2020-02-10 23:00:14
Με ένα μακροσκελές έγγραφο που φέρει την ένδειξη EGAYDAAK ενημερώνει η Άγκυρα τρίτες χώρες για τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο. Οι σχεδιασμοί της όμως ακυρώνονται από τις προβλέψεις των διεθνών συνθηκών για το καθεστώς των νησιών. Τι προβλέπουν οι Συνθήκες Λωζάννης και Παρισίων, καθώς και η Σύμβαση του Montreux
Στην πεπατημένη των προκλητικών και ανιστόρητων διεκδικήσεων, ο Ερντογάν με αφορμή την επέτειο της κρίσης στα Ίμια επανήλθε τις τελευταίες μέρες με νέα επιχείρηση «γκριζαρίσματος» ελληνικού εδάφους, λίγα μόλις 24ωρα μετά και την τοποθέτηση Ακάρ περί αποστρατιωτικοποίησης 16 νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Των Γιάννη Κορωναίου, Βασίλη Ταλαμάγκα
[email protected], [email protected]
Μια ακόμη πρόκληση ενδεικτική των διπλωματικών μεθοδεύσεων της γειτονικής χώρας είναι η κίνηση που έγινε προ ημερών από αντίστοιχη τουρκική πρεσβεία σε εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών βορειοευρωπαϊκής χώρας.
Το εν λόγω πρόσωπο ζήτησε πληροφορίες για τις θέσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και έλαβε την απάντηση μέσω μιας μακροσκελούς λίστας με την περίεργη ένδειξη EGAYDAAK.
Η συγκεκριμένη λίστα έχει συνταχθεί από τις τουρκικές υπηρεσίες το 1996, χρονιά που επίσημα η Τουρκία, στο πλαίσιο αναθεωρητισμού στο Αιγαίο, έθεσε για πρώτη φορά ζήτημα «γκρίζων ζωνών», προκαλώντας το γνωστό επεισόδιο στις βραχονησίδες Ιμια ανατολικά της Καλύμνου.
Το αρκτικόλεξο EGAYDAAK αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο της εκπαίδευσης των Τούρκων αξιωματικών. Διανεμήθηκε δε και πριν από δυο χρόνια από την κεντρική υπηρεσία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών στα υπουργεία Εξωτερικών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ – και όχι μόνο.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έχει κατ’ επανάληψη μπερδέψει σκόπιμα τις Συνθήκες, ερμηνεύοντάς τες κατά το δοκούν.
Σε πρόσφατη θέση ανέφερε ότι «η Ελλάδα παραβιάζει τις Συνθήκες Λωζάννης και Παρισίων, που αποστρατιωτικοποιούν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, διότι εκτελεί στρατιωτικές ασκήσεις στα νησιά Σαμοθράκη, Αη Στράτης, Ψαρά, Χίος, Ικαρία, Λήμνος, Λέσβος, Σάμος, Τήλος, Χάλκη, Καστελόριζο και Πάτμος. Επειδή τα νησιά αυτά έχουν, βάσει των Συνθηκών, καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης, απαγορεύεται να περιλαμβάνονται σε στρατιωτικές ασκήσεις ή εκπαίδευση».
Η απάντηση στους τουρκικούς ισχυρισμούς έρχεται από το ελληνικό ΥΠΕΞ, η επιχειρηματολογία του οποίου βασίζεται σε διεθνείς συνθήκες, με την υπογραφή της Τουρκίας σε κάποιες από αυτές, ενώ σε άλλες δεν συμμετείχε για διάφορους λόγους στη σύνταξή τους: «Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που επικαλείται και απαιτεί την αποστρατιωτικοποίησητων “νήσων του Ανατολικού Αιγαίου”.
Όσον αφορά στη στρατιωτικοποίηση, το καθεστώς των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου διέπεται από διεθνείς συνθήκες. Ειδικότερα:
• το καθεστώς των νήσων Λήμνου και Σαμοθράκης διέπεται από τη Σύμβαση της Λωζάννης για τα Στενά του 1923, η οποία αντικαταστάθηκε με τη Σύμβαση του Montreux του 1936,
• το καθεστώς των νήσων Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας διέπεται από τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης του 1923 και
• το καθεστώς των Δωδεκανήσων διέπεται από τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947.
Το δικαίωμα της Ελλάδας να εξοπλίσει τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη αναγνωρίστηκε από την Τουρκία, σύμφωνα και με την επιστολή που απηύθυνε στον Έλληνα πρωθυπουργό στις 6 Μαΐου 1936 ο τότε Τούρκος πρεσβευτής στην Αθήνα, Roussen Esref, κατόπιν οδηγιών της κυβέρνησής του.
