2020-03-16 05:00:20
Στρατηγείο "πολέμου" για την αναχαίτιση των επιπτώσεων του κοροναϊού συγκροτείται στο οικονομικό επιτελείο.
Στο "war room" μετέχουν εκπρόσωποι του υπουργείου Οικονομικών, της Τράπεζας της Ελλάδος, της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου, καταγράφοντας σε καθημερινή βάση τη συμπεριφορά κρίσιμων μεγεθών του τραπεζικού τομέα και των αντιδράσεων του Χρηματιστηρίου.
Δάνεια, καταθέσεις, ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος, επιχειρήσεις και Χρηματιστήριο παρακολουθούνται καθημερινά στο "war room" του υπουργείου Οικονομικών, με στόχο τη διαφύλαξη της σταθερότητας στη χρηματοπιστωτική αγορά και την προστασία των επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Ο συναγερμός βρίσκεται στο "κόκκινο", καθώς οι έντονες και γενικευμένες παρενέργειες του κοροναϊού στην καθημερινότητα των πολιτών και στις αγορές διεθνώς βρίσκουν την Ελλάδα σε ένα ευάλωτο, μεταβατικό στάδιο προς τη σταθεροποίηση και επιτάχυνση της ανάκαμψης μετά τη βαθιά, δεκαετή κρίση
. Στη φάση αυτή, όπου επιχειρούνται τιτάνιες προσπάθειες για την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος και του Χρηματιστηρίου, προκειμένου να "τροφοδοτηθεί" η ανάπτυξη μέσω της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, ο κοροναϊός απειλεί ως "ωρολογιακή βόμβα" να τινάξει τα πάντα στον αέρα. Πρόκειται, όπως υποστηρίζουν στο ΥΠΟΙΚ, για... πολεμική επιχείρηση διάσωσης και στήριξης της οικονομίας. Το μέγεθος της ασύμμετρης απειλής αποδεικνύει η τεράστια κινητοποίηση διεθνώς, με θεαματικές κινήσεις δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, αλλά και μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων.
Task force για τράπεζες και αγορά
Μαζί με τη δημόσια υγεία, ο χρηματοπιστωτικός τομέας βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής "μάχης" για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κοροναϊού. Για τον λόγο αυτό, έχει συγκροτηθεί ειδική task force στο υπουργείο Οικονομικών και έχει αναλάβει δράση για όσο διάστημα απαιτήσουν οι έκτακτες συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία στις αγορές, προκειμένου να οχυρώσει την εγχώρια χρηματαγορά.
Οι συσκέψεις του πρωθυπουργού, των συναρμόδιων υπουργών, του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και των φορέων της αγοράς είναι συνεχείς και η κυβέρνηση βρίσκεται σε στενή επικοινωνία με τις ευρωπαϊκές Αρχές. Εν όψει του Eurogroup της Δευτέρας, όπου αναμένεται να τεθεί προς έγκριση πρόταση της Κομισιόν για προσωρινή αναστολή των περιορισμών του Συμφώνου Σταθερότητας, επιτρέποντας στις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να προβούν στις απαιτούμενες δαπάνες για την αντιμετώπιση του κοροναϊού, το επείγον σήμα που δίνουν όλες οι πλευρές είναι ένα: παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις για να αντέξουν στην επίθεση του κοροναϊού.
Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων αναζητείται από τις τράπεζες, οι οποίες βρίσκονται τώρα σε μια κρίσιμη φάση. Αν και πλέον πορεύονται χωρίς τον "βρόχο" των stress tests, τα οποία πήραν, πανευρωπαϊκά, ετήσια αναβολή από την EBA και την ΕΚΤ λόγω των εκτάκτων συνθηκών που δημιουργεί η πανδημία, τα ανοιχτά θέματα μπροστά τους είναι πολλά. Η πανδημία του κοροναϊού τις βρίσκει μπροστά σε ένα απαιτητικό ξεκίνημα, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, για την εξυγίανση των ισολογισμών τους μέσω της συστημικής και δραστικής μείωσης των "κόκκινων" δανείων. Στον "Ηρακλή" έχουν επενδυθεί εντατική προετοιμασία οκτώ μηνών και προσδοκίες εξυγίανσης των τραπεζών και προσέλκυσης νέων επενδυτών στην ελληνική οικονομία, ενώ το σχήμα έχουν "αγκαλιάσει" οι ευρωπαϊκές Αρχές και οι αγορές.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι εξαιρετικά κρίσιμο να προληφθεί και να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος του κοροναϊού στην πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, αλλά και σε τυχόν διασάλευση της τραπεζικής ρευστότητας μέσω αυξημένων εκροών καταθέσεων. "Αιμορραγία" στα δύο αυτά μεγέθη θα εκτροχίαζε το τραπεζικό σύστημα από τις ράγες της ομαλής πορείας, στην οποία έχει μπει από πέρυσι το καλοκαίρι, και θα διακύβευε την επιτυχία του "Ηρακλή" για την εξυγίανση των τραπεζών. Σχετική με την επιτυχία του κρίσιμου εγχειρήματος του "Ηρακλή" είναι και η πορεία του Χρηματιστηρίου, καθώς παράλληλο ζητούμενο με την εξυγίανση των τραπεζών είναι η προσέλκυση διεθνών και μακροπρόθεσμων επενδυτών στη χώρα.
