2019-04-21 12:33:23
Πώς είναι να ξυπνάς σε μια χώρα όπου μόλις καταλύθηκαν οι ελευθερίες, τα δικαιώματα, το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα; Πέντε άνθρωποι (Bότσης, Κοροβέσης, Φέρρης, Κοτανίδης, Οικονόμου) που στρατεύτηκαν ολόψυχα στον αντιδικτατορικό αγώνα θυμούνται Πώς είναι να ξυπνάς αχάραγο σε μια χώρα όπου μόλις καταλύθηκαν οι ελευθερίες, τα δικαιώματα, το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα και κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος;
Πώς είναι να βρίσκεσαι...
από τη μια στιγμή στην άλλη παράνομος, προδομένος, «επικηρυγμένος», με όλες σου τις βεβαιότητες αναποδογυρισμένες και τα χνώτα του ασφαλίτη στον σβέρκο σου;
Πέντε άνθρωποι που στρατεύτηκαν ολόψυχα στον αντιδικτατορικό αγώνα και που την «αποφράδα» εκείνη ημέρα βρίσκονταν σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη κι επαρχία αντίστοιχα κινδυνεύοντας να στοχοποιηθούν και οι ίδιοι εξαιτίας των ιδεών ή/και της δράσης τους αναθυμούνται την πρώτη μέρα του «εθνοσωτηρίου» πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967 το οποίο, εκτός από την πορεία της χώρας, έμελλε να αναστατώσει συθέμελα και τη δική τους ζωή.
Γιατί, όπως είχε γράψει και ο Περικλής Κοροβέσης, «μετά την 21η Απριλίου 1967, το δικαίωμα να υπάρξεις σαν πολίτης ήτανε αντίσταση».
«Σήκω αγόρι μου, πραξικόπημα!», μου κάνει ο Κώστας.
Νόμιζα ότι καλαμπουρίζει, γνωστός χιουμορίστας γαρ αλλά βλέπω τη Μαρία δακρυσμένη.
Πετάγομαι πάνω και μου λένε το και το, κατέβηκαν τα τανκς, άρχισαν συλλήψεις, καλύτερα να ετοιμαστώ το συντομότερο γιατί κινδυνεύουμε.
Σε καιρούς που η ιστορική μνήμη μοιάζει να φθίνει, που η ακροδεξιά σε Ελλάδα και Ευρώπη ξανασηκώνει κεφάλι και που ο κοινοβουλευτισμός «χωλαίνει» παρότι δεν απειλείται πια ευθέως από φαιούς «γαλονάδες», καταθέσεις σαν αυτές έχουν σημασία.
Περικλής Κοροβέσης
Συγγραφέας, λογοτέχνης, ποιητής, πολιτικός ακτιβιστής, τ. βουλευτής Γεύσεις από το μενού της 21ης Απριλίου
Μια ομάδα νεαρών ηθοποιών που είχε διασπασθεί από το θέατρο της Νέας Ιωνίας δημιούργησε τη δικιά της ομάδα. Στόχος ένα λαϊκό θέατρο, ριζωμένο σε μια γειτονιά της Αθήνας που με μια άλλη αισθητική θα κάνει προσιτό σε ένα λαϊκό κοινό το ποιητικό θέατρο.
Αυτή ήταν και η διαφωνία με το θέατρο της Ν. Ιωνίας που είχε στραφεί προς έναν ελιτισμό και είχε χάσει τον συλλογικό του χαρακτήρα.
Ο ενθουσιασμός ήταν μεγάλος. Το έργο είχε βρεθεί. Ήταν ο «Μανδραγόρας» του Νικολό Μακιαβέλι. Σκηνοθέτης, ο Κανέλλος Αποστόλου, άνθρωπος με διεθνή θεατρική κουλτούρα. Δήμος είχε βρεθεί. Το Περιστέρι.
Η 21η Απρίλη ήταν μια ξεχωριστή μέρα για μας. Θα υπογράφαμε συμβόλαια με τον δήμαρχο Περιστερίου Β. Φωλόπουλο. Και, όπως κάθε μέρα, θα μαζευόμαστε δέκα η ώρα το πρωί για πρόβα σπίτι μου. Στην ομάδα ήμουν κι εγώ.
