2019-02-24 11:37:00
«Το ζήτημα δεν αφορά εντέλει μόνο δύο οικοδομές, αλλά θίγεται σοβαρό θέμα επανεξέτασης των γενικών όρων πολεοδομικής οργάνωσης του χώρου κοντά στον βράχο της Ακρόπολης» τονίζει η Υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, στη συνέντευξη της στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων μιλώντας για τις άδειες ανέγερσης των δύο πολυώροφων κτιρίων στην περιοχή της Ακρόπολης. Σε ερώτηση σχετικά με τα μνημεία του Δημοσίου που χρονολογούνται μετά το 1453 και τη θεσμική θωράκιση τους, η Μ. Ζορμπά απαντά ότι «σύντομα θα νομοθετηθεί» και πως έχει γίνει σχολαστική νομοπαρασκευαστική εργασία.
Η Υπουργός μιλά στο ΑΜΠΕ για την «Πολιτισμική δημοκρατία» με αφορμή και τη δημόσια συζήτηση που θα διεξαχθεί με πρωτοβουλία της ίδιας την ερχόμενη Τετάρτη 27/2 ώρα 17:00 στο αμφιθέατρο «Α. Αργυριάδη» του ΕΚΠΑ. «Χωρίς πολιτικές πολιτισμού η πολιτική δημοκρατία κινδυνεύει να μείνει απελπιστικά περιορισμένη» τονίζει και σημειώνει ότι «χρειάζονται σύνθετες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πάνω σε ένα σχέδιο ανασυγκρότησης του πολιτισμικού κεφαλαίου της χώρας για να αλλάξει η κουλτούρα της καθημερινής ζωής».
«Η οικονομική κρίση προκάλεσε ένα συγκρουσιακό περιβάλλον που εντοπίζεται συνήθως στο επίπεδο του πολιτικού λόγου αλλά αφορά πρωτίστως το κοινωνικοπολιτισμικό πεδίο. Σ΄ αυτό, θα πρέπει να αναζητηθούν τα μεγάλα διακυβεύματα που αφορούν την πολιτισμική δημοκρατία και που συνδέονται με την κουλτούρα της καθημερινής ζωής, το λόγο, τους κανόνες συμβίωσης, αλλά έχουν επίσης πολιτική και θεσμική διάσταση» και προσθέτει πως «η προσπάθεια που γίνεται στο υπουργείο Πολιτισμού τους τελευταίους έξι μήνες είναι να εντάξουμε στην κυβερνητική ατζέντα με μεγαλύτερη ένταση τον σύγχρονο πολιτισμό ως έννοια, ως πολιτική και ως πρακτική».
Πώς ορίζετε την πολιτισμική δημοκρατία στις μέρες μας μέσα σ' αυτό το συγκρουσιακό πλαίσιο που ζούμε;
Η πολιτισμική δημοκρατία αποτελεί στις μέρες μας το βασικό διακύβευμα των σύγχρονων δημοκρατιών. Χωρίς πολιτικές πολιτισμού η πολιτική δημοκρατία κινδυνεύει να μείνει απελπιστικά περιορισμένη. Τι γίνεται, συνεπώς, με τον πολιτισμό της καθημερινής ζωής, εκεί που η συμβίωση κινδυνεύει να μετατραπεί σε ζούγκλα; Σε όσα δεν περιλαμβάνει ο νόμος; Εκεί που ο νόμος δεν είναι παρών; Δηλαδή στις νοοτροπίες, στις συμπεριφορές και τις στάσεις των πολιτών ή ακόμη και μέσα στον ιδιωτικό χώρο;
Η πολιτισμική δημοκρατία αφορά όλο το φάσμα της κοινωνίας, αλλά δίνει εξετάσεις κυρίως όταν συνδέεται με τα μεγάλα ζητήματα της σχέσης του πολιτισμού με τις αποκλεισμένες ομάδες του πληθυσμού. Εκεί όπου υπάρχει έλλειμμα του κράτους, εκεί όπου ο δημόσιος χώρος είναι εύθραυστος, περιορισμένος ή υπονομευμένος. Αντίθετα, κερδίζει έδαφος σε κοινωνίες με λιγότερες ανισότητες, με μικρότερη περιφερειακή ασυμμετρία, λιγότερες διακρίσεις σε βάρος των ευάλωτων ομάδων όπως είναι οι φτωχοί, οι λιγότερο εγγράμματοι, οι ΑμεΑ, οι Ρομά, οι πρόσφυγες, οι μετανάστες. Αρκεί να ακολουθήσουμε τα κοινωνικοπολιτισμικά φαινόμενα της αλαζονείας του πλούτου και της επίδειξης, των προκαταλήψεων, της περιφρόνησης του κοινωνικού και του συλλογικού, της έλλειψης σεβασμού στα δικαιώματα του άλλου, της ξενοφοβίας, του ρατσισμού, του σεξισμού, της ομοφοβίας για να ανακαλύψουμε τη διαστρωμάτωση και το εύρος παραβίασης της πολιτισμικής δημοκρατίας.
Ο εκφοβισμός μέσα και έξω από το σχολείο, η βία στα γήπεδα, τα ρατσιστικά και τα εγκλήματα έμφυλης βίας, η κακοποίηση ανηλίκων, όλες εν γένει οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν λύνονται με μεγαλύτερη αστυνόμευση ή δικαστικές ποινές. Απαιτείται να ιδωθούν κάτω από το πρίσμα της πολιτισμικής τους διάστασης για να φανεί το πραγματικό τους μέγεθος, οι επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων, ιδιαίτερα των παιδιών και των πιο νέων, ώστε να δημιουργηθούν και οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για να μειωθούν και να εξαλειφθούν αυτά τα φαινόμενα.
Η οικονομική κρίση προκάλεσε όντως ένα συγκρουσιακό περιβάλλον που εντοπίζεται συνήθως στο επίπεδο του πολιτικού λόγου αλλά αφορά πρωτίστως το κοινωνικοπολιτισμικό πεδίο. Σ΄ αυτό, θα πρέπει να αναζητηθούν τα μεγάλα διακυβεύματα που αφορούν την πολιτισμική δημοκρατία και που συνδέονται με την κουλτούρα της καθημερινής ζωής, το λόγο, τους κανόνες συμβίωσης, αλλά έχουν επίσης πολιτική και θεσμική διάσταση.
Θα θέλατε να μας δώσετε κάποια αντιπροσωπευτικά παραδείγματα εφαρμοσμένης πολιτισμικής δημοκρατίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη;
Η πολιτισμική δημοκρατία μετριέται καταρχάς με θεσμικούς όρους. Η διαφάνεια, ο χρόνος της δικαιοσύνης, η αρτιότητα των απαντήσεων του Δημοσίου, είναι σημαντικές προϋποθέσεις της πολιτισμικής δημοκρατίας. Η λειτουργία της Βουλής και ο πολιτικός λόγος παίζουν σημαντικό ρόλο. Η τηλεόραση της Βουλής υπήρξε ένα κρίσιμο βήμα πολιτισμικής δημοκρατίας. Το ίδιο και η δημοσιότητα των δημοτικών συμβουλίων, ορισμένες ηλεκτρονικές λειτουργίες της δημόσιας διοίκησης, η δημοσίευση των πρακτικών των Δ.Σ., το ΑΣΕΠ, ο Συνήγορος του Πολίτη, όλα όσα πείθουν ότι λειτουργούν με ακρίβεια, διαφάνεια εξίσου για όλους χωρίς εξαιρέσεις. Όλα όσα κάνουν τους πολίτες να αισθάνονται αξιοπρέπεια. Επίσης η πολιτισμική δημοκρατία μετριέται με πολιτιστικές πρακτικές και την ατομική ή συλλογική συμμετοχή στις πολιτιστικές δραστηριότητες, την κατανάλωση πολιτιστικών υπηρεσιών και αγαθών.