Κινήσεις για την απόσυρση καταθέσεων, τη δημιουργία νέων επισφαλειών και την πορεία των δανείων που βρίσκονται ήδη στα μη εξυπηρετούμενα, αλλά και στοιχεία για τις κινήσεις και τις προθέσεις (margin calls) των ξένων επενδυτών στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, "θερμομετρούνται" σε συνεχή βάση μέσα στην ημέρα, προκειμένου να υπάρξουν άμεσες παρεμβάσεις σε περίπτωση ανάγκης.
Σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις, στελέχη τραπεζών αναφέρουν στο "Κ" ότι δεν παρατηρούνται κινήσεις μαζικών αναλήψεων μετρητών. Όπως αναφέρουν, η ροή στις αναλήψεις είναι η συνηθισμένη, ενώ ο προβληματισμός είναι έντονος στους πελάτες που έχουν τα χρήματά τους σε μετοχές, ομόλογα και εν γένει στα προϊόντα που έχουν αντικαταστήσει τις καταθέσεις λόγω των μηδενικών επιτοκίων. Τα προϊόντα αυτά (αμοιβαία κεφάλαια), ωστόσο, χαρακτηρίζονται από διαμοιρασμό του ρίσκου των επενδύσεων και, παρά τους πρόσκαιρους κλυδωνισμούς, προσαρμόζονται άμεσα και στην άνοδο των αγορών, διασφαλίζοντας τελικά το κεφάλαιο του επενδυτή μακροπρόθεσμα.
Ο "συναγερμός" για κόκκινα δάνεια
Αυτή που είναι πιο κρίσιμη είναι η συμπεριφορά των δανείων των τραπεζών και για το θέμα υπάρχει συνεχής δίαυλος επικοινωνίας τραπεζών - ΤτΕ - κυβέρνησης. Οι τράπεζες έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 71 δισ. ευρώ (42,1% των συνολικών χορηγήσεων), τα οποία πρέπει να μειώσουν κατά περίπου 50 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2021. Ο προβληματισμός είναι τεράστιος, διότι:
- Από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ποσό περίπου 23 δισ. ευρώ, δηλαδή το 30%, αφορά δάνεια αβέβαιης είσπραξης. Αν και βαίνουν μειούμενα, ο λόγος των δανείων τα οποία είναι σε καθυστέρηση από 1 έως 90 ημέρες προς το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων (πρώιμες ληξιπρόθεσμες οφειλές) επιδεινώνεται (ο λόγος ανήλθε σε 13,7% στο τέλος του α' εξαμήνου 2019, επίπεδο υψηλότερο από εκείνο στο τέλος του 2018).
- Όσον αφορά τα δάνεια με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών, κινούνται στα 14,5 δισ. ευρώ, δηλαδή αντιστοιχούν στο 19% των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αν και επίσης έχουν μειωθεί, το 61,7% των δανείων αυτής της κατηγορίας, δηλαδή δάνεια περίπου 9 δισ. ευρώ, έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια διαμορφώνεται σε 72,5% (πρόκειται για δάνεια 5 δισ. ευρώ) και για τα επιχειρηματικά σε 51,4%, ενώ για τα καταναλωτικά δάνεια τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου το ποσοστό διαμορφώνεται σε 80,6%.
Μέχρι τα τέλη του α' εξαμήνου 2019 οι τράπεζες είχαν ρυθμίσει δάνεια 41,811 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 17,9%, δηλαδή δάνεια 7,5 δισ. ευρώ, εμφάνιζε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών. Από το β' εξάμηνο του 2019 μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2020, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης πλέον, ρύθμισαν άλλα 11,2 δισ. ευρώ "κόκκινων" δανείων. Ωστόσο, καθώς προωθούνται οι αλλαγές στο πτωχευτικό δίκαιο και έχει συμφωνηθεί με τους "θεσμούς" η λήξη του νόμου 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας στις 30 Απριλίου, η αγωνία κυβέρνησης, ΤτΕ και τραπεζών για την επιτυχία των ρυθμίσεων είναι προφανής. Υπάρχουν δικαιολογημένοι φόβοι ότι η μέχρι στιγμής θετική πορεία στην εξυγίανση μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να ανατραπεί, καθώς το κλείσιμο επιχειρήσεων και η μείωση του προσωπικού θα επηρεάσει τα εισοδήματα των δανειοληπτών.
