2018-07-20 20:08:18
Στο βιβλίο παρρησίας, ο Φιλόδημος αναφέρει ότι η διδασκαλία των Επικούρειων βασιζόταν στην παρρησία, δηλαδή την ελεύθερη και ειλικρινή έκφραση γνώμης, καθώς και στην ψυχοθεραπεία («την της ψυχής θεραπείαν» Περί παρρησίας ) σε φιλικό περιβάλλον.
Η ελεύθερη έκφραση των ιδεών ήταν ένα αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη σε μια δημοκρατική κοινωνία, όπως εκείνη της κλασικής Αθήνας. Στο λόγο του Περί ειρήνης ο Ισοκράτης αναφέρει ότι ωφέλιμη είναι η ειλικρινής έκφραση λόγου, που τολμά να επιπλήττει το δήμο για κάποιο λάθος και όχι η κολακεία που χαϊδεύει τα αυτιά των πολλών.
Όμως, από την Ελληνιστική εποχή και μετά, η παρρησία περιορίστηκε μόνο στις συζητήσεις μεταξύ φίλων. Για την σχολή των Επικούρειων, για την οποία η φιλία ήταν ο συνεκτικός κρίκος της κοινότητάς τους, η ελευθερία του λόγου είχε πρωταρχική σημασία.
Το περιβάλλον του Κήπου έμοιαζε περισσότερο με οικογένεια Φίλων παρά με σχολή και οι καθηγεμόνες ήταν οι μεγαλύτεροι αδελφοί, που έδειχναν το δρόμο της ευδαιμονίας στους μικρότερους αδελφούς
. Σε αντίθεση με άλλες φιλοσοφικές σχολές, οι καθηγητές του Κήπου δεν παρίσταναν τους σοφούς δασκάλους-αυθεντίες όπως συνέβαινε στις σχολές των Πυθαγορείων, των Πλατωνικών και των Στωικών, αλλά αναγνώριζαν ότι είχαν περπατήσει στον ίδιο δρόμο με τους μαθητές τους μέχρι να φτάσουν στην γνώση και στην φρόνηση. Είναι φανερή η αντιστοιχία με την σύγχρονη πρακτική, κατά την οποία ο ψυχολόγος ή ο ψυχίατρος απευθύνεται. σε κάποιο συνάδελφό του για ψυχοθεραπεία πριν αρχίσει να βοηθά τους ασθενείς του.
Η μέριμνα των καθηγητών ήταν να διδάξουν στους μαθητές τα 3 μέρη της Επικούρειας φιλοσοφίας (Κανών, Φυσική, Ηθική) και ταυτόχρονα να τους εκπαιδεύσουν στην πρακτική εφαρμογή της με απώτερο στόχο την ευδαιμονική ζωή. Η εκπαίδευση των μαθητών στην ορθή σκέψη και στην ορθοπραξία γινόταν με ειλικρινή κριτική αντιπαλεύοντας την ανόητη νοοτροπία και την κακή συμπεριφορά, οι οποίες ήταν αποτελέσματα της επίδρασης του κοινωνικού περιβάλλοντος (διαδεδομένες ανόητες απόψεις), αλλά και εγγενών ελαττωμάτων του χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου εριστικότατα, κρυψίνοια, ματαιοδοξία κλπ.).
Ο Φιλόδημος αναφέρει. ότι ήταν αναμενόμενο οι μαθητές αρχικά να αντιδράσουν στην παρρησία του καθηγητή, επειδή αφενός δεν συναισθάνονταν τα λάθη τους και αφετέρου δεν αναγνώριζαν ποιο ήταν το πραγματικό _όφελος για αυτούς. Σιγά-σιγά όμως, παρατηρούσαν ότι ο καθηγητής μιλούσε με ειλικρίνεια, φρόνηση και φιλικό ενδιαφέρον, και άρχιζαν να αντιλαμβάνονται ότι αναγνωρίζοντας τα λάθη τους γίνονταν ωριμότεροι και αισθάνονταν καλύτερα. Ο κάθε μαθητής δεχόταν ευκολότερα ή δυσκολότερα την νουθεσία ανάλογα με το χαρακτήρα του.
