματα χρήσης και διακίνησης ουσιών στο χώρο του σχολείου υπάρχουν και παραπέμπονται στην Υπηρεσία μας.
Στις περιπτώσεις αυτές, εφόσον είναι ενήμεροι οι γονείς και συναινούν, σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία, προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε και να κινητοποιήσουμε γονείς και ανήλικο, ανεξαρτήτως άσκησης ποινικής δίωξης, ώστε να λάβουν ολοκληρωμένη υποστήριξη από την Υπηρεσία μας και να παραπεμφθούν εφόσον κριθεί σκόπιμο σε κατάλληλη θεραπευτική δομή. Παράλληλα, προτείνουμε σε συναντήσεις με τον/την Διευθυντή/τρια του σχολείου, να αιτηθούν ένα πρόγραμμα Πρόληψης των Εξαρτήσεων σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα που θα απευθύνεται σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, με στόχο την άμεση παρέμβαση/διαχείριση της κρίσης με παρεμβάσεις καθολικής και ενδεδειγμένης πρόληψης. Συνήθως το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που εδρεύει στον Δήμο που λειτουργεί το σχολείο, ή σε κάποιο όμορο Δήμο, υποδέχεται το αίτημα το σχολείου, μετά από σχετική ενημέρωση από την υπηρεσία μας.
Ένας εκπαιδευτικός που έχει βάσιμες υποψίες ότι ένας μαθητής του κάνει χρήση ουσιών πώς οφείλει να αντιδράσει;
Ένας εκπαιδευτικός, πρώτα και κύρια, οφείλει να ενημερώσει σχετικά τους γονείς του ανήλικου μαθητή. Αν ο γονέας αναγνωρίζει το πρόβλημα θα πρέπει άμεσα να απευθυνθεί σε έναν συμβουλευτικό σταθμό. Κάθε δομή αντιμετώπισης των ναρκωτικών παρέχει τέτοιες υπηρεσίες, ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18ΑΝΩ. Ο εκπαιδευτικός, ανεξάρτητα από τι θα πράξει ο γονέας, θα πρέπει να απευθυνθεί και στο Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που καλύπτει την περιοχή που λειτουργεί το σχολείο προκειμένου να λάβει υποστήριξη από τις δράσεις και παρεμβάσεις πρόληψης του Κέντρου. Αν το πρόβλημα αναγνωριστεί και επιμένει, χωρίς να υφίσταται επικοινωνία και συνεργασία του εκπαιδευτικού με τους γονείς του ανήλικου και χωρίς να έχουν αναλάβει την ευθύνη υποστήριξης του ανήλικου τέκνου τους, δύναται το αίτημα βοήθειας να απευθυνθεί στην Ελληνική Αστυνομία.
Ένας εκπαιδευτικός που έχει βάσιμες υποψίες ότι γίνεται χρήση ουσιών μέσα στο σχολικό περιβάλλον, τι πρέπει να κάνει;
Ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος και την εξάπλωση του φαινομένου, οφείλει ο εκπαιδευτικός να ενημερώσει το Σύλλογο Γονέων του σχολείου ώστε συμπράττοντας να απευθυνθούν στις ανάλογες δομές πρόληψης, συμβουλευτικής και θεραπείας.
Κύριε Τριανταφύλλου, σε μια κοινωνία, όπως η ελληνική, που υφίσταται σοβαρούς κραδασμούς σε όλες τις δομές της, πώς κατά την άποψή σας η οργανωμένη Πολιτεία, η επιστημονική κοινότητα και οι εκπαιδευτικοί, οφείλουν να θωρακίσουν το σύγχρονο σχολείο από αυτά τα νοσηρά φαινόμενα;
Με ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, συνεχείς δράσεις και παρεμβάσεις των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας στην σχολική κοινότητα, σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Με εκπαιδευτικές δραστηριότητες κατά το σχολικό πρόγραμμα που βοηθούν στην ανάπτυξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων που σκοπό έχουν την ενδυνάμωση των νέων ώστε να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση τους, να νιώσουν σίγουροι για τον εαυτό τους και δυνατοί στην εξελικτική πορεία τους ως την κοινωνική τους ένταξη, αποκτώντας μια αίσθηση ταυτότητας εαυτού που διακαώς αναζητούν την περίοδο της εφηβείας. Η συγκρότηση μια ενήλικης υγιούς κοινωνικής ταυτότητας μέσα από μια μεταβατική διαδικασία ωρίμανσης απαιτεί την δια βίου ανάπτυξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων και το σχολείο οφείλει να καλλιεργεί αυτή την κουλτούρα.
Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ορισμένους «παράγοντες κινδύνου» που δύναται να οδηγήσουν έναν έφηβο στη χρήση; Τι πρέπει οι γονείς των εφήβων να προσέξουν σε μια δύσκολη εποχή, όπως η σημερινή, με τις καταλυτικές αλλαγές που σημειώνονται στη μορφή και δομή των σύγχρονων κοινωνιών;
Οι γονείς θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να φροντίσουν τους ιδίους με ενίσχυση και ενδυνάμωση του γονεϊκού ρόλου τους, καθώς η καλή σχέση επικοινωνίας του ζεύγους και η επαρκής ανάπτυξη των κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων τους βοηθά στην εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας.
Άρα πρώτο παράγοντα κινδύνου αποτελεί η δυσλειτουργική οικογένεια και οι γονείς οφείλουν να εντοπίζουν, να αναγνωρίζουν κάθε τέτοια ένδειξη και να αναζητούν υποστήριξη και θεραπεία.
Η εφηβεία από την άλλη, από την φύση της συνδυάζεται με αισθήματα περιέργειας, αίσθησης παντοδυναμίας και άτρωτου, παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στο πειραματισμό ουσιών.
Κίνητρα, στόχοι και υγιείς δραστηριότητες που λειτουργούν ως ενισχυτικά αυτοεκτίμησης στους εφήβους, όταν απουσιάζουν, δημιουργούν την ανάγκη για εύρεση εναλλακτικών τρόπων λήψης ηδονής και ευχαρίστησης/ανακούφισης, όπως η κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση τσιγάρου και η δοκιμή ψυχοτρόπων ουσιών.
Οι παρέες, ως η μόνη κοινωνική ομάδα ομηλίκων ένταξης και αποδοχής των εφήβων, είναι ένα σημαντικός παράγοντας αρνητικών επιρροών και συναφούς κινδύνου σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια στην άσκηση του γονεϊκού ρόλου και τη μη ουσιαστική επικοινωνία των εφήβων με τους γονείς τους.
Ολοκληρώνοντας την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας για το μείζον ζήτημα, θα ήθελα να καταγράψω το δικό σας μήνυμα προς τους έφηβους και νέους που έχουν μπει στον «πειρασμό» να δοκιμάσουν ουσίες, γιατί θεωρούν ότι δεν θα τους βλάψουν και γιατί ως νέοι σε αρκετές περιπτώσεις θέλουν να δοκιμάσουν και να ξεπεράσουν τα όρια τους;
Όλοι οι χρήστες ουσιών που βρίσκονται στα προγράμματα απεξάρτησης του ΟΚΑΝΑ, αλλά και αυτοί που είναι ακόμα στις πιάτσες, ξεκίνησαν με αυτή ακριβώς την πεποίθηση, ότι μπορούν να διακόψουν όποτε θέλουν. Θεωρούσαν ότι δεν θα καταλήξουν σαν αυτούς «τους τελειωμένους» που βλέπουν στον δρόμο να αναζητούν τη δόση τους. Όμως ο πειραματισμός, η ψυχαγωγική χρήση, πιθανότατα να οδηγήσει, σε συνδυασμό με τους παράγοντες που προαναφέραμε, στην τακτική καθημερινή χρήση και η συχνή τακτική χρήση στην εξάρτηση.
Θα επεσήμαινα ότι ενώ υπάρχει δρόμος επιστροφής, υπάρχει δυνατότητα θεραπείας και κοινωνικής (επα)νένταξης, η επιστροφή τους θα είναι στην αρχή της εμπλοκής τους με τις ουσίες… Ο χρόνος της χρήσης, είναι ένας χρόνος που δεν αναπληρώνεται, η ζωή δεν αναπληρώνεται. Οι εξαρτημένοι, συνήθως βρίσκονται συμβολικά και ουσιαστικά στην ηλικία της εφηβείας, δεν ωριμάζουν ποτέ. Μα όταν ωριμάσουν/θεραπευτούν αναζητούν τα χρόνια τα χαμένα, διψώντας για πραγματική ζωή…
πηγή: postmodern.gr
_
26 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών. Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά λόγια. Χρειάζεται όμως να δράσουμε, αφού πρώτα ενημερωθούμε με τρόπο ολοκληρωμένο για το θέμα.
Το ζήτημα που αναδεικνύουμε σήμερα στο postmodern και στη στήλη «Έγκλημα και Media» αφορά τις εξαρτήσεις στην περίοδο της εφηβείας και τρόπους αντιμετώπισής τους. Πώς προσεγγίζει η εκπαιδευτική κοινότητα και οι γονείς το πολύ ευαίσθητο αυτό θέμα, μεριμνώντας ταυτόχρονα για τη σωματική και ψυχική υγεία του ανηλίκου;
Ο κ. Παναγιώτης Τριανταφύλλου, Κοινωνιολόγος, ΜΔΕ Κοινωνικός Αποκλεισμός και Μειονότητες, ΜΔE Εγκληματολογίας, Υπ.Δρ. Εγκληματολογίας, Στέλεχος της Υπηρεσίας Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης ΟΚΑΝΑ, μας δίνει τις απαντήσεις στη συνέντευξη που ακολουθεί. Παρουσιάζει το έργο του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών, σκιαγραφεί το προφίλ των νέων που ζητούν βοήθεια, αλλά και το προφίλ των γονιών τους, στον ρόλο τον οποίων ο κ. Τριανταφύλλου δίνει μεγάλη έμφαση, μας μιλάει για την πορεία αυτών των ανθρώπων μετά τη θεραπεία και υπογραμμίζει τα σημεία στα οποία οφείλουμε, ως κοινωνία, να εστιάσουμε στην Ελλάδα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.