Κατά τις εφτά το πρωί χτυπάει η πόρτα. Ήταν μια γειτόνισσα με το νυχτικό της, ξεμαλλιασμένη από τον ύπνο. Έτρεμε. Σκέφτηκε πως θα πέθανε η αδελφή της. «Κύριε Περικλή», είπε σχεδόν τραυλίζοντας. «Έγινε πραξικόπημα. Να φύγετε να κρυφτείτε».
Μαζί με τη γυναίκα μου, την Κατερίνα Πατρώνη, βάλαμε αμέσως ραδιόφωνο. Δεν μάθαμε τίποτα παραπάνω από αυτά που μας είπε η γειτόνισσα. Στραφήκαμε στο τηλέφωνο. Νεκρό. Τι κάνουμε τώρα; Η Κατερίνα πρότεινε να κρυφτούμε.
Μια θεια της είχε μια παράγκα στον Κάλαμο. Αλλά δεν υπήρχε φράγκο για μετακίνηση. Και πριν προλάβουμε να σκεφτούμε κάτι άλλο, άρχισαν να έρχονται ένας-ένας οι ηθοποιοί.
Μέχρι τις οκτώμιση είχαν έρθει όλοι. Ήδη είχαν κυκλοφορήσει διάφορες φήμες, όλες ανυπόστατες και μερικές τερατώδεις.
Θυμήθηκα πως κάποτε μας είχαν πει στη νεολαία της ΕΔΑ πως σε περίπτωση πραξικοπήματος, όλοι μας έπρεπε να κατέβουμε στο δρόμο. Και το κόμμα τότε θα μας πει τι θα κάνουμε. Και έτσι πράξαμε.
Γυρίσαμε όλο το κέντρο της Αθήνας και δεν συναντήσαμε ψυχή. Γυρίσαμε πίσω στο σπίτι. Μας είχε κόψει η λόρδα και δεν υπήρχε τίποτα φαγώσιμο.
Πετάγομαι στη μάνα μου, έμενε κοντά, παίρνω ένα πενηντάρι και γυρίζω σπίτι με ψωμί, φέτα, ελιές και κρασί. Από τα πιο ωραία εδέσματα που θυμάμαι. Και αποφασίσαμε, που λες, να κάνουμε οργάνωση.
Εγώ είχα στο σπίτι χαρτί και γραφομηχανή. Αποφασίσαμε να κάνουμε τρικάκια και όχι μια προκήρυξη, που αναγκαστικά θα είχε λίγα αντίτυπα. Κόψαμε τα χαρτιά Α4, στα τέσσερα.
Ο καλλιγράφος της παρέας με ένα πενάκι «χήνα» έγραφε εναλλάξ δύο συνθήματα. «Ζήτω η Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα». Βγάλαμε περίπου τετρακόσια. Τα μοιραστήκαμε και το βράδυ τα βάλαμε στους τηλεφωνικούς θαλάμους.
Κώστας Φέρρης
Σκηνοθέτης, παραγωγός, συγγραφέας
Η Αποφράς Νύχτα
20 Απριλίου 1967, βραδάκι στα Νούφαρα, εστιατόριο δίπλα στο Βυζάντιον –Πλατεία Κολωνακίου. Κατά τις 9:00 έχει στηθεί καυγάς μεγάλος.
Είναι αυτοί (π.χ. Δήμος Θέος) που προειδοποιούν πως «η δικτατορία έρχεται, δεν το βλέπετε;» είναι κι οι άλλοι (της μετριοπαθούς αριστεράς) που ξεφωνίζουν «Είστε προβοκάτορες!
Εδώ είναι Ευρώπη! Δεν γίνονται δικτατορίες!».
Μετά τα μεσάνυχτα, 21 Απριλίου, στο σπίτι μου στο Παγκράτι, προσπαθούμε με τον Γιώργο Κατακουζηνό να ηρεμήσουμε και... να γράψουμε σενάριο.
Επιστρέφει από τη δουλειά της η Αθηνά Ζαχαροπούλου, που τραγουδάει στην Πλάκα. Εν τη αφελεία της μας περιγράφει πως είδε να «μπαίνουν στη Βουλή» δυο φορτηγά γεμάτα φαντάρους κι ένα τανκ, ρωτώντας μας: «Λέτε να είναι κάτι σοβαρό;» (παρένθεση: μια βδομάδα μετά, βλέπει στο σπίτι μου την Αθηνά ο Werner Herzog, και την παίρνει πρωταγωνίστρια στην πρώτη του ταινία). 1:00 περίπου μετά τα μεσάνυχτα. 21 Απριλίου. Επιστρατεύουμε το αυτοκίνητο του Κώστα Βρεττάκου, και παρέα με τον Σταύρο Κωνστανταράκο κάνουμε ανίχνευση με μια μεγάλη βόλτα. Περνάμε ακόμα κι από την Ηρώδου Αττικού, και τα τανκ δεν ασχολούνται με μας!