Η τουρκική κυβέρνηση επανέλαβε αυτή τη θέση όταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Rustu Aras, απευθυνόμενος προς την Τουρκική Εθνοσυνέλευση με την ευκαιρία της κύρωσης της Συμβάσεως του Montreux, αναγνώρισε ανεπιφύλακτα το νόμιμο δικαίωμα της Ελλάδας να εγκαταστήσει στρατεύματα στη Λήμνο και τη Σαμοθράκη, με τις εξής δηλώσεις του:
«Οι διατάξεις που αφορούν στις νήσους Λήμνο και Σαμοθράκη, οι οποίες ανήκουν στη γειτονική μας και φιλική χώρα Ελλάδα και είχαν αποστρατιωτικοποιηθεί κατ’ εφαρμογήν της Σύμβασης της Λωζάννης του 1923, επίσης καταργήθηκαν με τη νέα Σύμβαση του Montreux κι αυτό μας ευχαριστεί ιδιαίτερα» (Εφημερίδα των πρακτικών της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, τεύχος 12, Ιούλιος 31/1936, σελ. 309).
Παρόμοιες διαβεβαιώσεις εδόθησαν σχετικώς, κατά την ίδια περίοδο, εκ μέρους της Τουρκίας προς τις κυβερνήσεις τρίτων ενδιαφερομένων χωρών.Η ιταλοτουρκική σύμβαση της 4/1/1932 (1) και η Συνθήκη εκχώρησης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα (2) ξεκαθαρίζουν το καθεστώς νησιών και βραχονησίδων
Τι ισχύει για 4 νησιά
Το καθεστώς των νησιών Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας:
Όσον αφορά στα προαναφερόμενα νησιά, πουθενά στη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης δεν προβλέπεται ότι αυτά θα τελούν υπό καθεστώς αποστρατιωτικοποιήσεως.
Η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε μόνον την υποχρέωση, σύμφωνα με το Aρθρο 13 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης, να μην εγκαταστήσει εκεί ναυτικές βάσεις ή οχυρωματικά έργα.
Ειδικότερα, το ανωτέρω άρθρο προβλέπει τα εξής: “Προς εξασφάλισιν της ειρήνης, η ελληνική κυβέρνησις υποχρεούται να τηρή εν ταις νήσοις Μυτιλήνη, Χίω, Σάμω και Ικαρία τα ακόλουθα μέτρα:
• Αι ειρημέναι νήσοι δεν θα χρησιμοποιηθώσιν εις εγκατάστασιν ναυτικής βάσεως ή εις ανέργερσιν οχυρωματικού τινός έργου.
• Θα απαγορευθεί εις την ελληνικήν στρατιωτικήν αεροπλοΐαν να υπερίπταται του εδάφους της ακτής της Ανατολίας. Αντιστοίχως, η οθωμανική κυβέρνησις, θα απαγορεύση εις την στρατιωτικήν αεροπλοΐαν αυτής να υπερίπταται των ρηθεισών νήσων.
• Αι ελληνικαί στρατιωτικαί δυνάμεις εν ταις ειρημέναις νήσοις θα περιορισθώσι εις τον συνήθη αριθμόν των διά την στρατιωτικήν υπηρεσίαν καλουμένων, οίτινες δύνανται να εκγυμνάζωνται επί τόπου, ως και εις δύναμιν χωροφυλακής και αστυνομίας ανάλογον προς την εφ’ ολοκλήρου του ελληνικού εδάφους υπάρχουσαν τοιαύτην”».
Ενώ η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα εφαρμόσει με συνέπεια τις παραπάνω διατάξεις, η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι υποχρεούται, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, να μην επιτρέπει στα στρατιωτικά της αεροσκάφη να υπερίπτανται του εναέριου χώρου των εν λόγω ελληνικών νησιών, έχει επανειλημμένως παραβιάσει και συνεχίζει να παραβιάζει τις σχετικές νομικές της υποχρεώσεις. Από την άλλη πλευρά, το ίδιο άρθρο επιτρέπει στην Ελλάδα να διατηρεί συνήθη αριθμό καλουμένων για τη στρατιωτική θητεία στρατιωτών, οι οποίοι δύνανται να εκπαιδεύονται επιτόπου, καθώς επίσης και δυνάμεων χωροφυλακής και αστυνομίας.
Η Συνθήκη της Λωζάννης ήταν συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπογράφηκε στη Λωζάννη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μικρασιατική εκστρατεία και συμμετείχαν στη Συνθήκη των Σεβρών, συμπεριλαμβανομένης της ΕΣΣΔ, που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη.
Η υπογραφείσα Συνθήκη ήταν το αποτέλεσμα της σχετικής διάσκεψης που ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου 1922 μεταξύ των προαναφερόμενων μελών. Κατάργησε τη Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δεν είχε γίνει αποδεκτή από τη νέα κυβέρνηση της Τουρκίας που διαδέχτηκε τον σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης, μετά και την εκδίωξη από τη Μικρά Ασία του ελληνικού στρατού.
Το τελικό κείμενο υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου, έπειτα από 7,5 μήνες διαβουλεύσεων.
Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη και την Αδριανούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία και την περιοχή της Σμύρνης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η Συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης.
Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των Στενών.
Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει σε είδος (ελλείψει χρημάτων) τις όποιες πολεμικές επανορθώσεις. Η αποπληρωμή έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Ανατολικής Θράκης πέρα από τα όρια της συμφωνίας. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Ελληνες.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς. Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε απ’ όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία.
Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκαν η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών από τις δύο χώρες και η αποστρατιωτικοποίηση κάποιων νησιών του Αιγαίου.
Η απάντηση για τα Ίμια
Η Τουρκία υποστηρίζει ότι στη Συνθήκη της Λωζάννης, με την οποία επικυρώθηκε η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία είχαν απελευθερωθεί κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, όπως επίσης και στη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων (1947), με την οποία η ηττημένη Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα την κυριαρχία της Δωδεκανήσου, υπάρχουν νησιά και βραχονησίδες με αμφισβητούμενο καθεστώς, αφού δεν αναφέρονται ονομαστικά στις συνθήκες αυτές.
Οι τουρκικοί ισχυρισμοί, ωστόσο, απορρίπτονται από τις ίδιες τις Συνθήκες, για τις οποίες, μάλιστα, το τελευταίο διάστημα ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θέτει ευθέως ζήτημα αναθεώρησής τους.
Σύμφωνα με το άρθρο 12 της Συνθήκης της Λωζάννης, «η Ελλάδα αποκτά την κυριαρχία όλων των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, εκτός Ιμβρου, Τενέδου και Λαγoυσώv νήσων», ενώ στο άρθρο 16 της ίδιας Συνθήκης ρητά αναφέρεται ότι «η Τουρκία παραιτείται από οποιαδήποτε αξίωση από τα προαναφερθέντα νησιά και συνεπώς δεν επιτρέπεται καμία αμφισβήτηση από κανέναν της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας επί των νήσων του Αιγαίου».
Κάτι που επίσης προσπαθεί να ξεχάσει η Άγκυρα είναι η ιταλοτουρκική Σύμβαση του Ιανουαρίου του 1932, βάσει της οποίας διευκρινίζονταν εκκρεμή ή αμφισβητούμενα όρια της Συνθήκης της Λωζάννης, στην οποία η Τουρκία είχε παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στα Δωδεκάνησα υπέρ των Ιταλών.
Με το πρακτικό της Σύμβασης τον Δεκέμβριο του 1932 η Τουρκία παραιτείται των δικαιωμάτων της στις νησίδες και βραχονησίδες του Ανατολικού Αιγαίου και επιβεβαιώνεται η υπαγωγή τους στην ιταλική επικράτεια με ονομαστική αναφορά τους, ανάμεσά τους, βέβαια, και τα Ιμια.
Στο «Υπόμνημα περί των νησίδων Λίμνια-Ιμια / Report on the Limnia-Imia islets» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών υπό την έρευνα του Λ. Καλλιβρετάκη σημειώνεται:
«Διαδεχόμενη η Ελλάδα την Ιταλία στην κυριαρχία της Δωδεκανήσου, κληρονόμησε ό,τι έλεγχε προηγουμένως η Ιταλία, συνεπώς και τις νησίδες “Καρντάκ-Λιμνιά-Ιμια”, που ρητά σημειώνονται ως ιταλικές στο πρακτικό της 28/12/1932. Το πρακτικό αυτό χρησιμοποιήθηκε άλλωστε ως πηγή επισήμων πληροφοριών για την οριοθέτηση της περιοχής που παραχωρήθηκε στην Ελλάδα, όπως προκύπτει και από τον ελληνικό νόμο 547 του 1948, που περιλαμβάνει ονομαστική απαρίθμηση των νησίδων και βραχονησίδων που υπήχθησαν στις επαρχίες στις οποίες διαιρέθηκαν τα Δωδεκάνησα. Συγκεκριμένα τα Αίμνια, Μικρό και Μεγάλο, σημειώνονται ρητά ως υπαγόμενα στην επαρχία Καλύμνου.
2.7. Από το 1947 που οι βραχονησίδες είχαν ενσωματωθεί στην Ελλάδα, η Τουρκία ουδέποτε επί μία πεντηκονταετία είχε διατυπώσει κάποια αμφισβήτηση σε ό,τι αφορά στο καθεστώς τους, ως τον Δεκέμβριο του 1995».
Η Τουρκία στο διάστημα που ακολούθησε την κρίση στα Ιμια επιχείρησε να καταστήσει άκυρες διεθνείς συμβάσεις για να εξυπηρετήσει συμφέροντά της, ανάμεσά τους και την ιταλοτουρκική Σύμβαση, για να συναντήσει την αποδοκιμασία τόσο της Ρώμης όσο και των Βρυξελλών. «Αποκρούοντας αυτή την άποψη, το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε την 6/2/1996 ότι “η ιταλοτουρκική συμφωνία του 1932 είναι έγκυρη και παραμένει εν ισχύι”. Μία εβδομάδα αργότερα, την 15/2/1996 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμά του θεώρησε τις τουρκικές ενέργειες ως «παραβίαση εκ μέρους της Τουρκίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας” και επεσήμανε ότι “η βραχονησίδα Ιμια ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου, με βάση τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, το Πρωτόκολλο Ιταλίας – Τουρκίας του 1932 και τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947, καθώς ακόμη και τους τουρκικούς γεωγραφικούς χάρτες της δεκαετίας του 1960, όπου το εν λόγω νησιωτικό σύμπλεγμα εμφανίζεται ως τμήμα της ελληνικής επικρατείας”», σημειώνεται στο υπόμνημα του ΕΚΜ.