Ιδιαίτερη αναφορά, στο πλαίσιο της συνέντευξης, γίνεται στο ενδεχόμενο χρήσης σε χώρους του σχολείου και στον τρόπο προσέγγισης από τους εκπαιδευτικούς που αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει πρόβλημα, αλλά δεν γνωρίζουν πώς να αντιδράσουν, με άμεση συνέπεια αυτά τα παιδιά να απομακρύνονται από το σχολικό περιβάλλον -έχοντας βιώσει πρώτα τη σχολική «αποτυχία» και την απόρριψη εκπαιδευτικών και συμμαθητών τους- και να μπαίνουν ακόμα πιο βαθιά στον κόσμο των ουσιών και των εξαρτήσεων.
Επομένως, για μια φορά ακόμα θα τονίσω τον καθοριστικό ρόλο του σχολείου, με την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε τόσο σοβαρά ζητήματα που αφορούν τον έφηβο και τον νέο, ώστε έγκαιρα ο εκπαιδευτικός να αντιλαμβάνεται το πρόβλημα και θεμελιώνοντας σταδιακά μια καλή επικοινωνία με τον έφηβο να του παρέχει ουσιαστική στήριξη, κατευθύνοντάς τον σε κατάλληλους επιστημονικούς φορείς που μπορούν να τον βοηθήσουν. Απαραίτητο στοιχείο είναι να μην απορρίπτει η εκπαιδευτική κοινότητα τον έφηβο που αντιμετωπίζει προβλήματα, αλλά να προσπαθεί να του δείξει ότι ενδιαφέρεται πραγματικά για την πορεία του και να τον βοηθήσει να ενισχύει την αυτοπεποίθησή του. Ακόμα και σε περιπτώσεις όπου ο εκπαιδευτικός έρχεται αντιμέτωπος με την άρνηση ή αδιαφορία των γονέων, αξίζει να επιμείνει για να βοηθήσει όποιον έφηβο έχει πραγματική ανάγκη. Προϋπόθεση όμως για να επιτευχθούν τα παραπάνω είναι να είναι ευαισθητοποιημένος στο θέμα ο εκπαιδευτικός και να έχει λάβει την κατάλληλη επιμόρφωση, προκειμένου να παρέμβει με τρόπο θετικό και ουσιαστικό την κατάλληλη χρονική στιγμή.
Το πιο σημαντικό, κατά την άποψη μου, είναι οι έφηβοι να αναζητήσουν, με τη στήριξη του σχολείου τους, άλλες διεξόδους, πέρα από εξαρτήσεις και ψευδαισθήσεις, ενώ τα εξαρτημένα από ουσίες άτομα να βρεθούν έγκαιρα στις κατάλληλες δομές -και σίγουρα όχι μέσα στη φυλακή, όπου δυστυχώς κατά την έρευνά μου συνάντησα πολλούς ανθρώπους που βρέθηκαν στη φυλακή είτε για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών, είτε για άλλα αδικήματα, στα οποία όμως είχαν οδηγηθεί εξαιτίας της εξάρτησής τους από ουσίες. Αυτή η εικόνα, μέσα στα καταστήματα κράτησης, πραγματικά συγκλονίζει Συμπερασματικά, πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που αναμφίβολα δεν μπορεί να αναλυθεί μόνο με ένα άρθρο. Το δικό μου μήνυμα, μέσω του άρθρου και της συνέντευξης, είναι ότι πρέπει όλοι, ως ενεργά μέλη αυτής της κοινωνίας, να ευαισθητοποιηθούμε και να ενημερωθούμε. Ιδίως σε περιπτώσεις εφήβων που δεν έχουν ένα υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον, οφείλουμε να γίνουμε εμείς οι υπόλοιποι και κυρίως το σχολείο μια μεγάλη αγκαλιά και να ενδιαφερθούμε πραγματικά.
