2018-11-16 01:45:10
Προς το Προεδρείο της Βουλής
ΑΝΑΦΟΡΑ
Για τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Οι βουλευτές: Νίκος Μωραΐτης και Νίκος Καραθανασόπουλος
Κατέθεσαν ΑΝΑΦΟΡΑ την επιστολή της Ορνιθολογικής Εταιρείας με την οποία εκφράζει την έντονη εναντίωσή της στη σχεδιαζόμενη ανεξέλεγκτη χωροθέτηση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στα Ακαρνανικά Όρη, περιοχής ύψιστης σημασίας σε βαλκανικό επίπεδο για το απειλούμενο Όρνιο.
Αθήνα 14/11/2018
Οι καταθέτοντες βουλευτές
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ
Θέμα: «Ανεξέλεγκτη χωροθέτηση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα Ακαρνανικά Όρη, περιοχής ύψιστης σημασίας σε βαλκανικό επίπεδο για το απειλούμενο Όρνιο»
Αξιότιμες κυρίες,
αξιότιμοι κύριοι,
Με την παρούσα επιστολή εκφράζουμε την έντονη εναντίωσή μας στη σχεδιαζόμενη επέλαση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στα Ακαρνανικά όρη.
Συγκεκριμένα, στην περιοχή ενδιαφέροντος έχουν πάρει άδεια εγκατάστασης δύο ΑΣΠΗΕ με 35 ανεμογεννήτριες (Α/Γ), συνολικής ισχύος 49,8 MW, άδεια παραγωγής 15 ΑΣΠΗΕ, με 96 Α/Γ, συνολικής ισχύος 216,5 MW, ενώ σε αξιολόγηση βρίσκονται 22 ΑΣΠΗΕ με 83 Α/Γ και συνολική ισχύ 234,4 MW. Οι αιτήσεις για τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ, παρουσιάζονται αναλυτικά στο παράρτημα της παρούσας, καθώς επίσης και χάρτης αποτύπωσης των εν λόγω ΑΣΠΗΕ........ Θέση της Ορνιθολογικής
Η Ορνιθολογική αναγνωρίζει ότι οι ΑΣΠΗΕ αποτελούν μια καθαρή ως προς τις εκπομπές αέριων ρύπων πηγή ενέργειας, η οποία όμως όταν ασκείται σε βιομηχανική κλίμακα έχει σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και την ακεραιότητα του τοπίου.
Κλειδί για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτής της διάσπαρτης και αποκεντρωμένης από τη φύση της, παραγωγικής δραστηριότητας, είναι ο ορθός χωροταξικός σχεδιασμός, και οι σωστές επιλογές σε ότι αφορά στην εγκατάσταση των ΑΣΠΗΕ. Βασικός γνώμονας αυτού του σχεδιασμού οφείλει να είναι η αποφυγή των πλέον ευαίσθητων και ευάλωτων περιοχών από τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ. Σε αυτήν την κατεύθυνση έχει κινηθεί έως σήμερα η πλειονότητα των κρατών μελών της ΕΕ οι περισσότερες προηγμένες χώρες, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία, την Τσεχία, και τη Νορβηγία, όπου έχουν εκπονηθεί προγράμματα χαρτογράφησης των ευαίσθητων στα αιολικά φυσικών περιοχών, οι οποίες και εξαιρούνται από την αδειοδότηση αιολικών πάρκων.
Η σημασία της ορθής χωροθέτησης στο αρχικό στάδιο του σχεδιασμού επισημάνθηκε πολλάκις από τους προσκεκλημένους ξένους ομιλητές στο σεμινάριο «Καλές πρακτικές για τη διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας κατά την ανάπτυξη αιολικών πηγών ενέργειας» που διοργανώθηκε από τον αναπληρωτή Υπουργό κ. Φάμελλο στις 30 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου 2017. Έχει αποδειχθεί διεθνώς, πέραν πάσης αμφισβήτησης, ότι τα πουλιά, και ειδικότερα ορισμένες κατηγορίες ειδών όπως τα αρπακτικά, που χαρακτηρίζονται από αργή ωρίμανση, χαμηλούς αναπαραγωγικούς ρυθμούς και μακρά προσδόκιμα ζωής, κατατάσσονται στα πλέον ευαίσθητα στοιχεία της βιοποικιλότητας στη μη ορθή χωροθέτηση των ΑΣΠΗΕ.
Ειδικότερα, οι επιπτώσεις ενός αιολικού πάρκου στην ορνιθοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνουν:
(α) Άμεση θανάτωση λόγω πρόσκρουσης στις πτέρυγες των ανεμογεννητριών ή στα καλώδια μεταφοράς ρεύματος
(β) Έμμεση απώλεια βιοτόπου λόγω της εκτόπισης των πουλιών και των γραμμών πτήσεων που αυτά χρησιμοποιούν μακριά από τις ανεμογεννήτριες (“barrier effect”)
(γ) Άμεση απώλεια βιοτόπου ως αποτέλεσμα της διάνοιξης ορεινών δρόμων, της κατασκευής των ανεμογεννητριών και των βοηθητικών τους εγκαταστάσεων.
Σε αντίθεση λοιπόν με άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου έχουν μεριμνήσει για παράδειγμα με τη χαρτογράφηση της ευαισθησίας των περιοχών στα αιολικά, ώστε να αποφευχθεί η σύγκρουση από τη μια της πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και από την άλλη της διατήρησης της βιοποικιλότητας, στην Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο. Έχουμε την ανεξέλεγκτη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ σε περιοχές ιδιαίτερα κρίσιμες για τη διατήρηση απειλούμενων ειδών. Χαρακτηριστικό και καταφανές παράδειγμα είναι η επέλαση ΑΣΠΗΕ στα Ακαρνανικά Όρη.
