2019-05-10 07:00:11
Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Aνατροπές σε 9 πεδία του εργασιακού φέρνει το νομοσχέδιο το οποίο κατάθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση την περασμένη Δευτέρα.
Εισάγεται η ρήτρα του "βάσιμου λόγου απόλυσης" σύμφωνα με την οποία δεν μπορεί να γίνει μία απόλυση εάν δεν υπάρχει "βάσιμος λόγος" που σχετίζεται -μεταξύ άλλων- με την ικανότητα του εργαζομένου. Σε διαφορετική περίπτωση γεννάται δικαίωμα για "επαρκή αποζημίωση" προς τον απολυόμενο.
Επίσης το νομοσχέδιο καθιστά υποχρεωτική την έγγραφη δήλωση της σύμβασης μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης εντός 8 ημερών από τη σύναψη της. Σε διαφορετική περίπτωση η σύμβαση θα θεωρείται από το Υπ. Εργασίας ως σύμβαση πλήρους απασχόλησης.
Παράλληλα, η κυβέρνηση προωθεί την υποχρεωτική καταβολή της αποζημίωσης σε όποιον εργαζόμενο απολύεται στον τραπεζικό λογαριασμό του. Εξάλλου, προβλέπονται κυρώσεις (πρόστιμο 900 ευρώ ή φυλάκιση 1 έτους ή και τα δύο) σε όποιον εργοδότη, διευθυντή επιχείρησης ή εκπρόσωπος της εμποδίζει τον έλεγχο από κλιμάκια της Επιθεώρησης Εργασίας ή του του αρμοδίου Υπουργείου.
Αναλυτικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει τις ακόλουθες διατάξεις :
1) Βάσιμος λόγος απόλυσης
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται πως "η καταγγελία της εργασιακής σχέσης θεωρείται έγκυρη, μόνο αν οφείλεται σε βάσιμο λόγο, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη (ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016 ), έχει γίνει εγγράφως, έχει καταβληθεί η οφειλόμενη αποζημίωση και έχει καταχωρηθεί η απασχόληση του απολυόμενου στα τηρούμενα για τον ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ) μισθολόγια ή έχει ασφαλιστεί ο απολυόμενος. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, το βάρος επίκλησης και απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων έγκυρης καταγγελίας φέρει ο εργοδότης."
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016 (Α' 5) κυρώθηκε ο Αναθεωρημένος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης (ΑνΕΚΧ), ο οποίος έχει αποκτήσει, από την κύρωσή του, αυξημένη τυπική ισχύ έναντι των κοινών νόμων, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 28 του Συντάγματος.
Μεταξύ των διατάξεων που κυρώθηκαν συγκαταλέγονται και αυτές του άρθρου 24, σύμφωνα με τις οποίες η διασφάλιση της αποτελεσματικής άσκησης του δικαιώματος προστασίας των εργαζομένων σε περιπτώσεις λύσης της σχέσης εργασίας περιλαμβάνει το δικαίωμα όλων των εργαζομένων να μη λύεται η εργασιακή τους σχέση χωρίς βάσιμο λόγο που να συνδέεται με την ικανότητα ή τη συμπεριφορά τους ή να ερείδεται στις λειτουργικές απαιτήσεις της επιχείρησης, της εγκατάστασης ή της υπηρεσίας.
Με την παραπάνω διάταξη εισήχθη ευθέως στο ελληνικό δίκαιο η αρχή της αντικειμενικά δικαιολογημένης καταγγελίας για βάσιμο λόγο, ο οποίος συνδέεται είτε με τη συμπεριφορά ή τις ικανότητες του εργαζομένου είτε με τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης. Σύμφωνα δε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων, το άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη καθιερώνει εξαντλητικά τους λόγους, για τους οποίους ο εργοδότης δύναται να λύσει νόμιμα μια εργασιακή σχέση . Διαφορετικά, η απόλυση θεωρείται αθέμιτη.
Σε περίπτωση καταγγελίας δίχως βάσιμο λόγο, το άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη προβλέπει το δικαίωμα των εργαζομένων σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση.
Μάλιστα, κατά τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, η αποζημίωση ή επανόρθωση θα πρέπει αφενός να έχει αρκούντως αποτρεπτικό χαρακτήρα και αφετέρου να επανορθώνει σε σημαντικό βαθμό τη βλάβη που υπέστη ο εργαζόμενος από την παράνομη απόλυσή του, για το διάστημα από την καταγγελία της εργασιακής σχέσης έως τη διάγνωση της ακυρότητας.