Θα ολοκληρώσω το σημερινό μου άρθρο με την επισήμανση του κ. Τριανταφύλλου ότι «Ο χρόνος της χρήσης, είναι ένας χρόνος που δεν αναπληρώνεται, η ζωή δεν αναπληρώνεται. Οι εξαρτημένοι, συνήθως βρίσκονται συμβολικά και ουσιαστικά στην ηλικία της εφηβείας, δεν ωριμάζουν ποτέ. Μα όταν ωριμάσουν/θεραπευτούν αναζητούν τα χρόνια τα χαμένα, διψώντας για πραγματική ζωή…» και θα τονίσω ότι η δίψα για πραγματική ζωή μπορεί να υλοποιηθεί σε ένα σχολείο που θα αντιληφθεί όχι μόνο τις μαθησιακές αλλά και τις ψυχολογικές ανάγκες του εφήβου και θα δώσει στην περιέργεια και στην ανάγκη του εφήβου για πειραματισμό και για να υπέρβαση των προσωπικών του ορίων, δημιουργικές διεξόδους.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Κύριε Τριανταφύλλου, θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συζήτησή μας παρουσιάζοντας στο αναγνωστικό μας κοινό συνοπτικά το έργο του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών/ΟΚΑΝΑ και να μας αναφέρετε τις κυριότερες δυσκολίες και τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε στο πλαίσιο της σύγχρονης εποχής;
Ο Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) ιδρύθηκε με τον Νόμο 2161/1993 (έναρξη λειτουργίας το 1995) και είναι αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Σύμφωνα με τον Νόμο 4139/2013 οι σκοποί του ΟΚΑΝΑ είναι:
Η συμβολή στον σχεδιασμό, στην προώθηση, στην εφαρμογή εθνικής πολιτικής και προγραμμάτων σχετικά με την πρόληψη της χρήσης και διάδοσης των ναρκωτικών και τη θεραπεία, την επαγγελματική κατάρτιση και κοινωνική επανένταξη των εξαρτημένων από φαρμακευτικές ουσίες ατόμων. Η συμβολή στη μελέτη σε εθνικό επίπεδο του όλου προβλήματος των ναρκωτικών, η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης κατά τρόπο ενιαίο και επιστημονικά υπεύθυνο, η πρόταση και προώθηση αναγκαίων νομοθετικών, κοινωνικών και άλλων μέτρων για την πρόληψη και καταστολή του προβλήματος των ναρκωτικών, η συνεργασία με αντίστοιχους συντονιστικούς ή ερευνητικούς φορείς σε οργανισμούς και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους διεθνείς οργανισμούς με στόχο την εναρμόνιση της εθνικής πολιτικής προς εκείνη των κοινοτικών και διεθνών φορέων και η σύνταξη εκθέσεων για την κατάσταση του προβλήματος σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
Για τη χάραξη της εθνικής πολιτικής για τα ναρκωτικά, ο ΟΚΑΝΑ συνεργάζεται με φορείς της χώρας (συναρμόδια υπουργεία, θεραπευτικά προγράμματα, τοπική αυτοδιοίκηση, πανεπιστημιακά ιδρύματα κ.ά.) καθώς και με ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς (Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας EMCDDA, Ομάδα Pompidou του Συμβουλίου της Ευρώπης, Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, κ.ά.) ενώ για τη μελέτη του προβλήματος των ναρκωτικών σε εθνικό επίπεδο, συνεργάζεται στενά με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΤΕΠΝ).
Στον τομέα της πρόληψης ο ΟΚΑΝΑ, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, έχει αναπτύξει ένα εκτεταμένο δίκτυο Κέντρων Πρόληψης σε όλη την Ελλάδα, ενώ παράλληλα, αναπτύσσει ποικίλα προγράμματα στον τομέα της θεραπείας και της κοινωνικής επανένταξης που καλύπτουν τις διαφορετικές ανάγκες των εξαρτημένων ατόμων.
Τα κυριότερα προβλήματα και δυσκολίες, σύμφωνα με την επιστημονική και εργασιακή εμπειρία μου, αποτελούν ο κοινωνικός αποκλεισμός των ουσιοεξαρτημένων, η διατήρηση στις κοινωνικές αναπαραστάσεις των κοινωνικών στερεοτύπων του χρόνια υποτροπιάζοντος ασθενούς ή/και παραβατικού. Η πολιτική αντιμετώπισης του φαινομένου θεωρώ ότι πρέπει να επικαιροποιηθεί, εστιάζοντας στις παρεμβάσεις πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης, καθώς και στις δράσεις κοινωνικής (επαν)ένταξης και αποκατάστασης.
Θα μας σκιαγραφήσετε το προφίλ των νέων που ζητούν τη βοήθειά σας;
Η Υπηρεσία Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης, στην οποία εργάζομαι, απευθύνεται σε παραβάτες χρήστες παράνομων ουσιών, με στόχο την έγκαιρη παρέμβαση, την κινητοποίηση των ίδιων και των οικογενειών τους, ώστε να προληφθεί άμεσα η περαιτέρω εμπλοκή τους στην χρήση ουσιών και την παραβατικότητα.
