2019-05-20 07:46:03
Μέσα στο πολυπληθές νέφος των ενδόξων μαρτύρων κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες συναριθμείται και ο Άγιος Θαλλέλαιος ο ιαματικός και ανάργυρος, ο πολύαθλος αυτός μάρτυς του 3ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος αναδείχθηκε του ουρανίου βασιλέως Χριστού αήττητος στρατιώτης και πολύτιμος μαργαρίτης, αλλά και ωράισμα των μαρτύρων και καύχημα των αναργύρων.
Ο Άγιος Θαλλέλαιος, ο οποίος υμνείται και γεραίρεται μέσα από την Ασματική του Ακολουθία ως «κρίνον ἡδύπνοον καί ἄνθος πολυέραστον», ως «ἄστρον λαμπρότατον καί ἄριστος φύλαξ πιστῶν», ως «ἀκέστωρ πανάριστος καί ἰατρός μυστικώτατος», έζησε επί των ημερών του Ρωμαίου αυτοκράτορος Νουμεριανού (283-284). Καταγόταν από τον Λίβανο και μάλιστα από επιφανή οικογένεια. Ο πατέρας του ονομαζόταν Βερούκιος και ήταν αρχιερέας των χριστιανών, η δε μητέρα του ονομαζόταν Ρωμυλία και διακρινόταν για την ενάρετη βιοτή της. Από τους ευσεβείς γονείς του έλαβε την πρέπουσα χριστιανική αγωγή και παιδεία και κατόπιν μαθήτευσε κοντά σ’ έναν έμπειρο, καταρτισμένο και θεοσεβή ιατρό, ο οποίος του δίδαξε την ιατρική τέχνη.
Όταν μάλιστα έγινε ιατρός, άσκησε το λειτούργημά του με ένθεο ζήλο και παρείχε εντελώς δωρεάν τις ιατρικές του γνώσεις, αλλά και την πρέπουσα θεραπεία στους πάσχοντες συνανθρώπους του. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το σπίτι του είχε μετατραπεί σε ξενώνα, στον οποίον κατέφευγαν για θεραπεία και φροντίδα όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι. Ιδιαίτερη αγάπη και ευσπλαχνία έβρισκαν κοντά του οι φτωχοί ασθενείς, τους οποίους ο ίδιος αναζητούσε και συχνά τους μετέφερε στο σπίτι του, σηκώνοντάς τους στους ώμους του. Αξιομνημόνευτη ήταν και η στάση του απέναντί τους, αφού τους υπηρετούσε με τέτοια ταπείνωση και τους φρόντιζε με τέτοια στοργή και αγάπη σαν να ήταν δούλος τους. Αλλά και μέσα από την παροχή των ιατρικών του υπηρεσιών δεν θέλησε και δεν επιδίωξε ποτέ να αποκτήσει χρήματα, ενώ δεν έκανε ποτέ διάκριση ανάμεσα σε χριστιανούς και σε ειδωλολάτρες, αφού θεράπευε όλους όσους προσέτρεχαν σ’ αυτόν. Γι’ αυτό και παρακαλούσε τον Πανοικτίρμονα Θεό για τους μεν χριστιανούς να μετανοήσουν για τα αμαρτήματά τους, για τους δε ειδωλολάτρες να εγκαταλείψουν τη λατρεία των ψεύτικων ειδώλων και να εγκολπωθούν τον Ιησού Χριστό. Μάλιστα κάποια φορά επέπληξε κάποιον χριστιανό, ο οποίος χαιρόταν για τη δυστυχία ενός ειδωλολάτρη, τονίζοντάς του ότι δεν πρέπει να χαίρεται για το πάθημα του εχθρού του, διότι οι συμφορές και τα παθήματα είναι κοινά σε όλους και κανείς δεν γνωρίζει τί πρόκειται να του συμβεί στη ζωή του μέχρι να αποβιώσει. Ο χριστιανός όμως του είπε ότι οι ασεβείς και οι άπιστοι πρέπει να πεθάνουν όσο πιο σύντομα γίνεται, αφού δεν υπάρχει καμία ωφέλεια για να ζουν. Τότε ο Άγιος Θαλλέλαιος του απάντησε ότι η εντολή του Κυρίου είναι να προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας, ώστε να τους προσελκύουμε στη χριστιανική πίστη και έτσι να μειώνουμε την απιστία τους, και όχι να χαιρόμαστε για τη δυστυχία τους. Οι πνευματικές αυτές νουθεσίες σαγήνευσαν μάλιστα την ψυχή του σκληρόκαρδου χριστιανού σε τέτοιο βαθμό, ώστε επέδειξε κατόπιν ευσπλαχνία απέναντι στους ειδωλολάτρες.
Ο ευλογημένος Άγιος Θαλλέλαιος έλαβε χάρη στον ένθεο ζήλο και τη μεγάλη του ευσέβεια, το χάρισμα από τον Θεό να θαυματουργεί αδιάλειπτα και να θεραπεύει κάθε ασθένεια. Παράλληλα τη νύχτα πήγαινε και έκοβε τα ψηλά δένδρα του Λιβάνου για να αποκόψει τους Έλληνες από τη μιαρή συνήθεια να θυσιάζουν στους ψεύτικους θεούς και να επιδίδονται σε ασελγείς πράξεις. Αλλά και οι θαυματουργικές ιάσεις του προσέλκυσαν πολλούς θεραπευθέντες ειδωλολάτρες στο να ασπασθούν τη χριστιανική πίστη. Μεταξύ των πολυάριθμων θαυμάτων του αξιομνημόνευτο υπήρξε και το ακόλουθο, όπως το περιέγραψε ο βιογράφος του Αγίου. Έτσι ένα δηλητηριώδες φίδι δάγκωσε μία φορά έναν άνθρωπο στο στήθος και μάλιστα κινδύνευε να πεθάνει. Ο δυστυχισμένος αυτός άνθρωπος απευθύνθηκε στους γιατρούς, αλλά δεν βρήκε πουθενά θεραπεία, παρόλο που ξόδεψε πολλά χρήματα. Έτσι απελπισμένος περίμενε πλέον να έρθει η ώρα του θανάτου του. Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή εμφανίσθηκε ενώπιόν του ο Άγιος Θαλλέλαιος, ο οποίος με μεγάλη προθυμία θέλησε να τον θεραπεύσει, με την απαραίτητη όμως προϋπόθεση να πιστέψει στον Ιησού Χριστό. Τότε ο ασθενής ομολόγησε ότι μόλις επανακτήσει την υγεία του, θα πιστέψει στον Κύριο. Αμέσως ο Άγιος έβαλε το χέρι του στο στήθος του ασθενούς και αφού το σφράγισε με το σημείο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, τον θεράπευσε από τη θανατηφόρα ασθένεια. Κατόπιν ο θεραπευθείς άνθρωπος έμεινε έκπληκτος από τη δύναμη του Θεού και δόξασε το όνομα και το μεγαλείο Του. Αλλά τα θαύματα του Αγίου διά της χάριτος του Θεού συνεχίστηκαν, αφού ιατρός που είχε χάσει τη φωνή του, θεραπεύτηκε πλήρως, παράλυτος που είχε σπάσει το πόδι του, επανέκτησε το βάδισμα και την ικανότητα να τρέχει, δαιμονισμένη που σπάραζε από το δαιμόνιο, θεραπεύτηκε, μόλις ο Άγιος τη σφράγισε στο μέτωπο με το σημείο του Τιμίου Σταυρού και επικαλέσθηκε το όνομα του Ιησού Χριστού, ενώ τυφλός ομολογώντας ότι πιστεύει στον Κύριο ως ιατρό των ψυχών και των σωμάτων, επανέκτησε την όρασή του και δόξασε την παντοδυναμία του Θεού.