Τραπεζίτες αναφέρουν στο "Κ" ότι ο κοροναϊός δεν έχει δείξει, μέχρι στιγμής, παρενέργειες στην ομαλή εξυπηρέτηση των ρυθμισμένων δανείων. Ωστόσο, υπάρχει αυξημένη εγρήγορση τόσο για τον έγκαιρο εντοπισμό νέων δυσχερειών στην εξυπηρέτηση οφειλών, όσο και για τον εντοπισμό φαινομένων στρατηγικής αθέτησης πληρωμών με πρόσχημα τον κοροναϊό. Επίσης, αναφέρουν ότι επί του παρόντος δεν έχει ανοίξει καμία προοπτική παράτασης του καθεστώτος για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Το "SOS" από τις επιχειρήσεις
Εκεί που βρίσκεται η προσοχή όλων είναι στα δάνεια των επιχειρήσεων. Οι τράπεζες δηλώνουν πως βρίσκονται σε ετοιμότητα να καλύψουν τις ανάγκες ρευστότητας που μπορεί να παρουσιάσουν τόσο υγιείς πελάτες (ενδιάμεση χρηματοδότηση ή αύξηση γραμμών) όσο και πελάτες που έχουν δάνεια σε ρύθμιση και πασχίζουν να τα κρατήσουν ενήμερα εν μέσω κοροναϊού.
Με μια ψύχραιμη αποτίμηση της κατάστασης μέχρι στιγμής, οι ορατές επιπτώσεις του κοροναϊού στην πραγματική οικονομία προέρχονται από το πλήγμα που θα δεχτεί η τουριστική δραστηριότητα, δεδομένου ότι ο τουρισμός συμβάλλει σε μεγάλο ποσοστό (κινείται στο 10%) στο ΑΕΠ της χώρας. Από τις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου έρχονται μηνύματα για πτώση 40% στις προκρατήσεις, ενώ αντίστοιχη είναι η πτώση στις μεταφορές.
Ωστόσο, το θετικό είναι πως ο κύριος όγκος των εσόδων από τον τουρισμό, συγκεκριμένα ποσοστό της τάξεως του 75%, έρχεται από τον Ιούνιο και μετά. Υπάρχει, έτσι, μια μικρή "πολυτέλεια χρόνου" μέχρι τους καλοκαιρινούς μήνες, οπότε εκτιμάται ότι η πανδημία θα έχει τεθεί υπό έλεγχο, για την ανάκαμψη των ζημιών που προεξοφλούνται με την πρώτη ματιά. Όπως αναφέρεται στο "Κ", στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος τα οποία έχουν επεξεργαστεί οι τράπεζες και αφορούν μια χρονική περίοδο από το 2011 μέχρι το 2019 δείχνουν ότι η κατανομή των εισπράξεων από τον τουρισμό ως προς τη συμβολή τους στο ΑΕΠ ανέρχεται σε 1,2% τον Ιανουάριο, 1,1% τον Φεβρουάριο, 1,5% τον Μάρτιο, 3,2% τον Απρίλιο, 8,4% τον Μάιο, 14% τον Ιούνιο, 21% τον Ιούλιο, 24% τον Αύγουστο, 16,5% τον Σεπτέμβριο, 1,8% τον Οκτώβριο και περί το 1% τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο.
Από την άλλη πλευρά, η πτωτική αναθεώρηση για την αύξηση του ΑΕΠ φέτος θεωρείται δεδομένη, καθώς οι προβλέψεις της κυβέρνησης για ρυθμό ανάπτυξης στο 2,8%, της ΤτΕ στο 2,4% ή ακόμα και της Κομισιόν στο 2,2% δεν "ταυτίζονται" με τη βαθιά ύφεση που προεξοφλούν οι χρηματιστηριακές αγορές.
Μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ, τις προηγούμενες ώρες, ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας επεσήμανε πως "οι επιπτώσεις της κρίσης θα είναι σημαντικές, πολύ πιο σημαντικές από τις αρχικές εκτιμήσεις". Ανέφερε εκ νέου το σχήμα "U" στην πορεία της κρίσης. Εξήγησε πως στην Ευρώπη από προσδοκία για + 1% ΑΕΠ, πλέον η πρόβλεψη είναι -1% και πως αντίστοιχες με της Ευρώπης θα είναι και οι επιπτώσεις στην Ελλάδα, "απλά στην Ελλάδα θα παραμείνουμε σε θετικό ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης". Ο υπουργός Οικονομικών προανήγγειλε και αίτημα προς τις τράπεζες για μέτρα αναστολής των δόσεων δανείων και νέες ρυθμίσεις.
