2019-06-04 21:59:56
Τα εγκαίνια του Εθνικού Θεάτρου τον χειμώνα του 1932 έγιναν με μια ενιαία παράσταση
όπου η τραγωδία Αγαμέμνων του Αισχύλου «συγκατοικούσε» με την κωμωδία του ακαδημαϊκού Γρηγορίου Ξενόπουλου Θείος Όνειρος. Διαβάστε τι έγραφε η Σάρα- Μάρα – Μπερνάρ (υπό την επήρεια της δίκης για την δολοφονία του «καημένου Αθανασόπουλου») και ο φίλιππος Παύλος Νιρβάνας σε έντυπα της εποχής.
Και όμως δεν είναι η πρώτη φορά στα ελληνικά θεατρικά χρονικά που ένα από τα έργα της μοναδικής σωζόμενης τριλογίας του Αρχαίου Δράματος – το έργο Αγαμέμνων από την Ορέστεια του Αισχύλου- παρουσιάζεται σε ενιαία παράσταση. Στο site του Εθνικού Θεάτρου διαβάζουμε: «Μια καινοτόμα πρόταση από το Εθνικό Θέατρο: Τρεις σκηνοθέτιδες, η Ιώ Βουλγαράκη, η Λίλλυ Μελεμέ και η Γεωργία Μαυραγάνη, κάνουν την πρώτη τους σκηνοθεσία στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου παρουσιάζοντας σε ενιαία παράσταση την Ορέστεια του Αισχύλου, τη μοναδική σωζόμενη τριλογία του Αρχαίου Δράματος. Η κάθε μια σκηνοθέτης έχει αναλάβει από ένα έργο της τριλογίας δίνοντας τη σκυτάλη στην επόμενη».
Όντως, μια καινοτόμα πρόταση μιας και όλα τα μέρη της τριλογίας του Αισχύλου παρουσιάζονται σε ενιαία παράσταση. Αλλά, αν κανείς ανατρέξει στο χρήσιμο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου θα διαπιστώσει ότι η μεγαλύτερη καινοτομία όλων των εποχών έγινε με το ξεκίνημα της πρώτης κρατικής σκηνής της χώρας μας. Στο χρονικό διάστημα από τις 19 έως και τις 27 Μαρτίου 1932 οι Αθηναίοι που κατεβαίνουν στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου για να βρεθούν στο κτήριο του Τσίλλερ μπορούσαν να παρακολουθήσουν σε ενιαία παράσταση το έργο Αγαμέμνων του Αισχύλου με την κωμωδία του Γρηγορίου Ξενόπουλου Θείος Όνειρος.
Η ενιαία παράσταση – η τραγωδία του Αισχύλου με την μονόπρακτη κωμωδία του Ξενόπουλου- προκαλεί αντιδράσεις αλλά και σατιρικά κείμενα όπως εκείνο με τον τίτλο Ο Αισχύλος. Τραγωδία των θεατών υπό "Αγαμέμνονος" με την υπογραφή Σάρα-Μάρα-Μπερνάρ στο περιοδικό Το Θαύμα. « Ποιος έχασε άλλως τε τον γαϊδαρο του να πηγαίνη στο Εθνικό Θέατρο και να βλέπη τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου και το Όνειρο του Ξενόπουλου. Όνειρα βλέπει κανείς και στο κρεβάτι του όταν κοιμάται και μάλιστα όνειρα γλυκά και με ουσία». Όποιος ή όποια βρέθηκε πίσω από το ψευδώνυμο Σάρα-Μάρα-Μπερνάρ γνωρίζει καλά «ανάγνωση και γραφή» και λαμβάνει ερεθίσματα από το περιβάλλον και τη συγκυρία. Για παράδειγμα, ο φόνος του Αγαμέμνονα έρχεται και δένει (στο κείμενο) με το έγκλημα της Χαροκόπου και την υπόθεση Αθανασόπουλου. 2 ημέρες μόνο πριν κυκλοφορήσει το περιοδικό και ολοκληρωθεί η ενιαία παράσταση στο Εθνικό το αρμόδιο δικαστήριο είχε βγάλει την απόφαση του καταδικάζοντας τη μάνα και την κόρη ( Άρτεμις Κάστρου και Σοφία (Φούλα) Αθανασοπούλου σε θάνατο.