Οι ελληνικές βραχονησίδες
Πολλές από τις ελληνικές βραχονησίδες έχουν τη δική τους ιστορία στην πορεία των χρόνων.
• Ομάδα νησιών Αγαθονησίου: Αγαθονήσι, Πίτα, Νερά, Στρογγυλή, Γλάρος, Ψαθονήσι, Κουνελονήσι, Πράσσος, νησίδα ΝΔ του Πράσσου, Νερονήσι, Κατσαγάνι, βραχονησίδα δυτικά από Αγαθονήσι, βραχονησίδα ΝΔ από Αγαθονήσι, βραχονησίδα βόρεια από Αγαθονήσι.
• Ομάδα νησιών Αρκών: Αρκοί, Καλόβολος, Αγρελούσσα, Αβάθιστο, Μακρονήσι, νησίδα Ζούκα 1, νησίδα Ζούκα 2, βραχονησίδα ΝΑ από Μακρονήσι, Σμινερονήσι, Ψαθονήσι, νησίδα δυτικά από Καλόβολο, Στρογγυλή, Μάραθος, Σπολάτος, Κόμαρος.
• Ομάδα νησιών Φαρμακονησίου: Μαραθονήσι, νησίδα δυτικά από Φαρμακονήσι, Ψέριμος, βραχονησίδα Βασιλική, νησίδα ΝΔ από Ψέριμο, Πλάτη, βραχονησίδα 1 νότια από Πλάτη, βραχονησίδα 2 νότια από Πλάτη, βραχονησίδα Νεκροθήκες, Πίτα, Μεγάλη Ιμια, Μικρή Ιμια, Καλόλιμνος, Πράσσος, Λυδία.
• Ομάδα νησιών Νισύρου: Περγούσα, τέσσερις βραχονησίδες γύρω από Περγούσα, Στρογγυλή, Γυαλί, τρεις βραχονησίδες γύρω από Γυαλί, Παχειά, Κανδελιούσσα, Αγιος Αντώνιος.
• Ομάδα νησιών Αστυπάλαιας: Σύρνα, βραχονησίδα Σύρνα 1, βραχονησίδα Σύρνα 2, βραχονησίδα Σύρνα 3, Μεγάλος Αδελφός, Μικρός Αδελφός, βραχονησίδα δυτικά από Μικρό Αδελφό, Στεφάνια, Πλακίδα, βραχονησίδα 1 δυτικά από Πλακίδα, βραχονησίδα 2 δυτικά από Πλακίδα, Γιάννη, Μεσονήσι.
• Ομάδα Οινουσσών: Οινούσσες, βραχονησίδα βόρεια Οινουσσών, Βάτος, νησίδα δυτικά από Βάτο, Ποντικονήσι, Μανδράκι, Αρχοντόνησο, Γαβάθι, Πασάς, νησίδα δυτικά από Πασά, Πρασονήσι, δύο βραχονησίδες ΒΔ και νότια του Πρασονησίου, νησίδα 1 έναντι Οινουσσών, νησίδα 2 έναντι Οινουσσών, νησίδα ΝΔ από Ποντικονήσι, βραχονησίδα 1 νότια από Οινούσσες, βραχονησίδα 2 νότια από Οινούσσες.
• Ομάδα Ψαρών, Αντίψαρων και Βενέτικου: Nησίδα Αντίψαρα και 26 μικρές βραχονησίδες, νησίδα νότια από Αντίψαρα και τέσσερις βραχονησίδες, νησίδα Κουτσουλιά και έξι ακόμα βραχονησίδες, βραχονησίδα Βενέτικο και δύο βραχονησίδες.
• Ομάδα νησιών Καρπάθου: Αυγό, δύο βραχονησίδες δυτικά από το Αυγό, Καμηλονήσι, Μεγάλο Σοφράνο, Μικρό Σοφράνο, δύο βραχονησίδες νότια από το Μικρό Σοφράνο, Σόχας, Καραβονήσια, νησίδα νότια από Καραβονήσια, Αστακίδα, Αστακιδόπουλο, νησίδα και βραχονησίδα βόρεια από Αστακιδόπουλο, νησίδα ΒΑ από Αστακιδόπουλο, Ουνιανήσια, νησίδα δυτικά από Ουνιανήσια.
• Ομάδα Σαμοθράκης, Ζουράφας: Νησίδα Ζουράφα, βραχονησίδα Ζουράφα 1 και βραχονησίδα Ζουράφα 2.