Υπό το παραπάνω πλαίσιο, το δικαίωμα σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Ανενωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, δεν θα πρέπει να συγχέεται με την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης βάσει του ν. 2112/1920 (Α' 67) και του ν. 3198/1955 (Α 98).
Η τελευταία δεν συνιστά κύρωση για την περίπτωση παράνομης απόλυσης, όπως αξιώνει το άρθρο 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, αλλά αναφέρεται σε περιπτώσεις νόμιμης απόλυσης και συνιστά εν ευρεία εννοία αντάλλαγμα παρασχεθείσας εργασίας που έχει ως σκοπό -μεταξύ άλλων- να επιστρέψει στον εργαζόμενο μέρος της γενικότερης ωφέλειας που αυτός κατέλιπε στην επιχείρηση με την προσφορά της εργασίας του.
Συναφώς έχει νομολογηθεί ότι η νομοθετικά προβλεπόμενη ακυρότητα της απόλυσης που δεν στηρίζεται σε βάσιμο λόγο και συνακόλουθα η αξίωση αποδοχών υπερημερίας και το δικαίωμα επαναπασχόλησης του ακύρως απολυθέντος συνιστούν επαρκή αποζημίωση, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, δίχως να απαιτείται σωρευτικά πρόσθετη χρηματική αποζημίωση για την παράνομη απόλυση.
Όπως γίνεται αντιληπτό, με την κύρωση του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, το καθεστώς της "αναιτιώδους" καταγγελίας, που προβλέπεται από τις διατάξεις του ν. 2112/1920 και του ν. 3198/1955, δεν είναι συμβατό με την απόλυση για βάσιμο λόγο που εγγυάται το υπέρτερης τυπικής ισχύος άρθρο 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη.
Με το δεδομένο αυτό και με σκοπό αφενός την άρση οποιασδήποτε αμφισβήτησης και αφετέρου την ορθή αποτύπωση των ανωτέρω αρχών στους εθνικούς κανόνες που διέπουν την καταγγελία, με την προτεινόμενη ρύθμιση εισάγεται ρητά στο δίκαιο της καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου η πρόβλεψη ότι, για την εγκυρότητα της καταγγελίας, απαιτείται, πέραν των λοιπών προϋποθέσεων, και η συνδρομή βάσιμου λόγου για την καταγγελία, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Αποσαφηνίζονται, λοιπόν, τα ισχύοντα ήδη από την κύρωση του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016.
Σημειώνεται ότι, για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου παρέχεται ήδη ενισχυμένη προστασία, που ικανοποιεί τις προβλέψεις του άρθρου 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, καθώς η πρόωρη λύση τους είναι δυνατή μόνο με τη συνδρομή σπουδαίου λόγου, κατά το άρθρο 672 του Αστικού Κώδικα.
Παράλληλα, με την ανωτέρω πρόβλεψη ικανοποιούνται και οι επιταγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων ως προς την έννοια και το περιεχόμενο του δικαιώματος των εργαζομένων σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση, σε περίπτωση απόλυσης δίχως βάσιμο λόγο, Ειδικότερα, η απόλυση που δεν ερείδεται σε βάσιμο λόγο δεν είναι έγκυρη, ενώ με την επερχόμενη ακυρότητα της καταγγελίας, οι εργαζόμενοι αποκτούν το δικαίωμα επαναπασχόλησης στον εργοδότη που κατήγγειλε τη σύμβαση εργασίας και συγχρόνως διατηρούν το δικαίωμα καταβολής του μισθού τους (μισθοί υπερημερίας).
Τέλος, διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση αμφισβήτησης ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων εγκυρότητας της καταγγελίας, το βάρος επίκλησης και απόδειξης της συνδρομής των οικείων προϋποθέσεων φέρει ο εργοδότης. Πρόκειται για κατανομή του βάρους απόδειξης που ήδη γίνεται δεκτή και είναι σε συμφωνία με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
2)Ηλεκτρονική αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, η ηλεκτρονική αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου θα λαμβάνει χώρα στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης "ΕΡΓΑΝΗ" (ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ) αντί του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του ΣΕΠΕ (ΟΠΣ-ΣΕΠΕ), που προβλέπεται σήμερα.
Το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ έχει πλέον ενδυναμωθεί τεχνικά και έχει εκσυγχρονιστεί με τη δυνατότητα λήψης πληροφοριών και καταχώρισης δεδομένων μέσω μηνυμάτων κινητής τηλεφωνίας (sms) και σχετικών εφαρμογών, τεχνολογικά δεδομένα που δικαιολογούν, στην προκειμένη περίπτωση, την προτίμησή του έναντι του ΟΠΣ-ΣΕΠΕ.
