2019-09-23 16:00:10
Η εξαφάνιση της άλλοτε λαλίστατης, επικοινωνιακής και εξαιρετικά επιδέξιας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Ελένης, μετά τον ντόρο των προηγούμενων ημερών, είναι ανεξήγητη – Κι αν αυτή η σιγή δεν είναι ένοχη, αν μη τι άλλο είναι ύποπτη
Η Ελένη Αντωνιάδου δεν μιλά, δεν υπερασπίζεται τον εαυτό της. Δεν απαντά πλέον στα τηλέφωνα και τα ηλεκτρονικά μηνύματα. Δεν έβγαλε μια selfie με τα πτυχία και τα βραβεία, δεν ανάρτησε, έστω, την ταυτότητα εισόδου της στα εργαστήρια της NASA. Αν έκανε κάτι τέτοιο, θα αποστόμωνε μία και καλή όσους αμφισβητούν την επιστημονική και ερευνητική της επάρκεια. Θα έβαζε στη θέση τους εκείνους που την αποκαλούν «απάτη», «fake ερευνήτρια» ή ακόμη και «Τσάκα της NASA».
Στις 17 Μαρτίου του 2018 το μεσημέρι, στην πολυθρόνα του VIP φιλοξενούμενου πήρε θέση ο Λιούις Χάμιλτον. Ο τότε «μόλις» τετράκις παγκόσμιος πρωταθλητής Formula 1 ήταν ένας από τους αστέρες που θα μιλούσαν στο Παγκόσμιο Φόρουμ για την Εκπαίδευση και την Ανάπτυξη Ικανοτήτων (Global Education and Skills Forum), το οποίο διοργανωνόταν στο Ντουμπάι
. Περίπου δύο ώρες μετά τον Χάμιλτον το μικρόφωνο πέρασε στη Σαρλίζ Θερόν, την υπερηχητική καλλονή και σούπερ σταρ του Χόλιγουντ. Προηγουμένως όμως, ανάμεσα στον πολυπρωταθλητή πιλότο της F1 και τη Νοτιοαφρικανή κάτοχο βραβείου Οσκαρ εμφανίστηκε η 30χρονη Ελληνίδα Ελένη Αντωνιάδου. Βέβαια, δεν θεωρούνταν τυχαία η Ελένη από τη Θεσσαλονίκη, με τη λεπτή σιλουέτα και το λαμπερό χαμόγελο:
«Η δεσποινίς Ελένη Αντωνιάδου, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Υγείας, μιλά για τη δύναμη της ανατρεπτικής καινοτομίας. Από τα τεχνητά ανθρώπινα όργανα έως την τρισδιάστατη εκτύπωση, ποικίλες τεχνολογικές εφαρμογές ετοιμάζονται να αποκτήσουν μεγάλη διάδοση». Ετσι σύστηναν την Ελένη Αντωνιάδου στο κοινό τους οι διοργανωτές του συγκεκριμένου συνεδρίου. Οι οποίοι, για κάποιον λόγο, παρέλειψαν να σημειώσουν ότι τον Μάρτιο του 2018 η Αντωνιάδου ήταν πρώην και όχι εν ενεργεία πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Υγείας. Η ενιαύσια θητεία της σε αυτόν τον οργανισμό με τη βαρύγδουπη ονομασία και την ομιχλώδη δραστηριότητα είχε λήξει προ διετίας.
Το διαστημικό παραμύθι που είχε φτιάξει η Ελένη Αντωνιάδου για τον εαυτό της
το εικονογραφούσε επιμελώς με δεκάδες φωτογραφίες της φορώντας ενδύματα
με το έμβλημα της NASA ή ακόμη και κανονική στολή αστροναύτη
Οπωσδήποτε, από το βιογραφικό της νεαρής Ελένης ουδέποτε έλειψαν οι τίτλοι και οι διακρίσεις. Και πάλι από τον ιστότοπο του ίδιου φόρουμ, πληροφορείται κανείς ότι «η Ελένη έχει διενεργήσει κλινικά πειράματα σε πολλές εταιρείες βιοτεχνολογίας, καθώς και σε νοσοκομεία σε ΗΠΑ και Βρετανία. Εχει εκτελέσει επίσης πειραματική έρευνα στο εργαστήριο της NASA για την εξερεύνηση του πλανήτη Αρη και το Ευρωπαϊκό Αστροναυτικό Κέντρο. Της έχει απονεμηθεί η διάκριση του Οικουμενικού Νεαρού Ηγέτη από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Το όνομά της περιλαμβάνεται στον κατάλογο “30 κάτω των 30” του αμερικανικού “Forbes”, το BBC τη συμπεριέλαβε στις 100 Ισχυρότερες Γυναίκες στον Κόσμο, στις “40 κάτω των 40” Νεαρές Ηγέτιδες της Ευρώπης, στις “50” για το Μέλλον από την αμερικανική ITF (Imec Technology Forum) και βραβεύτηκε από την Cartier Αμερικής. Εχει λάβει το Διεθνές Βραβείο Επιστήμης “Giuseppe Sciacca”. Η Ελενη Αντωνιάδου έχει ψηφιστεί Γυναίκα της Χρονιάς για το 2013 και Γυναίκα Επιστήμων για το 2017 στην Ελλάδα – μεταξύ άλλων διακρίσεων».
Ως πάγια τακτική, η Ελένη Αντωνιάδου αποδεχόταν κάθε έπαινο χωρίς να μπει στον κόπο να αποκαταστήσει τυχόν υπερβολές ή και ανακρίβειες. Αντιθέτως, στις συνεντεύξεις της φρόντιζε να περιτυλίγει τη σοφία της με έναν μανδύα άμεμπτης ηθικής. Ελεγε, λόγου χάριν, για τους επαίνους που της επιδαψίλευε το Παγκόσμιο Φόρουμ για την Εκπαίδευση και την Ανάπτυξη Ικανοτήτων: «Μόνο μια γενιά στοχαστών με ισχυρή ηθική πυξίδα θα μετεξελιχθεί σε μια γενιά ανθρώπων που εργάζονται στην πράξη για το κοινωνικό καλό».
Η NASA είναι μάλλον το μεγάλο απωθημένο της Ελένης Αντωνιάδου, ένας πόθος και ένα πάθος που είχε παιδιόθεν. Αλλο όμως η παρακολούθηση ενός θερινού προγράμματος για φοιτητές και άλλο η συνεργασία και η βράβευση από τη NASA
Πώς τους κορόιδεψε όλους
Για κάθε επίδοξο μετά Χριστόν προφήτη ο οποίος διερωτάται πώς τόσα και τόσα ΜΜΕ στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ αφέθηκαν να παραπλανηθούν από τα ψεύτικα επιτεύγματα της Ελένης Αντωνιάδου, ας διαβάσει ξανά την προηγούμενη λίστα με βραβεύσεις και διακρίσεις. Η μία μοιάζει να φέρνει την άλλη. Καθώς σωρεύονται οι τίτλοι, η αρχική υπερβολή ή ακόμη και το καθαρό ψέμα ξεθωριάζει, χάνεται. Για παράδειγμα, ένα καλοκαιρινό πρόγραμμα στη NASA γίνεται εύκολα, σχεδόν εξ αθώας παραδρομής, συνεργασία και εν τέλει βράβευση από τη NASA. Μια τεχνητή τραχεία, αντί για ιατρικό σκάνδαλο, πλασάρεται σαν ιατρικό θαύμα κ.ο.κ. Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα είναι ότι η Αντωνιάδου, στα περισσότερα από τα κατορθώματα και τις βραβεύσεις της, δεν επινόησε κάτι εκ του μη όντος.