Ο Άγιος Θαλλέλαιος επισκέφθηκε πολλούς τόπους, όπου χρησιμοποιώντας τις ιατρικές του γνώσεις, κήρυττε το μεγαλείο της χριστιανικής πίστεως και προσπαθούσε να διδάξει στους ειδωλολάτρες τη χριστιανική αλήθεια. Έτσι όταν πήγε στην Έδεσσα της Μεσοποταμίας και εκχριστιάνισε πολλούς πεπλανημένους, κατηγορήθηκε για τη χριστιανική του ιδιότητα και την ιεραποστολική του δράση στον άρχοντα Τιβεριανό, ο οποίος και έδωσε την εντολή να τον συλλάβουν, αφού την εποχή εκείνη ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Νουμεριανός είχε εξαπολύσει σκληρό διωγμό εναντίον των χριστιανών. Μόλις οδηγήθηκε ο Άγιος ενώπιον του άρχοντα Τιβεριανού, διέταξε να τον δείρουν ανελέητα, κατόπιν δε τον υποχρέωσε να εγκαταλείψει την περιοχή. Έτσι ο Άγιος έφυγε από εκεί και πήγε στην περιοχή της Κιλικίας, όπου με την πρόφαση της ιατρικής τέχνης κήρυττε και πάλι το όνομα του Ιησού Χριστού. Μόλις οι ειδωλολάτρες πληροφορήθηκαν τη δράση του, τον διέβαλαν στον άρχοντα των Αιγών Θεόδωρο ότι εξαπατά τον λαό, χρησιμοποιώντας την ιατρική του γνώση, αφού ισχυρίζεται ότι θεραπεύει τους ασθενείς στο όνομα του Ιησού Χριστού, τον Οποίον σταύρωσαν οι Ιουδαίοι.
Όταν πληροφορήθηκε ο άρχοντας τη δραστηριότητα του Αγίου, διέταξε να τον συλλάβουν και να τον οδηγήσουν ενώπιόν του. Αφού οι στρατιώτες τον βρήκαν κρυμμένο μέσα σ’ έναν ελαιώνα στην περιοχή της πόλεως Ανάζαρβο της Κιλικίας, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν ενώπιον του άρχοντα Θεοδώρου, ο οποίος ανέλαβε να τον ανακρίνει επισταμένα. Έτσι τον ρώτησε το όνομά του, τον τόπο της καταγωγής του και το επάγγελμά του. Τότε ο Άγιος με ξεχωριστή παρρησία του απάντησε στα ερωτήματά του και επιπλέον του είπε ότι είναι χριστιανός και ότι πηγαίνει από τόπο σε τόπο για να κηρύξει τη χριστιανική πίστη και να εξαλείψει την πλάνη των ειδώλων. Η θαρραλέα αυτή ομολογία πίστεως εξόργισε τον άρχοντα τόσο πολύ, ώστε διέταξε να τρυπήσουν τους αστραγάλους του και να τον κρεμάσουν με το κεφάλι προς τα κάτω. Οι στρατιώτες όμως καταλήφθηκαν από μία αόρατη θεία δύναμη και αντί να τρυπήσουν τους αστραγάλους του Αγίου, τρύπησαν ένα ξύλο και το κρέμασαν, πιστεύοντας ότι κρέμασαν τον ευλογημένο Θαλλέλαιο. Μόλις όμως ο άρχοντας είδε το ξύλο κρεμασμένο, θεώρησε ότι περιπαίχθηκε από τους στρατιώτες του. Γι’ αυτό και διέταξε να τους δείρουν. Μάλιστα δύο από αυτούς, ο Αλέξανδρος και ο Αστέριος, βλέποντας το θαυμαστό γεγονός, πίστεψαν στον Χριστό και κατόπιν αποκεφαλίσθηκαν για τη σωτήρια επιλογή τους.
Στο μεταξύ ο Άγιος Θαλλέλαιος υποβλήθηκε σε ξυλοδαρμό με ωμά βούνευρα, αλλά ο γενναίος αθλητής του Χριστού παρέμεινε σταθερός και ακλόνητος στην πίστη του, επιδεικνύοντας αξιοθαύμαστη καρτερία. Τότε ο άρχοντας απευθυνόμενος στον ένδοξο μάρτυρα και ανάργυρο ιατρό, τον ρώτησε να μάθει τον τρόπο, με τον οποίο θεραπεύει τους ασθενείς, υπονοώντας ότι είναι ένας μάγος, ενώ βλασφήμησε το όνομα του Κυρίου και τον Τίμιο Σταυρό ως τη μεγαλύτερη καταδίκη του κόσμου. Αμέσως ο ευλογημένος Θαλλέλαιος, βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, τον ιατρό των ψυχών και των σωμάτων, ο Οποίος σταυρώθηκε για τον αμαρτωλό άνθρωπο και με τη χάρη Του θεραπεύει παράλυτους, τυφλούς, κωφούς, δαιμονισμένους και πάσης μορφής ασθενείς, ενώ ανασταίνει ακόμα και νεκρούς. Η σθεναρή αυτή ομολογία πίστεως εξαγρίωσε τον άρχοντα σε τέτοιο βαθμό, ώστε όρμησε εναντίον του Αγίου για να τον χτυπήσει και να τον βασανίσει. Αλλά αμέσως και τα δύο του χέρια αποδυναμώθηκαν και έμειναν ανενεργά. Ο Άγιος όμως θεράπευσε με τη δύναμη του Κυρίου τα χέρια του χριστιανομάχου ειδωλολάτρη και έτσι αποκαταστάθηκαν και πάλι στην αρχική τους θέση.
Παρόλα αυτά ο παρανοϊκός άρχοντας όχι μόνο δεν συνετίσθηκε από το πάθημά του, αλλά διέταξε τους στρατιώτες του να υποβάλλουν τον πολύαθλο μάρτυρα σε νέα βασανιστήρια. Έτσι ο Άγιος υπέμεινε με αξιοθαύμαστη ανδρεία και αγαλλίαση τους πόνους και τις πληγές από το ξέσχισμα του σώματός του με σιδερένια νύχια και το κάψιμο με τη φωτιά, αφού δίπλα του συμπαραστάτης και συνοδοιπόρος ήταν ο ίδιος ο Κύριος. Βλέποντας ο τύραννος τη γενναιότητα και την καρτερία, με την οποία αντιμετώπιζε ο ένδοξος μάρτυς του Χριστού τα βασανιστήρια, αλλά και τη θαρραλέα ομολογία πίστεως, αφού συνέχιζε με τον ίδιο ένθεο ζήλο να διακηρύσσει τη χριστιανική του πίστη ενώπιόν του, αποφάσισε να τον βάλει μέσα σε μία βάρκα και να τον αφήσει στη μέση της θάλασσας, ώστε παρασυρόμενος από τα κύματα, να καταποντισθεί μέσα στο νερό. Όταν όμως έβαλαν τον Άγιο μέσα στη βάρκα, δεν έπαθε τίποτα και φαινόταν σαν να περπατούσε πάνω στη στεριά. Μάλιστα σήκωσε τα χέρια του προς τον ουρανό και είπε: «Πρός Σέ, Κύριε, ἦρα τούς ὀφθαλμούς μου, τόν κατοικοῦντα ἐν τῷ Οὐρανῷ. Πολλάκις σέ ἐπεκαλέσθην καί μέ εὐσπλαχνίσθης. Ὁδήγησόν με εἰς λιμένα σωτηρίας, ἵνα μή μέ καταπίῃ ὁ βυθός τῆς θαλάσσης καί στερηθῶ τό μαρτύριον διά τό ὄνομά Σου τό ἅγιον...». Αμέσως η θάλασσα ηρέμησε και έβγαλε τον γενναίο μάρτυρα στην ξηρά, πλησίον της χώρας των Αιγών, ενδεδυμένο με λευκό χιτώνα.