• Ομάδα νησιών Κρητικού Πελάγους: Αυγονήσι, Δίας, δύο βραχονησίδες πλησίον Δία, Πεταλίδι, Παξιμάδι, Διονυσάδες, βραχονησίδα βόρεια από Διονυσάδες, Δραγονάδα, Πρασονήσι, Παξιμάδα.
parapona-rodou
Στην πεπατημένη των προκλητικών και ανιστόρητων διεκδικήσεων, ο Ερντογάν με αφορμή την επέτειο της κρίσης στα Ίμια επανήλθε τις τελευταίες μέρες με νέα επιχείρηση «γκριζαρίσματος» ελληνικού εδάφους, λίγα μόλις 24ωρα μετά και την τοποθέτηση Ακάρ περί αποστρατιωτικοποίησης 16 νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Των Γιάννη Κορωναίου, Βασίλη Ταλαμάγκα
[email protected], [email protected]
Μια ακόμη πρόκληση ενδεικτική των διπλωματικών μεθοδεύσεων της γειτονικής χώρας είναι η κίνηση που έγινε προ ημερών από αντίστοιχη τουρκική πρεσβεία σε εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών βορειοευρωπαϊκής χώρας.
Το εν λόγω πρόσωπο ζήτησε πληροφορίες για τις θέσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και έλαβε την απάντηση μέσω μιας μακροσκελούς λίστας με την περίεργη ένδειξη EGAYDAAK.
Η συγκεκριμένη λίστα έχει συνταχθεί από τις τουρκικές υπηρεσίες το 1996, χρονιά που επίσημα η Τουρκία, στο πλαίσιο αναθεωρητισμού στο Αιγαίο, έθεσε για πρώτη φορά ζήτημα «γκρίζων ζωνών», προκαλώντας το γνωστό επεισόδιο στις βραχονησίδες Ιμια ανατολικά της Καλύμνου.
Το αρκτικόλεξο EGAYDAAK αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο της εκπαίδευσης των Τούρκων αξιωματικών. Διανεμήθηκε δε και πριν από δυο χρόνια από την κεντρική υπηρεσία του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών στα υπουργεία Εξωτερικών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ – και όχι μόνο.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έχει κατ’ επανάληψη μπερδέψει σκόπιμα τις Συνθήκες, ερμηνεύοντάς τες κατά το δοκούν.
Σε πρόσφατη θέση ανέφερε ότι «η Ελλάδα παραβιάζει τις Συνθήκες Λωζάννης και Παρισίων, που αποστρατιωτικοποιούν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, διότι εκτελεί στρατιωτικές ασκήσεις στα νησιά Σαμοθράκη, Αη Στράτης, Ψαρά, Χίος, Ικαρία, Λήμνος, Λέσβος, Σάμος, Τήλος, Χάλκη, Καστελόριζο και Πάτμος. Επειδή τα νησιά αυτά έχουν, βάσει των Συνθηκών, καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης, απαγορεύεται να περιλαμβάνονται σε στρατιωτικές ασκήσεις ή εκπαίδευση».
Η απάντηση στους τουρκικούς ισχυρισμούς έρχεται από το ελληνικό ΥΠΕΞ, η επιχειρηματολογία του οποίου βασίζεται σε διεθνείς συνθήκες, με την υπογραφή της Τουρκίας σε κάποιες από αυτές, ενώ σε άλλες δεν συμμετείχε για διάφορους λόγους στη σύνταξή τους: «Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που επικαλείται και απαιτεί την αποστρατιωτικοποίησητων “νήσων του Ανατολικού Αιγαίου”.
Όσον αφορά στη στρατιωτικοποίηση, το καθεστώς των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου διέπεται από διεθνείς συνθήκες. Ειδικότερα:
• το καθεστώς των νήσων Λήμνου και Σαμοθράκης διέπεται από τη Σύμβαση της Λωζάννης για τα Στενά του 1923, η οποία αντικαταστάθηκε με τη Σύμβαση του Montreux του 1936,
• το καθεστώς των νήσων Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας διέπεται από τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης του 1923 και
• το καθεστώς των Δωδεκανήσων διέπεται από τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947.
Το δικαίωμα της Ελλάδας να εξοπλίσει τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη αναγνωρίστηκε από την Τουρκία, σύμφωνα και με την επιστολή που απηύθυνε στον Έλληνα πρωθυπουργό στις 6 Μαΐου 1936 ο τότε Τούρκος πρεσβευτής στην Αθήνα, Roussen Esref, κατόπιν οδηγιών της κυβέρνησής του.
Η τουρκική κυβέρνηση επανέλαβε αυτή τη θέση όταν ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Rustu Aras, απευθυνόμενος προς την Τουρκική Εθνοσυνέλευση με την ευκαιρία της κύρωσης της Συμβάσεως του Montreux, αναγνώρισε ανεπιφύλακτα το νόμιμο δικαίωμα της Ελλάδας να εγκαταστήσει στρατεύματα στη Λήμνο και τη Σαμοθράκη, με τις εξής δηλώσεις του:
«Οι διατάξεις που αφορούν στις νήσους Λήμνο και Σαμοθράκη, οι οποίες ανήκουν στη γειτονική μας και φιλική χώρα Ελλάδα και είχαν αποστρατιωτικοποιηθεί κατ’ εφαρμογήν της Σύμβασης της Λωζάννης του 1923, επίσης καταργήθηκαν με τη νέα Σύμβαση του Montreux κι αυτό μας ευχαριστεί ιδιαίτερα» (Εφημερίδα των πρακτικών της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, τεύχος 12, Ιούλιος 31/1936, σελ. 309).