Ειδικά χαρακτηριστικά των Ακαρνανικών Ορέων
Τα Ακαρνανικά όρη αποτελούν μία ιδιόμορφη ομάδα ορεινών όγκων ξεχωριστή από τον κύριο κορμό της Πίνδου. Η μικρή αυτή οροσειρά είναι απομονωμένη και δυσπρόσιτη και έχει μεγάλη οικολογική αξία, λόγω του μεγάλου βαθμού διατήρησης των παραδοσιακών ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην περιοχή. Το σκληρό γεωλογικό υπόστρωμα και το έντονο ανάγλυφο οδήγησαν σε δυσκολία προσπέλασης και σε έλλειψη εκτεταμένου ορεινού δικτύου αγροτικών δρόμων, η οποία με την σειρά της δεν ευνόησε μέχρι σήμερα τη δημιουργία σημαντικών υποδομών. Για τους λόγους αυτούς διατηρείται στην περιοχή ένα εξαιρετικό δείγμα ορεινού πολιτισμικού τοπίου της Μεσογείου, εφάμιλλο ελάχιστων πλέον απομονωμένων ορεινών περιοχών της χώρας μας (όπως της Κρήτης), κυρίως λόγω της παραδοσιακής εξάσκησης της μη σταβλισμένης εκτατικής κτηνοτροφίας. Ακριβώς αυτή η μορφή τοπίου και ήπιας οικονομικής δραστηριότητας είναι που ευνοεί την παρουσία αρπακτικών πουλιών, καθώς τους παρέχει άφθονη τροφή, αλλά και κατάλληλα, απομονωμένα, μη οχλούμενα ενδιαιτήματα (βιότοπους).
Ταυτόχρονα αποδείχθηκε πρόσφατα από συστηματική μελέτη ότι από την περιοχή απουσιάζουν για πολλές δεκαετίες τα μεγάλα άγρια σαρκοφάγα ζώα και ειδικότερα ο λύκος, τα τσακάλι και η αρκούδα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των ζημιών στο ζωικό κεφάλαιο και την επακόλουθη περιορισμένη παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, έτσι που η περιοχή να ομοιάζει οικολογικά περισσότερο με νησιωτική περιοχή παρά με κάποια άλλη της ηπειρωτικής χώρας.
Ορνιθολογική σημασία των Ακαρνανικών Ορέων
Η περιοχή των Ακαρνανικών Ορέων αποτελεί σύμφωνα με την διεθνή οργάνωση Birdlife International «Important Bird Area» (IBA), δηλαδή Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ) με κωδικό «GR090- Όρη Ακαρνανικά». Όμως,τα Ακαρνανικά όρη δεν είναι απλά σημαντική περιοχή για αρπακτικά και είδη χαρακτηριστικά των ανοικτών ορεινών οικοτόπων. Στην περιοχή εκτός του ότι βρίσκεται η μεγαλύτερη εναπομείνασα αποικία όρνιων στην ηπειρωτική Ελλάδα, διαχειμάζουν νεαρά και ανώριμα άτομα από αποικίες των Βαλκανίων, αποτελώντας μάλλον την κύρια περιοχή ενηλικίωσης (που διαρκεί ως και 5 έτη) ενός μεγάλου ποσοστού των όρνιων ολόκληρης της Βαλκανικής χερσονήσου. Στις κύριες απειλές που αντιμετωπίζει η ορνιθοπανίδα της περιοχής αναγνωρίζεται και η σχεδιαζόμενη εγκατάσταση μεγάλου αριθμού ΑΣΠΗΕ γύρω από την αποικία και στις θέσεις τροφοληψίας των όρνιων και των υπόλοιπων αρπακτικών.
Τα Ακαρνανικά όρη αποτελούν μια από τις δύο σημαντικότερες περιοχές παρουσίας των Όρνιων (Gyps fulvus) στην ηπειρωτική χώρα (η άλλη είναι στην ανατολική Θράκη) μετά την κατάρρευση της αποικίας στα στενά του Νέστου στη Θράκη και την Παραμυθιά στη Θεσπρωτία από την παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Το Όρνιο είναι απειλούμενο είδος στην χώρα μας και ο πληθυσμός του στην ηπειρωτική Ελλάδα περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας στην κατηγορία «Κρισίμως Κινδυνεύον» (CR).
Ο πληθυσμός των Όρνιων κατέρρευσε τη δεκαετία του ’90, όταν και εγκαταλείφθηκε το 70% των αποικιών του στην ηπειρωτική Ελλάδα, ως αποτέλεσμα της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων κατά των σαρκοβόρων θηλαστικών. Σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο, τα αιολικά πάρκα αποτελούν σήμερα σημαντική απειλή για το είδος, λόγω της υψηλής πιθανότητας πρόσκρουσης στις ανεμογεννήτριες.
Πριν την δεκαετία του ‘90 τα Όρνια φώλιαζαν σε διάφορες θέσεις γύρω από την περιοχή των Ακαρνανικών (Αστακός, Κανάλα, Βάτος Ξηρομέρου) εκ των οποίων καμία δεν υπάρχει πλέον, ενώ την ίδια τύχη είχαν και βορειότερα οι γνωστές αποικίες της Ηπείρου στα φαράγγια του Άραχθου και του Βίκου.
Μετά το 2000,τέσσερεις ακόμη αποικίες της δυτικής - κεντρικής Ελλάδας εξαφανίσθηκαν (Στενά Καλαμά, Όρη Παραμυθιάς, Στενά Πηνειού στα Τέμπη, Όρη Βάλτου, Στενά Νέστου), με αποτέλεσμα τα Ακαρνανικά Όρη μαζί με την μικρότερη αποικία στην Κλεισούρα Μεσολογγίου να παραμένουν πλέον η μοναδική περιοχή στην ηπειρώτικη Ελλάδα όπου διατηρείται ένας σχετικά βιώσιμος αναπαραγωγικός πληθυσμός, ο οποίος αποτελεί πάνω από το 70% του αναπαραγωγικού πληθυσμού του είδους στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία παρακολούθησης του είδους το 2018, η αποικία αυτή αριθμούσε το ελάχιστο από 4 έως 10 ζευγάρια, αλλά ο συνολικός πληθυσμός μπορεί να ξεπεράσει στην ευρύτερη περιοχή και τα 40 άτομα (για παράδειγμα πάνω από 25 άτομα έχουν καταγραφεί στο Μπούμιστο στις 12/03/2011), ενώ κατά την προηγούμενη δεκαετία πιστεύεται ότι στην περιοχή αναπαράγονταν περισσότερα από 15-20 ζευγάρια.