Μόλις ο τύραννος πληροφορήθηκε το θαύμα, έμεινε εκστατικός και διέταξε να τον φέρουν ενώπιόν του για να απολογηθεί. Τότε ο γενναίος αθλητής του Χριστού ομολόγησε την παντοδυναμία του ενός και αληθινού Θεού, αφού ζωοποιεί τους ανθρώπους, ακόμη και μετά τον θάνατο. Η θαρραλέα αυτή στάση του μάρτυρος και η ακλόνητη πίστη του στον Κύριο εξόργισε τον ειδωλολάτρη άρχοντα, ο οποίος διέταξε αμέσως να τον καρφώσουν σ’ ένα σανίδι με τέσσερα καρφιά και να τον περιχύσουν με κοχλάζουσα πίσσα μέχρι να πεθάνει. Προς στιγμή νόμισε ο τύραννος ότι ο ένδοξος μάρτυς του Χριστού φοβήθηκε και γι’ αυτό του πρότεινε να προσφέρει θυσία στους ειδωλολατρικούς θεούς και έτσι να αποκτήσει δόξα και πλούτο. Αλλά ο μακάριος και ευλογημένος Θαλλέλαιος του απάντησε με παρρησία ότι τα βασανιστήρια, στα οποία υποβάλλεται, είναι γι’ αυτόν δόξα και χαρά. Τότε ο χριστιανομάχος άρχοντας διέταξε να τον ρίξουν σε τέσσερα άγρια λιοντάρια για να τον κατασπαράξουν. Όμως με τη χάρη του Θεού τα λιοντάρια έγιναν ήμερα σαν αρνιά και ούτε τόλμησαν να τον πλησιάσουν. Βλέποντας καταντροπιασμένος ο τύραννος την απρόσμενη αυτή εξέλιξη, αποφάσισε τη θανατική εκτέλεση του μάρτυρος δι’ αποκεφαλισμού. Έτσι ο πολύαθλος και ένδοξος μάρτυς του Χριστού Άγιος Θαλλέλαιος αποκεφαλίσθηκε στις 20 Μαΐου του 284μ.Χ. και έλαβε τον ακήρατο στέφανο του μαρτυρίου και της Βασιλείας των Ουρανών. Μάλιστα στον τόπο, όπου έλαβε χώρα ο αποκεφαλισμός του, βλάστησε με τη χάρη του Θεού βότανο, το οποίο θεράπευε κάθε ασθένεια και πάθος προς απόδειξη της ιατρικής τέχνης του ιαματικού Αγίου. Γι’ αυτό και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809) στο συναξάριο του ενδόξου αυτού μάρτυρος του 3ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος συναριθμείται στη σεπτή χορεία των είκοσι ιαματικών Αγίων Αναργύρων, συνέταξε τον ακόλουθο στίχο: «Ἀκέστορι τμηθέντι τῷ Θαλλελαίῳ Θεός βοτάνην πρός λύσιν πέμπει πάθους. Εἰκοστή Θαλλέλαιος ἑήν κεφαλήν ἀπετμήθη». Προς τιμήν του μάλιστα ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης εποίησε Ασματική Ακολουθία μετά Παρακλητικού Κανόνος, η οποία εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1878 στο Μεσολόγγι από τον δημοδιδάσκαλο Δημήτριο Διακόπουλο και επανεκδόθηκε από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος με δαπάνη και μέριμνα του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Ανθίμου Ρούσσα (του μετέπειτα Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως και νυν Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης). Ακολουθία του Αγίου Θαλλελαίου, ποίημα Γεωργίου, υπάρχει και στους Λαυρεωτικούς Κώδικες Δ36, Δ45 και Ω147.
Ο πολύαθλος μάρτυς του Χριστού Άγιος Θαλλέλαιος ο ιαματικός και ανάργυρος τιμάται πανηγυρικά και με την πρέπουσα εκκλησιαστική λαμπρότητα στη Νάξο, όπου υπάρχει ομώνυμο χωριό, σε απόσταση έξι χιλιομέτρων ανατολικά από τη Χώρα, την πρωτεύουσα του νησιού. Το μικρό αυτό χωριό πήρε την ονομασία του από τον ιστορικό ιερό ναό του Αγίου, ο οποίος είναι σήμερα ο ενοριακός ναός του χωριού και αποτελούσε το καθολικό παλαιάς μονής, αφού στον εξωτερικό τοίχο του δίκλιτου ναού υπάρχει η μισοσβησμένη επιγραφή: ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΣΑΓΡΕΔΟC (1501). Η τιμή που απολαμβάνει ο Άγιος Θαλλέλαιος στη Νάξο και η ευλάβεια προς τον θαυματουργό αυτό Άγιο της Εκκλησίας μας είναι τόσο μεγάλη, ώστε η μνήμη του εορτάζεται πανηγυρικά και σε άλλες ενορίες του νησιού, καθώς και στο ομώνυμο παρεκκλήσιο στο χωριό Δαμαριώνας, όπως και στο παρεκκλήσιο της Παναγίας Ελεούσης και του Αγίου Θαλλελαίου στη Χώρα της Νάξου. Παράλληλα ο Σύλλογος των εν Αθήναις Ναξίων αφιέρωσε θαυμάσια εικόνα του Αγίου στον μεγαλοπρεπή ιερό ναό του Ευαγγελιστού Λουκά Πατησίων. Αλλά και ο εκ Νάξου Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης θαυμάζοντας την αποδιδόμενη ευλάβεια των συμπατριωτών του προς τον Άγιο, εποίησε προς τιμήν του, όπως προαναφέρθηκε, Ακολουθία μετά Παρακλητικού Κανόνος, η οποία παρεδόθηκε στην Αποστολική Διακονία για επανέκδοση από τον κ. Μάρκο Κουτελιέρη, καταγόμενο από το χωριό Άγιος Θαλλέλαιος της Νάξου κατ’ εντολήν του εφημερίου του χωριού, π. Ιακώβου Βαλέρη.