Αλλά η πολιτισμική δημοκρατία μετριέται κυρίως εκ του αποτελέσματος, με όρους καθημερινής ζωής, εκεί βρίσκει εφαρμογή και αξιολογείται. Είναι ο κατεξοχήν πολιτισμός της κοινωνίας μας, οι σχέσεις και η διαμόρφωση των νέων υποκειμένων, οι κανόνες συμβίωσης, η ανθεκτικότητα, οι προσδοκίες και ο σχεδιασμός του μέλλοντος. Δεν είναι η παλιά απλή ευγένεια, μια αστική συμπεριφορά ή καταδεκτικότητα, αλλά η βαθιά πεποίθηση της αλληλεγγύης στον άλλο, η συνειδητοποίηση του πλαισίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα οποία εντάσσονται και τα πολιτισμικά, ο οραματισμός μιας κοινωνίας της συμπερίληψης που οδηγεί τις καθημερινές πρακτικές μας, η τάση προς το άνοιγμα στο διαφορετικό με γνώση και αυτοπεποίθηση έναντι του φόβου και της αβεβαιότητας.
Η ατμόσφαιρα και η κουλτούρα της καθημερινής συμβίωσης. Όποιος και όποια δεν παρκάρει πάνω στις γραμμές ΑΜΕΑ, όποιος/α εκφράζεται απέναντι στις γυναίκες ως ανθρώπους και όχι σαν αντικείμενα, όποιος/α αντιμετωπίζει τους Ρομά χωρίς προκαταλήψεις και δεν σκέφτεται όταν τους συναντά ότι θα τον ληστέψουν, όποιος/α δεν νιώθει ανώτερος/η για το επάγγελμα ή την καταγωγή του, όποιος δεν νιώθει τον πειρασμό να εκπολιτίσει τους βαρβάρους, όποιος αφήνει τα παιδιά να εκφραστούν ελεύθερα και χωρίς φόβο, όποιος δεν υποπτεύεται ότι κινδυνεύει επειδή αυτός που περπατά πίσω του είναι έγχρωμος ή μιλάει άλλη γλώσσα, όποιος δεν θεωρεί τους μουσουλμάνους τρομοκράτες εξ ορισμού, όποιος χαίρεται που η τάξη των παιδιών του έχει και προσφυγάκια, όποιος αντιλαμβάνεται ότι τα τείχη δεν είναι ο κατάλληλος τρόπος να αποκλείονται στα σύνορα οι μετανάστες είναι πολίτης που συμβάλει με τον τρόπο του στην πολιτισμική δημοκρατία.
Η παραχώρηση της ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών, η πρόσβασή τους σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και όχι μόνο στις κατώτερες, ο σεβασμός των διαφορετικών γλωσσών στην κοινωνία μας, η εκτίμηση των παιδιών ξένης καταγωγής που αριστεύουν και σηκώνουν την ελληνική σημαία, αυτά είναι εφαρμοσμένη πολιτισμική δημοκρατία.
Υπάρχουν κάποιοι τομείς αιχμής όπου θα μπορούσαν να γίνουν παρεμβάσεις που θα φέρουν αυτή την αλλαγή κουλτούρας της καθημερινής ζωής στην οποία αναφέρεστε; Μπορείτε να μας δώσετε κάποιο θετικό ή αρνητικό παράδειγμα;
Χρειάζονται σύνθετες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πάνω σε ένα σχέδιο ανασυγκρότησης του πολιτισμικού κεφαλαίου της χώρας για να αλλάξει η κουλτούρα της καθημερινής ζωής. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να σχεδιαστούν σε βάθος χρόνου, να διαθέτουν ευρύτερη πολιτική συναίνεση, να στηρίζονται σε έρευνες και κοινωνιολογικές μελέτες και να διαθέτουν ευρύ φάσμα συνεργειών που θα εμπλέκουν όλα σχεδόν τα Υπουργεία.
Μια τέτοια παρέμβαση κάνουμε με το νομοσχέδιο που έχουμε ετοιμάσει σχετικά με την Περιφερειακή πολιτική του σύγχρονου πολιτισμού. Με αυτό, οι διευθύνσεις σύγχρονου πολιτισμού του υπουργείου που θα δημιουργηθούν σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, θα δικτυώσουν τους οργανισμούς και φορείς και θα υποστηρίξουν Επιχειρησιακά πολιτισμικά σχέδια για την ανάπτυξη των περιφερειών. Πρέπει το ατροφικό και ταυτόχρονα υδροκεφαλικό μοντέλο που είχαμε επί δεκαετίες να μετατραπεί σε σύγχρονο και παραγωγικό. Οι περιφέρειες έχουν σημαντικά να προσφέρουν μέσα από τον ισότιμο διάλογο με το κέντρο, κάτι που θα επιτύχει το προβλεπόμενο Συμβούλιο περιφερειακής πολιτισμικής πολιτικής στο οποίο θα συμμετέχουν.
Στη δεδομένη στιγμή, επίσης, οι τομείς αιχμής στους οποίους σχεδιάζουμε παρεμβάσεις είναι τα παιδιά και οι νέοι (0-18 ετών) και οι ευάλωτες ομάδες, με δύο προγράμματα που θα κινητοποιήσουν τις τέχνες κατά των ανισοτήτων και διακρίσεων στις δύο αυτές ιδιαίτερα ευαίσθητες ομάδες. Η έρευνα του Παιδαγωγικού τμήματος του ΕΚΠΑ μας έδωσε ορισμένα ευρήματα γα τη μικρή συμμετοχή των παιδιών σε πολιτιστικές δραστηριότητες αλλά αυτή είναι μόνο η αρχή. Είναι πολλά όσα πρέπει να γίνουν σε επίπεδο ερευνών και πολιτικών.
Σε ποιο βαθμό μπορεί η πολιτισμική δημοκρατία να επηρεάσει, να διαμορφώσει την πολιτική δημοκρατία;
Η σχέση των δύο είναι κρίσιμη μέσα από το πρίσμα της ανάλυσής μας. Η πολιτισμική δημοκρατία, όπως την περιέγραψα πιο πάνω, είναι σημαντικός παράγοντας λειτουργίας της πολιτικής δημοκρατίας στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται αποφάσεις που αφορούν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων και ακόμη τις μελλοντικές γενιές. Η γνώση, η πληροφόρηση και η συνειδητοποίηση, η αλληλεγγύη και η συνεργασία, που αποτελούν συστατικά της πολιτισμικής δημοκρατίας και διατρέχουν την κουλτούρα μιας κοινωνίας, διαμορφώνουν τους όρους του πολιτικού πεδίου, των συγκρούσεων, των προτάσεων, των συναινέσεων. Είναι εντέλει η υπόθεση εργασίας που μας υπαγορεύει τον τρόπο που η κοινωνία μπορεί να λειτουργήσει επιβάλλοντας τους δικούς της όρους στην πολιτική.