Το πλήγμα στην κατανάλωση που συνεπάγεται η αναστολή δραστηριοτήτων και η επιβεβλημένη κατ' οίκον απομόνωση των πολιτών ώστε να περιοριστεί η εξάπλωση του κοροναϊού δημιουργεί προοπτικές ασφυξίας στις επιχειρήσεις.
Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον ρυθμό ανάπτυξης της χώρας, για τις επιπτώσεις σε βιομηχανία και γεωργία, και τονίζει πως τουρισμός, εμπόριο και ναυτιλία εισέρχονται σε φάση συρρίκνωσης.
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων προειδοποιεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές εισέρχονται σε μια πολύ δύσκολη περίοδο και η κατάσταση στην Ιταλία, η οποία είναι κορυφαίος προορισμός και βασική οδός για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό, αναπόφευκτα θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στις ελληνικές εξαγωγές.
Όλοι οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου εκπέμπουν μηνύματα "SOS" για απαιτούμενες γενναίες δράσεις αναχαίτισης των επιπτώσεων του κοροναϊού.
Απομένει να φανεί πόσο ισχυρό δίχτυ ασφαλείας θα προσφέρουν τα αναμενόμενα μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης και οι νομισματικές παρεμβάσεις, τα οποία θα κρίνουν τελικά τη μεγέθυνση του ΑΕΠ για φέτος. Και αυτά, με τον κοροναϊό να διατηρεί τον πρώτο λόγο, καθώς η διάρκειά του θα κρίνει τις τελικές επιπτώσεις. Άλλο θα είναι η κατάσταση συναγερμού να λήξει τον Ιούνιο και άλλο η πανδημία να διαρκέσει κάποια τρίμηνα.
Η βελτίωση των καιρικών συνθηκών και κάποια ενθαρρυντικά σημάδια από την Κίνα, όπου ξεκίνησε η εξάπλωση του ιού, δημιουργούν θετικές προσδοκίες για διαχειρίσιμη διάρκειά του. Όπως αναφέρουν στο "Κ" στελέχη της αγοράς, πρόδρομοι δείκτες στην Κίνα, όπως, π.χ., οι πωλήσεις, η κατανάλωση ρεύματος, η κυκλοφορία οχημάτων κ.ά., δείχνουν ότι η κανονικότητα έχει επιστρέψει σε ποσοστό 80%. Στην Ευρώπη, η κατάσταση παραμένει ανεξέλεγκτη μέχρι να υπάρξουν σημάδια ύφεσης του ιού στην Ιταλία, κάτι που θα επηρεάσει και την Ελλάδα, λόγω γειτνίασης, σε επίπεδο ψυχολογίας αγορών. Κρίσιμο απομένει να φανεί το πώς θα αντιμετωπιστεί περαιτέρω ο κοροναϊός από τις ΗΠΑ, όπου τώρα ξεκινά το κρίσιμο "τεστ", με τα μάτια να είναι στραμμένα στην προγραμματισμένη συνεδρίαση της Fed στις 18 Μαρτίου.
Το Χρηματιστήριο
Η Task Force στο υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται σε εγρήγορση και για το Ελληνικό Χρηματιστήριο. Το ζητούμενο είναι, στη γενικότερη αναμπουμπούλα που προκαλεί ο κοροναϊός, να αποτραπούν κινήσεις υποτιμητικής κερδοσκοπίας, καθώς διαπιστώνεται ότι η ελληνική αγορά έχει ήδη κάνει underperform σε σχέση με την ιταλική, όπου η κατάσταση της πανδημίας είναι τραγική. Επίσης, στόχος είναι να διαγνωστούν οι προθέσεις των διεθνών επενδυτών με το προφίλ που αναζητεί η ελληνική οικονομία. Αυτοί, στην παρούσα φάση, είναι μουδιασμένοι και απασχολούνται με τα προβλήματα που δημιουργεί ο κοροναϊός στις δικές τους αγορές.
