2019-09-10 08:00:14
Τα αίτια και οι συνέπειες του φαινομένου και πως μας επηρεάζει
Του Απόστολου Κυριατσούλη*
Δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία ότι διανύουμε την κλιματική αλλαγή! Όλες οι αντίθετες γνώμες των τελευταίων 20 χρόνων, από επιστήμονες, δεν μπορούν να σταθούν, γι’ αυτό δεν θα αναφερθώ σε τέτοιες γνώμες. Στο τέλος του άρθρου παραθέτω τη βιβλιογραφία αυτών που γράφω.Στο Peer-Review-ειδικά άρθρα, 33.700 επιστήμονες, αναφέρουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματικότητα και έγινε/γίνεται από ανθρώπινο χέρι και μόνο 34 άρθρα περιγράφουν, ότι η αλλαγή του κλίματος δεν προέρχεται από ανθρώπινο χέρι, αλλά είναι φυσικό περιοδικό φαινόμενο.
Τι παρατηρούμε:Η θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα ανεβαίνει, οι αιώνιοι πάγοι λιώνουν, η επιφάνεια των θαλασσών ανεβαίνει, καύσωνας στη Γροιλανδία, φονικές πυρκαγιές στη Σιβηρίακαι στον Αμαζόνιο, καταστροφικές ξηρασίες στην Ανατολική Αφρική, ασυνήθιστεςβροχές και καύσωνες με καταστροφικά αποτελέσματα, ξηρασίες, κλπ.
Τα αίτια συνοπτικά: Η υψηλή εκτίναξη στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακος, οξείδια του Αζώτου, Υδρόθειο, ανεβάζουν συστηματικά την θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Όσο πιο υψηλή είναι αυτή η ρύπανση σε μια χώρα, τόσο πιο πολύ θάνατοι υπάρχουν (στατιστικά) στη χώρα αυτή (πνεύμονες, καρδιά, αγγεία, καρκίνος). Τα αέρια αυτά προέρχονται από εργοστάσια, αυτοκίνητα, αεροπλάνα, πλοία, θέρμανση σπιτιών, βιομηχανική κτηνοτροφία (εδώ έχουμε επιπλέον το Μεθάνιοκαι το υποξείδιο του αζώτου). Με άλλα λόγια, όταν μετατρέπουμε τους Υδρογονάνθρακες (κάρβουνο, αέριο, πετρέλαιο) σε ενέργεια, έχουμε την παραπάνω ρύπανση. Για παράδειγμα: Την ενέργεια που καταναλώνει ο πλανήτης σε ένα χρόνο, η Γη χρειάστηκε ένα εκατομμύριο χρόνια για να δημιουργήσει τουςΥδρογονάνθρακες!!!
Η θερμοκρασία του Πλανήτη ανέβηκε κατά μέσο όρο 1,1 βαθμούς Κελσίου, από το 1880 (Εικ. 1), που άρχισε η μέτρηση της και η βιομηχανική επανάσταση στη Γη.
Αν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς,μέσο όρο, εξαφανίζονται οι Μαλβίδες Νήσοι, Ατόλες-Νησιά στον Ινδικόωκεανό. Σε άλλα σημεία του Πλανήτη η άνοδος της θερμοκρασίας ξεπέρασε τους 2 βαθμούς. Εάν η θερμοκρασία ξεπεράσει,κατά μέσο όρο τους 2 βαθμούς Κελσίου θα υπάρξουν μεγάλες καταστροφές με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα, από Νότο προς Βορρά, γύρω στο 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ο.Η.Ε.
Οι Εικόνες 2,3 και 4δείχνουν αύξηση του διοξειδίου του άνθρακος σε διάφορες μορφές και έτη.
Διάφορεςενδιαφέρουσες πληροφορίες:
- κάθε επιβάτης που ταξιδεύει από το Βερολίνο στη πρωτεύουσα της Βραζιλίας με το αεροπλάνο δημιουργεί 6.600 κιλά διοξειδίου του άνθρακος, αυτός που ταξιδεύει από την Κολωνία στη Μαγιόρκα δημιουργεί 2.500 κιλά CO2. Μπορείτε να φανταστείτε πόσα εκατομμύρια τόνοι διοξείδιο του άνθρακος εκπέμπονται καθημερινώς από τα αεροπλάνα;
- Ένα κρουαζιερόπλοιο εκτοξεύει στη ατμόσφαιρα σε 24 ώρες 420 τόνους διοξείδιο του άνθρακος, επιπλέον οξείδια του Αζώτου και Υδρόθειο. Επειδή τα κρουαζιερόπλοια χρησιμοποιούν το φτηνότερο και χειρότερο καύσιμο, το μαζούτ, εκπέμπουν και αιθάλη, που είναι καταστροφική για του πνεύμονες. Γίνονται προσπάθειες τα νέα πλοία να έχουν αντίστοιχα φίλτρα.
- Το 2015 όλα τα αυτοκίνητα, που κινούνται με Ντίζελ (Diesel) έχουν εκτοξεύσει στην ατμόσφαιρα 13,1 εκατομμύρια τόνους οξείδια του Αζώτου. Αυτό αντιστοιχεί, σύμφωνα με
τηνεπιστημονικήομάδατηςSusanAnenberg, OrganisationEnvironmentalHealthAnalytics (LLC) στηνΟυάσιγκτονσετουλάχιστον 107.600 θανάτους.
- Το 2016 η Γερμανία εκτόξευσε στην ατμόσφαιρα 906 εκατομμύρια τόνους αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, 4 εκατ. τόνους περισσότερα από το 2015.
- Σύμφωνα με το ΔΝΤ (IWF) έχουν δοθεί επιδοτήσεις παγκοσμίως για την παραγωγή ενέργειας από Υδρογονάνθρακες, σε όλες τις φάσεις, 5,3 τρις-εκατομμύρια δολάρια!!!
- Ο πληθυσμός της Γης ήταν το 2015: 7,35 δισεκατομμύρια (Εικ. 5) το 2025 υπολογίζεται σε 8, το 2040 σε 9 και το 2060 σε 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
- Σύμφωνα με τους ερευνητές, IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος, Ο.Η.Ε) τα τρόφιμα ευθύνονται για το 26% των εκπομπών που συνδέονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Και το 58% των εκπομπών από τρόφιμα προέρχεται από ζωικές τροφές.
- Για την παραγωγή ενός κιλού φυτικών πρωτεϊνών χρειαζόμαστε 300 έως 3000 λίτρα νερού. Για τη παραγωγή ενός κιλού βοδινού κρέατος χρειαζόμαστε 15.415 λίτρα νερού (Εικ. 6)!
- Το Πρωτόκολλο του Κιότοπου αποτελεί έναν «οδικό χάρτη» για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής, 2008-2012 και η Συμφωνία του Παρισιού, 2016, που αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου παγκοσμίως, παρ ότι ήταν σοβαρά βήματα στη σωστή κατεύθυνση, δεν εφαρμόστηκαν από όλες τις χώρες και ειδικά τις μεγάλες βιομηχανικές χώρες.
Ένα παράδειγμα:Για ένα τόνο διοξειδίου του άνθρακος πρέπει ο καταναλωτής του (εργοστάσιο, αυτοκίνητο, θέρμανση, πλοίο, αεροπλάνο) να πληρώνει 180 Ευρώ. Μόνο η Σουηδία ζητά 130 € από το καταναλωτή ανά τόνο. 15 χώρες της Ε.Ε. εισπράττουν 3-5 €. Στη Γερμανία συζητιούνται αυτή την στιγμή 32 € ανά τόνο CO2.
Οι εισπράξεις αυτές θα επενδυθούν σε Projekte(έργα) και σε νέες τεχνολογίες, που θα σταματήσουν την κλιματική αλλαγή. Θα υπάρξει βέβαια και μέριμνα για κοινωνικά αδύναμους ανθρώπους.Στόχος είναι σε20 έως 30 χρόνια να μη χρησιμοποιούνται πλέον παγκοσμίως Υδρογονάνθρακες για ενέργεια.
Ο μεγάλος αντίπαλος στην προσπάθεια της μείωσης ή εξάλειψης της κλιματικής αλλαγής είναι η οικονομία!
Η οικονομία που επεκράτησε μετά το 1990 στις περισσότερες χώρες του πλανήτη και μετά την παγκοσμιοποίηση είναι υπεύθυνη για τη κλιματική αλλαγή. Άκρως νεοφιλελεύθερη, μεγιστοποίηση του κέρδους, οικονομία του χρηματιστηρίου (παρασιτική οικονομία),η συλλογή τρις-εκατομμυρίων δολαρίων σε φορολογικούς παραδείσους, που δεν επενδύονται στην πραγματική οικονομία. Το τελευταίο θα μπορούσε να συμβάλει πολύ σε αλλαγή, θετικήςρότας του κλίματος του Πλανήτη και ασφαλώς με διπλό κέρδος. Τη σωτηρία της Γης και οικονομικά οφέλη για τον επενδυτή.