Πόσο εύκολα θα μπορούσε η πολιτισμική δημοκρατία να ενταχθεί σε ελληνική κυβερνητική ατζέντα;
Πρωταρχικά η προσπάθεια που γίνεται στο υπουργείο Πολιτισμού τους τελευταίους έξι μήνες είναι να εντάξουμε στην κυβερνητική ατζέντα με μεγαλύτερη ένταση τον σύγχρονο πολιτισμό ως έννοια, ως πολιτική και ως πρακτική. Στο λόγο, στη σχέση του με την κληρονομιά, στη σχέση του με τις τέχνες, στη διεύρυνσή του στο ευρύτερο πεδίο των πολιτιστικών πρακτικών, των νοοτροπιών, των συμπεριφορών, της στάσης ζωής. Αυτή η προσπάθεια αποτελεί προϋπόθεση για κάθε παραπέρα βήμα.
Οι στρατηγικοί μας στόχοι για τον σύγχρονο πολιτισμό επιλέχθηκαν και σχεδιάστηκαν με βάση μια νέα αρχιτεκτονική. Αφετηρία μας είναι η Περιφερειακή πολιτική του σύγχρονου πολιτισμού, όπως είπα ήδη, αλλά και νέες αντικειμενικές και διαφανείς διαδικασίες στις ρουτίνες του υπουργείου αλλά και στα προγράμματα και στις παρεμβάσεις του. Σε όλα δίνουμε εξετάσεις πολιτισμικής δημοκρατίας, και μπορείτε όλοι να μας κρίνετε γι΄ αυτό, από την ποσόστωση που θα πετύχουμε να έχουμε σε επιτροπές και διοικητικά συμβούλια, από την αξιοκρατία που θα καταφέρουμε, από το πρόγραμμα πρόσβασης των ΑμεΑ σε όλους τους δημόσιους χώρους πολιτισμού, ως τη συνέπεια στις προκηρύξεις των διευθυντικών θέσεων και την άρνηση του διορισμού ή την κοινή προσπάθεια με τους πολιτιστικούς οργανισμούς να διευρύνουν το κοινό τους σε κοινωνικά στρώματα που ως τώρα δεν συμμετείχαν. Επίσης, οι δύο νέοι φορείς που θα θεσμοθετηθούν, ο Οργανισμός βιβλίου και το Ακροπόλ, έχουν σχεδιαστεί πάνω στις αρχές του δημόσιου συμφέροντος και της πολιτισμικής δημοκρατίας.
Ποια είναι, σήμερα, η κυρίαρχη λογική και τα μέσα των πολιτισμικών μεταρρυθμίσεων και ποια τα βασικά δομικά εμπόδια στην επίτευξη των στόχων τους;
Η κυρίαρχη λογική της πολιτικής του πολιτισμού υπήρξε η διατήρηση και συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και η υποστήριξη παραγωγής πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών μέσω των εποπτευομένων φορέων του υπουργείου. Αυτή ήταν μια συνέχεια με ορισμένες σημαντικές, ευτυχώς, εξαιρέσεις που όλοι γνωρίζουμε και έχουμε πολλές φορές αναφέρει. Οι μεταρρυθμίσεις που αξίζει να πραγματοποιηθούν είναι πολλές και υπάρχουν οπωσδήποτε δομικά εμπόδια. Η ελάχιστη διοικητική υποστήριξη του σύγχρονου πολιτισμού στο Υπουργείο, 120 υπάλληλοι έναντι 6 χιλιάδων που υποστηρίζουν την πολιτιστική κληρονομιά, είναι αποκαλυπτική.
Εδώ χρειάζεται να επιτευχθεί μια νέα ισορροπία. Το ίδιο σημαντική είναι και η ως τώρα ανυπαρξία περιφερειακής πολιτικής του σύγχρονου πολιτισμού, που έχει στερήσει από την περιφέρεια της χώρας και τους πολιτιστικούς φορείς της την αναγκαία στήριξη, τη δικτύωση και κρίσιμες επιχειρησιακές δυνατότητες. Αν προχωρήσουμε στη μουσειακή πολιτική, έχουμε μόνο 4 μουσεία σύγχρονου πολιτισμού του υπουργείου έναντι 230 αρχαιολογικών, γεγονός που επίσης χρειάζεται μεταρρύθμιση, μαζί με το συνολικό μουσειακό σχεδιασμό της χώρας για την επόμενη 20ετία.
Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανομοιογένεια του νομικού πλαισίου των εποπτευομένων φορέων αλλά και η λεπτή ισορροπία τους ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό χαρακτήρα που τους επιβλήθηκε από πολλές συνθήκες αλλά και από τους μνημονιακούς όρους. Συνολικά το εργασιακό είναι ένα ακόμη εμπόδιο, καθώς υπάρχουν δραματικοί περιορισμοί στις προσλήψεις και μεγάλες ελλείψεις σύγχρονων ειδικοτήτων, ενώ ο διοικητικός εκσυγχρονισμός, τα πληροφοριακά συστήματα, οι καθυστερήσεις των προμηθειών και μια σειρά από άλλα εμπόδια δυσκολεύουν, παρά τις προσπάθειες, την πιο παραγωγική λειτουργία του υπουργείου.
Ποιες προοπτικές και ποιες δυσκολίες θεωρείτε ότι μπορεί να φέρει η συγκρότηση ενός προοδευτικού πολιτικού πόλου;
Θεωρώ τον προοδευτικό χώρο ένα ανοιχτό πεδίο προβληματισμού, πλούσιο σε ιδέες και ανθρώπους έμπειρους, με πολιτική υπευθυνότητα, διορατικότητα και ανεξάρτητο πνεύμα. Μέσα σ΄ αυτό το χώρο έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια της κρίσης πολλές ανακατατάξεις, επανεκτιμήσεις, κρίσεις, αναθεωρήσεις. Αυτά καθιστούν, κατά τη γνώμη μου, το χώρο ώριμο να περάσει σε επίπεδο πολιτικών επιλογών στην κατεύθυνση της αριστερής πολιτικής αλλά, ταυτόχρονα, και μιας μικρότερης ομάδας, που βρίσκεται εδώ και καιρό στην κατεύθυνση συντηρητικών επιλογών.
Η ανθεκτικότητα και η δυναμική κάθε ομάδας άλλαζαν τους συσχετισμούς, όπως έχει παρατηρηθεί τα προηγούμενα χρόνια, αλλά θεωρώ ότι τώρα βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο και αποφασιστικό σημείο. Ιδιαίτερα μετά το Μακεδονικό αλλά και μέσα από μια σειρά επιλογές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που αφορούσαν τη διαχείριση των οικονομικών, του προσφυγικού, τις κοινωνικές πολιτικές κυρίως αλλά και τις ευρωπαϊκές και διεθνείς σχέσεις, ο προοδευτικός χώρος συσπειρώθηκε πιο αποφασιστικά στην πλευρά της αριστερής πολιτικής.
Σε αυτό συνετέλεσε και η έντονα ακροδεξιά στροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας στο σύνολό της, που εγκατέλειψε κάθε ίχνος κεντροδεξιού προβληματισμού επιδεικνύοντας έναν σκληρό κοινωνικό δαρβινισμό ενώ, από την πλευρά του, το εγχείρημα του ΚΙΝΑΛ ως κεντρώου χώρου διαλύθηκε διαψεύδοντας κάθε προοπτική. Για μένα, η προοπτική μιας ανανεωμένης, διορατικής αριστερής πολιτικής που θα προκύψει μέσα από τη συνάντηση του ΣΥΠΙΖΑ με τον προοδευτικό χώρο είναι η μόνη οραματική προοπτική για τη χώρα. Ανοιχτοί στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, οφείλουμε να συμμετέχουμε στο εγχείρημα με σοβαρότητα και πολιτική ευθύνη.