3) Ρητή θέσπιση συνεπειών για τη περίπτωση της μη τήρησης του έγγραφου τύπου για τη μερική απασχόληση και την εκ περιτροπής εργασίας
Ήδη προβλέπεται η δυνατότητα εργαζομένου και εργοδότη και συμφωνήσουν, τόσο κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας όσο και κατά τη διάρκεια της, την παροχή εργασίας με μερική απασχόληση. Επίσης προβλέπεται η δυνατότητα συμφωνίας για παροχή εκ περιτροπής εργασίας αλλά και η δυνατότητα μονομερούς επιβολής συστήματος εκ περιτροπής εργασίας, σε περίπτωση περιορισμού της δραστηριότητας του εργοδότη.
Τόσο για τη συμφωνία μερικής απασχόλησης ή παροχής εκ περιτροπής εργασίας όσο και για τη μονομερή απόφαση του εργοδότη για επιβολή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας, τίθεται από το νόμο ως προϋπόθεση η τήρηση του έγγραφου τύπου, ο οποίος έχει συστατικό χαρακτήρα. Συνεπώς, η μη τήρησή του έχει ως συνέπεια την ακυρότητα της συμφωνίας περί μερικής απασχόλησης ή της συμφωνίας ή απόφασης παροχής εκ περιτροπής εργασίας. Παράλληλα, ως πρόσθετη προϋπόθεση για την εγκυρότητα των εν λόγω συμφωνιών ή αποφάσεων, τίθεται και η γνωστοποίησή τους στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, εντός 8 ημερών από την κατάρτιση ή τη λήψη τους.
4) Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης απόλυσης
Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις απόλυσης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και ο αντίστοιχος φόρος κατατίθενται από τους εργοδότες μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών και του Δημοσίου.
5) Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης και των ασφαλιστικών εισφορών των πρακτικώς ασκούμενων και των μαθητευόμενων
Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις και οι ασφαλιστικές εισφορές των μαθητευόμενων, σπουδαστών και φοιτητών που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, όπου προβλέπονται, κατατίθενται από τις επιχειρήσεις μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των ανωτέρω δικαιούχων και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης με οποιονδήποτε τρόπο. Για τον σκοπό αυτό, κάθε υπόχρεη επιχείρηση υπογράφει σχετική σύμβαση με πάροχο υπηρεσιών πληρωμών που επιλέγει.
Η μη τήρηση της παραπάνω υποχρέωσης συνεπάγεται τη διακοπή της σύμβασης μαθητείας ή πρακτικής άσκησης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, και τον αποκλεισμό των επιχειρήσεων από τα προγράμματα μαθητείας και πρακτικής άσκησης για 2 έτη
6) Καταχώριση οχημάτων για τη μεταφορά και διανομή προϊόντων και αντικειμένων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ
Στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ αναγγέλλεται από τους εργοδότες, ο αριθμός κυκλοφορίας μοτοποδηλάτου η μοτοσυκλέτας που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι τους κατά την εκτέλεση της εργασίας τους, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
7) Διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια κατά τη διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων
Ο εργοδότης υποχρεούται να εφοδιάζει με τον κατάλληλο εξοπλισμό προστασίας τους εργαζόμενους που χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής δικής του ή των εργαζομένων κατά την εκτέλεση της εργασίας τους για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
Ως κατάλληλος εξοπλισμός προστασίας ορίζεται το προστατευτικό κράνος, πανωφόρι κατάλληλο για την προστασία του αναβάτη του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας, αδιάβροχη προστασία, γάντια και ανακλαστικό γιλέκο.
Παράλληλα, όταν το όχημα που χρησιμοποιείται ανήκει στην ιδιοκτησία, νομή ή κατοχή των εργαζόμενων καθιερώνεται η υποχρέωση καταβολής εκ μέρους των εργοδοτών μηνιαίας αποζημίωσης χρήσης και συντήρησης του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας ποσού ίσου τουλάχιστον προς το 15% του νομοθετικά καθορισμένου κατώτατου μισθού.
Για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της καταβολής της ανωτέρω αποζημίωσης από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα προτείνεται η υποχρεωτική καταβολή της μέσω λογαριασμού πληρωμών.
Για την ουσιαστική αποτελεσματικότητα της προτεινόμενης ρύθμισης, προτείνεται η επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων σε βάρος του εργοδότη σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων που υπέχει από τις διατάξεις της προτεινόμενης ρύθμισης, κατ' εφαρμογή των διατάξεων για τις ποινικές και διοικητικές κυρώσεις.
