2012-06-10 18:16:54
Meliha Benli Altunisik
Τον περασμένο μήνα, η Σαουδική Αραβία έστρωσε το κόκκινο χαλί για τον Τούρκο Πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η επίσκεψη ήταν ένα ακόμη παράδειγμα του βαθμού βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια.
Ιστορικά, τα δύο έθνη δεν ήταν φιλικά μεταξύ τους, ενώ οι οικονομικές σχέσεις αναπτύχθηκαν μόλις τη δεκαετία του 1970. Η Τουρκία χρειαζόταν το πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας. Από την πλευρά της, η Σαουδική Αραβία χρειαζόταν τον τεράστιο κατασκευαστικό τομέα της Τουρκίας για να χτίσει τις σύγχρονες πόλεις της. Στη δεκαετία του 1990, η κάπως στενή σχέση έγινε πιο απόμακρη. Μετά τον Πόλεμο του Κόλπου, η Σαουδική Αραβία μαζί με την Αίγυπτο και τη Συρία ομαδοποιήθηκαν με την ελπίδα να δημιουργήσουν μια νέα αραβική τάξη.
Διαβάστε περισσότερα Η Δαμασκός, που δεν ήταν σύμμαχος της Άγκυρας την εποχή εκείνη, ήταν σε θέση να χαρακτηρίζει πολλά από τα θέματά της με την Τουρκία ως παναραβικές ανησυχίες
. Κάτω από το τουρκικό τμήμα του Ευφράτη, για παράδειγμα, η Συρία ήταν σε σταθερή αντιπαράθεση με την τουρκική κυβέρνηση για το πόσο νερό θα επιτρέπει να ρέει κατάντη. Το Ιράκ, η Σαουδική Αραβία και η Συρία είχαν ξεκινήσει ακόμα μια επιτυχημένη εκστρατεία για να τερματιστεί η χρηματοδότηση φραγμάτων στην Τουρκία από την Παγκόσμια Τράπεζα μέχρις ότου η Άγκυρα υπέγραψε συμφωνία με τις χώρες που βρίσκονται κάτω από αυτήν για την ροή των υδάτων προς αυτές.
Η εισβολή των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ το 2003 τα άλλαξε όλα αυτά. Η ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν και η επακόλουθη ενίσχυση των ιρακινών σιιτών εμφύσησε τον φόβο στο βασίλειο ότι ο πληθυσμός των σιιτών της Σαουδικής Αραβίας θα ασκήσει πιέσεις για αλλαγή. Από εκεί και πέρα, στο Ριάντ πίστευαν ότι το Ιράν - με τις ενέργειές του στο Ιράκ, τη συμμαχία του με τη Συρία, την υποστήριξή του στη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ και με το εν τη γενέσει πυρηνικό του πρόγραμμα - προσπαθούσε να γίνει ένας περιφερειακός ηγεμόνας. Αντιδρώντας, το Ριάντ άρχισε να οικοδομεί συμμαχίες με κράτη που μοιράζονται τις απόψεις του, έναν «σουνιτικό άξονα» ας πούμε, για την καταπολέμηση του «σιιτικού τόξου».
Η Ιορδανία και η Αίγυπτος φυσικά ταίριαζαν. Αυτές οι χώρες ήταν κυρίως σουνιτικές και καθώς ήταν εξίσου ανήσυχες με την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν αποφασισμένες να αντιμετωπίσουν αυτό που εξελάμβαναν ως τεράστια επιρροή της Τεχεράνης στην περιοχή. Ωστόσο, το Ριάντ προχώρησε ένα βήμα περισσότερο και στόχευσε να στρατολογήσει και την Τουρκία. Ως μια σημαντική περιφερειακή δύναμη, ένα μέλος του ΝΑΤΟ και κυρίως σουνιτική, η Σαουδική Αραβία είδε την Άγκυρα ως ένα πολύτιμο προπύργιο κατά του Ιράν. Το Ριάντ κανονικά θα έπρεπε να ανησυχεί για την παρουσία μιας μη αραβικής δύναμης στην περιοχή που υπονομεύει τη δική της θέση, αλλά θεώρησε την Τουρκία ως ένα μικρότερο κακό σε σύγκριση με το Ιράν.