Όπως σημειώνουν στο "Κ" αρμόδια στελέχη, το "γκρέμισμα" του Γενικού Δείκτη προεξοφλεί μια πολύ βαθιά ύφεση. Η προεξόφληση αυτή, όμως, πρέπει να ερμηνευθεί στο πλαίσιο που θέτει το δεδομένο της ρηχότητας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου, το οποίο ανταποκρίνεται ακραία με μικρό όγκο συναλλαγών. Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν ότι η ελληνική αγορά δεν βρίσκεται στο 2015, αλλά αντιθέτως, παρουσιάζει πολλά θετικά μιας αναδυόμενης αγοράς. Το 2019 η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά της Ελλάδας ήταν η καλύτερη σε κέρδη διεθνώς (ενδεικτικά, οι τράπεζες είχαν αποδόσεις από 80% μέχρι 300%), γεγονός, βεβαίως, που δημιούργησε εύκολα έδαφος για αποκόμιση κερδών.
parapona-rodou
Στο "war room" μετέχουν εκπρόσωποι του υπουργείου Οικονομικών, της Τράπεζας της Ελλάδος, της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου, καταγράφοντας σε καθημερινή βάση τη συμπεριφορά κρίσιμων μεγεθών του τραπεζικού τομέα και των αντιδράσεων του Χρηματιστηρίου.
Δάνεια, καταθέσεις, ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος, επιχειρήσεις και Χρηματιστήριο παρακολουθούνται καθημερινά στο "war room" του υπουργείου Οικονομικών, με στόχο τη διαφύλαξη της σταθερότητας στη χρηματοπιστωτική αγορά και την προστασία των επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Ο συναγερμός βρίσκεται στο "κόκκινο", καθώς οι έντονες και γενικευμένες παρενέργειες του κοροναϊού στην καθημερινότητα των πολιτών και στις αγορές διεθνώς βρίσκουν την Ελλάδα σε ένα ευάλωτο, μεταβατικό στάδιο προς τη σταθεροποίηση και επιτάχυνση της ανάκαμψης μετά τη βαθιά, δεκαετή κρίση
Task force για τράπεζες και αγορά
Μαζί με τη δημόσια υγεία, ο χρηματοπιστωτικός τομέας βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής "μάχης" για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κοροναϊού. Για τον λόγο αυτό, έχει συγκροτηθεί ειδική task force στο υπουργείο Οικονομικών και έχει αναλάβει δράση για όσο διάστημα απαιτήσουν οι έκτακτες συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία στις αγορές, προκειμένου να οχυρώσει την εγχώρια χρηματαγορά.
Οι συσκέψεις του πρωθυπουργού, των συναρμόδιων υπουργών, του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και των φορέων της αγοράς είναι συνεχείς και η κυβέρνηση βρίσκεται σε στενή επικοινωνία με τις ευρωπαϊκές Αρχές. Εν όψει του Eurogroup της Δευτέρας, όπου αναμένεται να τεθεί προς έγκριση πρόταση της Κομισιόν για προσωρινή αναστολή των περιορισμών του Συμφώνου Σταθερότητας, επιτρέποντας στις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης να προβούν στις απαιτούμενες δαπάνες για την αντιμετώπιση του κοροναϊού, το επείγον σήμα που δίνουν όλες οι πλευρές είναι ένα: παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις για να αντέξουν στην επίθεση του κοροναϊού.
Η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων αναζητείται από τις τράπεζες, οι οποίες βρίσκονται τώρα σε μια κρίσιμη φάση. Αν και πλέον πορεύονται χωρίς τον "βρόχο" των stress tests, τα οποία πήραν, πανευρωπαϊκά, ετήσια αναβολή από την EBA και την ΕΚΤ λόγω των εκτάκτων συνθηκών που δημιουργεί η πανδημία, τα ανοιχτά θέματα μπροστά τους είναι πολλά. Η πανδημία του κοροναϊού τις βρίσκει μπροστά σε ένα απαιτητικό ξεκίνημα, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, για την εξυγίανση των ισολογισμών τους μέσω της συστημικής και δραστικής μείωσης των "κόκκινων" δανείων. Στον "Ηρακλή" έχουν επενδυθεί εντατική προετοιμασία οκτώ μηνών και προσδοκίες εξυγίανσης των τραπεζών και προσέλκυσης νέων επενδυτών στην ελληνική οικονομία, ενώ το σχήμα έχουν "αγκαλιάσει" οι ευρωπαϊκές Αρχές και οι αγορές.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι εξαιρετικά κρίσιμο να προληφθεί και να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος του κοροναϊού στην πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, αλλά και σε τυχόν διασάλευση της τραπεζικής ρευστότητας μέσω αυξημένων εκροών καταθέσεων. "Αιμορραγία" στα δύο αυτά μεγέθη θα εκτροχίαζε το τραπεζικό σύστημα από τις ράγες της ομαλής πορείας, στην οποία έχει μπει από πέρυσι το καλοκαίρι, και θα διακύβευε την επιτυχία του "Ηρακλή" για την εξυγίανση των τραπεζών. Σχετική με την επιτυχία του κρίσιμου εγχειρήματος του "Ηρακλή" είναι και η πορεία του Χρηματιστηρίου, καθώς παράλληλο ζητούμενο με την εξυγίανση των τραπεζών είναι η προσέλκυση διεθνών και μακροπρόθεσμων επενδυτών στη χώρα.