Τέλος, για λόγους ασφάλειας δικαίου, με την προτεινόμενη ρύθμιση οριοθετούνται σαφώς οι αρμοδιότητες μεταξύ των ελεγκτικών οργάνων του ΣΕΠΕ, όσον αφορά τον έλεγχο των υποχρεώσεων που υπέχουν οι εργοδότες από την προτεινόμενη ρύθμιση. Επισημαίνεται ότι με την προτεινόμενη ρύθμιση δεν θίγονται διατάξεις τις κείμενης νομοθεσίας σχετικά με τη μέριμνα για την εφαρμογή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και των λοιπών διατάξεων που σχετίζονται με την κυκλοφορία πεζών και οχημάτων και σχετικά με τη διερεύνηση των τροχαίων ατυχημάτων από τις αρμόδιες διευθύνσεις και τμήματα της τροχαίας αστυνόμευσης του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας αλλά ισχύει επιπρόσθετα με αυτές.
Ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν στην διάθεσή τους επαρκείς πληροφορίες και, όταν απαιτείται, γραπτές οδηγίες χρήσης σχετικά με τον εξοπλισμό προστασίας. Οι πληροφορίες και γραπτές οδηγίες πρέπει να είναι διαθέσιμες μέσα στην επιχείρηση ή εγκατάσταση και να είναι κατανοητές για τους ενδιαφερόμενους εργαζόμενους.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Προστασίας του Πολίτη και Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται τα πιστοποιητικά και τα προβλεπόμενα λοιπά έγγραφα που οφείλει να διαθέτει ο εργοδότης σχετικά με την ορθή συντήρηση των οχημάτων, το είδος και οι προδιαγραφές του εξοπλισμού προστασίας, οι προδιαγραφές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προσαρτώμενου αποθηκευτικού χώρου στα οχήματα, ο φορέας πιστοποίησης της ευστάθειας του οχήματος, η πρότυπη γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου για τις δραστηριότητες και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.
Αρμόδια όργανα για την εφαρμογή των παραπάνω είναι οι Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία και οι Ειδικοί Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία του ΣΕ Π Ε.
8) Εξαίρεση υπαλλήλων του ΣΕΠΕ και του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης από την αυτόφωρη διαδικασία
Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται ότι για τα αδικήματα που διώκονται κατ' έγκληση και φέρεται ότι διαπράχθηκαν από υπαλλήλους του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) ή του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κατά την εκτέλεση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων ή με αφορμή την άσκησή τους, για τον έλεγχο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις περί σύλληψης του δράστη και τήρησης της αυτόφωρης διαδικασίας.
9) Κυρώσεις σε περίπτωση παρεμπόδισης ελέγχων του ΣΕΠΕ
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, επικαιροποιείται το υφιστάμενο πλαίσιο περί ποινικής ευθύνης όσων παρεμποδίζουν τη διενέργεια ελέγχων, ώστε στην αντικειμενική υπόσταση του τυποποιούμενου εγκλήματος να εμπίπτουν, όχι μόνο οι περιπτώσεις παρεμπόδισης της εισόδου των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων και οι περιπτώσεις άρνησης παροχής ή παροχής ψευδών πληροφοριών και στοιχείων, αλλά και όλες οι εν γένει συμπεριφορές που συνιστούν παρεμπόδιση του ελεγκτικού τους έργου. Παράλληλα, και οι περιγραφόμενες εκεί ποινικά κολάσιμες πράξεις, ήτοι η παρεμπόδιση εισόδου των ελεγκτικών οργάνων του Υπουργείου και η άρνηση παροχής ή η παροχή ψευδών πληροφοριών ή στοιχείων, εντάσσονται σε μία ενιαία παράγραφο με την καθιέρωση ως ποινικά κολάσιμης της με οποιοδήποτε τρόπο παρεμπόδισης ή διακοπής της διενέργειας του ελέγχου.
Εργοδότης, διευθυντής επιχείρησης, εκπρόσωπος ή οποιοσδήποτε τρίτος παρεμποδίζει την είσοδο σε υπάλληλο του ΣΕΠΕ ή του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που διενεργεί ή συμμετέχει σε έλεγχο για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας σε χώρους εργασίας, ή παρεμποδίζει ή διακόπτει με οποιοδήποτε τρόπο τη διενέργεια του ελέγχου ή αρνείται να παράσχει ή παρέχει ψευδή στοιχεία και πληροφορίες, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον 900 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές.
parapona-rodou
Aνατροπές σε 9 πεδία του εργασιακού φέρνει το νομοσχέδιο το οποίο κατάθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση την περασμένη Δευτέρα.