Για τα Όρνια το Όρος Περγαντή και ο Μπούμιστος αποτελούν τους σημαντικότερους χώρους τροφοληψίας στην περιοχή, κυρίως διότι στα βουνά αυτά και στις γύρω περιοχές διατηρούνται δεκάδες χιλιάδες αιγοπρόβατα και αγελάδες ελευθέρας βοσκής, που εκτρέφονται με τον παραδοσιακό τρόπο της εκτατικής ορεινής κτηνοτροφίας (όπως π.χ. στα χωριά Αρχοντοχώρι και Παναγούλα). Παράλληλα, όλη η ευρύτερη περιοχή της νότιας Πίνδου από τα Τζουμέρκα μέχρι τα Άγραφα περιλαμβάνεται στις καθημερινές πτήσεις των Όρνιων προς αναζήτηση τροφής, καθώς με αφετηρία τα Ακαρνανικά Όρη, τα πουλιά ταξιδεύουν σε αποστάσεις που μπορούν να φτάσουν και τα 200 χιλιόμετρα.
Διεθνής σημασία των Ακαρνανικών για τα Όρνια
Η εξαιρετική αξία των Ακαρνανικών για τη διαχείμαση του Βαλκανικού πληθυσμού των Όρνιων και ιδιαίτερα των χωρών της δυτικής Βαλκανικής αναδεικνύεται σε ετήσια βάση το φθινόπωρο όταν δεκάδες νεαρά και ανώριμα άτομα κατέρχονται από τις υπόλοιπες Βαλκανικές χώρες.
Είναι η πλέον κορυφαία περιοχή των νοτιοδυτικών Βαλκανίων για την προστασία και διατήρηση τους σε ευρύτερο διαβαλκανικό επίπεδο. Επιπροσθέτως, εδώ αποδεδειγμένα ξεχειμωνιάζουν και άλλα απειλούμενα είδη των βορειότερων χωρών (π.χ. Βασιλαετός Aquila heliaca, Μαυρόγυπας Aegypius monachus), κάτι που αποκαλύφθηκε πρόσφατα με την δορυφορική τηλεμετρία.
Η Ελλάδα έχει μεγάλη ευθύνη και διεθνή υποχρέωση για τη διατήρηση του είδους και ιδιαίτερα των νεαρών ατόμων, που είναι πολύ ευαίσθητα σε προσκρούσεις και έχουν υψηλό ποσοστό θνησιμότητας. Το γεγονός αποδεικνύεται εξάλλου και από τις επανειλημμένες παρατηρήσεις σημασμένων Όρνιων που προέρχονται από τις αποικίες της Κροατίας και της Σερβίας. Ιδιαίτερα δε, το τελευταίο έτος όπου πέντε διαφορετικά άτομα, τα οποία έφεραν δορυφορικούς πομπούς απέδειξαν τις παλαιότερες επιστημονικές υποθέσεις, ότι δηλαδή η περιοχή των Ακαρνανικών αποτελεί, μετά την κατάρρευση όλων των υπόλοιπων αποικιών, το κέντρο της δραστηριότητας για την παρουσία των όρνιων σε όλη την οροσειρά της νότιας Πίνδου (ουσιαστικά σε 3 Εθνικά Πάρκα και 15 άλλες προστατευόμενες περιοχές του Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000).
Η περιοχή συντηρεί ακόμα βιώσιμους πληθυσμούς από πολλά άλλα είδη σπάνιων αρπακτικών πέρα από το Όρνιο που απειλούνται με εξαφάνιση από την Ελλάδα και την Ευρώπη, όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και ο Σπιζαετός (Aquila fasciata), τους οποίους, η Ελλάδα έχει υποχρέωση ως χώρα - βάσει ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας - να διατηρήσει. Κύριοι λόγοι για την σημαντική παρουσία των ειδών αυτών είναι η απομόνωση της περιοχής, ο δύσβατος χαρακτήρας, η απουσία υποδομών και ιδιαίτερα εκτεταμένου ορεινού οδικού δικτύου, η διατήρηση της εκτατικής κτηνοτροφίας με χιλιάδες ελεύθερα αιγοπρόβατα και ντόπιες αγελάδες καθώς και η απουσία μεγάλων άγριων σαρκοφάγων θηλαστικών. Ένας επιπλέον λόγος είναι η γειτνίαση με δύο διεθνούς σημασίας υγροτόπους (Αμβρακικός και Μεσολόγγι), όπου παραδοσιακά εδώ και αιώνες εκατοντάδες χιλιάδες μετακινούμενα κτηνοτροφικά ζώα ξεχειμώνιαζαν.
Από τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα διαπιστώνεται γενικότερα ότι η ορεινή αλληλουχία Ακαρνανικά όρη – Αράκυνθος – Βαράσοβα – Κλόκοβα αποτελεί ιδιαίτερα κρίσιμη περιοχή για την διατήρηση των αρπακτικών πουλιών τόσο της Ελλάδας όσο και της νοτιανατολικής Ευρώπης.
Δυστυχώς κυριαρχεί σε κάποιους η άποψη, ότι οι μεγάλοι ορεινοί όγκοι της Πίνδου, σήμερα μάλιστα που έχουν εγκαταλειφθεί τα ορεινά χωριά, θα είναι γεμάτοι αρπακτικά πουλιά. Όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Μεγάλες οροσειρές όπως της Τύμφης, του Σμόλικα ή του Γράμμου κλπ., είναι σχεδόν άδειες από μεγάλα αρπακτικά πουλιά. Τα Όρνια έχουν παντελώς εκλείψει ως αναπαραγόμενο είδος από όλη την Πίνδο, το ίδιο και ο Σπιζαετός. Σε ότι αφορά τον Χρυσαετό, το είδος έχει σημειώσει εμφανή μείωση στις ορεινές εκτάσεις της ηπειρωτικής χώρας, η οποία αναμένεται να επιδεινωθεί με τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ σε κρίσιμες για το είδος περιοχές.
Γενικότερα, η υφιστάμενη δυσμενής κατάσταση τόσο στην εξάπλωση όσο και στην αφθονία των αρπακτικών πουλιών στην ηπειρωτική Ελλάδα καθιστά την προστασία της παραπάνω αλληλουχίας ορεινών όγκων ιδιαίτερα κρίσιμη για τη διατήρηση των πληθυσμών των αρπακτικών σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Μία ανεπαρκής σε έκταση Ζώνη Ειδικής Προστασίας που καλύπτει μικρό μόνο τμήμα της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR90 Όρη Ακαρνανικά» και του κρίσιμου πυρήνα διαβίωσης των προστατευόμενων ειδών, θεσμοθετήθηκε στο δυτικό τμήμα με κωδικό «GR2310011 Όρος Τσέρεκας (Ακαρνανικά)» που καλύπτει μόλις το 12% της έκτασης της ΣΠΠ.
