2019-04-13 09:49:23
Ο κίνδυνος για την διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ακροδεξιά, δεν αποτελεί ρητορικό τέχνασμα, αλλά μία πραγματικότητα και για το λόγο αυτό το διακύβευμα αυτών των ευρωεκλογών είναι η αναχαίτιση της επίθεσης στη δημοκρατία, με την δραστική αλλαγή συσχετισμών, τονίζει, σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης, κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών ΕΚΠΑ, Πρόεδρος της Επιτροπής Διαλόγου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση και υποψήφιος ευρωβουλευτής, με τον ΣΥΡΙΖΑ/Προοδευτική Συμμαχία.
«Η Ακροδεξιά εμφανίζεται πλέον με πολλές εκφάνσεις, διαπερνά πολλές πολιτικές παρατάξεις και επιθυμεί να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και να εμποδίσει την επέκταση της δημοκρατίας σε αυτή» αναφέρει ο κ. Σπουρδαλάκη, σημειώνοντας πως στον κίνδυνο της Ακροδεξιάς η απάντηση είναι «η πολιτική που θα έχει στο επίκεντρο, κατά ρητό τρόπο, το κοινωνικό ζήτημα, και γι΄ αυτό η συμμαχία των προοδευτικών δυνάμεων δεν πρέπει να συμπεριλάβει δυνάμεις που στήριξαν τις πολιτικές οικονομικής και περιθωριοποίησης και πολιτικής αποξένωσης των πολιτών, οδηγώντας τους στην λογική του ''όλοι ίδιοι είναι'' που τροφοδοτεί την Ακροδεξιά».
«Βιώνουμε έναν εκτροχιασμό της Ε.Ε. από τις ιδρυτικές της αξίες και ως εκ τούτου η πρόταση διεξόδου πρέπει να είναι μια πρόταση επαναθεμελίωσης αυτών των αξιών» προσθέτει ο υποψήφιος ευρωβουλευτής, τονίζοντας ότι αυτή την πρόταση μπορεί να στηρίξει μόνο η Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ που επέμεινε, από την πρώτη στιγμή της κρίσης, στον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης.
Κύριε Σπουρδαλάκη, γιατί θεωρούνται κρίσιμες οι ευρωεκλογές του Μαΐου;
Νομίζω ότι είναι κοινός τόπος σε όλους για το ότι οι προσεχείς ευρωεκλογές είναι κρίσιμες για το μέλλον του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Δεν είναι κρίσιμες μόνο γιατί το 70% των πολιτικών αποφάσεων στο εσωτερικό των κρατών-μελών απορρέουν από ρυθμίσεις στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι κατ΄ ουσίαν κρίσιμες διότι η Ακροδεξιά εμφανίζεται πλέον με πολλές εκφάνσεις, διαπερνά πολλές πολιτικές παρατάξεις και επιθυμεί να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και να εμποδίσει την επέκταση της δημοκρατίας σε αυτή. Ο κίνδυνος αυτός δεν είναι ρητορικό τέχνασμα, όπως κάποιοι υποστηρίζουν, αλλά μια πραγματικότητα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, που απειλεί τη δημοκρατική πολιτική και διασαλεύει την κοινωνική συνοχή. Υπ΄ αυτήν την έννοια, το κεντρικό διακύβευμα των εκλογών είναι προφανώς η απόκρουση αυτής της ακροδεξιάς επίθεσης στη δημοκρατία.
Πιστεύετε ότι μόνο οι πολιτικές λιτότητας έστρεψαν τους πολίτες της Ευρώπης σε δυνάμεις της ακραίας συντήρησης και του ακροδεξιού λαϊκισμού;
Υπάρχουν, προφανώς, πολλαπλές και αντικρουόμενες ερμηνείες αυτής της εξέλιξης οι οποίες γειώνονται σε διαφορετικές και αντιπαρατιθέμενες πολιτικο-ιδεολογικές τοποθετήσεις.
Είναι σαφές ότι στα χρόνια της κρίσης βιώσαμε μία πολυδιάστατη και διαρκώς εντεινόμενη εκτίναξη των ανισοτήτων στον ευρωπαϊκό χώρο και ταυτόχρονα μια διαρκή διεύρυνση της εργασιακής επισφάλειας, η οποία περιθωριοποιεί έναν ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων στην Ευρώπη. Αυτή η κατάσταση προϋπήρχε της κρίσης, επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί με πολιτικές λιτότητας και ως εκ τούτου επιδεινώθηκε από αυτές τις πολιτικές, οι οποίες μάλιστα συχνά, όπως βιώθηκε και στη χώρα μας, είχαν ιδιαίτερα επιθετικό χαρακτήρα. Όμως, από μόνη της αυτή η συνθήκη δε μπορεί να εξηγήσει την κρίση.