Εισάγεται η ρήτρα του "βάσιμου λόγου απόλυσης" σύμφωνα με την οποία δεν μπορεί να γίνει μία απόλυση εάν δεν υπάρχει "βάσιμος λόγος" που σχετίζεται -μεταξύ άλλων- με την ικανότητα του εργαζομένου. Σε διαφορετική περίπτωση γεννάται δικαίωμα για "επαρκή αποζημίωση" προς τον απολυόμενο.
Επίσης το νομοσχέδιο καθιστά υποχρεωτική την έγγραφη δήλωση της σύμβασης μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης εντός 8 ημερών από τη σύναψη της. Σε διαφορετική περίπτωση η σύμβαση θα θεωρείται από το Υπ. Εργασίας ως σύμβαση πλήρους απασχόλησης.
Παράλληλα, η κυβέρνηση προωθεί την υποχρεωτική καταβολή της αποζημίωσης σε όποιον εργαζόμενο απολύεται στον τραπεζικό λογαριασμό του. Εξάλλου, προβλέπονται κυρώσεις (πρόστιμο 900 ευρώ ή φυλάκιση 1 έτους ή και τα δύο) σε όποιον εργοδότη, διευθυντή επιχείρησης ή εκπρόσωπος της εμποδίζει τον έλεγχο από κλιμάκια της Επιθεώρησης Εργασίας ή του του αρμοδίου Υπουργείου.
Αναλυτικότερα, το νομοσχέδιο προβλέπει τις ακόλουθες διατάξεις :
1) Βάσιμος λόγος απόλυσης
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται πως "η καταγγελία της εργασιακής σχέσης θεωρείται έγκυρη, μόνο αν οφείλεται σε βάσιμο λόγο, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη (ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016 ), έχει γίνει εγγράφως, έχει καταβληθεί η οφειλόμενη αποζημίωση και έχει καταχωρηθεί η απασχόληση του απολυόμενου στα τηρούμενα για τον ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ) μισθολόγια ή έχει ασφαλιστεί ο απολυόμενος. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, το βάρος επίκλησης και απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων έγκυρης καταγγελίας φέρει ο εργοδότης."
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016 (Α' 5) κυρώθηκε ο Αναθεωρημένος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης (ΑνΕΚΧ), ο οποίος έχει αποκτήσει, από την κύρωσή του, αυξημένη τυπική ισχύ έναντι των κοινών νόμων, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 28 του Συντάγματος.
Μεταξύ των διατάξεων που κυρώθηκαν συγκαταλέγονται και αυτές του άρθρου 24, σύμφωνα με τις οποίες η διασφάλιση της αποτελεσματικής άσκησης του δικαιώματος προστασίας των εργαζομένων σε περιπτώσεις λύσης της σχέσης εργασίας περιλαμβάνει το δικαίωμα όλων των εργαζομένων να μη λύεται η εργασιακή τους σχέση χωρίς βάσιμο λόγο που να συνδέεται με την ικανότητα ή τη συμπεριφορά τους ή να ερείδεται στις λειτουργικές απαιτήσεις της επιχείρησης, της εγκατάστασης ή της υπηρεσίας.
Με την παραπάνω διάταξη εισήχθη ευθέως στο ελληνικό δίκαιο η αρχή της αντικειμενικά δικαιολογημένης καταγγελίας για βάσιμο λόγο, ο οποίος συνδέεται είτε με τη συμπεριφορά ή τις ικανότητες του εργαζομένου είτε με τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης. Σύμφωνα δε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων, το άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη καθιερώνει εξαντλητικά τους λόγους, για τους οποίους ο εργοδότης δύναται να λύσει νόμιμα μια εργασιακή σχέση . Διαφορετικά, η απόλυση θεωρείται αθέμιτη.
Σε περίπτωση καταγγελίας δίχως βάσιμο λόγο, το άρθρο 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη προβλέπει το δικαίωμα των εργαζομένων σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση.
Μάλιστα, κατά τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων, η αποζημίωση ή επανόρθωση θα πρέπει αφενός να έχει αρκούντως αποτρεπτικό χαρακτήρα και αφετέρου να επανορθώνει σε σημαντικό βαθμό τη βλάβη που υπέστη ο εργαζόμενος από την παράνομη απόλυσή του, για το διάστημα από την καταγγελία της εργασιακής σχέσης έως τη διάγνωση της ακυρότητας.
Υπό το παραπάνω πλαίσιο, το δικαίωμα σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Ανενωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, δεν θα πρέπει να συγχέεται με την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης βάσει του ν. 2112/1920 (Α' 67) και του ν. 3198/1955 (Α 98).