Έχετε δηλώσει ότι το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα ανοίξει την άνοιξη 2019 από το ΔΣ του μουσείου. Πώς θα το προλάβετε; Ο διεθνής διαγωνισμός που εξαγγείλατε για την θέση καλλιτεχνικού διευθυντή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία.
Ο Πρόεδρος και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΜΣΤ ανέλαβαν με μεγάλη αποφασιστικότητα και επάρκεια την ευθύνη ολοκλήρωσης των εργασιών που απαιτούνται για να ανοίξει το μουσείο. Τήρησαν το χρονοδιάγραμμα των υποχρεώσεων και όλες τις αναγκαίες διαδικασίες και διαβεβαιώνουν για την ολοκλήρωση των εργασιών. Το ίδιο και οι εργαζόμενοι, με τους οποίους συναντήθηκα επανειλημμένως και συζήτησα τα θέματα που τέθηκαν στην ίδια προοπτική. Δυστυχώς, τα αποτελέσματα της προκήρυξης της θέσης διευθυντή, που έγιναν σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του ΕΜΣΤ όπως ήμασταν υποχρεωμένοι, δεν ήταν αυτά που όλοι προσδοκούσαμε αλλά θα προκηρύξουμε σύντομα, όπως επίσης έχουμε υποχρέωση, τον διεθνή διαγωνισμό.
Ας κρατήσουμε το γεγονός ότι περάσαμε μετά από πολλές δεκαετίες, από την εποχή των διορισμών σε μια νέα εποχή, με όλες τις δυσκολίες που παρουσιάζει πάντοτε κάθε καινούριο εγχείρημα. Ωστόσο, έγινε νομίζω σε όλους αντιληπτή η βούληση για διαφάνεια, αντικειμενικότητα και αξιοκρατία, κι αυτό για μένα έχει ιδιαίτερη σημασία. Σε κάθε περίπτωση, το μουσείο προετοιμάζεται πυρετωδώς να ανοίξει τις πόρτες του στον κόσμο που περιμένει χρόνια να δει τη συλλογή του και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Όλα τα άλλα διαδικαστικά είμαστε εδώ για να τα λύσουμε, με καλή θέληση, ευθύνη και πνεύμα συνεργασίας.
Η νομοθετική ρύθμιση για την προστασία των μνημείων που χρονολογούνται μετά το 1453 και ανήκουν στο Δημόσιο δεν εντάχθηκε στο πρόσφατο νομοσχέδιο του ΥΠΠΟΑ όπως είχε εξαγγελθεί. Πότε θα λυθεί αυτή η εκκρεμότητα;
Είναι δέσμευσή μας να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε την πολιτιστική κληρονομιά με θεσμικό τρόπο, συμπληρώνοντας τα κενά και τις ασάφειες που φάνηκε να προκύπτουν από τη νομοθεσία του παρελθόντος. Γι΄ αυτό και θα νομοθετήσουμε σύντομα, όπως άλλωστε έχουμε δεσμευθεί για λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού, επεκτείνοντας την προστασία πέραν του 1453, χρονολογίας που ισχύει σήμερα, σε ακίνητα κυριότητας ή νομής του δημοσίου έως το 1830. Η προστασία θα επεκταθεί επίσης σε νεότερα ακίνητα τα οποία σχετίζονται με την εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού. Έχει γίνει, σε κάθε περίπτωση, σχολαστική νομοπαρασκευαστική εργασία ώστε να θωρακίσουμε την πολιτιστική κληρονομιά και να αποτρέψουμε κάθε μελλοντικό κίνδυνο.
Γιατί το ΚΑΣ, που εκτός από τις ανασκαφές είναι αρμόδιο και για την προστασία της οπτικού περιβάλλοντος προς την Ακρόπολη, είχε εγκρίνει την ανέγερση του δεκαώροφου κτιρίου στην οδ. Μισαραλιώτου και τώρα επανεξετάζει το θέμα;
Η απόφαση αυτή του ΚΑΣ εκδόθηκε σύμφωνα με ομόφωνη γνωμοδότηση στην υπ΄ αρ. 33/25.09.2018 συνεδρίασή του. Μελετώντας τον σχετικό φάκελο, προκύπτει ότι το αίτημα παραπέμφθηκε για εξέταση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξαιτίας αρχαιολογικών ανασκαφών που είχαν προηγηθεί στο οικόπεδο από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, καθώς το τμήμα εκείνο της περιοχής είναι εκτός των ζωνών ελέγχου του ύψους από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, δυνάμει του ισχύοντος ΠΔ του 1975 (ΦΕΚ 53΄Δ). Περαιτέρω προκύπτει ότι το όριο του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους στην περιοχή τροποποιήθηκε το 2012, εν μέσω της κρίσης, με τον Νέο Οικιστικό Κανονισμό αυξάνοντας το όριο από τα 27 στα 32μ.
Η πρόταση όπως παρουσιάστηκε στο ΚΑΣ, έδινε μια γενική εικόνα του δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής και κατέληγε ότι ουδεμία όχληση προκαλείται στο μνημείο. Η από 30.01.2019 αίτηση θεραπείας που υποβλήθηκε εκ μέρους κατοίκων εισέφερε νέα στοιχεία, σε σχέση με την εικόνα του δομημένου περιβάλλοντος στην περιοχή. Γι΄ αυτόν το λόγο, η προσφυγή αυτή έχει παραπεμφθεί για εξέταση στο Συμβούλιο, προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα νέα στοιχεία. Αυτή είναι η πραγματικότητα όπως εξελίχθηκε.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπογραμμίσω ότι το ζήτημα δεν αφορά εντέλει μόνο μία ή δύο οικοδομές, αλλά θίγεται σοβαρό θέμα επανεξέτασης των γενικών όρων πολεοδομικής οργάνωσης του χώρου κοντά στο βράχο της Ακρόπολης, αναθεώρησης του ΠΔ του 1975 και του ΝΟΚ του 2012. Ωσότου εξεταστούν και συνυπολογιστούν από την επιτροπή που συστάθηκε και, αναμένουμε να δώσει πολύ σύντομα το πόρισμά της, αποδείχθηκε επιτακτική η ανάγκη της αναστολής έκδοσης των οικοδομικών αδειών στην περιοχή. Είναι σαφές, ότι κανείς δεν δικαιούται να αμφισβητεί το περιεχόμενο του αρ. 24 του Συντάγματος.
Επίσης, τόνισα δημόσια εξαρχής ότι η θέα είναι πολιτισμικό αγαθό και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να μετατρέπεται σε προνόμιο ορισμένων. Πολύ περισσότερο η απρόσκοπτη θέα ενός μοναδικού μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς όπως είναι η Ακρόπολη των Αθηνών. Οφείλουμε, ακόμη κι όταν τα προνόμια είναι φωλιασμένα σε διοικητικές πράξεις, κανονισμούς και όρους δόμησης, να ανταποκρινόμαστε στη διαμαρτυρία της κοινωνίας των πολιτών ώστε να υπάρξει ευνομία και αίσθημα δικαίου. Γι΄ αυτό θα εξετασθούν σχολαστικά όλες οι παράμετροι και οι διαδικασίες και είμαστε σε συνεννόηση με τον κ. Σταθάκη, ώστε να λάβουμε συντονισμένα τις σωστές αποφάσεις ως Πολιτεία, στο μέτρο των αρμοδιοτήτων μας.