Νομικό προηγούμενο
Η ανάγκη προστασίας της σημαντικής περιοχής για τα πτωματοφάγα αρπακτικά αναγνωρίστηκε και από το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του (ΣτΕ 1542/2017). Συγκεκριμένα, το ΣτΕ έκανε αποδεκτούς τους λόγους ακύρωσης που προέβαλε η Ορνιθολογική ακυρώνοντας την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικού πάρκου 8 ανεμογεννητριών, συνολικής ισχύος 16 MW, και συνοδών έργων οδοποιίας και διασύνδεσης, της εταιρείας «VENERGIA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.», στη θέση “Μπούμιστος” της περιφέρειας των πρώην Δήμων Αλυζίας και Μεδεώνος (ήδη Δήμων Ξηρομέρου και Ακτίου – Βόνιτσας, αντιστοίχως) του Ν. Αιτωλοακαρνανίας.
Λαμβάνοντας υπόψη την αδιαμφισβήτητη σημασία των Ακαρνανικών Ορέων για τα πτωματοφάγα αρπακτικά και συγκεκριμένα για το Όρνιο, του οποίου ο ηπειρωτικός πληθυσμός χαρακτηρίζεται πλέον ως «Κρισίμως Κινδυνεύον» με λιγότερα από 20 ζευγάρια, καλούμε από τις αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους να ενεργήσουν άμεσα για τα ακόλουθα:
-Να απαιτήσουν από τους φορείς εκμετάλλευσης των ΑΣΠΗΕ που έχουν λάβει άδεια παραγωγής και εγκατάστασης να υποβάλλουν συμπληρωματικές μελέτες, υπό το φως των πρόσφατων νέων ορνιθολογικών δεδομένων που αναλύθηκαν εκτενώς ανωτέρω, λαμβάνοντας υπόψιν την Αρχή της Πρόληψης και τον σοβαρό επικείμενο κίνδυνο που δημιουργείται για είδη προστατευόμενα και κρισίμως απειλούμενα, και να λάβουν τα ακόλουθα αναγκαία μέτρα με δικά τους έξοδα πριν και κατά την κατασκευή και λειτουργία των ΑΣΠΗΕ, τα οποία και πρέπει να περιληφθούν στις αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων που θα πρέπει να τροποποιηθούν ανάλογα:
Α. Μέτρα πριν την έναρξη των εργασιών
-Υλοποίηση προγράμματος παρακολούθησης του όρνιου (τουλάχιστον τεσσάρων ενήλικων ατόμων από τον πληθυσμό της περιοχής), μέσω χρήσης δορυφορικών πομπών, το οποίο να ανατεθεί στον Φορέα Διαχείρισης ή σε άλλο κατάλληλο Πανεπιστημιακό/ερευνητικό ίδρυμα. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα και να μη δοθεί άδεια λειτουργίας των ΑΣΠΗΕ, πριν τη συλλογή δεδομένων για τουλάχιστον έναν χρόνο και την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Β.-Συμπληρωματικά μέτρα και όροι κατά την κατασκευή των έργων:
-Μεταφορά των ανεμογεννητριών επί τόπου με τη χρήση οχήματος εφοδιασμένου με υδραυλικό σύστημα ανύψωσης του φορτίου, ικανού να ελίσσεται σε δρόμους περιορισμένου πλάτους, ώστε να αποφευχθεί η διάβρωση και αλλοίωση του φυσικού αναγλύφου μέσω της διάνοιξης δρόμων υπερβολικού πλάτους.
Γ.-Συμπληρωματικά μέτρα και όροι κατά τη λειτουργία των έργων, που θα πρέπει να υλοποιηθούν με μέριμνα και δαπάνες των φορέων εκμετάλλευσης των ΑΣΠΗΕ:
-Συστηματική και διαρκής παρακολούθηση της λειτουργίας των ΑΣΠΗΕ για την ορθή τήρηση των περιβαλλοντικών τους όρων. Η παρακολούθηση να ανατίθεται σε ανεξάρτητο σε σχέση με τους φορείς εκμετάλλευσης, φορέα, για παράδειγμα τον Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων ή κατάλληλο Πανεπιστημιακό/ερευνητικό ίδρυμα.
-Κατασκευή χώρων τροφοληψίας πτωματοφάγων αρπακτικών πτηνών (ΧΤΑΠ), για υποχρεωτική ρίψη των νεκρών ζώων που θα συλλέγονται προληπτικά. Θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα νεκρά ζώα δεν είναι δηλητηριασμένα. Τη λειτουργία του ΧΤΑΠ να την αναλάβει είτε ο Φορέας Διαχείρισης ή το οικείο Δασαρχείο.
-Συστηματική παρακολούθηση του παρακείμενου χώρου των ΑΣΠΗΕ σε ακτίνα τουλάχιστον 3 χλμ. για την απομάκρυνση νεκρών κτηνοτροφικών ζώων και την καταγραφή περιπτώσεων θανάτωσης/τραυματισμού πουλιών ή νυχτερίδων. Η παρακολούθηση να ανατίθεται σε ανεξάρτητο σε σχέση με τους φορείς εκμετάλλευσης, φορέα, για παράδειγμα τον Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου –Ακαρνανικών Ορέων ή κατάλληλο Πανεπιστημιακό/ερευνητικό ίδρυμα.
Παρακαλούμε τις αρμόδιες υπηρεσίες λόγω του επείγοντος της κατάστασης να προβούν άμεσα στα προτεινόμενα άνω μέτρα και τις προτεινόμενες τροποποιήσεις των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Σας ενημερώνουμε ότι επιφυλασσόμαστε σε κάθε περίπτωση να κινηθούμε νομικά εναντίον παντός υπευθύνου σε περίπτωση που το φυσικό κεφάλαιο της περιοχής και τα απειλούμενα είδη της ορνιθοπανίδας παρουσιάσουν οποιαδήποτε αποδεδειγμένη πληθυσμιακή μείωση λόγω προσκρούσεων ή εκτοπισμού ή και θανάτωσής τους από την πλημμελή εφαρμογή της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας κατά την αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία των ΑΣΠΗΕ.