Η τελευταία δεν συνιστά κύρωση για την περίπτωση παράνομης απόλυσης, όπως αξιώνει το άρθρο 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, αλλά αναφέρεται σε περιπτώσεις νόμιμης απόλυσης και συνιστά εν ευρεία εννοία αντάλλαγμα παρασχεθείσας εργασίας που έχει ως σκοπό -μεταξύ άλλων- να επιστρέψει στον εργαζόμενο μέρος της γενικότερης ωφέλειας που αυτός κατέλιπε στην επιχείρηση με την προσφορά της εργασίας του.
Συναφώς έχει νομολογηθεί ότι η νομοθετικά προβλεπόμενη ακυρότητα της απόλυσης που δεν στηρίζεται σε βάσιμο λόγο και συνακόλουθα η αξίωση αποδοχών υπερημερίας και το δικαίωμα επαναπασχόλησης του ακύρως απολυθέντος συνιστούν επαρκή αποζημίωση, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, δίχως να απαιτείται σωρευτικά πρόσθετη χρηματική αποζημίωση για την παράνομη απόλυση.
Όπως γίνεται αντιληπτό, με την κύρωση του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, το καθεστώς της "αναιτιώδους" καταγγελίας, που προβλέπεται από τις διατάξεις του ν. 2112/1920 και του ν. 3198/1955, δεν είναι συμβατό με την απόλυση για βάσιμο λόγο που εγγυάται το υπέρτερης τυπικής ισχύος άρθρο 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη.
Με το δεδομένο αυτό και με σκοπό αφενός την άρση οποιασδήποτε αμφισβήτησης και αφετέρου την ορθή αποτύπωση των ανωτέρω αρχών στους εθνικούς κανόνες που διέπουν την καταγγελία, με την προτεινόμενη ρύθμιση εισάγεται ρητά στο δίκαιο της καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου η πρόβλεψη ότι, για την εγκυρότητα της καταγγελίας, απαιτείται, πέραν των λοιπών προϋποθέσεων, και η συνδρομή βάσιμου λόγου για την καταγγελία, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη. Αποσαφηνίζονται, λοιπόν, τα ισχύοντα ήδη από την κύρωση του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016.
Σημειώνεται ότι, για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου παρέχεται ήδη ενισχυμένη προστασία, που ικανοποιεί τις προβλέψεις του άρθρου 24 του Ανανεωμένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, καθώς η πρόωρη λύση τους είναι δυνατή μόνο με τη συνδρομή σπουδαίου λόγου, κατά το άρθρο 672 του Αστικού Κώδικα.
Παράλληλα, με την ανωτέρω πρόβλεψη ικανοποιούνται και οι επιταγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων ως προς την έννοια και το περιεχόμενο του δικαιώματος των εργαζομένων σε επαρκή αποζημίωση ή άλλη κατάλληλη επανόρθωση, σε περίπτωση απόλυσης δίχως βάσιμο λόγο, Ειδικότερα, η απόλυση που δεν ερείδεται σε βάσιμο λόγο δεν είναι έγκυρη, ενώ με την επερχόμενη ακυρότητα της καταγγελίας, οι εργαζόμενοι αποκτούν το δικαίωμα επαναπασχόλησης στον εργοδότη που κατήγγειλε τη σύμβαση εργασίας και συγχρόνως διατηρούν το δικαίωμα καταβολής του μισθού τους (μισθοί υπερημερίας).
Τέλος, διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση αμφισβήτησης ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων εγκυρότητας της καταγγελίας, το βάρος επίκλησης και απόδειξης της συνδρομής των οικείων προϋποθέσεων φέρει ο εργοδότης. Πρόκειται για κατανομή του βάρους απόδειξης που ήδη γίνεται δεκτή και είναι σε συμφωνία με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
2)Ηλεκτρονική αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, η ηλεκτρονική αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου θα λαμβάνει χώρα στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης "ΕΡΓΑΝΗ" (ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ) αντί του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του ΣΕΠΕ (ΟΠΣ-ΣΕΠΕ), που προβλέπεται σήμερα.
Το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ έχει πλέον ενδυναμωθεί τεχνικά και έχει εκσυγχρονιστεί με τη δυνατότητα λήψης πληροφοριών και καταχώρισης δεδομένων μέσω μηνυμάτων κινητής τηλεφωνίας (sms) και σχετικών εφαρμογών, τεχνολογικά δεδομένα που δικαιολογούν, στην προκειμένη περίπτωση, την προτίμησή του έναντι του ΟΠΣ-ΣΕΠΕ.