Μεγάλα ονόματα διεθνώς ανεγνωρισμένων οικονομολόγων, ερευνητών του μέλλοντος και φιλοσόφων,αλλά και Οργανώσεων καταδικάζουν την αρχή: κατανάλωση-ανάπτυξη, ανάπτυξη-κατανάλωση και ονομάζουν τον σημερινό καπιταλισμό Raubtierkapitalismus και Turbokapitalismus (καπιταλισμό αρπακτικού πτηνού και οδοστρωτήρα καπιταλισμό) και τον προειδοποιούν, ότι εάν δεν πάρει τα μέτρα που πρέπει, όσο αφορά το κοινωνικό κράτος και την κλιματική αλλαγή, θα οδηγήσει την ανθρωπότητα σε εξαθλίωση και φτωχοποίηση, με ότι αυτό συνεπάγεται. Όλοι αυτοί οι επώνυμοι θέλουν να σώσουν τον καπιταλισμό και όχι να τον καταστρέψουν! Θα αναφέρω μόνο παραδείγματα: JorgenRanders, GraemeMaxton, Ernst-UlrichvonWeizsäcker, όλοι ανήκουν στο μοναδικό/αποκλειστικό ClubofRome, AmartyaKumarHarvardUniversity, OttmarEdenhofer, διευθυντής του Ινστιτούτου MercatorResearchInstituteonGlobalCommonsandClimateChange (MCC) στο Βερολίνο, GlobalRisksReport 2017 (WorldEconomicForum, WEF), Οικονομολόγοι του Ο.Η.Ε. κλπ.
Ένας επενδυτής θέλει/ζητά: χαμηλή φορολογία, εάν είναι δυνατόν να αποφύγει το Φ.Π.Α., χαμηλούς μισθούς και εργασιακούς νόμους, που να είναι στα «μέτρα» του. Το μεγαλύτερο
τίμημα μιας επένδυσης είναι όμως το κόστος του Περιβάλλοντος.Αυτό το πληρώνει δυστυχώς μόνο ο Ιθαγενής!
Τι νόημα έχει μια ανάπτυξη (στην Ελλάδα), όταν ο εργαζόμενος κερδίζει 550-650 € το μήνα, με τα χρήματα δεν μπορεί να ζήσει μόνος του, δεν μπορεί να δημιουργήσει οικογένεια, ο εργατικός νόμος είναι σχεδόν πάντα εναντίον του και πληρώνει μόνος του το κόστος της καταστροφής του Περιβάλλοντος;
Η κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο:
Η Μεσόγειος επηρεάζεται έντονα από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η ρύπανση και η ανεξέλιγκτηεκμετάλλευση αυξάνουν τις επιπτώσεις εδώ περισσότερο από ότι σε άλλες περιοχές.
Σύμφωνα με τους ερευνητές η άνοδος της στάθμης της, θάλασσας από τα μέσα του 20ου αιώνα μέχρι και τη δεκαετία του '70,ήταν 2,5 χιλιοστά τον χρόνο. Μεταξύ 1990 και 2007 ήταν μέχρι και 10 χιλιοστά το χρόνο. Επίσης, από τη δεκαετία του 1970, οι θερμοκρασίες νερού αυξήθηκαν κατά 0,12 έως 0,5 βαθμούς Κελσίου.
Ωστόσο, ο κλιματικός στόχος,η θερμοκρασία να μην ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου, είναι αφηρημένος και προκαλεί παρεξηγήσεις, εξηγεί η υπεύθυνη συγγραφέας SoniaSeneviratne του ETH πανεπιστημίου της Ζυρίχης. Επειδή δύο βαθμοί σε παγκόσμιο μέσο όρο μπορεί να σημαίνουν πολύ ισχυρότερες περιφερειακές αλλαγές. Αφενός, ο ψυχρότερος αέρας πάνω από τις θάλασσες μειώνει τον μέσο όρο, από την άλλη, υπάρχουν ήδη έντονες περιφερειακές διαφορές στον βαθμό θέρμανσης.Η Seneviratne και οι συνεργάτες της διερεύνησαν, ότι η μέγιστη παγκόσμια θέρμανση κατά 2 βαθμούς επηρεάζει διάφορες περιοχές της Γης ποικιλοτρόπως. Με βάση τα δεδομένα και τα μοντέλα που μετρήθηκαν, υπολογίζουν τον βαθμό των ακραίων και μέσων θερμοκρασιών, καθώς και τις έντονες βροχοπτώσεις σε μεμονωμένες περιοχές. Αποτέλεσμα: Ακόμη και αν ο στόχος των δύο βαθμών πληρούται σε παγκόσμιο επίπεδο, οι μέσοι όροι σε πολλά μέρη του κόσμου θα τον ξεπεράσουν. Υπάρχει μια άμεση, γραμμική σχέση μεταξύ της συνολικής αλλαγής του κλίματος και των μεταβολών της θερμοκρασίας, στις διάφορες περιοχές και στον κόσμο ως σύνολο. Οι ακραίες τιμές αλλάζουν δυσανάλογα σε ορισμένες περιοχές (Naturevolume 529, pages 477–483, 28 January 2016).
Δεν περιμέναμε τα αποτελέσματα να εμφανιστούν τόσο καθαρά, λέει ο συνάδελφος τηςS. Seneviratne, MarkusDonat του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τέσσερα παραδείγματα - την περιοχή της Μεσογείου, τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία και την Αρκτική - για να δώσουν μια πιο ακριβή εικόνα του τρόπου με τον οποίο το κλίμα επηρεάζεται από δύο βαθμούς θέρμανσης. Στη Μεσόγειο, οι μέσες θερμοκρασίες αυξάνονται ακόμη και όταν φθάσουμε τον στόχο των δύο βαθμών κατά μέσο όρο,στους 3,4 βαθμούς Κελσίου.
Ένα δίκτυο επιστημόνων εξέτασε τις επιπτώσεις των διαφόρων περιβαλλοντικών αλλαγών, στις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων, σε όλη τη Μεσόγειο. Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στο φημισμένο περιοδικό NatureClimate Change: Υποθέτουμε ότι οι κίνδυνοι στην περιοχή της Μεσογείου έχουν υποτιμηθεί μέχρι στιγμής, επειδή όλοι οι παράγοντες έχουν εξεταστεί μεμονωμένα, αλλά αυτοί αλληλεπιδρούν, γράφει ο συνυπεύθυνος της δημοσίευσης MichaelTsimplis από τη Σχολή Νομικών του Πανεπιστημίου Χονγκ Κονγκ.
Πολλοί επιστήμονες προειδοποιούν για τη κατάσταση που θα επικρατήσει στη Μεσόγειο και στις χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, με γύρω στα 450 εκατομμύρια πληθυσμό:
- Η αύξηση της θερμοκρασίας θα υπερβαίνει πάντα τον μέσο όρο της θερμοκρασίας του Πλανήτη
- Το νερό θα γίνει ένα πολύτιμο αγαθό
- Πολλά κράτη δεν έχουν ιδέα, τι τους απειλεί/περιμένει. Ο Επιστήμονας WolfgangCramer γράφει:Στις ευημερούσες παράκτιες χώρες γίνονται αρκετά για την προστασία του
οικοσυστήματος, άλλες χώρες απέχουν πολύ από αυτό. Οι χώρες της Νότιας και Ανατολικής Μεσογείου έχουν μικρή ικανότητα να αναλύσουν την απειλή αυτή για τα εδάφη τους, θέτοντάς τα σε μεγαλύτερο κίνδυνο!
- Η Μεσόγειος θα γίνει έρημος.Μεγάλα τμήματα της Νότιας Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής θα στεγνώσουν εξαιτίας της έλλειψης νερού, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτό αποδεικνύεται από μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Science. Αυτό θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα.