Προκειμένου να προσεγγιστούν οι ανήλικοι παραβάτες, η Υπηρεσία συνεργάζεται με την Ελληνική Αστυνομία. Κατά την σύλληψη των ανηλίκων, για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών, η Ελληνική Αστυνομία ενημερώνει την Υπηρεσία μας και εφόσον υπάρχει επιθυμία του ανήλικου και γονική συναίνεση για παροχή των υπηρεσιών μας μεταβαίνουμε στον χώρο όπου κρατείται και ενημερώνουμε για την εθελοντική δυνατότητα τους αξιοποίησης της υποστήριξης μας.
Σκοπό της υπηρεσίας αποτελεί η βραχεία ψυχολογική υποστήριξη των ίδιων και των οικογενειών τους, προκειμένου για την κινητοποίηση τους και συνακόλουθα, εφόσον κριθεί αναγκαία, την παραπομπή τους σε θεραπεία για την χρήση ουσιών και την πρόληψη μελλοντικής παραβατικότητας.
Αναφορικά με το προφίλ των αποδεκτών των υπηρεσιών μας, οι έφηβοι και νεαροί παραβάτες που λαμβάνουν την υποστήριξη μας, εμπλέκονται στη χρήση ή/και διακίνηση ναρκωτικών, από την ηλικία των 12 ετών. Η κύρια ουσία είναι η κάνναβη, ενώ αναφέρονται πειραματισμοί και με άλλες ψυχοτρόπες ουσίες, διεγερτικές και παραισθησιογόνες κατά κύριο λόγο, όπως MDMA (έκσταση), κοκαΐνη και βενζοδιαζεπίνες.
Στις κοινωνικές αναπαραστάσεις των έφηβων νέων παραβατών χρηστών ουσιών, επικρατεί η αντίληψη ότι τα ναρκωτικά δεν προκαλούν βλάβη, καθώς η χρήση τους εντάσσεται σε μια ευρύτερη καταναλωτική κουλτούρα ηδονής/ανακούφισης.
Ο ορισμός της χρήσης ως παράνομης προκαλεί ευφορία διάρρηξης ορίων, παρόλο που για να δικαιολογηθεί το πέρασμα στην πράξη, της υιοθέτησης της χρήσης ουσιών, επιστρατεύεται, επιπλέον της μη πρόκλησης βλάβης, η νομιμοποίηση της (θεραπευτικής) χρήσης της κάνναβης.
Η ενασχόληση με τις ουσίες, η ένταξη στην κουλτούρα χρήσης ή/και διακίνησης ουσιών, περνά από την κόκκινη γραμμή της ψυχαγωγικής χρήσης του Σαββατοκύριακου και αργά αλλά σταθερά καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της καθημερινότητας του χρήστη, καθώς αναζητά την ουσία πέρα από τον ελεύθερο χρόνο. Οι παρέες τους πλέον συγκροτούνται μόνον από άτομα που μοιράζονται την ίδια υποκουλτούρα της εξάρτησης, ενώ οι προτεραιότητες αλλάζουν. Στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους, η ολοκλήρωση της φοίτησης στο σχολείο δεν αποτελεί πρωταρχικό στόχο, με αποτέλεσμα να παρατηρείται μεγάλη σχολική διαρροή, ενώ η απουσία προοπτικής, η προβολή τους στο μέλλον σε μια κανονικότητα δεν αποτελεί επιθυμητή εικόνα εαυτού.
Οι γονείς των έφηβων νέων παραβατών χρηστών ουσιών, από την άλλη διακρίνονται κυρίως για ανεπαρκή ανάπτυξη προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, απαραίτητων για την αποτελεσματική άσκηση του γονεϊκού ρόλου τους. Απουσία φροντίδας εαυτού, σωματικής και ψυχοκοινωνικής, απουσία λειτουργικής επικοινωνίας ανάμεσα στο ζευγάρι, ελλιπής κατανόηση της νομικής, κοινωνικής και ψυχολογικής έννοιας και ορισμού της επιμέλειας και μέριμνας για τον ανήλικο, σύγχυση μεταξύ πρακτικών ελέγχου/εποπτείας και ασυνείδητης εσωτερίκευσης των ορίων μέσω μιας αποτελεσματικής κοινωνικοποίησης.
Κοινωνικές δεξιότητες οι οποίες δεν έχουν αναπτυχθεί στους έφηβους/νέους παραβάτες χρηστών ουσιών, δεν εντοπίζονται στην πλήρη ανάπτυξη τους ούτε στους γονείς. Βασικές δεξιότητες όπως, αναγνώρισης και έκφρασης συναισθημάτων, ενεργητικής ακρόασης στην επικοινωνία, εκπλήρωσης των υποχρεώσεων και ιεράρχησης των προτεραιοτήτων, ανάληψης ευθύνης και λήψης αποφάσεων, ορισμού κοινού αποδεκτού κανονιστικού πλαισίου λειτουργίας της οικογένειας και δημιουργικής οργάνωσης και αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, χρειάζεται να ενισχυθούν, με την παραπομπή από την υπηρεσία μας στο κατάλληλο θεραπευτικό πρόγραμμα.