Παραφούσκωνε κάτι που είχε όντως συμβεί. Επιβεβαιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο εμμέσως ότι το χειρότερο ψέμα είναι το αληθοφανές ψέμα. Κάπως έτσι την πάτησαν οργανώσεις πολύ πιο σοβαρές από τα πρωτοεμφανιζόμενα Βραβεία Επιχειρηματικότητας «Θαλής ο Μιλήσιος», θεσμοί που έχουν ως σημαία το κύρος τους (π.χ. Forbes). Ακόμη και το έγκριτο BBC παρασύρθηκε από όσα έλεγε ή άφηνε να εννοηθεί ότι έχει κάνει η Ελένη Αντωνιάδου. Οταν τη συμπεριέλαβε στις 100 Πιο Σημαντικές Γυναίκες του Κόσμου για το 2014, δίπλα στο όνομα και την ιδιότητά της ως επικεφαλής της οργάνωσης «Μεταμοσχεύσεις χωρίς δότη» που εκείνη έχει ιδρύσει, το BBC παρέπεμπε σε έναν από τους λογαριασμούς της Αντωνιάδου στο Twitter, με το hashtag @eleni_nasa.
Η απομυθοποίηση, η αποκαθήλωση και η προσγείωσή της απευθείας από το Διάστημα στον διασυρμό συντελέστηκαν βίαια και απότομα, ξεκινώντας κατ’ ουσίαν από έναν Ελληνα πανεπιστημιακό ο οποίος συνεργάζεται με γαλλικό πανεπιστήμιο. Ο Κώστας Μπουγιούκος έφριξε και εξερράγη στο Facebook όταν η Ελένη Αντωνιάδου βραβεύτηκε προσφάτως από την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως. Ελάχιστοι αναρωτήθηκαν «ποιος είναι ο κ. Μπουγιούκος και γιατί θα πρέπει να θεωρείται εξ ορισμού πιο αξιόπιστος από την κυρία Αντωνιάδου;». Και ακόμη λιγότεροι απόρησαν πού βρισκόταν τα προηγούμενα 4-5 χρόνια ο κ. Μπουγιούκος όταν η Αντωνιάδου μάζευε όλο και πιο ηχηρές διακρίσεις. Γιατί δεν την ξεσκέπαζε όπως έκανε στις 15 Σεπτεμβρίου, καταρρίπτοντας τον έναν μύθο μετά τον άλλον γύρω από το άτομό της; Τον έπνιξε το δίκιο ή η ηθική του ακεραιότητα ερεθίστηκε από την ανάμειξη της υπουργού Παιδείας; Η οποία όμως απλώς επέδωσε το έπαθλο στην Αντωνιάδου χωρίς να έχει συμμετοχή στην επιλογή της αυτή καθαυτή.
Η βράβευσή της από την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως. H Αντωνιάδου κατάφερε να κοροϊδέψει τους πάντες. Από το ελληνικό υπουργείο Παιδείας μέχρι το BBC
Το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι ισχυρισμοί του κ. Μπουγιούκου είναι υπερβολικά αληθοφανείς και εμπεριστατωμένοι ώστε να αγνοηθούν. Ωστόσο, μέχρι πριν από λίγο καιρό αυτό πίστευαν άπαντες και για το υποτιθέμενο πρωτοποριακό έργο της Ελένης Αντωνιάδου στους τομείς της Αναγεννητικής Ιατρικής, της Βιοαστροναυτικής κ.λπ. Οπως και να ’χει, πάντως, από την έκρηξη αγανάκτησης ενός πανεπιστημιακού σε κάποιο από τα λιγότερο γνωστά παρισινά ΑΕΙ, το ζήτημα της «fake Barbie» που κάποτε έκανε περήφανους τους Ελληνες για τα τέκνα της πατρίδας τα οποία διαπρέπουν στο εξωτερικό έφτασε να απασχολεί μέχρι και τον βρετανικό Τύπο. Η εφημερίδα «Telegraph» επικαλέστηκε μαρτυρία ανώνυμου στελέχους της NASA, το οποίο απέκλεισε την πιθανότητα η Ελένη Αντωνιάδου να εργάζεται για τον αμερικανικό διαστημικό οργανισμό. Ακόμη και η Mattel, η πολυεθνική εταιρεία παιχνιδιών η οποία έφτιαξε μια Barbie με τη μορφή της Αντωνιάδου ώστε να προσφέρει ανώτερα πνευματικά πρότυπα στα κορίτσια όλου του κόσμου μέσω της αγαπημένης κούκλας, αρνήθηκε να τοποθετηθεί επί του θέματος.
Η NASA και η αλήθεια
Το διαστημικό παραμύθι που είχε φτιάξει η Αντωνιάδου για τον εαυτό της το εικονογραφούσε επιμελώς με δεκάδες φωτογραφίες της φορώντας ενδύματα με το έμβλημα της NASA ή ακόμη και κανονική στολή αστροναύτη. Ωστόσο, με κάθε αναφορά που έκανε στην εργασία και τον ρόλο της ως ερευνήτριας για λογαριασμό του διαστημικού οργανισμού των ΗΠΑ, συναινώντας σε προσαγορεύσεις του τύπου «η Ελληνίδα καλλονή που εκπαιδεύει αστροναύτες» κ.λπ., ρίσκαρε όλο και περισσότερο να βρεθεί εκτεθειμένη. Στην πραγματικότητα η Αντωνιάδου φαίνεται πως είχε εργαστεί για μια ορισμένη περίοδο στο Ευρωπαϊκό Αστροναυτικό Κέντρο, στην Κολονία, το οποίο, βέβαια, δεν υπάγεται στη NASA, αλλά στην ESA, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Υπάρχουν αναμνηστικές φωτογραφίες από τον Φεβρουάριο του 2014, όπου ποζάρει δίπλα στην ομάδα η οποία ήταν υπεύθυνη για την επιχείρηση «SpaceTex». Πρόκειται για μια σειρά πειραμάτων που αφορούν στην εξέλιξη των υλικών από τα οποία κατασκευάζονται στολές και λοιπά ενδύματα για τους αστροναύτες.
Αν λοιπόν η Αντωνιάδου «εκπαίδευσε» τον Γερμανό αστροναύτη Αλεξάντερ Γκερστ, αυτό έγινε στο πλαίσιο του πειράματος «SpaceTex», στο οποίο η ίδια ήταν απλώς μια συνεργάτις. Ομως, μια περιστασιακή συνεργασία με την ESA επ’ ουδενί μεταμορφώνει έναν «υπεργολάβο», όπως ήταν στην προκειμένη περίπτωση η ομάδα SpaceTex, σε ερευνητή της NASA. Χρειάζεται αρκετή φαντασία για να διασχίσεις τη γέφυρα ανάμεσα στον ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό οργανισμό Διαστήματος, όσο στενά και αν συνεργάζονται οι δύο υπηρεσίες για τις διαστημικές αποστολές. Το κακό για την Ελένη είναι πως δεν άφηνε απλώς να πλανάται το ψέμα ότι εργάζεται στη NASA. Το συντηρούσε και το διόγκωνε με δηλώσεις όπως αυτές που έκανε στην Ελλη Στάη, όταν φιλοξενήθηκε πριν από μερικούς μήνες στο δελτίο ειδήσεων του OPEN. «Κάνω έρευνα στη Βιοαστροναυτική, σε διάφορες διαστημικές υπηρεσίες και τη NASA», είχε πει τότε η Ελένη Αντωνιάδου. Και είχε τονίσει επίσης: «Εφυγα στο εξωτερικό γιατί είχα ανάγκη να εξελιχθώ εκπαιδευτικά, να πάω σε εξειδικευμένα πανεπιστήμια ή σε ινστιτούτα όπως η NASA, η οποία μου παρέχει και τα εργαστήρια και τις υποδομές αλλά και τα οικονομικά κίνητρα να εξελίξω την έρευνά μου εκεί».