Αλλά, σαν να μην έφθανε και η Σάρα-Μάρα-Μπερνάρ «πλάκωσε» και ο Παύλος Νιρβάνας (μέλος τότε του ΔΣ του Εθνικού Θεάτρου) που γράφει μια πραγματεία για την επίδραση της μουσικής στους …ίππους. «Η μουσική, ως γνωστόν, ενεργεί παραδόξως επί των ίππων, ως καθάρσιον και διουρητικόν ταυτοχρόνως», γράφει μεταξύ άλλων παίρνοντας αφορμή από το σκηνοθετικό εύρημα να μεταφερθεί ο Αγαμέμνων «επί ασπίδος» και η Κασσάνδρα «επί φορείου, βασταζομένου από δούλους». Ο Νιρβάνας που μάλλον θα προτιμούσε (λόγω κειμένου και θεατρικής παράδοσης όπως γράφει) «βασιλικό άρμα» και «θυμοειδείς ίππους» φθάνει να θυμίσει μέχρι και τον νεωτερισμό του Χρηστομάνου να γεμίσει με καβαλίνα στη σκηνή του θεάτρου του για τις ανάγκες της παράστασης «Το κράτος του ζόφου» του Λέοντος Τολστόι.
Για την ιστορία, ο Αγαμέμνων στη δημοτική του Ιωάννη Γρυπάρη και σε σκηνοθεσία του Φώτου Πολίτη έχει στο κεντρικό ρόλο τον Αιμίλιο Βεάκη πλαισιωμένο από την Κατίνα Παξινού, τον Αλέξη Μινωτή, τον Μάνο Κατράκη, τον Τζαβαλά Καρούσο, τον Γιώργο Γληνό.
Κλείνοντας, να επανέλθω στο κείμενο που υπογράφει η Σάρα- Μάρα-Μπερνάρ. Φαίνεται να μην την ικανοποιεί ότι ο Μάριος Βάρβογλης γράφει τη μουσική της παράστασης ( «φόνο με μουσική υπόκρουσιν»), ενώ δεν μένει πίσω και στη μετάφραση του Γρυπάρη επιλέγοντας να μεταφέρει τους στίχους που «βγάζει από το στόμα του ψυχογραγών ο Αγαμέμνων». Διαβάζω και εγώ: «Για σένα με ξαπλώσανε στο νεκρικό κρεββάτι και τσεκουριά μου δώσανε Κασσάνδρα μου στη πλάτη».
anatakti
όπου η τραγωδία Αγαμέμνων του Αισχύλου «συγκατοικούσε» με την κωμωδία του ακαδημαϊκού Γρηγορίου Ξενόπουλου Θείος Όνειρος. Διαβάστε τι έγραφε η Σάρα- Μάρα – Μπερνάρ (υπό την επήρεια της δίκης για την δολοφονία του «καημένου Αθανασόπουλου») και ο φίλιππος Παύλος Νιρβάνας σε έντυπα της εποχής.
Και όμως δεν είναι η πρώτη φορά στα ελληνικά θεατρικά χρονικά που ένα από τα έργα της μοναδικής σωζόμενης τριλογίας του Αρχαίου Δράματος – το έργο Αγαμέμνων από την Ορέστεια του Αισχύλου- παρουσιάζεται σε ενιαία παράσταση. Στο site του Εθνικού Θεάτρου διαβάζουμε: «Μια καινοτόμα πρόταση από το Εθνικό Θέατρο: Τρεις σκηνοθέτιδες, η Ιώ Βουλγαράκη, η Λίλλυ Μελεμέ και η Γεωργία Μαυραγάνη, κάνουν την πρώτη τους σκηνοθεσία στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου παρουσιάζοντας σε ενιαία παράσταση την Ορέστεια του Αισχύλου, τη μοναδική σωζόμενη τριλογία του Αρχαίου Δράματος. Η κάθε μια σκηνοθέτης έχει αναλάβει από ένα έργο της τριλογίας δίνοντας τη σκυτάλη στην επόμενη».
Όντως, μια καινοτόμα πρόταση μιας και όλα τα μέρη της τριλογίας του Αισχύλου παρουσιάζονται σε ενιαία παράσταση. Αλλά, αν κανείς ανατρέξει στο χρήσιμο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου θα διαπιστώσει ότι η μεγαλύτερη καινοτομία όλων των εποχών έγινε με το ξεκίνημα της πρώτης κρατικής σκηνής της χώρας μας. Στο χρονικό διάστημα από τις 19 έως και τις 27 Μαρτίου 1932 οι Αθηναίοι που κατεβαίνουν στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου για να βρεθούν στο κτήριο του Τσίλλερ μπορούσαν να παρακολουθήσουν σε ενιαία παράσταση το έργο Αγαμέμνων του Αισχύλου με την κωμωδία του Γρηγορίου Ξενόπουλου Θείος Όνειρος.