Αρκετά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν τη μελέτη. Ο τηλεοπτικός σταθμός N24 χαρακτήρισε «μια τρομερή μοίρα» για την Ιταλία, την Ισπανία ή τη νότια Γαλλία: Μια υπερθέρμανση του πλανήτη άνω των 1,5 βαθμών θα έχει εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για τα οικοσυστήματα. Μέσα στα επόμενα 100 χρόνια, η φύση θα αλλάξει τόσο πολύ, όσο άλλαξε τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Μπορείτε να φανταστείτε, τί θα συμβεί στην Ανατολική Μεσόγειο, εάναρχίσει η εξόρυξη των Υδρογονανθράκων;
Η αλλαγή του κλίματος έχει καταστροφικές συνέπειες για την Ελλάδα
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των κλιματικών μοντέλων των ερευνητικών κέντρων (των Ελληνικών Πανεπιστημίων, της Ακαδημίας Αθηνών, του Εθνικού Αστεροσκοπείου, του IPCC κ.α.) προκύπτει, ότι εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην εύκρατη Ευρώπη και την έρημο της βόρειας Αφρικής, η χώρα μας ανήκει σε μια περιοχή που θεωρείται ότι είναι «στο κόκκινο», δηλαδή στις περιοχές που επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η Ελλάδα έχει πολλές παράκτιες περιοχές, επηρεάζεται άμεσα από την ανύψωση της στάθμης της θάλασσας. Έχει ακτογραμμή, περίπου 16.300 χιλιόμετρα, η οποία είναι σχεδόν ίση με το ένα τρίτο της περιμέτρου της Γης. Από το μήκος αυτό, περίπου τα 1.000 χιλιόμετρα αποτελούν περιοχές υψηλής ευπάθειας στην κλιματική αλλαγή, εξαιτίας του κινδύνου ανόδου της μέσης στάθμης της θάλασσας, η οποία εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μέχρι το 2100 από 0,2 έως 2 μέτρα.
Το γεγονός αυτό, βέβαια, έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στα παράκτια οικοσυστήματα, τις αγροτικές καλλιέργειες, στα στοιχεία της μεσογειακής διατροφής, στη βιοποικιλότητα, αλλά και στον τουρισμό της χώρας, εφόσον πολλές παραλίες κινδυνεύουν να εξαφανιστούν στο μέλλον, μαζί με όλους τους οικισμούς που υπάρχουν σε αυτές.
Μπορείτε να φανταστείτε ότι το παγκοσμίως γνωστό νησί της Μυκόνου θα έχει χάσει μία από τις πιο επισκέψιμες παραλίες; Σύμφωνα με μελέτη, η νότια παραλία του Ορνού στη Μύκονο θα χαθεί εντελώς λόγω της αύξησης της στάθμης της θάλασσας.
Εκτός από τα Νησιά σημαντικά προβλήματα ξηρασίας θα αντιμετωπίσει η Δυτική Ελλάδα και η Αττική
Περίπου 5,5 εκατομμύρια Έλληνες, που ζουν στις 25 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας θα αντιμετωπίσουν πρόσθετο θερμικό στρες, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και η υγεία εκατομμυρίων Ελλήνων ηλικίας άνω των 65 ετών, θα απειληθεί από την ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας.
Αν και η Ελλάδα έχει πολλές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική και γεωθερμική), η χώρα εξακολουθεί να βασίζεται στον άνθρακα. Όχι μόνο το ήμισυ της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται από 16 πεπαλαιωμένους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη, αλλά η Ελλάδα σχεδιάζει επίσης να επεκτείνει τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Τα προβλεπόμενα 1.100 MW ενέργειας θα κοστίζουν περίπου 2.4 δισεκατομμύρια ευρώ και θα εκπέμπουν περίπου 7 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως.
Συνοπτικά, με τι τρόπους και νέες τεχνολογίες προσπαθούν οι μεγάλες βιομηχανικές χώρες του Πλανήτη το 2050 ή 2060 να εξαρτάται η ενέργειά τους λιγότερο από το 90% από Υδρογονάνθρακες:
- Συνεχής αύξηση του ποσοστού των εναλλακτικών μορφών ενέργειας(ηλιακή, αιολική και γεωθερμική) και «κλείσιμο» των εργοστασίων ενέργειας με Υδρογονάνθρακες
- Αυτοκίνητο, που θα κινείτε με ηλεκτρισμό
- Μεταφορά ενέργειας από την Σαχάρα μέσω ηλιακού θερμοηλεκτρικού σταθμού με μονοήμερη αποθήκευση, 7000-7500 ώρες ηλίου τον χρόνο, που ισοδυναμεί με την ενεργεία ενός πυρηνικού εργοστασίου
- Μεταφορά ενέργειας από την Σαχάρα, μέσω ηλιακού θερμοηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ατμού με αποθήκευση θερμότητας. Η μεταφορά γίνεται με HGÜ-αγωγούς (μεταφορά/αγωγός υψηλής τάσης συνεχούς ρεύματος),που έχουν απώλεια στα 2.600 χιλιόμετρα περίπου 12%. Υψίστη απόδοση 3GW, που αντιστοιχούν σε 30 εργοστάσια ενέργειας ανά 100 MW. Τέτοιες πολύ μικρές μονάδες υπάρχουν ήδη στην νότιο Ισπανία και στο Μαρόκο.
Για παράδειγμα: σήμερα μεταφέρουμε από χιλιάδες χιλιόμετρα αέριο από τη Ρωσία και πετρέλαιο από το Κατάρ για να παράγουμε ενέργεια!
- Μετατροπή του διοξειδίου του άνθρακος (από τον αέρα), με χημικές μεθόδους και πίεση σε στερεά μορφή και αποθήκευσή του στο έδαφος
- Απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακος από τον αέρα και με πίεση αποθήκευσή του στο έδαφος (επικίνδυνη μέθοδος)
- Η Airbusκατασκευάζει ένα αεροπλάνο για 80-100 άτομα που θα κινείται με ηλεκτρισμό και κηροζίνη (Hybrid). Μέχρι το 2030 θα βρίσκονται στον αέρα αρκετά από αυτά.
Επίσης η Airbus κατασκευάζει ένα αεροπορικό μέσο για λιγότερους από 10 ανθρώπους, που θα κινείτε μόνο με ηλεκτρική ενέργεια, στην αρχή με πιλότο και αργότερα αυτόματα
- Γίνονται προσπάθειες να παραχθεί Βίο-κηροζίνη από φύκια (Algen) από την Airbus και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου με ενθαρρυντικάαποτελέσματα (υπάρχουν 150.000 διαφορετικά Algen).
Όλες οι Κοινωνίες των προοδευμένων χωρών της Δυτικής Ευρώπης, αλλά και Κοινωνίες της Αφρικής, της Νοτίου Αμερικής και της Νοτιανατολικής Ασίας, άλλες λίγο, άλλες πολύ ξεσηκώνονται και ζητούν λύσεις από τις κυβερνήσεις των ή παίρνουν μόνες τους μέτρα.
Στην πατρίδα μας, την Ελλάδα, που θα είναι από τις πρώτες, πού θα έχει τις άμεσες και βαριές συνέπειες, τα επόμενα 20 έως 30 χρόνια (Νησιά, Αττική, Δυτική Ελλάδα) της κλιματικής αλλαγής, πριν από τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, όχι απλώς δεν υπάρχει καμιά σοβαρή κίνηση, αλλά ούτε και καμιά ουσιαστική πληροφόρηση!
Τα παιδιά των Γυμνασίων της Γερμανίας, Ολλανδίας, Σουηδίας και άλλων προοδευμένων Ευρωπαϊκών κρατών καταβαίνουν κάθε Παρασκευή στους δρόμους των πόλεων τους και ζητούν, ούτε λίγο ούτε πολύνα έχουν ένα μέλλον (FridaysforFuture)! Να μην καταστραφεί αυτός ο Πλανήτης και μαζί το μέλλον των παιδιών αυτών σε όλο το κόσμο!Στη Γερμανία εφέτος, στις θερινές διακοπές τους τα παιδιά των Γυμνασίων οργάνωσαν ένα Πανγερμανικό συνέδριο με 1500 αντιπροσώπους και συζήτησαν το θέμα της κλιματικής αλλαγής, δεν επέτρεψαν δε σε κανέναν πολιτικό να λάβει μέρος! Μερικές μέρες αργότερα οργανώθηκε ένα παρόμοιο συνέδριο στην Ελβετία, με περίπου 450 αντιπροσώπους από Γυμνάσια, που είχε τον χαρακτήρα μεταξύ Πανευρωπαϊκούκαι Παγκοσμίου συνεδρίου. Όλα αυτά ξεκίνησαν από μια πρωτοβουλία της σήμερα 16-χρονής GretaThunberg, «το παιδί θαύμα» από την Σουηδία, που πριν περίπου δύο χρόνια κατάλαβε, ότι η γενιά της δεν έχει κανένα μέλλον, όταν περιμένει από τους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις να πάρουν να απαιτούμενα μέτρα για να σταματήσουν την καλπάζουσα κλιματική αλλαγή!