Παρόμοιες διαβεβαιώσεις εδόθησαν σχετικώς, κατά την ίδια περίοδο, εκ μέρους της Τουρκίας προς τις κυβερνήσεις τρίτων ενδιαφερομένων χωρών.Η ιταλοτουρκική σύμβαση της 4/1/1932 (1) και η Συνθήκη εκχώρησης της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα (2) ξεκαθαρίζουν το καθεστώς νησιών και βραχονησίδων
Τι ισχύει για 4 νησιά
Το καθεστώς των νησιών Μυτιλήνης, Χίου, Σάμου και Ικαρίας:
Όσον αφορά στα προαναφερόμενα νησιά, πουθενά στη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης δεν προβλέπεται ότι αυτά θα τελούν υπό καθεστώς αποστρατιωτικοποιήσεως.
Η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε μόνον την υποχρέωση, σύμφωνα με το Aρθρο 13 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης, να μην εγκαταστήσει εκεί ναυτικές βάσεις ή οχυρωματικά έργα.
Ειδικότερα, το ανωτέρω άρθρο προβλέπει τα εξής: “Προς εξασφάλισιν της ειρήνης, η ελληνική κυβέρνησις υποχρεούται να τηρή εν ταις νήσοις Μυτιλήνη, Χίω, Σάμω και Ικαρία τα ακόλουθα μέτρα:
• Αι ειρημέναι νήσοι δεν θα χρησιμοποιηθώσιν εις εγκατάστασιν ναυτικής βάσεως ή εις ανέργερσιν οχυρωματικού τινός έργου.
• Θα απαγορευθεί εις την ελληνικήν στρατιωτικήν αεροπλοΐαν να υπερίπταται του εδάφους της ακτής της Ανατολίας. Αντιστοίχως, η οθωμανική κυβέρνησις, θα απαγορεύση εις την στρατιωτικήν αεροπλοΐαν αυτής να υπερίπταται των ρηθεισών νήσων.
• Αι ελληνικαί στρατιωτικαί δυνάμεις εν ταις ειρημέναις νήσοις θα περιορισθώσι εις τον συνήθη αριθμόν των διά την στρατιωτικήν υπηρεσίαν καλουμένων, οίτινες δύνανται να εκγυμνάζωνται επί τόπου, ως και εις δύναμιν χωροφυλακής και αστυνομίας ανάλογον προς την εφ’ ολοκλήρου του ελληνικού εδάφους υπάρχουσαν τοιαύτην”».
Ενώ η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα εφαρμόσει με συνέπεια τις παραπάνω διατάξεις, η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι υποχρεούται, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, να μην επιτρέπει στα στρατιωτικά της αεροσκάφη να υπερίπτανται του εναέριου χώρου των εν λόγω ελληνικών νησιών, έχει επανειλημμένως παραβιάσει και συνεχίζει να παραβιάζει τις σχετικές νομικές της υποχρεώσεις. Από την άλλη πλευρά, το ίδιο άρθρο επιτρέπει στην Ελλάδα να διατηρεί συνήθη αριθμό καλουμένων για τη στρατιωτική θητεία στρατιωτών, οι οποίοι δύνανται να εκπαιδεύονται επιτόπου, καθώς επίσης και δυνάμεων χωροφυλακής και αστυνομίας.
Η Συνθήκη της Λωζάννης ήταν συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπογράφηκε στη Λωζάννη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μικρασιατική εκστρατεία και συμμετείχαν στη Συνθήκη των Σεβρών, συμπεριλαμβανομένης της ΕΣΣΔ, που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη.
Η υπογραφείσα Συνθήκη ήταν το αποτέλεσμα της σχετικής διάσκεψης που ξεκίνησε στις 7 Νοεμβρίου 1922 μεταξύ των προαναφερόμενων μελών. Κατάργησε τη Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δεν είχε γίνει αποδεκτή από τη νέα κυβέρνηση της Τουρκίας που διαδέχτηκε τον σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης, μετά και την εκδίωξη από τη Μικρά Ασία του ελληνικού στρατού.
Το τελικό κείμενο υπογράφηκε στις 24 Ιουλίου, έπειτα από 7,5 μήνες διαβουλεύσεων.
Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη και την Αδριανούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία και την περιοχή της Σμύρνης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η Συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης.
Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των Στενών.
Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει σε είδος (ελλείψει χρημάτων) τις όποιες πολεμικές επανορθώσεις. Η αποπληρωμή έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Ανατολικής Θράκης πέρα από τα όρια της συμφωνίας. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Ελληνες.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχασε την ιδιότητα του εθνάρχη και το Πατριαρχείο τέθηκε υπό ειδικό διεθνές νομικό καθεστώς. Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε απ’ όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία.
Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκαν η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών από τις δύο χώρες και η αποστρατιωτικοποίηση κάποιων νησιών του Αιγαίου.
