2019-05-08 19:47:11
του Αλεξανδρου Γιατζίδη, διευθυντή σύνταξης, medlabnews.gr
Επίτιμος Διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ αναγορεύθηκε χθες ο διακεκριμένος Καθηγητής της Νευροεπιστήμης των Συστημάτων στο Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής στο Ινστιτούτο Max Planck Tübingen της Γερμανίας, κ. Νίκος Λογοθέτης.
Το μυθιστορηματικό story του διάσημου νευροβιολόγου - Τα παιδικά χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, η εφηβεία στην Αθήνα, το μισητό ακορντεόν, οι σπουδές, η μεγάλη καριέρα και οι κατηγορίες για κακομεταχείρηση πειραματόζωων
Στο Τίπιγκεν της Γερμανίας πιθανότατα κανένας από τους συνάδελφους επιστήμονες του Νίκου Λογοθέτη δεν θα μπορούσε να φανταστεί τον 68χρονο σήμερα Έλληνα νευροβιολόγο να παίζει ψυχεδελικές μουσικές.
Να είναι δηλαδή πάνω από ένα αρμόνιο και μαζί με κάποιους άλλους «μαλλιάδες» να παίζουν από Al Cooper & Mike Bllomfield μέχρι Santana, απολαμβάνοντάς το στον μέγιστο βαθμό. Κι όμως, ο Νίκος Λογοθέτης, ένας από τους πλέον καταξιωμένους επιστήμονες που μελετά επί δεκαετίες την νευροφυσιολογία του ανθρώπινου εγκεφάλου ήταν ιδρυτικό μέλος των Πελόμα Μποκιού.
Ενός συγκροτήματος που με το τραγούδι «Γαρύφαλλε» έγραψε την δική του ξεχωριστή ιστορία, μέσα από το οποίο ανδρώθηκε σαν ερμηνευτής ο χαρισματικός και αξέχαστος Βλάσης Μπονάτσος. Από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, μετά στην Θεσσαλονίκη, ακολούθως στην Αμερική και το ΜΙΤ και κατόπιν στη Γερμανία, η ζωή του πρώην ροκά είναι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα.
Κωνσταντινούπολη - Αθήνα
Τα μάτια του Νίκου Λογοθέτη αντικρίζουν για πρώτη φορά τον κόσμο σε ένα νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης στις 5 Νοεμβρίου του 1950 και η πρώτη αντίδραση όπως συμβαίνει με όλα τα μωρά είναι το κλάμα.
Ο μικρός μεγαλώνει μέσα στους κόλπους μιας στοργικής οικογένειας και είναι πέντε χρονών στα Σεπτεμβριανά του 1995, όταν εκατό χιλιάδες Τούρκοι ξεχύθηκαν στις ελληνικές συνοικίες καταστρέφοντας τις περιουσίες των Ελλήνων της Πόλης.
Είναι πολύ μικρός για να καταλάβει τι έχει γίνει, ενώ η οικογένειά του γλιτώνει από το πογκρόμ του όχλου που επί δύο ημέρες διαλύει τα πάντα.
Μεγαλώνοντας τελειώνει το Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο και ακολούθως φοιτά στο Ζωγράφειο Γυμνάσιο. Δεν έχει κλείσει τα δεκαπέντε όταν η οικογένειά του μετακομίζει στην Αθήνα το 1966 και ένας άλλος κόσμος ανοίγεται στα μάτια του Νίκου, που είναι εξαιρετικός μαθητής.
Με τον πατέρα του διαφωνεί μόνο σε ένα πράγμα, τα μαθήματα ακορντεόν που κάνει, ένα όργανο το οποίο μισεί, ενώ αγαπάει την μουσική. Θα τα συνεχίσει μέχρι τα δεκαεφτά του χρόνια, όταν ενηλικιώνεται ουσιαστικά και τότε θα πετάξει το μισητό όργανο μέσα στην θήκη του και δεν θα το ακουμπήσει ποτέ ξανά.
Η πλατωνική σχέση που διατηρούσε με μια κοπέλα, ανηψιά του μεγάλου Έλληνα μουσικού Βύρων Κολάση τον φέρνει απέναντι στον μαέστρο που τον ακούει και του λέει ότι αξίζει να σπουδάσει.
Μεσολαβεί μάλιστα στον σπουδαίο πιανίστα Γιώργο Πλάτωνα ώστε ο Λογοθέτης να τον έχει δάσκαλο στο Ωδείο Αθηνών, αφού ο νεαρός λατρεύει το πιάνο.
Στα δεκαοχτώ του πλέον χρόνια ο Λογοθέτης σπουδάζει Μαθηματικά και έχει ήδη φύγει από το πατρικό του, βγάζοντας τα προς το ζην με ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδάκια.
Δεν φαντάζεται ότι η πρόσκληση ενός φίλου του να παίζει σε μια ορχήστρα θα τον έφερνε γρήγορα στους κόλπους ενός νεοσύστατου ροκ γκρουπ, μαζί με άλλους τέσσερις μαλλιάδες.
Το Λο των Πελόμα
Όταν μια μέρα συναντιέται με έναν συμμαθητή του από το σχολείο, τον Νίκο Μαρσέλο, αυτός του λέει να ενταχθεί σε μια μπάντα που παίζει σε κλαμπ και σε φοιτητικούς χορούς.