Η δική μας Νεολαία τί κάνει, τι της διδάσκουν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές της;
Σκέψεις και προτάσεις των επιστημόνων και μερικές δικές μου παρατηρήσεις,για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα γενικά, αλλά και στη Ρόδο:
- Να διδάσκονται και να συζητιούνται άμεσα στα Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια η κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα και οι συνέπιες της
- Να αρχίσει η Ελλάδα με εντονότατους ρυθμούς την παραγωγή Ηλιακής, Αιολικής και Γεωθερμικής ενέργειας και να ελαττώσει αυτήν από Υδρογονάνθρακες
- Να εφαρμόσει η Ελλάδα το Πρωτόκολλο του Κιότο(2008-2012) και τη συμφωνία των Παρισίων, 2016. Σήμερα βρίσκεται στην Ε.Ε. η Ελλάδα μαζί με τη Πολωνία στην τελευταία θέση, όσο αφορά την εφαρμογή των παραπάνω συμφωνιών!
- Κάθε Έλληνας να φυτέψει στην διάρκεια της ζωής του, τουλάχιστον 7 δένδρα, αφού προηγουμένως αντικατασταθούν με επιτυχία, όσα δένδρα κάηκαν τα τελευταία 20 χρόνια
-Να σταματήσει άμεσα η καταστροφική «επένδυση» για το περιβάλλον και τους ανθρώπους αυτής και την επόμενης γενιάς στις Σκουριές της Χαλκιδικής
- Να αποτραπεί η εξόρυξη των Υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο
- Να σταματήσουν άμεσα όλες οι γεωτρήσεις (ειδικά στη Ρόδο)
- Να αρχίσουν άμεσα οι αφαλατώσεις, εκεί που μπορούν να γίνουν(ειδικά στη Ρόδο)
- Κάθε νέα ξενοδοχειακή μονάδα, να παίρνει οικοδομική άδεια, αφού είναιαυτάρκης σε νερό και ρεύμα (από αφαλάτωση και από εναλλακτικές μορφές ενέργειας και όχι από Υδρογονάνθρακες)
- Σιγά σιγά να αντικατασταθούν σε όλες τις υπάρχουσες ξενοδοχειακές μονάδες το νερό και η ενέργεια, με την μέθοδο της αφαλάτωσης και με εναλλακτικές μορφές ενέργειας
- Κάθε νέα, μεγάλη πολυκατοικία, που θα κτίζεται να έχει ρεύμα μόνο από εναλλακτικές μορφές ενέργειας
- Να αποσυρθούν άμεσα από τη συγκοινωνία όλα τα «ακατάλληλα» αυτοκίνητα
- Να απαγορευτούν τα ιδιωτικά αυτοκίνητα στο κέντρο και σε βασικούς δρόμους όλων των πόλεων. Οι άνθρωποι να μεταφέρονται με αυτοκίνητα/λεωφορεία των Δήμων, που να καταναλώνουν, όσο γίνεται λιγότερους υδρογονάνθρακες, δωρεάν
- Να τοποθετηθούν όργανα, που να μετρούν τη ρύπανση, διοξείδιο του άνθρακος, οξείδια του αζώτου και υδρόθειο σε κεντρικά σημεία και σε βασικούς/κομβικούς δρόμους των πόλεων.
- Ρόδος: στο κέντρο της πόλης, σε βασικούς δρόμους γύρω από αυτό, στα χωριά Κρεμαστή, Παραδείσι, Θολό και Σωρονή, αλλά και σε βασικά σημεία του δρόμου Ρόδου-Λίνδου
- Από τον βαθμό της ρύπανσης θα συμπεραίνεται στατιστικά, πόσοι άνθρωποι θα πεθάνουν εξ αιτίας αυτής της ρύπανσης σε ένα χρόνο (πνεύμονες, καρδιά, αγγεία, καρκίνος)
- Να βρεθεί λύση, ώστε να χρησιμοποιούνται όσο γίνεται λιγότερες πλαστικές σακούλες
- Νερό και άλλα ποτά να προσφέρονται μόνο σε γυάλινα μπουκάλια, τα οποία μετά από πλύσιμο και απολύμανση να ξαναχρησιμοποιούνται
- Να καθαριστούν οι παραλίες και οι ακτές σε όλη την Επικράτεια από τα πλαστικά
- Λιγότερη κατανάλωση κρέατος, περισσότερα λαχανικά, όσπρια και φρούτα
- Να ενισχυθεί η πραγματική πυρασφάλεια της Ρόδου με συγκεκριμένο σχέδιο, με περισσότερους και καλύτερα εκπαιδευμένους άνδρες.Μια πυρκαγιά στο Νησί, όπως στην Εύβοια θα είναι η αρχή του τέλους του Νησιού
Ο τουρισμός στη Ρόδο είναι, όπως λένε οι ειδικοί στην μεγάλη του πλειοψηφία πτωχός Τα επόμενα χρόνια δεν θα μπορέσει η Ρόδος να αντέξει στον ανταγωνισμό με την Τουρκία, Αίγυπτο και Τυνησία. Όπως παραδέχονται όλοι οι υπεύθυνοι του τουρισμού, δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό σχέδιο για τα επόμενα 10 χρόνια, ειδικά με τις υποδομές (δρόμοι, κυκλοφορικό, ηχορύπανση).
Μόνο ένας «οικολογικός» τουρισμός (κατά την ταπεινή μου γνώμη), που θα συμβαδίζει με τα μέτρα εναντίον της κλιματικής αλλαγής θα προσελκύσει τουρίστες, με πολιτισμό, μόρφωση, με ενδιαφέρον για την Αρχαιολογία και την Ιστορία μας και υποστηρικτές των μέτρων εναντίον της κλιματικής αλλαγής, οι οποίοι είναι διατεθειμένοι και έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν υψηλότερες τιμές, γι’ αυτή τη σημαντική αλλαγή. Αυτό το είδος των τουριστών δεν προσελκύονται μόνο με γυαλιστερά φυλλάδια.
Η Ρόδος μοιάζει με ένα μεγάλο πλοίο, που έχει δύο ισχυρές μηχανές, αριστερά την κλιματική αλλαγή και δεξιά τη «βαριά βιομηχανία», τον τουρισμό(μονοκαλλιέργεια). Κινείται με μεγάλη ταχύτητα, καθοδηγείται από τον αυτόματο πιλότο, που είναι προγραμματισμένος να πέσει πάνω στα βράχια. Οι επιβάτες του πλοίου, στην πολύ μεγάλη τους πλειοψηφία δεν ξέρουν που πάνε!
- 7 -
Παρ ότι εύχομαι στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τα καλύτερα, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος!
Λυπάμαι πολύ τα παιδιά, που είναι σήμερα μικρότερα των 10 ετών, γιατί θα αντιμετωπίσουν τα επόμενα 20 έως 30 χρόνια τρομερές κλιματικές αλλαγές και καταστροφές,σε κάθε επίπεδο. Υπαίτιοι γι’ αυτό θα είναι οι γενιές των πατεράδων και των παππούδων τους, οι δικές μας γενιές δηλαδή, γιατί δεν κάναμε τίποτα για να μην υποστούν τα παιδιά και τα εγγόνια μας τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής!!!
Βιβλιογραφία:
1:Το βιβλίο του αστροφυσικού και καθηγητή του τεχνικού πανεπιστημίου Μονάχου Prof. Dr. HaraldLesch: „Wennnichtjetzt, wanndann?“ Εκδοτικός οίκος Pinguin, 2018.Το βιβλίο περιέχει πέραν των πληροφοριών, ερευνητικών αποτελεσμάτων και αναλύσεων και συνεντεύξεις με επιστήμονες και άλλες προσωπικότητες, που ασχολούνται με το αντικείμενο στη Γερμανία..
2:IPCC (IntergovernmentalPanelonClimateChange) ΤοανώτατοΌργανο για την Κλιματική Αλλαγή του Ο.Η.Ε.(Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος).
3:Global Risks Report 2017και 2018 (World Economic Forum, WEF).
4: «Η Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα», Αθηνοδρόμιο, Απρίλιος 2019, άρθρο τηςΑριστέας Κουνάνη,Υποψήφια Διδάκτορας – Ερευνήτρια Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας του Τμήματος Περιβάλλοντος, Πανεπιστημίου Αιγαίου.Επιμέλειαάρθρου: ΚωνσταντίνοςΟυρανός.
5:Άρθρο„Auswirkungen der globalen Erwärmung von 2°C auf Europa“,Dr. Lola Kotovaκαι April Humble, Helmholtz-Zentrum Geesthacht, Zentrum für Material- und Küstenforschung, Hamburg, ESKP.
6:Βιβλίο„Utopia for Realists“ τουΟλλανδούRutger Bregman, ΕκδόσειςBloomsbury, Λονδίνο, 2017.