Παρακολουθείτε την πορεία αυτών των ανθρώπων μετά τη θεραπεία τους και αν ναι, ποια είναι αυτή;
Η Υπηρεσία Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης εφόσον ευαισθητοποιήσει και κινητοποιήσει τον έφηβο/νέο και τους γονείς του, τους παραπέμπει, αν κριθεί αναγκαίο, σε κατάλληλη θεραπευτική δομή. Το ιστορικό, με πλήρη νομική μέριμνα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων των αποδεκτών των υπηρεσιών μας, προωθείται στους θεραπευτές των δομών που γίνεται η παραπομπή προκειμένου να λάβουν γνώση των αναγκών θεραπείας και αποκατάστασης τους.
Υπάρχει επικοινωνία και μετά την κινητοποίηση των εφήβων και γονέων μόνον και εφόσον το κρίνει σκόπιμο και αναγκαίο ο θεραπευτής της δομής.
Στην Ελλάδα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, ποια είναι τα σημεία που επιστημονικά σας προβληματίζουν περισσότερο ως προς τις εξαρτήσεις; Πού πιστεύετε ότι πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο το ενδιαφέρον μας, ως κοινωνία;
Οι υγιείς ενήλικες γονείς, με την ευρεία έννοια της υγείας, όπως την ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, διαμορφώνουν τους υγιείς ανήλικους που στην διαδικασία της ωρίμασης τους θα συγκροτήσουν μια επιθυμητή, υγιή, ενήλικη ταυτότητα. Θεωρώ, σύμφωνα με την βιωματική εργασιακή εμπειρία μου, ότι το ζευγάρι των γονέων που διακρίνεται για την καλή επικοινωνία και έχει αναπτύξει τις κοινωνικές δεξιότητες που απαιτούνται για την επαρκή άσκηση του γονεϊκού ρόλου του, αποτελεί τον νούμερο ένα προληπτικό παράγοντα απέναντι στην υιοθέτηση της χρήσης ουσιών αλλά και οιασδήποτε παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς των τέκνων τους. Υποστήριξη στην Ελλάδα της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, ενίσχυση και ενδυνάμωση χρειάζονται πρώτα και κύρια οι γονείς. Η Πολιτεία οφείλει να ενισχύσει με οικονομικούς πόρους τους γονείς καθώς και με την ίδρυση, λειτουργία και ανάπτυξη δομών υποστηρικτικών του γονεϊκού ρόλου. Παράλληλα, στην ίδια κατεύθυνση, αλλά με προσανατολισμό στην ανάπτυξη των κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων των μαθητών, οφείλει η Πολιτεία να αναμορφώσει και επικαιροποιήσει τα προγράμματα σπουδών και την παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών.
Τα Κέντρα Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα, αναπτύσσουν δράσεις και παρεμβάσεις με την φιλοσοφία της ενίσχυσης/ενδυνάμωσης του γονεικού ρόλου, της ανάπτυξης των κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων των ανηλίκων, της εκπαίδευσης και κατάρτισης των εκπαιδευτικών σε εκπαιδευτικά υλικά αγωγής και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας. Πρόταση μου είναι οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να αναζητήσουν και να επισκεφθούν το Κέντρο Πρόληψης της περιοχής τους προκειμένου να αξιοποιήσουν τις υπηρεσίες που παρέχονται από τους επαγγελματίες πρόληψης.
Ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που κρίνω αναγκαίο να αναδείξουμε αφορά τη χρήση και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών από ανήλικους. Μεγάλος είναι ο προβληματισμός εάν τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα ακόμα και μέσα σε σχολικούς χώρους, όπως τουαλέτες και πίσω αυλή, ή ακριβώς έξω από το σχολείο. Ποια είναι η δική σας ενημέρωση για το θέμα και η αντίδραση της επιστημονικής κοινότητας;
Αναφορικά με τη χρήση και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών από ανηλίκους έγινε μνεία σε προηγούμενη ερώτηση για τις δράσεις και παρεμβάσεις της Υπηρεσίας Άμεσης Κοινωνικής Παρέμβασης και την συνεργασία της με την ΕΛ.ΑΣ. Οι συλλήψεις των ανηλίκων όμως συνήθως λαμβάνουν χώρα σε δημόσιους χώρους όπου και είναι περισσότερο θεατή και αντιληπτή η χρήση ουσιών και η διακίνηση τους.
Αιτήματα βοήθειας όμως από την εκπαιδευτική κοινότητα προς την Αστυνομία για ζητήματα χρήσης και διακίνησης ουσιών στο χώρο του σχολείου υπάρχουν και παραπέμπονται στην Υπηρεσία μας.