Χρειάζεται να προσθέσουμε στην εξίσωση και τη βαθμιαία αποξένωση των Ευρωπαίων πολιτών από τα εθνικά πολιτικά τους συστήματα, μία αποξένωση που επεκτείνεται και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η λήψη πολιτικών αποφάσεων χωρίς επαρκή δημοκρατική νομιμοποίηση, το έλλειμμα διαφάνειας και λογοδοσίας, η κυριαρχία μιας δογματικά νεοφιλελεύθερης τεχνοκρατικής ελίτ λειτουργούν σαν πολλαπλασιαστές μιας διάχυτης δυσαρέσκειας απέναντι στην πολιτική. Επιπλέον, οι φραγμοί στην ουσιαστική κοινωνική εκπροσώπηση, αλλά και η ελλειμματική θεσμική αναγνώριση των διεκδικήσεων και των αιτημάτων των πολιτών δημιουργούν ένα χάσμα ανάμεσα στις ευρωπαϊκές ελίτ και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες το οποίο εκμεταλλεύεται η ακροδεξιά.
Πώς, δηλαδή, η Ακροδεξιά αξιοποιεί αυτήν την κατάσταση;
Η Ακροδεξιά προσφέρει απλουστευτικές λύσεις κυρίως διαμέσου δύο δρόμων: αυτού της εθνικής αναδίπλωσης και αυτού της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Στην πρώτη περίπτωση εργαλειοποιείται ένας φοβικός και εσωστρεφής εθνικισμός, ο οποίος αναπαράγεται μέσω πολιτισμικών ψευδο-αντιπαραθέσεων και δείχνει να αγνοεί πλήρως τις αλληλεπιδράσεις και τις διαδράσεις του σύγχρονου κόσμου. Το έθνος έτσι καθίσταται πρόσχημα για μια εθνικιστική αναδίπλωση που βασίζεται στον αποκλεισμό και όχι στη συμπερίληψη. Στο πλαίσιο αυτό, η Ακροδεξιά ενεργοποιεί μια ξενοφοβική και ρατσιστική ρητορεία -που σε πολλές περιπτώσεις αποκτά και έμπρακτα χαρακτηριστικά- η οποία κινητοποιεί τμήματα της κοινωνίας πάνω σε αυτή τη λογική του αποκλεισμού. Έτσι τα ελλείμματα στην κοινωνική εκπροσώπηση και η δυσαρέσκεια για την πολιτική τροφοδοτούν ακροδεξιές πολιτικές απαντήσεις, οι οποίες ενίοτε κανονικοποιούνται και βρίσκουν έδαφος στο δημόσιο διάλογο υπό πολλές μορφές.
Άρα, πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο ακροδεξιός κίνδυνος;
Η δική μου απάντηση είναι με την πολιτική. Με τη διαμόρφωση και την προώθηση μιας πολιτικής πρότασης που θα αναγνωρίζει το δομικό χαρακτήρα των προβλημάτων και θα αντιμετωπίζει την κοινωνικο-οικονομική τους ρίζα. Η μάχη με την ακροδεξιά θα κερδηθεί μόνο μέσα από την ανατροπή και αλλαγή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που συνεχίζουν το φαύλο κύκλο των ανισοτήτων και μέσα από τον εκδημοκρατισμό της Ε.Ε. που θα αποκρούσει τα φαινόμενα αποξένωσης απέναντι στην πολιτική. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η εγρήγορση των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων, οι οποίες θα πρέπει να διεκδικήσουν μια δημοκρατία με κοινωνικές αναφορές η οποία θα θέτει στο επίκεντρο και με ρητό τρόπο το κοινωνικό ζήτημα. Και για να μπορέσει αυτή συμμαχία να εκπληρώσει το σκοπό της δεν πρέπει να συμπεριλάβει δυνάμεις που στήριζαν αυτές τις πολιτικές οικονομικής και περιθωριοποίησης και πολιτικής αποξένωσης των πολιτών. Μια τέτοια απολίτικη σύμπραξη θα βαθύνει την κρίση, καθώς η λογική του «όλοι ίδιοι είναι» τροφοδοτεί άμεσα την Ακροδεξιά.