7:Άρθρο„Warum gerade der Mittelmeerraum vom Klimawandel bedroht ist“ Fokus, 11/2018
8: EURACTIV.gr
*Ο dr Απόστολος Κυριατσούλης είναι Χημικός Μηχανικός
parapona-rodou
Του Απόστολου Κυριατσούλη*
Δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία ότι διανύουμε την κλιματική αλλαγή! Όλες οι αντίθετες γνώμες των τελευταίων 20 χρόνων, από επιστήμονες, δεν μπορούν να σταθούν, γι’ αυτό δεν θα αναφερθώ σε τέτοιες γνώμες. Στο τέλος του άρθρου παραθέτω τη βιβλιογραφία αυτών που γράφω.Στο Peer-Review-ειδικά άρθρα, 33.700 επιστήμονες, αναφέρουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματικότητα και έγινε/γίνεται από ανθρώπινο χέρι και μόνο 34 άρθρα περιγράφουν, ότι η αλλαγή του κλίματος δεν προέρχεται από ανθρώπινο χέρι, αλλά είναι φυσικό περιοδικό φαινόμενο.
Τι παρατηρούμε:Η θερμοκρασία στην ατμόσφαιρα ανεβαίνει, οι αιώνιοι πάγοι λιώνουν, η επιφάνεια των θαλασσών ανεβαίνει, καύσωνας στη Γροιλανδία, φονικές πυρκαγιές στη Σιβηρίακαι στον Αμαζόνιο, καταστροφικές ξηρασίες στην Ανατολική Αφρική, ασυνήθιστεςβροχές και καύσωνες με καταστροφικά αποτελέσματα, ξηρασίες, κλπ.
Τα αίτια συνοπτικά: Η υψηλή εκτίναξη στην ατμόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακος, οξείδια του Αζώτου, Υδρόθειο, ανεβάζουν συστηματικά την θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Όσο πιο υψηλή είναι αυτή η ρύπανση σε μια χώρα, τόσο πιο πολύ θάνατοι υπάρχουν (στατιστικά) στη χώρα αυτή (πνεύμονες, καρδιά, αγγεία, καρκίνος). Τα αέρια αυτά προέρχονται από εργοστάσια, αυτοκίνητα, αεροπλάνα, πλοία, θέρμανση σπιτιών, βιομηχανική κτηνοτροφία (εδώ έχουμε επιπλέον το Μεθάνιοκαι το υποξείδιο του αζώτου). Με άλλα λόγια, όταν μετατρέπουμε τους Υδρογονάνθρακες (κάρβουνο, αέριο, πετρέλαιο) σε ενέργεια, έχουμε την παραπάνω ρύπανση. Για παράδειγμα: Την ενέργεια που καταναλώνει ο πλανήτης σε ένα χρόνο, η Γη χρειάστηκε ένα εκατομμύριο χρόνια για να δημιουργήσει τουςΥδρογονάνθρακες!!!
Η θερμοκρασία του Πλανήτη ανέβηκε κατά μέσο όρο 1,1 βαθμούς Κελσίου, από το 1880 (Εικ. 1), που άρχισε η μέτρηση της και η βιομηχανική επανάσταση στη Γη.
Αν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς,μέσο όρο, εξαφανίζονται οι Μαλβίδες Νήσοι, Ατόλες-Νησιά στον Ινδικόωκεανό. Σε άλλα σημεία του Πλανήτη η άνοδος της θερμοκρασίας ξεπέρασε τους 2 βαθμούς. Εάν η θερμοκρασία ξεπεράσει,κατά μέσο όρο τους 2 βαθμούς Κελσίου θα υπάρξουν μεγάλες καταστροφές με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα, από Νότο προς Βορρά, γύρω στο 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ο.Η.Ε.
Οι Εικόνες 2,3 και 4δείχνουν αύξηση του διοξειδίου του άνθρακος σε διάφορες μορφές και έτη.
Διάφορεςενδιαφέρουσες πληροφορίες:
- κάθε επιβάτης που ταξιδεύει από το Βερολίνο στη πρωτεύουσα της Βραζιλίας με το αεροπλάνο δημιουργεί 6.600 κιλά διοξειδίου του άνθρακος, αυτός που ταξιδεύει από την Κολωνία στη Μαγιόρκα δημιουργεί 2.500 κιλά CO2. Μπορείτε να φανταστείτε πόσα εκατομμύρια τόνοι διοξείδιο του άνθρακος εκπέμπονται καθημερινώς από τα αεροπλάνα;
- Ένα κρουαζιερόπλοιο εκτοξεύει στη ατμόσφαιρα σε 24 ώρες 420 τόνους διοξείδιο του άνθρακος, επιπλέον οξείδια του Αζώτου και Υδρόθειο. Επειδή τα κρουαζιερόπλοια χρησιμοποιούν το φτηνότερο και χειρότερο καύσιμο, το μαζούτ, εκπέμπουν και αιθάλη, που είναι καταστροφική για του πνεύμονες. Γίνονται προσπάθειες τα νέα πλοία να έχουν αντίστοιχα φίλτρα.
- Το 2015 όλα τα αυτοκίνητα, που κινούνται με Ντίζελ (Diesel) έχουν εκτοξεύσει στην ατμόσφαιρα 13,1 εκατομμύρια τόνους οξείδια του Αζώτου. Αυτό αντιστοιχεί, σύμφωνα με
τηνεπιστημονικήομάδατηςSusanAnenberg, OrganisationEnvironmentalHealthAnalytics (LLC) στηνΟυάσιγκτονσετουλάχιστον 107.600 θανάτους.
- Το 2016 η Γερμανία εκτόξευσε στην ατμόσφαιρα 906 εκατομμύρια τόνους αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, 4 εκατ. τόνους περισσότερα από το 2015.
- Σύμφωνα με το ΔΝΤ (IWF) έχουν δοθεί επιδοτήσεις παγκοσμίως για την παραγωγή ενέργειας από Υδρογονάνθρακες, σε όλες τις φάσεις, 5,3 τρις-εκατομμύρια δολάρια!!!
- Ο πληθυσμός της Γης ήταν το 2015: 7,35 δισεκατομμύρια (Εικ. 5) το 2025 υπολογίζεται σε 8, το 2040 σε 9 και το 2060 σε 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους.
- Σύμφωνα με τους ερευνητές, IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος, Ο.Η.Ε) τα τρόφιμα ευθύνονται για το 26% των εκπομπών που συνδέονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Και το 58% των εκπομπών από τρόφιμα προέρχεται από ζωικές τροφές.
- Για την παραγωγή ενός κιλού φυτικών πρωτεϊνών χρειαζόμαστε 300 έως 3000 λίτρα νερού. Για τη παραγωγή ενός κιλού βοδινού κρέατος χρειαζόμαστε 15.415 λίτρα νερού (Εικ. 6)!
- Το Πρωτόκολλο του Κιότοπου αποτελεί έναν «οδικό χάρτη» για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής, 2008-2012 και η Συμφωνία του Παρισιού, 2016, που αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου παγκοσμίως, παρ ότι ήταν σοβαρά βήματα στη σωστή κατεύθυνση, δεν εφαρμόστηκαν από όλες τις χώρες και ειδικά τις μεγάλες βιομηχανικές χώρες.
Ένα παράδειγμα:Για ένα τόνο διοξειδίου του άνθρακος πρέπει ο καταναλωτής του (εργοστάσιο, αυτοκίνητο, θέρμανση, πλοίο, αεροπλάνο) να πληρώνει 180 Ευρώ. Μόνο η Σουηδία ζητά 130 € από το καταναλωτή ανά τόνο. 15 χώρες της Ε.Ε. εισπράττουν 3-5 €. Στη Γερμανία συζητιούνται αυτή την στιγμή 32 € ανά τόνο CO2.
Οι εισπράξεις αυτές θα επενδυθούν σε Projekte(έργα) και σε νέες τεχνολογίες, που θα σταματήσουν την κλιματική αλλαγή. Θα υπάρξει βέβαια και μέριμνα για κοινωνικά αδύναμους ανθρώπους.Στόχος είναι σε20 έως 30 χρόνια να μη χρησιμοποιούνται πλέον παγκοσμίως Υδρογονάνθρακες για ενέργεια.
Ο μεγάλος αντίπαλος στην προσπάθεια της μείωσης ή εξάλειψης της κλιματικής αλλαγής είναι η οικονομία!
Η οικονομία που επεκράτησε μετά το 1990 στις περισσότερες χώρες του πλανήτη και μετά την παγκοσμιοποίηση είναι υπεύθυνη για τη κλιματική αλλαγή. Άκρως νεοφιλελεύθερη, μεγιστοποίηση του κέρδους, οικονομία του χρηματιστηρίου (παρασιτική οικονομία),η συλλογή τρις-εκατομμυρίων δολαρίων σε φορολογικούς παραδείσους, που δεν επενδύονται στην πραγματική οικονομία. Το τελευταίο θα μπορούσε να συμβάλει πολύ σε αλλαγή, θετικήςρότας του κλίματος του Πλανήτη και ασφαλώς με διπλό κέρδος. Τη σωτηρία της Γης και οικονομικά οφέλη για τον επενδυτή.