ΑΜΠΕ
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
Η Υπουργός μιλά στο ΑΜΠΕ για την «Πολιτισμική δημοκρατία» με αφορμή και τη δημόσια συζήτηση που θα διεξαχθεί με πρωτοβουλία της ίδιας την ερχόμενη Τετάρτη 27/2 ώρα 17:00 στο αμφιθέατρο «Α. Αργυριάδη» του ΕΚΠΑ. «Χωρίς πολιτικές πολιτισμού η πολιτική δημοκρατία κινδυνεύει να μείνει απελπιστικά περιορισμένη» τονίζει και σημειώνει ότι «χρειάζονται σύνθετες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πάνω σε ένα σχέδιο ανασυγκρότησης του πολιτισμικού κεφαλαίου της χώρας για να αλλάξει η κουλτούρα της καθημερινής ζωής».
«Η οικονομική κρίση προκάλεσε ένα συγκρουσιακό περιβάλλον που εντοπίζεται συνήθως στο επίπεδο του πολιτικού λόγου αλλά αφορά πρωτίστως το κοινωνικοπολιτισμικό πεδίο. Σ΄ αυτό, θα πρέπει να αναζητηθούν τα μεγάλα διακυβεύματα που αφορούν την πολιτισμική δημοκρατία και που συνδέονται με την κουλτούρα της καθημερινής ζωής, το λόγο, τους κανόνες συμβίωσης, αλλά έχουν επίσης πολιτική και θεσμική διάσταση» και προσθέτει πως «η προσπάθεια που γίνεται στο υπουργείο Πολιτισμού τους τελευταίους έξι μήνες είναι να εντάξουμε στην κυβερνητική ατζέντα με μεγαλύτερη ένταση τον σύγχρονο πολιτισμό ως έννοια, ως πολιτική και ως πρακτική».
Πώς ορίζετε την πολιτισμική δημοκρατία στις μέρες μας μέσα σ' αυτό το συγκρουσιακό πλαίσιο που ζούμε;
Η πολιτισμική δημοκρατία αποτελεί στις μέρες μας το βασικό διακύβευμα των σύγχρονων δημοκρατιών. Χωρίς πολιτικές πολιτισμού η πολιτική δημοκρατία κινδυνεύει να μείνει απελπιστικά περιορισμένη. Τι γίνεται, συνεπώς, με τον πολιτισμό της καθημερινής ζωής, εκεί που η συμβίωση κινδυνεύει να μετατραπεί σε ζούγκλα; Σε όσα δεν περιλαμβάνει ο νόμος; Εκεί που ο νόμος δεν είναι παρών; Δηλαδή στις νοοτροπίες, στις συμπεριφορές και τις στάσεις των πολιτών ή ακόμη και μέσα στον ιδιωτικό χώρο;
Η πολιτισμική δημοκρατία αφορά όλο το φάσμα της κοινωνίας, αλλά δίνει εξετάσεις κυρίως όταν συνδέεται με τα μεγάλα ζητήματα της σχέσης του πολιτισμού με τις αποκλεισμένες ομάδες του πληθυσμού. Εκεί όπου υπάρχει έλλειμμα του κράτους, εκεί όπου ο δημόσιος χώρος είναι εύθραυστος, περιορισμένος ή υπονομευμένος. Αντίθετα, κερδίζει έδαφος σε κοινωνίες με λιγότερες ανισότητες, με μικρότερη περιφερειακή ασυμμετρία, λιγότερες διακρίσεις σε βάρος των ευάλωτων ομάδων όπως είναι οι φτωχοί, οι λιγότερο εγγράμματοι, οι ΑμεΑ, οι Ρομά, οι πρόσφυγες, οι μετανάστες. Αρκεί να ακολουθήσουμε τα κοινωνικοπολιτισμικά φαινόμενα της αλαζονείας του πλούτου και της επίδειξης, των προκαταλήψεων, της περιφρόνησης του κοινωνικού και του συλλογικού, της έλλειψης σεβασμού στα δικαιώματα του άλλου, της ξενοφοβίας, του ρατσισμού, του σεξισμού, της ομοφοβίας για να ανακαλύψουμε τη διαστρωμάτωση και το εύρος παραβίασης της πολιτισμικής δημοκρατίας.
Ο εκφοβισμός μέσα και έξω από το σχολείο, η βία στα γήπεδα, τα ρατσιστικά και τα εγκλήματα έμφυλης βίας, η κακοποίηση ανηλίκων, όλες εν γένει οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν λύνονται με μεγαλύτερη αστυνόμευση ή δικαστικές ποινές. Απαιτείται να ιδωθούν κάτω από το πρίσμα της πολιτισμικής τους διάστασης για να φανεί το πραγματικό τους μέγεθος, οι επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων, ιδιαίτερα των παιδιών και των πιο νέων, ώστε να δημιουργηθούν και οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις που είναι αναγκαίες για να μειωθούν και να εξαλειφθούν αυτά τα φαινόμενα.
Η οικονομική κρίση προκάλεσε όντως ένα συγκρουσιακό περιβάλλον που εντοπίζεται συνήθως στο επίπεδο του πολιτικού λόγου αλλά αφορά πρωτίστως το κοινωνικοπολιτισμικό πεδίο. Σ΄ αυτό, θα πρέπει να αναζητηθούν τα μεγάλα διακυβεύματα που αφορούν την πολιτισμική δημοκρατία και που συνδέονται με την κουλτούρα της καθημερινής ζωής, το λόγο, τους κανόνες συμβίωσης, αλλά έχουν επίσης πολιτική και θεσμική διάσταση.
Θα θέλατε να μας δώσετε κάποια αντιπροσωπευτικά παραδείγματα εφαρμοσμένης πολιτισμικής δημοκρατίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη;
Η πολιτισμική δημοκρατία μετριέται καταρχάς με θεσμικούς όρους. Η διαφάνεια, ο χρόνος της δικαιοσύνης, η αρτιότητα των απαντήσεων του Δημοσίου, είναι σημαντικές προϋποθέσεις της πολιτισμικής δημοκρατίας. Η λειτουργία της Βουλής και ο πολιτικός λόγος παίζουν σημαντικό ρόλο. Η τηλεόραση της Βουλής υπήρξε ένα κρίσιμο βήμα πολιτισμικής δημοκρατίας. Το ίδιο και η δημοσιότητα των δημοτικών συμβουλίων, ορισμένες ηλεκτρονικές λειτουργίες της δημόσιας διοίκησης, η δημοσίευση των πρακτικών των Δ.Σ., το ΑΣΕΠ, ο Συνήγορος του Πολίτη, όλα όσα πείθουν ότι λειτουργούν με ακρίβεια, διαφάνεια εξίσου για όλους χωρίς εξαιρέσεις. Όλα όσα κάνουν τους πολίτες να αισθάνονται αξιοπρέπεια. Επίσης η πολιτισμική δημοκρατία μετριέται με πολιτιστικές πρακτικές και την ατομική ή συλλογική συμμετοχή στις πολιτιστικές δραστηριότητες, την κατανάλωση πολιτιστικών υπηρεσιών και αγαθών.