Η τιμή του Αγίου Θαλλελαίου με επίκεντρο τη Νάξο διαδόθηκε όμως και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων. Έτσι στη γειτονική Πάρο ο Άγιος τιμάται με ομώνυμο εξωκκλήσιο στην τοποθεσία Σκλαβούνα της Νάουσας, στην Αμοργό με ομώνυμο παρεκκλήσιο στη Χώρα και στη Μύκονο με δύο ομώνυμα εξωκκλήσια στις περιοχές Αγγελικά και Ομπρουδεχτάκη. Επίσης στη Σίφνο εορτάζεται πανηγυρικά η μνήμη του στον ιερό μητροπολιτικό ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Απολλωνίας, όπου υπάρχει προσκυνητάρι με ασημένια εικόνα του ιαματικού Αγίου, ενώ στη Σαντορίνη ο Άγιος εορτάζεται στον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Άννης στο Παλιό Χωριό, αλλά και στη χρονολογούμενη από το 1651 γυναικεία ιερά μονή του Αγίου Νικολάου Ημεροβιγλίου, όπου μέχρι τον σεισμό του 1956 υπήρχε παρεκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου. Αξιομνημόνευτος είναι και ο παλαιός ιερός ναός (εξωκκλήσιο) του Αγίου στην περιοχή του χωριού Άγιο Γάλας της Χίου, το οποίο παλαιότερα ονομαζόταν Άγιος Θαλλέλαιος ή Άγιος Θαλένης και βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Ο ναός, ο οποίος είναι ο παλαιότερος του χωριού, ανεγέρθηκε από ευλάβεια στον θαυματουργό μάρτυρα του 3ου μ.Χ. αιώνα από τους εγκατασταθέντες στην περιοχή χριστιανούς που προήλθαν κατά τις μετακινήσεις των πληθυσμών από την περιοχή της Κιλικίας, όπου διέλαμψε και μαρτύρησε ο ιαματικός Άγιος. Στον ιστορικό αυτό ναό του 11ου αιώνα, ο οποίος κοσμείται με το παλαιότερο στη Χίο ξυλόγλυπτο τέμπλο, σώζονται θαυμάσιες τοιχογραφίες με σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου. Επίσης στην ακριτική Αλεξανδρούπολη στις 12 Δεκεμβρίου 2012 τελέσθηκαν υπό του οικείου Επισκόπου κ. Ανθίμου τα θυρανοίξια και εγκαίνια του επ’ ονόματι του Αγίου Θαλλελαίου παρεκκλησίου εντός του Νοσοκομείου της πόλεως, ενώ στον ιαματικό και ανάργυρο Άγιο της Εκκλησίας μας είναι αφιερωμένο και το παρεκκλήσιο στις Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις στην Πρώτη Φλωρίνης.
Ας επικαλεσθούμε λοιπόν τις πρεσβείες του τιμωμένου από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 20 Μαΐου Αγίου ενδόξου μάρτυρος Θαλλελαίου του ιαματικού και αναργύρου, του δι’ αποκεφαλισμού τελειωθέντος για την αγάπη του Χριστού, για να αποκτήσουμε και εμείς, 18 αιώνες μετά το ένδοξο μαρτύριό του, την αγάπη προς τον πλησίον, το αγωνιστικό φρόνημα, την ακλόνητη πίστη, αλλά και την παρρησία να ομολογούμε το όνομα του Ιησού Χριστού τόσο μέσα από τις διαπροσωπικές μας σχέσεις όσο και μέσα από το επάγγελμά μας, όπως με τόση πίστη και ένθεο ζήλο έπραξε ο πολύαθλος και θαυματουργός αυτός μάρτυς του 3ου μ.Χ. αιώνα.
Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός
Βιβλιογραφία:
· Ακολουθία του Αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Θαλλελαίου του ιαματικού και αναργύρου, Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας, Β΄ Έκδοσις, Αθήναι 1996.
· Γούναρη Γεωργίου Κων., Από την Πολιτεία των Αγίων, Έκδοσις Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών, Γρεβενά 2009.
· Μηλίτση Γεωργίου Θ., Οι Άγιοι είκοσι Ανάργυροι, Τρίκαλα 1997.
· Φραγκομίχαλου Κωνσταντίνου Ε., Το Άγιο Γάλας της Χίου, Μνημείο Φύσης, Ιστορίας και Τέχνης, Εκδόσεις Άλφα Πι, Χίος 2008.
Εικόνες:
[01] Η εφέστιος εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του χωριού Άγιος Θαλλέλαιος Νάξου.
[02] Εξωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο χωριό της Νάξου.
[03] Ο Ιερός Ναός του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο χωριό της Νάξου κατά την ημέρα της ετήσιας λαμπράς πανηγύρεώς του. http://melanesnaxos.blogspot.gr
[04] Άποψη από το εσωτερικό του Ιερού Ναού του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο χωριό της Νάξου.
[05] Η ανθοστόλιστη εφέστιος εικόνα του Αγίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του χωριού Άγιος Θαλλέλαιος Νάξου. http://melanesnaxos.blogspot.gr
[06] Ασημένια εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος Απολλωνίας Σίφνου.
[07] Η ανθοστόλιστη εικόνα του Αγίου κατά τον εορτασμό της μνήμης του στο Παλιό Χωριό Σαντορίνης. http://armenisths.blogspot.gr
[08] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστού Λουκά Πατησίων Αθηνών. Αποτελεί αφιέρωμα του Συλλόγου των εν Αθήναις Ναξίων.
[09] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο εξωκκλήσιο της περιοχής Αγγελικά Μυκόνου.
[10] Ο Άγιος Θαλλέλαιος τιμάται με ομώνυμο παρεκκλήσιο στο Νοσοκομείο Αλεξανδρουπόλεως. http://www.imalex.gr
[11] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο εξωκκλήσιο της περιοχής Αγγελικά Μυκόνου.
[12] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο εξωκκλήσιο της περιοχής Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[13] Τοιχογραφία του Αγίου Θαλλελαίου του 17ου αιώνα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στο χωριό Πλαίσια Ιωαννίνων.
[14] Οι Άγιοι Μηνάς ο Καλλικέλαδος και Θαλλέλαιος ο Ιαματικός. Τοιχογραφία δια χειρός Δημητρίου Πελεκάση στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Κυψέλης Αθηνών.
[15] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Αγγελικά Μυκόνου.
[16] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Αγγελικά Μυκόνου.
[17] Άποψη από το εσωτερικό του εξωκκλησίου του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Αγγελικά Μυκόνου.
[18] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[19] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[20] Άποψη από το εσωτερικό του εξωκκλησίου του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[21] Ο ιστορικός Ιερός Ναός του Αγίου Θαλλελαίου στο χωριό Άγιο Γάλας της Χίου.
[22] Τοιχογραφία του Αγίου Θαλλελαίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Χίου.
[23] Το ξυλόγλυπτο τέμπλο στον Ιερό Ναό του Αγίου Θαλλελαίου του χωριού Άγιο Γάλας της Χίου.
[24] Το παρεκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στις Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις στην Πρώτη Φλωρίνης. http://www.proticamp.gr
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστοχώρου πρώτης δημοσίευσης kallimasia.blogspot.gr.