Μεγάλα ονόματα διεθνώς ανεγνωρισμένων οικονομολόγων, ερευνητών του μέλλοντος και φιλοσόφων,αλλά και Οργανώσεων καταδικάζουν την αρχή: κατανάλωση-ανάπτυξη, ανάπτυξη-κατανάλωση και ονομάζουν τον σημερινό καπιταλισμό Raubtierkapitalismus και Turbokapitalismus (καπιταλισμό αρπακτικού πτηνού και οδοστρωτήρα καπιταλισμό) και τον προειδοποιούν, ότι εάν δεν πάρει τα μέτρα που πρέπει, όσο αφορά το κοινωνικό κράτος και την κλιματική αλλαγή, θα οδηγήσει την ανθρωπότητα σε εξαθλίωση και φτωχοποίηση, με ότι αυτό συνεπάγεται. Όλοι αυτοί οι επώνυμοι θέλουν να σώσουν τον καπιταλισμό και όχι να τον καταστρέψουν! Θα αναφέρω μόνο παραδείγματα: JorgenRanders, GraemeMaxton, Ernst-UlrichvonWeizsäcker, όλοι ανήκουν στο μοναδικό/αποκλειστικό ClubofRome, AmartyaKumarHarvardUniversity, OttmarEdenhofer, διευθυντής του Ινστιτούτου MercatorResearchInstituteonGlobalCommonsandClimateChange (MCC) στο Βερολίνο, GlobalRisksReport 2017 (WorldEconomicForum, WEF), Οικονομολόγοι του Ο.Η.Ε. κλπ.
Ένας επενδυτής θέλει/ζητά: χαμηλή φορολογία, εάν είναι δυνατόν να αποφύγει το Φ.Π.Α., χαμηλούς μισθούς και εργασιακούς νόμους, που να είναι στα «μέτρα» του. Το μεγαλύτερο
τίμημα μιας επένδυσης είναι όμως το κόστος του Περιβάλλοντος.Αυτό το πληρώνει δυστυχώς μόνο ο Ιθαγενής!
Τι νόημα έχει μια ανάπτυξη (στην Ελλάδα), όταν ο εργαζόμενος κερδίζει 550-650 € το μήνα, με τα χρήματα δεν μπορεί να ζήσει μόνος του, δεν μπορεί να δημιουργήσει οικογένεια, ο εργατικός νόμος είναι σχεδόν πάντα εναντίον του και πληρώνει μόνος του το κόστος της καταστροφής του Περιβάλλοντος;
Η κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο:
Η Μεσόγειος επηρεάζεται έντονα από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η ρύπανση και η ανεξέλιγκτηεκμετάλλευση αυξάνουν τις επιπτώσεις εδώ περισσότερο από ότι σε άλλες περιοχές.
Σύμφωνα με τους ερευνητές η άνοδος της στάθμης της, θάλασσας από τα μέσα του 20ου αιώνα μέχρι και τη δεκαετία του '70,ήταν 2,5 χιλιοστά τον χρόνο. Μεταξύ 1990 και 2007 ήταν μέχρι και 10 χιλιοστά το χρόνο. Επίσης, από τη δεκαετία του 1970, οι θερμοκρασίες νερού αυξήθηκαν κατά 0,12 έως 0,5 βαθμούς Κελσίου.
Ωστόσο, ο κλιματικός στόχος,η θερμοκρασία να μην ξεπεράσει τους 2 βαθμούς Κελσίου, είναι αφηρημένος και προκαλεί παρεξηγήσεις, εξηγεί η υπεύθυνη συγγραφέας SoniaSeneviratne του ETH πανεπιστημίου της Ζυρίχης. Επειδή δύο βαθμοί σε παγκόσμιο μέσο όρο μπορεί να σημαίνουν πολύ ισχυρότερες περιφερειακές αλλαγές. Αφενός, ο ψυχρότερος αέρας πάνω από τις θάλασσες μειώνει τον μέσο όρο, από την άλλη, υπάρχουν ήδη έντονες περιφερειακές διαφορές στον βαθμό θέρμανσης.Η Seneviratne και οι συνεργάτες της διερεύνησαν, ότι η μέγιστη παγκόσμια θέρμανση κατά 2 βαθμούς επηρεάζει διάφορες περιοχές της Γης ποικιλοτρόπως. Με βάση τα δεδομένα και τα μοντέλα που μετρήθηκαν, υπολογίζουν τον βαθμό των ακραίων και μέσων θερμοκρασιών, καθώς και τις έντονες βροχοπτώσεις σε μεμονωμένες περιοχές. Αποτέλεσμα: Ακόμη και αν ο στόχος των δύο βαθμών πληρούται σε παγκόσμιο επίπεδο, οι μέσοι όροι σε πολλά μέρη του κόσμου θα τον ξεπεράσουν. Υπάρχει μια άμεση, γραμμική σχέση μεταξύ της συνολικής αλλαγής του κλίματος και των μεταβολών της θερμοκρασίας, στις διάφορες περιοχές και στον κόσμο ως σύνολο. Οι ακραίες τιμές αλλάζουν δυσανάλογα σε ορισμένες περιοχές (Naturevolume 529, pages 477–483, 28 January 2016).
Δεν περιμέναμε τα αποτελέσματα να εμφανιστούν τόσο καθαρά, λέει ο συνάδελφος τηςS. Seneviratne, MarkusDonat του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τέσσερα παραδείγματα - την περιοχή της Μεσογείου, τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία και την Αρκτική - για να δώσουν μια πιο ακριβή εικόνα του τρόπου με τον οποίο το κλίμα επηρεάζεται από δύο βαθμούς θέρμανσης. Στη Μεσόγειο, οι μέσες θερμοκρασίες αυξάνονται ακόμη και όταν φθάσουμε τον στόχο των δύο βαθμών κατά μέσο όρο,στους 3,4 βαθμούς Κελσίου.
Ένα δίκτυο επιστημόνων εξέτασε τις επιπτώσεις των διαφόρων περιβαλλοντικών αλλαγών, στις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων, σε όλη τη Μεσόγειο. Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν στο φημισμένο περιοδικό NatureClimate Change: Υποθέτουμε ότι οι κίνδυνοι στην περιοχή της Μεσογείου έχουν υποτιμηθεί μέχρι στιγμής, επειδή όλοι οι παράγοντες έχουν εξεταστεί μεμονωμένα, αλλά αυτοί αλληλεπιδρούν, γράφει ο συνυπεύθυνος της δημοσίευσης MichaelTsimplis από τη Σχολή Νομικών του Πανεπιστημίου Χονγκ Κονγκ.
Πολλοί επιστήμονες προειδοποιούν για τη κατάσταση που θα επικρατήσει στη Μεσόγειο και στις χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, με γύρω στα 450 εκατομμύρια πληθυσμό:
- Η αύξηση της θερμοκρασίας θα υπερβαίνει πάντα τον μέσο όρο της θερμοκρασίας του Πλανήτη
- Το νερό θα γίνει ένα πολύτιμο αγαθό
- Πολλά κράτη δεν έχουν ιδέα, τι τους απειλεί/περιμένει. Ο Επιστήμονας WolfgangCramer γράφει:Στις ευημερούσες παράκτιες χώρες γίνονται αρκετά για την προστασία του
οικοσυστήματος, άλλες χώρες απέχουν πολύ από αυτό. Οι χώρες της Νότιας και Ανατολικής Μεσογείου έχουν μικρή ικανότητα να αναλύσουν την απειλή αυτή για τα εδάφη τους, θέτοντάς τα σε μεγαλύτερο κίνδυνο!
- Η Μεσόγειος θα γίνει έρημος.Μεγάλα τμήματα της Νότιας Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής θα στεγνώσουν εξαιτίας της έλλειψης νερού, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτό αποδεικνύεται από μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Science. Αυτό θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα.