Σύμφωνα με την μαρτυρία του Φιλόδημου, για να είναι αξιόπιστοι οι καθηγητές του Κήπου θα έπρεπε να είναι πάντοτε φιλικοί και όχι ειρωνικοί η κακεντρεχείς, θα έπρεπε να είναι πειστικοί και με το παράδειγμά τους, όχι μόνο με το λόγο τους. Επιπλέον, θα έπρεπε να αναγνωρίζουν και τα δικά τους λάθη όταν τα υποδείκνυαν οι φίλοι τους. Το σημαντικό ήταν να βιώνουν όλοι οι Επικούρειοι την ασφάλεια της φιλίας και να νιώθουν άνετα όταν μοιράζονταν όσα σκέπτονταν ή ένοιωθαν.
Οι νέοι μαθητές του Κήπου (οι κατασκευαζόμενοι) δήλωναν με ελεύθερη βούληση την πρόθεσή τους να πειθαρχούν αφενός στον Επίκουρο και αφετέρου στην παρρησία:
«Με πολλή πεποίθηση θα νουθετήσουμε τους άλλους και τώρα και όταν διαπρέψουμε, όσοι έτσι απότομα γεννηθούμε από τους καθηγητές. Αλλά το ενωτικό και το πιο σημαντικό είναι ότι θα πειθαρχούμε στον Επίκουρο, σύμφωνα με τον οποίο επιλέξαμε να ζούμε, καθώς και στην παρρησία» (Περί παρρησίας ).
Ο σκοπός της ψυχοθεραπευτικής διδασκαλίας στον Κήπο ήταν η συνεχής αυτοκριτική και ειλικρινής κριτική σε φιλικό περιβάλλον για την εξάλειψη των κακιών, που δηλητηρίαζαν την ψυχή των μαθητών. Δινόταν μεγάλη έμφαση στη συμμετοχή όλων σε μια διαδικασία κοινής εκτίμησης και αλληλοδιόρθωσης, που περιλάμβανε τέσσερα σημεία:
α) την αυτοδιόρθωση των μαθητών,
β) την διόρθωση των μαθητών από μαθητές και καθηγητές,
γ) την αναφορά των σφαλμάτων από τους μαθητές στους καθηγητές για να τους συμβουλέψουν και
δ) την διόρθωση των καθηγητών από άλλους καθηγητές.
Χρήστος Γιαπιτζάκης – Φιλόδημος: Περί παρρησίας. Επικούρεια Ψυχοθεραπεία. Εκδόσεις Θύραθεν
Χρήστος Γιαπιτζάκης, Επίκουρος Καθηγητής Νευρογενετικής στο Τμήμα Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με σπουδές στην Βιολογία, Οδοντιατρική και Ιατρική Γενετική και με ερευνητικό έργο στα κληρονομικά νοσήματα και σύνδρομα της κεφαλής.
Πηγή Tromaktiko
Η ελεύθερη έκφραση των ιδεών ήταν ένα αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη σε μια δημοκρατική κοινωνία, όπως εκείνη της κλασικής Αθήνας. Στο λόγο του Περί ειρήνης ο Ισοκράτης αναφέρει ότι ωφέλιμη είναι η ειλικρινής έκφραση λόγου, που τολμά να επιπλήττει το δήμο για κάποιο λάθος και όχι η κολακεία που χαϊδεύει τα αυτιά των πολλών.
Όμως, από την Ελληνιστική εποχή και μετά, η παρρησία περιορίστηκε μόνο στις συζητήσεις μεταξύ φίλων. Για την σχολή των Επικούρειων, για την οποία η φιλία ήταν ο συνεκτικός κρίκος της κοινότητάς τους, η ελευθερία του λόγου είχε πρωταρχική σημασία.
Το περιβάλλον του Κήπου έμοιαζε περισσότερο με οικογένεια Φίλων παρά με σχολή και οι καθηγεμόνες ήταν οι μεγαλύτεροι αδελφοί, που έδειχναν το δρόμο της ευδαιμονίας στους μικρότερους αδελφούς
Η μέριμνα των καθηγητών ήταν να διδάξουν στους μαθητές τα 3 μέρη της Επικούρειας φιλοσοφίας (Κανών, Φυσική, Ηθική) και ταυτόχρονα να τους εκπαιδεύσουν στην πρακτική εφαρμογή της με απώτερο στόχο την ευδαιμονική ζωή. Η εκπαίδευση των μαθητών στην ορθή σκέψη και στην ορθοπραξία γινόταν με ειλικρινή κριτική αντιπαλεύοντας την ανόητη νοοτροπία και την κακή συμπεριφορά, οι οποίες ήταν αποτελέσματα της επίδρασης του κοινωνικού περιβάλλοντος (διαδεδομένες ανόητες απόψεις), αλλά και εγγενών ελαττωμάτων του χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου εριστικότατα, κρυψίνοια, ματαιοδοξία κλπ.).