Ο Άγιος Θαλλέλαιος, ο οποίος υμνείται και γεραίρεται μέσα από την Ασματική του Ακολουθία ως «κρίνον ἡδύπνοον καί ἄνθος πολυέραστον», ως «ἄστρον λαμπρότατον καί ἄριστος φύλαξ πιστῶν», ως «ἀκέστωρ πανάριστος καί ἰατρός μυστικώτατος», έζησε επί των ημερών του Ρωμαίου αυτοκράτορος Νουμεριανού (283-284). Καταγόταν από τον Λίβανο και μάλιστα από επιφανή οικογένεια. Ο πατέρας του ονομαζόταν Βερούκιος και ήταν αρχιερέας των χριστιανών, η δε μητέρα του ονομαζόταν Ρωμυλία και διακρινόταν για την ενάρετη βιοτή της. Από τους ευσεβείς γονείς του έλαβε την πρέπουσα χριστιανική αγωγή και παιδεία και κατόπιν μαθήτευσε κοντά σ’ έναν έμπειρο, καταρτισμένο και θεοσεβή ιατρό, ο οποίος του δίδαξε την ιατρική τέχνη.
Όταν μάλιστα έγινε ιατρός, άσκησε το λειτούργημά του με ένθεο ζήλο και παρείχε εντελώς δωρεάν τις ιατρικές του γνώσεις, αλλά και την πρέπουσα θεραπεία στους πάσχοντες συνανθρώπους του. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το σπίτι του είχε μετατραπεί σε ξενώνα, στον οποίον κατέφευγαν για θεραπεία και φροντίδα όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι. Ιδιαίτερη αγάπη και ευσπλαχνία έβρισκαν κοντά του οι φτωχοί ασθενείς, τους οποίους ο ίδιος αναζητούσε και συχνά τους μετέφερε στο σπίτι του, σηκώνοντάς τους στους ώμους του. Αξιομνημόνευτη ήταν και η στάση του απέναντί τους, αφού τους υπηρετούσε με τέτοια ταπείνωση και τους φρόντιζε με τέτοια στοργή και αγάπη σαν να ήταν δούλος τους. Αλλά και μέσα από την παροχή των ιατρικών του υπηρεσιών δεν θέλησε και δεν επιδίωξε ποτέ να αποκτήσει χρήματα, ενώ δεν έκανε ποτέ διάκριση ανάμεσα σε χριστιανούς και σε ειδωλολάτρες, αφού θεράπευε όλους όσους προσέτρεχαν σ’ αυτόν. Γι’ αυτό και παρακαλούσε τον Πανοικτίρμονα Θεό για τους μεν χριστιανούς να μετανοήσουν για τα αμαρτήματά τους, για τους δε ειδωλολάτρες να εγκαταλείψουν τη λατρεία των ψεύτικων ειδώλων και να εγκολπωθούν τον Ιησού Χριστό. Μάλιστα κάποια φορά επέπληξε κάποιον χριστιανό, ο οποίος χαιρόταν για τη δυστυχία ενός ειδωλολάτρη, τονίζοντάς του ότι δεν πρέπει να χαίρεται για το πάθημα του εχθρού του, διότι οι συμφορές και τα παθήματα είναι κοινά σε όλους και κανείς δεν γνωρίζει τί πρόκειται να του συμβεί στη ζωή του μέχρι να αποβιώσει. Ο χριστιανός όμως του είπε ότι οι ασεβείς και οι άπιστοι πρέπει να πεθάνουν όσο πιο σύντομα γίνεται, αφού δεν υπάρχει καμία ωφέλεια για να ζουν. Τότε ο Άγιος Θαλλέλαιος του απάντησε ότι η εντολή του Κυρίου είναι να προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας, ώστε να τους προσελκύουμε στη χριστιανική πίστη και έτσι να μειώνουμε την απιστία τους, και όχι να χαιρόμαστε για τη δυστυχία τους. Οι πνευματικές αυτές νουθεσίες σαγήνευσαν μάλιστα την ψυχή του σκληρόκαρδου χριστιανού σε τέτοιο βαθμό, ώστε επέδειξε κατόπιν ευσπλαχνία απέναντι στους ειδωλολάτρες.
Ο ευλογημένος Άγιος Θαλλέλαιος έλαβε χάρη στον ένθεο ζήλο και τη μεγάλη του ευσέβεια, το χάρισμα από τον Θεό να θαυματουργεί αδιάλειπτα και να θεραπεύει κάθε ασθένεια. Παράλληλα τη νύχτα πήγαινε και έκοβε τα ψηλά δένδρα του Λιβάνου για να αποκόψει τους Έλληνες από τη μιαρή συνήθεια να θυσιάζουν στους ψεύτικους θεούς και να επιδίδονται σε ασελγείς πράξεις. Αλλά και οι θαυματουργικές ιάσεις του προσέλκυσαν πολλούς θεραπευθέντες ειδωλολάτρες στο να ασπασθούν τη χριστιανική πίστη. Μεταξύ των πολυάριθμων θαυμάτων του αξιομνημόνευτο υπήρξε και το ακόλουθο, όπως το περιέγραψε ο βιογράφος του Αγίου. Έτσι ένα δηλητηριώδες φίδι δάγκωσε μία φορά έναν άνθρωπο στο στήθος και μάλιστα κινδύνευε να πεθάνει. Ο δυστυχισμένος αυτός άνθρωπος απευθύνθηκε στους γιατρούς, αλλά δεν βρήκε πουθενά θεραπεία, παρόλο που ξόδεψε πολλά χρήματα. Έτσι απελπισμένος περίμενε πλέον να έρθει η ώρα του θανάτου του. Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή εμφανίσθηκε ενώπιόν του ο Άγιος Θαλλέλαιος, ο οποίος με μεγάλη προθυμία θέλησε να τον θεραπεύσει, με την απαραίτητη όμως προϋπόθεση να πιστέψει στον Ιησού Χριστό. Τότε ο ασθενής ομολόγησε ότι μόλις επανακτήσει την υγεία του, θα πιστέψει στον Κύριο. Αμέσως ο Άγιος έβαλε το χέρι του στο στήθος του ασθενούς και αφού το σφράγισε με το σημείο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, τον θεράπευσε από τη θανατηφόρα ασθένεια. Κατόπιν ο θεραπευθείς άνθρωπος έμεινε έκπληκτος από τη δύναμη του Θεού και δόξασε το όνομα και το μεγαλείο Του. Αλλά τα θαύματα του Αγίου διά της χάριτος του Θεού συνεχίστηκαν, αφού ιατρός που είχε χάσει τη φωνή του, θεραπεύτηκε πλήρως, παράλυτος που είχε σπάσει το πόδι του, επανέκτησε το βάδισμα και την ικανότητα να τρέχει, δαιμονισμένη που σπάραζε από το δαιμόνιο, θεραπεύτηκε, μόλις ο Άγιος τη σφράγισε στο μέτωπο με το σημείο του Τιμίου Σταυρού και επικαλέσθηκε το όνομα του Ιησού Χριστού, ενώ τυφλός ομολογώντας ότι πιστεύει στον Κύριο ως ιατρό των ψυχών και των σωμάτων, επανέκτησε την όρασή του και δόξασε την παντοδυναμία του Θεού.