Έτσι, το 2006, ο Αμπντουλάχ μπιν Αμπντούλ-Αζίζ Αλ-Σαούντ, έγινε ο πρώτος μονάρχης της Σαουδικής Αραβίας που επισκέφθηκε την Τουρκία εδώ και δεκαετίες. Και ακολούθησε άλλη μια επίσκεψη το 2007. Το επόμενο έτος, η Τουρκία και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, που περιλαμβάνει τη Σαουδική Αραβία, ξεκίνησαν ένα στρατηγικό διάλογο για το Ιράν. Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι οικονομικές σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας άνθισαν. Το 2011, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών έφτασε περίπου τα 5 δισ. δολάρια ετησίως. Οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες συνέχισαν να κερδίζουν έδαφος στη Σαουδική Αραβία και ο αριθμός των Σαουδαράβων τουριστών προς την Τουρκία ανήλθε σε 84.000 το 2010.
Όπως και η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία ενδιαφέρθηκε επίσης για την κατάσταση των σουνιτών στο Ιράκ, αν και λιγότερο από θρησκευτικές ανησυχίες όσο από την επιθυμία να κρατήσει ενωμένο το Ιράκ. Η Τουρκία πιστεύει ότι η άνοδος των σιιτών και η κλιμακούμενη βία στο Ιράκ θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε διαίρεση της χώρας κατά μήκος εθνικών γραμμών. Και αν το βόρειο Ιράκ γινόταν ένα ξεχωριστό κουρδικό κράτος, η Άγκυρα φοβόταν ότι οι Κούρδοι της Τουρκίας θα ήθελαν να προσχωρήσουν σε αυτήν. Η Τουρκία, επίσης, ήθελε να περιορίσει τις περιφερειακές φιλοδοξίες του Ιράν. Ωστόσο, ενώ η Άγκυρα ήταν πρόθυμη στα ανοίγματα του Ριάντ, δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να γίνει κεντρικός πυλώνας του νέου άξονα σουνιτών στη Μέση Ανατολή. Αντιθέτως, ως μέρος του δόγματος της εξωτερικής πολιτικής περί «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες», η Τουρκία ήθελε να αντιμετωπίσει τη δύναμη του Ιράν στην περιοχή με ήπιους τρόπους εξισορρόπησης. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα θα μπορούσε να υπονομεύσει την επιρροή της Τεχεράνης στην παλαιστινιακή πολιτική και την κυριαρχία της στο Ιράκ, το Λίβανο και τη Συρία προσεγγίζοντας από μόνη της όλο και περισσότερο αυτά τα κράτη.
Έτσι, αν και η Άγκυρα επεδίωκε βελτίωση των σχέσεών της με τη Σαουδική Αραβία, συνέχισε να ασχολείται με το Ιράν, ιδίως σχετικά με την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Όταν η Σαουδική Αραβία είδε μια πιθανή ιρανική βόμβα ως σοβαρή απειλή και ήθελε να την αποτρέψει με κάθε δυνατό τρόπο, η Τουρκία πίστευε ότι το θέμα θα μπορούσε να επιλυθεί μέσω διαπραγματεύσεων. Ήδη από το 2009, πολλοί στη Σαουδική Αραβία ήταν ολοένα και πιο καχύποπτοι σε αυτό που έβλεπαν ως διπροσωπία της Τουρκίας. Παρότι το Ριάντ συνέχισε την πολιτική της συνεργασίας με την Τουρκία ειδικά στο Ιράκ, συνειδητοποίησε επίσης ότι η Τουρκία δεν θα ήταν ένθερμο μέλος της συμμαχίας που είχε χτίσει με την Αίγυπτο και την Ιορδανία.