Αλλά η πολιτισμική δημοκρατία μετριέται κυρίως εκ του αποτελέσματος, με όρους καθημερινής ζωής, εκεί βρίσκει εφαρμογή και αξιολογείται. Είναι ο κατεξοχήν πολιτισμός της κοινωνίας μας, οι σχέσεις και η διαμόρφωση των νέων υποκειμένων, οι κανόνες συμβίωσης, η ανθεκτικότητα, οι προσδοκίες και ο σχεδιασμός του μέλλοντος. Δεν είναι η παλιά απλή ευγένεια, μια αστική συμπεριφορά ή καταδεκτικότητα, αλλά η βαθιά πεποίθηση της αλληλεγγύης στον άλλο, η συνειδητοποίηση του πλαισίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα οποία εντάσσονται και τα πολιτισμικά, ο οραματισμός μιας κοινωνίας της συμπερίληψης που οδηγεί τις καθημερινές πρακτικές μας, η τάση προς το άνοιγμα στο διαφορετικό με γνώση και αυτοπεποίθηση έναντι του φόβου και της αβεβαιότητας.
Η ατμόσφαιρα και η κουλτούρα της καθημερινής συμβίωσης. Όποιος και όποια δεν παρκάρει πάνω στις γραμμές ΑΜΕΑ, όποιος/α εκφράζεται απέναντι στις γυναίκες ως ανθρώπους και όχι σαν αντικείμενα, όποιος/α αντιμετωπίζει τους Ρομά χωρίς προκαταλήψεις και δεν σκέφτεται όταν τους συναντά ότι θα τον ληστέψουν, όποιος/α δεν νιώθει ανώτερος/η για το επάγγελμα ή την καταγωγή του, όποιος δεν νιώθει τον πειρασμό να εκπολιτίσει τους βαρβάρους, όποιος αφήνει τα παιδιά να εκφραστούν ελεύθερα και χωρίς φόβο, όποιος δεν υποπτεύεται ότι κινδυνεύει επειδή αυτός που περπατά πίσω του είναι έγχρωμος ή μιλάει άλλη γλώσσα, όποιος δεν θεωρεί τους μουσουλμάνους τρομοκράτες εξ ορισμού, όποιος χαίρεται που η τάξη των παιδιών του έχει και προσφυγάκια, όποιος αντιλαμβάνεται ότι τα τείχη δεν είναι ο κατάλληλος τρόπος να αποκλείονται στα σύνορα οι μετανάστες είναι πολίτης που συμβάλει με τον τρόπο του στην πολιτισμική δημοκρατία.
Η παραχώρηση της ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών, η πρόσβασή τους σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και όχι μόνο στις κατώτερες, ο σεβασμός των διαφορετικών γλωσσών στην κοινωνία μας, η εκτίμηση των παιδιών ξένης καταγωγής που αριστεύουν και σηκώνουν την ελληνική σημαία, αυτά είναι εφαρμοσμένη πολιτισμική δημοκρατία.
Υπάρχουν κάποιοι τομείς αιχμής όπου θα μπορούσαν να γίνουν παρεμβάσεις που θα φέρουν αυτή την αλλαγή κουλτούρας της καθημερινής ζωής στην οποία αναφέρεστε; Μπορείτε να μας δώσετε κάποιο θετικό ή αρνητικό παράδειγμα;
Χρειάζονται σύνθετες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις πάνω σε ένα σχέδιο ανασυγκρότησης του πολιτισμικού κεφαλαίου της χώρας για να αλλάξει η κουλτούρα της καθημερινής ζωής. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να σχεδιαστούν σε βάθος χρόνου, να διαθέτουν ευρύτερη πολιτική συναίνεση, να στηρίζονται σε έρευνες και κοινωνιολογικές μελέτες και να διαθέτουν ευρύ φάσμα συνεργειών που θα εμπλέκουν όλα σχεδόν τα Υπουργεία.
Μια τέτοια παρέμβαση κάνουμε με το νομοσχέδιο που έχουμε ετοιμάσει σχετικά με την Περιφερειακή πολιτική του σύγχρονου πολιτισμού. Με αυτό, οι διευθύνσεις σύγχρονου πολιτισμού του υπουργείου που θα δημιουργηθούν σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, θα δικτυώσουν τους οργανισμούς και φορείς και θα υποστηρίξουν Επιχειρησιακά πολιτισμικά σχέδια για την ανάπτυξη των περιφερειών. Πρέπει το ατροφικό και ταυτόχρονα υδροκεφαλικό μοντέλο που είχαμε επί δεκαετίες να μετατραπεί σε σύγχρονο και παραγωγικό. Οι περιφέρειες έχουν σημαντικά να προσφέρουν μέσα από τον ισότιμο διάλογο με το κέντρο, κάτι που θα επιτύχει το προβλεπόμενο Συμβούλιο περιφερειακής πολιτισμικής πολιτικής στο οποίο θα συμμετέχουν.
Στη δεδομένη στιγμή, επίσης, οι τομείς αιχμής στους οποίους σχεδιάζουμε παρεμβάσεις είναι τα παιδιά και οι νέοι (0-18 ετών) και οι ευάλωτες ομάδες, με δύο προγράμματα που θα κινητοποιήσουν τις τέχνες κατά των ανισοτήτων και διακρίσεων στις δύο αυτές ιδιαίτερα ευαίσθητες ομάδες. Η έρευνα του Παιδαγωγικού τμήματος του ΕΚΠΑ μας έδωσε ορισμένα ευρήματα γα τη μικρή συμμετοχή των παιδιών σε πολιτιστικές δραστηριότητες αλλά αυτή είναι μόνο η αρχή. Είναι πολλά όσα πρέπει να γίνουν σε επίπεδο ερευνών και πολιτικών.
Σε ποιο βαθμό μπορεί η πολιτισμική δημοκρατία να επηρεάσει, να διαμορφώσει την πολιτική δημοκρατία;
Η σχέση των δύο είναι κρίσιμη μέσα από το πρίσμα της ανάλυσής μας. Η πολιτισμική δημοκρατία, όπως την περιέγραψα πιο πάνω, είναι σημαντικός παράγοντας λειτουργίας της πολιτικής δημοκρατίας στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνονται αποφάσεις που αφορούν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων και ακόμη τις μελλοντικές γενιές. Η γνώση, η πληροφόρηση και η συνειδητοποίηση, η αλληλεγγύη και η συνεργασία, που αποτελούν συστατικά της πολιτισμικής δημοκρατίας και διατρέχουν την κουλτούρα μιας κοινωνίας, διαμορφώνουν τους όρους του πολιτικού πεδίου, των συγκρούσεων, των προτάσεων, των συναινέσεων. Είναι εντέλει η υπόθεση εργασίας που μας υπαγορεύει τον τρόπο που η κοινωνία μπορεί να λειτουργήσει επιβάλλοντας τους δικούς της όρους στην πολιτική.
Πόσο εύκολα θα μπορούσε η πολιτισμική δημοκρατία να ενταχθεί σε ελληνική κυβερνητική ατζέντα;
Πρωταρχικά η προσπάθεια που γίνεται στο υπουργείο Πολιτισμού τους τελευταίους έξι μήνες είναι να εντάξουμε στην κυβερνητική ατζέντα με μεγαλύτερη ένταση τον σύγχρονο πολιτισμό ως έννοια, ως πολιτική και ως πρακτική. Στο λόγο, στη σχέση του με την κληρονομιά, στη σχέση του με τις τέχνες, στη διεύρυνσή του στο ευρύτερο πεδίο των πολιτιστικών πρακτικών, των νοοτροπιών, των συμπεριφορών, της στάσης ζωής. Αυτή η προσπάθεια αποτελεί προϋπόθεση για κάθε παραπέρα βήμα.
