2019-11-09 22:02:55
Έλληνες που διέπρεψαν στις επιστήμες, τις τέχνες κλπ τα τελευταία διακόσια χρόνια
(και λίγο παλαιότερα) και δεν είναι ιδιαίτερα γνωστοί
Το 2021 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 που οδήγησε στην απελευθέρωση της πατρίδας μας. Διαβάζουμε πολύ συχνά σχόλια στο protothema.gr σχόλια αναγνωστών, που αναφέρουν ότι ουσιαστικά η Ελλάδα δεν έχει να επιδείξει τίποτα το ιδιαίτερο. Κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις (π.χ. οι νομπελίστες Σεφέρης και Ελύτης) και τίποτα άλλο. Ορισμένα από τα σχόλια αυτά οφείλονται σε άγνοια. Ίσως κάποιοι αναγνώστες να εμμένουν στις απόψεις τους αυτές ακόμα και μετά από αυτά που θα διαβάσουν στο σημερινό μας άρθρο. Εννοείται ότι εκτός από όσους αναφέρουμε στο σημερινό μας άρθρο υπάρχουν και δεκάδες (ή εκατοντάδες) Έλληνες που διέπρεψαν τα τελευταία 200 χρόνια σε διάφορους τομείς χωρίς να είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό.
Οι "διάσημοι" Έλληνες
Αν ρωτήσουμε ακόμα και αλλοδαπούς για το ποιους Έλληνες γνωρίζουν οι απαντήσεις που θα πάρουμε θα είναι πάνω κάτω οι εξής: Γεώργιος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Μελίνα Μερκούρη, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Μαρία Κάλλας . Ίσως κάποιοι αναφερθούν και σε μερικούς ακόμα: Νίκος Καζαντζάκης, Κωνσταντίνος Καβάφης (κατά την άποψή μας τουλάχιστον ένας από τους δυο έπρεπε να έχει βραβευτεί με Νόμπελ Λογοτεχνίας), Γεώργιος Παπανικολάου, ο άνθρωπος που με το τεστ ΠΑΠ έχει σώσει τη ζωή εκατομμυρίων γυναικών παγκοσμίως και πραγματικά απορούμε γιατί κι αυτός δεν πήρε Νόμπελ, Κορνήλιος Καστοριάδης… Βέβαια υπάρχουν και σήμερα σπουδαίοι Έλληνες με λαμπρή καριέρα στο εξωτερικό. Ο σπουδαίος αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής, ο επίσης ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος, η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, ο γκουρού της πληροφορικής Νίκολας Νεγκροπόντε κ.α. διαπρέπουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ας δούμε όμως και μια σειρά από Έλληνες που δεν είναι γνωστοί στον πολύ κόσμο, αλλά πέτυχαν κατά την άποψή μας σημαντικά πράγματα.
Πριν το 1821
Η φυγή πολλών Ελλήνων λόγιων για τη Δύση μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) είχε σημαντική συμβολή στην Αναγέννηση των γραμμάτων και των τεχνών στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Δεν ήταν όμως μόνο οι Έλληνες λόγιοι που είχαν σημαντική συμβολή στην πρόοδο των ευρωπαϊκών λαών.
Constantin Phaulkon Ένα σπουδαίο έργο φαρμακευτικής, το "Δυναμερόν" με 48 κεφάλαια και περισσότερα από 2.500 φαρμακευτικά παρασκευάσματα έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στη Δύση, κυρίως στη Γαλλία και το θεωρούσαν μοναδικό. Συγγραφέας του ο Νικόλαος Μυρεψός (13ος αι.), γιατρός στην αυλή του αυτοκράτορα Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατάτζη (1222-1254) και της βασίλισσας Ειρήνης στη Νίκαια. Το έργο αυτό μεταφράστηκε μόνο στα λατινικά ,αρχικά σε σύντομη περίληψη του Νικόλαου του Ρηγίνου (14ος αιώνας) και αργότερα σε πλήρη μετάφραση του Λέοναρντ Φουκς (Βασιλεία 1459). Το "Δυναμερόν" τουλάχιστον ως το 1651 ήταν ο βασικός φαρμακευτικός κώδικας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Παρισίων.
Ένας Κεφαλλονίτης έμπορος από το Αργοστόλι ο Κωνσταντίνος Γεράκης (1647-1688) μετά από ένα ναυάγιο γνωρίστηκε με τον πρεσβευτή του βασιλιά του Σιάμ (σημ. Ταϊλάνδη) στο Ιράν, ο οποίος τον πήρε μαζί του, τον γνώρισε στον πρωθυπουργό της χώρας και αργότερα στον ίδιο τον βασιλιά. Ο Γεράκης ανέλαβε ουσιαστικά καθήκοντα πρωθυπουργού και επιδίωξε τον ευρωπαϊκό εκπολιτισμό και τον εκχριστιανισμό του Σιάμ. Έτσι έστειλε επίσημη πρεσβεία στον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΔ’, ο οποίος ανταποκρίθηκε άμεσα. Ιεραπόστολοι και επιστήμονες, απεσταλμένοι του Λουδοβίκου, έφτασαν στο Σιάμ (1687). Ολλανδοί και Πορτογάλοι θορυβημένοι από τη γαλλική διείσδυση στο Σιάμ προκάλεσαν εξεγέρσεις και συνωμοσία μιας μερίδας μανδαρίνων του παλατιού. Οι στασιαστές σκότωσαν τον βασιλιά και στη συνέχεια τον ίδιο τον Γεράκη μετά από φρικτά βασανιστήρια. Ο Γεράκης είναι γνωστός και ως Φάλκον από το επίθετό του (falkon=γεράκι).
Δημητριος Γαλανος
Ο Δημήτριος Γαλανός (1760-1833) γεννήθηκε στην Αθήνα και υπήρξε ένας από τους πρώιμους μελετητές της ινδικής φιλολογίας. Μετά τις σπουδές του σε Αθήνα, Μεσολόγγι και Πάτμο εργάστηκε ως δάσκαλος ελληνικών στην Κωνσταντινούπολη. Το 1786 έφυγε για την Καλκούτα ,έπειτα από πρόσκληση του Έλληνα έμπορου Κωνσταντίνου Πανταζή, που αναζητούσε δάσκαλο για τα παιδιά του. Έξι χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκε στην ιερή πόλη της Ινδίας Μπεναρές. Ασπάστηκε τον τρόπο ζωής των Βραχμάνων και έζησε εκεί για σαράντα χρόνια μελετώντας και μεταφράζοντας τα αρχαία ινδικά κείμενα. Δεν ξέχασε όμως την Ελλάδα. Άφησε τη μισή περιουσία του και το σύνολο των βιβλίων και χειρογράφων του στην "κυριοτέραν Ακαδημίαν των Αθηνών". Τα χειρόγραφά του βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη.