Στη συνέχεια ήρθε η αραβική άνοιξη. Η Σαουδική Αραβία ήταν εξαρχής ανήσυχη με το ξέσπασμα της λαϊκής δύναμης του 2011, μήπως ξεχυθεί επίσης στο βασίλειο. Πρώτον, όταν ο Ζινέ ελ-Αμπιντίν Μπεν Αλί κατέφυγε στην Τυνησία, ο ίδιος και η οικογένειά του ήταν καλοδεχούμενοι στη Σαουδική Αραβία. Στη συνέχεια, το Ριάντ μόχθησε για να αποτρέψει την ανατροπή του καθεστώτος του Χόσνι Μουμπάρακ, τον σύμμαχό του στην Αίγυπτο, αλλά εις μάτην. Όμως, κατάφερε να βοηθήσει να κατασταλεί η εξέγερση των σιιτών εναντίον της κυβέρνησης στο γειτονικό σουνιτικό Μπαχρέιν. Μόνο την πτώση του λίβυου ηγέτη Μουαμάρ αλ Καντάφι χαιρέτησε η Σαουδική Αραβία. Οι σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Λιβύης ήταν αρκετά προβληματικές υπό τον Καντάφι, ο οποίος κάποτε κατηγορήθηκε μέχρι και ότι προσπάθησε να δολοφονήσει τον Σαουδάραβα βασιλιά Αμπντουλάχ. Η Τουρκία, φυσικά, πήρε την αντίθετη θέση, υποστηρίζοντας όλες τις εξεγέρσεις, με κάποιο αρχικό δισταγμό στη Λιβύη. Η Άγκυρα ζήτησε επανειλημμένα από τα πολιορκούμενα καθεστώτα της περιοχής να ανταποκριθούν στις λαϊκές απαιτήσεις ή αλλιώς να παραιτηθούν. Οι αποκλίνουσες θέσεις των δύο χωρών φάνηκε να υπονομεύουν την ελπίδα ότι η στρατηγική σχέση τους θα μπορούσε κάποτε να σταθεροποιηθεί.
Και τότε, η Αραβική Άνοιξη έφθασε στη Συρία. Η εξέγερση εκεί δεν έμοιαζε να μπορεί να θέσει την τουρκο-σαουδική προσέγγιση και πάλι στο προσκήνιο. Το Ριάντ πιστεύει ότι η ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ θα μπορούσε να περιορίσει την επιρροή του Ιράν στον αραβικό κόσμο, δεδομένου ότι η Συρία είναι η μόνη αραβική σύμμαχος της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Έτσι, το περασμένο καλοκαίρι, ο Αμπντουλάχ έγινε ο πρώτος άραβας ηγέτης που επέκρινε ανοιχτά το καθεστώς της Συρίας. Από τότε, η Σαουδική Αραβία έχει στηρίξει ενεργά την συριακή αντιπολίτευση, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι ο κόσμος πρέπει να εξοπλίσει τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA), την κύρια στρατιωτική δύναμη της αντιπολίτευσης.
Στην αρχή, η Τουρκία προσπάθησε να πείσει τον Άσαντ να κάνει μεταρρυθμίσεις. Το περασμένο καλοκαίρι, πιστεύοντας ότι οι προσπάθειες αυτές βρίσκονταν σε αδιέξοδο, η Τουρκία υιοθέτησε μια πιο επικριτική θέση. Η Άγκυρα έκανε έκκληση για αλλαγή καθεστώτος στη Συρία με την ενεργό υποστήριξη της αντιπολίτευσης, επέκρινε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την απραξία του και υποστήριξε τη δημιουργία ζωνών ανάσχεσης και ανθρωπιστικών διαδρόμων ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία. Η Τουρκία φιλοξενεί επίσης μια από τις μεγαλύτερες ομάδες της αντιπολίτευσης, το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο καθώς και τον FSA.
Παρά το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία μοιράζονται έναν κοινό στόχο στη Συρία, υπάρχουν κάποιες εντάσεις μεταξύ των θέσεών τους. Πρώτον, για την Τουρκία, η διαχείριση της κρίσης της Συρίας δεν είναι ένας τρόπος για να περιορίσει την επιρροή του Ιράν. Αντ' αυτού, είναι ένα μέσο για να προστατευθεί η Τουρκία από το χάος στα νότια σύνορα της. Πρόσφυγες έχουν ήδη αρχίσει να πλημμυρίζουν την Τουρκία – και όσο περισσότερο χρόνο διαρκεί η σύγκρουση, τόσο μεγαλύτερο είναι το βάρος που θα πρέπει να επωμιστεί η Άγκυρα. Επιπλέον, η επιρροή του Τουρκικού Κουρδικού Κόμματος σε κάποιους Κούρδους της Συρίας ανησυχεί την Άγκυρα.