Αρκετά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν τη μελέτη. Ο τηλεοπτικός σταθμός N24 χαρακτήρισε «μια τρομερή μοίρα» για την Ιταλία, την Ισπανία ή τη νότια Γαλλία: Μια υπερθέρμανση του πλανήτη άνω των 1,5 βαθμών θα έχει εξαιρετικά αρνητικές συνέπειες για τα οικοσυστήματα. Μέσα στα επόμενα 100 χρόνια, η φύση θα αλλάξει τόσο πολύ, όσο άλλαξε τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Μπορείτε να φανταστείτε, τί θα συμβεί στην Ανατολική Μεσόγειο, εάναρχίσει η εξόρυξη των Υδρογονανθράκων;
Η αλλαγή του κλίματος έχει καταστροφικές συνέπειες για την Ελλάδα
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των κλιματικών μοντέλων των ερευνητικών κέντρων (των Ελληνικών Πανεπιστημίων, της Ακαδημίας Αθηνών, του Εθνικού Αστεροσκοπείου, του IPCC κ.α.) προκύπτει, ότι εξαιτίας της γεωγραφικής της θέσης, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην εύκρατη Ευρώπη και την έρημο της βόρειας Αφρικής, η χώρα μας ανήκει σε μια περιοχή που θεωρείται ότι είναι «στο κόκκινο», δηλαδή στις περιοχές που επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η Ελλάδα έχει πολλές παράκτιες περιοχές, επηρεάζεται άμεσα από την ανύψωση της στάθμης της θάλασσας. Έχει ακτογραμμή, περίπου 16.300 χιλιόμετρα, η οποία είναι σχεδόν ίση με το ένα τρίτο της περιμέτρου της Γης. Από το μήκος αυτό, περίπου τα 1.000 χιλιόμετρα αποτελούν περιοχές υψηλής ευπάθειας στην κλιματική αλλαγή, εξαιτίας του κινδύνου ανόδου της μέσης στάθμης της θάλασσας, η οποία εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μέχρι το 2100 από 0,2 έως 2 μέτρα.
Το γεγονός αυτό, βέβαια, έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στα παράκτια οικοσυστήματα, τις αγροτικές καλλιέργειες, στα στοιχεία της μεσογειακής διατροφής, στη βιοποικιλότητα, αλλά και στον τουρισμό της χώρας, εφόσον πολλές παραλίες κινδυνεύουν να εξαφανιστούν στο μέλλον, μαζί με όλους τους οικισμούς που υπάρχουν σε αυτές.
Μπορείτε να φανταστείτε ότι το παγκοσμίως γνωστό νησί της Μυκόνου θα έχει χάσει μία από τις πιο επισκέψιμες παραλίες; Σύμφωνα με μελέτη, η νότια παραλία του Ορνού στη Μύκονο θα χαθεί εντελώς λόγω της αύξησης της στάθμης της θάλασσας.
Εκτός από τα Νησιά σημαντικά προβλήματα ξηρασίας θα αντιμετωπίσει η Δυτική Ελλάδα και η Αττική
Περίπου 5,5 εκατομμύρια Έλληνες, που ζουν στις 25 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας θα αντιμετωπίσουν πρόσθετο θερμικό στρες, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας και η υγεία εκατομμυρίων Ελλήνων ηλικίας άνω των 65 ετών, θα απειληθεί από την ταχεία αύξηση της θερμοκρασίας.
Αν και η Ελλάδα έχει πολλές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική και γεωθερμική), η χώρα εξακολουθεί να βασίζεται στον άνθρακα. Όχι μόνο το ήμισυ της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εξαρτάται από 16 πεπαλαιωμένους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη, αλλά η Ελλάδα σχεδιάζει επίσης να επεκτείνει τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Τα προβλεπόμενα 1.100 MW ενέργειας θα κοστίζουν περίπου 2.4 δισεκατομμύρια ευρώ και θα εκπέμπουν περίπου 7 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως.
Συνοπτικά, με τι τρόπους και νέες τεχνολογίες προσπαθούν οι μεγάλες βιομηχανικές χώρες του Πλανήτη το 2050 ή 2060 να εξαρτάται η ενέργειά τους λιγότερο από το 90% από Υδρογονάνθρακες:
- Συνεχής αύξηση του ποσοστού των εναλλακτικών μορφών ενέργειας(ηλιακή, αιολική και γεωθερμική) και «κλείσιμο» των εργοστασίων ενέργειας με Υδρογονάνθρακες
- Αυτοκίνητο, που θα κινείτε με ηλεκτρισμό
- Μεταφορά ενέργειας από την Σαχάρα μέσω ηλιακού θερμοηλεκτρικού σταθμού με μονοήμερη αποθήκευση, 7000-7500 ώρες ηλίου τον χρόνο, που ισοδυναμεί με την ενεργεία ενός πυρηνικού εργοστασίου
- Μεταφορά ενέργειας από την Σαχάρα, μέσω ηλιακού θερμοηλεκτρικού σταθμού παραγωγής ατμού με αποθήκευση θερμότητας. Η μεταφορά γίνεται με HGÜ-αγωγούς (μεταφορά/αγωγός υψηλής τάσης συνεχούς ρεύματος),που έχουν απώλεια στα 2.600 χιλιόμετρα περίπου 12%. Υψίστη απόδοση 3GW, που αντιστοιχούν σε 30 εργοστάσια ενέργειας ανά 100 MW. Τέτοιες πολύ μικρές μονάδες υπάρχουν ήδη στην νότιο Ισπανία και στο Μαρόκο.
Για παράδειγμα: σήμερα μεταφέρουμε από χιλιάδες χιλιόμετρα αέριο από τη Ρωσία και πετρέλαιο από το Κατάρ για να παράγουμε ενέργεια!
- Μετατροπή του διοξειδίου του άνθρακος (από τον αέρα), με χημικές μεθόδους και πίεση σε στερεά μορφή και αποθήκευσή του στο έδαφος
- Απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακος από τον αέρα και με πίεση αποθήκευσή του στο έδαφος (επικίνδυνη μέθοδος)
- Η Airbusκατασκευάζει ένα αεροπλάνο για 80-100 άτομα που θα κινείται με ηλεκτρισμό και κηροζίνη (Hybrid). Μέχρι το 2030 θα βρίσκονται στον αέρα αρκετά από αυτά.
Επίσης η Airbus κατασκευάζει ένα αεροπορικό μέσο για λιγότερους από 10 ανθρώπους, που θα κινείτε μόνο με ηλεκτρική ενέργεια, στην αρχή με πιλότο και αργότερα αυτόματα
- Γίνονται προσπάθειες να παραχθεί Βίο-κηροζίνη από φύκια (Algen) από την Airbus και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου με ενθαρρυντικάαποτελέσματα (υπάρχουν 150.000 διαφορετικά Algen).
Όλες οι Κοινωνίες των προοδευμένων χωρών της Δυτικής Ευρώπης, αλλά και Κοινωνίες της Αφρικής, της Νοτίου Αμερικής και της Νοτιανατολικής Ασίας, άλλες λίγο, άλλες πολύ ξεσηκώνονται και ζητούν λύσεις από τις κυβερνήσεις των ή παίρνουν μόνες τους μέτρα.
Στην πατρίδα μας, την Ελλάδα, που θα είναι από τις πρώτες, πού θα έχει τις άμεσες και βαριές συνέπειες, τα επόμενα 20 έως 30 χρόνια (Νησιά, Αττική, Δυτική Ελλάδα) της κλιματικής αλλαγής, πριν από τις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, όχι απλώς δεν υπάρχει καμιά σοβαρή κίνηση, αλλά ούτε και καμιά ουσιαστική πληροφόρηση!
Τα παιδιά των Γυμνασίων της Γερμανίας, Ολλανδίας, Σουηδίας και άλλων προοδευμένων Ευρωπαϊκών κρατών καταβαίνουν κάθε Παρασκευή στους δρόμους των πόλεων τους και ζητούν, ούτε λίγο ούτε πολύνα έχουν ένα μέλλον (FridaysforFuture)! Να μην καταστραφεί αυτός ο Πλανήτης και μαζί το μέλλον των παιδιών αυτών σε όλο το κόσμο!Στη Γερμανία εφέτος, στις θερινές διακοπές τους τα παιδιά των Γυμνασίων οργάνωσαν ένα Πανγερμανικό συνέδριο με 1500 αντιπροσώπους και συζήτησαν το θέμα της κλιματικής αλλαγής, δεν επέτρεψαν δε σε κανέναν πολιτικό να λάβει μέρος! Μερικές μέρες αργότερα οργανώθηκε ένα παρόμοιο συνέδριο στην Ελβετία, με περίπου 450 αντιπροσώπους από Γυμνάσια, που είχε τον χαρακτήρα μεταξύ Πανευρωπαϊκούκαι Παγκοσμίου συνεδρίου. Όλα αυτά ξεκίνησαν από μια πρωτοβουλία της σήμερα 16-χρονής GretaThunberg, «το παιδί θαύμα» από την Σουηδία, που πριν περίπου δύο χρόνια κατάλαβε, ότι η γενιά της δεν έχει κανένα μέλλον, όταν περιμένει από τους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις να πάρουν να απαιτούμενα μέτρα για να σταματήσουν την καλπάζουσα κλιματική αλλαγή!
