2020-01-16 08:57:03
Εισήγηση στο 4ο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας, που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα Στέφανος Δραγούμης του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης, το Σάββατο 7 και την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2019.
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ Γκιβίσης - Εσφιγμενίτης
Αρχιμανδρίτης Ι. Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Θεολόγος, Master Βυζ. Αρχαιολογίας Α.Π.Θ.
Αδημοσίευτη Παλαιολόγεια εικόνα στη Μονή Εσφιγμένου.
Η εντυπωσιακή πορεία ενός εργαστηρίου.
Περίληψη
Στο Αντιπροσωπείο της Μονής Εσφιγμένου στις Καρυές φυλάσσεται μια άγνωστη εικόνα μικρών διαστάσεων των στρατιωτικών αγίων Γεωργίου και Δημητρίου. Οι άγιοι παρουσιάζονται μετωπικοί, φορούν πλούσια στρατιωτικά και πολιτικά ενδύματα δουλεμένα με εξαιρετικό μικρογραφικό τρόπο και με πολλές χρυσογραφίες. Διακρίνονται όλα τα στοιχεία της τέχνης των Παλαιολόγων, ενός πολύ καλού συνεργείου μιας κεντρικής πόλης της αυτοκρατορίας, ίσως της ίδιας της Πρωτεύουσας. Η εικόνα αυτή φαίνεται ότι αποτελεί έναν κρίκο μιας αλυσίδας έργων τέχνης που ενώνει τα άκρα του γνωστού τότε κόσμου.
Η εισήγηση έχει ως στόχο να συνδέσει την αδημοσίευτη εικόνα με ένα σημαντικό εργαστήριο, το οποίο έχει εκτελέσει παρόμοια έργα κατόπιν παραγγελίας υψηλών αξιωματούχων της Αυτοκρατορίας, διασπαρμένα σήμερα σε Μουσεία και συλλογές στην Ανατολή, τη Δύση και τον Βορρά. Τέτοια εξέχοντα πρόσωπα της βυζαντινής κοινωνίας είναι οι Σερβοελληνικής καταγωγής Δεσπότες της Ηπείρου, οι οποίοι αναγνώριζαν την σπουδαιότητα της ζωγραφικής τέχνης και χρησιμοποίησαν την επιρροή της για την υστεροφημία τους.
Συγκρίνοντας σημαντικές τεχνοτροπικές και χρωματικές λεπτομέρειες της εικόνας της Εσφιγμένου με παρόμοιες εικόνες της εποχής της, διακρίνεται το ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ύφος ενός συνεργείου, ίσως και το ίδιο χέρι που φιλοτέχνησε τα έργα. Η υψηλή ποιότητα, τα εξαιρετικά ακριβά υλικά της ζωγραφικής και των μεταλλικών επενδύσεων με τους άφθονους πολύτιμους λίθους, αλλά και η θαυμαστή επιρροή που άσκησε εκτός συνόρων ο ζωγραφικός τρόπος του συνεργείου προδίδουν την έδρα του στην πόλη του Κωνσταντίνου.
Η τέχνη της Βασιλεύουσας επηρέαζε πάντοτε κάθε γωνιά της Αυτοκρατορίας και δημιουργούσε ανάλογο ρεύμα, δίνοντας ώθηση, όπως στην υπό εξέταση περίπτωση, σε ένα κύμα καλλιτεχνικής έκφρασης και επιρροής, που αγκάλιασε τη Μεσόγειο, έφτασε μέχρι τις παγωμένες στέπες της Ρωσίας, ενώ στον Ελλαδικό χώρο αποτέλεσε την βάση για μια νέα καλλιτεχνική έκρηξη στους επόμενους αιώνες στα εναπομείναντα ελεύθερα από τον οθωμανικό ζυγό μέρη, όπως ήταν η Κρήτη.