Στις περιπτώσεις αυτές, εφόσον είναι ενήμεροι οι γονείς και συναινούν, σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία, προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε και να κινητοποιήσουμε γονείς και ανήλικο, ανεξαρτήτως άσκησης ποινικής δίωξης, ώστε να λάβουν ολοκληρωμένη υποστήριξη από την Υπηρεσία μας και να παραπεμφθούν εφόσον κριθεί σκόπιμο σε κατάλληλη θεραπευτική δομή. Παράλληλα, προτείνουμε σε συναντήσεις με τον/την Διευθυντή/τρια του σχολείου, να αιτηθούν ένα πρόγραμμα Πρόληψης των Εξαρτήσεων σε όλη την εκπαιδευτική κοινότητα που θα απευθύνεται σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, με στόχο την άμεση παρέμβαση/διαχείριση της κρίσης με παρεμβάσεις καθολικής και ενδεδειγμένης πρόληψης. Συνήθως το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που εδρεύει στον Δήμο που λειτουργεί το σχολείο, ή σε κάποιο όμορο Δήμο, υποδέχεται το αίτημα το σχολείου, μετά από σχετική ενημέρωση από την υπηρεσία μας.
Ένας εκπαιδευτικός που έχει βάσιμες υποψίες ότι ένας μαθητής του κάνει χρήση ουσιών πώς οφείλει να αντιδράσει;
Ένας εκπαιδευτικός, πρώτα και κύρια, οφείλει να ενημερώσει σχετικά τους γονείς του ανήλικου μαθητή. Αν ο γονέας αναγνωρίζει το πρόβλημα θα πρέπει άμεσα να απευθυνθεί σε έναν συμβουλευτικό σταθμό. Κάθε δομή αντιμετώπισης των ναρκωτικών παρέχει τέτοιες υπηρεσίες, ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18ΑΝΩ. Ο εκπαιδευτικός, ανεξάρτητα από τι θα πράξει ο γονέας, θα πρέπει να απευθυνθεί και στο Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας που καλύπτει την περιοχή που λειτουργεί το σχολείο προκειμένου να λάβει υποστήριξη από τις δράσεις και παρεμβάσεις πρόληψης του Κέντρου. Αν το πρόβλημα αναγνωριστεί και επιμένει, χωρίς να υφίσταται επικοινωνία και συνεργασία του εκπαιδευτικού με τους γονείς του ανήλικου και χωρίς να έχουν αναλάβει την ευθύνη υποστήριξης του ανήλικου τέκνου τους, δύναται το αίτημα βοήθειας να απευθυνθεί στην Ελληνική Αστυνομία.
Ένας εκπαιδευτικός που έχει βάσιμες υποψίες ότι γίνεται χρήση ουσιών μέσα στο σχολικό περιβάλλον, τι πρέπει να κάνει;
Ανάλογα με το μέγεθος του προβλήματος και την εξάπλωση του φαινομένου, οφείλει ο εκπαιδευτικός να ενημερώσει το Σύλλογο Γονέων του σχολείου ώστε συμπράττοντας να απευθυνθούν στις ανάλογες δομές πρόληψης, συμβουλευτικής και θεραπείας.
Κύριε Τριανταφύλλου, σε μια κοινωνία, όπως η ελληνική, που υφίσταται σοβαρούς κραδασμούς σε όλες τις δομές της, πώς κατά την άποψή σας η οργανωμένη Πολιτεία, η επιστημονική κοινότητα και οι εκπαιδευτικοί, οφείλουν να θωρακίσουν το σύγχρονο σχολείο από αυτά τα νοσηρά φαινόμενα;
Με ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, συνεχείς δράσεις και παρεμβάσεις των Κέντρων Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας στην σχολική κοινότητα, σε μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς.
Με εκπαιδευτικές δραστηριότητες κατά το σχολικό πρόγραμμα που βοηθούν στην ανάπτυξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων που σκοπό έχουν την ενδυνάμωση των νέων ώστε να ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση τους, να νιώσουν σίγουροι για τον εαυτό τους και δυνατοί στην εξελικτική πορεία τους ως την κοινωνική τους ένταξη, αποκτώντας μια αίσθηση ταυτότητας εαυτού που διακαώς αναζητούν την περίοδο της εφηβείας. Η συγκρότηση μια ενήλικης υγιούς κοινωνικής ταυτότητας μέσα από μια μεταβατική διαδικασία ωρίμανσης απαιτεί την δια βίου ανάπτυξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων και το σχολείο οφείλει να καλλιεργεί αυτή την κουλτούρα.
Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ορισμένους «παράγοντες κινδύνου» που δύναται να οδηγήσουν έναν έφηβο στη χρήση; Τι πρέπει οι γονείς των εφήβων να προσέξουν σε μια δύσκολη εποχή, όπως η σημερινή, με τις καταλυτικές αλλαγές που σημειώνονται στη μορφή και δομή των σύγχρονων κοινωνιών;
Οι γονείς θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να φροντίσουν τους ιδίους με ενίσχυση και ενδυνάμωση του γονεϊκού ρόλου τους, καθώς η καλή σχέση επικοινωνίας του ζεύγους και η επαρκής ανάπτυξη των κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων τους βοηθά στην εύρυθμη λειτουργία της οικογένειας.