«Οι πιο πολλοί είμαστε σαν κι εσένα, μη σου πω και χειρότεροι» του λέει και έτσι ο Νίκος Λογοθέτης αρχίζει την επαγγελματική μουσική του διαδρομή.
Έπαιζε ότι όργανο του δίνανε, άλλοτε αρμόνιο, άλλοτε κιθάρα και μια φορά σαξόφωνο το οποίο έπαιζε σιγά γιατί έκανε λάθη, ενώ άρχισε να βγάζει κάποια χρήματα, όχι πολλά, αλλά αρκετά για να κινείται πιο άνετα.
Η μοίρα τον έφερε απέναντι στον Γιάννη Κιουρκτσόγλου, ο οποίος του προτείνει να συμμετέχει σε ένα ροκ συγκρότημα, μαζί με τους Νίκο Δαπέρη, Τάκη Μαρινάκη και Βλάση Μπονάτσο.
Το συγκρότημα ονομάζεται Πελόμα Μποκιού από τα αρχικά των επιθέτων τους και το ΛΟ είναι ο Λογοθέτης που θα παραμείνει για ενάμιση χρόνο περίπου στο συγκρότημα.
Το παίξιμό του στο Hammond χαρακτηρίστηκε ως εξαιρετικό και είναι αυτός που παίζει στην ηχογράφηση του «Γαρύφαλλε», το οποίο κυκλοφόρησε σε 45αρι από την Lyra και έγινε τεράστια επιτυχία. Θα παίξει σε αρκετές εμφανίσεις με τους Πελόμα αλλά η ακαδημαϊκή του καριέρα τον απασχολεί πιο πολύ από την μουσική, παρόλο που έχει αφήσει για δύο χρόνια τις σπουδές του.
Έτσι αποχωρεί και το παίρνει το πτυχίο του στα Μαθηματικά το 1976, έχοντας ήδη αποφασίσει να σπουδάσει και Βιολογία, χωρίς πιθανόν να φαντάζεται που θα τον οδηγούσε αυτή του η απόφαση.
Από την Θεσσαλονίκη μέσω ΗΠΑ στη Γερμανία
Το βιβλίο του Jaques Monod «Η τύχη και η αναγκαιότητα» είναι για τον Νίκο Λογοθέτη ένας σταθμός στην ζωή του, αφού όπως έχει πει σε συνέντευξή του «το έχω φυλάξει έτσι όπως ήταν, με τις σημειώσεις μου».
Εκείνη την περίοδο η νομοθεσία δεν σου επέτρεπε να σπουδάσεις στην ίδια πόλη δεύτερη επιστήμη και έτσι ο 26χρονος πια Νίκος ανεβαίνει στην Θεσσαλονίκη.
Όταν συναντάει τον καθηγητή Κώστα Καστρίτση του λέει ότι θέλει να σπουδάσει βιολογική κυβερνητική για να εισπράξει την απάντηση «τι είναι αυτό;», αφού ούτε ο άνθρωπος που θα τον δίδασκε ήξερε!.
Αυτό, ήταν κάτι μεταξύ Βιολογίας και Μαθηματικών ένας τομέας ανύπαρκτος τότε στην Ελλάδα. Ο Λογοθέτης γίνεται δεκτός στο τμήμα και παρακολουθεί τα εργαστήρια ανόργανης χημείας και βιολογίας του Β' έτους, πριν φύγει για το Μόναχο προκειμένου να κάνει το διαδκατορικό του πάνω στην ανθρώπινη νευροβιολογία.
Θα μείνει 5 χρόνια στην Γερμανία και μετά μετακομίζει στην Αμερική, όπου θα εργαστεί για έξι χρόνια στο Τμήμα εγκεφάλου και Γνωσιακών επιστημών του φημισμένου ΜΙΤ.
Στα 47 του χρόνια δέχεται την πρόκληση να εργαστεί το Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής max Planck στο Τίπιγκεν της Γερμανίας, όπου και μένει μόνιμα έκτοτε.
Οι κατηγορίες η συμπαράσταση και η Αθώωση
Μέχρι το 2014 η πρωτοποριακή έρευνα του Νίκου Λογοθέτη πάνω στην νευροφυσιολογία του εγκεφάλου και στις γνωστικές-νοητικές διαδικασίες προχωράει απρόσκοπτα, ενώ δεν λείπουν και οι σημαντικές διακρίσεις για την δουλειά του.
Όταν όμως μια ακτιβιστική οργάνωση που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ζώων κατάφερε με κρυφή κάμερα να καταγράψει τα πειραματόζωα και να διοχετεύσει το υλικό στην τηλεόραση, ο θόρυβος που ξεσηκώθηκε ήταν μεγάλος.
Παρότι οι έρευνες τις οποίες έκαναν το 2015 τόσο το Ινστιτούτο «Μαξ Πλανκ» όσο και οι τοπικές αρχές, δεν έφεραν στο φως κάποιες σοβαρές παραβιάσεις των πρωτοκόλλων για τη μεταχείριση των πειραματόζωων, η υπόθεση δεν τέθηκε στο αρχείο, αλλά στις 20 Φεβρουαρίου φέτος απαγγέλθηκαν από γερμανικό δικαστήριο κατηγορίες εναντίον του, ενώ δεν έχει ακόμη ορισθεί η δίκη του.