Η ενιαία παράσταση – η τραγωδία του Αισχύλου με την μονόπρακτη κωμωδία του Ξενόπουλου- προκαλεί αντιδράσεις αλλά και σατιρικά κείμενα όπως εκείνο με τον τίτλο Ο Αισχύλος. Τραγωδία των θεατών υπό "Αγαμέμνονος" με την υπογραφή Σάρα-Μάρα-Μπερνάρ στο περιοδικό Το Θαύμα. « Ποιος έχασε άλλως τε τον γαϊδαρο του να πηγαίνη στο Εθνικό Θέατρο και να βλέπη τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου και το Όνειρο του Ξενόπουλου. Όνειρα βλέπει κανείς και στο κρεβάτι του όταν κοιμάται και μάλιστα όνειρα γλυκά και με ουσία». Όποιος ή όποια βρέθηκε πίσω από το ψευδώνυμο Σάρα-Μάρα-Μπερνάρ γνωρίζει καλά «ανάγνωση και γραφή» και λαμβάνει ερεθίσματα από το περιβάλλον και τη συγκυρία. Για παράδειγμα, ο φόνος του Αγαμέμνονα έρχεται και δένει (στο κείμενο) με το έγκλημα της Χαροκόπου και την υπόθεση Αθανασόπουλου. 2 ημέρες μόνο πριν κυκλοφορήσει το περιοδικό και ολοκληρωθεί η ενιαία παράσταση στο Εθνικό το αρμόδιο δικαστήριο είχε βγάλει την απόφαση του καταδικάζοντας τη μάνα και την κόρη ( Άρτεμις Κάστρου και Σοφία (Φούλα) Αθανασοπούλου σε θάνατο.
Αλλά, σαν να μην έφθανε και η Σάρα-Μάρα-Μπερνάρ «πλάκωσε» και ο Παύλος Νιρβάνας (μέλος τότε του ΔΣ του Εθνικού Θεάτρου) που γράφει μια πραγματεία για την επίδραση της μουσικής στους …ίππους. «Η μουσική, ως γνωστόν, ενεργεί παραδόξως επί των ίππων, ως καθάρσιον και διουρητικόν ταυτοχρόνως», γράφει μεταξύ άλλων παίρνοντας αφορμή από το σκηνοθετικό εύρημα να μεταφερθεί ο Αγαμέμνων «επί ασπίδος» και η Κασσάνδρα «επί φορείου, βασταζομένου από δούλους». Ο Νιρβάνας που μάλλον θα προτιμούσε (λόγω κειμένου και θεατρικής παράδοσης όπως γράφει) «βασιλικό άρμα» και «θυμοειδείς ίππους» φθάνει να θυμίσει μέχρι και τον νεωτερισμό του Χρηστομάνου να γεμίσει με καβαλίνα στη σκηνή του θεάτρου του για τις ανάγκες της παράστασης «Το κράτος του ζόφου» του Λέοντος Τολστόι.
Για την ιστορία, ο Αγαμέμνων στη δημοτική του Ιωάννη Γρυπάρη και σε σκηνοθεσία του Φώτου Πολίτη έχει στο κεντρικό ρόλο τον Αιμίλιο Βεάκη πλαισιωμένο από την Κατίνα Παξινού, τον Αλέξη Μινωτή, τον Μάνο Κατράκη, τον Τζαβαλά Καρούσο, τον Γιώργο Γληνό.
Κλείνοντας, να επανέλθω στο κείμενο που υπογράφει η Σάρα- Μάρα-Μπερνάρ. Φαίνεται να μην την ικανοποιεί ότι ο Μάριος Βάρβογλης γράφει τη μουσική της παράστασης ( «φόνο με μουσική υπόκρουσιν»), ενώ δεν μένει πίσω και στη μετάφραση του Γρυπάρη επιλέγοντας να μεταφέρει τους στίχους που «βγάζει από το στόμα του ψυχογραγών ο Αγαμέμνων». Διαβάζω και εγώ: «Για σένα με ξαπλώσανε στο νεκρικό κρεββάτι και τσεκουριά μου δώσανε Κασσάνδρα μου στη πλάτη».
anatakti
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Σφοδρή σύγκρουση της Μέρκελ με τους βιομήχανους
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αυτοί πρέπει να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του Καρντόσο
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
