2018-08-12 10:59:06
«Απαιτείται ένα ολιστικό σχέδιο-ομπρέλα που, έχοντας ενσωματώσει την κλιματική αλλαγή σε όλες της τις εκφάνσεις, θα περιλαμβάνει από τα έργα της νέας αντιπλημμυρικής προστασίας έως τη νέα δασική στρατηγική και δασοπροστασία και από τη διαχείριση των υδατικών πόρων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, ως τη διαχείριση της ενέργειας, την προστασία των οικοσυστημάτων, τον χωροταξικό σχεδιασμό κλπ». Αυτά μεταξύ άλλων τονίζει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Νικήτας Μυλόπουλος, καθηγητής Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Υδατικών Πόρων στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Εκτιμάτε ότι η κλιματική αλλαγή δείχνει πλέον τα δόντια της και στη χώρα μας; Ποια η άποψή σας;
«Ας το επαναλάβουμε ακόμη μία φορά, μήπως μπροστά στην αληθινή τραγωδία ηχήσει αλλιώς στον δημόσιο αέρα: η παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση δεν είναι ένα αφήγημα για ευαίσθητους φυσιολάτρες και οικολόγους
. Είναι μία πραγματικότητα, παράλληλη και αλληλοσυνδεόμενη με την οικονομική κρίση, ανάλογης ή και μεγαλύτερης επικινδυνότητας. Η κλιματική αλλαγή, ως κορυφαία έκφανση της απορρύθμισης του παγκόσμιου περιβάλλοντος είναι επίσης γεγονός. Είναι το απτό αποτέλεσμα ενός συγκεκριμένου μοντέλου κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης που συνεχίζει να καταναλώνει τους ήδη εξαντλημένους φυσικούς και ενεργειακούς πόρους του πλανήτη, εκπέμποντας και παράγοντας ταυτόχρονα ρύπους και ουσίες που αποδεδειγμένα απορυθμίζουν τον παγκόσμιο μηχανισμό του κλίματος και όχι μόνο».
Σε αυτές τις αλλαγές μπορούμε να εντάξουμε τις έντονες βροχοπτώσεις που έχουν ως συνέπεια τις πλημμύρες όπως και τις τελευταίες φωτιές στην Ανατολική Αττική;
«Οι αρχικές προγνώσεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μιλούσαν για ακραία καιρικά φαινόμενα, για ερημοποίηση, για αύξηση της στάθμης της θάλασσας, για μεγάλες πυρκαγιές, για πανδημίες, για κατολισθήσεις, για ξηρασίες και πλημμύρες. Μία εντατικοποίηση και επιτάχυνση δηλαδή των φυσικών καταστροφών, σε συνδυασμό, με τις, ούτως ή άλλως εν εξελίξει, μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές αλλαγές, όπως είναι πρώτιστα η κλιματική αλλαγή. Οι περισσότερες από αυτές τις προβλέψεις έχουν λίγο ως πολύ επιβεβαιωθεί. Βέβαια, πρέπει να επισημανθεί ότι η σημαντική αβεβαιότητα που υπεισέρχεται ακόμη στις εκτιμήσεις του μελλοντικού κλίματος από τα παγκόσμια κλιματικά μοντέλα μεταφέρεται και στα αποτελέσματα, προσδίδοντάς τους ένα σημαντικό εύρος διακύμανσης. Ακόμη κι έτσι πάντως οι σχετικές τάσεις και ενδείξεις παραμένουν εξαιρετικά δυσοίωνες για το άμεσο μέλλον».
Μπορείτε να κάνετε μια αναφορά σε επεισόδια ξηρασίας στη Θεσσαλία;
«Στην Ελλάδα η αύξηση του ρυθμού εμφάνισης ανάλογων ακραίων φυσικών φαινομένων είναι επίσης γεγονός: παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας με έντονες καταιγίδες να τις ακολουθούν, θερμότεροι χειμώνες που εναλλάσσονται με εντονότερους καύσωνες, συχνότερες δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες σε μία χώρα με ήδη έντονα τα σημάδια της οικολογικής υποβάθμισης, ή και καταστροφής.