Στο μεταξύ, ο Νίκος Κούνδουρος πάει στα γραφεία του Συγκροτήματος, στη Χρήστου Λαδά, και συναντάει... τον Moshe Dayan. Μαζί κάνουν μιαν ανάλογη με τη δική μας βόλτα, με την Ford Country Sedan του Νίκου.
Εμείς καταλήγουμε φυσικά και πάλι στην πλατεία Κολωνακίου, αυτή τη φορά στο ίδιο το Καφενείον το Βυζάντιον, που έχει σβήσει φυσικά τα φώτα, αλλά είναι γεμάτο κόσμο (απορημένο ως επί το πλείστον), μέσα κι έξω – χωρίς τραπεζάκια.
Έρχεται κλαμένος ο Γεωργάκης (αδελφός του Αντρέα) Παπανδρέου, και μας περιγράφει πως συλλάβανε τον πατέρα και τον αδερφό του. Κάποιος άλλος μας λέει πως συλλάβανε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο με τις πιτζάμες. Κάποια στιγμή καταφθάνει παρέα με τον Νίκο Νικολαϊδη, ο Ρένος Αποστολίδης. «Τι έγινε βρε παιδιά; Κίνημα;» Έτσι μάθαμε πως οι «παλιοί» το λέγαν κίνημα.
Ο Ρένος καβάλησε το αυτοκίνητό του κι έφυγε νευρικά, βιαστικά. Δεν το ξέραμε τότε πως έσπευσε να ειδοποιήσει τον Μέντη Μποσταντζόγλου και τον Μίκη Θεοδωράκη να κρυφτούν. Αλλά ο τρόπος που έφυγε, μας έκανε να παγώσουμε.
Κι εκεί συνειδητοποιήσαμε πως είχαμε κι εμείς κόσμο να κρύψουμε...
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο του Θοδωρη Αντωνόπουλου, ΕΔΩ...
πηγη lifo.gr
Πώς είναι να βρίσκεσαι...
από τη μια στιγμή στην άλλη παράνομος, προδομένος, «επικηρυγμένος», με όλες σου τις βεβαιότητες αναποδογυρισμένες και τα χνώτα του ασφαλίτη στον σβέρκο σου;
Πέντε άνθρωποι που στρατεύτηκαν ολόψυχα στον αντιδικτατορικό αγώνα και που την «αποφράδα» εκείνη ημέρα βρίσκονταν σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη κι επαρχία αντίστοιχα κινδυνεύοντας να στοχοποιηθούν και οι ίδιοι εξαιτίας των ιδεών ή/και της δράσης τους αναθυμούνται την πρώτη μέρα του «εθνοσωτηρίου» πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου του 1967 το οποίο, εκτός από την πορεία της χώρας, έμελλε να αναστατώσει συθέμελα και τη δική τους ζωή.
Γιατί, όπως είχε γράψει και ο Περικλής Κοροβέσης, «μετά την 21η Απριλίου 1967, το δικαίωμα να υπάρξεις σαν πολίτης ήτανε αντίσταση».
«Σήκω αγόρι μου, πραξικόπημα!», μου κάνει ο Κώστας.
Νόμιζα ότι καλαμπουρίζει, γνωστός χιουμορίστας γαρ αλλά βλέπω τη Μαρία δακρυσμένη.
Πετάγομαι πάνω και μου λένε το και το, κατέβηκαν τα τανκς, άρχισαν συλλήψεις, καλύτερα να ετοιμαστώ το συντομότερο γιατί κινδυνεύουμε.
Σε καιρούς που η ιστορική μνήμη μοιάζει να φθίνει, που η ακροδεξιά σε Ελλάδα και Ευρώπη ξανασηκώνει κεφάλι και που ο κοινοβουλευτισμός «χωλαίνει» παρότι δεν απειλείται πια ευθέως από φαιούς «γαλονάδες», καταθέσεις σαν αυτές έχουν σημασία.