Κινήσεις για την απόσυρση καταθέσεων, τη δημιουργία νέων επισφαλειών και την πορεία των δανείων που βρίσκονται ήδη στα μη εξυπηρετούμενα, αλλά και στοιχεία για τις κινήσεις και τις προθέσεις (margin calls) των ξένων επενδυτών στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, "θερμομετρούνται" σε συνεχή βάση μέσα στην ημέρα, προκειμένου να υπάρξουν άμεσες παρεμβάσεις σε περίπτωση ανάγκης.
Σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις, στελέχη τραπεζών αναφέρουν στο "Κ" ότι δεν παρατηρούνται κινήσεις μαζικών αναλήψεων μετρητών. Όπως αναφέρουν, η ροή στις αναλήψεις είναι η συνηθισμένη, ενώ ο προβληματισμός είναι έντονος στους πελάτες που έχουν τα χρήματά τους σε μετοχές, ομόλογα και εν γένει στα προϊόντα που έχουν αντικαταστήσει τις καταθέσεις λόγω των μηδενικών επιτοκίων. Τα προϊόντα αυτά (αμοιβαία κεφάλαια), ωστόσο, χαρακτηρίζονται από διαμοιρασμό του ρίσκου των επενδύσεων και, παρά τους πρόσκαιρους κλυδωνισμούς, προσαρμόζονται άμεσα και στην άνοδο των αγορών, διασφαλίζοντας τελικά το κεφάλαιο του επενδυτή μακροπρόθεσμα.
Ο "συναγερμός" για κόκκινα δάνεια
Αυτή που είναι πιο κρίσιμη είναι η συμπεριφορά των δανείων των τραπεζών και για το θέμα υπάρχει συνεχής δίαυλος επικοινωνίας τραπεζών - ΤτΕ - κυβέρνησης. Οι τράπεζες έχουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 71 δισ. ευρώ (42,1% των συνολικών χορηγήσεων), τα οποία πρέπει να μειώσουν κατά περίπου 50 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2021. Ο προβληματισμός είναι τεράστιος, διότι:
- Από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ποσό περίπου 23 δισ. ευρώ, δηλαδή το 30%, αφορά δάνεια αβέβαιης είσπραξης. Αν και βαίνουν μειούμενα, ο λόγος των δανείων τα οποία είναι σε καθυστέρηση από 1 έως 90 ημέρες προς το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων (πρώιμες ληξιπρόθεσμες οφειλές) επιδεινώνεται (ο λόγος ανήλθε σε 13,7% στο τέλος του α' εξαμήνου 2019, επίπεδο υψηλότερο από εκείνο στο τέλος του 2018).
- Όσον αφορά τα δάνεια με καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών, κινούνται στα 14,5 δισ. ευρώ, δηλαδή αντιστοιχούν στο 19% των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αν και επίσης έχουν μειωθεί, το 61,7% των δανείων αυτής της κατηγορίας, δηλαδή δάνεια περίπου 9 δισ. ευρώ, έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια διαμορφώνεται σε 72,5% (πρόκειται για δάνεια 5 δισ. ευρώ) και για τα επιχειρηματικά σε 51,4%, ενώ για τα καταναλωτικά δάνεια τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου το ποσοστό διαμορφώνεται σε 80,6%.
Μέχρι τα τέλη του α' εξαμήνου 2019 οι τράπεζες είχαν ρυθμίσει δάνεια 41,811 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το 17,9%, δηλαδή δάνεια 7,5 δισ. ευρώ, εμφάνιζε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών. Από το β' εξάμηνο του 2019 μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2020, τράπεζες και εταιρείες διαχείρισης πλέον, ρύθμισαν άλλα 11,2 δισ. ευρώ "κόκκινων" δανείων. Ωστόσο, καθώς προωθούνται οι αλλαγές στο πτωχευτικό δίκαιο και έχει συμφωνηθεί με τους "θεσμούς" η λήξη του νόμου 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας στις 30 Απριλίου, η αγωνία κυβέρνησης, ΤτΕ και τραπεζών για την επιτυχία των ρυθμίσεων είναι προφανής. Υπάρχουν δικαιολογημένοι φόβοι ότι η μέχρι στιγμής θετική πορεία στην εξυγίανση μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να ανατραπεί, καθώς το κλείσιμο επιχειρήσεων και η μείωση του προσωπικού θα επηρεάσει τα εισοδήματα των δανειοληπτών.