Όταν απαγγέλθηκε επίσημα κατηγορία κατά του Λογοθέτη, το Ινστιτούτο «Μαξ Πλανκ» βιάστηκε να του αφαιρέσει πολλές από τις αρμοδιότητές του σχετικά με την έρευνά του, παρόλο που εκκρεμεί η απόφαση του δικαστηρίου.
Ο ίδιος, ο οποίος έχει σταματήσει τα πειράματά του με ζώα, ούτε έχει πια το δικαίωμα να επιβλέπει τα ανάλογα πειράματα των συνεργατών του, έχει κατ' επανάληψη αρνηθεί τις κατηγορίες περί κακής μεταχείρισης των ζώων, ενώ στο πλευρό του έχουν ταχθεί δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες νευροεπιστημόνων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Μετά την απαλλαγή του, τον Δεκέμβριο 2018, από γερμανικό δικαστήριο για τις εναντίον του κατηγορίες περί κακομεταχείρισης πειραματόζωων στο ερευνητικό εργαστήριό του, η εταιρεία Μαξ Πλανκ έκανε γνωστό ότι αποκαθιστά πλέον πλήρως τις διοικητικές και επιστημονικές αρμοδιότητες του διακεκριμένου Έλληνα νευροεπιστήμονα, Νίκου Λογοθέτη, διευθυντή του Τμήματος Φυσιολογίας των Γνωστικών Διαδικασιών στο Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής Μαξ Πλανκ στο Τίμπινγκεν.
Ο Ν. Λογοθέτης επανέρχεται στα διευθυντικά καθήκοντά του, ενώ θα μπορεί να συνεχίσει πλέον και τα πειράματά του σε μεγάλα ζώα. Είχε κατηγορηθεί το 2014 από ακτιβιστές φιλόζωους ότι καθυστέρησε να κάνει ευθανασία σε τρεις άρρωστες μαϊμούδες και η υπόθεση είχε φθάσει στο δικαστήριο το 2017, αλλά τελικά η κατηγορία αποσύρθηκε στις 19 Δεκεμβρίου.
Σε ανακοίνωσή της, η εταιρεία Μαξ Πλανκ επισημαίνει ότι από την αρχή του 2019 το Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής απέκτησε νέες εγκαταστάσεις φύλαξης των ζώων που προορίζονται για έρευνα, στις οποίες υπάρχει αυξημένη εποπτεία, ώστε να διασφαλίζεται η καλή μεταχείριση των ζώων, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν. Επίσης, από τον Οκτώβριο του 2018 έχει αναλάβει ένας νέος διευθύνων σύμβουλος, ο νευροεπιστήμονας Πέτερ Νταγιάν
Επίτιμος διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ ο καθηγητής Νίκος Λογοθέτης
Ο καθηγητής Νίκος Λογοθέτης είναι απόφοιτος του Τμήματος Μαθηματικών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έλαβε το διδακτορικό του στην Ανθρώπινη Νευροβιολογία από το Ludwig-Maximilians University του Μονάχου. Εργάστηκε στο Τμήμα Εγκεφάλου και Γνωσιακών Επιστημών του M.I.T. και Baylor College of Medicine. Από το 1997 εργάζεται στο Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής Max Planck και σήμερα είναι Καθηγητής και Διευθυντής του Τμήματος Φυσιολογίας των Γνωστικών Διαδικασιών στο Ινστιτούτο Max Planck της Γερμανίας.
Κατά την προσφώνησή του ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Μελέτιος-Αθανάσιος Κ. Δημόπουλος, παρουσίασε τον τιμώμενο και τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «ο κ. Λογοθέτης χαίρει διεθνούς αναγνώρισης στον τομέα των Νευροεπιστημών, όπως φαίνεται από το αξιόλογο και εκτεταμένο συγγραφικό του έργο, τον μεγάλο αριθμό βιβλιογραφικών αναφορών, την πρόσκλησή του για διδασκαλία στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια διεθνώς και τα πολυάριθμα βραβεία και διακρίσεις».
Ακολούθησε η παρουσίαση του έργου και της προσωπικότητας του τιμωμένου από τον Διευθυντή της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή Χαράλαμπο X. Παπαγεωργίου. Ο κ. Παπαγεωργίου κατά την ομιλία του σημείωσε ότι ο καθηγητής Λογοθέτης «προτυποποιεί και εφαρμόζει με θαυμαστή επιτυχία την αρχή της πολυδιάστατης προσέγγισης και αποκωδικοποίησης των μηχανισμών που υπόκεινται του Εγκεφαλικού μεταβολισμού με τις προσεκτικά ελεγμένες νευροψυχολογικές δοκιμασίες που ανοίγουν τον δρόμο της παραγωγικής έρευνας των σχέσεων ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ -ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ και ασφαλώς συνεπούς μελέτης θεμελιακών πτυχών των γνωστικών λειτουργιών του εγκεφάλου όπως οπτική αντίληψη, αναγνώριση αντικειμένων, προσοχή, μνήμη, λόγος, αποφάσεις. Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η ανακάλυψη του σχετικά με τον τοπικό εγκεφαλικό μεταβολισμό Οξυγόνου αίματος (blood-oxygen-level dependent (BOLD) response) που είναι συναρτημένος με τη νευρωνική εγκεφαλική δραστηριότητα. Γεγονός που επιτρέπει την συνεπή ερμηνεία και κλινική αξιοποίηση των μετρήσεων στην λειτουργική μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου (functional magnetic resonance imaging fMRI). Οι συνεργάτες του αλλά και οι μαθητές του με εμφατικό τρόπο τον αναγνωρίζουν ως τον Λόγιο πολυμαθή ο οποίος χρησιμοποιεί τις εντυπωσιακές γνώσεις και εμπειρίες του για την ευδοκίμηση του επιστημονικού κλάδου του αλλά και της επιστημονικής κοινότητας».