Με τον Γερμανό αστροναύτη Αλεξάντερ Γκερστ. Δεν τον εκπαίδευσε, απλώς τον συνάντησε
στο πλαίσιο του πειράματος «SpaceTex»,
στο οποίο η ίδια ήταν απλή συνεργάτις
Διαστημικά όνειρα
Η NASA είναι μάλλον το μεγάλο απωθημένο της Ελένης Αντωνιάδου, ένας πόθος και ένα πάθος που είχε παιδιόθεν. Το 2012, όταν επελέγη μεταξύ χιλιάδων άλλων αιτούντων να παρακολουθήσει τη λεγόμενη Ακαδημία της NASA, ένα θερινό πρόγραμμα εξοικείωσης φοιτητών από ολόκληρη την υφήλιο με τον κόσμο της διαστημικής επιστήμης και τεχνολογίας, η Ελένη άρχισε να ζει το όνειρό της. Και μάλιστα από μέσα. Το βιογραφικό της, εξακολουθεί να βρίσκεται αναρτημένο στον σχετικό διαδικτυακό κόμβο της NASA, όπου και πιστοποιείται ότι η Αντωνιάδου συμμετείχε σε ορισμένα πειράματα Βιο-μηχανικής. Οπως το έχει αποδώσει η ίδια στο βιογραφικό της «έλαβα μέρος στη μελέτη των επιπτώσεων της ραδιενέργειας και της βαρύτητας στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Οι έρευνες έγιναν στο Ερευνητικό Εργαστήριο για τον πλανήτη Αρη». Είναι όμως έως και συγκινητική η εξομολόγησή της ότι «η οικογένεια και οι φίλοι μου με θυμούνται ακόμη να ικετεύω τους γονείς μου να μου αγοράζουν κατεψυγμένη ξηρά τροφή για αστροναύτες. Να φοράω μπλουζάκια με το λογότυπο της NASA και να διαβάζω βιβλία για το Διάστημα ήδη από το Δημοτικό. Οπότε, δεν ήταν παράξενο που στα 22 μου χρόνια είχα κιόλας αποκτήσει άδεια κυβερνήτη αεροσκάφους και πιστοποίηση για ελεύθερες πτώσεις. Τώρα νιώθω πως ήρθε επιτέλους η ώρα να ζήσω κι εγώ το όνειρό μου».
Κι όμως, η Ελένη Αντωνιάδου έχει να επιδείξει αξιόλογες σπουδές, πτυχία, μεταπτυχιακά και εργαστηριακή πείρα. Αυτό, όμως, που είναι γνωστό είναι οι υπερβολές και τα ψέματα που καλλιέργησε ή άφησε να διαδίδονται για την ίδια
Το ψέμα για την τραχεία
Στα όνειρά της η Ελένη Αντωνιάδου μπορεί να βλέπει τον εαυτό της ως διακεκριμένη ερευνήτρια της NASA, μπορεί ακόμη να οραματίζεται ότι αντί να «εκπαιδεύει αστροναύτες» εκπαιδεύεται η ίδια για κάποια επόμενη διαστημική αποστολή. Ο πόθος αυτός είναι διακαής και, ως ένα μέτρο, ευσεβής. Τόσο ώστε να έπειθε κάποιον να της συγχωρήσει τα μυθεύματα που επέτρεψε να κυκλοφορούν και να πολλαπλασιάζονται γύρω από την επιστημονική της υπόσταση. Φυσικά, η τρόπον τινά πλαστογράφηση των στοιχείων ταυτότητας, έστω και της επαγγελματικής, συνιστά βαρύ ηθικό παράπτωμα εφόσον προϋποθέτει δόλο. Το κίνητρο της Ελένης πίσω από την υπερβολή και τη μυθοπλασία μπορεί να είναι αθώο, δεν αποκλείεται όμως και το αντίθετο: το αράδιασμα επιτευγμάτων επηρεάζει την κρίση επιτροπών σε ιδρύματα που χορηγούν υποτροφίες, χρηματικά έπαθλα για νέους ερευνητές κ.λπ. Η «ψεύτρα Barbie» -αν αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι είναι τέτοια- ενδέχεται να κέρδισε κάποια θέση εργασίας εις βάρος άλλου επιστήμονα ο οποίος δεν ακολούθησε την οδό της ψεύτικης υπερδιόγκωσης των προσόντων του. Στην περίπτωση αυτή η ματαιοδοξία της παύει να είναι αβλαβής.
Ούτως ή άλλως, είναι κατακριτέα και ηθικώς έκθετη διότι εκ συστήματος βολεύεται στην αποσπασματική αλήθεια, στην απόκρυψη των πιο σκοτεινών όψεων της επιστημονικής της εργασίας. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υπόθεση της τεχνητής τραχείας. Τον Μάρτιο του 2014, όταν η φήμη της εκτοξευόταν και συνέλεγε διθυράμβους διεθνώς αλλά και από την Ελλάδα, η Ελένη Αντωνιάδου είχε περιγράψει με λεπτομέρειες στην Τατιάνα Στεφανίδου τις -ούτε λίγο ούτε πολύ- θαυματουργές της ικανότητες: «Πήραμε κύτταρα από τον μυελό των οστών, τα καλλιεργήσαμε στο εργαστήριο και δημιουργήσαμε τη ραχοκοκαλιά του οργάνου ώστε να μπορέσουμε να προσομοιώσουμε τις βιολογικές, τις φυσικομηχανικές ιδιότητες αλλά και το σχήμα, τη γεωμετρία της τραχείας. Επρεπε να προσαρμόσουμε τη βιοσυμβατότητα, δηλαδή να μην υπάρχει πρόβλημα απόρριψης του οργάνου από τον οργανισμό του ασθενούς. Φυσικά χρησιμοποιούμε διάφορες τεχνικές, όπως η τρισδιάστατη εκτύπωση, ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε το ακριβές αντίγραφο του οργάνου, το οποίο πρέπει να μεταμοσχευθεί. Αυτή ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία για μένα, γιατί είναι άλλο να εργάζεσαι σε ένα εργαστήριο και να πασχίζεις να έχεις καθημερινά θετικά αποτελέσματα και άλλο να συμμετέχεις σε κάτι που είναι θεραπεία, που μεταφράζεται σε μια κλινική αξία. Ο συγκεκριμένος ασθενής είχε μόνο δύο εβδομάδες ζωής, καθώς είχε ήδη κάνει όλες τις χημειοθεραπείες που επιτρέπονται στην Ευρώπη για την πάθησή του.
Επασχε από καρκίνο της τραχείας και δεν είχε καμία ελπίδα. Και γι’ αυτό δόθηκε, ως εξαίρεση, η δυνατότητα να εφαρμοστεί η δική μας πειραματική μελέτη. Γιατί, όπως γνωρίζετε, οι πειραματικές μελέτες δυστυχώς παίρνουν πάρα πολύ χρόνο για να γίνουν τελικά θεραπεία, μπορεί και 20 χρόνια. Επομένως ο συγκεκριμένος ασθενής ήταν και λίγο τυχερός. Γνωριζόμασταν με τους θεράποντες ιατρούς του. Εμείς, μια συμφοιτήτριά μου κι εγώ, είχε τύχει να παρουσιάσουμε τη συγκεκριμένη τεχνητή τραχεία σε έναν διαγωνισμό για τη μεταφορά των επιστημονικών μελετών στην κλινική πράξη. Κερδίσαμε το πρώτο βραβείο και έτσι μας δόθηκε δημοσιότητα στην Αγγλία.