Κλείνουμε την παρουσίαση μερικών αφανών αλλά σπουδαίων Ελλήνων της προεπαναστατικής περιόδου με τον Σπυρίδωνα Δρακούλη. Γεννήθηκε στην Ιθάκη γύρω στο 1795. Εργάστηκε ως ιδιωτικός υπάλληλος στην Οδησσό, όπου και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Στην Οδησσό ξεκίνησε την καριέρα του και ως ηθοποιός. Εμφανίστηκε στα έργα του Γ. Λασσάνη "Η Ελλάς και ο Ξένος" και "Αρμόδιος και Αριστογείτων" (1819). Το 1820 πρωταγωνίστησε στα έργα "Μωάμεθ" και "Ο Θάνατος του Ιουλίου Καίσαρος". Οι κριτικές για τον Δρακούλη ήταν διθυραμβικές από την πρώτη κιόλας εμφάνισή του στη σκηνή. Όπως γράφει ο Θ. Έξαρχος στο μνημειώδες, πολύτομο έργο του " ΕΛΛΗΝΕΣ ΗΘΟΠΟΙΟΙ: ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ" τον συνέκριναν με τον διάσημο Γάλλο ηθοποιό Ταλμά. Ο Ζοζέφ Φρανσουά Ταλμά (1763-1826) ήταν ο σπουδαιότερος ερμηνευτής δραματικών ρόλων της εποχής του. Θαυμαστής του ήταν ανάμεσα στους άλλους και ο Μέγας Ναπολέων.
Ο Σπυρίδων Δρακούλης μόλις άρχισε η Ελληνική Επανάσταση στρατεύτηκε στον Ιερό Λόχο και σκοτώθηκε στο Δραγατσάνι στις 7 Ιουνίου 1821.
Ορισμένοι βέβαια φτάνουν στο σημείο να αποδώσουν σε Έλληνα την εφεύρεση του τηλεσκοπίου. Ο Ολλανδός Ζακάριας Γιένσεν που θεωρείται συνεφευρέτης του τηλεσκοπίου μαζί με τον Χανς Λιπερσέι έχει γραφτεί ότι ήταν Έλληνας (Ζαχαρίας Ιωαννίδης) καταγόμενος από επιφανή οικογένεια της Κωνσταντινούπολης, που εγκαταστάθηκε στην Ολλανδία μετά την άλωση της Πόλης. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αντίθετα πολύ πιθανό φαίνεται ,η λέξη "τηλεσκόπιο" να έχει ως "πατέρα" τον Έλληνα μαθηματικό από τη Ζάκυνθο Ιωάννη Δημησιάνο.
Μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους – 19ος αιώνας
Alexander Negris Μετά την Επανάσταση του 1821 και την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, η κατάσταση άλλαξε ριζικά. Δημιουργήθηκαν πολλά σχολεία και τα Ελληνόπουλα της εποχής άρχισαν να αποκτούν όλο και περισσότερες γνώσεις. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, που ιδρύθηκε το 1837 και το Σχολείον των Τεχνών, πρόδρομος της ΑΣΚΤ που ιδρύθηκε στα τέλη του 1836, συνέβαλαν αποφασιστικά στην παροχή ανώτατης μόρφωσης. Πολλά Ελληνόπουλα, συνήθως με υποτροφίες, σπούδασαν σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ενώ Αφρικανοί φιλέλληνες φρόντισαν για την εκπαίδευση ορφανών του Αγώνα στις Η.Π.Α. Έτσι, σταδιακά, Έλληνες αρχίζουν να διαπρέπουν και στο εξωτερικό.
Ήδη το 1828, ο Αλέξανδρος Νέγρης, αγωνιστής του 1821 και λόγιος, ανιψιός του Δημήτριου και του Αλέξανδρου Υψηλάντη, δίδασκε την ελληνική γλώσσα στο Χάρβαρντ, κάτι που έκανε αργότερα και στο Εδιμβούργο.
Σοφοκλης Ευαγγελινος Αποστολιδης Ο Σοφοκλής Ευαγγελινός – Αποστολίδης, γεννήθηκε στην Τσαγκαράδα του Πηλίου το 1807. Έγινε μοναχός στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, μετακόμισε στο Κάιρο, στα χρόνια της Επανάστασης και το 1829, μετανάστευσε στις Η.Π.Α., όπου με την οικονομική βοήθεια του ιεραποστόλου Μπριούερ, ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Το 1842, διορίστηκε υφηγητής της ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και το 1860 έγινε καθηγητής στο φημισμένο αμερικανικό Πανεπιστήμιο, ως τον θάνατό του (1883). Μνημειώδες είναι το έργο του «Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods from B.C. 146 to A.D. 1100».
Ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος, γεννήθηκε στο Πάπιγκο Ζαγορίου το 1837. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1861 αναγορεύτηκε Διδάκτορας της Φιλοσοφίας. Το ίδιο έτος άρχισε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Εθνοφύλαξ». Τα άρθρα του, ενόχλησαν την οθωνική Αυλή και ο Αναγνωστόπουλος, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε. Αποφυλακίστηκε μετά την πτώση του Όθωνα.
Μιχαηλ Αναγνωστοπουλος Το 1867, προσκλήθηκε στην Αμερική από τον Αμερικανό φιλέλληνα Σάμουελ Χάου (γνωστό μας και από την δράση του κατά την Επανάσταση του ’21), διευθυντή του Ινστιτούτου Τυφλών της Βοστόνης. Ο Αναγνωστόπουλος εγκαταστάθηκε εκεί μόνιμα, παντρεύτηκε την κόρη του Χάου Ιουλία, διορίστηκε αναπληρωτής του πεθερού του και μετά τον θάνατο του Χάου, διευθυντής του Ινστιτούτου. Εισήγαγε πολλές καινοτομίες και μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα των κωφάλαλων και των τυφλών, για τους οποίους έγραψε και δημοσίευσε πολλές μελέτες και άρθρα. Πρόσφερε σημαντικά ποσά για τη δημιουργία σχολείων και πρότυπου Γυμνασίου στην Ήπειρο. Πέθανε το 1906 στη Ρουμανία και τάφηκε στην Ήπειρο. Στην αμερικανική βιβλιογραφία, αναφέρεται ως Michael Anagnos.