Ο Άγιος Θαλλέλαιος επισκέφθηκε πολλούς τόπους, όπου χρησιμοποιώντας τις ιατρικές του γνώσεις, κήρυττε το μεγαλείο της χριστιανικής πίστεως και προσπαθούσε να διδάξει στους ειδωλολάτρες τη χριστιανική αλήθεια. Έτσι όταν πήγε στην Έδεσσα της Μεσοποταμίας και εκχριστιάνισε πολλούς πεπλανημένους, κατηγορήθηκε για τη χριστιανική του ιδιότητα και την ιεραποστολική του δράση στον άρχοντα Τιβεριανό, ο οποίος και έδωσε την εντολή να τον συλλάβουν, αφού την εποχή εκείνη ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Νουμεριανός είχε εξαπολύσει σκληρό διωγμό εναντίον των χριστιανών. Μόλις οδηγήθηκε ο Άγιος ενώπιον του άρχοντα Τιβεριανού, διέταξε να τον δείρουν ανελέητα, κατόπιν δε τον υποχρέωσε να εγκαταλείψει την περιοχή. Έτσι ο Άγιος έφυγε από εκεί και πήγε στην περιοχή της Κιλικίας, όπου με την πρόφαση της ιατρικής τέχνης κήρυττε και πάλι το όνομα του Ιησού Χριστού. Μόλις οι ειδωλολάτρες πληροφορήθηκαν τη δράση του, τον διέβαλαν στον άρχοντα των Αιγών Θεόδωρο ότι εξαπατά τον λαό, χρησιμοποιώντας την ιατρική του γνώση, αφού ισχυρίζεται ότι θεραπεύει τους ασθενείς στο όνομα του Ιησού Χριστού, τον Οποίον σταύρωσαν οι Ιουδαίοι.
Όταν πληροφορήθηκε ο άρχοντας τη δραστηριότητα του Αγίου, διέταξε να τον συλλάβουν και να τον οδηγήσουν ενώπιόν του. Αφού οι στρατιώτες τον βρήκαν κρυμμένο μέσα σ’ έναν ελαιώνα στην περιοχή της πόλεως Ανάζαρβο της Κιλικίας, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν ενώπιον του άρχοντα Θεοδώρου, ο οποίος ανέλαβε να τον ανακρίνει επισταμένα. Έτσι τον ρώτησε το όνομά του, τον τόπο της καταγωγής του και το επάγγελμά του. Τότε ο Άγιος με ξεχωριστή παρρησία του απάντησε στα ερωτήματά του και επιπλέον του είπε ότι είναι χριστιανός και ότι πηγαίνει από τόπο σε τόπο για να κηρύξει τη χριστιανική πίστη και να εξαλείψει την πλάνη των ειδώλων. Η θαρραλέα αυτή ομολογία πίστεως εξόργισε τον άρχοντα τόσο πολύ, ώστε διέταξε να τρυπήσουν τους αστραγάλους του και να τον κρεμάσουν με το κεφάλι προς τα κάτω. Οι στρατιώτες όμως καταλήφθηκαν από μία αόρατη θεία δύναμη και αντί να τρυπήσουν τους αστραγάλους του Αγίου, τρύπησαν ένα ξύλο και το κρέμασαν, πιστεύοντας ότι κρέμασαν τον ευλογημένο Θαλλέλαιο. Μόλις όμως ο άρχοντας είδε το ξύλο κρεμασμένο, θεώρησε ότι περιπαίχθηκε από τους στρατιώτες του. Γι’ αυτό και διέταξε να τους δείρουν. Μάλιστα δύο από αυτούς, ο Αλέξανδρος και ο Αστέριος, βλέποντας το θαυμαστό γεγονός, πίστεψαν στον Χριστό και κατόπιν αποκεφαλίσθηκαν για τη σωτήρια επιλογή τους.
Στο μεταξύ ο Άγιος Θαλλέλαιος υποβλήθηκε σε ξυλοδαρμό με ωμά βούνευρα, αλλά ο γενναίος αθλητής του Χριστού παρέμεινε σταθερός και ακλόνητος στην πίστη του, επιδεικνύοντας αξιοθαύμαστη καρτερία. Τότε ο άρχοντας απευθυνόμενος στον ένδοξο μάρτυρα και ανάργυρο ιατρό, τον ρώτησε να μάθει τον τρόπο, με τον οποίο θεραπεύει τους ασθενείς, υπονοώντας ότι είναι ένας μάγος, ενώ βλασφήμησε το όνομα του Κυρίου και τον Τίμιο Σταυρό ως τη μεγαλύτερη καταδίκη του κόσμου. Αμέσως ο ευλογημένος Θαλλέλαιος, βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει για τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, τον ιατρό των ψυχών και των σωμάτων, ο Οποίος σταυρώθηκε για τον αμαρτωλό άνθρωπο και με τη χάρη Του θεραπεύει παράλυτους, τυφλούς, κωφούς, δαιμονισμένους και πάσης μορφής ασθενείς, ενώ ανασταίνει ακόμα και νεκρούς. Η σθεναρή αυτή ομολογία πίστεως εξαγρίωσε τον άρχοντα σε τέτοιο βαθμό, ώστε όρμησε εναντίον του Αγίου για να τον χτυπήσει και να τον βασανίσει. Αλλά αμέσως και τα δύο του χέρια αποδυναμώθηκαν και έμειναν ανενεργά. Ο Άγιος όμως θεράπευσε με τη δύναμη του Κυρίου τα χέρια του χριστιανομάχου ειδωλολάτρη και έτσι αποκαταστάθηκαν και πάλι στην αρχική τους θέση.
Παρόλα αυτά ο παρανοϊκός άρχοντας όχι μόνο δεν συνετίσθηκε από το πάθημά του, αλλά διέταξε τους στρατιώτες του να υποβάλλουν τον πολύαθλο μάρτυρα σε νέα βασανιστήρια. Έτσι ο Άγιος υπέμεινε με αξιοθαύμαστη ανδρεία και αγαλλίαση τους πόνους και τις πληγές από το ξέσχισμα του σώματός του με σιδερένια νύχια και το κάψιμο με τη φωτιά, αφού δίπλα του συμπαραστάτης και συνοδοιπόρος ήταν ο ίδιος ο Κύριος. Βλέποντας ο τύραννος τη γενναιότητα και την καρτερία, με την οποία αντιμετώπιζε ο ένδοξος μάρτυς του Χριστού τα βασανιστήρια, αλλά και τη θαρραλέα ομολογία πίστεως, αφού συνέχιζε με τον ίδιο ένθεο ζήλο να διακηρύσσει τη χριστιανική του πίστη ενώπιόν του, αποφάσισε να τον βάλει μέσα σε μία βάρκα και να τον αφήσει στη μέση της θάλασσας, ώστε παρασυρόμενος από τα κύματα, να καταποντισθεί μέσα στο νερό. Όταν όμως έβαλαν τον Άγιο μέσα στη βάρκα, δεν έπαθε τίποτα και φαινόταν σαν να περπατούσε πάνω στη στεριά. Μάλιστα σήκωσε τα χέρια του προς τον ουρανό και είπε: «Πρός Σέ, Κύριε, ἦρα τούς ὀφθαλμούς μου, τόν κατοικοῦντα ἐν τῷ Οὐρανῷ. Πολλάκις σέ ἐπεκαλέσθην καί μέ εὐσπλαχνίσθης. Ὁδήγησόν με εἰς λιμένα σωτηρίας, ἵνα μή μέ καταπίῃ ὁ βυθός τῆς θαλάσσης καί στερηθῶ τό μαρτύριον διά τό ὄνομά Σου τό ἅγιον...». Αμέσως η θάλασσα ηρέμησε και έβγαλε τον γενναίο μάρτυρα στην ξηρά, πλησίον της χώρας των Αιγών, ενδεδυμένο με λευκό χιτώνα.