Άρα πρώτο παράγοντα κινδύνου αποτελεί η δυσλειτουργική οικογένεια και οι γονείς οφείλουν να εντοπίζουν, να αναγνωρίζουν κάθε τέτοια ένδειξη και να αναζητούν υποστήριξη και θεραπεία.
Η εφηβεία από την άλλη, από την φύση της συνδυάζεται με αισθήματα περιέργειας, αίσθησης παντοδυναμίας και άτρωτου, παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στο πειραματισμό ουσιών.
Κίνητρα, στόχοι και υγιείς δραστηριότητες που λειτουργούν ως ενισχυτικά αυτοεκτίμησης στους εφήβους, όταν απουσιάζουν, δημιουργούν την ανάγκη για εύρεση εναλλακτικών τρόπων λήψης ηδονής και ευχαρίστησης/ανακούφισης, όπως η κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση τσιγάρου και η δοκιμή ψυχοτρόπων ουσιών.
Οι παρέες, ως η μόνη κοινωνική ομάδα ομηλίκων ένταξης και αποδοχής των εφήβων, είναι ένα σημαντικός παράγοντας αρνητικών επιρροών και συναφούς κινδύνου σε συνδυασμό με την ανεπάρκεια στην άσκηση του γονεϊκού ρόλου και τη μη ουσιαστική επικοινωνία των εφήβων με τους γονείς τους.
Ολοκληρώνοντας την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτησή μας για το μείζον ζήτημα, θα ήθελα να καταγράψω το δικό σας μήνυμα προς τους έφηβους και νέους που έχουν μπει στον «πειρασμό» να δοκιμάσουν ουσίες, γιατί θεωρούν ότι δεν θα τους βλάψουν και γιατί ως νέοι σε αρκετές περιπτώσεις θέλουν να δοκιμάσουν και να ξεπεράσουν τα όρια τους;
Όλοι οι χρήστες ουσιών που βρίσκονται στα προγράμματα απεξάρτησης του ΟΚΑΝΑ, αλλά και αυτοί που είναι ακόμα στις πιάτσες, ξεκίνησαν με αυτή ακριβώς την πεποίθηση, ότι μπορούν να διακόψουν όποτε θέλουν. Θεωρούσαν ότι δεν θα καταλήξουν σαν αυτούς «τους τελειωμένους» που βλέπουν στον δρόμο να αναζητούν τη δόση τους. Όμως ο πειραματισμός, η ψυχαγωγική χρήση, πιθανότατα να οδηγήσει, σε συνδυασμό με τους παράγοντες που προαναφέραμε, στην τακτική καθημερινή χρήση και η συχνή τακτική χρήση στην εξάρτηση.
Θα επεσήμαινα ότι ενώ υπάρχει δρόμος επιστροφής, υπάρχει δυνατότητα θεραπείας και κοινωνικής (επα)νένταξης, η επιστροφή τους θα είναι στην αρχή της εμπλοκής τους με τις ουσίες… Ο χρόνος της χρήσης, είναι ένας χρόνος που δεν αναπληρώνεται, η ζωή δεν αναπληρώνεται. Οι εξαρτημένοι, συνήθως βρίσκονται συμβολικά και ουσιαστικά στην ηλικία της εφηβείας, δεν ωριμάζουν ποτέ. Μα όταν ωριμάσουν/θεραπευτούν αναζητούν τα χρόνια τα χαμένα, διψώντας για πραγματική ζωή…
πηγή: postmodern.gr
_
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Οι τηλεοπτικά άστεγες ΠΑΕ απειλούν να μη κατέβουν στο πρωτάθλημα
![Πέντε συλλήψεις στην Θεσσαλονίκη για τα χθεσινά επεισόδια στην εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ [Βίντεο]](https://images.newsnowgreece.com/115/1159218/pente-syllipseis-stin-thessaloniki-gia-ta-xthesina-epeisodia-stin-ekdilosi-tou-syriza--vinteo-1-124x78.jpg)
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Τρώει επί 3 χρόνια ένα μπισκότο την ημέρα! Δείτε πως έχει γίνει αυτή η γυναίκα... [photos]](https://images.newsnowgreece.com/115/1159214/troei-epi-3-xronia-ena-mpiskoto-tin-imera-deite-pos-exei-ginei-afti-i-gynaika-photos-1-124x78.jpg)
![Φραστική επίθεση στον Τσίπρα στο Λονδίνο: «Προδότη, πούλησες τη Μακεδονία» [εικόνες - βίντεο]](https://images.newsnowgreece.com/115/1159213/frastiki-epithesi-ston-tsipra-sto-londino-prodoti-poulises-ti-makedonia-eikones---vinteo-1-124x78.jpg)