Επιπλέον, το όραμα της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας για την μετα-Άσαντ Συρία διαφέρει. Η Σαουδική Αραβία υποστηρίζει ένα σουνιτικό ισλαμιστικό καθεστώς και δημιουργεί δεσμούς με τα πιο ριζοσπαστικά στοιχεία στη χώρα. Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, ευνοεί τη συμμετοχή όλων των παραγόντων. Η Άγκυρα βάζει στο παιχνίδι και υποστηρίζει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ενώ πιέζει ταυτόχρονα την Αδελφότητα να δεχτεί μια πιο συμμετοχική και αντιπροσωπευτική Συρία ώστε να αποφευχθεί ένας εμφύλιος πόλεμος στην εποχή μετά την επανάσταση.
Στο μεταξύ, η εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας στη Συρία απειλεί να υπονομεύσει την εξωτερική πολιτική «μηδενικών προβλημάτων» της Τουρκίας. Η Σαουδική Αραβία έχει ήδη χαρακτηρίσει τη σύγκρουση στη Συρία ως σεχταριστική. Έτσι, η στενή συνεργασία της Άγκυρας με το Ριάντ - και τη Συριακή Μουσουλμανική Αδελφότητα – θέτει την Τουρκία πλήρως στο λεγόμενο σουνιτικό στρατόπεδο. Μια τέτοια εξέλιξη θα περιόριζε την ήπια ισχύ της Τουρκίας στην περιοχή. Με άλλα λόγια, παρόλο που οι ευκαιρίες για την επαναπροσέγγιση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας εμφανίζονται από καιρού εις καιρόν, υπάρχουν σκληροί περιορισμοί στη σχέση τους. Επιδιώκουν διαφορετικά πράγματα στην περιοχή και εφαρμόζουν διαφορετικές πολιτικές για την απόκτηση τους. Από την άλλη πλευρά, εφ' όσον υπάρχουν σαφή οικονομικά οφέλη σε αυτή τη διμερή σχέση, αμφότερες οι πλευρές θα αποσιωπήσουν τις διαφορές τους για όσο περισσότερο καιρό μπορούν.
http://www.foreignaffairs.gr/articles/68797/meliha-benli-altunisik/mia-pikri-lykofilia?page=show
Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/137639/meliha-benli-altunisik/bit...
Τον περασμένο μήνα, η Σαουδική Αραβία έστρωσε το κόκκινο χαλί για τον Τούρκο Πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η επίσκεψη ήταν ένα ακόμη παράδειγμα του βαθμού βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών τα τελευταία χρόνια.
Ιστορικά, τα δύο έθνη δεν ήταν φιλικά μεταξύ τους, ενώ οι οικονομικές σχέσεις αναπτύχθηκαν μόλις τη δεκαετία του 1970. Η Τουρκία χρειαζόταν το πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας. Από την πλευρά της, η Σαουδική Αραβία χρειαζόταν τον τεράστιο κατασκευαστικό τομέα της Τουρκίας για να χτίσει τις σύγχρονες πόλεις της. Στη δεκαετία του 1990, η κάπως στενή σχέση έγινε πιο απόμακρη. Μετά τον Πόλεμο του Κόλπου, η Σαουδική Αραβία μαζί με την Αίγυπτο και τη Συρία ομαδοποιήθηκαν με την ελπίδα να δημιουργήσουν μια νέα αραβική τάξη.
Διαβάστε περισσότερα Η Δαμασκός, που δεν ήταν σύμμαχος της Άγκυρας την εποχή εκείνη, ήταν σε θέση να χαρακτηρίζει πολλά από τα θέματά της με την Τουρκία ως παναραβικές ανησυχίες
Η εισβολή των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ιράκ το 2003 τα άλλαξε όλα αυτά. Η ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν και η επακόλουθη ενίσχυση των ιρακινών σιιτών εμφύσησε τον φόβο στο βασίλειο ότι ο πληθυσμός των σιιτών της Σαουδικής Αραβίας θα ασκήσει πιέσεις για αλλαγή. Από εκεί και πέρα, στο Ριάντ πίστευαν ότι το Ιράν - με τις ενέργειές του στο Ιράκ, τη συμμαχία του με τη Συρία, την υποστήριξή του στη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ και με το εν τη γενέσει πυρηνικό του πρόγραμμα - προσπαθούσε να γίνει ένας περιφερειακός ηγεμόνας. Αντιδρώντας, το Ριάντ άρχισε να οικοδομεί συμμαχίες με κράτη που μοιράζονται τις απόψεις του, έναν «σουνιτικό άξονα» ας πούμε, για την καταπολέμηση του «σιιτικού τόξου».