3) Ρητή θέσπιση συνεπειών για τη περίπτωση της μη τήρησης του έγγραφου τύπου για τη μερική απασχόληση και την εκ περιτροπής εργασίας
Ήδη προβλέπεται η δυνατότητα εργαζομένου και εργοδότη και συμφωνήσουν, τόσο κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας όσο και κατά τη διάρκεια της, την παροχή εργασίας με μερική απασχόληση. Επίσης προβλέπεται η δυνατότητα συμφωνίας για παροχή εκ περιτροπής εργασίας αλλά και η δυνατότητα μονομερούς επιβολής συστήματος εκ περιτροπής εργασίας, σε περίπτωση περιορισμού της δραστηριότητας του εργοδότη.
Τόσο για τη συμφωνία μερικής απασχόλησης ή παροχής εκ περιτροπής εργασίας όσο και για τη μονομερή απόφαση του εργοδότη για επιβολή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας, τίθεται από το νόμο ως προϋπόθεση η τήρηση του έγγραφου τύπου, ο οποίος έχει συστατικό χαρακτήρα. Συνεπώς, η μη τήρησή του έχει ως συνέπεια την ακυρότητα της συμφωνίας περί μερικής απασχόλησης ή της συμφωνίας ή απόφασης παροχής εκ περιτροπής εργασίας. Παράλληλα, ως πρόσθετη προϋπόθεση για την εγκυρότητα των εν λόγω συμφωνιών ή αποφάσεων, τίθεται και η γνωστοποίησή τους στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, εντός 8 ημερών από την κατάρτιση ή τη λήψη τους.
4) Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης απόλυσης
Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις απόλυσης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και ο αντίστοιχος φόρος κατατίθενται από τους εργοδότες μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών και του Δημοσίου.
5) Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης και των ασφαλιστικών εισφορών των πρακτικώς ασκούμενων και των μαθητευόμενων
Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις και οι ασφαλιστικές εισφορές των μαθητευόμενων, σπουδαστών και φοιτητών που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, όπου προβλέπονται, κατατίθενται από τις επιχειρήσεις μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των ανωτέρω δικαιούχων και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης με οποιονδήποτε τρόπο. Για τον σκοπό αυτό, κάθε υπόχρεη επιχείρηση υπογράφει σχετική σύμβαση με πάροχο υπηρεσιών πληρωμών που επιλέγει.
Η μη τήρηση της παραπάνω υποχρέωσης συνεπάγεται τη διακοπή της σύμβασης μαθητείας ή πρακτικής άσκησης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, και τον αποκλεισμό των επιχειρήσεων από τα προγράμματα μαθητείας και πρακτικής άσκησης για 2 έτη
6) Καταχώριση οχημάτων για τη μεταφορά και διανομή προϊόντων και αντικειμένων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ
Στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ αναγγέλλεται από τους εργοδότες, ο αριθμός κυκλοφορίας μοτοποδηλάτου η μοτοσυκλέτας που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι τους κατά την εκτέλεση της εργασίας τους, για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
7) Διατάξεις για την υγεία και την ασφάλεια κατά τη διανομή και μεταφορά προϊόντων και αντικειμένων
Ο εργοδότης υποχρεούται να εφοδιάζει με τον κατάλληλο εξοπλισμό προστασίας τους εργαζόμενους που χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής δικής του ή των εργαζομένων κατά την εκτέλεση της εργασίας τους για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
Ως κατάλληλος εξοπλισμός προστασίας ορίζεται το προστατευτικό κράνος, πανωφόρι κατάλληλο για την προστασία του αναβάτη του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας, αδιάβροχη προστασία, γάντια και ανακλαστικό γιλέκο.
Παράλληλα, όταν το όχημα που χρησιμοποιείται ανήκει στην ιδιοκτησία, νομή ή κατοχή των εργαζόμενων καθιερώνεται η υποχρέωση καταβολής εκ μέρους των εργοδοτών μηνιαίας αποζημίωσης χρήσης και συντήρησης του μοτοποδηλάτου ή της μοτοσυκλέτας ποσού ίσου τουλάχιστον προς το 15% του νομοθετικά καθορισμένου κατώτατου μισθού.
Για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της καταβολής της ανωτέρω αποζημίωσης από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα προτείνεται η υποχρεωτική καταβολή της μέσω λογαριασμού πληρωμών.
Για την ουσιαστική αποτελεσματικότητα της προτεινόμενης ρύθμισης, προτείνεται η επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων σε βάρος του εργοδότη σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων που υπέχει από τις διατάξεις της προτεινόμενης ρύθμισης, κατ' εφαρμογή των διατάξεων για τις ποινικές και διοικητικές κυρώσεις.