Πόσοι γνωρίζουν άραγε, ότι ο ιδρυτής της θεατρικής φιλολογίας της Κροατίας, είναι Έλληνας; Ο Δημήτριος Δημητρίου, γεννήθηκε στη Σιάτιστα το 1811. Από την ηλικία των 16 ετών άρχισε να γράφει στίχους. Σπούδασε ιατρική, αλλά σύντομα την εγκατέλειψε γιατί άρχισε να γράφει θεατρικά έργα στην κροατική γλώσσα την οποία γνώριζε άριστα. Ο Δημητρίου, παντελώς άγνωστος στην Ελλάδα, θεωρείται Κροάτης λογοτέχνης με το όνομα Ντέμετερ Ντιμίτριε. Έγραψε το ιστορικό δράμα «Τεύτα» (1844) και το ιστορικό ποίημα «Το Πεδίον του Γκρόμπνικ» (1844). Διετέλεσε διευθυντής του θεάτρου του Ζάγκρεμπ, όπου και πέθανε το 1868.
Περικλης Πανταζης Επίσης, μάλλον είναι άγνωστο στη χώρα μας, ότι ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους του Βελγίου κατά τον 19ο αιώνα ήταν Έλληνας! Ο Περικλής Πανταζής, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1849, αλλά καταγόταν από την Ήπειρο. Σπούδασε στο Σχολείο των Τεχνών, με καθηγητή τον Νικηφόρο Λύτρα, στη συνέχεια στο Μόναχο, το Παρίσι και αργότερα, εγκαταστάθηκε μόνιμα στις Βρυξέλλες, όπου σύντομα αναδείχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους. Μαζί με τους Ζαν ντε Γκρέεφ και Γκιγιόμ Φόγκελς, θεωρείται από τους θεμελιωτές του βελγικού ιμπρεσιονισμού. Πέθανε το 1884, σε ηλικία μόλις 35 ετών, από φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε για χρόνια. Στη WIKIPEDIA, διαβάζουμε γι’ αυτόν ότι «Pericles Pantazis was a major Greek impressional painter of the 19th century…», κάτι που αποτελεί δείγμα της αξίας του Constantin Economo Ο Κονσταντίν Εκονόμο (Constantin Alexander Economo Freiherr von San Serff), γεννήθηκε στη Βράιλα της Ρουμανίας το 1876 και ήταν ελληνικής καταγωγής (Κωνσταντίνος Οικονόμου). Γονείς του ήταν οι ευκατάστατοι Ιωάννης και Ελένη Οικονόμου από την Έδεσσα με τεράστια περιουσία σε Μακεδονία και Θεσσαλία. Το 1877 η οικογένειά του μετακόμισε στην Τεργέστη, που ανήκε τότε στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία. Ήταν εξαιρετικός μαθητής. Στη συνέχεια, σπούδασε αρχικά στο Πολυτεχνείο της Βιέννης, δύο χρόνια όμως αργότερα στράφηκε στην Ιατρική. Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως ψυχίατρος, σταδιακά όμως επικεντρώθηκε στον τομέα της νευρολογίας και της ανατομίας και φυσιολογίας του εγκεφάλου. Το 1917, άρχισε τη μνημειώδη έρευνά του στη ληθαργική εγκεφαλίτιδα, που πήρε το όνομά του και τον έκανε διάσημο σ’ όλο τον κόσμο. Δημοσίευσε αρκετές μελέτες για το συγκεκριμένο θέμα, ενώ ασχολήθηκε επίσης με την κυτταρική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου. Πέθανε το 1931.
Ο Σωκράτης Λαγουδάκης γεννήθηκε το 1864 στη Σμύρνη (άλλες πηγές αναφέρουν ότι γεννήθηκε στην Κρήτη το 1861). Πολέμησε στην Κρητική Επανάσταση του 1889. Έτρεξε στον μαραθώνιο του 1896, με τα χρώματα της Γαλλίας και τερμάτισε ένατος. Το 1897, υπηρέτησε ως γιατρός στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο. Κατά τη διαμονή του στο Παρίσι, εξέδιδε για πέντε χρόνια το περιοδικό «Ιπποκράτης». Το 1918, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκεί προσπάθησε να θεραπεύσει ασθενείς από τη νόσο του Χάνσεν (λέπρα). Στην προσπάθειά του αυτή, προσβλήθηκε ο ίδιος από τη νόσο. Στην Αλεξάνδρεια, υπήρξε εκδότης των εφημερίδων «Αθάνατος Ελληνισμός» (1939) και «Ελληνισμός» (1942). Πέθανε το 1944.
Eugene Antoniadis Ο Ευγένιος Αντωνιάδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1861 και υπήρξε σπουδαίος αστρονόμος. Από το 1893 ως το 1902, εργάστηκε στο αστεροσκοπείο Ζιβιζί της Γαλλίας και αργότερα σ’ αυτό της Μεντόν. Ήδη από το 1891 ήταν μέλος της Αστρονομικής Εταιρείας της Γαλλίας, ενώ αργότερα έγινε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Βρετανικής Αστρονομικής Εταιρείας και επίσης μέλος άλλων αστρονομικών εταιρειών. Το 1909, ανακάλυψε τις διώρυγες του Άρη και αργότερα παρουσίασε δύο χάρτες του πλανήτη. Μελέτησε και άλλους πλανήτες (Κρόνος, Δίας, Αφροδίτη), τις ηλιακές κηλίδες και διάφορους νεφελοειδείς. Ένας κρατήρας στο νότιο τμήμα της Σελήνης, έχει πάρει το όνομά του. Πέθανε στη Γαλλία το 1944.
John. S. Paraskevopoulos Σπουδαίος αστρονόμος, ήταν και ο Ιωάννης Παρασκευόπουλος. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1889 και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο διαπρεπής επιστήμονας Δημήτριος Αιγινήτης, τον προσέλαβε ως βοηθό του στο Αστεροσκοπείο της Αθήνας, διαβλέποντας τις ικανότητές του. Το 1919, πήγε με υποτροφία για δύο χρόνια στις Η.Π.Α., όπου εργάστηκε στο Αστεροσκοπείο Περκς και το Αστεροσκοπείο του Όρους Γουίλσον. Το 1921 επέστρεψε στην Αθήνα, ως τακτικός αστρονόμος του Αστεροσκοπείου Αθηνών. Απογοητευμένος από την κατάσταση που βρήκε και την έλλειψη χρηματοδότησης, έφυγε για τις Η.Π.Α. Ανέλαβε τη διεύθυνση του αστρονομικού σταθμού Boyden, του Αστεροσκοπείου του Χάρβαρντ, στην Αρεκίπα του Περού. Το 1927, ο σταθμός μετεγκαταστάθηκε στο Μπλουμφοντέιν της Νότιας Αφρικής και ο Παρασκευόπουλος έγινε διευθυντής του ως τον θάνατό του (1955). Ανακάλυψε τον καινοφανή αστέρα του Οκρίβαντος και δύο κομήτες (έναν με τον Whipple και έναν με τον de Kock που φέρουν τα ονόματά τους). Το όνομά του φέρει ένας κρατήρας της Σελήνης και ο αστεροειδής 5298 Paraskevopoulos, που ανακαλύφτηκε το 1966.
