2019-05-23 19:25:00
Το 1943 οι ναζί εκτέλεσαν στο νησί περίπου πέντε χιλιάδες Ιταλούς στρατιώτες
Ένας από τους τελευταίους επιζώντες της ναζιστοφασιστικής σφαγής των ιταλικών
στρατευμάτων στη μάχη της Κεφαλονιάς το 1943, ο Τζουζέπε Μπενινκάζα, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών. Ο Μπενινκάζα είχε γεννηθεί στο Καστρονόβο της Σικελίας, αλλά ζούσε στο Κλίφσαϊντ Παρκ του Νιού Τζέρσεϊ στις ΗΠΑ.
Μέχρι πέρυσι, ο Μπενινκάζα επέστρεφε στη Σικελία και συμμετείχε ανελλιπώς στην ημέρα μνήμης για το τέλος του πολέμου στην Ιταλία στις 25 Απριλίου. Σε μία περίπτωση είχε προσκληθεί από το Πανεπιστήμιο για να δώσει σχετική διάλεξη.
Ο ίδιος, μολονότι ήταν αγρότης, έτρεφε μεγάλο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό, την ποίηση και την αρχαιολογία. Αφηγήθηκε μάλιστα την εμπειρία του, της Κεφαλονιάς, σε ένα βιβλίο με τίτλο «Μνήμες της Κεφαλονιάς», όπου αναπαρέστησε τα γεγονότα της μάχης της μεραρχίας Άκουι, η οποία μετά τη συνθηκολόγηση της 3ης Σεπτεμβρίου 1943 αρνήθηκε να συνεχίσει τον πόλεμο στο πλευρό των ναζιστοφασιστών.
Σε αντίποινα, οι ναζί εκτέλεσαν περίπου πέντε χιλιάδες Ιταλούς στρατιώτες. Ο Μπενινκάζα σώθηκε, διότι παρέστησε τον νεκρό ανάμεσα στις σορούς των συμπολεμιστών του που είχαν χάσει τη ζωή τους.
«Λιποθύμησα από τον πόνο και την απελπισία. Όταν ξύπνησα, ήταν σκοτάδι, βρέθηκα γιομάτος αίματα, με πτώματα να σωριάζονται πάνω και γύρω μου. Πονεμένος ακόμη και λερωμένος από τα αίματα και με τον πόνο στην κνήμη και τον πυρετό, μόλις και μετά βίας στεκόμουν στα πόδια μου. Προσπάθησα να προχωρήσω έρποντας, αλλά τα αγκάθια μου πλήγωναν τα χέρια. Δεν είχα άλλη επιλογή, έπρεπε να φθάσω στα Βαλσαμάτα, εάν ήθελα να σωθώ», διηγείται στο βιβλίο του ο ίδιος για την πολεμική του περιπέτεια.
Κατόπιν, ο Μπενινκάζα βρήκε καταφύγιο και φιλοξενία σε ελληνικές οικογένειες, μεταξύ αυτών και του δημάρχου στα Βαλσαμάτα, ο οποίος τον βοήθησε εκδίδοντας μία πλαστή ταυτότητα στο όνομα Γιώργος Γιαννόπουλος. Ο Μπενινκάζα ενώθηκε κατόπιν με τη ανταρτική μεραρχία του ΕΛΑΣ και ήλθε σε γάμο με την Ελληνίδα Μαρία, η οποία μετά τον πόλεμο τον ακολούθησε στη Σικελία και κατόπιν στις ΗΠΑ.
Ο Μπενινκάζα ήταν γνωστός στους κύκλους των αντιστασιακών ως ο «Τζου Πιπίνου» και πάντοτε ήταν πρόθυμος να διαδώσει τις εμπειρίες του για τον πόλεμο και τη μάχη κατά του φασισμού, ενώ ακόμη δεν δίσταζε να δώσει τη μάχη και στις δικαστικές αίθουσες για τα ιδανικά της Δημοκρατίας.
Το χρονικό της φρίκης
Σε έναν λόφο του Αργοστολίου βρίσκεται το μνημείο για ένα από τα πιο αιματηρά κεφάλαια της ιστορίας του νησιού. Το 1943, η Βέρμαχτ, μετά τη ρήξη ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και την Ιταλία, εκτέλεσε 5.200 στρατιώτες της ιταλικής μεραρχίας Acqui. Η σφαγή της Κεφαλονιάς θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου της Βέρμαχτ στη νότια Ευρώπη.