Ακολούθησε η Αναγόρευση του τιμωμένου με την ανάγνωση των κειμένων του Ψηφίσματος του Τμήματος, της Αναγόρευσης και του Διδακτορικού Διπλώματος από τον Πρόεδρο του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας, καθηγητή Πέτρο Π. Σφηκάκη και η περιένδυσή του με την τήβεννο της Σχολής από την Κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών Υγείας, καθηγήτρια Χάιδω Αθ. Σπηλιοπούλου.
Η ομιλία του τιμωμένου καθηγητή Νικόλαου Λογοθέτη είχε τίτλο
«BRAIN RESEARCH – WHERE DO WE COME FROM AND WHERE DO WE GO?».
Ο καθηγητής Λογοθέτης ευχαρίστησε το Πανεπιστήμιο και την Ιατρική Σχολή για την τιμητική διάκριση και τόνισε ότι «στόχος μας είναι να κατανοήσουμε την οργάνωση των δικτύων του εγκεφάλου που αποτελούν τη βάση των γνωστικών ικανοτήτων μας. Οι εγκέφαλοι είναι γνωστό ότι έχουν αισθητηριακά μονοπάτια επεξεργασίας πληροφοριών που προέρχονται από τα αισθητήρια όργανα μας, όπως το μάτι, το αυτί και η μύτη. Ωστόσο, η αντίληψη και η γνώση «συντίθεται» τόσο από τη δραστηριότητα αυτών των οδών όσο και από την προϋπάρχουσα εμπειρία και γνώση, με τρόπο πολύ δύσκολο να κατανοηθεί μόνο με την εξέταση των δομών του εγκεφάλου που ειδικεύονται στην αισθητηριακή επεξεργασία. Ο στόχος μας, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών, ήταν να αναπτύξουμε μια τεχνολογία που υπερβαίνει τις τοπικές μετρήσεις της δραστηριότητας σε μια απλή ενιαία δομή του εγκεφάλου (για παράδειγμα στον θάλαμο που λαμβάνει πληροφορίες από το μάτι), αλλά αντί αυτού επιτρέπει τον συνδυασμό ηλεκτροφυσιολογικών μετρήσεων σε απομονωμένες εγκεφαλικές περιοχές με την συνεργατική δραστηριότητα που παρατηρείται σε ολόκληρο τον εγκέφαλο. Η κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των δομών του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια ενεργειών όπως η λήψη αποφάσεων, η μάθηση και η αποθήκευση μνήμης είναι ο μόνος τρόπος να κατανοήσουμε τη κανονική λειτουργία και τη παθολογία του εγκεφάλου. Έχοντας τα προαναφερθέντα δεδομένα, το εργαστήριό μου ανέπτυξε και επεξεργάστηκε μια διεθνώς αναγνωρισμένη μεθοδολογία που επιτρέπει την ταυτόχρονη ενδοκρανιακή καταγραφή της τοπικής νευρικής δραστηριότητας και της λειτουργικής απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (fMRI) ολόκληρου του εγκεφάλου των ζώων. Με τη χρήση αυτής της στρατηγικής μάθαμε καινοτομίες που σχετίζονται με την αντίληψη και περιγράψαμε, παραδείγματος χάρη τα αποτελέσματα της άμεσης ηλεκτρικής διέγερσης μιας περιοχής του εγκεφάλου σε δίκτυα μεγάλης εγκεφαλικής κλίμακας - ένα αποτέλεσμα που πιθανώς είναι κρίσιμο για κλινικές εφαρμογές, όπως η Βαθιά διέγερση του εγκεφάλου που χρησιμοποιείται στους ασθενείς με Parkinson. Συνδυάζοντας τοπικές μετρήσεις σε μια περιοχή όπως ο ιππόκαμπος με την (fMRI) απεικόνιση ολόκληρου του εγκεφάλου αποδείξαμε ότι η ισχυρή φλοιώδης ενεργοποίηση συνυπάρχει με την απενεργοποίηση πολλών υποφλοιοδών δομών κατά την εγγραφή της μνήμης. Με αυτή τη μεθοδολογία μπορούμε τώρα να υπολογίσουμε - αντίστροφα - την εμφάνιση τοπικών νευρικών επεισοδίων με βάση τα πρότυπα ολόκληρου του εγκεφάλου, μια στρατηγική που μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό μη επεμβατικό εργαλείο εντοπισμού παθολογικών επεισοδίων, όπως oι επιληπτικές κρίσεις σε ασθενείς».
Αλέξανδρου Γιατζίδη
Dr.