Μόλις ο τύραννος πληροφορήθηκε το θαύμα, έμεινε εκστατικός και διέταξε να τον φέρουν ενώπιόν του για να απολογηθεί. Τότε ο γενναίος αθλητής του Χριστού ομολόγησε την παντοδυναμία του ενός και αληθινού Θεού, αφού ζωοποιεί τους ανθρώπους, ακόμη και μετά τον θάνατο. Η θαρραλέα αυτή στάση του μάρτυρος και η ακλόνητη πίστη του στον Κύριο εξόργισε τον ειδωλολάτρη άρχοντα, ο οποίος διέταξε αμέσως να τον καρφώσουν σ’ ένα σανίδι με τέσσερα καρφιά και να τον περιχύσουν με κοχλάζουσα πίσσα μέχρι να πεθάνει. Προς στιγμή νόμισε ο τύραννος ότι ο ένδοξος μάρτυς του Χριστού φοβήθηκε και γι’ αυτό του πρότεινε να προσφέρει θυσία στους ειδωλολατρικούς θεούς και έτσι να αποκτήσει δόξα και πλούτο. Αλλά ο μακάριος και ευλογημένος Θαλλέλαιος του απάντησε με παρρησία ότι τα βασανιστήρια, στα οποία υποβάλλεται, είναι γι’ αυτόν δόξα και χαρά. Τότε ο χριστιανομάχος άρχοντας διέταξε να τον ρίξουν σε τέσσερα άγρια λιοντάρια για να τον κατασπαράξουν. Όμως με τη χάρη του Θεού τα λιοντάρια έγιναν ήμερα σαν αρνιά και ούτε τόλμησαν να τον πλησιάσουν. Βλέποντας καταντροπιασμένος ο τύραννος την απρόσμενη αυτή εξέλιξη, αποφάσισε τη θανατική εκτέλεση του μάρτυρος δι’ αποκεφαλισμού. Έτσι ο πολύαθλος και ένδοξος μάρτυς του Χριστού Άγιος Θαλλέλαιος αποκεφαλίσθηκε στις 20 Μαΐου του 284μ.Χ. και έλαβε τον ακήρατο στέφανο του μαρτυρίου και της Βασιλείας των Ουρανών. Μάλιστα στον τόπο, όπου έλαβε χώρα ο αποκεφαλισμός του, βλάστησε με τη χάρη του Θεού βότανο, το οποίο θεράπευε κάθε ασθένεια και πάθος προς απόδειξη της ιατρικής τέχνης του ιαματικού Αγίου. Γι’ αυτό και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809) στο συναξάριο του ενδόξου αυτού μάρτυρος του 3ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος συναριθμείται στη σεπτή χορεία των είκοσι ιαματικών Αγίων Αναργύρων, συνέταξε τον ακόλουθο στίχο: «Ἀκέστορι τμηθέντι τῷ Θαλλελαίῳ Θεός βοτάνην πρός λύσιν πέμπει πάθους. Εἰκοστή Θαλλέλαιος ἑήν κεφαλήν ἀπετμήθη». Προς τιμήν του μάλιστα ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης εποίησε Ασματική Ακολουθία μετά Παρακλητικού Κανόνος, η οποία εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1878 στο Μεσολόγγι από τον δημοδιδάσκαλο Δημήτριο Διακόπουλο και επανεκδόθηκε από την Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος με δαπάνη και μέριμνα του Πανοσιολογιωτάτου Αρχιμανδρίτου π. Ανθίμου Ρούσσα (του μετέπειτα Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως και νυν Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης). Ακολουθία του Αγίου Θαλλελαίου, ποίημα Γεωργίου, υπάρχει και στους Λαυρεωτικούς Κώδικες Δ36, Δ45 και Ω147.
Ο πολύαθλος μάρτυς του Χριστού Άγιος Θαλλέλαιος ο ιαματικός και ανάργυρος τιμάται πανηγυρικά και με την πρέπουσα εκκλησιαστική λαμπρότητα στη Νάξο, όπου υπάρχει ομώνυμο χωριό, σε απόσταση έξι χιλιομέτρων ανατολικά από τη Χώρα, την πρωτεύουσα του νησιού. Το μικρό αυτό χωριό πήρε την ονομασία του από τον ιστορικό ιερό ναό του Αγίου, ο οποίος είναι σήμερα ο ενοριακός ναός του χωριού και αποτελούσε το καθολικό παλαιάς μονής, αφού στον εξωτερικό τοίχο του δίκλιτου ναού υπάρχει η μισοσβησμένη επιγραφή: ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΣΑΓΡΕΔΟC (1501). Η τιμή που απολαμβάνει ο Άγιος Θαλλέλαιος στη Νάξο και η ευλάβεια προς τον θαυματουργό αυτό Άγιο της Εκκλησίας μας είναι τόσο μεγάλη, ώστε η μνήμη του εορτάζεται πανηγυρικά και σε άλλες ενορίες του νησιού, καθώς και στο ομώνυμο παρεκκλήσιο στο χωριό Δαμαριώνας, όπως και στο παρεκκλήσιο της Παναγίας Ελεούσης και του Αγίου Θαλλελαίου στη Χώρα της Νάξου. Παράλληλα ο Σύλλογος των εν Αθήναις Ναξίων αφιέρωσε θαυμάσια εικόνα του Αγίου στον μεγαλοπρεπή ιερό ναό του Ευαγγελιστού Λουκά Πατησίων. Αλλά και ο εκ Νάξου Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης θαυμάζοντας την αποδιδόμενη ευλάβεια των συμπατριωτών του προς τον Άγιο, εποίησε προς τιμήν του, όπως προαναφέρθηκε, Ακολουθία μετά Παρακλητικού Κανόνος, η οποία παρεδόθηκε στην Αποστολική Διακονία για επανέκδοση από τον κ. Μάρκο Κουτελιέρη, καταγόμενο από το χωριό Άγιος Θαλλέλαιος της Νάξου κατ’ εντολήν του εφημερίου του χωριού, π. Ιακώβου Βαλέρη.