Η Ιορδανία και η Αίγυπτος φυσικά ταίριαζαν. Αυτές οι χώρες ήταν κυρίως σουνιτικές και καθώς ήταν εξίσου ανήσυχες με την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν αποφασισμένες να αντιμετωπίσουν αυτό που εξελάμβαναν ως τεράστια επιρροή της Τεχεράνης στην περιοχή. Ωστόσο, το Ριάντ προχώρησε ένα βήμα περισσότερο και στόχευσε να στρατολογήσει και την Τουρκία. Ως μια σημαντική περιφερειακή δύναμη, ένα μέλος του ΝΑΤΟ και κυρίως σουνιτική, η Σαουδική Αραβία είδε την Άγκυρα ως ένα πολύτιμο προπύργιο κατά του Ιράν. Το Ριάντ κανονικά θα έπρεπε να ανησυχεί για την παρουσία μιας μη αραβικής δύναμης στην περιοχή που υπονομεύει τη δική της θέση, αλλά θεώρησε την Τουρκία ως ένα μικρότερο κακό σε σύγκριση με το Ιράν.
Έτσι, το 2006, ο Αμπντουλάχ μπιν Αμπντούλ-Αζίζ Αλ-Σαούντ, έγινε ο πρώτος μονάρχης της Σαουδικής Αραβίας που επισκέφθηκε την Τουρκία εδώ και δεκαετίες. Και ακολούθησε άλλη μια επίσκεψη το 2007. Το επόμενο έτος, η Τουρκία και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, που περιλαμβάνει τη Σαουδική Αραβία, ξεκίνησαν ένα στρατηγικό διάλογο για το Ιράν. Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι οικονομικές σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας άνθισαν. Το 2011, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών έφτασε περίπου τα 5 δισ. δολάρια ετησίως. Οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες συνέχισαν να κερδίζουν έδαφος στη Σαουδική Αραβία και ο αριθμός των Σαουδαράβων τουριστών προς την Τουρκία ανήλθε σε 84.000 το 2010.
Όπως και η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία ενδιαφέρθηκε επίσης για την κατάσταση των σουνιτών στο Ιράκ, αν και λιγότερο από θρησκευτικές ανησυχίες όσο από την επιθυμία να κρατήσει ενωμένο το Ιράκ. Η Τουρκία πιστεύει ότι η άνοδος των σιιτών και η κλιμακούμενη βία στο Ιράκ θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε διαίρεση της χώρας κατά μήκος εθνικών γραμμών. Και αν το βόρειο Ιράκ γινόταν ένα ξεχωριστό κουρδικό κράτος, η Άγκυρα φοβόταν ότι οι Κούρδοι της Τουρκίας θα ήθελαν να προσχωρήσουν σε αυτήν. Η Τουρκία, επίσης, ήθελε να περιορίσει τις περιφερειακές φιλοδοξίες του Ιράν. Ωστόσο, ενώ η Άγκυρα ήταν πρόθυμη στα ανοίγματα του Ριάντ, δεν είχε κανένα ενδιαφέρον να γίνει κεντρικός πυλώνας του νέου άξονα σουνιτών στη Μέση Ανατολή. Αντιθέτως, ως μέρος του δόγματος της εξωτερικής πολιτικής περί «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες», η Τουρκία ήθελε να αντιμετωπίσει τη δύναμη του Ιράν στην περιοχή με ήπιους τρόπους εξισορρόπησης. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα θα μπορούσε να υπονομεύσει την επιρροή της Τεχεράνης στην παλαιστινιακή πολιτική και την κυριαρχία της στο Ιράκ, το Λίβανο και τη Συρία προσεγγίζοντας από μόνη της όλο και περισσότερο αυτά τα κράτη.