Η δουλειά μας έφτασε στ’ αυτιά του ασθενούς, ο οποίος είχε τη γενναιότητα να πει “ναι” και πιστεύω ότι δεν το έχει μετανιώσει». Η αλήθεια είναι ότι ο ασθενής, ακόμη κι αν είχε μετανοήσει που συγκατατέθηκε να γίνει πειραματόζωο για την τοποθέτηση μιας τεχνητής τραχείας, δεν θα μπορούσε να διαμαρτυρηθεί πια. Οταν η Ελένη Αντωνιάδου έδινε συνέντευξη για την επαναστατική καινοτομία που έσωσε μια ζωή, ο ασθενής στον οποίο αναφερόταν είχε ήδη πεθάνει. Η τεχνητή τραχεία αποκολλήθηκε μέσα στον οργανισμό του δυόμισι χρόνια αφότου είχε υποβληθεί στην εξαιρετικά παρακινδυνευμένη και δεοντολογικώς απαράδεκτη αντικατάσταση του φυσικού του οργάνου από ένα κατασκευασμένο ομοίωμα. Εστω όμως ότι αυτή η λεπτομέρεια της είχε διαφύγει ή την παρέκαμψε για να μην καταστρέψει το δοξαστικό κλίμα της εκπομπής. Η επέμβαση έγινε το 2011 και έκτοτε αναφέρεται στην επιστημονική κοινότητα ως μείζον σκάνδαλο, λόγω της κατάφωρης παραβίασης της ιατρικής δεοντολογίας. Ακόμη όμως και αν ο ασθενής με τη μεταμοσχευμένη τεχνητή τραχεία έχαιρε άκρας υγείας, η Αντωνιάδου θα όφειλε να διευκρινίσει ότι εκείνη είχε απλώς συμμετάσχει στο εγχείρημα και επ’ ουδενί δικαιούται να διεκδικεί κατ’ αποκλειστικότητα τις δάφνες μιας επανάστασης στις μεταμοσχεύσεις. Πολλώ δε μάλλον όταν αυτή η επανάσταση αποδείχθηκε παταγωδώς αποτυχημένη.
Κι όμως, είναι επιστήμων
Αντίθετα με τον Αραβα πρίγκιπα που ενδιαφερόταν για τον Παναθηναϊκό και τον οποίο εκπροσωπούσε ο Βλάσης Τσάκας, σε πλήρη αντιδιαστολή με τον ήρωα που ενσάρκωσε ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο στην ταινία «Πιάσε με αν μπορείς», η Ελένη Αντωνιάδου δεν υπήρξε και μάλλον δεν θα μπορούσε να υπάρξει μια σκέτη, καθ’ ολοκληρίαν απάτη. Δεν είναι μια επιστημονική εκδοχή των περιβόητων Milli Vanilli, ενός ποπ χορευτικού ντουέτου που έκανε θραύση πριν από 30 χρόνια και έφτασε ως τη βράβευση με Grammy. Στο απόγειο της δόξας τους, όμως, αποκαλύφθηκε ότι οι Milli Vanilli ήταν μονίμως ντουμπλαρισμένοι και κανένα από τα σουξέ τους δεν ηχογραφήθηκε με τις δικές τους φωνές. Οι θαυμαστές τους, μαζί με την οργάνωση των βραβείων Grammy, ένιωσαν αισχρά προδομένοι. Η οργή και η καταφρόνια μεταμόρφωσαν εν μια νυκτί τα είδωλα σε κατάπτυστους απατεώνες. Το κοινό τούς λίντσαρε σε τέτοιον βαθμό που ο ένας από τους δύο ψευτοσταρ αυτοκτόνησε με υπερβολική δόση ναρκωτικών.
Κατ’ αναλογίαν, η Αντωνιάδου δεν παριστάνει ότι τραγουδά κουνώντας απλώς τα χείλη της σε συντονισμό με ένα ηχογραφημένο playback. Η ίδια έχει να επιδείξει αξιόλογες σπουδές, πτυχία, μεταπτυχιακά και εργαστηριακή εμπειρία. Ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκε, το 1988, αρχικά φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας, στο Τμήμα Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική. Το 2009 έφυγε για μεταπτυχιακά στη Βρετανία. Εγγράφηκε στο University College London (UCL) όπου ασχολήθηκε με τις εφαρμογές της Νανοτεχνολογίας στην Αναγεννητική Ιατρική. Συμμετείχε στην πειραματική δημιουργία νεύρων από ιστούς που προορίζονταν για μεταμόσχευση σε ασθενείς με βαριές παθήσεις στο νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο. Το μάστερ της αφορούσε μια πολυσύνθετη διαδικασία παραγωγής νανο-αγωγών για βιοϊατρική χρήση.
Η περιστασιακή συνεργασία της με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος επ’ ουδενί τη μεταμορφώνει σε ερευνήτρια της NASA. Χρειάζεται αρκετή φαντασία για να διασχίσεις τη γέφυρα ανάμεσα στον ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό διαστημικό οργανισμό, όσο στενά κι αν συνεργάζονται οι δύο υπηρεσίες για τις διαστημικές αποστολές
Στο πλαίσιο της εργασίας της, η Αντωνιάδου συνεργάστηκε με το νοσοκομείο Royal Free του Λονδίνου, την Ιατρική του UCL, το Imperial College και το Κέντρο Νανοτεχνολογίας της βρετανικής πρωτεύουσας. Παράλληλα με το μεταπτυχιακό της, ασχολήθηκε με τη δημιουργία της αμφιλεγόμενης τεχνητής τραχείας, από κοινού με τη συμφοιτήτριά της στο UCL Κλερ Κρόουλι. Το όργανο που κατασκεύασαν οι δυο τους, υπό την επίβλεψη ενός καθηγητή Ιατρικής, υποτίθεται πως προσομοίωνε σε ποσοστό 95% τη συμπεριφορά του φυσικού οργάνου. Γι’ αυτό και προτάθηκε προς άμεση μεταμόσχευση σε έναν 36χρονο άντρα από την Ερυθραία, ο οποίος έπασχε ήδη από καρκίνο τελικού σταδίου. Ακολούθως η Ελένη Αντωνιάδου άρχισε την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, με αντικείμενο τη Βιομηχανική. Για τη μετοικεσία από τη Βρετανία στις ΗΠΑ κατάφερε να κερδίσει επτά διαφορετικές υποτροφίες. Στο Ιλινόις επικέντρωσε το ερευνητικό της ενδιαφέρον στα πειράματα με παραγωγή τεχνητού δέρματος και πάλι υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός εγνωσμένης αξίας καθηγητή. Κάπου ανάμεσα στις ανώτερες σπουδές της, προσπάθησε να διερευνήσει τις πιθανότητες ένταξής της στο προσωπικό της NASA, ενώ δραστηριοποιήθηκε και ως ακτιβίστρια κατά του εμπορίου ανθρώπινων οργάνων, συμμετέχοντας σε διάφορες αποστολές ανά τον κόσμο.