Η απάντηση για τα Ίμια
Η Τουρκία υποστηρίζει ότι στη Συνθήκη της Λωζάννης, με την οποία επικυρώθηκε η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τα οποία είχαν απελευθερωθεί κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, όπως επίσης και στη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων (1947), με την οποία η ηττημένη Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα την κυριαρχία της Δωδεκανήσου, υπάρχουν νησιά και βραχονησίδες με αμφισβητούμενο καθεστώς, αφού δεν αναφέρονται ονομαστικά στις συνθήκες αυτές.
Οι τουρκικοί ισχυρισμοί, ωστόσο, απορρίπτονται από τις ίδιες τις Συνθήκες, για τις οποίες, μάλιστα, το τελευταίο διάστημα ο Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν θέτει ευθέως ζήτημα αναθεώρησής τους.
Σύμφωνα με το άρθρο 12 της Συνθήκης της Λωζάννης, «η Ελλάδα αποκτά την κυριαρχία όλων των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, εκτός Ιμβρου, Τενέδου και Λαγoυσώv νήσων», ενώ στο άρθρο 16 της ίδιας Συνθήκης ρητά αναφέρεται ότι «η Τουρκία παραιτείται από οποιαδήποτε αξίωση από τα προαναφερθέντα νησιά και συνεπώς δεν επιτρέπεται καμία αμφισβήτηση από κανέναν της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας επί των νήσων του Αιγαίου».
Κάτι που επίσης προσπαθεί να ξεχάσει η Άγκυρα είναι η ιταλοτουρκική Σύμβαση του Ιανουαρίου του 1932, βάσει της οποίας διευκρινίζονταν εκκρεμή ή αμφισβητούμενα όρια της Συνθήκης της Λωζάννης, στην οποία η Τουρκία είχε παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στα Δωδεκάνησα υπέρ των Ιταλών.
Με το πρακτικό της Σύμβασης τον Δεκέμβριο του 1932 η Τουρκία παραιτείται των δικαιωμάτων της στις νησίδες και βραχονησίδες του Ανατολικού Αιγαίου και επιβεβαιώνεται η υπαγωγή τους στην ιταλική επικράτεια με ονομαστική αναφορά τους, ανάμεσά τους, βέβαια, και τα Ιμια.
Στο «Υπόμνημα περί των νησίδων Λίμνια-Ιμια / Report on the Limnia-Imia islets» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών υπό την έρευνα του Λ. Καλλιβρετάκη σημειώνεται:
«Διαδεχόμενη η Ελλάδα την Ιταλία στην κυριαρχία της Δωδεκανήσου, κληρονόμησε ό,τι έλεγχε προηγουμένως η Ιταλία, συνεπώς και τις νησίδες “Καρντάκ-Λιμνιά-Ιμια”, που ρητά σημειώνονται ως ιταλικές στο πρακτικό της 28/12/1932. Το πρακτικό αυτό χρησιμοποιήθηκε άλλωστε ως πηγή επισήμων πληροφοριών για την οριοθέτηση της περιοχής που παραχωρήθηκε στην Ελλάδα, όπως προκύπτει και από τον ελληνικό νόμο 547 του 1948, που περιλαμβάνει ονομαστική απαρίθμηση των νησίδων και βραχονησίδων που υπήχθησαν στις επαρχίες στις οποίες διαιρέθηκαν τα Δωδεκάνησα. Συγκεκριμένα τα Αίμνια, Μικρό και Μεγάλο, σημειώνονται ρητά ως υπαγόμενα στην επαρχία Καλύμνου.
2.7. Από το 1947 που οι βραχονησίδες είχαν ενσωματωθεί στην Ελλάδα, η Τουρκία ουδέποτε επί μία πεντηκονταετία είχε διατυπώσει κάποια αμφισβήτηση σε ό,τι αφορά στο καθεστώς τους, ως τον Δεκέμβριο του 1995».
Η Τουρκία στο διάστημα που ακολούθησε την κρίση στα Ιμια επιχείρησε να καταστήσει άκυρες διεθνείς συμβάσεις για να εξυπηρετήσει συμφέροντά της, ανάμεσά τους και την ιταλοτουρκική Σύμβαση, για να συναντήσει την αποδοκιμασία τόσο της Ρώμης όσο και των Βρυξελλών. «Αποκρούοντας αυτή την άποψη, το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε την 6/2/1996 ότι “η ιταλοτουρκική συμφωνία του 1932 είναι έγκυρη και παραμένει εν ισχύι”. Μία εβδομάδα αργότερα, την 15/2/1996 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμά του θεώρησε τις τουρκικές ενέργειες ως «παραβίαση εκ μέρους της Τουρκίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας” και επεσήμανε ότι “η βραχονησίδα Ιμια ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου, με βάση τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, το Πρωτόκολλο Ιταλίας – Τουρκίας του 1932 και τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947, καθώς ακόμη και τους τουρκικούς γεωγραφικούς χάρτες της δεκαετίας του 1960, όπου το εν λόγω νησιωτικό σύμπλεγμα εμφανίζεται ως τμήμα της ελληνικής επικρατείας”», σημειώνεται στο υπόμνημα του ΕΚΜ.