»Σε πρόσφατη μελέτη του Εργαστηρίου Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καταδεικνύεται ότι τα επεισόδια ξηρασίας στην περιοχή της Θεσσαλίας θα διπλασιαστούν την περίοδο 2070-2100, θα έχουν μεγαλύτερη δριμύτητα και διάρκεια και θα πλήξουν μεγαλύτερο ποσοστό έκτασης και για τα δύο κοινωνικοοικονομικά σενάρια κλιματικής αλλαγής. Ανάλογα είναι τα αποτελέσματα και για την πρόβλεψη των πλημμυρικών φαινομένων. Όλα αυτά σε μία γεωγραφική περιοχή με ήδη εντονότατα τα σημάδια οικολογικής υποβάθμισης, στα όρια της ερημοποίησης, ως αποτέλεσμα της τεράστιας ανθρωπογενούς πίεσης που ασκήθηκε στους φυσικούς πόρους της για την κάλυψη των αρδευτικών της δραστηριοτήτων.
»Και βέβαια στην ολιστική λειτουργία των φυσικών οικοσυστημάτων, οι φυσικές καταστροφές αλληλεπιδρούν σε λογική ντόμινο: οι πυρκαγιές επιδεινώνουν την εδαφική διάβρωση, μετατρέποντας τις πλημμυρικές απορροές σε καταστροφική απειλή, ενώ η αδυναμία συγκράτησης των ομβρίων από το διαβρωμένο έδαφος εντείνει τα φαινόμενα λειψυδρίας στις πληγείσες περιοχές. Ταυτόχρονα το μικροκλίμα αλλάζει, αφού περιορίζεται σημαντικά ο εξισορροπητικός για τις θερμοκρασίες ρόλος του φυσικού περιβάλλοντος.
»Τέλος, οι πυρκαγιές μειώνουν τη δασική έκταση, άρα και τη δυνατότητα κατακράτησης των αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ταυτόχρονα οι συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξάνονται σημαντικά, λόγω της εκπομπής αερίων της καύσης, ενισχύοντας έτσι τον μηχανισμό της κλιματικής αλλαγής».
Τα αποτελέσματα σχετικής μελέτης για το υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας που εκπονήθηκε από το ίδιο στο επιστημονικό εργαστήριο, επιβεβαιώνουν ότι τα επί σειρά ετών αρνητικά υδατικά ισοζύγια στις λεκάνες απορροής έχουν οδηγήσει σε εξάντληση, εκτός των ανανεώσιμων και, μεγάλου μέρους των μόνιμων υδατικών αποθεμάτωνΜήπως όλα αυτά αλλάζουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την έννοια της ασφάλειας και προστασίας;
«Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία φυσικά φαινόμενα, σε συνδυασμό με τους αποδυναμωμένους, από την περιβαλλοντική κρίση, οικολογικούς μηχανισμούς άμυνας, αλλάζουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την έννοια της ασφάλειας και προστασίας. Είναι προφανές ότι όσο η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την κρατική αδυναμία καταστολής, τόσο η προσέγγιση θα παραμένει επιφανειακή και θα αγνοεί τις δύο πιο σημαντικές συνιστώσες του προβλήματος: τις πραγματικές αιτίες αφενός και τα μέτρα πρόληψης, αντί της πυροσβεστικής καταστολής αφετέρου.
»Για τις μεν αιτίες, εννοώ τη σοβαρή επιστημονική ανάλυση των φαινομένων που περιγράφουν τον μηχανισμό της κλιματικής αλλαγής και τη σχέση του με τα ακραία φυσικά φαινόμενα. Τα μοντέλα προσομοίωσης και ανάλυσης των φυσικών μηχανισμών (κλιματικά, οικολογικά, υδρολογικά κλπ) θα πρέπει να εφαρμοστούν σε όλες τις περιοχές και να καταλήξουν σε αξιόπιστα επιχειρησιακά συστήματα πρόγνωσης ώστε να καθοριστούν και να ιεραρχηθούν οι δράσεις και τα μέτρα πρόληψης που απαιτούνται για τον περιορισμό των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών, δηλαδή τη δεύτερη συνιστώσα του προβλήματος.
»Απαιτείται σήμερα, επειγόντως, ένα στρατηγικό σχέδιο μεγάλης πνοής που θα αντιμετωπίσει ολιστικά ένα πρόβλημα που άπτεται όλων των τομέων και δραστηριοτήτων της κοινωνικής ζωής: από την υγεία και την παιδεία, μέχρι την ενέργεια, το περιβάλλον, τις κατασκευές, τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
»Απαιτείται λοιπόν ένα ολιστικό σχέδιο-ομπρέλα που, έχοντας ενσωματώσει την κλιματική αλλαγή σε όλες της τις εκφάνσεις, θα περιλαμβάνει από τα έργα της νέας αντιπλημμυρικής προστασίας έως τη νέα δασική στρατηγική και δασοπροστασία και από τη διαχείριση των υδατικών πόρων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, ως τη διαχείριση της ενέργειας, την προστασία των οικοσυστημάτων, τον χωροταξικό σχεδιασμό κλπ.