Οι επιλογές της μαρτυρούν γενικώς ένα άτομο ανήσυχο, φιλόδοξο, με λαιμαργία για τη γνώση και την προβολή. Προτίμησε την πολυπραγμοσύνη από την αφοσίωση σε ένα εξειδικευμένο αντικείμενο, μια στρατηγική απόφαση η οποία την απομάκρυνε από την υποστήριξη του διδακτορικού. Και χωρίς διδακτορικό τίτλο, όλο το οικοδόμημα που έφτιαξε ως «ερευνήτρια», τυπικά και ουσιαστικά για τα πανεπιστημιακά ειωθότα, είναι ευάλωτο σε κάθε εμπεριστατωμένη κριτική. Εντούτοις, το πιο απωθητικό και λυπηρό στοιχείο στην περίπτωση της Ελένης Αντωνιάδου είναι, βάσει όσων είναι γνωστά για εκείνη μέχρι στιγμής, οι υπερβολές και τα ψέματα που καλλιέργησε ή άφησε να διαδίδονται για εκείνη. Κι αν αυτό που σήμερα βιώνει, τη χλεύη και την περιφρόνηση του κόσμου, δεν της αξίζει εντελώς, σίγουρα είναι κάτι σαν την αναπόδραστη νέμεση στην ύβρη της.
parapona-rodou
Η Ελένη Αντωνιάδου δεν μιλά, δεν υπερασπίζεται τον εαυτό της. Δεν απαντά πλέον στα τηλέφωνα και τα ηλεκτρονικά μηνύματα. Δεν έβγαλε μια selfie με τα πτυχία και τα βραβεία, δεν ανάρτησε, έστω, την ταυτότητα εισόδου της στα εργαστήρια της NASA. Αν έκανε κάτι τέτοιο, θα αποστόμωνε μία και καλή όσους αμφισβητούν την επιστημονική και ερευνητική της επάρκεια. Θα έβαζε στη θέση τους εκείνους που την αποκαλούν «απάτη», «fake ερευνήτρια» ή ακόμη και «Τσάκα της NASA».
Στις 17 Μαρτίου του 2018 το μεσημέρι, στην πολυθρόνα του VIP φιλοξενούμενου πήρε θέση ο Λιούις Χάμιλτον. Ο τότε «μόλις» τετράκις παγκόσμιος πρωταθλητής Formula 1 ήταν ένας από τους αστέρες που θα μιλούσαν στο Παγκόσμιο Φόρουμ για την Εκπαίδευση και την Ανάπτυξη Ικανοτήτων (Global Education and Skills Forum), το οποίο διοργανωνόταν στο Ντουμπάι
«Η δεσποινίς Ελένη Αντωνιάδου, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Υγείας, μιλά για τη δύναμη της ανατρεπτικής καινοτομίας. Από τα τεχνητά ανθρώπινα όργανα έως την τρισδιάστατη εκτύπωση, ποικίλες τεχνολογικές εφαρμογές ετοιμάζονται να αποκτήσουν μεγάλη διάδοση». Ετσι σύστηναν την Ελένη Αντωνιάδου στο κοινό τους οι διοργανωτές του συγκεκριμένου συνεδρίου. Οι οποίοι, για κάποιον λόγο, παρέλειψαν να σημειώσουν ότι τον Μάρτιο του 2018 η Αντωνιάδου ήταν πρώην και όχι εν ενεργεία πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Υγείας. Η ενιαύσια θητεία της σε αυτόν τον οργανισμό με τη βαρύγδουπη ονομασία και την ομιχλώδη δραστηριότητα είχε λήξει προ διετίας.
Το διαστημικό παραμύθι που είχε φτιάξει η Ελένη Αντωνιάδου για τον εαυτό της
το εικονογραφούσε επιμελώς με δεκάδες φωτογραφίες της φορώντας ενδύματα
με το έμβλημα της NASA ή ακόμη και κανονική στολή αστροναύτη
Οπωσδήποτε, από το βιογραφικό της νεαρής Ελένης ουδέποτε έλειψαν οι τίτλοι και οι διακρίσεις. Και πάλι από τον ιστότοπο του ίδιου φόρουμ, πληροφορείται κανείς ότι «η Ελένη έχει διενεργήσει κλινικά πειράματα σε πολλές εταιρείες βιοτεχνολογίας, καθώς και σε νοσοκομεία σε ΗΠΑ και Βρετανία. Εχει εκτελέσει επίσης πειραματική έρευνα στο εργαστήριο της NASA για την εξερεύνηση του πλανήτη Αρη και το Ευρωπαϊκό Αστροναυτικό Κέντρο. Της έχει απονεμηθεί η διάκριση του Οικουμενικού Νεαρού Ηγέτη από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Το όνομά της περιλαμβάνεται στον κατάλογο “30 κάτω των 30” του αμερικανικού “Forbes”, το BBC τη συμπεριέλαβε στις 100 Ισχυρότερες Γυναίκες στον Κόσμο, στις “40 κάτω των 40” Νεαρές Ηγέτιδες της Ευρώπης, στις “50” για το Μέλλον από την αμερικανική ITF (Imec Technology Forum) και βραβεύτηκε από την Cartier Αμερικής. Εχει λάβει το Διεθνές Βραβείο Επιστήμης “Giuseppe Sciacca”. Η Ελενη Αντωνιάδου έχει ψηφιστεί Γυναίκα της Χρονιάς για το 2013 και Γυναίκα Επιστήμων για το 2017 στην Ελλάδα – μεταξύ άλλων διακρίσεων».
Ως πάγια τακτική, η Ελένη Αντωνιάδου αποδεχόταν κάθε έπαινο χωρίς να μπει στον κόπο να αποκαταστήσει τυχόν υπερβολές ή και ανακρίβειες. Αντιθέτως, στις συνεντεύξεις της φρόντιζε να περιτυλίγει τη σοφία της με έναν μανδύα άμεμπτης ηθικής. Ελεγε, λόγου χάριν, για τους επαίνους που της επιδαψίλευε το Παγκόσμιο Φόρουμ για την Εκπαίδευση και την Ανάπτυξη Ικανοτήτων: «Μόνο μια γενιά στοχαστών με ισχυρή ηθική πυξίδα θα μετεξελιχθεί σε μια γενιά ανθρώπων που εργάζονται στην πράξη για το κοινωνικό καλό».
Η NASA είναι μάλλον το μεγάλο απωθημένο της Ελένης Αντωνιάδου, ένας πόθος και ένα πάθος που είχε παιδιόθεν. Αλλο όμως η παρακολούθηση ενός θερινού προγράμματος για φοιτητές και άλλο η συνεργασία και η βράβευση από τη NASA
Πώς τους κορόιδεψε όλους
Για κάθε επίδοξο μετά Χριστόν προφήτη ο οποίος διερωτάται πώς τόσα και τόσα ΜΜΕ στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ αφέθηκαν να παραπλανηθούν από τα ψεύτικα επιτεύγματα της Ελένης Αντωνιάδου, ας διαβάσει ξανά την προηγούμενη λίστα με βραβεύσεις και διακρίσεις. Η μία μοιάζει να φέρνει την άλλη. Καθώς σωρεύονται οι τίτλοι, η αρχική υπερβολή ή ακόμη και το καθαρό ψέμα ξεθωριάζει, χάνεται. Για παράδειγμα, ένα καλοκαιρινό πρόγραμμα στη NASA γίνεται εύκολα, σχεδόν εξ αθώας παραδρομής, συνεργασία και εν τέλει βράβευση από τη NASA. Μια τεχνητή τραχεία, αντί για ιατρικό σκάνδαλο, πλασάρεται σαν ιατρικό θαύμα κ.ο.κ. Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα είναι ότι η Αντωνιάδου, στα περισσότερα από τα κατορθώματα και τις βραβεύσεις της, δεν επινόησε κάτι εκ του μη όντος.
Παραφούσκωνε κάτι που είχε όντως συμβεί. Επιβεβαιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο εμμέσως ότι το χειρότερο ψέμα είναι το αληθοφανές ψέμα. Κάπως έτσι την πάτησαν οργανώσεις πολύ πιο σοβαρές από τα πρωτοεμφανιζόμενα Βραβεία Επιχειρηματικότητας «Θαλής ο Μιλήσιος», θεσμοί που έχουν ως σημαία το κύρος τους (π.χ. Forbes). Ακόμη και το έγκριτο BBC παρασύρθηκε από όσα έλεγε ή άφηνε να εννοηθεί ότι έχει κάνει η Ελένη Αντωνιάδου. Οταν τη συμπεριέλαβε στις 100 Πιο Σημαντικές Γυναίκες του Κόσμου για το 2014, δίπλα στο όνομα και την ιδιότητά της ως επικεφαλής της οργάνωσης «Μεταμοσχεύσεις χωρίς δότη» που εκείνη έχει ιδρύσει, το BBC παρέπεμπε σε έναν από τους λογαριασμούς της Αντωνιάδου στο Twitter, με το hashtag @eleni_nasa.
