2019-01-20 08:02:07
Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα - Υπάρχουν στερεότυπα εναντίον των γυναικών στην
ελληνική γλώσσα; - Πώς «αντιμετωπίζουν» την γυναίκα τα ελληνικά λεξικά;
Τις τελευταίες μέρες, με αφορμή τη δήλωση του Γάλλου συγγραφέα Yann Moix, ότι «οι γυναίκες 50 ετών και άνω είναι πολύ μεγάλες για να αγαπηθούν», έχουν ξεκινήσει ατέρμονες συζητήσεις, τόσο στη Γαλλία όσο και άλλες χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Έχει δίκιο ο Moix ή όχι;
Βέβαια πρόκειται για ένα θέμα που δεν είναι καινούργιο, τώρα όμως ήρθε στην επιφάνεια με εκκωφαντικό τρόπο.
Με αφορμή τις συζητήσεις γύρω από το θέμα αυτό, σκεφτήκαμε να γράψουμε ένα άρθρο για το ποια είναι η αντιμετώπιση της γυναίκας στον λόγο. Υπάρχουν άραγε στερεότυπα, σεξιστικά και άλλα, όπως λένε πολλές γυναίκες; Και τι γίνεται με τα ελληνικά λεξικά; Μήπως εκεί θα βρούμε μειωτικούς χαρακτηρισμούς για τις γυναίκες, που απάδουν με τον επιστημονικό χαρακτήρα τέτοιων έργων;
Τα παιδιά…και τα κορίτσια
Ήδη από την αρχαιότητα υπήρχαν προκαταλήψεις σε βάρος της γυναίκας. Από το περίφημο «πυρ, γυνή και θάλασσα» (τα τρία κακά του κόσμου), το οποίο έχει κάνει διεθνή καριέρα σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες (Μ. Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία κλπ.) και το αποδιδόμενο στον Πυθαγόρα, ότι η δημιουργία του άνδρα συνδέεται με την τάξη και το φως, ενώ της γυναίκας με το χάος και το σκοτάδι, έως την έκφραση «έχω δυο παιδιά και τρία κορίτσια», την οποία συναντάμε στην Απολλόδωρου Βιβλιοθήκη 3,14,2,1ος-2ος μ.Χ. αι.
Σε πάπυρο του 1ου π.Χ. αιώνα σώζεται επιστολή ενός εργάτη προς την έγκυο γυναίκα του: «Εάν πολλά πολλών τέκης, εάν ην άρσενον, άφες, εάν ην θήλεα, έκβαλε»!
Αυτή η νοοτροπία, που οφείλεται στην πατριαρχική δομή της νεοελληνικής κοινωνίας, έχει φτάσει ως τις μέρες μας, σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας.
Έτσι, παιδιά είναι μόνο τα αγόρια, ενώ τα κορίτσια είναι απλώς κόρες, θυγατέρες ή «τσούπρες» (Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, «ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ»).
Όπως γράφει στο ίδιο βιβλίο ο κορυφαίος σύγχρονος Έλληνας γλωσσολόγος, ένας από τους πιο ενδιαφέροντες επιστημονικούς κλάδους της γλωσσολογίας που άρχισε να αναπτύσσεται με ταχύτατο ρυθμό τα τελευταία χρόνια, είναι αυτός που εξετάζει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη γλώσσα και το φύλο. Πρόκειται για τη λεγόμενη «φεμινιστική γλωσσολογία» (feministische Linguistik), όρος που υπάρχει στον Th. Lewandowski το 1984.
«Μπορεί να χαρακτηριστεί μια γλώσσα ως «σεξιστική» (sexist), ότι δηλαδή έχει προκαταλήψεις απέναντι σε ένα από τα δύο φύλα, κυρίως όμως απέναντι στο γυναικείο ή μήπως είναι οι άνθρωποι εκείνοι οι οποίοι χρησιμοποιούν τη γλώσσα για να εκφράσουν μια ορισμένη στάση απέναντι στον άνδρα ή τη γυναίκα;», αναρωτιέται στη συνέχεια ο Χ. Χαραλαμπάκης.
Δυσφημιστικές λέξεις για την εξωτερική εμφάνιση και τα άτομα…κάποιας ηλικίας
Η αθανασία και η αιώνια νεότητα αποτελούν πανάρχαια επιθυμία του ανθρώπου. Η προχωρημένη ηλικία και οι συνέπειές της, αποτελούν αντικείμενα σχολιασμού.