Ο Φιλόδημος αναφέρει. ότι ήταν αναμενόμενο οι μαθητές αρχικά να αντιδράσουν στην παρρησία του καθηγητή, επειδή αφενός δεν συναισθάνονταν τα λάθη τους και αφετέρου δεν αναγνώριζαν ποιο ήταν το πραγματικό _όφελος για αυτούς. Σιγά-σιγά όμως, παρατηρούσαν ότι ο καθηγητής μιλούσε με ειλικρίνεια, φρόνηση και φιλικό ενδιαφέρον, και άρχιζαν να αντιλαμβάνονται ότι αναγνωρίζοντας τα λάθη τους γίνονταν ωριμότεροι και αισθάνονταν καλύτερα. Ο κάθε μαθητής δεχόταν ευκολότερα ή δυσκολότερα την νουθεσία ανάλογα με το χαρακτήρα του.
Σύμφωνα με την μαρτυρία του Φιλόδημου, για να είναι αξιόπιστοι οι καθηγητές του Κήπου θα έπρεπε να είναι πάντοτε φιλικοί και όχι ειρωνικοί η κακεντρεχείς, θα έπρεπε να είναι πειστικοί και με το παράδειγμά τους, όχι μόνο με το λόγο τους. Επιπλέον, θα έπρεπε να αναγνωρίζουν και τα δικά τους λάθη όταν τα υποδείκνυαν οι φίλοι τους. Το σημαντικό ήταν να βιώνουν όλοι οι Επικούρειοι την ασφάλεια της φιλίας και να νιώθουν άνετα όταν μοιράζονταν όσα σκέπτονταν ή ένοιωθαν.
Οι νέοι μαθητές του Κήπου (οι κατασκευαζόμενοι) δήλωναν με ελεύθερη βούληση την πρόθεσή τους να πειθαρχούν αφενός στον Επίκουρο και αφετέρου στην παρρησία:
«Με πολλή πεποίθηση θα νουθετήσουμε τους άλλους και τώρα και όταν διαπρέψουμε, όσοι έτσι απότομα γεννηθούμε από τους καθηγητές. Αλλά το ενωτικό και το πιο σημαντικό είναι ότι θα πειθαρχούμε στον Επίκουρο, σύμφωνα με τον οποίο επιλέξαμε να ζούμε, καθώς και στην παρρησία» (Περί παρρησίας ).
Ο σκοπός της ψυχοθεραπευτικής διδασκαλίας στον Κήπο ήταν η συνεχής αυτοκριτική και ειλικρινής κριτική σε φιλικό περιβάλλον για την εξάλειψη των κακιών, που δηλητηρίαζαν την ψυχή των μαθητών. Δινόταν μεγάλη έμφαση στη συμμετοχή όλων σε μια διαδικασία κοινής εκτίμησης και αλληλοδιόρθωσης, που περιλάμβανε τέσσερα σημεία:
α) την αυτοδιόρθωση των μαθητών,
β) την διόρθωση των μαθητών από μαθητές και καθηγητές,
γ) την αναφορά των σφαλμάτων από τους μαθητές στους καθηγητές για να τους συμβουλέψουν και
δ) την διόρθωση των καθηγητών από άλλους καθηγητές.
Χρήστος Γιαπιτζάκης – Φιλόδημος: Περί παρρησίας. Επικούρεια Ψυχοθεραπεία. Εκδόσεις Θύραθεν
Χρήστος Γιαπιτζάκης, Επίκουρος Καθηγητής Νευρογενετικής στο Τμήμα Ιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με σπουδές στην Βιολογία, Οδοντιατρική και Ιατρική Γενετική και με ερευνητικό έργο στα κληρονομικά νοσήματα και σύνδρομα της κεφαλής.
Πηγή Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Ξεπέρασε κάθε όριο βλακείας: Πέθανε ο πατέρας της και έβγαζε ναζιάρικες selfies με τη σορό του [photos]](https://images.newsnowgreece.com/116/1168848/xeperase-kathe-orio-vlakeias-pethane-o-pateras-tis-kai-evgaze-naziarikes-selfies-me-ti-soro-tou-photos-1-124x78.jpg)