Έτσι, αν και η Άγκυρα επεδίωκε βελτίωση των σχέσεών της με τη Σαουδική Αραβία, συνέχισε να ασχολείται με το Ιράν, ιδίως σχετικά με την ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης. Όταν η Σαουδική Αραβία είδε μια πιθανή ιρανική βόμβα ως σοβαρή απειλή και ήθελε να την αποτρέψει με κάθε δυνατό τρόπο, η Τουρκία πίστευε ότι το θέμα θα μπορούσε να επιλυθεί μέσω διαπραγματεύσεων. Ήδη από το 2009, πολλοί στη Σαουδική Αραβία ήταν ολοένα και πιο καχύποπτοι σε αυτό που έβλεπαν ως διπροσωπία της Τουρκίας. Παρότι το Ριάντ συνέχισε την πολιτική της συνεργασίας με την Τουρκία ειδικά στο Ιράκ, συνειδητοποίησε επίσης ότι η Τουρκία δεν θα ήταν ένθερμο μέλος της συμμαχίας που είχε χτίσει με την Αίγυπτο και την Ιορδανία.
Στη συνέχεια ήρθε η αραβική άνοιξη. Η Σαουδική Αραβία ήταν εξαρχής ανήσυχη με το ξέσπασμα της λαϊκής δύναμης του 2011, μήπως ξεχυθεί επίσης στο βασίλειο. Πρώτον, όταν ο Ζινέ ελ-Αμπιντίν Μπεν Αλί κατέφυγε στην Τυνησία, ο ίδιος και η οικογένειά του ήταν καλοδεχούμενοι στη Σαουδική Αραβία. Στη συνέχεια, το Ριάντ μόχθησε για να αποτρέψει την ανατροπή του καθεστώτος του Χόσνι Μουμπάρακ, τον σύμμαχό του στην Αίγυπτο, αλλά εις μάτην. Όμως, κατάφερε να βοηθήσει να κατασταλεί η εξέγερση των σιιτών εναντίον της κυβέρνησης στο γειτονικό σουνιτικό Μπαχρέιν. Μόνο την πτώση του λίβυου ηγέτη Μουαμάρ αλ Καντάφι χαιρέτησε η Σαουδική Αραβία. Οι σχέσεις Σαουδικής Αραβίας και Λιβύης ήταν αρκετά προβληματικές υπό τον Καντάφι, ο οποίος κάποτε κατηγορήθηκε μέχρι και ότι προσπάθησε να δολοφονήσει τον Σαουδάραβα βασιλιά Αμπντουλάχ. Η Τουρκία, φυσικά, πήρε την αντίθετη θέση, υποστηρίζοντας όλες τις εξεγέρσεις, με κάποιο αρχικό δισταγμό στη Λιβύη. Η Άγκυρα ζήτησε επανειλημμένα από τα πολιορκούμενα καθεστώτα της περιοχής να ανταποκριθούν στις λαϊκές απαιτήσεις ή αλλιώς να παραιτηθούν. Οι αποκλίνουσες θέσεις των δύο χωρών φάνηκε να υπονομεύουν την ελπίδα ότι η στρατηγική σχέση τους θα μπορούσε κάποτε να σταθεροποιηθεί.
Και τότε, η Αραβική Άνοιξη έφθασε στη Συρία. Η εξέγερση εκεί δεν έμοιαζε να μπορεί να θέσει την τουρκο-σαουδική προσέγγιση και πάλι στο προσκήνιο. Το Ριάντ πιστεύει ότι η ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ-Άσαντ θα μπορούσε να περιορίσει την επιρροή του Ιράν στον αραβικό κόσμο, δεδομένου ότι η Συρία είναι η μόνη αραβική σύμμαχος της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Έτσι, το περασμένο καλοκαίρι, ο Αμπντουλάχ έγινε ο πρώτος άραβας ηγέτης που επέκρινε ανοιχτά το καθεστώς της Συρίας. Από τότε, η Σαουδική Αραβία έχει στηρίξει ενεργά την συριακή αντιπολίτευση, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων ότι ο κόσμος πρέπει να εξοπλίσει τον Ελεύθερο Συριακό Στρατό (FSA), την κύρια στρατιωτική δύναμη της αντιπολίτευσης.