Ο «ρατσισμός της ηλικίας», δεν υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στη χώρα μας, σε αντίθεση με τις αγγλόφωνες χώρες όπου γίνεται ευρεία χρήση του όρου ageism.
Ένας δύσμορφος άνδρας, χαρακτηρίζεται συχνά ως «κουασιμόδος», ενώ ο όρος «μπάζο» περιγράφει τον πολύ άσχημο άνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου. Για τις γυναίκες, κυρίως, χρησιμοποιείται λέξη «μπαζόλα» (1.370 εμφανίσεις στο Google).
Ένα παχουλό άτομο, χαρακτηρίζεται ως μπόγος, πατσοκοιλιάς (ο άνδρας), φώκια (η γυναίκα) κλπ. Ακόμα πιο ακραίες είναι φράσεις όπως «κεφτές με πόδια» Τα άτομα κάποιας ηλικίας…ακούν ή διαβάζουν πλήθος μειωτικών ή ειρωνικών επιθέτων: σιτεμένος/-η, ξεκουτιασμένος/-η, ξεμωραμένος/-η, πουρό (και πουρόγερος, πουρόγρια), μουστόγρια, σάψαλο κλπ.
Ένας ηλικιωμένος άνδρας που…προσπαθεί να εμφανίζεται ως νέος, λέγεται πουρέιτζερ (και πουροτινέιτζερ), γεροτεκνό κλπ. Γυναίκα κάποιας ηλικίας που αναζητά νεαρούς ερωτικούς συντρόφους, λέγεται τεκνατζού!
Για να επανέλθουμε όμως στον Yann Moix, ας θυμηθούμε την ευρέως χρησιμοποιούμενη τα τελευταία χρόνια λέξη μιλφ (‹αγγλ. milf) (και μιλφάρα), που δηλώνει την ώριμη (όχι σιτεμένη γυναίκα) που αποτελεί αντικείμενο ερωτικού πόθου.
Και για πιο... προχωρημένες ηλικίες υπάρχει το τζιλφ ( anatakti
ελληνική γλώσσα; - Πώς «αντιμετωπίζουν» την γυναίκα τα ελληνικά λεξικά;
Τις τελευταίες μέρες, με αφορμή τη δήλωση του Γάλλου συγγραφέα Yann Moix, ότι «οι γυναίκες 50 ετών και άνω είναι πολύ μεγάλες για να αγαπηθούν», έχουν ξεκινήσει ατέρμονες συζητήσεις, τόσο στη Γαλλία όσο και άλλες χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Έχει δίκιο ο Moix ή όχι;
Βέβαια πρόκειται για ένα θέμα που δεν είναι καινούργιο, τώρα όμως ήρθε στην επιφάνεια με εκκωφαντικό τρόπο.
Με αφορμή τις συζητήσεις γύρω από το θέμα αυτό, σκεφτήκαμε να γράψουμε ένα άρθρο για το ποια είναι η αντιμετώπιση της γυναίκας στον λόγο. Υπάρχουν άραγε στερεότυπα, σεξιστικά και άλλα, όπως λένε πολλές γυναίκες; Και τι γίνεται με τα ελληνικά λεξικά; Μήπως εκεί θα βρούμε μειωτικούς χαρακτηρισμούς για τις γυναίκες, που απάδουν με τον επιστημονικό χαρακτήρα τέτοιων έργων;
Τα παιδιά…και τα κορίτσια
Ήδη από την αρχαιότητα υπήρχαν προκαταλήψεις σε βάρος της γυναίκας. Από το περίφημο «πυρ, γυνή και θάλασσα» (τα τρία κακά του κόσμου), το οποίο έχει κάνει διεθνή καριέρα σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες (Μ. Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία κλπ.) και το αποδιδόμενο στον Πυθαγόρα, ότι η δημιουργία του άνδρα συνδέεται με την τάξη και το φως, ενώ της γυναίκας με το χάος και το σκοτάδι, έως την έκφραση «έχω δυο παιδιά και τρία κορίτσια», την οποία συναντάμε στην Απολλόδωρου Βιβλιοθήκη 3,14,2,1ος-2ος μ.Χ. αι.