Ο Παναγιώτης Ποταγός γεννήθηκε στη Βυτίνα της Αρκαδίας το 1838. Σπούδασε ιατρική στην Αθήνα και μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι. Όταν σημειώθηκε επιδημία χολέρας στη γαλλική πρωτεύουσα, ο Ποταγός πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες για τις οποίες τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση. Επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε ως γιατρός στη Στεμνίτσα Αρκαδίας. Η ανήσυχη φύση του όμως, τον έκανε να εγκαταλείψει την ιατρική και να ασχοληθεί με τις εξερευνήσεις. Το 1867 πήγε στην Αίγυπτο. Για 15 χρόνια, περιπλανήθηκε σε ολόκληρη την Ασία και την τροπική Αφρική. Το 1883, επέστρεψε στην Ελλάδα. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, εξέδωσε το βιβλίο «Περίληψις Περιηγήσεων Ποταγού» (1885), το οποίο αποτελούνταν από 700 σελίδες. Ο Ποταγός στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο χωριό Νύμφες της Κέρκυρας, όπου έζησε μοναχικά. Έγραψε διάφορες μελέτες που παραμένουν ανέκδοτες και άλλες για την Κέρκυρα, την Ήπειρο και τη Θεσσαλία, περιοχές τις οποίες μελέτησε διεξοδικά. Πέθανε το 1903.
20ος αιώνας – Οι (δι)άσημοι Έλληνες πληθαίνουν
Τον 20ο αιώνα, οι Έλληνες που διαπρέπουν στις επιστήμες, τις τέχνες και άλλους τομείς πληθαίνουν. Θα αναφερθούμε στο σημερινό μας άρθρο, ενδεικτικά μόνο σε τρεις από αυτούς και θα επανέλθουμε στο μέλλον.
Epaminondas. J. Demas Ο Επαμεινώνδας Δημόπουλος γεννήθηκε στον Φενεό Κορινθίας το 1905. Σε ηλικία 10 ετών, μετανάστευσε στις Η.Π.Α. Σπούδασε στο McKinley Technical High School. Το 1925, γνωρίστηκε με τον εξερευνητή Richard Byrd. Πήρε μέρος στις δύο αποστολές του Byrd στην Ανταρκτική (1928-1930 και 1934), ως επικεφαλής μηχανικός. Ο Pete Ε. Δ. Demas, όπως ήταν το «αμερικανικό» ονοματεπώνυμό του, αν και σπούδασε στο Μ.Ι.Τ., έλαβε πτυχίο μηχανικού αεροσκαφών από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης το 1937. Το 1945, κατοχύρωσε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για πλάστιγγες βαρέων οχημάτων – μηχανημάτων. Εργάστηκε στις κορυφαίες εταιρείες Douglas Aircraft και Lockheed. Πέθανε το 1979.
Ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες γλύπτες του 20ου αιώνα, ήταν ο Γεράσιμος Σκλάβος. Γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1927. Το 1950, αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ, όπου είχε καθηγητή τον Μιχάλη Τόμπρο. Μετεκπαιδεύτηκε στη Γαλλία. Θεωρείται εμπνευστής της τεχνικής που ονομάστηκε τηλεγλυπτική.
Γερασιμος Σκλαβος Δημιούργησε δεκάδες πρωτότυπα έργα. Το 1961, βραβεύτηκε στην Bienale για νέους καλλιτέχνες. Το μέλλον του διαγραφόταν λαμπρό, καθώς πολλοί έκαναν λόγο για έναν από τους κορυφαίους εικαστικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Το τέλος του όμως ήταν τραγικό και πρόωρο. Στις 20 Ιανουαρίου 1967, βρισκόταν στο ατελιέ του στο Παρίσι. Φιλοτεχνούσε το γλυπτό «Η Φίλη που δεν Έμενε». Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, στο ατελιέ του, λόγω μιας καμένης ασφάλειας, δεν υπήρχε ηλεκτρικό. Ο Σκλάβος, περπατώντας στο σκοτάδι, σκόνταψε πάνω στο γλυπτό του (ύψους 2,5 μέτρων και βάρους 700 κιλών), το οποίο τον καταπλάκωσε…Τον βρήκαν νεκρό δύο μέρες αργότερα.
Κλείνουμε το μικρό αυτό αφιέρωμα, σε έναν μεγάλο Έλληνα μαθηματικό του 20ου αιώνα. Μάλλον ο νους των περισσότερων, πηγαίνει στον τεράστιο Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, καθηγητή του Αϊνστάιν. Για τον Καραθεοδωρή όμως, πρέπει να γράψουμε ένα ολόκληρο άρθρο.
Χρηστος Παπακυριακοπουλος Θα αναφερθούμε σήμερα στον Χρήστο Παπακυριακόπουλο. Γεννήθηκε το 1914 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχικά στο ΕΜΠ και στη συνέχεια στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε αρχικά ως επιμελητής στο ΕΜΠ, αλλά το 1946 λόγω της πολιτικής κατάστασης παραιτήθηκε. Το 1952, έφυγε στις Η.Π.Α. για μεταπτυχιακές σπουδές. Εγκαταστάθηκε στο Πρίνστον. Από το 1955 ως το 1958, αφοσιώθηκε στην έρευνα, ως μέλος του περίφημου Ινστιτούτου Προηγμένων Επιστημών του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Το 1964, τιμήθηκε από την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία με το βραβείο Vehlen. Πέθανε στο Πρίνστον το 1978. Έχει χαρακτηριστεί ως «ο ερημίτης του Πρίνστον» από τον μαθηματικό Βαγγέλη Σπανδάγο που έγραψε ένα βιβλίο γι’ αυτόν και λέγεται ότι όλα αυτά τα χρόνια στην πόλη, έμενε στο ίδιο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου! Το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον τον τίμησε μετά τον θάνατό του και εξέδωσε τις εργασίες του για τις τρισδιάστατες πολλαπλότητες σε ειδική έκδοση.