Η τιμή του Αγίου Θαλλελαίου με επίκεντρο τη Νάξο διαδόθηκε όμως και σε άλλα νησιά των Κυκλάδων. Έτσι στη γειτονική Πάρο ο Άγιος τιμάται με ομώνυμο εξωκκλήσιο στην τοποθεσία Σκλαβούνα της Νάουσας, στην Αμοργό με ομώνυμο παρεκκλήσιο στη Χώρα και στη Μύκονο με δύο ομώνυμα εξωκκλήσια στις περιοχές Αγγελικά και Ομπρουδεχτάκη. Επίσης στη Σίφνο εορτάζεται πανηγυρικά η μνήμη του στον ιερό μητροπολιτικό ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Απολλωνίας, όπου υπάρχει προσκυνητάρι με ασημένια εικόνα του ιαματικού Αγίου, ενώ στη Σαντορίνη ο Άγιος εορτάζεται στον κοιμητηριακό ναό του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Άννης στο Παλιό Χωριό, αλλά και στη χρονολογούμενη από το 1651 γυναικεία ιερά μονή του Αγίου Νικολάου Ημεροβιγλίου, όπου μέχρι τον σεισμό του 1956 υπήρχε παρεκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου. Αξιομνημόνευτος είναι και ο παλαιός ιερός ναός (εξωκκλήσιο) του Αγίου στην περιοχή του χωριού Άγιο Γάλας της Χίου, το οποίο παλαιότερα ονομαζόταν Άγιος Θαλλέλαιος ή Άγιος Θαλένης και βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Ο ναός, ο οποίος είναι ο παλαιότερος του χωριού, ανεγέρθηκε από ευλάβεια στον θαυματουργό μάρτυρα του 3ου μ.Χ. αιώνα από τους εγκατασταθέντες στην περιοχή χριστιανούς που προήλθαν κατά τις μετακινήσεις των πληθυσμών από την περιοχή της Κιλικίας, όπου διέλαμψε και μαρτύρησε ο ιαματικός Άγιος. Στον ιστορικό αυτό ναό του 11ου αιώνα, ο οποίος κοσμείται με το παλαιότερο στη Χίο ξυλόγλυπτο τέμπλο, σώζονται θαυμάσιες τοιχογραφίες με σκηνές από το μαρτύριο του Αγίου. Επίσης στην ακριτική Αλεξανδρούπολη στις 12 Δεκεμβρίου 2012 τελέσθηκαν υπό του οικείου Επισκόπου κ. Ανθίμου τα θυρανοίξια και εγκαίνια του επ’ ονόματι του Αγίου Θαλλελαίου παρεκκλησίου εντός του Νοσοκομείου της πόλεως, ενώ στον ιαματικό και ανάργυρο Άγιο της Εκκλησίας μας είναι αφιερωμένο και το παρεκκλήσιο στις Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις στην Πρώτη Φλωρίνης.
Ας επικαλεσθούμε λοιπόν τις πρεσβείες του τιμωμένου από την Ορθόδοξη Εκκλησία μας στις 20 Μαΐου Αγίου ενδόξου μάρτυρος Θαλλελαίου του ιαματικού και αναργύρου, του δι’ αποκεφαλισμού τελειωθέντος για την αγάπη του Χριστού, για να αποκτήσουμε και εμείς, 18 αιώνες μετά το ένδοξο μαρτύριό του, την αγάπη προς τον πλησίον, το αγωνιστικό φρόνημα, την ακλόνητη πίστη, αλλά και την παρρησία να ομολογούμε το όνομα του Ιησού Χριστού τόσο μέσα από τις διαπροσωπικές μας σχέσεις όσο και μέσα από το επάγγελμά μας, όπως με τόση πίστη και ένθεο ζήλο έπραξε ο πολύαθλος και θαυματουργός αυτός μάρτυς του 3ου μ.Χ. αιώνα.
Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος
Εκπαιδευτικός
Βιβλιογραφία:
· Ακολουθία του Αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Θαλλελαίου του ιαματικού και αναργύρου, Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας, Β΄ Έκδοσις, Αθήναι 1996.
· Γούναρη Γεωργίου Κων., Από την Πολιτεία των Αγίων, Έκδοσις Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών, Γρεβενά 2009.
· Μηλίτση Γεωργίου Θ., Οι Άγιοι είκοσι Ανάργυροι, Τρίκαλα 1997.
· Φραγκομίχαλου Κωνσταντίνου Ε., Το Άγιο Γάλας της Χίου, Μνημείο Φύσης, Ιστορίας και Τέχνης, Εκδόσεις Άλφα Πι, Χίος 2008.
Εικόνες:
[01] Η εφέστιος εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του χωριού Άγιος Θαλλέλαιος Νάξου.
[02] Εξωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο χωριό της Νάξου.
[03] Ο Ιερός Ναός του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο χωριό της Νάξου κατά την ημέρα της ετήσιας λαμπράς πανηγύρεώς του. http://melanesnaxos.blogspot.gr
[04] Άποψη από το εσωτερικό του Ιερού Ναού του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο χωριό της Νάξου.
[05] Η ανθοστόλιστη εφέστιος εικόνα του Αγίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό του χωριού Άγιος Θαλλέλαιος Νάξου. http://melanesnaxos.blogspot.gr
[06] Ασημένια εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Σπυρίδωνος Απολλωνίας Σίφνου.
[07] Η ανθοστόλιστη εικόνα του Αγίου κατά τον εορτασμό της μνήμης του στο Παλιό Χωριό Σαντορίνης. http://armenisths.blogspot.gr
[08] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστού Λουκά Πατησίων Αθηνών. Αποτελεί αφιέρωμα του Συλλόγου των εν Αθήναις Ναξίων.
[09] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο εξωκκλήσιο της περιοχής Αγγελικά Μυκόνου.
[10] Ο Άγιος Θαλλέλαιος τιμάται με ομώνυμο παρεκκλήσιο στο Νοσοκομείο Αλεξανδρουπόλεως. http://www.imalex.gr
[11] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο εξωκκλήσιο της περιοχής Αγγελικά Μυκόνου.
[12] Φορητή εικόνα του Αγίου Θαλλελαίου στο ομώνυμο εξωκκλήσιο της περιοχής Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[13] Τοιχογραφία του Αγίου Θαλλελαίου του 17ου αιώνα στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στο χωριό Πλαίσια Ιωαννίνων.
[14] Οι Άγιοι Μηνάς ο Καλλικέλαδος και Θαλλέλαιος ο Ιαματικός. Τοιχογραφία δια χειρός Δημητρίου Πελεκάση στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Κυψέλης Αθηνών.
[15] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Αγγελικά Μυκόνου.
[16] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Αγγελικά Μυκόνου.
[17] Άποψη από το εσωτερικό του εξωκκλησίου του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Αγγελικά Μυκόνου.
[18] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[19] Το εξωκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[20] Άποψη από το εσωτερικό του εξωκκλησίου του Αγίου Θαλλελαίου στην περιοχή Ομπρουδεχτάκη Μυκόνου.
[21] Ο ιστορικός Ιερός Ναός του Αγίου Θαλλελαίου στο χωριό Άγιο Γάλας της Χίου.
[22] Τοιχογραφία του Αγίου Θαλλελαίου στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Χίου.
[23] Το ξυλόγλυπτο τέμπλο στον Ιερό Ναό του Αγίου Θαλλελαίου του χωριού Άγιο Γάλας της Χίου.
[24] Το παρεκκλήσιο του Αγίου Θαλλελαίου στις Εκκλησιαστικές Κατασκηνώσεις στην Πρώτη Φλωρίνης. http://www.proticamp.gr
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την απαραίτητη προϋπόθεση της αναφοράς του συγγραφέα και του ιστοχώρου πρώτης δημοσίευσης kallimasia.blogspot.gr.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αστρολογικές προβλέψεις για την Δευτέρα 20 Μαΐου
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Έφηβες που μεγάλωσαν και... μεταμορφώθηκαν
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