Η Κλοτίλντε Περότα είναι πρόεδρος του ελληνικοϊταλικού πολιτιστικού συλλόγου «Mediterraneo» στην Κεφαλονιά. «Αρχικά διοργανώναμε κυρίως εκθέσεις και συναυλίες» λέει, επισημαίνοντας ότι στόχος ήταν η διατήρηση της διπλής πολιτισμικής ταυτότητας του νησιού. Εν συνεχεία όμως ο σύλλογος εστίασε περισσότερο στην ιστορία, κυρίως στη σφαγή του 1943. «Έχουμε στήσει στο μεταξύ ένα μικρό μουσείο. Επισκέπτες έρχονται συχνά και ενημερώνονται. Και το 2003 είχαμε μια διάσκεψη όπου παραβρέθηκαν επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γερμανία» αναφέρει η Κλοτίλντε Περότα.
Αφού η Ελλάδα τέθηκε υπό στρατιωτική κατοχή αρχικά από τη φασιστική Ιταλία και αργότερα από τη ναζιστική Γερμανία, η Κεφαλονιά και τα άλλα νησιά του Ιονίου βρίσκονταν αρχικά υπό ιταλικό έλεγχο. Όταν στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 έγινε γνωστό ότι η Ιταλία συνθηκολόγησε απέναντι στις συμμαχικές δυνάμεις, ο άξονας Χίτλερ-Μουσολίνι έσπασε. Τα γερμανικά στρατεύματα, που εν μέρει ήταν σταθμευμένα στην Κεφαλονιά, ενισχύθηκαν και πήραν τον έλεγχο του νησιού. Ο Ιταλός διοικητής Αντόνιο Γκαντίν, θερμός υποστηρικτής του Χίτλερ, αποφάσισε να ταχθεί με το μέρος των γερμανικών στρατευμάτων.
Ο Ιταλός διοικητής επέτρεψε στους στρατιώτες του να ψηφίσουν και αυτοί αποφάσισαν να πολεμήσουν κατά των Γερμανών. Ακολούθησαν σφοδρές μάχες με τη Βέρμαχτ. Συνολικά έπεσαν 1300 ιταλοί και περίπου 40 γερμανοί στρατιώτες. Από την 21η Σεπτεμβρίου η Βέρμαχτ αποφάσισε να εκτελέσει ανηλεώς και χωρίς καμία νομική διαδικασία όσους Ιταλούς είχαν παραδοθεί. Έως τις 24 Σεπτεμβρίου εκτελέστηκαν με τέτοιο τρόπο 5.200 Ιταλοί στρατιώτες. Για την Ιταλία αυτά τα γεγονότα σηματοδοτούν μια ιστορική καμπή στην Κεφαλονιά, εξηγεί η Κλοτίλντε Περότα. «Για εμάς αυτά τα γεγονότα ήταν η αρχή της αντίστασης κατά του φασισμού του Μουσολίνι από πλευράς των ιταλών στρατιωτικών».
Η συνθηκολόγηση της Ιταλίας και η ναζιστική σφαγή άλλαξε την εμπόλεμη καθημερινότητα και για τους Έλληνες στην Κεφαλονιά. Μετά από σχετικά ήρεμα χρόνια υπό ιταλική κατοχή, η εισβολή των γερμανών κατακτητών άλλαξε τα πάντα. «Όταν οι άνθρωποι είδαν τους Γερμανούς να εκτελούν εν ψυχρώ τους ιταλούς στρατιώτες, έμειναν άναυδοι», αναφέρει η Κλ. Περότα. Έλληνες άρχισαν να προσφέρουν καταφύγιο σε Ιταλούς για να τους γλυτώσουν από την εκτέλεση. Μέχρι πρότινος εχθροί, έγιναν σύμμαχοι. Μέχρι σήμερα η σχέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιταλία είναι εμφανώς λιγότερο περίπλοκες συγκριτικά με τις ελληνογερμανικές.