Η απομυθοποίηση, η αποκαθήλωση και η προσγείωσή της απευθείας από το Διάστημα στον διασυρμό συντελέστηκαν βίαια και απότομα, ξεκινώντας κατ’ ουσίαν από έναν Ελληνα πανεπιστημιακό ο οποίος συνεργάζεται με γαλλικό πανεπιστήμιο. Ο Κώστας Μπουγιούκος έφριξε και εξερράγη στο Facebook όταν η Ελένη Αντωνιάδου βραβεύτηκε προσφάτως από την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως. Ελάχιστοι αναρωτήθηκαν «ποιος είναι ο κ. Μπουγιούκος και γιατί θα πρέπει να θεωρείται εξ ορισμού πιο αξιόπιστος από την κυρία Αντωνιάδου;». Και ακόμη λιγότεροι απόρησαν πού βρισκόταν τα προηγούμενα 4-5 χρόνια ο κ. Μπουγιούκος όταν η Αντωνιάδου μάζευε όλο και πιο ηχηρές διακρίσεις. Γιατί δεν την ξεσκέπαζε όπως έκανε στις 15 Σεπτεμβρίου, καταρρίπτοντας τον έναν μύθο μετά τον άλλον γύρω από το άτομό της; Τον έπνιξε το δίκιο ή η ηθική του ακεραιότητα ερεθίστηκε από την ανάμειξη της υπουργού Παιδείας; Η οποία όμως απλώς επέδωσε το έπαθλο στην Αντωνιάδου χωρίς να έχει συμμετοχή στην επιλογή της αυτή καθαυτή.
Η βράβευσή της από την υπουργό Παιδείας Νίκη Κεραμέως. H Αντωνιάδου κατάφερε να κοροϊδέψει τους πάντες. Από το ελληνικό υπουργείο Παιδείας μέχρι το BBC
Το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι ισχυρισμοί του κ. Μπουγιούκου είναι υπερβολικά αληθοφανείς και εμπεριστατωμένοι ώστε να αγνοηθούν. Ωστόσο, μέχρι πριν από λίγο καιρό αυτό πίστευαν άπαντες και για το υποτιθέμενο πρωτοποριακό έργο της Ελένης Αντωνιάδου στους τομείς της Αναγεννητικής Ιατρικής, της Βιοαστροναυτικής κ.λπ. Οπως και να ’χει, πάντως, από την έκρηξη αγανάκτησης ενός πανεπιστημιακού σε κάποιο από τα λιγότερο γνωστά παρισινά ΑΕΙ, το ζήτημα της «fake Barbie» που κάποτε έκανε περήφανους τους Ελληνες για τα τέκνα της πατρίδας τα οποία διαπρέπουν στο εξωτερικό έφτασε να απασχολεί μέχρι και τον βρετανικό Τύπο. Η εφημερίδα «Telegraph» επικαλέστηκε μαρτυρία ανώνυμου στελέχους της NASA, το οποίο απέκλεισε την πιθανότητα η Ελένη Αντωνιάδου να εργάζεται για τον αμερικανικό διαστημικό οργανισμό. Ακόμη και η Mattel, η πολυεθνική εταιρεία παιχνιδιών η οποία έφτιαξε μια Barbie με τη μορφή της Αντωνιάδου ώστε να προσφέρει ανώτερα πνευματικά πρότυπα στα κορίτσια όλου του κόσμου μέσω της αγαπημένης κούκλας, αρνήθηκε να τοποθετηθεί επί του θέματος.
Η NASA και η αλήθεια
Το διαστημικό παραμύθι που είχε φτιάξει η Αντωνιάδου για τον εαυτό της το εικονογραφούσε επιμελώς με δεκάδες φωτογραφίες της φορώντας ενδύματα με το έμβλημα της NASA ή ακόμη και κανονική στολή αστροναύτη. Ωστόσο, με κάθε αναφορά που έκανε στην εργασία και τον ρόλο της ως ερευνήτριας για λογαριασμό του διαστημικού οργανισμού των ΗΠΑ, συναινώντας σε προσαγορεύσεις του τύπου «η Ελληνίδα καλλονή που εκπαιδεύει αστροναύτες» κ.λπ., ρίσκαρε όλο και περισσότερο να βρεθεί εκτεθειμένη. Στην πραγματικότητα η Αντωνιάδου φαίνεται πως είχε εργαστεί για μια ορισμένη περίοδο στο Ευρωπαϊκό Αστροναυτικό Κέντρο, στην Κολονία, το οποίο, βέβαια, δεν υπάγεται στη NASA, αλλά στην ESA, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Υπάρχουν αναμνηστικές φωτογραφίες από τον Φεβρουάριο του 2014, όπου ποζάρει δίπλα στην ομάδα η οποία ήταν υπεύθυνη για την επιχείρηση «SpaceTex». Πρόκειται για μια σειρά πειραμάτων που αφορούν στην εξέλιξη των υλικών από τα οποία κατασκευάζονται στολές και λοιπά ενδύματα για τους αστροναύτες.
Αν λοιπόν η Αντωνιάδου «εκπαίδευσε» τον Γερμανό αστροναύτη Αλεξάντερ Γκερστ, αυτό έγινε στο πλαίσιο του πειράματος «SpaceTex», στο οποίο η ίδια ήταν απλώς μια συνεργάτις. Ομως, μια περιστασιακή συνεργασία με την ESA επ’ ουδενί μεταμορφώνει έναν «υπεργολάβο», όπως ήταν στην προκειμένη περίπτωση η ομάδα SpaceTex, σε ερευνητή της NASA. Χρειάζεται αρκετή φαντασία για να διασχίσεις τη γέφυρα ανάμεσα στον ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό οργανισμό Διαστήματος, όσο στενά και αν συνεργάζονται οι δύο υπηρεσίες για τις διαστημικές αποστολές. Το κακό για την Ελένη είναι πως δεν άφηνε απλώς να πλανάται το ψέμα ότι εργάζεται στη NASA. Το συντηρούσε και το διόγκωνε με δηλώσεις όπως αυτές που έκανε στην Ελλη Στάη, όταν φιλοξενήθηκε πριν από μερικούς μήνες στο δελτίο ειδήσεων του OPEN. «Κάνω έρευνα στη Βιοαστροναυτική, σε διάφορες διαστημικές υπηρεσίες και τη NASA», είχε πει τότε η Ελένη Αντωνιάδου. Και είχε τονίσει επίσης: «Εφυγα στο εξωτερικό γιατί είχα ανάγκη να εξελιχθώ εκπαιδευτικά, να πάω σε εξειδικευμένα πανεπιστήμια ή σε ινστιτούτα όπως η NASA, η οποία μου παρέχει και τα εργαστήρια και τις υποδομές αλλά και τα οικονομικά κίνητρα να εξελίξω την έρευνά μου εκεί».