Στην αρχή, η Τουρκία προσπάθησε να πείσει τον Άσαντ να κάνει μεταρρυθμίσεις. Το περασμένο καλοκαίρι, πιστεύοντας ότι οι προσπάθειες αυτές βρίσκονταν σε αδιέξοδο, η Τουρκία υιοθέτησε μια πιο επικριτική θέση. Η Άγκυρα έκανε έκκληση για αλλαγή καθεστώτος στη Συρία με την ενεργό υποστήριξη της αντιπολίτευσης, επέκρινε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την απραξία του και υποστήριξε τη δημιουργία ζωνών ανάσχεσης και ανθρωπιστικών διαδρόμων ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία. Η Τουρκία φιλοξενεί επίσης μια από τις μεγαλύτερες ομάδες της αντιπολίτευσης, το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο καθώς και τον FSA.
Παρά το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία μοιράζονται έναν κοινό στόχο στη Συρία, υπάρχουν κάποιες εντάσεις μεταξύ των θέσεών τους. Πρώτον, για την Τουρκία, η διαχείριση της κρίσης της Συρίας δεν είναι ένας τρόπος για να περιορίσει την επιρροή του Ιράν. Αντ' αυτού, είναι ένα μέσο για να προστατευθεί η Τουρκία από το χάος στα νότια σύνορα της. Πρόσφυγες έχουν ήδη αρχίσει να πλημμυρίζουν την Τουρκία – και όσο περισσότερο χρόνο διαρκεί η σύγκρουση, τόσο μεγαλύτερο είναι το βάρος που θα πρέπει να επωμιστεί η Άγκυρα. Επιπλέον, η επιρροή του Τουρκικού Κουρδικού Κόμματος σε κάποιους Κούρδους της Συρίας ανησυχεί την Άγκυρα.
Επιπλέον, το όραμα της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας για την μετα-Άσαντ Συρία διαφέρει. Η Σαουδική Αραβία υποστηρίζει ένα σουνιτικό ισλαμιστικό καθεστώς και δημιουργεί δεσμούς με τα πιο ριζοσπαστικά στοιχεία στη χώρα. Η Τουρκία, από την άλλη πλευρά, ευνοεί τη συμμετοχή όλων των παραγόντων. Η Άγκυρα βάζει στο παιχνίδι και υποστηρίζει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ενώ πιέζει ταυτόχρονα την Αδελφότητα να δεχτεί μια πιο συμμετοχική και αντιπροσωπευτική Συρία ώστε να αποφευχθεί ένας εμφύλιος πόλεμος στην εποχή μετά την επανάσταση.
Στο μεταξύ, η εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας στη Συρία απειλεί να υπονομεύσει την εξωτερική πολιτική «μηδενικών προβλημάτων» της Τουρκίας. Η Σαουδική Αραβία έχει ήδη χαρακτηρίσει τη σύγκρουση στη Συρία ως σεχταριστική. Έτσι, η στενή συνεργασία της Άγκυρας με το Ριάντ - και τη Συριακή Μουσουλμανική Αδελφότητα – θέτει την Τουρκία πλήρως στο λεγόμενο σουνιτικό στρατόπεδο. Μια τέτοια εξέλιξη θα περιόριζε την ήπια ισχύ της Τουρκίας στην περιοχή. Με άλλα λόγια, παρόλο που οι ευκαιρίες για την επαναπροσέγγιση μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και της Τουρκίας εμφανίζονται από καιρού εις καιρόν, υπάρχουν σκληροί περιορισμοί στη σχέση τους. Επιδιώκουν διαφορετικά πράγματα στην περιοχή και εφαρμόζουν διαφορετικές πολιτικές για την απόκτηση τους. Από την άλλη πλευρά, εφ' όσον υπάρχουν σαφή οικονομικά οφέλη σε αυτή τη διμερή σχέση, αμφότερες οι πλευρές θα αποσιωπήσουν τις διαφορές τους για όσο περισσότερο καιρό μπορούν.
http://www.foreignaffairs.gr/articles/68797/meliha-benli-altunisik/mia-pikri-lykofilia?page=show
Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/137639/meliha-benli-altunisik/bit...
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
''ΕΧΘΡΟΣ'' ΤΟΥ ΟΛΑΝΤ Η ΑΠΟΧΗ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η απάντηση του Καρατζαφέρη στον Ψωμιάδη
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Επίθεση Φαήλου στη Δούρου: Δεν είσαι και επιζήσα του ολοκαυτώματος [TWITTER]](https://images.newsnowgreece.com/12/122801/epithesi-failou-sti-dourou-den-eisai-kai-epizisa-tou-olokaftomatos-TWITTER-1-124x78.jpg)