Περικλής Κοροβέσης
Συγγραφέας, λογοτέχνης, ποιητής, πολιτικός ακτιβιστής, τ. βουλευτής Γεύσεις από το μενού της 21ης Απριλίου
Μια ομάδα νεαρών ηθοποιών που είχε διασπασθεί από το θέατρο της Νέας Ιωνίας δημιούργησε τη δικιά της ομάδα. Στόχος ένα λαϊκό θέατρο, ριζωμένο σε μια γειτονιά της Αθήνας που με μια άλλη αισθητική θα κάνει προσιτό σε ένα λαϊκό κοινό το ποιητικό θέατρο.
Αυτή ήταν και η διαφωνία με το θέατρο της Ν. Ιωνίας που είχε στραφεί προς έναν ελιτισμό και είχε χάσει τον συλλογικό του χαρακτήρα.
Ο ενθουσιασμός ήταν μεγάλος. Το έργο είχε βρεθεί. Ήταν ο «Μανδραγόρας» του Νικολό Μακιαβέλι. Σκηνοθέτης, ο Κανέλλος Αποστόλου, άνθρωπος με διεθνή θεατρική κουλτούρα. Δήμος είχε βρεθεί. Το Περιστέρι.
Η 21η Απρίλη ήταν μια ξεχωριστή μέρα για μας. Θα υπογράφαμε συμβόλαια με τον δήμαρχο Περιστερίου Β. Φωλόπουλο. Και, όπως κάθε μέρα, θα μαζευόμαστε δέκα η ώρα το πρωί για πρόβα σπίτι μου. Στην ομάδα ήμουν κι εγώ.
Κατά τις εφτά το πρωί χτυπάει η πόρτα. Ήταν μια γειτόνισσα με το νυχτικό της, ξεμαλλιασμένη από τον ύπνο. Έτρεμε. Σκέφτηκε πως θα πέθανε η αδελφή της. «Κύριε Περικλή», είπε σχεδόν τραυλίζοντας. «Έγινε πραξικόπημα. Να φύγετε να κρυφτείτε».
Μαζί με τη γυναίκα μου, την Κατερίνα Πατρώνη, βάλαμε αμέσως ραδιόφωνο. Δεν μάθαμε τίποτα παραπάνω από αυτά που μας είπε η γειτόνισσα. Στραφήκαμε στο τηλέφωνο. Νεκρό. Τι κάνουμε τώρα; Η Κατερίνα πρότεινε να κρυφτούμε.
Μια θεια της είχε μια παράγκα στον Κάλαμο. Αλλά δεν υπήρχε φράγκο για μετακίνηση. Και πριν προλάβουμε να σκεφτούμε κάτι άλλο, άρχισαν να έρχονται ένας-ένας οι ηθοποιοί.
Μέχρι τις οκτώμιση είχαν έρθει όλοι. Ήδη είχαν κυκλοφορήσει διάφορες φήμες, όλες ανυπόστατες και μερικές τερατώδεις.
Θυμήθηκα πως κάποτε μας είχαν πει στη νεολαία της ΕΔΑ πως σε περίπτωση πραξικοπήματος, όλοι μας έπρεπε να κατέβουμε στο δρόμο. Και το κόμμα τότε θα μας πει τι θα κάνουμε. Και έτσι πράξαμε.
Γυρίσαμε όλο το κέντρο της Αθήνας και δεν συναντήσαμε ψυχή. Γυρίσαμε πίσω στο σπίτι. Μας είχε κόψει η λόρδα και δεν υπήρχε τίποτα φαγώσιμο.
Πετάγομαι στη μάνα μου, έμενε κοντά, παίρνω ένα πενηντάρι και γυρίζω σπίτι με ψωμί, φέτα, ελιές και κρασί. Από τα πιο ωραία εδέσματα που θυμάμαι. Και αποφασίσαμε, που λες, να κάνουμε οργάνωση.
Εγώ είχα στο σπίτι χαρτί και γραφομηχανή. Αποφασίσαμε να κάνουμε τρικάκια και όχι μια προκήρυξη, που αναγκαστικά θα είχε λίγα αντίτυπα. Κόψαμε τα χαρτιά Α4, στα τέσσερα.