PhD
medlabgr
Επίτιμος Διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ αναγορεύθηκε χθες ο διακεκριμένος Καθηγητής της Νευροεπιστήμης των Συστημάτων στο Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής στο Ινστιτούτο Max Planck Tübingen της Γερμανίας, κ. Νίκος Λογοθέτης.
Το μυθιστορηματικό story του διάσημου νευροβιολόγου - Τα παιδικά χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, η εφηβεία στην Αθήνα, το μισητό ακορντεόν, οι σπουδές, η μεγάλη καριέρα και οι κατηγορίες για κακομεταχείρηση πειραματόζωων
Στο Τίπιγκεν της Γερμανίας πιθανότατα κανένας από τους συνάδελφους επιστήμονες του Νίκου Λογοθέτη δεν θα μπορούσε να φανταστεί τον 68χρονο σήμερα Έλληνα νευροβιολόγο να παίζει ψυχεδελικές μουσικές.
Να είναι δηλαδή πάνω από ένα αρμόνιο και μαζί με κάποιους άλλους «μαλλιάδες» να παίζουν από Al Cooper & Mike Bllomfield μέχρι Santana, απολαμβάνοντάς το στον μέγιστο βαθμό. Κι όμως, ο Νίκος Λογοθέτης, ένας από τους πλέον καταξιωμένους επιστήμονες που μελετά επί δεκαετίες την νευροφυσιολογία του ανθρώπινου εγκεφάλου ήταν ιδρυτικό μέλος των Πελόμα Μποκιού.
Ενός συγκροτήματος που με το τραγούδι «Γαρύφαλλε» έγραψε την δική του ξεχωριστή ιστορία, μέσα από το οποίο ανδρώθηκε σαν ερμηνευτής ο χαρισματικός και αξέχαστος Βλάσης Μπονάτσος. Από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, μετά στην Θεσσαλονίκη, ακολούθως στην Αμερική και το ΜΙΤ και κατόπιν στη Γερμανία, η ζωή του πρώην ροκά είναι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα.
Κωνσταντινούπολη - Αθήνα
Τα μάτια του Νίκου Λογοθέτη αντικρίζουν για πρώτη φορά τον κόσμο σε ένα νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης στις 5 Νοεμβρίου του 1950 και η πρώτη αντίδραση όπως συμβαίνει με όλα τα μωρά είναι το κλάμα.
Ο μικρός μεγαλώνει μέσα στους κόλπους μιας στοργικής οικογένειας και είναι πέντε χρονών στα Σεπτεμβριανά του 1995, όταν εκατό χιλιάδες Τούρκοι ξεχύθηκαν στις ελληνικές συνοικίες καταστρέφοντας τις περιουσίες των Ελλήνων της Πόλης.
Είναι πολύ μικρός για να καταλάβει τι έχει γίνει, ενώ η οικογένειά του γλιτώνει από το πογκρόμ του όχλου που επί δύο ημέρες διαλύει τα πάντα.
Μεγαλώνοντας τελειώνει το Ζάππειο Δημοτικό Σχολείο και ακολούθως φοιτά στο Ζωγράφειο Γυμνάσιο. Δεν έχει κλείσει τα δεκαπέντε όταν η οικογένειά του μετακομίζει στην Αθήνα το 1966 και ένας άλλος κόσμος ανοίγεται στα μάτια του Νίκου, που είναι εξαιρετικός μαθητής.
Με τον πατέρα του διαφωνεί μόνο σε ένα πράγμα, τα μαθήματα ακορντεόν που κάνει, ένα όργανο το οποίο μισεί, ενώ αγαπάει την μουσική. Θα τα συνεχίσει μέχρι τα δεκαεφτά του χρόνια, όταν ενηλικιώνεται ουσιαστικά και τότε θα πετάξει το μισητό όργανο μέσα στην θήκη του και δεν θα το ακουμπήσει ποτέ ξανά.
Η πλατωνική σχέση που διατηρούσε με μια κοπέλα, ανηψιά του μεγάλου Έλληνα μουσικού Βύρων Κολάση τον φέρνει απέναντι στον μαέστρο που τον ακούει και του λέει ότι αξίζει να σπουδάσει.
Μεσολαβεί μάλιστα στον σπουδαίο πιανίστα Γιώργο Πλάτωνα ώστε ο Λογοθέτης να τον έχει δάσκαλο στο Ωδείο Αθηνών, αφού ο νεαρός λατρεύει το πιάνο.
Στα δεκαοχτώ του πλέον χρόνια ο Λογοθέτης σπουδάζει Μαθηματικά και έχει ήδη φύγει από το πατρικό του, βγάζοντας τα προς το ζην με ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδάκια.
Δεν φαντάζεται ότι η πρόσκληση ενός φίλου του να παίζει σε μια ορχήστρα θα τον έφερνε γρήγορα στους κόλπους ενός νεοσύστατου ροκ γκρουπ, μαζί με άλλους τέσσερις μαλλιάδες.
Το Λο των Πελόμα
Όταν μια μέρα συναντιέται με έναν συμμαθητή του από το σχολείο, τον Νίκο Μαρσέλο, αυτός του λέει να ενταχθεί σε μια μπάντα που παίζει σε κλαμπ και σε φοιτητικούς χορούς.