Με τον Γερμανό αστροναύτη Αλεξάντερ Γκερστ. Δεν τον εκπαίδευσε, απλώς τον συνάντησε
στο πλαίσιο του πειράματος «SpaceTex»,
στο οποίο η ίδια ήταν απλή συνεργάτις
Διαστημικά όνειρα
Η NASA είναι μάλλον το μεγάλο απωθημένο της Ελένης Αντωνιάδου, ένας πόθος και ένα πάθος που είχε παιδιόθεν. Το 2012, όταν επελέγη μεταξύ χιλιάδων άλλων αιτούντων να παρακολουθήσει τη λεγόμενη Ακαδημία της NASA, ένα θερινό πρόγραμμα εξοικείωσης φοιτητών από ολόκληρη την υφήλιο με τον κόσμο της διαστημικής επιστήμης και τεχνολογίας, η Ελένη άρχισε να ζει το όνειρό της. Και μάλιστα από μέσα. Το βιογραφικό της, εξακολουθεί να βρίσκεται αναρτημένο στον σχετικό διαδικτυακό κόμβο της NASA, όπου και πιστοποιείται ότι η Αντωνιάδου συμμετείχε σε ορισμένα πειράματα Βιο-μηχανικής. Οπως το έχει αποδώσει η ίδια στο βιογραφικό της «έλαβα μέρος στη μελέτη των επιπτώσεων της ραδιενέργειας και της βαρύτητας στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Οι έρευνες έγιναν στο Ερευνητικό Εργαστήριο για τον πλανήτη Αρη». Είναι όμως έως και συγκινητική η εξομολόγησή της ότι «η οικογένεια και οι φίλοι μου με θυμούνται ακόμη να ικετεύω τους γονείς μου να μου αγοράζουν κατεψυγμένη ξηρά τροφή για αστροναύτες. Να φοράω μπλουζάκια με το λογότυπο της NASA και να διαβάζω βιβλία για το Διάστημα ήδη από το Δημοτικό. Οπότε, δεν ήταν παράξενο που στα 22 μου χρόνια είχα κιόλας αποκτήσει άδεια κυβερνήτη αεροσκάφους και πιστοποίηση για ελεύθερες πτώσεις. Τώρα νιώθω πως ήρθε επιτέλους η ώρα να ζήσω κι εγώ το όνειρό μου».
Κι όμως, η Ελένη Αντωνιάδου έχει να επιδείξει αξιόλογες σπουδές, πτυχία, μεταπτυχιακά και εργαστηριακή πείρα. Αυτό, όμως, που είναι γνωστό είναι οι υπερβολές και τα ψέματα που καλλιέργησε ή άφησε να διαδίδονται για την ίδια
Το ψέμα για την τραχεία
Στα όνειρά της η Ελένη Αντωνιάδου μπορεί να βλέπει τον εαυτό της ως διακεκριμένη ερευνήτρια της NASA, μπορεί ακόμη να οραματίζεται ότι αντί να «εκπαιδεύει αστροναύτες» εκπαιδεύεται η ίδια για κάποια επόμενη διαστημική αποστολή. Ο πόθος αυτός είναι διακαής και, ως ένα μέτρο, ευσεβής. Τόσο ώστε να έπειθε κάποιον να της συγχωρήσει τα μυθεύματα που επέτρεψε να κυκλοφορούν και να πολλαπλασιάζονται γύρω από την επιστημονική της υπόσταση. Φυσικά, η τρόπον τινά πλαστογράφηση των στοιχείων ταυτότητας, έστω και της επαγγελματικής, συνιστά βαρύ ηθικό παράπτωμα εφόσον προϋποθέτει δόλο. Το κίνητρο της Ελένης πίσω από την υπερβολή και τη μυθοπλασία μπορεί να είναι αθώο, δεν αποκλείεται όμως και το αντίθετο: το αράδιασμα επιτευγμάτων επηρεάζει την κρίση επιτροπών σε ιδρύματα που χορηγούν υποτροφίες, χρηματικά έπαθλα για νέους ερευνητές κ.λπ. Η «ψεύτρα Barbie» -αν αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι είναι τέτοια- ενδέχεται να κέρδισε κάποια θέση εργασίας εις βάρος άλλου επιστήμονα ο οποίος δεν ακολούθησε την οδό της ψεύτικης υπερδιόγκωσης των προσόντων του. Στην περίπτωση αυτή η ματαιοδοξία της παύει να είναι αβλαβής.
Ούτως ή άλλως, είναι κατακριτέα και ηθικώς έκθετη διότι εκ συστήματος βολεύεται στην αποσπασματική αλήθεια, στην απόκρυψη των πιο σκοτεινών όψεων της επιστημονικής της εργασίας. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η υπόθεση της τεχνητής τραχείας. Τον Μάρτιο του 2014, όταν η φήμη της εκτοξευόταν και συνέλεγε διθυράμβους διεθνώς αλλά και από την Ελλάδα, η Ελένη Αντωνιάδου είχε περιγράψει με λεπτομέρειες στην Τατιάνα Στεφανίδου τις -ούτε λίγο ούτε πολύ- θαυματουργές της ικανότητες: «Πήραμε κύτταρα από τον μυελό των οστών, τα καλλιεργήσαμε στο εργαστήριο και δημιουργήσαμε τη ραχοκοκαλιά του οργάνου ώστε να μπορέσουμε να προσομοιώσουμε τις βιολογικές, τις φυσικομηχανικές ιδιότητες αλλά και το σχήμα, τη γεωμετρία της τραχείας. Επρεπε να προσαρμόσουμε τη βιοσυμβατότητα, δηλαδή να μην υπάρχει πρόβλημα απόρριψης του οργάνου από τον οργανισμό του ασθενούς. Φυσικά χρησιμοποιούμε διάφορες τεχνικές, όπως η τρισδιάστατη εκτύπωση, ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε το ακριβές αντίγραφο του οργάνου, το οποίο πρέπει να μεταμοσχευθεί. Αυτή ήταν μια πολύ σημαντική εμπειρία για μένα, γιατί είναι άλλο να εργάζεσαι σε ένα εργαστήριο και να πασχίζεις να έχεις καθημερινά θετικά αποτελέσματα και άλλο να συμμετέχεις σε κάτι που είναι θεραπεία, που μεταφράζεται σε μια κλινική αξία. Ο συγκεκριμένος ασθενής είχε μόνο δύο εβδομάδες ζωής, καθώς είχε ήδη κάνει όλες τις χημειοθεραπείες που επιτρέπονται στην Ευρώπη για την πάθησή του.
Επασχε από καρκίνο της τραχείας και δεν είχε καμία ελπίδα. Και γι’ αυτό δόθηκε, ως εξαίρεση, η δυνατότητα να εφαρμοστεί η δική μας πειραματική μελέτη. Γιατί, όπως γνωρίζετε, οι πειραματικές μελέτες δυστυχώς παίρνουν πάρα πολύ χρόνο για να γίνουν τελικά θεραπεία, μπορεί και 20 χρόνια. Επομένως ο συγκεκριμένος ασθενής ήταν και λίγο τυχερός. Γνωριζόμασταν με τους θεράποντες ιατρούς του. Εμείς, μια συμφοιτήτριά μου κι εγώ, είχε τύχει να παρουσιάσουμε τη συγκεκριμένη τεχνητή τραχεία σε έναν διαγωνισμό για τη μεταφορά των επιστημονικών μελετών στην κλινική πράξη. Κερδίσαμε το πρώτο βραβείο και έτσι μας δόθηκε δημοσιότητα στην Αγγλία.