Επομένως, ποια θα πρέπει να είναι τα στοιχεία μιας πρότασης διεξόδου;
Πρέπει να θυμηθούμε τις ιδρυτικές συνθήκες του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης γεννήθηκε στις φυλακές του φασισμού από δημοκράτες, φιλελεύθερους και κομμουνιστές οι οποίοι οραματίστηκαν μια Ευρώπη της ειρήνης που θα στηρίζεται στην κοινωνική ευημερία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Η υλοποίηση της ιδέας της ενωμένης Ευρώπης, μερικά χρόνια αργότερα, πήρε εξαρχής μια οικονομί(στι)κη πορεία και δυναμική. Ωστόσο, οι πολιτικοί συσχετισμοί των δεκαετιών 1950-1960, σε ένα βαθμό παρέμειναν σχετικά κεντρικές και νοηματοδοτούσαν το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Η υιοθέτηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών από τις ευρωπαϊκές ελίτ φαίνεται πως ακυρώνει αυτήν την έστω και επιφανειακή σχέση του με αυτές τις αξίες. Βιώνουμε έναν εκτροχιασμό της ΕΕ από τις ιδρυτικές της αξίες και ως εκ τούτου η πρόταση διεξόδου πρέπει να είναι μια πρόταση επαναθεμελίωσης αυτών των αξιών. Και αυτήν την πρόταση μπορεί να τη στηρίξει μόνο η Αριστερά.
Κύριε Σπουρδαλάκη, γιατί ΣΥΡΙΖΑ στις επερχόμενες εκλογές;
Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα εγχείρημα δημοκρατικής απάντησης στην κρίση. Γιατί διαθέτει μια συγκροτημένη πρόταση για την υπέρβαση της κρίσης στην Ευρώπη. Γιατί βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της πολιτικής μάχης συνενώνοντας τα δημοκρατικά ρεύματα της παραδοσιακής και της κινηματικής Αριστεράς. Γιατί από την πρώτη στιγμή ξεσπάσματος της κρίσης επέμεινε στο ότι η αντιμετώπισή της απαιτεί τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης. Η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει για να υπάρξει. Και αυτό σημαίνει μια δραστική αλλαγή συσχετισμών στις επερχόμενες εκλογές.
ΑΜΠΕ
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
«Η Ακροδεξιά εμφανίζεται πλέον με πολλές εκφάνσεις, διαπερνά πολλές πολιτικές παρατάξεις και επιθυμεί να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και να εμποδίσει την επέκταση της δημοκρατίας σε αυτή» αναφέρει ο κ. Σπουρδαλάκη, σημειώνοντας πως στον κίνδυνο της Ακροδεξιάς η απάντηση είναι «η πολιτική που θα έχει στο επίκεντρο, κατά ρητό τρόπο, το κοινωνικό ζήτημα, και γι΄ αυτό η συμμαχία των προοδευτικών δυνάμεων δεν πρέπει να συμπεριλάβει δυνάμεις που στήριξαν τις πολιτικές οικονομικής και περιθωριοποίησης και πολιτικής αποξένωσης των πολιτών, οδηγώντας τους στην λογική του ''όλοι ίδιοι είναι'' που τροφοδοτεί την Ακροδεξιά».
«Βιώνουμε έναν εκτροχιασμό της Ε.Ε. από τις ιδρυτικές της αξίες και ως εκ τούτου η πρόταση διεξόδου πρέπει να είναι μια πρόταση επαναθεμελίωσης αυτών των αξιών» προσθέτει ο υποψήφιος ευρωβουλευτής, τονίζοντας ότι αυτή την πρόταση μπορεί να στηρίξει μόνο η Αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ που επέμεινε, από την πρώτη στιγμή της κρίσης, στον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης.