Η δική μας Νεολαία τί κάνει, τι της διδάσκουν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές της;
Σκέψεις και προτάσεις των επιστημόνων και μερικές δικές μου παρατηρήσεις,για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα γενικά, αλλά και στη Ρόδο:
- Να διδάσκονται και να συζητιούνται άμεσα στα Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια η κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα και οι συνέπιες της
- Να αρχίσει η Ελλάδα με εντονότατους ρυθμούς την παραγωγή Ηλιακής, Αιολικής και Γεωθερμικής ενέργειας και να ελαττώσει αυτήν από Υδρογονάνθρακες
- Να εφαρμόσει η Ελλάδα το Πρωτόκολλο του Κιότο(2008-2012) και τη συμφωνία των Παρισίων, 2016. Σήμερα βρίσκεται στην Ε.Ε. η Ελλάδα μαζί με τη Πολωνία στην τελευταία θέση, όσο αφορά την εφαρμογή των παραπάνω συμφωνιών!
- Κάθε Έλληνας να φυτέψει στην διάρκεια της ζωής του, τουλάχιστον 7 δένδρα, αφού προηγουμένως αντικατασταθούν με επιτυχία, όσα δένδρα κάηκαν τα τελευταία 20 χρόνια
-Να σταματήσει άμεσα η καταστροφική «επένδυση» για το περιβάλλον και τους ανθρώπους αυτής και την επόμενης γενιάς στις Σκουριές της Χαλκιδικής
- Να αποτραπεί η εξόρυξη των Υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο
- Να σταματήσουν άμεσα όλες οι γεωτρήσεις (ειδικά στη Ρόδο)
- Να αρχίσουν άμεσα οι αφαλατώσεις, εκεί που μπορούν να γίνουν(ειδικά στη Ρόδο)
- Κάθε νέα ξενοδοχειακή μονάδα, να παίρνει οικοδομική άδεια, αφού είναιαυτάρκης σε νερό και ρεύμα (από αφαλάτωση και από εναλλακτικές μορφές ενέργειας και όχι από Υδρογονάνθρακες)
- Σιγά σιγά να αντικατασταθούν σε όλες τις υπάρχουσες ξενοδοχειακές μονάδες το νερό και η ενέργεια, με την μέθοδο της αφαλάτωσης και με εναλλακτικές μορφές ενέργειας
- Κάθε νέα, μεγάλη πολυκατοικία, που θα κτίζεται να έχει ρεύμα μόνο από εναλλακτικές μορφές ενέργειας
- Να αποσυρθούν άμεσα από τη συγκοινωνία όλα τα «ακατάλληλα» αυτοκίνητα
- Να απαγορευτούν τα ιδιωτικά αυτοκίνητα στο κέντρο και σε βασικούς δρόμους όλων των πόλεων. Οι άνθρωποι να μεταφέρονται με αυτοκίνητα/λεωφορεία των Δήμων, που να καταναλώνουν, όσο γίνεται λιγότερους υδρογονάνθρακες, δωρεάν
- Να τοποθετηθούν όργανα, που να μετρούν τη ρύπανση, διοξείδιο του άνθρακος, οξείδια του αζώτου και υδρόθειο σε κεντρικά σημεία και σε βασικούς/κομβικούς δρόμους των πόλεων.
- Ρόδος: στο κέντρο της πόλης, σε βασικούς δρόμους γύρω από αυτό, στα χωριά Κρεμαστή, Παραδείσι, Θολό και Σωρονή, αλλά και σε βασικά σημεία του δρόμου Ρόδου-Λίνδου
- Από τον βαθμό της ρύπανσης θα συμπεραίνεται στατιστικά, πόσοι άνθρωποι θα πεθάνουν εξ αιτίας αυτής της ρύπανσης σε ένα χρόνο (πνεύμονες, καρδιά, αγγεία, καρκίνος)
- Να βρεθεί λύση, ώστε να χρησιμοποιούνται όσο γίνεται λιγότερες πλαστικές σακούλες
- Νερό και άλλα ποτά να προσφέρονται μόνο σε γυάλινα μπουκάλια, τα οποία μετά από πλύσιμο και απολύμανση να ξαναχρησιμοποιούνται
- Να καθαριστούν οι παραλίες και οι ακτές σε όλη την Επικράτεια από τα πλαστικά
- Λιγότερη κατανάλωση κρέατος, περισσότερα λαχανικά, όσπρια και φρούτα
- Να ενισχυθεί η πραγματική πυρασφάλεια της Ρόδου με συγκεκριμένο σχέδιο, με περισσότερους και καλύτερα εκπαιδευμένους άνδρες.Μια πυρκαγιά στο Νησί, όπως στην Εύβοια θα είναι η αρχή του τέλους του Νησιού
Ο τουρισμός στη Ρόδο είναι, όπως λένε οι ειδικοί στην μεγάλη του πλειοψηφία πτωχός Τα επόμενα χρόνια δεν θα μπορέσει η Ρόδος να αντέξει στον ανταγωνισμό με την Τουρκία, Αίγυπτο και Τυνησία. Όπως παραδέχονται όλοι οι υπεύθυνοι του τουρισμού, δεν υπάρχει κανένα ουσιαστικό σχέδιο για τα επόμενα 10 χρόνια, ειδικά με τις υποδομές (δρόμοι, κυκλοφορικό, ηχορύπανση).
Μόνο ένας «οικολογικός» τουρισμός (κατά την ταπεινή μου γνώμη), που θα συμβαδίζει με τα μέτρα εναντίον της κλιματικής αλλαγής θα προσελκύσει τουρίστες, με πολιτισμό, μόρφωση, με ενδιαφέρον για την Αρχαιολογία και την Ιστορία μας και υποστηρικτές των μέτρων εναντίον της κλιματικής αλλαγής, οι οποίοι είναι διατεθειμένοι και έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν υψηλότερες τιμές, γι’ αυτή τη σημαντική αλλαγή. Αυτό το είδος των τουριστών δεν προσελκύονται μόνο με γυαλιστερά φυλλάδια.
Η Ρόδος μοιάζει με ένα μεγάλο πλοίο, που έχει δύο ισχυρές μηχανές, αριστερά την κλιματική αλλαγή και δεξιά τη «βαριά βιομηχανία», τον τουρισμό(μονοκαλλιέργεια). Κινείται με μεγάλη ταχύτητα, καθοδηγείται από τον αυτόματο πιλότο, που είναι προγραμματισμένος να πέσει πάνω στα βράχια. Οι επιβάτες του πλοίου, στην πολύ μεγάλη τους πλειοψηφία δεν ξέρουν που πάνε!
- 7 -
Παρ ότι εύχομαι στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τα καλύτερα, δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος!
Λυπάμαι πολύ τα παιδιά, που είναι σήμερα μικρότερα των 10 ετών, γιατί θα αντιμετωπίσουν τα επόμενα 20 έως 30 χρόνια τρομερές κλιματικές αλλαγές και καταστροφές,σε κάθε επίπεδο. Υπαίτιοι γι’ αυτό θα είναι οι γενιές των πατεράδων και των παππούδων τους, οι δικές μας γενιές δηλαδή, γιατί δεν κάναμε τίποτα για να μην υποστούν τα παιδιά και τα εγγόνια μας τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής!!!
Βιβλιογραφία:
1:Το βιβλίο του αστροφυσικού και καθηγητή του τεχνικού πανεπιστημίου Μονάχου Prof. Dr. HaraldLesch: „Wennnichtjetzt, wanndann?“ Εκδοτικός οίκος Pinguin, 2018.Το βιβλίο περιέχει πέραν των πληροφοριών, ερευνητικών αποτελεσμάτων και αναλύσεων και συνεντεύξεις με επιστήμονες και άλλες προσωπικότητες, που ασχολούνται με το αντικείμενο στη Γερμανία..
2:IPCC (IntergovernmentalPanelonClimateChange) ΤοανώτατοΌργανο για την Κλιματική Αλλαγή του Ο.Η.Ε.(Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος).
3:Global Risks Report 2017και 2018 (World Economic Forum, WEF).
4: «Η Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα», Αθηνοδρόμιο, Απρίλιος 2019, άρθρο τηςΑριστέας Κουνάνη,Υποψήφια Διδάκτορας – Ερευνήτρια Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής και Επικοινωνίας του Τμήματος Περιβάλλοντος, Πανεπιστημίου Αιγαίου.Επιμέλειαάρθρου: ΚωνσταντίνοςΟυρανός.
5:Άρθρο„Auswirkungen der globalen Erwärmung von 2°C auf Europa“,Dr. Lola Kotovaκαι April Humble, Helmholtz-Zentrum Geesthacht, Zentrum für Material- und Küstenforschung, Hamburg, ESKP.
6:Βιβλίο„Utopia for Realists“ τουΟλλανδούRutger Bregman, ΕκδόσειςBloomsbury, Λονδίνο, 2017.
7:Άρθρο„Warum gerade der Mittelmeerraum vom Klimawandel bedroht ist“ Fokus, 11/2018
8: EURACTIV.gr
*Ο dr Απόστολος Κυριατσούλης είναι Χημικός Μηχανικός
parapona-rodou
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Φυλές γονέων στο δημόσιο σχολείο
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