Η Γερμανίδα μεταφράστρια, Ντόρις Βίλε, ζει τα τελευταία 30 χρόνια στην Κεφαλονιά και ασχολείται με τη ναζιστική σφαγή στην Κεφαλονιά στο πλαίσιο της δουλειάς της. Πάντως η ίδια πληροφορήθηκε το αιματηρό γεγονός από σύμπτωση, όπως λέει. «Ζούσα ήδη κάποια χρόνια εδώ, ώσπου στο τέλος της δεκαετίας του 1990 έμαθα τυχαία για πρώτη φορά κάτι για τη σφαγή. Τότε είχα δει και μεταφράσει έναν ταξιδιωτικό οδηγό για το νησί, ο οποίος περιλάμβανε στην ιταλική εκδοχή του ένα κεφάλαιο για τη σφαγή, το οποίο στη γερμανική εκδοχή απλά απουσίαζε. Τότε ρώτησα και η (Ελληνίδα) συγγραφέας απάντησε ότι δεν μπορεί να το κάνει κανείς αυτό σε Γερμανούς τουρίστες. Γι' αυτό απλά το παρέλειψε».
Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Κυρίως η ταινία «Το μαντολίνο του λογαχού Κορέλι», που αφορά την περίοδο της Κατοχής και έχει αναφορές στη σφαγή, έκανε ευρύτερα γνωστή εκείνη την περίοδο. Μεταξύ των κομπάρσων ήταν και αρκετά άτομα μεγάλης ηλικίας που βίωσαν εκείνο το διάστημα και εν μέρει συμμετείχαν στην αντίσταση. Εκείνη η περίοδος έφερε πιο κοντά Έλληνες και Ιταλούς, λέει η Ντόρις Βίλε, προσθέτοντας ότι γεννήθηκαν φιλίες που σε κάποιες περιπτώσεις κρατάνε μέχρι σήμερα.
Η Γερμανίδα μεταφράστρια υπογραμμίζει ότι δεν έχει προβληθεί επαρκώς το δράμα του ελληνικού πληθυσμού μετά τη σφαγή των Ιταλών στρατιωτών από τους ναζί. «Στους 12 μήνες γερμανικής κατοχής που ακολούθησαν τη σφαγή κατακάηκαν χωριά και εκτελέστηκαν άνθρωποι», αναφέρει, μεταξύ άλλων, παρατηρώντας ότι παρά τις δημοσιεύσεις των τελευταίων ετών σχετικά με το θέμα, η Γερμανία έχει ακόμη πολλή δουλειά μπροστά της σε ό,τι αφορά τα χρόνια της Κατοχής στην Ελλάδα.
anatakti
Ένας από τους τελευταίους επιζώντες της ναζιστοφασιστικής σφαγής των ιταλικών
στρατευμάτων στη μάχη της Κεφαλονιάς το 1943, ο Τζουζέπε Μπενινκάζα, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 97 ετών. Ο Μπενινκάζα είχε γεννηθεί στο Καστρονόβο της Σικελίας, αλλά ζούσε στο Κλίφσαϊντ Παρκ του Νιού Τζέρσεϊ στις ΗΠΑ.
Μέχρι πέρυσι, ο Μπενινκάζα επέστρεφε στη Σικελία και συμμετείχε ανελλιπώς στην ημέρα μνήμης για το τέλος του πολέμου στην Ιταλία στις 25 Απριλίου. Σε μία περίπτωση είχε προσκληθεί από το Πανεπιστήμιο για να δώσει σχετική διάλεξη.
Ο ίδιος, μολονότι ήταν αγρότης, έτρεφε μεγάλο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό, την ποίηση και την αρχαιολογία. Αφηγήθηκε μάλιστα την εμπειρία του, της Κεφαλονιάς, σε ένα βιβλίο με τίτλο «Μνήμες της Κεφαλονιάς», όπου αναπαρέστησε τα γεγονότα της μάχης της μεραρχίας Άκουι, η οποία μετά τη συνθηκολόγηση της 3ης Σεπτεμβρίου 1943 αρνήθηκε να συνεχίσει τον πόλεμο στο πλευρό των ναζιστοφασιστών.
Σε αντίποινα, οι ναζί εκτέλεσαν περίπου πέντε χιλιάδες Ιταλούς στρατιώτες. Ο Μπενινκάζα σώθηκε, διότι παρέστησε τον νεκρό ανάμεσα στις σορούς των συμπολεμιστών του που είχαν χάσει τη ζωή τους.