Κύριε Σπουρδαλάκη, γιατί θεωρούνται κρίσιμες οι ευρωεκλογές του Μαΐου;
Νομίζω ότι είναι κοινός τόπος σε όλους για το ότι οι προσεχείς ευρωεκλογές είναι κρίσιμες για το μέλλον του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Δεν είναι κρίσιμες μόνο γιατί το 70% των πολιτικών αποφάσεων στο εσωτερικό των κρατών-μελών απορρέουν από ρυθμίσεις στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι κατ΄ ουσίαν κρίσιμες διότι η Ακροδεξιά εμφανίζεται πλέον με πολλές εκφάνσεις, διαπερνά πολλές πολιτικές παρατάξεις και επιθυμεί να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και να εμποδίσει την επέκταση της δημοκρατίας σε αυτή. Ο κίνδυνος αυτός δεν είναι ρητορικό τέχνασμα, όπως κάποιοι υποστηρίζουν, αλλά μια πραγματικότητα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, που απειλεί τη δημοκρατική πολιτική και διασαλεύει την κοινωνική συνοχή. Υπ΄ αυτήν την έννοια, το κεντρικό διακύβευμα των εκλογών είναι προφανώς η απόκρουση αυτής της ακροδεξιάς επίθεσης στη δημοκρατία.
Πιστεύετε ότι μόνο οι πολιτικές λιτότητας έστρεψαν τους πολίτες της Ευρώπης σε δυνάμεις της ακραίας συντήρησης και του ακροδεξιού λαϊκισμού;
Υπάρχουν, προφανώς, πολλαπλές και αντικρουόμενες ερμηνείες αυτής της εξέλιξης οι οποίες γειώνονται σε διαφορετικές και αντιπαρατιθέμενες πολιτικο-ιδεολογικές τοποθετήσεις.
Είναι σαφές ότι στα χρόνια της κρίσης βιώσαμε μία πολυδιάστατη και διαρκώς εντεινόμενη εκτίναξη των ανισοτήτων στον ευρωπαϊκό χώρο και ταυτόχρονα μια διαρκή διεύρυνση της εργασιακής επισφάλειας, η οποία περιθωριοποιεί έναν ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων στην Ευρώπη. Αυτή η κατάσταση προϋπήρχε της κρίσης, επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί με πολιτικές λιτότητας και ως εκ τούτου επιδεινώθηκε από αυτές τις πολιτικές, οι οποίες μάλιστα συχνά, όπως βιώθηκε και στη χώρα μας, είχαν ιδιαίτερα επιθετικό χαρακτήρα. Όμως, από μόνη της αυτή η συνθήκη δε μπορεί να εξηγήσει την κρίση.
Χρειάζεται να προσθέσουμε στην εξίσωση και τη βαθμιαία αποξένωση των Ευρωπαίων πολιτών από τα εθνικά πολιτικά τους συστήματα, μία αποξένωση που επεκτείνεται και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η λήψη πολιτικών αποφάσεων χωρίς επαρκή δημοκρατική νομιμοποίηση, το έλλειμμα διαφάνειας και λογοδοσίας, η κυριαρχία μιας δογματικά νεοφιλελεύθερης τεχνοκρατικής ελίτ λειτουργούν σαν πολλαπλασιαστές μιας διάχυτης δυσαρέσκειας απέναντι στην πολιτική. Επιπλέον, οι φραγμοί στην ουσιαστική κοινωνική εκπροσώπηση, αλλά και η ελλειμματική θεσμική αναγνώριση των διεκδικήσεων και των αιτημάτων των πολιτών δημιουργούν ένα χάσμα ανάμεσα στις ευρωπαϊκές ελίτ και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες το οποίο εκμεταλλεύεται η ακροδεξιά.
Πώς, δηλαδή, η Ακροδεξιά αξιοποιεί αυτήν την κατάσταση;
Η Ακροδεξιά προσφέρει απλουστευτικές λύσεις κυρίως διαμέσου δύο δρόμων: αυτού της εθνικής αναδίπλωσης και αυτού της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Στην πρώτη περίπτωση εργαλειοποιείται ένας φοβικός και εσωστρεφής εθνικισμός, ο οποίος αναπαράγεται μέσω πολιτισμικών ψευδο-αντιπαραθέσεων και δείχνει να αγνοεί πλήρως τις αλληλεπιδράσεις και τις διαδράσεις του σύγχρονου κόσμου. Το έθνος έτσι καθίσταται πρόσχημα για μια εθνικιστική αναδίπλωση που βασίζεται στον αποκλεισμό και όχι στη συμπερίληψη. Στο πλαίσιο αυτό, η Ακροδεξιά ενεργοποιεί μια ξενοφοβική και ρατσιστική ρητορεία -που σε πολλές περιπτώσεις αποκτά και έμπρακτα χαρακτηριστικά- η οποία κινητοποιεί τμήματα της κοινωνίας πάνω σε αυτή τη λογική του αποκλεισμού. Έτσι τα ελλείμματα στην κοινωνική εκπροσώπηση και η δυσαρέσκεια για την πολιτική τροφοδοτούν ακροδεξιές πολιτικές απαντήσεις, οι οποίες ενίοτε κανονικοποιούνται και βρίσκουν έδαφος στο δημόσιο διάλογο υπό πολλές μορφές.