«Οι πιο πολλοί είμαστε σαν κι εσένα, μη σου πω και χειρότεροι» του λέει και έτσι ο Νίκος Λογοθέτης αρχίζει την επαγγελματική μουσική του διαδρομή.
Έπαιζε ότι όργανο του δίνανε, άλλοτε αρμόνιο, άλλοτε κιθάρα και μια φορά σαξόφωνο το οποίο έπαιζε σιγά γιατί έκανε λάθη, ενώ άρχισε να βγάζει κάποια χρήματα, όχι πολλά, αλλά αρκετά για να κινείται πιο άνετα.
Η μοίρα τον έφερε απέναντι στον Γιάννη Κιουρκτσόγλου, ο οποίος του προτείνει να συμμετέχει σε ένα ροκ συγκρότημα, μαζί με τους Νίκο Δαπέρη, Τάκη Μαρινάκη και Βλάση Μπονάτσο.
Το συγκρότημα ονομάζεται Πελόμα Μποκιού από τα αρχικά των επιθέτων τους και το ΛΟ είναι ο Λογοθέτης που θα παραμείνει για ενάμιση χρόνο περίπου στο συγκρότημα.
Το παίξιμό του στο Hammond χαρακτηρίστηκε ως εξαιρετικό και είναι αυτός που παίζει στην ηχογράφηση του «Γαρύφαλλε», το οποίο κυκλοφόρησε σε 45αρι από την Lyra και έγινε τεράστια επιτυχία. Θα παίξει σε αρκετές εμφανίσεις με τους Πελόμα αλλά η ακαδημαϊκή του καριέρα τον απασχολεί πιο πολύ από την μουσική, παρόλο που έχει αφήσει για δύο χρόνια τις σπουδές του.
Έτσι αποχωρεί και το παίρνει το πτυχίο του στα Μαθηματικά το 1976, έχοντας ήδη αποφασίσει να σπουδάσει και Βιολογία, χωρίς πιθανόν να φαντάζεται που θα τον οδηγούσε αυτή του η απόφαση.
Από την Θεσσαλονίκη μέσω ΗΠΑ στη Γερμανία
Το βιβλίο του Jaques Monod «Η τύχη και η αναγκαιότητα» είναι για τον Νίκο Λογοθέτη ένας σταθμός στην ζωή του, αφού όπως έχει πει σε συνέντευξή του «το έχω φυλάξει έτσι όπως ήταν, με τις σημειώσεις μου».
Εκείνη την περίοδο η νομοθεσία δεν σου επέτρεπε να σπουδάσεις στην ίδια πόλη δεύτερη επιστήμη και έτσι ο 26χρονος πια Νίκος ανεβαίνει στην Θεσσαλονίκη.
Όταν συναντάει τον καθηγητή Κώστα Καστρίτση του λέει ότι θέλει να σπουδάσει βιολογική κυβερνητική για να εισπράξει την απάντηση «τι είναι αυτό;», αφού ούτε ο άνθρωπος που θα τον δίδασκε ήξερε!.
Αυτό, ήταν κάτι μεταξύ Βιολογίας και Μαθηματικών ένας τομέας ανύπαρκτος τότε στην Ελλάδα. Ο Λογοθέτης γίνεται δεκτός στο τμήμα και παρακολουθεί τα εργαστήρια ανόργανης χημείας και βιολογίας του Β' έτους, πριν φύγει για το Μόναχο προκειμένου να κάνει το διαδκατορικό του πάνω στην ανθρώπινη νευροβιολογία.
Θα μείνει 5 χρόνια στην Γερμανία και μετά μετακομίζει στην Αμερική, όπου θα εργαστεί για έξι χρόνια στο Τμήμα εγκεφάλου και Γνωσιακών επιστημών του φημισμένου ΜΙΤ.
Στα 47 του χρόνια δέχεται την πρόκληση να εργαστεί το Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής max Planck στο Τίπιγκεν της Γερμανίας, όπου και μένει μόνιμα έκτοτε.
Οι κατηγορίες η συμπαράσταση και η Αθώωση
Μέχρι το 2014 η πρωτοποριακή έρευνα του Νίκου Λογοθέτη πάνω στην νευροφυσιολογία του εγκεφάλου και στις γνωστικές-νοητικές διαδικασίες προχωράει απρόσκοπτα, ενώ δεν λείπουν και οι σημαντικές διακρίσεις για την δουλειά του.
Όταν όμως μια ακτιβιστική οργάνωση που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ζώων κατάφερε με κρυφή κάμερα να καταγράψει τα πειραματόζωα και να διοχετεύσει το υλικό στην τηλεόραση, ο θόρυβος που ξεσηκώθηκε ήταν μεγάλος.
Παρότι οι έρευνες τις οποίες έκαναν το 2015 τόσο το Ινστιτούτο «Μαξ Πλανκ» όσο και οι τοπικές αρχές, δεν έφεραν στο φως κάποιες σοβαρές παραβιάσεις των πρωτοκόλλων για τη μεταχείριση των πειραματόζωων, η υπόθεση δεν τέθηκε στο αρχείο, αλλά στις 20 Φεβρουαρίου φέτος απαγγέλθηκαν από γερμανικό δικαστήριο κατηγορίες εναντίον του, ενώ δεν έχει ακόμη ορισθεί η δίκη του.