anatakti
(και λίγο παλαιότερα) και δεν είναι ιδιαίτερα γνωστοί
Το 2021 συμπληρώνονται 200 χρόνια από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821 που οδήγησε στην απελευθέρωση της πατρίδας μας. Διαβάζουμε πολύ συχνά σχόλια στο protothema.gr σχόλια αναγνωστών, που αναφέρουν ότι ουσιαστικά η Ελλάδα δεν έχει να επιδείξει τίποτα το ιδιαίτερο. Κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις (π.χ. οι νομπελίστες Σεφέρης και Ελύτης) και τίποτα άλλο. Ορισμένα από τα σχόλια αυτά οφείλονται σε άγνοια. Ίσως κάποιοι αναγνώστες να εμμένουν στις απόψεις τους αυτές ακόμα και μετά από αυτά που θα διαβάσουν στο σημερινό μας άρθρο. Εννοείται ότι εκτός από όσους αναφέρουμε στο σημερινό μας άρθρο υπάρχουν και δεκάδες (ή εκατοντάδες) Έλληνες που διέπρεψαν τα τελευταία 200 χρόνια σε διάφορους τομείς χωρίς να είναι γνωστοί στο ευρύ κοινό.
Οι "διάσημοι" Έλληνες
Αν ρωτήσουμε ακόμα και αλλοδαπούς για το ποιους Έλληνες γνωρίζουν οι απαντήσεις που θα πάρουμε θα είναι πάνω κάτω οι εξής: Γεώργιος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Μελίνα Μερκούρη, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Μαρία Κάλλας . Ίσως κάποιοι αναφερθούν και σε μερικούς ακόμα: Νίκος Καζαντζάκης, Κωνσταντίνος Καβάφης (κατά την άποψή μας τουλάχιστον ένας από τους δυο έπρεπε να έχει βραβευτεί με Νόμπελ Λογοτεχνίας), Γεώργιος Παπανικολάου, ο άνθρωπος που με το τεστ ΠΑΠ έχει σώσει τη ζωή εκατομμυρίων γυναικών παγκοσμίως και πραγματικά απορούμε γιατί κι αυτός δεν πήρε Νόμπελ, Κορνήλιος Καστοριάδης… Βέβαια υπάρχουν και σήμερα σπουδαίοι Έλληνες με λαμπρή καριέρα στο εξωτερικό. Ο σπουδαίος αστροφυσικός Σταμάτης Κριμιζής, ο επίσης ακαδημαϊκός Δημήτρης Νανόπουλος, η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, ο γκουρού της πληροφορικής Νίκολας Νεγκροπόντε κ.α. διαπρέπουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ας δούμε όμως και μια σειρά από Έλληνες που δεν είναι γνωστοί στον πολύ κόσμο, αλλά πέτυχαν κατά την άποψή μας σημαντικά πράγματα.
Πριν το 1821
Η φυγή πολλών Ελλήνων λόγιων για τη Δύση μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) είχε σημαντική συμβολή στην Αναγέννηση των γραμμάτων και των τεχνών στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Δεν ήταν όμως μόνο οι Έλληνες λόγιοι που είχαν σημαντική συμβολή στην πρόοδο των ευρωπαϊκών λαών.
Constantin Phaulkon Ένα σπουδαίο έργο φαρμακευτικής, το "Δυναμερόν" με 48 κεφάλαια και περισσότερα από 2.500 φαρμακευτικά παρασκευάσματα έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στη Δύση, κυρίως στη Γαλλία και το θεωρούσαν μοναδικό. Συγγραφέας του ο Νικόλαος Μυρεψός (13ος αι.), γιατρός στην αυλή του αυτοκράτορα Ιωάννη Γ’ Δούκα Βατάτζη (1222-1254) και της βασίλισσας Ειρήνης στη Νίκαια. Το έργο αυτό μεταφράστηκε μόνο στα λατινικά ,αρχικά σε σύντομη περίληψη του Νικόλαου του Ρηγίνου (14ος αιώνας) και αργότερα σε πλήρη μετάφραση του Λέοναρντ Φουκς (Βασιλεία 1459). Το "Δυναμερόν" τουλάχιστον ως το 1651 ήταν ο βασικός φαρμακευτικός κώδικας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Παρισίων.
Ένας Κεφαλλονίτης έμπορος από το Αργοστόλι ο Κωνσταντίνος Γεράκης (1647-1688) μετά από ένα ναυάγιο γνωρίστηκε με τον πρεσβευτή του βασιλιά του Σιάμ (σημ. Ταϊλάνδη) στο Ιράν, ο οποίος τον πήρε μαζί του, τον γνώρισε στον πρωθυπουργό της χώρας και αργότερα στον ίδιο τον βασιλιά. Ο Γεράκης ανέλαβε ουσιαστικά καθήκοντα πρωθυπουργού και επιδίωξε τον ευρωπαϊκό εκπολιτισμό και τον εκχριστιανισμό του Σιάμ. Έτσι έστειλε επίσημη πρεσβεία στον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο ΙΔ’, ο οποίος ανταποκρίθηκε άμεσα. Ιεραπόστολοι και επιστήμονες, απεσταλμένοι του Λουδοβίκου, έφτασαν στο Σιάμ (1687). Ολλανδοί και Πορτογάλοι θορυβημένοι από τη γαλλική διείσδυση στο Σιάμ προκάλεσαν εξεγέρσεις και συνωμοσία μιας μερίδας μανδαρίνων του παλατιού. Οι στασιαστές σκότωσαν τον βασιλιά και στη συνέχεια τον ίδιο τον Γεράκη μετά από φρικτά βασανιστήρια. Ο Γεράκης είναι γνωστός και ως Φάλκον από το επίθετό του (falkon=γεράκι).
Δημητριος Γαλανος
Ο Δημήτριος Γαλανός (1760-1833) γεννήθηκε στην Αθήνα και υπήρξε ένας από τους πρώιμους μελετητές της ινδικής φιλολογίας. Μετά τις σπουδές του σε Αθήνα, Μεσολόγγι και Πάτμο εργάστηκε ως δάσκαλος ελληνικών στην Κωνσταντινούπολη. Το 1786 έφυγε για την Καλκούτα ,έπειτα από πρόσκληση του Έλληνα έμπορου Κωνσταντίνου Πανταζή, που αναζητούσε δάσκαλο για τα παιδιά του. Έξι χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκε στην ιερή πόλη της Ινδίας Μπεναρές. Ασπάστηκε τον τρόπο ζωής των Βραχμάνων και έζησε εκεί για σαράντα χρόνια μελετώντας και μεταφράζοντας τα αρχαία ινδικά κείμενα. Δεν ξέχασε όμως την Ελλάδα. Άφησε τη μισή περιουσία του και το σύνολο των βιβλίων και χειρογράφων του στην "κυριοτέραν Ακαδημίαν των Αθηνών". Τα χειρόγραφά του βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη.