Η δουλειά μας έφτασε στ’ αυτιά του ασθενούς, ο οποίος είχε τη γενναιότητα να πει “ναι” και πιστεύω ότι δεν το έχει μετανιώσει». Η αλήθεια είναι ότι ο ασθενής, ακόμη κι αν είχε μετανοήσει που συγκατατέθηκε να γίνει πειραματόζωο για την τοποθέτηση μιας τεχνητής τραχείας, δεν θα μπορούσε να διαμαρτυρηθεί πια. Οταν η Ελένη Αντωνιάδου έδινε συνέντευξη για την επαναστατική καινοτομία που έσωσε μια ζωή, ο ασθενής στον οποίο αναφερόταν είχε ήδη πεθάνει. Η τεχνητή τραχεία αποκολλήθηκε μέσα στον οργανισμό του δυόμισι χρόνια αφότου είχε υποβληθεί στην εξαιρετικά παρακινδυνευμένη και δεοντολογικώς απαράδεκτη αντικατάσταση του φυσικού του οργάνου από ένα κατασκευασμένο ομοίωμα. Εστω όμως ότι αυτή η λεπτομέρεια της είχε διαφύγει ή την παρέκαμψε για να μην καταστρέψει το δοξαστικό κλίμα της εκπομπής. Η επέμβαση έγινε το 2011 και έκτοτε αναφέρεται στην επιστημονική κοινότητα ως μείζον σκάνδαλο, λόγω της κατάφωρης παραβίασης της ιατρικής δεοντολογίας. Ακόμη όμως και αν ο ασθενής με τη μεταμοσχευμένη τεχνητή τραχεία έχαιρε άκρας υγείας, η Αντωνιάδου θα όφειλε να διευκρινίσει ότι εκείνη είχε απλώς συμμετάσχει στο εγχείρημα και επ’ ουδενί δικαιούται να διεκδικεί κατ’ αποκλειστικότητα τις δάφνες μιας επανάστασης στις μεταμοσχεύσεις. Πολλώ δε μάλλον όταν αυτή η επανάσταση αποδείχθηκε παταγωδώς αποτυχημένη.
Κι όμως, είναι επιστήμων
Αντίθετα με τον Αραβα πρίγκιπα που ενδιαφερόταν για τον Παναθηναϊκό και τον οποίο εκπροσωπούσε ο Βλάσης Τσάκας, σε πλήρη αντιδιαστολή με τον ήρωα που ενσάρκωσε ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο στην ταινία «Πιάσε με αν μπορείς», η Ελένη Αντωνιάδου δεν υπήρξε και μάλλον δεν θα μπορούσε να υπάρξει μια σκέτη, καθ’ ολοκληρίαν απάτη. Δεν είναι μια επιστημονική εκδοχή των περιβόητων Milli Vanilli, ενός ποπ χορευτικού ντουέτου που έκανε θραύση πριν από 30 χρόνια και έφτασε ως τη βράβευση με Grammy. Στο απόγειο της δόξας τους, όμως, αποκαλύφθηκε ότι οι Milli Vanilli ήταν μονίμως ντουμπλαρισμένοι και κανένα από τα σουξέ τους δεν ηχογραφήθηκε με τις δικές τους φωνές. Οι θαυμαστές τους, μαζί με την οργάνωση των βραβείων Grammy, ένιωσαν αισχρά προδομένοι. Η οργή και η καταφρόνια μεταμόρφωσαν εν μια νυκτί τα είδωλα σε κατάπτυστους απατεώνες. Το κοινό τούς λίντσαρε σε τέτοιον βαθμό που ο ένας από τους δύο ψευτοσταρ αυτοκτόνησε με υπερβολική δόση ναρκωτικών.
Κατ’ αναλογίαν, η Αντωνιάδου δεν παριστάνει ότι τραγουδά κουνώντας απλώς τα χείλη της σε συντονισμό με ένα ηχογραφημένο playback. Η ίδια έχει να επιδείξει αξιόλογες σπουδές, πτυχία, μεταπτυχιακά και εργαστηριακή εμπειρία. Ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκε, το 1988, αρχικά φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας, στο Τμήμα Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική. Το 2009 έφυγε για μεταπτυχιακά στη Βρετανία. Εγγράφηκε στο University College London (UCL) όπου ασχολήθηκε με τις εφαρμογές της Νανοτεχνολογίας στην Αναγεννητική Ιατρική. Συμμετείχε στην πειραματική δημιουργία νεύρων από ιστούς που προορίζονταν για μεταμόσχευση σε ασθενείς με βαριές παθήσεις στο νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο. Το μάστερ της αφορούσε μια πολυσύνθετη διαδικασία παραγωγής νανο-αγωγών για βιοϊατρική χρήση.
Η περιστασιακή συνεργασία της με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος επ’ ουδενί τη μεταμορφώνει σε ερευνήτρια της NASA. Χρειάζεται αρκετή φαντασία για να διασχίσεις τη γέφυρα ανάμεσα στον ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό διαστημικό οργανισμό, όσο στενά κι αν συνεργάζονται οι δύο υπηρεσίες για τις διαστημικές αποστολές
Στο πλαίσιο της εργασίας της, η Αντωνιάδου συνεργάστηκε με το νοσοκομείο Royal Free του Λονδίνου, την Ιατρική του UCL, το Imperial College και το Κέντρο Νανοτεχνολογίας της βρετανικής πρωτεύουσας. Παράλληλα με το μεταπτυχιακό της, ασχολήθηκε με τη δημιουργία της αμφιλεγόμενης τεχνητής τραχείας, από κοινού με τη συμφοιτήτριά της στο UCL Κλερ Κρόουλι. Το όργανο που κατασκεύασαν οι δυο τους, υπό την επίβλεψη ενός καθηγητή Ιατρικής, υποτίθεται πως προσομοίωνε σε ποσοστό 95% τη συμπεριφορά του φυσικού οργάνου. Γι’ αυτό και προτάθηκε προς άμεση μεταμόσχευση σε έναν 36χρονο άντρα από την Ερυθραία, ο οποίος έπασχε ήδη από καρκίνο τελικού σταδίου. Ακολούθως η Ελένη Αντωνιάδου άρχισε την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, με αντικείμενο τη Βιομηχανική. Για τη μετοικεσία από τη Βρετανία στις ΗΠΑ κατάφερε να κερδίσει επτά διαφορετικές υποτροφίες. Στο Ιλινόις επικέντρωσε το ερευνητικό της ενδιαφέρον στα πειράματα με παραγωγή τεχνητού δέρματος και πάλι υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση ενός εγνωσμένης αξίας καθηγητή. Κάπου ανάμεσα στις ανώτερες σπουδές της, προσπάθησε να διερευνήσει τις πιθανότητες ένταξής της στο προσωπικό της NASA, ενώ δραστηριοποιήθηκε και ως ακτιβίστρια κατά του εμπορίου ανθρώπινων οργάνων, συμμετέχοντας σε διάφορες αποστολές ανά τον κόσμο.
Οι επιλογές της μαρτυρούν γενικώς ένα άτομο ανήσυχο, φιλόδοξο, με λαιμαργία για τη γνώση και την προβολή. Προτίμησε την πολυπραγμοσύνη από την αφοσίωση σε ένα εξειδικευμένο αντικείμενο, μια στρατηγική απόφαση η οποία την απομάκρυνε από την υποστήριξη του διδακτορικού. Και χωρίς διδακτορικό τίτλο, όλο το οικοδόμημα που έφτιαξε ως «ερευνήτρια», τυπικά και ουσιαστικά για τα πανεπιστημιακά ειωθότα, είναι ευάλωτο σε κάθε εμπεριστατωμένη κριτική. Εντούτοις, το πιο απωθητικό και λυπηρό στοιχείο στην περίπτωση της Ελένης Αντωνιάδου είναι, βάσει όσων είναι γνωστά για εκείνη μέχρι στιγμής, οι υπερβολές και τα ψέματα που καλλιέργησε ή άφησε να διαδίδονται για εκείνη. Κι αν αυτό που σήμερα βιώνει, τη χλεύη και την περιφρόνηση του κόσμου, δεν της αξίζει εντελώς, σίγουρα είναι κάτι σαν την αναπόδραστη νέμεση στην ύβρη της.
parapona-rodou
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Τέλος από τον ΣΚΑΪ - Κλείνει στον ΑΝΤ1 ο...
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