Πηγή: Οπτικοακουστικό υλικό από τις εργασίες του 4ου Διεθνούς Επιστημονικού Εργαστηρίου της Αγιορειτικής Εστίας.
agioritikesmnimes
Αρχιμανδρίτης Εφραίμ Γκιβίσης - Εσφιγμενίτης
Αρχιμανδρίτης Ι. Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, Θεολόγος, Master Βυζ. Αρχαιολογίας Α.Π.Θ.
Αδημοσίευτη Παλαιολόγεια εικόνα στη Μονή Εσφιγμένου.
Η εντυπωσιακή πορεία ενός εργαστηρίου.
Περίληψη
Στο Αντιπροσωπείο της Μονής Εσφιγμένου στις Καρυές φυλάσσεται μια άγνωστη εικόνα μικρών διαστάσεων των στρατιωτικών αγίων Γεωργίου και Δημητρίου. Οι άγιοι παρουσιάζονται μετωπικοί, φορούν πλούσια στρατιωτικά και πολιτικά ενδύματα δουλεμένα με εξαιρετικό μικρογραφικό τρόπο και με πολλές χρυσογραφίες. Διακρίνονται όλα τα στοιχεία της τέχνης των Παλαιολόγων, ενός πολύ καλού συνεργείου μιας κεντρικής πόλης της αυτοκρατορίας, ίσως της ίδιας της Πρωτεύουσας. Η εικόνα αυτή φαίνεται ότι αποτελεί έναν κρίκο μιας αλυσίδας έργων τέχνης που ενώνει τα άκρα του γνωστού τότε κόσμου.
Η εισήγηση έχει ως στόχο να συνδέσει την αδημοσίευτη εικόνα με ένα σημαντικό εργαστήριο, το οποίο έχει εκτελέσει παρόμοια έργα κατόπιν παραγγελίας υψηλών αξιωματούχων της Αυτοκρατορίας, διασπαρμένα σήμερα σε Μουσεία και συλλογές στην Ανατολή, τη Δύση και τον Βορρά. Τέτοια εξέχοντα πρόσωπα της βυζαντινής κοινωνίας είναι οι Σερβοελληνικής καταγωγής Δεσπότες της Ηπείρου, οι οποίοι αναγνώριζαν την σπουδαιότητα της ζωγραφικής τέχνης και χρησιμοποίησαν την επιρροή της για την υστεροφημία τους.
Συγκρίνοντας σημαντικές τεχνοτροπικές και χρωματικές λεπτομέρειες της εικόνας της Εσφιγμένου με παρόμοιες εικόνες της εποχής της, διακρίνεται το ιδιαίτερο καλλιτεχνικό ύφος ενός συνεργείου, ίσως και το ίδιο χέρι που φιλοτέχνησε τα έργα. Η υψηλή ποιότητα, τα εξαιρετικά ακριβά υλικά της ζωγραφικής και των μεταλλικών επενδύσεων με τους άφθονους πολύτιμους λίθους, αλλά και η θαυμαστή επιρροή που άσκησε εκτός συνόρων ο ζωγραφικός τρόπος του συνεργείου προδίδουν την έδρα του στην πόλη του Κωνσταντίνου.
Η τέχνη της Βασιλεύουσας επηρέαζε πάντοτε κάθε γωνιά της Αυτοκρατορίας και δημιουργούσε ανάλογο ρεύμα, δίνοντας ώθηση, όπως στην υπό εξέταση περίπτωση, σε ένα κύμα καλλιτεχνικής έκφρασης και επιρροής, που αγκάλιασε τη Μεσόγειο, έφτασε μέχρι τις παγωμένες στέπες της Ρωσίας, ενώ στον Ελλαδικό χώρο αποτέλεσε την βάση για μια νέα καλλιτεχνική έκρηξη στους επόμενους αιώνες στα εναπομείναντα ελεύθερα από τον οθωμανικό ζυγό μέρη, όπως ήταν η Κρήτη.
Πηγή: Οπτικοακουστικό υλικό από τις εργασίες του 4ου Διεθνούς Επιστημονικού Εργαστηρίου της Αγιορειτικής Εστίας.
agioritikesmnimes
VIDEO
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