Κλείνουμε την παρουσίαση μερικών αφανών αλλά σπουδαίων Ελλήνων της προεπαναστατικής περιόδου με τον Σπυρίδωνα Δρακούλη. Γεννήθηκε στην Ιθάκη γύρω στο 1795. Εργάστηκε ως ιδιωτικός υπάλληλος στην Οδησσό, όπου και μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Στην Οδησσό ξεκίνησε την καριέρα του και ως ηθοποιός. Εμφανίστηκε στα έργα του Γ. Λασσάνη "Η Ελλάς και ο Ξένος" και "Αρμόδιος και Αριστογείτων" (1819). Το 1820 πρωταγωνίστησε στα έργα "Μωάμεθ" και "Ο Θάνατος του Ιουλίου Καίσαρος". Οι κριτικές για τον Δρακούλη ήταν διθυραμβικές από την πρώτη κιόλας εμφάνισή του στη σκηνή. Όπως γράφει ο Θ. Έξαρχος στο μνημειώδες, πολύτομο έργο του " ΕΛΛΗΝΕΣ ΗΘΟΠΟΙΟΙ: ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ" τον συνέκριναν με τον διάσημο Γάλλο ηθοποιό Ταλμά. Ο Ζοζέφ Φρανσουά Ταλμά (1763-1826) ήταν ο σπουδαιότερος ερμηνευτής δραματικών ρόλων της εποχής του. Θαυμαστής του ήταν ανάμεσα στους άλλους και ο Μέγας Ναπολέων.
Ο Σπυρίδων Δρακούλης μόλις άρχισε η Ελληνική Επανάσταση στρατεύτηκε στον Ιερό Λόχο και σκοτώθηκε στο Δραγατσάνι στις 7 Ιουνίου 1821.
Ορισμένοι βέβαια φτάνουν στο σημείο να αποδώσουν σε Έλληνα την εφεύρεση του τηλεσκοπίου. Ο Ολλανδός Ζακάριας Γιένσεν που θεωρείται συνεφευρέτης του τηλεσκοπίου μαζί με τον Χανς Λιπερσέι έχει γραφτεί ότι ήταν Έλληνας (Ζαχαρίας Ιωαννίδης) καταγόμενος από επιφανή οικογένεια της Κωνσταντινούπολης, που εγκαταστάθηκε στην Ολλανδία μετά την άλωση της Πόλης. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αντίθετα πολύ πιθανό φαίνεται ,η λέξη "τηλεσκόπιο" να έχει ως "πατέρα" τον Έλληνα μαθηματικό από τη Ζάκυνθο Ιωάννη Δημησιάνο.
Μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους – 19ος αιώνας
Alexander Negris Μετά την Επανάσταση του 1821 και την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, η κατάσταση άλλαξε ριζικά. Δημιουργήθηκαν πολλά σχολεία και τα Ελληνόπουλα της εποχής άρχισαν να αποκτούν όλο και περισσότερες γνώσεις. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, που ιδρύθηκε το 1837 και το Σχολείον των Τεχνών, πρόδρομος της ΑΣΚΤ που ιδρύθηκε στα τέλη του 1836, συνέβαλαν αποφασιστικά στην παροχή ανώτατης μόρφωσης. Πολλά Ελληνόπουλα, συνήθως με υποτροφίες, σπούδασαν σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ενώ Αφρικανοί φιλέλληνες φρόντισαν για την εκπαίδευση ορφανών του Αγώνα στις Η.Π.Α. Έτσι, σταδιακά, Έλληνες αρχίζουν να διαπρέπουν και στο εξωτερικό.
Ήδη το 1828, ο Αλέξανδρος Νέγρης, αγωνιστής του 1821 και λόγιος, ανιψιός του Δημήτριου και του Αλέξανδρου Υψηλάντη, δίδασκε την ελληνική γλώσσα στο Χάρβαρντ, κάτι που έκανε αργότερα και στο Εδιμβούργο.
Σοφοκλης Ευαγγελινος Αποστολιδης Ο Σοφοκλής Ευαγγελινός – Αποστολίδης, γεννήθηκε στην Τσαγκαράδα του Πηλίου το 1807. Έγινε μοναχός στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, μετακόμισε στο Κάιρο, στα χρόνια της Επανάστασης και το 1829, μετανάστευσε στις Η.Π.Α., όπου με την οικονομική βοήθεια του ιεραποστόλου Μπριούερ, ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Το 1842, διορίστηκε υφηγητής της ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και το 1860 έγινε καθηγητής στο φημισμένο αμερικανικό Πανεπιστήμιο, ως τον θάνατό του (1883). Μνημειώδες είναι το έργο του «Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods from B.C. 146 to A.D. 1100».
Ο Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος, γεννήθηκε στο Πάπιγκο Ζαγορίου το 1837. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1861 αναγορεύτηκε Διδάκτορας της Φιλοσοφίας. Το ίδιο έτος άρχισε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Εθνοφύλαξ». Τα άρθρα του, ενόχλησαν την οθωνική Αυλή και ο Αναγνωστόπουλος, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε. Αποφυλακίστηκε μετά την πτώση του Όθωνα.
Μιχαηλ Αναγνωστοπουλος Το 1867, προσκλήθηκε στην Αμερική από τον Αμερικανό φιλέλληνα Σάμουελ Χάου (γνωστό μας και από την δράση του κατά την Επανάσταση του ’21), διευθυντή του Ινστιτούτου Τυφλών της Βοστόνης. Ο Αναγνωστόπουλος εγκαταστάθηκε εκεί μόνιμα, παντρεύτηκε την κόρη του Χάου Ιουλία, διορίστηκε αναπληρωτής του πεθερού του και μετά τον θάνατο του Χάου, διευθυντής του Ινστιτούτου. Εισήγαγε πολλές καινοτομίες και μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα των κωφάλαλων και των τυφλών, για τους οποίους έγραψε και δημοσίευσε πολλές μελέτες και άρθρα. Πρόσφερε σημαντικά ποσά για τη δημιουργία σχολείων και πρότυπου Γυμνασίου στην Ήπειρο. Πέθανε το 1906 στη Ρουμανία και τάφηκε στην Ήπειρο. Στην αμερικανική βιβλιογραφία, αναφέρεται ως Michael Anagnos.