Οι ελληνικές βραχονησίδες
Πολλές από τις ελληνικές βραχονησίδες έχουν τη δική τους ιστορία στην πορεία των χρόνων.
• Ομάδα νησιών Αγαθονησίου: Αγαθονήσι, Πίτα, Νερά, Στρογγυλή, Γλάρος, Ψαθονήσι, Κουνελονήσι, Πράσσος, νησίδα ΝΔ του Πράσσου, Νερονήσι, Κατσαγάνι, βραχονησίδα δυτικά από Αγαθονήσι, βραχονησίδα ΝΔ από Αγαθονήσι, βραχονησίδα βόρεια από Αγαθονήσι.
• Ομάδα νησιών Αρκών: Αρκοί, Καλόβολος, Αγρελούσσα, Αβάθιστο, Μακρονήσι, νησίδα Ζούκα 1, νησίδα Ζούκα 2, βραχονησίδα ΝΑ από Μακρονήσι, Σμινερονήσι, Ψαθονήσι, νησίδα δυτικά από Καλόβολο, Στρογγυλή, Μάραθος, Σπολάτος, Κόμαρος.
• Ομάδα νησιών Φαρμακονησίου: Μαραθονήσι, νησίδα δυτικά από Φαρμακονήσι, Ψέριμος, βραχονησίδα Βασιλική, νησίδα ΝΔ από Ψέριμο, Πλάτη, βραχονησίδα 1 νότια από Πλάτη, βραχονησίδα 2 νότια από Πλάτη, βραχονησίδα Νεκροθήκες, Πίτα, Μεγάλη Ιμια, Μικρή Ιμια, Καλόλιμνος, Πράσσος, Λυδία.
• Ομάδα νησιών Νισύρου: Περγούσα, τέσσερις βραχονησίδες γύρω από Περγούσα, Στρογγυλή, Γυαλί, τρεις βραχονησίδες γύρω από Γυαλί, Παχειά, Κανδελιούσσα, Αγιος Αντώνιος.
• Ομάδα νησιών Αστυπάλαιας: Σύρνα, βραχονησίδα Σύρνα 1, βραχονησίδα Σύρνα 2, βραχονησίδα Σύρνα 3, Μεγάλος Αδελφός, Μικρός Αδελφός, βραχονησίδα δυτικά από Μικρό Αδελφό, Στεφάνια, Πλακίδα, βραχονησίδα 1 δυτικά από Πλακίδα, βραχονησίδα 2 δυτικά από Πλακίδα, Γιάννη, Μεσονήσι.
• Ομάδα Οινουσσών: Οινούσσες, βραχονησίδα βόρεια Οινουσσών, Βάτος, νησίδα δυτικά από Βάτο, Ποντικονήσι, Μανδράκι, Αρχοντόνησο, Γαβάθι, Πασάς, νησίδα δυτικά από Πασά, Πρασονήσι, δύο βραχονησίδες ΒΔ και νότια του Πρασονησίου, νησίδα 1 έναντι Οινουσσών, νησίδα 2 έναντι Οινουσσών, νησίδα ΝΔ από Ποντικονήσι, βραχονησίδα 1 νότια από Οινούσσες, βραχονησίδα 2 νότια από Οινούσσες.
• Ομάδα Ψαρών, Αντίψαρων και Βενέτικου: Nησίδα Αντίψαρα και 26 μικρές βραχονησίδες, νησίδα νότια από Αντίψαρα και τέσσερις βραχονησίδες, νησίδα Κουτσουλιά και έξι ακόμα βραχονησίδες, βραχονησίδα Βενέτικο και δύο βραχονησίδες.
• Ομάδα νησιών Καρπάθου: Αυγό, δύο βραχονησίδες δυτικά από το Αυγό, Καμηλονήσι, Μεγάλο Σοφράνο, Μικρό Σοφράνο, δύο βραχονησίδες νότια από το Μικρό Σοφράνο, Σόχας, Καραβονήσια, νησίδα νότια από Καραβονήσια, Αστακίδα, Αστακιδόπουλο, νησίδα και βραχονησίδα βόρεια από Αστακιδόπουλο, νησίδα ΒΑ από Αστακιδόπουλο, Ουνιανήσια, νησίδα δυτικά από Ουνιανήσια.
• Ομάδα Σαμοθράκης, Ζουράφας: Νησίδα Ζουράφα, βραχονησίδα Ζουράφα 1 και βραχονησίδα Ζουράφα 2.
• Ομάδα νησιών Κρητικού Πελάγους: Αυγονήσι, Δίας, δύο βραχονησίδες πλησίον Δία, Πεταλίδι, Παξιμάδι, Διονυσάδες, βραχονησίδα βόρεια από Διονυσάδες, Δραγονάδα, Πρασονήσι, Παξιμάδα.
parapona-rodou
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Σοκ με την υγεία του Πελέ: «Ντρέπεται, δεν θέλει να βγει έξω»
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