«Λιποθύμησα από τον πόνο και την απελπισία. Όταν ξύπνησα, ήταν σκοτάδι, βρέθηκα γιομάτος αίματα, με πτώματα να σωριάζονται πάνω και γύρω μου. Πονεμένος ακόμη και λερωμένος από τα αίματα και με τον πόνο στην κνήμη και τον πυρετό, μόλις και μετά βίας στεκόμουν στα πόδια μου. Προσπάθησα να προχωρήσω έρποντας, αλλά τα αγκάθια μου πλήγωναν τα χέρια. Δεν είχα άλλη επιλογή, έπρεπε να φθάσω στα Βαλσαμάτα, εάν ήθελα να σωθώ», διηγείται στο βιβλίο του ο ίδιος για την πολεμική του περιπέτεια.
Κατόπιν, ο Μπενινκάζα βρήκε καταφύγιο και φιλοξενία σε ελληνικές οικογένειες, μεταξύ αυτών και του δημάρχου στα Βαλσαμάτα, ο οποίος τον βοήθησε εκδίδοντας μία πλαστή ταυτότητα στο όνομα Γιώργος Γιαννόπουλος. Ο Μπενινκάζα ενώθηκε κατόπιν με τη ανταρτική μεραρχία του ΕΛΑΣ και ήλθε σε γάμο με την Ελληνίδα Μαρία, η οποία μετά τον πόλεμο τον ακολούθησε στη Σικελία και κατόπιν στις ΗΠΑ.
Ο Μπενινκάζα ήταν γνωστός στους κύκλους των αντιστασιακών ως ο «Τζου Πιπίνου» και πάντοτε ήταν πρόθυμος να διαδώσει τις εμπειρίες του για τον πόλεμο και τη μάχη κατά του φασισμού, ενώ ακόμη δεν δίσταζε να δώσει τη μάχη και στις δικαστικές αίθουσες για τα ιδανικά της Δημοκρατίας.
Το χρονικό της φρίκης
Σε έναν λόφο του Αργοστολίου βρίσκεται το μνημείο για ένα από τα πιο αιματηρά κεφάλαια της ιστορίας του νησιού. Το 1943, η Βέρμαχτ, μετά τη ρήξη ανάμεσα στη ναζιστική Γερμανία και την Ιταλία, εκτέλεσε 5.200 στρατιώτες της ιταλικής μεραρχίας Acqui. Η σφαγή της Κεφαλονιάς θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου της Βέρμαχτ στη νότια Ευρώπη.
Η Κλοτίλντε Περότα είναι πρόεδρος του ελληνικοϊταλικού πολιτιστικού συλλόγου «Mediterraneo» στην Κεφαλονιά. «Αρχικά διοργανώναμε κυρίως εκθέσεις και συναυλίες» λέει, επισημαίνοντας ότι στόχος ήταν η διατήρηση της διπλής πολιτισμικής ταυτότητας του νησιού. Εν συνεχεία όμως ο σύλλογος εστίασε περισσότερο στην ιστορία, κυρίως στη σφαγή του 1943. «Έχουμε στήσει στο μεταξύ ένα μικρό μουσείο. Επισκέπτες έρχονται συχνά και ενημερώνονται. Και το 2003 είχαμε μια διάσκεψη όπου παραβρέθηκαν επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γερμανία» αναφέρει η Κλοτίλντε Περότα.
Αφού η Ελλάδα τέθηκε υπό στρατιωτική κατοχή αρχικά από τη φασιστική Ιταλία και αργότερα από τη ναζιστική Γερμανία, η Κεφαλονιά και τα άλλα νησιά του Ιονίου βρίσκονταν αρχικά υπό ιταλικό έλεγχο. Όταν στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 έγινε γνωστό ότι η Ιταλία συνθηκολόγησε απέναντι στις συμμαχικές δυνάμεις, ο άξονας Χίτλερ-Μουσολίνι έσπασε. Τα γερμανικά στρατεύματα, που εν μέρει ήταν σταθμευμένα στην Κεφαλονιά, ενισχύθηκαν και πήραν τον έλεγχο του νησιού. Ο Ιταλός διοικητής Αντόνιο Γκαντίν, θερμός υποστηρικτής του Χίτλερ, αποφάσισε να ταχθεί με το μέρος των γερμανικών στρατευμάτων.