Πόσοι γνωρίζουν άραγε, ότι ο ιδρυτής της θεατρικής φιλολογίας της Κροατίας, είναι Έλληνας; Ο Δημήτριος Δημητρίου, γεννήθηκε στη Σιάτιστα το 1811. Από την ηλικία των 16 ετών άρχισε να γράφει στίχους. Σπούδασε ιατρική, αλλά σύντομα την εγκατέλειψε γιατί άρχισε να γράφει θεατρικά έργα στην κροατική γλώσσα την οποία γνώριζε άριστα. Ο Δημητρίου, παντελώς άγνωστος στην Ελλάδα, θεωρείται Κροάτης λογοτέχνης με το όνομα Ντέμετερ Ντιμίτριε. Έγραψε το ιστορικό δράμα «Τεύτα» (1844) και το ιστορικό ποίημα «Το Πεδίον του Γκρόμπνικ» (1844). Διετέλεσε διευθυντής του θεάτρου του Ζάγκρεμπ, όπου και πέθανε το 1868.
Περικλης Πανταζης Επίσης, μάλλον είναι άγνωστο στη χώρα μας, ότι ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους του Βελγίου κατά τον 19ο αιώνα ήταν Έλληνας! Ο Περικλής Πανταζής, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1849, αλλά καταγόταν από την Ήπειρο. Σπούδασε στο Σχολείο των Τεχνών, με καθηγητή τον Νικηφόρο Λύτρα, στη συνέχεια στο Μόναχο, το Παρίσι και αργότερα, εγκαταστάθηκε μόνιμα στις Βρυξέλλες, όπου σύντομα αναδείχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους. Μαζί με τους Ζαν ντε Γκρέεφ και Γκιγιόμ Φόγκελς, θεωρείται από τους θεμελιωτές του βελγικού ιμπρεσιονισμού. Πέθανε το 1884, σε ηλικία μόλις 35 ετών, από φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε για χρόνια. Στη WIKIPEDIA, διαβάζουμε γι’ αυτόν ότι «Pericles Pantazis was a major Greek impressional painter of the 19th century…», κάτι που αποτελεί δείγμα της αξίας του Constantin Economo Ο Κονσταντίν Εκονόμο (Constantin Alexander Economo Freiherr von San Serff), γεννήθηκε στη Βράιλα της Ρουμανίας το 1876 και ήταν ελληνικής καταγωγής (Κωνσταντίνος Οικονόμου). Γονείς του ήταν οι ευκατάστατοι Ιωάννης και Ελένη Οικονόμου από την Έδεσσα με τεράστια περιουσία σε Μακεδονία και Θεσσαλία. Το 1877 η οικογένειά του μετακόμισε στην Τεργέστη, που ανήκε τότε στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία. Ήταν εξαιρετικός μαθητής. Στη συνέχεια, σπούδασε αρχικά στο Πολυτεχνείο της Βιέννης, δύο χρόνια όμως αργότερα στράφηκε στην Ιατρική. Ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως ψυχίατρος, σταδιακά όμως επικεντρώθηκε στον τομέα της νευρολογίας και της ανατομίας και φυσιολογίας του εγκεφάλου. Το 1917, άρχισε τη μνημειώδη έρευνά του στη ληθαργική εγκεφαλίτιδα, που πήρε το όνομά του και τον έκανε διάσημο σ’ όλο τον κόσμο. Δημοσίευσε αρκετές μελέτες για το συγκεκριμένο θέμα, ενώ ασχολήθηκε επίσης με την κυτταρική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου. Πέθανε το 1931.
Ο Σωκράτης Λαγουδάκης γεννήθηκε το 1864 στη Σμύρνη (άλλες πηγές αναφέρουν ότι γεννήθηκε στην Κρήτη το 1861). Πολέμησε στην Κρητική Επανάσταση του 1889. Έτρεξε στον μαραθώνιο του 1896, με τα χρώματα της Γαλλίας και τερμάτισε ένατος. Το 1897, υπηρέτησε ως γιατρός στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο. Κατά τη διαμονή του στο Παρίσι, εξέδιδε για πέντε χρόνια το περιοδικό «Ιπποκράτης». Το 1918, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκεί προσπάθησε να θεραπεύσει ασθενείς από τη νόσο του Χάνσεν (λέπρα). Στην προσπάθειά του αυτή, προσβλήθηκε ο ίδιος από τη νόσο. Στην Αλεξάνδρεια, υπήρξε εκδότης των εφημερίδων «Αθάνατος Ελληνισμός» (1939) και «Ελληνισμός» (1942). Πέθανε το 1944.
Eugene Antoniadis Ο Ευγένιος Αντωνιάδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1861 και υπήρξε σπουδαίος αστρονόμος. Από το 1893 ως το 1902, εργάστηκε στο αστεροσκοπείο Ζιβιζί της Γαλλίας και αργότερα σ’ αυτό της Μεντόν. Ήδη από το 1891 ήταν μέλος της Αστρονομικής Εταιρείας της Γαλλίας, ενώ αργότερα έγινε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Βρετανικής Αστρονομικής Εταιρείας και επίσης μέλος άλλων αστρονομικών εταιρειών. Το 1909, ανακάλυψε τις διώρυγες του Άρη και αργότερα παρουσίασε δύο χάρτες του πλανήτη. Μελέτησε και άλλους πλανήτες (Κρόνος, Δίας, Αφροδίτη), τις ηλιακές κηλίδες και διάφορους νεφελοειδείς. Ένας κρατήρας στο νότιο τμήμα της Σελήνης, έχει πάρει το όνομά του. Πέθανε στη Γαλλία το 1944.
John. S. Paraskevopoulos Σπουδαίος αστρονόμος, ήταν και ο Ιωάννης Παρασκευόπουλος. Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1889 και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο διαπρεπής επιστήμονας Δημήτριος Αιγινήτης, τον προσέλαβε ως βοηθό του στο Αστεροσκοπείο της Αθήνας, διαβλέποντας τις ικανότητές του. Το 1919, πήγε με υποτροφία για δύο χρόνια στις Η.Π.Α., όπου εργάστηκε στο Αστεροσκοπείο Περκς και το Αστεροσκοπείο του Όρους Γουίλσον. Το 1921 επέστρεψε στην Αθήνα, ως τακτικός αστρονόμος του Αστεροσκοπείου Αθηνών. Απογοητευμένος από την κατάσταση που βρήκε και την έλλειψη χρηματοδότησης, έφυγε για τις Η.Π.Α. Ανέλαβε τη διεύθυνση του αστρονομικού σταθμού Boyden, του Αστεροσκοπείου του Χάρβαρντ, στην Αρεκίπα του Περού. Το 1927, ο σταθμός μετεγκαταστάθηκε στο Μπλουμφοντέιν της Νότιας Αφρικής και ο Παρασκευόπουλος έγινε διευθυντής του ως τον θάνατό του (1955). Ανακάλυψε τον καινοφανή αστέρα του Οκρίβαντος και δύο κομήτες (έναν με τον Whipple και έναν με τον de Kock που φέρουν τα ονόματά τους). Το όνομά του φέρει ένας κρατήρας της Σελήνης και ο αστεροειδής 5298 Paraskevopoulos, που ανακαλύφτηκε το 1966.