Οι στρατηγικοί μας στόχοι για τον σύγχρονο πολιτισμό επιλέχθηκαν και σχεδιάστηκαν με βάση μια νέα αρχιτεκτονική. Αφετηρία μας είναι η Περιφερειακή πολιτική του σύγχρονου πολιτισμού, όπως είπα ήδη, αλλά και νέες αντικειμενικές και διαφανείς διαδικασίες στις ρουτίνες του υπουργείου αλλά και στα προγράμματα και στις παρεμβάσεις του. Σε όλα δίνουμε εξετάσεις πολιτισμικής δημοκρατίας, και μπορείτε όλοι να μας κρίνετε γι΄ αυτό, από την ποσόστωση που θα πετύχουμε να έχουμε σε επιτροπές και διοικητικά συμβούλια, από την αξιοκρατία που θα καταφέρουμε, από το πρόγραμμα πρόσβασης των ΑμεΑ σε όλους τους δημόσιους χώρους πολιτισμού, ως τη συνέπεια στις προκηρύξεις των διευθυντικών θέσεων και την άρνηση του διορισμού ή την κοινή προσπάθεια με τους πολιτιστικούς οργανισμούς να διευρύνουν το κοινό τους σε κοινωνικά στρώματα που ως τώρα δεν συμμετείχαν. Επίσης, οι δύο νέοι φορείς που θα θεσμοθετηθούν, ο Οργανισμός βιβλίου και το Ακροπόλ, έχουν σχεδιαστεί πάνω στις αρχές του δημόσιου συμφέροντος και της πολιτισμικής δημοκρατίας.
Ποια είναι, σήμερα, η κυρίαρχη λογική και τα μέσα των πολιτισμικών μεταρρυθμίσεων και ποια τα βασικά δομικά εμπόδια στην επίτευξη των στόχων τους;
Η κυρίαρχη λογική της πολιτικής του πολιτισμού υπήρξε η διατήρηση και συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και η υποστήριξη παραγωγής πολιτιστικών αγαθών και υπηρεσιών μέσω των εποπτευομένων φορέων του υπουργείου. Αυτή ήταν μια συνέχεια με ορισμένες σημαντικές, ευτυχώς, εξαιρέσεις που όλοι γνωρίζουμε και έχουμε πολλές φορές αναφέρει. Οι μεταρρυθμίσεις που αξίζει να πραγματοποιηθούν είναι πολλές και υπάρχουν οπωσδήποτε δομικά εμπόδια. Η ελάχιστη διοικητική υποστήριξη του σύγχρονου πολιτισμού στο Υπουργείο, 120 υπάλληλοι έναντι 6 χιλιάδων που υποστηρίζουν την πολιτιστική κληρονομιά, είναι αποκαλυπτική.
Εδώ χρειάζεται να επιτευχθεί μια νέα ισορροπία. Το ίδιο σημαντική είναι και η ως τώρα ανυπαρξία περιφερειακής πολιτικής του σύγχρονου πολιτισμού, που έχει στερήσει από την περιφέρεια της χώρας και τους πολιτιστικούς φορείς της την αναγκαία στήριξη, τη δικτύωση και κρίσιμες επιχειρησιακές δυνατότητες. Αν προχωρήσουμε στη μουσειακή πολιτική, έχουμε μόνο 4 μουσεία σύγχρονου πολιτισμού του υπουργείου έναντι 230 αρχαιολογικών, γεγονός που επίσης χρειάζεται μεταρρύθμιση, μαζί με το συνολικό μουσειακό σχεδιασμό της χώρας για την επόμενη 20ετία.
Επίσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανομοιογένεια του νομικού πλαισίου των εποπτευομένων φορέων αλλά και η λεπτή ισορροπία τους ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό χαρακτήρα που τους επιβλήθηκε από πολλές συνθήκες αλλά και από τους μνημονιακούς όρους. Συνολικά το εργασιακό είναι ένα ακόμη εμπόδιο, καθώς υπάρχουν δραματικοί περιορισμοί στις προσλήψεις και μεγάλες ελλείψεις σύγχρονων ειδικοτήτων, ενώ ο διοικητικός εκσυγχρονισμός, τα πληροφοριακά συστήματα, οι καθυστερήσεις των προμηθειών και μια σειρά από άλλα εμπόδια δυσκολεύουν, παρά τις προσπάθειες, την πιο παραγωγική λειτουργία του υπουργείου.
Ποιες προοπτικές και ποιες δυσκολίες θεωρείτε ότι μπορεί να φέρει η συγκρότηση ενός προοδευτικού πολιτικού πόλου;
Θεωρώ τον προοδευτικό χώρο ένα ανοιχτό πεδίο προβληματισμού, πλούσιο σε ιδέες και ανθρώπους έμπειρους, με πολιτική υπευθυνότητα, διορατικότητα και ανεξάρτητο πνεύμα. Μέσα σ΄ αυτό το χώρο έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια της κρίσης πολλές ανακατατάξεις, επανεκτιμήσεις, κρίσεις, αναθεωρήσεις. Αυτά καθιστούν, κατά τη γνώμη μου, το χώρο ώριμο να περάσει σε επίπεδο πολιτικών επιλογών στην κατεύθυνση της αριστερής πολιτικής αλλά, ταυτόχρονα, και μιας μικρότερης ομάδας, που βρίσκεται εδώ και καιρό στην κατεύθυνση συντηρητικών επιλογών.
Η ανθεκτικότητα και η δυναμική κάθε ομάδας άλλαζαν τους συσχετισμούς, όπως έχει παρατηρηθεί τα προηγούμενα χρόνια, αλλά θεωρώ ότι τώρα βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο και αποφασιστικό σημείο. Ιδιαίτερα μετά το Μακεδονικό αλλά και μέσα από μια σειρά επιλογές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που αφορούσαν τη διαχείριση των οικονομικών, του προσφυγικού, τις κοινωνικές πολιτικές κυρίως αλλά και τις ευρωπαϊκές και διεθνείς σχέσεις, ο προοδευτικός χώρος συσπειρώθηκε πιο αποφασιστικά στην πλευρά της αριστερής πολιτικής.
Σε αυτό συνετέλεσε και η έντονα ακροδεξιά στροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας στο σύνολό της, που εγκατέλειψε κάθε ίχνος κεντροδεξιού προβληματισμού επιδεικνύοντας έναν σκληρό κοινωνικό δαρβινισμό ενώ, από την πλευρά του, το εγχείρημα του ΚΙΝΑΛ ως κεντρώου χώρου διαλύθηκε διαψεύδοντας κάθε προοπτική. Για μένα, η προοπτική μιας ανανεωμένης, διορατικής αριστερής πολιτικής που θα προκύψει μέσα από τη συνάντηση του ΣΥΠΙΖΑ με τον προοδευτικό χώρο είναι η μόνη οραματική προοπτική για τη χώρα. Ανοιχτοί στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, οφείλουμε να συμμετέχουμε στο εγχείρημα με σοβαρότητα και πολιτική ευθύνη.
Έχετε δηλώσει ότι το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα ανοίξει την άνοιξη 2019 από το ΔΣ του μουσείου. Πώς θα το προλάβετε; Ο διεθνής διαγωνισμός που εξαγγείλατε για την θέση καλλιτεχνικού διευθυντή είναι μια χρονοβόρα διαδικασία.