»Ένα σχέδιο που θα διέπεται από νέες τεχνογνωσίες αλλά και νέες αντιλήψεις, απαλλαγμένο από τις ιδεοληψίες μιας ανάπτυξης που χρεοκόπησε, ηθικά, πολιτικά και ιδεολογικά. Ένα σχέδιο που, θα μπορεί εν τέλει να λειτουργήσει και ως οδηγός για την ανασυγκρότηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων στην κατεύθυνση ενός ριζικού κοινωνικό-οικολογικού μετασχηματισμού της παραγωγής και της κατανάλωσης».
ΑΜΠΕ
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
Εκτιμάτε ότι η κλιματική αλλαγή δείχνει πλέον τα δόντια της και στη χώρα μας; Ποια η άποψή σας;
«Ας το επαναλάβουμε ακόμη μία φορά, μήπως μπροστά στην αληθινή τραγωδία ηχήσει αλλιώς στον δημόσιο αέρα: η παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση δεν είναι ένα αφήγημα για ευαίσθητους φυσιολάτρες και οικολόγους
Σε αυτές τις αλλαγές μπορούμε να εντάξουμε τις έντονες βροχοπτώσεις που έχουν ως συνέπεια τις πλημμύρες όπως και τις τελευταίες φωτιές στην Ανατολική Αττική;
«Οι αρχικές προγνώσεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής μιλούσαν για ακραία καιρικά φαινόμενα, για ερημοποίηση, για αύξηση της στάθμης της θάλασσας, για μεγάλες πυρκαγιές, για πανδημίες, για κατολισθήσεις, για ξηρασίες και πλημμύρες. Μία εντατικοποίηση και επιτάχυνση δηλαδή των φυσικών καταστροφών, σε συνδυασμό, με τις, ούτως ή άλλως εν εξελίξει, μακροπρόθεσμες περιβαλλοντικές αλλαγές, όπως είναι πρώτιστα η κλιματική αλλαγή. Οι περισσότερες από αυτές τις προβλέψεις έχουν λίγο ως πολύ επιβεβαιωθεί. Βέβαια, πρέπει να επισημανθεί ότι η σημαντική αβεβαιότητα που υπεισέρχεται ακόμη στις εκτιμήσεις του μελλοντικού κλίματος από τα παγκόσμια κλιματικά μοντέλα μεταφέρεται και στα αποτελέσματα, προσδίδοντάς τους ένα σημαντικό εύρος διακύμανσης. Ακόμη κι έτσι πάντως οι σχετικές τάσεις και ενδείξεις παραμένουν εξαιρετικά δυσοίωνες για το άμεσο μέλλον».
Μπορείτε να κάνετε μια αναφορά σε επεισόδια ξηρασίας στη Θεσσαλία;
«Στην Ελλάδα η αύξηση του ρυθμού εμφάνισης ανάλογων ακραίων φυσικών φαινομένων είναι επίσης γεγονός: παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας με έντονες καταιγίδες να τις ακολουθούν, θερμότεροι χειμώνες που εναλλάσσονται με εντονότερους καύσωνες, συχνότερες δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες σε μία χώρα με ήδη έντονα τα σημάδια της οικολογικής υποβάθμισης, ή και καταστροφής.
»Σε πρόσφατη μελέτη του Εργαστηρίου Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καταδεικνύεται ότι τα επεισόδια ξηρασίας στην περιοχή της Θεσσαλίας θα διπλασιαστούν την περίοδο 2070-2100, θα έχουν μεγαλύτερη δριμύτητα και διάρκεια και θα πλήξουν μεγαλύτερο ποσοστό έκτασης και για τα δύο κοινωνικοοικονομικά σενάρια κλιματικής αλλαγής. Ανάλογα είναι τα αποτελέσματα και για την πρόβλεψη των πλημμυρικών φαινομένων. Όλα αυτά σε μία γεωγραφική περιοχή με ήδη εντονότατα τα σημάδια οικολογικής υποβάθμισης, στα όρια της ερημοποίησης, ως αποτέλεσμα της τεράστιας ανθρωπογενούς πίεσης που ασκήθηκε στους φυσικούς πόρους της για την κάλυψη των αρδευτικών της δραστηριοτήτων.