Με εκτίμηση
Κωνσταντίνα Ντεμίρη
Υπεύθυνη Θεμάτων Περιβαλλοντικής Πολιτικής
ximeronews
ΑΝΑΦΟΡΑ
Για τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Οι βουλευτές: Νίκος Μωραΐτης και Νίκος Καραθανασόπουλος
Κατέθεσαν ΑΝΑΦΟΡΑ την επιστολή της Ορνιθολογικής Εταιρείας με την οποία εκφράζει την έντονη εναντίωσή της στη σχεδιαζόμενη ανεξέλεγκτη χωροθέτηση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στα Ακαρνανικά Όρη, περιοχής ύψιστης σημασίας σε βαλκανικό επίπεδο για το απειλούμενο Όρνιο.
Αθήνα 14/11/2018
Οι καταθέτοντες βουλευτές
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ
Θέμα: «Ανεξέλεγκτη χωροθέτηση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα Ακαρνανικά Όρη, περιοχής ύψιστης σημασίας σε βαλκανικό επίπεδο για το απειλούμενο Όρνιο»
Αξιότιμες κυρίες,
αξιότιμοι κύριοι,
Με την παρούσα επιστολή εκφράζουμε την έντονη εναντίωσή μας στη σχεδιαζόμενη επέλαση αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στα Ακαρνανικά όρη.
Συγκεκριμένα, στην περιοχή ενδιαφέροντος έχουν πάρει άδεια εγκατάστασης δύο ΑΣΠΗΕ με 35 ανεμογεννήτριες (Α/Γ), συνολικής ισχύος 49,8 MW, άδεια παραγωγής 15 ΑΣΠΗΕ, με 96 Α/Γ, συνολικής ισχύος 216,5 MW, ενώ σε αξιολόγηση βρίσκονται 22 ΑΣΠΗΕ με 83 Α/Γ και συνολική ισχύ 234,4 MW. Οι αιτήσεις για τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ, παρουσιάζονται αναλυτικά στο παράρτημα της παρούσας, καθώς επίσης και χάρτης αποτύπωσης των εν λόγω ΑΣΠΗΕ........ Θέση της Ορνιθολογικής
Η Ορνιθολογική αναγνωρίζει ότι οι ΑΣΠΗΕ αποτελούν μια καθαρή ως προς τις εκπομπές αέριων ρύπων πηγή ενέργειας, η οποία όμως όταν ασκείται σε βιομηχανική κλίμακα έχει σημαντικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και την ακεραιότητα του τοπίου.
Κλειδί για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτής της διάσπαρτης και αποκεντρωμένης από τη φύση της, παραγωγικής δραστηριότητας, είναι ο ορθός χωροταξικός σχεδιασμός, και οι σωστές επιλογές σε ότι αφορά στην εγκατάσταση των ΑΣΠΗΕ. Βασικός γνώμονας αυτού του σχεδιασμού οφείλει να είναι η αποφυγή των πλέον ευαίσθητων και ευάλωτων περιοχών από τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ. Σε αυτήν την κατεύθυνση έχει κινηθεί έως σήμερα η πλειονότητα των κρατών μελών της ΕΕ οι περισσότερες προηγμένες χώρες, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία, την Τσεχία, και τη Νορβηγία, όπου έχουν εκπονηθεί προγράμματα χαρτογράφησης των ευαίσθητων στα αιολικά φυσικών περιοχών, οι οποίες και εξαιρούνται από την αδειοδότηση αιολικών πάρκων.
Η σημασία της ορθής χωροθέτησης στο αρχικό στάδιο του σχεδιασμού επισημάνθηκε πολλάκις από τους προσκεκλημένους ξένους ομιλητές στο σεμινάριο «Καλές πρακτικές για τη διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας κατά την ανάπτυξη αιολικών πηγών ενέργειας» που διοργανώθηκε από τον αναπληρωτή Υπουργό κ. Φάμελλο στις 30 Νοεμβρίου - 1 Δεκεμβρίου 2017. Έχει αποδειχθεί διεθνώς, πέραν πάσης αμφισβήτησης, ότι τα πουλιά, και ειδικότερα ορισμένες κατηγορίες ειδών όπως τα αρπακτικά, που χαρακτηρίζονται από αργή ωρίμανση, χαμηλούς αναπαραγωγικούς ρυθμούς και μακρά προσδόκιμα ζωής, κατατάσσονται στα πλέον ευαίσθητα στοιχεία της βιοποικιλότητας στη μη ορθή χωροθέτηση των ΑΣΠΗΕ.
Ειδικότερα, οι επιπτώσεις ενός αιολικού πάρκου στην ορνιθοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνουν:
(α) Άμεση θανάτωση λόγω πρόσκρουσης στις πτέρυγες των ανεμογεννητριών ή στα καλώδια μεταφοράς ρεύματος
(β) Έμμεση απώλεια βιοτόπου λόγω της εκτόπισης των πουλιών και των γραμμών πτήσεων που αυτά χρησιμοποιούν μακριά από τις ανεμογεννήτριες (“barrier effect”)
(γ) Άμεση απώλεια βιοτόπου ως αποτέλεσμα της διάνοιξης ορεινών δρόμων, της κατασκευής των ανεμογεννητριών και των βοηθητικών τους εγκαταστάσεων.
Σε αντίθεση λοιπόν με άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου έχουν μεριμνήσει για παράδειγμα με τη χαρτογράφηση της ευαισθησίας των περιοχών στα αιολικά, ώστε να αποφευχθεί η σύγκρουση από τη μια της πολιτικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και από την άλλη της διατήρησης της βιοποικιλότητας, στην Ελλάδα συμβαίνει το αντίθετο. Έχουμε την ανεξέλεγκτη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ σε περιοχές ιδιαίτερα κρίσιμες για τη διατήρηση απειλούμενων ειδών. Χαρακτηριστικό και καταφανές παράδειγμα είναι η επέλαση ΑΣΠΗΕ στα Ακαρνανικά Όρη.