Τέλος, για λόγους ασφάλειας δικαίου, με την προτεινόμενη ρύθμιση οριοθετούνται σαφώς οι αρμοδιότητες μεταξύ των ελεγκτικών οργάνων του ΣΕΠΕ, όσον αφορά τον έλεγχο των υποχρεώσεων που υπέχουν οι εργοδότες από την προτεινόμενη ρύθμιση. Επισημαίνεται ότι με την προτεινόμενη ρύθμιση δεν θίγονται διατάξεις τις κείμενης νομοθεσίας σχετικά με τη μέριμνα για την εφαρμογή του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και των λοιπών διατάξεων που σχετίζονται με την κυκλοφορία πεζών και οχημάτων και σχετικά με τη διερεύνηση των τροχαίων ατυχημάτων από τις αρμόδιες διευθύνσεις και τμήματα της τροχαίας αστυνόμευσης του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας αλλά ισχύει επιπρόσθετα με αυτές.
Ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν στην διάθεσή τους επαρκείς πληροφορίες και, όταν απαιτείται, γραπτές οδηγίες χρήσης σχετικά με τον εξοπλισμό προστασίας. Οι πληροφορίες και γραπτές οδηγίες πρέπει να είναι διαθέσιμες μέσα στην επιχείρηση ή εγκατάσταση και να είναι κατανοητές για τους ενδιαφερόμενους εργαζόμενους.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Προστασίας του Πολίτη και Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται τα πιστοποιητικά και τα προβλεπόμενα λοιπά έγγραφα που οφείλει να διαθέτει ο εργοδότης σχετικά με την ορθή συντήρηση των οχημάτων, το είδος και οι προδιαγραφές του εξοπλισμού προστασίας, οι προδιαγραφές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προσαρτώμενου αποθηκευτικού χώρου στα οχήματα, ο φορέας πιστοποίησης της ευστάθειας του οχήματος, η πρότυπη γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου για τις δραστηριότητες και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος.
Αρμόδια όργανα για την εφαρμογή των παραπάνω είναι οι Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία και οι Ειδικοί Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία του ΣΕ Π Ε.
8) Εξαίρεση υπαλλήλων του ΣΕΠΕ και του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης από την αυτόφωρη διαδικασία
Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται ότι για τα αδικήματα που διώκονται κατ' έγκληση και φέρεται ότι διαπράχθηκαν από υπαλλήλους του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) ή του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κατά την εκτέλεση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων ή με αφορμή την άσκησή τους, για τον έλεγχο εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις περί σύλληψης του δράστη και τήρησης της αυτόφωρης διαδικασίας.
9) Κυρώσεις σε περίπτωση παρεμπόδισης ελέγχων του ΣΕΠΕ
Με την προτεινόμενη ρύθμιση, επικαιροποιείται το υφιστάμενο πλαίσιο περί ποινικής ευθύνης όσων παρεμποδίζουν τη διενέργεια ελέγχων, ώστε στην αντικειμενική υπόσταση του τυποποιούμενου εγκλήματος να εμπίπτουν, όχι μόνο οι περιπτώσεις παρεμπόδισης της εισόδου των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων και οι περιπτώσεις άρνησης παροχής ή παροχής ψευδών πληροφοριών και στοιχείων, αλλά και όλες οι εν γένει συμπεριφορές που συνιστούν παρεμπόδιση του ελεγκτικού τους έργου. Παράλληλα, και οι περιγραφόμενες εκεί ποινικά κολάσιμες πράξεις, ήτοι η παρεμπόδιση εισόδου των ελεγκτικών οργάνων του Υπουργείου και η άρνηση παροχής ή η παροχή ψευδών πληροφοριών ή στοιχείων, εντάσσονται σε μία ενιαία παράγραφο με την καθιέρωση ως ποινικά κολάσιμης της με οποιοδήποτε τρόπο παρεμπόδισης ή διακοπής της διενέργειας του ελέγχου.
Εργοδότης, διευθυντής επιχείρησης, εκπρόσωπος ή οποιοσδήποτε τρίτος παρεμποδίζει την είσοδο σε υπάλληλο του ΣΕΠΕ ή του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που διενεργεί ή συμμετέχει σε έλεγχο για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας σε χώρους εργασίας, ή παρεμποδίζει ή διακόπτει με οποιοδήποτε τρόπο τη διενέργεια του ελέγχου ή αρνείται να παράσχει ή παρέχει ψευδή στοιχεία και πληροφορίες, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον 900 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές.
parapona-rodou
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