»Και βέβαια στην ολιστική λειτουργία των φυσικών οικοσυστημάτων, οι φυσικές καταστροφές αλληλεπιδρούν σε λογική ντόμινο: οι πυρκαγιές επιδεινώνουν την εδαφική διάβρωση, μετατρέποντας τις πλημμυρικές απορροές σε καταστροφική απειλή, ενώ η αδυναμία συγκράτησης των ομβρίων από το διαβρωμένο έδαφος εντείνει τα φαινόμενα λειψυδρίας στις πληγείσες περιοχές. Ταυτόχρονα το μικροκλίμα αλλάζει, αφού περιορίζεται σημαντικά ο εξισορροπητικός για τις θερμοκρασίες ρόλος του φυσικού περιβάλλοντος.
»Τέλος, οι πυρκαγιές μειώνουν τη δασική έκταση, άρα και τη δυνατότητα κατακράτησης των αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ταυτόχρονα οι συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξάνονται σημαντικά, λόγω της εκπομπής αερίων της καύσης, ενισχύοντας έτσι τον μηχανισμό της κλιματικής αλλαγής».
Τα αποτελέσματα σχετικής μελέτης για το υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας που εκπονήθηκε από το ίδιο στο επιστημονικό εργαστήριο, επιβεβαιώνουν ότι τα επί σειρά ετών αρνητικά υδατικά ισοζύγια στις λεκάνες απορροής έχουν οδηγήσει σε εξάντληση, εκτός των ανανεώσιμων και, μεγάλου μέρους των μόνιμων υδατικών αποθεμάτωνΜήπως όλα αυτά αλλάζουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την έννοια της ασφάλειας και προστασίας;
«Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία φυσικά φαινόμενα, σε συνδυασμό με τους αποδυναμωμένους, από την περιβαλλοντική κρίση, οικολογικούς μηχανισμούς άμυνας, αλλάζουν ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την έννοια της ασφάλειας και προστασίας. Είναι προφανές ότι όσο η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από την κρατική αδυναμία καταστολής, τόσο η προσέγγιση θα παραμένει επιφανειακή και θα αγνοεί τις δύο πιο σημαντικές συνιστώσες του προβλήματος: τις πραγματικές αιτίες αφενός και τα μέτρα πρόληψης, αντί της πυροσβεστικής καταστολής αφετέρου.
»Για τις μεν αιτίες, εννοώ τη σοβαρή επιστημονική ανάλυση των φαινομένων που περιγράφουν τον μηχανισμό της κλιματικής αλλαγής και τη σχέση του με τα ακραία φυσικά φαινόμενα. Τα μοντέλα προσομοίωσης και ανάλυσης των φυσικών μηχανισμών (κλιματικά, οικολογικά, υδρολογικά κλπ) θα πρέπει να εφαρμοστούν σε όλες τις περιοχές και να καταλήξουν σε αξιόπιστα επιχειρησιακά συστήματα πρόγνωσης ώστε να καθοριστούν και να ιεραρχηθούν οι δράσεις και τα μέτρα πρόληψης που απαιτούνται για τον περιορισμό των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών, δηλαδή τη δεύτερη συνιστώσα του προβλήματος.
»Απαιτείται σήμερα, επειγόντως, ένα στρατηγικό σχέδιο μεγάλης πνοής που θα αντιμετωπίσει ολιστικά ένα πρόβλημα που άπτεται όλων των τομέων και δραστηριοτήτων της κοινωνικής ζωής: από την υγεία και την παιδεία, μέχρι την ενέργεια, το περιβάλλον, τις κατασκευές, τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
»Απαιτείται λοιπόν ένα ολιστικό σχέδιο-ομπρέλα που, έχοντας ενσωματώσει την κλιματική αλλαγή σε όλες της τις εκφάνσεις, θα περιλαμβάνει από τα έργα της νέας αντιπλημμυρικής προστασίας έως τη νέα δασική στρατηγική και δασοπροστασία και από τη διαχείριση των υδατικών πόρων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, ως τη διαχείριση της ενέργειας, την προστασία των οικοσυστημάτων, τον χωροταξικό σχεδιασμό κλπ.
»Ένα σχέδιο που θα διέπεται από νέες τεχνογνωσίες αλλά και νέες αντιλήψεις, απαλλαγμένο από τις ιδεοληψίες μιας ανάπτυξης που χρεοκόπησε, ηθικά, πολιτικά και ιδεολογικά. Ένα σχέδιο που, θα μπορεί εν τέλει να λειτουργήσει και ως οδηγός για την ανασυγκρότηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων στην κατεύθυνση ενός ριζικού κοινωνικό-οικολογικού μετασχηματισμού της παραγωγής και της κατανάλωσης».
ΑΜΠΕ
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Το πέτρινο δάσος του Shilin
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