Ειδικά χαρακτηριστικά των Ακαρνανικών Ορέων
Τα Ακαρνανικά όρη αποτελούν μία ιδιόμορφη ομάδα ορεινών όγκων ξεχωριστή από τον κύριο κορμό της Πίνδου. Η μικρή αυτή οροσειρά είναι απομονωμένη και δυσπρόσιτη και έχει μεγάλη οικολογική αξία, λόγω του μεγάλου βαθμού διατήρησης των παραδοσιακών ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην περιοχή. Το σκληρό γεωλογικό υπόστρωμα και το έντονο ανάγλυφο οδήγησαν σε δυσκολία προσπέλασης και σε έλλειψη εκτεταμένου ορεινού δικτύου αγροτικών δρόμων, η οποία με την σειρά της δεν ευνόησε μέχρι σήμερα τη δημιουργία σημαντικών υποδομών. Για τους λόγους αυτούς διατηρείται στην περιοχή ένα εξαιρετικό δείγμα ορεινού πολιτισμικού τοπίου της Μεσογείου, εφάμιλλο ελάχιστων πλέον απομονωμένων ορεινών περιοχών της χώρας μας (όπως της Κρήτης), κυρίως λόγω της παραδοσιακής εξάσκησης της μη σταβλισμένης εκτατικής κτηνοτροφίας. Ακριβώς αυτή η μορφή τοπίου και ήπιας οικονομικής δραστηριότητας είναι που ευνοεί την παρουσία αρπακτικών πουλιών, καθώς τους παρέχει άφθονη τροφή, αλλά και κατάλληλα, απομονωμένα, μη οχλούμενα ενδιαιτήματα (βιότοπους).
Ταυτόχρονα αποδείχθηκε πρόσφατα από συστηματική μελέτη ότι από την περιοχή απουσιάζουν για πολλές δεκαετίες τα μεγάλα άγρια σαρκοφάγα ζώα και ειδικότερα ο λύκος, τα τσακάλι και η αρκούδα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των ζημιών στο ζωικό κεφάλαιο και την επακόλουθη περιορισμένη παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, έτσι που η περιοχή να ομοιάζει οικολογικά περισσότερο με νησιωτική περιοχή παρά με κάποια άλλη της ηπειρωτικής χώρας.
Ορνιθολογική σημασία των Ακαρνανικών Ορέων
Η περιοχή των Ακαρνανικών Ορέων αποτελεί σύμφωνα με την διεθνή οργάνωση Birdlife International «Important Bird Area» (IBA), δηλαδή Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ) με κωδικό «GR090- Όρη Ακαρνανικά». Όμως,τα Ακαρνανικά όρη δεν είναι απλά σημαντική περιοχή για αρπακτικά και είδη χαρακτηριστικά των ανοικτών ορεινών οικοτόπων. Στην περιοχή εκτός του ότι βρίσκεται η μεγαλύτερη εναπομείνασα αποικία όρνιων στην ηπειρωτική Ελλάδα, διαχειμάζουν νεαρά και ανώριμα άτομα από αποικίες των Βαλκανίων, αποτελώντας μάλλον την κύρια περιοχή ενηλικίωσης (που διαρκεί ως και 5 έτη) ενός μεγάλου ποσοστού των όρνιων ολόκληρης της Βαλκανικής χερσονήσου. Στις κύριες απειλές που αντιμετωπίζει η ορνιθοπανίδα της περιοχής αναγνωρίζεται και η σχεδιαζόμενη εγκατάσταση μεγάλου αριθμού ΑΣΠΗΕ γύρω από την αποικία και στις θέσεις τροφοληψίας των όρνιων και των υπόλοιπων αρπακτικών.
Τα Ακαρνανικά όρη αποτελούν μια από τις δύο σημαντικότερες περιοχές παρουσίας των Όρνιων (Gyps fulvus) στην ηπειρωτική χώρα (η άλλη είναι στην ανατολική Θράκη) μετά την κατάρρευση της αποικίας στα στενά του Νέστου στη Θράκη και την Παραμυθιά στη Θεσπρωτία από την παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων. Το Όρνιο είναι απειλούμενο είδος στην χώρα μας και ο πληθυσμός του στην ηπειρωτική Ελλάδα περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας στην κατηγορία «Κρισίμως Κινδυνεύον» (CR).
Ο πληθυσμός των Όρνιων κατέρρευσε τη δεκαετία του ’90, όταν και εγκαταλείφθηκε το 70% των αποικιών του στην ηπειρωτική Ελλάδα, ως αποτέλεσμα της παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων κατά των σαρκοβόρων θηλαστικών. Σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο, τα αιολικά πάρκα αποτελούν σήμερα σημαντική απειλή για το είδος, λόγω της υψηλής πιθανότητας πρόσκρουσης στις ανεμογεννήτριες.
Πριν την δεκαετία του ‘90 τα Όρνια φώλιαζαν σε διάφορες θέσεις γύρω από την περιοχή των Ακαρνανικών (Αστακός, Κανάλα, Βάτος Ξηρομέρου) εκ των οποίων καμία δεν υπάρχει πλέον, ενώ την ίδια τύχη είχαν και βορειότερα οι γνωστές αποικίες της Ηπείρου στα φαράγγια του Άραχθου και του Βίκου.
Μετά το 2000,τέσσερεις ακόμη αποικίες της δυτικής - κεντρικής Ελλάδας εξαφανίσθηκαν (Στενά Καλαμά, Όρη Παραμυθιάς, Στενά Πηνειού στα Τέμπη, Όρη Βάλτου, Στενά Νέστου), με αποτέλεσμα τα Ακαρνανικά Όρη μαζί με την μικρότερη αποικία στην Κλεισούρα Μεσολογγίου να παραμένουν πλέον η μοναδική περιοχή στην ηπειρώτικη Ελλάδα όπου διατηρείται ένας σχετικά βιώσιμος αναπαραγωγικός πληθυσμός, ο οποίος αποτελεί πάνω από το 70% του αναπαραγωγικού πληθυσμού του είδους στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία παρακολούθησης του είδους το 2018, η αποικία αυτή αριθμούσε το ελάχιστο από 4 έως 10 ζευγάρια, αλλά ο συνολικός πληθυσμός μπορεί να ξεπεράσει στην ευρύτερη περιοχή και τα 40 άτομα (για παράδειγμα πάνω από 25 άτομα έχουν καταγραφεί στο Μπούμιστο στις 12/03/2011), ενώ κατά την προηγούμενη δεκαετία πιστεύεται ότι στην περιοχή αναπαράγονταν περισσότερα από 15-20 ζευγάρια.
Για τα Όρνια το Όρος Περγαντή και ο Μπούμιστος αποτελούν τους σημαντικότερους χώρους τροφοληψίας στην περιοχή, κυρίως διότι στα βουνά αυτά και στις γύρω περιοχές διατηρούνται δεκάδες χιλιάδες αιγοπρόβατα και αγελάδες ελευθέρας βοσκής, που εκτρέφονται με τον παραδοσιακό τρόπο της εκτατικής ορεινής κτηνοτροφίας (όπως π.χ. στα χωριά Αρχοντοχώρι και Παναγούλα). Παράλληλα, όλη η ευρύτερη περιοχή της νότιας Πίνδου από τα Τζουμέρκα μέχρι τα Άγραφα περιλαμβάνεται στις καθημερινές πτήσεις των Όρνιων προς αναζήτηση τροφής, καθώς με αφετηρία τα Ακαρνανικά Όρη, τα πουλιά ταξιδεύουν σε αποστάσεις που μπορούν να φτάσουν και τα 200 χιλιόμετρα.