Άρα, πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο ακροδεξιός κίνδυνος;
Η δική μου απάντηση είναι με την πολιτική. Με τη διαμόρφωση και την προώθηση μιας πολιτικής πρότασης που θα αναγνωρίζει το δομικό χαρακτήρα των προβλημάτων και θα αντιμετωπίζει την κοινωνικο-οικονομική τους ρίζα. Η μάχη με την ακροδεξιά θα κερδηθεί μόνο μέσα από την ανατροπή και αλλαγή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που συνεχίζουν το φαύλο κύκλο των ανισοτήτων και μέσα από τον εκδημοκρατισμό της Ε.Ε. που θα αποκρούσει τα φαινόμενα αποξένωσης απέναντι στην πολιτική. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η εγρήγορση των δημοκρατικών και προοδευτικών δυνάμεων, οι οποίες θα πρέπει να διεκδικήσουν μια δημοκρατία με κοινωνικές αναφορές η οποία θα θέτει στο επίκεντρο και με ρητό τρόπο το κοινωνικό ζήτημα. Και για να μπορέσει αυτή συμμαχία να εκπληρώσει το σκοπό της δεν πρέπει να συμπεριλάβει δυνάμεις που στήριζαν αυτές τις πολιτικές οικονομικής και περιθωριοποίησης και πολιτικής αποξένωσης των πολιτών. Μια τέτοια απολίτικη σύμπραξη θα βαθύνει την κρίση, καθώς η λογική του «όλοι ίδιοι είναι» τροφοδοτεί άμεσα την Ακροδεξιά.
Επομένως, ποια θα πρέπει να είναι τα στοιχεία μιας πρότασης διεξόδου;
Πρέπει να θυμηθούμε τις ιδρυτικές συνθήκες του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης γεννήθηκε στις φυλακές του φασισμού από δημοκράτες, φιλελεύθερους και κομμουνιστές οι οποίοι οραματίστηκαν μια Ευρώπη της ειρήνης που θα στηρίζεται στην κοινωνική ευημερία και την κοινωνική δικαιοσύνη. Η υλοποίηση της ιδέας της ενωμένης Ευρώπης, μερικά χρόνια αργότερα, πήρε εξαρχής μια οικονομί(στι)κη πορεία και δυναμική. Ωστόσο, οι πολιτικοί συσχετισμοί των δεκαετιών 1950-1960, σε ένα βαθμό παρέμειναν σχετικά κεντρικές και νοηματοδοτούσαν το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Η υιοθέτηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών από τις ευρωπαϊκές ελίτ φαίνεται πως ακυρώνει αυτήν την έστω και επιφανειακή σχέση του με αυτές τις αξίες. Βιώνουμε έναν εκτροχιασμό της ΕΕ από τις ιδρυτικές της αξίες και ως εκ τούτου η πρόταση διεξόδου πρέπει να είναι μια πρόταση επαναθεμελίωσης αυτών των αξιών. Και αυτήν την πρόταση μπορεί να τη στηρίξει μόνο η Αριστερά.
Κύριε Σπουρδαλάκη, γιατί ΣΥΡΙΖΑ στις επερχόμενες εκλογές;
Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα εγχείρημα δημοκρατικής απάντησης στην κρίση. Γιατί διαθέτει μια συγκροτημένη πρόταση για την υπέρβαση της κρίσης στην Ευρώπη. Γιατί βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της πολιτικής μάχης συνενώνοντας τα δημοκρατικά ρεύματα της παραδοσιακής και της κινηματικής Αριστεράς. Γιατί από την πρώτη στιγμή ξεσπάσματος της κρίσης επέμεινε στο ότι η αντιμετώπισή της απαιτεί τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης. Η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει για να υπάρξει. Και αυτό σημαίνει μια δραστική αλλαγή συσχετισμών στις επερχόμενες εκλογές.
ΑΜΠΕ
«The New Daily Mail»
TheNewDailyMail
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Πρωινό: Ποια ποσότητα είναι ενδεικτική αν θέλουμε να χάσουμε κιλά;
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