Ο Παναγιώτης Ποταγός γεννήθηκε στη Βυτίνα της Αρκαδίας το 1838. Σπούδασε ιατρική στην Αθήνα και μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι. Όταν σημειώθηκε επιδημία χολέρας στη γαλλική πρωτεύουσα, ο Ποταγός πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες για τις οποίες τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση. Επέστρεψε στην Ελλάδα και εργάστηκε ως γιατρός στη Στεμνίτσα Αρκαδίας. Η ανήσυχη φύση του όμως, τον έκανε να εγκαταλείψει την ιατρική και να ασχοληθεί με τις εξερευνήσεις. Το 1867 πήγε στην Αίγυπτο. Για 15 χρόνια, περιπλανήθηκε σε ολόκληρη την Ασία και την τροπική Αφρική. Το 1883, επέστρεψε στην Ελλάδα. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, εξέδωσε το βιβλίο «Περίληψις Περιηγήσεων Ποταγού» (1885), το οποίο αποτελούνταν από 700 σελίδες. Ο Ποταγός στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο χωριό Νύμφες της Κέρκυρας, όπου έζησε μοναχικά. Έγραψε διάφορες μελέτες που παραμένουν ανέκδοτες και άλλες για την Κέρκυρα, την Ήπειρο και τη Θεσσαλία, περιοχές τις οποίες μελέτησε διεξοδικά. Πέθανε το 1903.
20ος αιώνας – Οι (δι)άσημοι Έλληνες πληθαίνουν
Τον 20ο αιώνα, οι Έλληνες που διαπρέπουν στις επιστήμες, τις τέχνες και άλλους τομείς πληθαίνουν. Θα αναφερθούμε στο σημερινό μας άρθρο, ενδεικτικά μόνο σε τρεις από αυτούς και θα επανέλθουμε στο μέλλον.
Epaminondas. J. Demas Ο Επαμεινώνδας Δημόπουλος γεννήθηκε στον Φενεό Κορινθίας το 1905. Σε ηλικία 10 ετών, μετανάστευσε στις Η.Π.Α. Σπούδασε στο McKinley Technical High School. Το 1925, γνωρίστηκε με τον εξερευνητή Richard Byrd. Πήρε μέρος στις δύο αποστολές του Byrd στην Ανταρκτική (1928-1930 και 1934), ως επικεφαλής μηχανικός. Ο Pete Ε. Δ. Demas, όπως ήταν το «αμερικανικό» ονοματεπώνυμό του, αν και σπούδασε στο Μ.Ι.Τ., έλαβε πτυχίο μηχανικού αεροσκαφών από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης το 1937. Το 1945, κατοχύρωσε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για πλάστιγγες βαρέων οχημάτων – μηχανημάτων. Εργάστηκε στις κορυφαίες εταιρείες Douglas Aircraft και Lockheed. Πέθανε το 1979.
Ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες γλύπτες του 20ου αιώνα, ήταν ο Γεράσιμος Σκλάβος. Γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1927. Το 1950, αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ, όπου είχε καθηγητή τον Μιχάλη Τόμπρο. Μετεκπαιδεύτηκε στη Γαλλία. Θεωρείται εμπνευστής της τεχνικής που ονομάστηκε τηλεγλυπτική.
Γερασιμος Σκλαβος Δημιούργησε δεκάδες πρωτότυπα έργα. Το 1961, βραβεύτηκε στην Bienale για νέους καλλιτέχνες. Το μέλλον του διαγραφόταν λαμπρό, καθώς πολλοί έκαναν λόγο για έναν από τους κορυφαίους εικαστικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Το τέλος του όμως ήταν τραγικό και πρόωρο. Στις 20 Ιανουαρίου 1967, βρισκόταν στο ατελιέ του στο Παρίσι. Φιλοτεχνούσε το γλυπτό «Η Φίλη που δεν Έμενε». Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, στο ατελιέ του, λόγω μιας καμένης ασφάλειας, δεν υπήρχε ηλεκτρικό. Ο Σκλάβος, περπατώντας στο σκοτάδι, σκόνταψε πάνω στο γλυπτό του (ύψους 2,5 μέτρων και βάρους 700 κιλών), το οποίο τον καταπλάκωσε…Τον βρήκαν νεκρό δύο μέρες αργότερα.
Κλείνουμε το μικρό αυτό αφιέρωμα, σε έναν μεγάλο Έλληνα μαθηματικό του 20ου αιώνα. Μάλλον ο νους των περισσότερων, πηγαίνει στον τεράστιο Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, καθηγητή του Αϊνστάιν. Για τον Καραθεοδωρή όμως, πρέπει να γράψουμε ένα ολόκληρο άρθρο.
Χρηστος Παπακυριακοπουλος Θα αναφερθούμε σήμερα στον Χρήστο Παπακυριακόπουλο. Γεννήθηκε το 1914 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχικά στο ΕΜΠ και στη συνέχεια στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε αρχικά ως επιμελητής στο ΕΜΠ, αλλά το 1946 λόγω της πολιτικής κατάστασης παραιτήθηκε. Το 1952, έφυγε στις Η.Π.Α. για μεταπτυχιακές σπουδές. Εγκαταστάθηκε στο Πρίνστον. Από το 1955 ως το 1958, αφοσιώθηκε στην έρευνα, ως μέλος του περίφημου Ινστιτούτου Προηγμένων Επιστημών του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Το 1964, τιμήθηκε από την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία με το βραβείο Vehlen. Πέθανε στο Πρίνστον το 1978. Έχει χαρακτηριστεί ως «ο ερημίτης του Πρίνστον» από τον μαθηματικό Βαγγέλη Σπανδάγο που έγραψε ένα βιβλίο γι’ αυτόν και λέγεται ότι όλα αυτά τα χρόνια στην πόλη, έμενε στο ίδιο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου! Το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον τον τίμησε μετά τον θάνατό του και εξέδωσε τις εργασίες του για τις τρισδιάστατες πολλαπλότητες σε ειδική έκδοση.
anatakti
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Κόκκινο πιπέρι: 9 σημαντικά οφέλη για την υγεία σας
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