Όταν απαγγέλθηκε επίσημα κατηγορία κατά του Λογοθέτη, το Ινστιτούτο «Μαξ Πλανκ» βιάστηκε να του αφαιρέσει πολλές από τις αρμοδιότητές του σχετικά με την έρευνά του, παρόλο που εκκρεμεί η απόφαση του δικαστηρίου.
Ο ίδιος, ο οποίος έχει σταματήσει τα πειράματά του με ζώα, ούτε έχει πια το δικαίωμα να επιβλέπει τα ανάλογα πειράματα των συνεργατών του, έχει κατ' επανάληψη αρνηθεί τις κατηγορίες περί κακής μεταχείρισης των ζώων, ενώ στο πλευρό του έχουν ταχθεί δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες νευροεπιστημόνων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Μετά την απαλλαγή του, τον Δεκέμβριο 2018, από γερμανικό δικαστήριο για τις εναντίον του κατηγορίες περί κακομεταχείρισης πειραματόζωων στο ερευνητικό εργαστήριό του, η εταιρεία Μαξ Πλανκ έκανε γνωστό ότι αποκαθιστά πλέον πλήρως τις διοικητικές και επιστημονικές αρμοδιότητες του διακεκριμένου Έλληνα νευροεπιστήμονα, Νίκου Λογοθέτη, διευθυντή του Τμήματος Φυσιολογίας των Γνωστικών Διαδικασιών στο Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής Μαξ Πλανκ στο Τίμπινγκεν.
Ο Ν. Λογοθέτης επανέρχεται στα διευθυντικά καθήκοντά του, ενώ θα μπορεί να συνεχίσει πλέον και τα πειράματά του σε μεγάλα ζώα. Είχε κατηγορηθεί το 2014 από ακτιβιστές φιλόζωους ότι καθυστέρησε να κάνει ευθανασία σε τρεις άρρωστες μαϊμούδες και η υπόθεση είχε φθάσει στο δικαστήριο το 2017, αλλά τελικά η κατηγορία αποσύρθηκε στις 19 Δεκεμβρίου.
Σε ανακοίνωσή της, η εταιρεία Μαξ Πλανκ επισημαίνει ότι από την αρχή του 2019 το Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής απέκτησε νέες εγκαταστάσεις φύλαξης των ζώων που προορίζονται για έρευνα, στις οποίες υπάρχει αυξημένη εποπτεία, ώστε να διασφαλίζεται η καλή μεταχείριση των ζώων, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν. Επίσης, από τον Οκτώβριο του 2018 έχει αναλάβει ένας νέος διευθύνων σύμβουλος, ο νευροεπιστήμονας Πέτερ Νταγιάν
Επίτιμος διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ ο καθηγητής Νίκος Λογοθέτης
Ο καθηγητής Νίκος Λογοθέτης είναι απόφοιτος του Τμήματος Μαθηματικών του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έλαβε το διδακτορικό του στην Ανθρώπινη Νευροβιολογία από το Ludwig-Maximilians University του Μονάχου. Εργάστηκε στο Τμήμα Εγκεφάλου και Γνωσιακών Επιστημών του M.I.T. και Baylor College of Medicine. Από το 1997 εργάζεται στο Ινστιτούτο Βιολογικής Κυβερνητικής Max Planck και σήμερα είναι Καθηγητής και Διευθυντής του Τμήματος Φυσιολογίας των Γνωστικών Διαδικασιών στο Ινστιτούτο Max Planck της Γερμανίας.
Κατά την προσφώνησή του ο Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Μελέτιος-Αθανάσιος Κ. Δημόπουλος, παρουσίασε τον τιμώμενο και τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «ο κ. Λογοθέτης χαίρει διεθνούς αναγνώρισης στον τομέα των Νευροεπιστημών, όπως φαίνεται από το αξιόλογο και εκτεταμένο συγγραφικό του έργο, τον μεγάλο αριθμό βιβλιογραφικών αναφορών, την πρόσκλησή του για διδασκαλία στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια διεθνώς και τα πολυάριθμα βραβεία και διακρίσεις».
Ακολούθησε η παρουσίαση του έργου και της προσωπικότητας του τιμωμένου από τον Διευθυντή της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητή Χαράλαμπο X. Παπαγεωργίου. Ο κ. Παπαγεωργίου κατά την ομιλία του σημείωσε ότι ο καθηγητής Λογοθέτης «προτυποποιεί και εφαρμόζει με θαυμαστή επιτυχία την αρχή της πολυδιάστατης προσέγγισης και αποκωδικοποίησης των μηχανισμών που υπόκεινται του Εγκεφαλικού μεταβολισμού με τις προσεκτικά ελεγμένες νευροψυχολογικές δοκιμασίες που ανοίγουν τον δρόμο της παραγωγικής έρευνας των σχέσεων ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ -ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ και ασφαλώς συνεπούς μελέτης θεμελιακών πτυχών των γνωστικών λειτουργιών του εγκεφάλου όπως οπτική αντίληψη, αναγνώριση αντικειμένων, προσοχή, μνήμη, λόγος, αποφάσεις. Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η ανακάλυψη του σχετικά με τον τοπικό εγκεφαλικό μεταβολισμό Οξυγόνου αίματος (blood-oxygen-level dependent (BOLD) response) που είναι συναρτημένος με τη νευρωνική εγκεφαλική δραστηριότητα. Γεγονός που επιτρέπει την συνεπή ερμηνεία και κλινική αξιοποίηση των μετρήσεων στην λειτουργική μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου (functional magnetic resonance imaging fMRI). Οι συνεργάτες του αλλά και οι μαθητές του με εμφατικό τρόπο τον αναγνωρίζουν ως τον Λόγιο πολυμαθή ο οποίος χρησιμοποιεί τις εντυπωσιακές γνώσεις και εμπειρίες του για την ευδοκίμηση του επιστημονικού κλάδου του αλλά και της επιστημονικής κοινότητας».