Διεθνής σημασία των Ακαρνανικών για τα Όρνια
Η εξαιρετική αξία των Ακαρνανικών για τη διαχείμαση του Βαλκανικού πληθυσμού των Όρνιων και ιδιαίτερα των χωρών της δυτικής Βαλκανικής αναδεικνύεται σε ετήσια βάση το φθινόπωρο όταν δεκάδες νεαρά και ανώριμα άτομα κατέρχονται από τις υπόλοιπες Βαλκανικές χώρες.
Είναι η πλέον κορυφαία περιοχή των νοτιοδυτικών Βαλκανίων για την προστασία και διατήρηση τους σε ευρύτερο διαβαλκανικό επίπεδο. Επιπροσθέτως, εδώ αποδεδειγμένα ξεχειμωνιάζουν και άλλα απειλούμενα είδη των βορειότερων χωρών (π.χ. Βασιλαετός Aquila heliaca, Μαυρόγυπας Aegypius monachus), κάτι που αποκαλύφθηκε πρόσφατα με την δορυφορική τηλεμετρία.
Η Ελλάδα έχει μεγάλη ευθύνη και διεθνή υποχρέωση για τη διατήρηση του είδους και ιδιαίτερα των νεαρών ατόμων, που είναι πολύ ευαίσθητα σε προσκρούσεις και έχουν υψηλό ποσοστό θνησιμότητας. Το γεγονός αποδεικνύεται εξάλλου και από τις επανειλημμένες παρατηρήσεις σημασμένων Όρνιων που προέρχονται από τις αποικίες της Κροατίας και της Σερβίας. Ιδιαίτερα δε, το τελευταίο έτος όπου πέντε διαφορετικά άτομα, τα οποία έφεραν δορυφορικούς πομπούς απέδειξαν τις παλαιότερες επιστημονικές υποθέσεις, ότι δηλαδή η περιοχή των Ακαρνανικών αποτελεί, μετά την κατάρρευση όλων των υπόλοιπων αποικιών, το κέντρο της δραστηριότητας για την παρουσία των όρνιων σε όλη την οροσειρά της νότιας Πίνδου (ουσιαστικά σε 3 Εθνικά Πάρκα και 15 άλλες προστατευόμενες περιοχές του Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000).
Η περιοχή συντηρεί ακόμα βιώσιμους πληθυσμούς από πολλά άλλα είδη σπάνιων αρπακτικών πέρα από το Όρνιο που απειλούνται με εξαφάνιση από την Ελλάδα και την Ευρώπη, όπως ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και ο Σπιζαετός (Aquila fasciata), τους οποίους, η Ελλάδα έχει υποχρέωση ως χώρα - βάσει ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας - να διατηρήσει. Κύριοι λόγοι για την σημαντική παρουσία των ειδών αυτών είναι η απομόνωση της περιοχής, ο δύσβατος χαρακτήρας, η απουσία υποδομών και ιδιαίτερα εκτεταμένου ορεινού οδικού δικτύου, η διατήρηση της εκτατικής κτηνοτροφίας με χιλιάδες ελεύθερα αιγοπρόβατα και ντόπιες αγελάδες καθώς και η απουσία μεγάλων άγριων σαρκοφάγων θηλαστικών. Ένας επιπλέον λόγος είναι η γειτνίαση με δύο διεθνούς σημασίας υγροτόπους (Αμβρακικός και Μεσολόγγι), όπου παραδοσιακά εδώ και αιώνες εκατοντάδες χιλιάδες μετακινούμενα κτηνοτροφικά ζώα ξεχειμώνιαζαν.
Από τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα διαπιστώνεται γενικότερα ότι η ορεινή αλληλουχία Ακαρνανικά όρη – Αράκυνθος – Βαράσοβα – Κλόκοβα αποτελεί ιδιαίτερα κρίσιμη περιοχή για την διατήρηση των αρπακτικών πουλιών τόσο της Ελλάδας όσο και της νοτιανατολικής Ευρώπης.
Δυστυχώς κυριαρχεί σε κάποιους η άποψη, ότι οι μεγάλοι ορεινοί όγκοι της Πίνδου, σήμερα μάλιστα που έχουν εγκαταλειφθεί τα ορεινά χωριά, θα είναι γεμάτοι αρπακτικά πουλιά. Όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο! Μεγάλες οροσειρές όπως της Τύμφης, του Σμόλικα ή του Γράμμου κλπ., είναι σχεδόν άδειες από μεγάλα αρπακτικά πουλιά. Τα Όρνια έχουν παντελώς εκλείψει ως αναπαραγόμενο είδος από όλη την Πίνδο, το ίδιο και ο Σπιζαετός. Σε ότι αφορά τον Χρυσαετό, το είδος έχει σημειώσει εμφανή μείωση στις ορεινές εκτάσεις της ηπειρωτικής χώρας, η οποία αναμένεται να επιδεινωθεί με τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ σε κρίσιμες για το είδος περιοχές.
Γενικότερα, η υφιστάμενη δυσμενής κατάσταση τόσο στην εξάπλωση όσο και στην αφθονία των αρπακτικών πουλιών στην ηπειρωτική Ελλάδα καθιστά την προστασία της παραπάνω αλληλουχίας ορεινών όγκων ιδιαίτερα κρίσιμη για τη διατήρηση των πληθυσμών των αρπακτικών σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Μία ανεπαρκής σε έκταση Ζώνη Ειδικής Προστασίας που καλύπτει μικρό μόνο τμήμα της Σημαντικής Περιοχής για τα Πουλιά (ΣΠΠ) «GR90 Όρη Ακαρνανικά» και του κρίσιμου πυρήνα διαβίωσης των προστατευόμενων ειδών, θεσμοθετήθηκε στο δυτικό τμήμα με κωδικό «GR2310011 Όρος Τσέρεκας (Ακαρνανικά)» που καλύπτει μόλις το 12% της έκτασης της ΣΠΠ.