Ο καλλιγράφος της παρέας με ένα πενάκι «χήνα» έγραφε εναλλάξ δύο συνθήματα. «Ζήτω η Δημοκρατία», «Κάτω η Χούντα». Βγάλαμε περίπου τετρακόσια. Τα μοιραστήκαμε και το βράδυ τα βάλαμε στους τηλεφωνικούς θαλάμους.
Κώστας Φέρρης
Σκηνοθέτης, παραγωγός, συγγραφέας
Η Αποφράς Νύχτα
20 Απριλίου 1967, βραδάκι στα Νούφαρα, εστιατόριο δίπλα στο Βυζάντιον –Πλατεία Κολωνακίου. Κατά τις 9:00 έχει στηθεί καυγάς μεγάλος.
Είναι αυτοί (π.χ. Δήμος Θέος) που προειδοποιούν πως «η δικτατορία έρχεται, δεν το βλέπετε;» είναι κι οι άλλοι (της μετριοπαθούς αριστεράς) που ξεφωνίζουν «Είστε προβοκάτορες!
Εδώ είναι Ευρώπη! Δεν γίνονται δικτατορίες!».
Μετά τα μεσάνυχτα, 21 Απριλίου, στο σπίτι μου στο Παγκράτι, προσπαθούμε με τον Γιώργο Κατακουζηνό να ηρεμήσουμε και... να γράψουμε σενάριο.
Επιστρέφει από τη δουλειά της η Αθηνά Ζαχαροπούλου, που τραγουδάει στην Πλάκα. Εν τη αφελεία της μας περιγράφει πως είδε να «μπαίνουν στη Βουλή» δυο φορτηγά γεμάτα φαντάρους κι ένα τανκ, ρωτώντας μας: «Λέτε να είναι κάτι σοβαρό;» (παρένθεση: μια βδομάδα μετά, βλέπει στο σπίτι μου την Αθηνά ο Werner Herzog, και την παίρνει πρωταγωνίστρια στην πρώτη του ταινία). 1:00 περίπου μετά τα μεσάνυχτα. 21 Απριλίου. Επιστρατεύουμε το αυτοκίνητο του Κώστα Βρεττάκου, και παρέα με τον Σταύρο Κωνστανταράκο κάνουμε ανίχνευση με μια μεγάλη βόλτα. Περνάμε ακόμα κι από την Ηρώδου Αττικού, και τα τανκ δεν ασχολούνται με μας!
Στο μεταξύ, ο Νίκος Κούνδουρος πάει στα γραφεία του Συγκροτήματος, στη Χρήστου Λαδά, και συναντάει... τον Moshe Dayan. Μαζί κάνουν μιαν ανάλογη με τη δική μας βόλτα, με την Ford Country Sedan του Νίκου.
Εμείς καταλήγουμε φυσικά και πάλι στην πλατεία Κολωνακίου, αυτή τη φορά στο ίδιο το Καφενείον το Βυζάντιον, που έχει σβήσει φυσικά τα φώτα, αλλά είναι γεμάτο κόσμο (απορημένο ως επί το πλείστον), μέσα κι έξω – χωρίς τραπεζάκια.
Έρχεται κλαμένος ο Γεωργάκης (αδελφός του Αντρέα) Παπανδρέου, και μας περιγράφει πως συλλάβανε τον πατέρα και τον αδερφό του. Κάποιος άλλος μας λέει πως συλλάβανε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο με τις πιτζάμες. Κάποια στιγμή καταφθάνει παρέα με τον Νίκο Νικολαϊδη, ο Ρένος Αποστολίδης. «Τι έγινε βρε παιδιά; Κίνημα;» Έτσι μάθαμε πως οι «παλιοί» το λέγαν κίνημα.
Ο Ρένος καβάλησε το αυτοκίνητό του κι έφυγε νευρικά, βιαστικά. Δεν το ξέραμε τότε πως έσπευσε να ειδοποιήσει τον Μέντη Μποσταντζόγλου και τον Μίκη Θεοδωράκη να κρυφτούν. Αλλά ο τρόπος που έφυγε, μας έκανε να παγώσουμε.
Κι εκεί συνειδητοποιήσαμε πως είχαμε κι εμείς κόσμο να κρύψουμε...
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο του Θοδωρη Αντωνόπουλου, ΕΔΩ...
πηγη lifo.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
OΙ εξελίξεις της σειράς «Η Επιστροφή» είναι καταιγιστικές
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