Ακολούθησε η Αναγόρευση του τιμωμένου με την ανάγνωση των κειμένων του Ψηφίσματος του Τμήματος, της Αναγόρευσης και του Διδακτορικού Διπλώματος από τον Πρόεδρο του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας, καθηγητή Πέτρο Π. Σφηκάκη και η περιένδυσή του με την τήβεννο της Σχολής από την Κοσμήτορα της Σχολής Επιστημών Υγείας, καθηγήτρια Χάιδω Αθ. Σπηλιοπούλου.
Η ομιλία του τιμωμένου καθηγητή Νικόλαου Λογοθέτη είχε τίτλο
«BRAIN RESEARCH – WHERE DO WE COME FROM AND WHERE DO WE GO?».
Ο καθηγητής Λογοθέτης ευχαρίστησε το Πανεπιστήμιο και την Ιατρική Σχολή για την τιμητική διάκριση και τόνισε ότι «στόχος μας είναι να κατανοήσουμε την οργάνωση των δικτύων του εγκεφάλου που αποτελούν τη βάση των γνωστικών ικανοτήτων μας. Οι εγκέφαλοι είναι γνωστό ότι έχουν αισθητηριακά μονοπάτια επεξεργασίας πληροφοριών που προέρχονται από τα αισθητήρια όργανα μας, όπως το μάτι, το αυτί και η μύτη. Ωστόσο, η αντίληψη και η γνώση «συντίθεται» τόσο από τη δραστηριότητα αυτών των οδών όσο και από την προϋπάρχουσα εμπειρία και γνώση, με τρόπο πολύ δύσκολο να κατανοηθεί μόνο με την εξέταση των δομών του εγκεφάλου που ειδικεύονται στην αισθητηριακή επεξεργασία. Ο στόχος μας, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών, ήταν να αναπτύξουμε μια τεχνολογία που υπερβαίνει τις τοπικές μετρήσεις της δραστηριότητας σε μια απλή ενιαία δομή του εγκεφάλου (για παράδειγμα στον θάλαμο που λαμβάνει πληροφορίες από το μάτι), αλλά αντί αυτού επιτρέπει τον συνδυασμό ηλεκτροφυσιολογικών μετρήσεων σε απομονωμένες εγκεφαλικές περιοχές με την συνεργατική δραστηριότητα που παρατηρείται σε ολόκληρο τον εγκέφαλο. Η κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των δομών του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια ενεργειών όπως η λήψη αποφάσεων, η μάθηση και η αποθήκευση μνήμης είναι ο μόνος τρόπος να κατανοήσουμε τη κανονική λειτουργία και τη παθολογία του εγκεφάλου. Έχοντας τα προαναφερθέντα δεδομένα, το εργαστήριό μου ανέπτυξε και επεξεργάστηκε μια διεθνώς αναγνωρισμένη μεθοδολογία που επιτρέπει την ταυτόχρονη ενδοκρανιακή καταγραφή της τοπικής νευρικής δραστηριότητας και της λειτουργικής απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (fMRI) ολόκληρου του εγκεφάλου των ζώων. Με τη χρήση αυτής της στρατηγικής μάθαμε καινοτομίες που σχετίζονται με την αντίληψη και περιγράψαμε, παραδείγματος χάρη τα αποτελέσματα της άμεσης ηλεκτρικής διέγερσης μιας περιοχής του εγκεφάλου σε δίκτυα μεγάλης εγκεφαλικής κλίμακας - ένα αποτέλεσμα που πιθανώς είναι κρίσιμο για κλινικές εφαρμογές, όπως η Βαθιά διέγερση του εγκεφάλου που χρησιμοποιείται στους ασθενείς με Parkinson. Συνδυάζοντας τοπικές μετρήσεις σε μια περιοχή όπως ο ιππόκαμπος με την (fMRI) απεικόνιση ολόκληρου του εγκεφάλου αποδείξαμε ότι η ισχυρή φλοιώδης ενεργοποίηση συνυπάρχει με την απενεργοποίηση πολλών υποφλοιοδών δομών κατά την εγγραφή της μνήμης. Με αυτή τη μεθοδολογία μπορούμε τώρα να υπολογίσουμε - αντίστροφα - την εμφάνιση τοπικών νευρικών επεισοδίων με βάση τα πρότυπα ολόκληρου του εγκεφάλου, μια στρατηγική που μπορεί να προσφέρει ένα σημαντικό μη επεμβατικό εργαλείο εντοπισμού παθολογικών επεισοδίων, όπως oι επιληπτικές κρίσεις σε ασθενείς».
Αλέξανδρου Γιατζίδη
Dr.
PhD
medlabgr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ποιες γυναίκες προτιμούν οι άνδρες σήμερα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