Τραπεζίτες αναφέρουν στο "Κ" ότι ο κοροναϊός δεν έχει δείξει, μέχρι στιγμής, παρενέργειες στην ομαλή εξυπηρέτηση των ρυθμισμένων δανείων. Ωστόσο, υπάρχει αυξημένη εγρήγορση τόσο για τον έγκαιρο εντοπισμό νέων δυσχερειών στην εξυπηρέτηση οφειλών, όσο και για τον εντοπισμό φαινομένων στρατηγικής αθέτησης πληρωμών με πρόσχημα τον κοροναϊό. Επίσης, αναφέρουν ότι επί του παρόντος δεν έχει ανοίξει καμία προοπτική παράτασης του καθεστώτος για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Το "SOS" από τις επιχειρήσεις
Εκεί που βρίσκεται η προσοχή όλων είναι στα δάνεια των επιχειρήσεων. Οι τράπεζες δηλώνουν πως βρίσκονται σε ετοιμότητα να καλύψουν τις ανάγκες ρευστότητας που μπορεί να παρουσιάσουν τόσο υγιείς πελάτες (ενδιάμεση χρηματοδότηση ή αύξηση γραμμών) όσο και πελάτες που έχουν δάνεια σε ρύθμιση και πασχίζουν να τα κρατήσουν ενήμερα εν μέσω κοροναϊού.
Με μια ψύχραιμη αποτίμηση της κατάστασης μέχρι στιγμής, οι ορατές επιπτώσεις του κοροναϊού στην πραγματική οικονομία προέρχονται από το πλήγμα που θα δεχτεί η τουριστική δραστηριότητα, δεδομένου ότι ο τουρισμός συμβάλλει σε μεγάλο ποσοστό (κινείται στο 10%) στο ΑΕΠ της χώρας. Από τις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου έρχονται μηνύματα για πτώση 40% στις προκρατήσεις, ενώ αντίστοιχη είναι η πτώση στις μεταφορές.
Ωστόσο, το θετικό είναι πως ο κύριος όγκος των εσόδων από τον τουρισμό, συγκεκριμένα ποσοστό της τάξεως του 75%, έρχεται από τον Ιούνιο και μετά. Υπάρχει, έτσι, μια μικρή "πολυτέλεια χρόνου" μέχρι τους καλοκαιρινούς μήνες, οπότε εκτιμάται ότι η πανδημία θα έχει τεθεί υπό έλεγχο, για την ανάκαμψη των ζημιών που προεξοφλούνται με την πρώτη ματιά. Όπως αναφέρεται στο "Κ", στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος τα οποία έχουν επεξεργαστεί οι τράπεζες και αφορούν μια χρονική περίοδο από το 2011 μέχρι το 2019 δείχνουν ότι η κατανομή των εισπράξεων από τον τουρισμό ως προς τη συμβολή τους στο ΑΕΠ ανέρχεται σε 1,2% τον Ιανουάριο, 1,1% τον Φεβρουάριο, 1,5% τον Μάρτιο, 3,2% τον Απρίλιο, 8,4% τον Μάιο, 14% τον Ιούνιο, 21% τον Ιούλιο, 24% τον Αύγουστο, 16,5% τον Σεπτέμβριο, 1,8% τον Οκτώβριο και περί το 1% τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο.
Από την άλλη πλευρά, η πτωτική αναθεώρηση για την αύξηση του ΑΕΠ φέτος θεωρείται δεδομένη, καθώς οι προβλέψεις της κυβέρνησης για ρυθμό ανάπτυξης στο 2,8%, της ΤτΕ στο 2,4% ή ακόμα και της Κομισιόν στο 2,2% δεν "ταυτίζονται" με τη βαθιά ύφεση που προεξοφλούν οι χρηματιστηριακές αγορές.
Μιλώντας στην τηλεόραση του ΣΚΑΙ, τις προηγούμενες ώρες, ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας επεσήμανε πως "οι επιπτώσεις της κρίσης θα είναι σημαντικές, πολύ πιο σημαντικές από τις αρχικές εκτιμήσεις". Ανέφερε εκ νέου το σχήμα "U" στην πορεία της κρίσης. Εξήγησε πως στην Ευρώπη από προσδοκία για + 1% ΑΕΠ, πλέον η πρόβλεψη είναι -1% και πως αντίστοιχες με της Ευρώπης θα είναι και οι επιπτώσεις στην Ελλάδα, "απλά στην Ελλάδα θα παραμείνουμε σε θετικό ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης". Ο υπουργός Οικονομικών προανήγγειλε και αίτημα προς τις τράπεζες για μέτρα αναστολής των δόσεων δανείων και νέες ρυθμίσεις.
Το πλήγμα στην κατανάλωση που συνεπάγεται η αναστολή δραστηριοτήτων και η επιβεβλημένη κατ' οίκον απομόνωση των πολιτών ώστε να περιοριστεί η εξάπλωση του κοροναϊού δημιουργεί προοπτικές ασφυξίας στις επιχειρήσεις.
Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Βιομηχάνων κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τον ρυθμό ανάπτυξης της χώρας, για τις επιπτώσεις σε βιομηχανία και γεωργία, και τονίζει πως τουρισμός, εμπόριο και ναυτιλία εισέρχονται σε φάση συρρίκνωσης.
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων προειδοποιεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές εισέρχονται σε μια πολύ δύσκολη περίοδο και η κατάσταση στην Ιταλία, η οποία είναι κορυφαίος προορισμός και βασική οδός για την προώθηση των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό, αναπόφευκτα θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στις ελληνικές εξαγωγές.
Όλοι οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου εκπέμπουν μηνύματα "SOS" για απαιτούμενες γενναίες δράσεις αναχαίτισης των επιπτώσεων του κοροναϊού.
Απομένει να φανεί πόσο ισχυρό δίχτυ ασφαλείας θα προσφέρουν τα αναμενόμενα μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης και οι νομισματικές παρεμβάσεις, τα οποία θα κρίνουν τελικά τη μεγέθυνση του ΑΕΠ για φέτος. Και αυτά, με τον κοροναϊό να διατηρεί τον πρώτο λόγο, καθώς η διάρκειά του θα κρίνει τις τελικές επιπτώσεις. Άλλο θα είναι η κατάσταση συναγερμού να λήξει τον Ιούνιο και άλλο η πανδημία να διαρκέσει κάποια τρίμηνα.
Η βελτίωση των καιρικών συνθηκών και κάποια ενθαρρυντικά σημάδια από την Κίνα, όπου ξεκίνησε η εξάπλωση του ιού, δημιουργούν θετικές προσδοκίες για διαχειρίσιμη διάρκειά του. Όπως αναφέρουν στο "Κ" στελέχη της αγοράς, πρόδρομοι δείκτες στην Κίνα, όπως, π.χ., οι πωλήσεις, η κατανάλωση ρεύματος, η κυκλοφορία οχημάτων κ.ά., δείχνουν ότι η κανονικότητα έχει επιστρέψει σε ποσοστό 80%. Στην Ευρώπη, η κατάσταση παραμένει ανεξέλεγκτη μέχρι να υπάρξουν σημάδια ύφεσης του ιού στην Ιταλία, κάτι που θα επηρεάσει και την Ελλάδα, λόγω γειτνίασης, σε επίπεδο ψυχολογίας αγορών. Κρίσιμο απομένει να φανεί το πώς θα αντιμετωπιστεί περαιτέρω ο κοροναϊός από τις ΗΠΑ, όπου τώρα ξεκινά το κρίσιμο "τεστ", με τα μάτια να είναι στραμμένα στην προγραμματισμένη συνεδρίαση της Fed στις 18 Μαρτίου.
Το Χρηματιστήριο
Η Task Force στο υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται σε εγρήγορση και για το Ελληνικό Χρηματιστήριο. Το ζητούμενο είναι, στη γενικότερη αναμπουμπούλα που προκαλεί ο κοροναϊός, να αποτραπούν κινήσεις υποτιμητικής κερδοσκοπίας, καθώς διαπιστώνεται ότι η ελληνική αγορά έχει ήδη κάνει underperform σε σχέση με την ιταλική, όπου η κατάσταση της πανδημίας είναι τραγική. Επίσης, στόχος είναι να διαγνωστούν οι προθέσεις των διεθνών επενδυτών με το προφίλ που αναζητεί η ελληνική οικονομία. Αυτοί, στην παρούσα φάση, είναι μουδιασμένοι και απασχολούνται με τα προβλήματα που δημιουργεί ο κοροναϊός στις δικές τους αγορές.
Όπως σημειώνουν στο "Κ" αρμόδια στελέχη, το "γκρέμισμα" του Γενικού Δείκτη προεξοφλεί μια πολύ βαθιά ύφεση. Η προεξόφληση αυτή, όμως, πρέπει να ερμηνευθεί στο πλαίσιο που θέτει το δεδομένο της ρηχότητας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου, το οποίο ανταποκρίνεται ακραία με μικρό όγκο συναλλαγών. Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν ότι η ελληνική αγορά δεν βρίσκεται στο 2015, αλλά αντιθέτως, παρουσιάζει πολλά θετικά μιας αναδυόμενης αγοράς. Το 2019 η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά της Ελλάδας ήταν η καλύτερη σε κέρδη διεθνώς (ενδεικτικά, οι τράπεζες είχαν αποδόσεις από 80% μέχρι 300%), γεγονός, βεβαίως, που δημιούργησε εύκολα έδαφος για αποκόμιση κερδών.
parapona-rodou
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Σεισμική δόνηση 4,2 Ρίχτερ ανοιχτά της Κάσου
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