Σε πάπυρο του 1ου π.Χ. αιώνα σώζεται επιστολή ενός εργάτη προς την έγκυο γυναίκα του: «Εάν πολλά πολλών τέκης, εάν ην άρσενον, άφες, εάν ην θήλεα, έκβαλε»!
Αυτή η νοοτροπία, που οφείλεται στην πατριαρχική δομή της νεοελληνικής κοινωνίας, έχει φτάσει ως τις μέρες μας, σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας.
Έτσι, παιδιά είναι μόνο τα αγόρια, ενώ τα κορίτσια είναι απλώς κόρες, θυγατέρες ή «τσούπρες» (Χριστόφορος Χαραλαμπάκης, «ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ»).
Όπως γράφει στο ίδιο βιβλίο ο κορυφαίος σύγχρονος Έλληνας γλωσσολόγος, ένας από τους πιο ενδιαφέροντες επιστημονικούς κλάδους της γλωσσολογίας που άρχισε να αναπτύσσεται με ταχύτατο ρυθμό τα τελευταία χρόνια, είναι αυτός που εξετάζει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη γλώσσα και το φύλο. Πρόκειται για τη λεγόμενη «φεμινιστική γλωσσολογία» (feministische Linguistik), όρος που υπάρχει στον Th. Lewandowski το 1984.
«Μπορεί να χαρακτηριστεί μια γλώσσα ως «σεξιστική» (sexist), ότι δηλαδή έχει προκαταλήψεις απέναντι σε ένα από τα δύο φύλα, κυρίως όμως απέναντι στο γυναικείο ή μήπως είναι οι άνθρωποι εκείνοι οι οποίοι χρησιμοποιούν τη γλώσσα για να εκφράσουν μια ορισμένη στάση απέναντι στον άνδρα ή τη γυναίκα;», αναρωτιέται στη συνέχεια ο Χ. Χαραλαμπάκης.
Δυσφημιστικές λέξεις για την εξωτερική εμφάνιση και τα άτομα…κάποιας ηλικίας
Η αθανασία και η αιώνια νεότητα αποτελούν πανάρχαια επιθυμία του ανθρώπου. Η προχωρημένη ηλικία και οι συνέπειές της, αποτελούν αντικείμενα σχολιασμού.
Ο «ρατσισμός της ηλικίας», δεν υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στη χώρα μας, σε αντίθεση με τις αγγλόφωνες χώρες όπου γίνεται ευρεία χρήση του όρου ageism.
Ένας δύσμορφος άνδρας, χαρακτηρίζεται συχνά ως «κουασιμόδος», ενώ ο όρος «μπάζο» περιγράφει τον πολύ άσχημο άνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου. Για τις γυναίκες, κυρίως, χρησιμοποιείται λέξη «μπαζόλα» (1.370 εμφανίσεις στο Google).
Ένα παχουλό άτομο, χαρακτηρίζεται ως μπόγος, πατσοκοιλιάς (ο άνδρας), φώκια (η γυναίκα) κλπ. Ακόμα πιο ακραίες είναι φράσεις όπως «κεφτές με πόδια» Τα άτομα κάποιας ηλικίας…ακούν ή διαβάζουν πλήθος μειωτικών ή ειρωνικών επιθέτων: σιτεμένος/-η, ξεκουτιασμένος/-η, ξεμωραμένος/-η, πουρό (και πουρόγερος, πουρόγρια), μουστόγρια, σάψαλο κλπ.
Ένας ηλικιωμένος άνδρας που…προσπαθεί να εμφανίζεται ως νέος, λέγεται πουρέιτζερ (και πουροτινέιτζερ), γεροτεκνό κλπ. Γυναίκα κάποιας ηλικίας που αναζητά νεαρούς ερωτικούς συντρόφους, λέγεται τεκνατζού!
Για να επανέλθουμε όμως στον Yann Moix, ας θυμηθούμε την ευρέως χρησιμοποιούμενη τα τελευταία χρόνια λέξη μιλφ (‹αγγλ. milf) (και μιλφάρα), που δηλώνει την ώριμη (όχι σιτεμένη γυναίκα) που αποτελεί αντικείμενο ερωτικού πόθου.
Και για πιο... προχωρημένες ηλικίες υπάρχει το τζιλφ ( anatakti
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ευχαριστήρια επιστολή της ΠΟΜΕΝΣ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