Νομικό προηγούμενο
Η ανάγκη προστασίας της σημαντικής περιοχής για τα πτωματοφάγα αρπακτικά αναγνωρίστηκε και από το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφασή του (ΣτΕ 1542/2017). Συγκεκριμένα, το ΣτΕ έκανε αποδεκτούς τους λόγους ακύρωσης που προέβαλε η Ορνιθολογική ακυρώνοντας την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων για την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικού πάρκου 8 ανεμογεννητριών, συνολικής ισχύος 16 MW, και συνοδών έργων οδοποιίας και διασύνδεσης, της εταιρείας «VENERGIA ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε.», στη θέση “Μπούμιστος” της περιφέρειας των πρώην Δήμων Αλυζίας και Μεδεώνος (ήδη Δήμων Ξηρομέρου και Ακτίου – Βόνιτσας, αντιστοίχως) του Ν. Αιτωλοακαρνανίας.
Λαμβάνοντας υπόψη την αδιαμφισβήτητη σημασία των Ακαρνανικών Ορέων για τα πτωματοφάγα αρπακτικά και συγκεκριμένα για το Όρνιο, του οποίου ο ηπειρωτικός πληθυσμός χαρακτηρίζεται πλέον ως «Κρισίμως Κινδυνεύον» με λιγότερα από 20 ζευγάρια, καλούμε από τις αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους να ενεργήσουν άμεσα για τα ακόλουθα:
-Να απαιτήσουν από τους φορείς εκμετάλλευσης των ΑΣΠΗΕ που έχουν λάβει άδεια παραγωγής και εγκατάστασης να υποβάλλουν συμπληρωματικές μελέτες, υπό το φως των πρόσφατων νέων ορνιθολογικών δεδομένων που αναλύθηκαν εκτενώς ανωτέρω, λαμβάνοντας υπόψιν την Αρχή της Πρόληψης και τον σοβαρό επικείμενο κίνδυνο που δημιουργείται για είδη προστατευόμενα και κρισίμως απειλούμενα, και να λάβουν τα ακόλουθα αναγκαία μέτρα με δικά τους έξοδα πριν και κατά την κατασκευή και λειτουργία των ΑΣΠΗΕ, τα οποία και πρέπει να περιληφθούν στις αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων που θα πρέπει να τροποποιηθούν ανάλογα:
Α. Μέτρα πριν την έναρξη των εργασιών
-Υλοποίηση προγράμματος παρακολούθησης του όρνιου (τουλάχιστον τεσσάρων ενήλικων ατόμων από τον πληθυσμό της περιοχής), μέσω χρήσης δορυφορικών πομπών, το οποίο να ανατεθεί στον Φορέα Διαχείρισης ή σε άλλο κατάλληλο Πανεπιστημιακό/ερευνητικό ίδρυμα. Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα και να μη δοθεί άδεια λειτουργίας των ΑΣΠΗΕ, πριν τη συλλογή δεδομένων για τουλάχιστον έναν χρόνο και την εξαγωγή συμπερασμάτων.
Β.-Συμπληρωματικά μέτρα και όροι κατά την κατασκευή των έργων:
-Μεταφορά των ανεμογεννητριών επί τόπου με τη χρήση οχήματος εφοδιασμένου με υδραυλικό σύστημα ανύψωσης του φορτίου, ικανού να ελίσσεται σε δρόμους περιορισμένου πλάτους, ώστε να αποφευχθεί η διάβρωση και αλλοίωση του φυσικού αναγλύφου μέσω της διάνοιξης δρόμων υπερβολικού πλάτους.
Γ.-Συμπληρωματικά μέτρα και όροι κατά τη λειτουργία των έργων, που θα πρέπει να υλοποιηθούν με μέριμνα και δαπάνες των φορέων εκμετάλλευσης των ΑΣΠΗΕ:
-Συστηματική και διαρκής παρακολούθηση της λειτουργίας των ΑΣΠΗΕ για την ορθή τήρηση των περιβαλλοντικών τους όρων. Η παρακολούθηση να ανατίθεται σε ανεξάρτητο σε σχέση με τους φορείς εκμετάλλευσης, φορέα, για παράδειγμα τον Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου – Ακαρνανικών Ορέων ή κατάλληλο Πανεπιστημιακό/ερευνητικό ίδρυμα.
-Κατασκευή χώρων τροφοληψίας πτωματοφάγων αρπακτικών πτηνών (ΧΤΑΠ), για υποχρεωτική ρίψη των νεκρών ζώων που θα συλλέγονται προληπτικά. Θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα νεκρά ζώα δεν είναι δηλητηριασμένα. Τη λειτουργία του ΧΤΑΠ να την αναλάβει είτε ο Φορέας Διαχείρισης ή το οικείο Δασαρχείο.
-Συστηματική παρακολούθηση του παρακείμενου χώρου των ΑΣΠΗΕ σε ακτίνα τουλάχιστον 3 χλμ. για την απομάκρυνση νεκρών κτηνοτροφικών ζώων και την καταγραφή περιπτώσεων θανάτωσης/τραυματισμού πουλιών ή νυχτερίδων. Η παρακολούθηση να ανατίθεται σε ανεξάρτητο σε σχέση με τους φορείς εκμετάλλευσης, φορέα, για παράδειγμα τον Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου –Ακαρνανικών Ορέων ή κατάλληλο Πανεπιστημιακό/ερευνητικό ίδρυμα.
Παρακαλούμε τις αρμόδιες υπηρεσίες λόγω του επείγοντος της κατάστασης να προβούν άμεσα στα προτεινόμενα άνω μέτρα και τις προτεινόμενες τροποποιήσεις των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Σας ενημερώνουμε ότι επιφυλασσόμαστε σε κάθε περίπτωση να κινηθούμε νομικά εναντίον παντός υπευθύνου σε περίπτωση που το φυσικό κεφάλαιο της περιοχής και τα απειλούμενα είδη της ορνιθοπανίδας παρουσιάσουν οποιαδήποτε αποδεδειγμένη πληθυσμιακή μείωση λόγω προσκρούσεων ή εκτοπισμού ή και θανάτωσής τους από την πλημμελή εφαρμογή της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας κατά την αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία των ΑΣΠΗΕ.
Με εκτίμηση
Κωνσταντίνα Ντεμίρη
Υπεύθυνη Θεμάτων Περιβαλλοντικής Πολιτικής
ximeronews
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