Ο Πρόεδρος και το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΜΣΤ ανέλαβαν με μεγάλη αποφασιστικότητα και επάρκεια την ευθύνη ολοκλήρωσης των εργασιών που απαιτούνται για να ανοίξει το μουσείο. Τήρησαν το χρονοδιάγραμμα των υποχρεώσεων και όλες τις αναγκαίες διαδικασίες και διαβεβαιώνουν για την ολοκλήρωση των εργασιών. Το ίδιο και οι εργαζόμενοι, με τους οποίους συναντήθηκα επανειλημμένως και συζήτησα τα θέματα που τέθηκαν στην ίδια προοπτική. Δυστυχώς, τα αποτελέσματα της προκήρυξης της θέσης διευθυντή, που έγιναν σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του ΕΜΣΤ όπως ήμασταν υποχρεωμένοι, δεν ήταν αυτά που όλοι προσδοκούσαμε αλλά θα προκηρύξουμε σύντομα, όπως επίσης έχουμε υποχρέωση, τον διεθνή διαγωνισμό.
Ας κρατήσουμε το γεγονός ότι περάσαμε μετά από πολλές δεκαετίες, από την εποχή των διορισμών σε μια νέα εποχή, με όλες τις δυσκολίες που παρουσιάζει πάντοτε κάθε καινούριο εγχείρημα. Ωστόσο, έγινε νομίζω σε όλους αντιληπτή η βούληση για διαφάνεια, αντικειμενικότητα και αξιοκρατία, κι αυτό για μένα έχει ιδιαίτερη σημασία. Σε κάθε περίπτωση, το μουσείο προετοιμάζεται πυρετωδώς να ανοίξει τις πόρτες του στον κόσμο που περιμένει χρόνια να δει τη συλλογή του και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Όλα τα άλλα διαδικαστικά είμαστε εδώ για να τα λύσουμε, με καλή θέληση, ευθύνη και πνεύμα συνεργασίας.
Η νομοθετική ρύθμιση για την προστασία των μνημείων που χρονολογούνται μετά το 1453 και ανήκουν στο Δημόσιο δεν εντάχθηκε στο πρόσφατο νομοσχέδιο του ΥΠΠΟΑ όπως είχε εξαγγελθεί. Πότε θα λυθεί αυτή η εκκρεμότητα;
Είναι δέσμευσή μας να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε την πολιτιστική κληρονομιά με θεσμικό τρόπο, συμπληρώνοντας τα κενά και τις ασάφειες που φάνηκε να προκύπτουν από τη νομοθεσία του παρελθόντος. Γι΄ αυτό και θα νομοθετήσουμε σύντομα, όπως άλλωστε έχουμε δεσμευθεί για λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού, επεκτείνοντας την προστασία πέραν του 1453, χρονολογίας που ισχύει σήμερα, σε ακίνητα κυριότητας ή νομής του δημοσίου έως το 1830. Η προστασία θα επεκταθεί επίσης σε νεότερα ακίνητα τα οποία σχετίζονται με την εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού. Έχει γίνει, σε κάθε περίπτωση, σχολαστική νομοπαρασκευαστική εργασία ώστε να θωρακίσουμε την πολιτιστική κληρονομιά και να αποτρέψουμε κάθε μελλοντικό κίνδυνο.
Γιατί το ΚΑΣ, που εκτός από τις ανασκαφές είναι αρμόδιο και για την προστασία της οπτικού περιβάλλοντος προς την Ακρόπολη, είχε εγκρίνει την ανέγερση του δεκαώροφου κτιρίου στην οδ. Μισαραλιώτου και τώρα επανεξετάζει το θέμα;
Η απόφαση αυτή του ΚΑΣ εκδόθηκε σύμφωνα με ομόφωνη γνωμοδότηση στην υπ΄ αρ. 33/25.09.2018 συνεδρίασή του. Μελετώντας τον σχετικό φάκελο, προκύπτει ότι το αίτημα παραπέμφθηκε για εξέταση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξαιτίας αρχαιολογικών ανασκαφών που είχαν προηγηθεί στο οικόπεδο από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών, καθώς το τμήμα εκείνο της περιοχής είναι εκτός των ζωνών ελέγχου του ύψους από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, δυνάμει του ισχύοντος ΠΔ του 1975 (ΦΕΚ 53΄Δ). Περαιτέρω προκύπτει ότι το όριο του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους στην περιοχή τροποποιήθηκε το 2012, εν μέσω της κρίσης, με τον Νέο Οικιστικό Κανονισμό αυξάνοντας το όριο από τα 27 στα 32μ.
Η πρόταση όπως παρουσιάστηκε στο ΚΑΣ, έδινε μια γενική εικόνα του δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής και κατέληγε ότι ουδεμία όχληση προκαλείται στο μνημείο. Η από 30.01.2019 αίτηση θεραπείας που υποβλήθηκε εκ μέρους κατοίκων εισέφερε νέα στοιχεία, σε σχέση με την εικόνα του δομημένου περιβάλλοντος στην περιοχή. Γι΄ αυτόν το λόγο, η προσφυγή αυτή έχει παραπεμφθεί για εξέταση στο Συμβούλιο, προκειμένου να ληφθούν υπόψη τα νέα στοιχεία. Αυτή είναι η πραγματικότητα όπως εξελίχθηκε.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπογραμμίσω ότι το ζήτημα δεν αφορά εντέλει μόνο μία ή δύο οικοδομές, αλλά θίγεται σοβαρό θέμα επανεξέτασης των γενικών όρων πολεοδομικής οργάνωσης του χώρου κοντά στο βράχο της Ακρόπολης, αναθεώρησης του ΠΔ του 1975 και του ΝΟΚ του 2012. Ωσότου εξεταστούν και συνυπολογιστούν από την επιτροπή που συστάθηκε και, αναμένουμε να δώσει πολύ σύντομα το πόρισμά της, αποδείχθηκε επιτακτική η ανάγκη της αναστολής έκδοσης των οικοδομικών αδειών στην περιοχή. Είναι σαφές, ότι κανείς δεν δικαιούται να αμφισβητεί το περιεχόμενο του αρ. 24 του Συντάγματος.
Επίσης, τόνισα δημόσια εξαρχής ότι η θέα είναι πολιτισμικό αγαθό και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να μετατρέπεται σε προνόμιο ορισμένων. Πολύ περισσότερο η απρόσκοπτη θέα ενός μοναδικού μνημείου της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς όπως είναι η Ακρόπολη των Αθηνών. Οφείλουμε, ακόμη κι όταν τα προνόμια είναι φωλιασμένα σε διοικητικές πράξεις, κανονισμούς και όρους δόμησης, να ανταποκρινόμαστε στη διαμαρτυρία της κοινωνίας των πολιτών ώστε να υπάρξει ευνομία και αίσθημα δικαίου. Γι΄ αυτό θα εξετασθούν σχολαστικά όλες οι παράμετροι και οι διαδικασίες και είμαστε σε συνεννόηση με τον κ. Σταθάκη, ώστε να λάβουμε συντονισμένα τις σωστές αποφάσεις ως Πολιτεία, στο μέτρο των αρμοδιοτήτων μας.
ΑΜΠΕ
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΕUROVISION 2019 "Πάμε για νίκη με Ντούσκα;
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Λιποθυμάτε στη θέα του αίματος; Γιατί συμβαίνει αυτό;
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