Ο Ιταλός διοικητής επέτρεψε στους στρατιώτες του να ψηφίσουν και αυτοί αποφάσισαν να πολεμήσουν κατά των Γερμανών. Ακολούθησαν σφοδρές μάχες με τη Βέρμαχτ. Συνολικά έπεσαν 1300 ιταλοί και περίπου 40 γερμανοί στρατιώτες. Από την 21η Σεπτεμβρίου η Βέρμαχτ αποφάσισε να εκτελέσει ανηλεώς και χωρίς καμία νομική διαδικασία όσους Ιταλούς είχαν παραδοθεί. Έως τις 24 Σεπτεμβρίου εκτελέστηκαν με τέτοιο τρόπο 5.200 Ιταλοί στρατιώτες. Για την Ιταλία αυτά τα γεγονότα σηματοδοτούν μια ιστορική καμπή στην Κεφαλονιά, εξηγεί η Κλοτίλντε Περότα. «Για εμάς αυτά τα γεγονότα ήταν η αρχή της αντίστασης κατά του φασισμού του Μουσολίνι από πλευράς των ιταλών στρατιωτικών».
Η συνθηκολόγηση της Ιταλίας και η ναζιστική σφαγή άλλαξε την εμπόλεμη καθημερινότητα και για τους Έλληνες στην Κεφαλονιά. Μετά από σχετικά ήρεμα χρόνια υπό ιταλική κατοχή, η εισβολή των γερμανών κατακτητών άλλαξε τα πάντα. «Όταν οι άνθρωποι είδαν τους Γερμανούς να εκτελούν εν ψυχρώ τους ιταλούς στρατιώτες, έμειναν άναυδοι», αναφέρει η Κλ. Περότα. Έλληνες άρχισαν να προσφέρουν καταφύγιο σε Ιταλούς για να τους γλυτώσουν από την εκτέλεση. Μέχρι πρότινος εχθροί, έγιναν σύμμαχοι. Μέχρι σήμερα η σχέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιταλία είναι εμφανώς λιγότερο περίπλοκες συγκριτικά με τις ελληνογερμανικές.
Η Γερμανίδα μεταφράστρια, Ντόρις Βίλε, ζει τα τελευταία 30 χρόνια στην Κεφαλονιά και ασχολείται με τη ναζιστική σφαγή στην Κεφαλονιά στο πλαίσιο της δουλειάς της. Πάντως η ίδια πληροφορήθηκε το αιματηρό γεγονός από σύμπτωση, όπως λέει. «Ζούσα ήδη κάποια χρόνια εδώ, ώσπου στο τέλος της δεκαετίας του 1990 έμαθα τυχαία για πρώτη φορά κάτι για τη σφαγή. Τότε είχα δει και μεταφράσει έναν ταξιδιωτικό οδηγό για το νησί, ο οποίος περιλάμβανε στην ιταλική εκδοχή του ένα κεφάλαιο για τη σφαγή, το οποίο στη γερμανική εκδοχή απλά απουσίαζε. Τότε ρώτησα και η (Ελληνίδα) συγγραφέας απάντησε ότι δεν μπορεί να το κάνει κανείς αυτό σε Γερμανούς τουρίστες. Γι' αυτό απλά το παρέλειψε».
Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Κυρίως η ταινία «Το μαντολίνο του λογαχού Κορέλι», που αφορά την περίοδο της Κατοχής και έχει αναφορές στη σφαγή, έκανε ευρύτερα γνωστή εκείνη την περίοδο. Μεταξύ των κομπάρσων ήταν και αρκετά άτομα μεγάλης ηλικίας που βίωσαν εκείνο το διάστημα και εν μέρει συμμετείχαν στην αντίσταση. Εκείνη η περίοδος έφερε πιο κοντά Έλληνες και Ιταλούς, λέει η Ντόρις Βίλε, προσθέτοντας ότι γεννήθηκαν φιλίες που σε κάποιες περιπτώσεις κρατάνε μέχρι σήμερα.
Η Γερμανίδα μεταφράστρια υπογραμμίζει ότι δεν έχει προβληθεί επαρκώς το δράμα του ελληνικού πληθυσμού μετά τη σφαγή των Ιταλών στρατιωτών από τους ναζί. «Στους 12 μήνες γερμανικής κατοχής που ακολούθησαν τη σφαγή κατακάηκαν χωριά και εκτελέστηκαν άνθρωποι», αναφέρει, μεταξύ άλλων, παρατηρώντας ότι παρά τις δημοσιεύσεις των τελευταίων ετών σχετικά με το θέμα, η Γερμανία έχει ακόμη πολλή δουλειά μπροστά της σε ό,τι αφορά τα χρόνια της Κατοχής στην Ελλάδα.
anatakti
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
