2020-03-27 10:37:29
Γράφει αποκλειστικά στο ethnos.gr ο π. Λουκάς Ξενοφωντινός, μοναχός στο Άγιον Όρος, για τις δύσκολες μέρες που βιώνουμε στη σκιά της θανατηφόρας πανδημίας του κορονοϊού
«Μοναχός εστιν ο πάντων χωρισθείς και πάσι συνηρμοσμένος». Αυτά τα λόγια του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου που προβάλλει η Εκκλησία μας αυτή την Κυριακή Δ΄ των Νηστειών, γίνονται επίκαιρα εις υπερθετικόν βαθμόν. Ο μοναχός ζώντας στην έρημο κάθε ανθρώπινης παρηγοριάς, απολαμβάνει την παρουσία του ίδιου του Θεού που ως επακόλουθο έχει την ένωσή του με όλη την κτίση. Η μοναχική ζωή δεν είναι μια ζωή που καταφρονεί τον άνθρωπο. Είναι η
ζωή που αναδεικνύει τον έσω άνθρωπο· το αρχαίον κάλλος που είναι ενδεδυμένος και φτάνοντας σ’ αυτή την θέα μπορεί να αγκαλιάσει όλη την ανθρωπότητα, να νιώσει το μεγαλείο της θείας δημιουργίας που ολοκληρώνεται με την ενανθρώπιση του ίδιου του Θεού.
Η πλειονότητα όμως των ανθρώπων σήμερα αποφάσισε να χειραφετηθεί από την εξάρτησή της από τον δημιουργό Πατέρα και να πορευτεί εν τοις θελήμασι των καρδιών αυτής
. Γι’ αυτό και σήμερα βιώνουμε τα αποτελέσματα αυτής της απομακρύνσεως. Δεν είναι τα τραγικά γεγονότα που μαστίζουν σήμερα την υφήλιο κάποια τιμωρία του Θεού προς τους απείθαρχους ανθρώπους, αλλά οι καρποί των έργων μας. Και τα έργα μας εκτός της απομακρύνσεώς μας από τον Θεό είναι και η απομάκρυνσή μας από τον άνθρωπο.
Απομακρυνθήκαμε πρώτα από τον εαυτό μας και μετά από τον συνάνθρωπο. Απομακρυνθήκαμε από τον εαυτό μας γενόμενοι εγωϊστικοί και εγωπαθείς· «Αυτοείδωλον εγενόμην» ψάλλει ο Μέγας Κανών αυτές τις άγιες μέρες. Έκανα είδωλο τον εαυτό μου και δόθηκα απεγνωσμένα στην ικανοποίηση όλων των απίθανων αναγκών, γενόμενος εφευρέτης κακών όπως ο Απόστολος Παύλος αναφέρει. Κλείστηκα στην αυτολατρεία μου και προσπαθώ μόνος μου να απολαύσω ό,τι βρεθεί μπροστά μου αγνοώντας τους πάντες. Ακόμη και το οικοδόμημα της οικογένειας ως κατ’ εξοχήν έκφραση ανθρωπιάς και ανθρωπινότητος ταράζεται συνθέμελα από την πρόσκρουσή του πάνω στην αυτολατρεία· στο ερμητικό κλείσιμο απέναντι του άλλου· στην αδυναμία να μοιραστώ με τον άλλον· να διακινδυνεύσω για τον άλλο· να αναλάβω κάποιες ευθύνες και κατά συνέπειαν χάνω την συνάντησή μου με την ομορφιά. Τι ομορφότερο από το μοίρασμα! Τι συναρπαστικότερο από την διακινδύνευση για τον αγαπώμενο! Το ρίσκο για την αγάπη. Και έτσι καταστάθηκα ανίκανος να αγαπήσω. Τι πιο αποκρουστικό από μια ζωή χωρίς αγάπη! Εκεί έφτασε ο άνθρωπος.
Αλλά γιατί ενώ προσπαθώ να ικανοποιήσω ακατάσχετα τον εαυτό μου γίνομαι τελικά αυτοκαταστροφικός; Γιατί ξεκίνησα λάθος. Αντί να ξεκινήσω από τον πλησίον μου ξεκίνησα από τον εαυτό μου και έτσι αυτοκαταργήθηκα. Γι’ αυτό και ο Χριστός μιλά για την αγάπη προς τον πλησίον. Όχι γιατί ενδιαφέρεται πρώτα και κύρια για τον πλησίον, γιατί τότε θα ήταν κοινωνικός αναμορφωτής, αλλά όχι προσωπικός Θεός. «Άνθρωπε τις με κατέστησε δικαστήν ή μεριστήν υμών;» λέγει σε εκείνον που τον ήθελε έναν τέτοιον κοινωνικόν επαναστάτη αλλά όχι έναν Θεάνθρωπον. Ο Χριστός θέλει να εγκαθιδρύσει μια βασιλεία εντός ημών και η βασιλεία αυτή έχει ως θεμέλιο την αγάπη. Δεν μπορώ να βιώσω χαρά και βασιλεία Θεού χωρίς αγάπη.
Στις μέρες μας που βιώνουμε όλη αυτή την τραγικότητα και αθλιότητα της ανθρώπινης κατάντιας, με κορoνοϊούς και βάρβαρα έθνη τα τους πολέμους θέλοντα είναι καιρός εύφορος για να έλθουμε εις εαυτόν. Είναι η εφευρετικότητα της θεϊκής αγάπης να εξάγει εξ ακανθών σταφυλήν, για να επαναπροσδιορίσουμε τον άνθρωπο.
Εκεί που πόνεσε περισσότερο ο άνθρωπος εκεί μοιάζει να κατάλαβε καλύτερα την αξία και το νόημα της ζωής. Εκεί που ο πόνος του φανερώνει την αλήθεια πως υπάρχουν στη ζωή πράγματα που λογαριάζουν (Ντοστογιέφσκι), ο άνθρωπος αγωνίζεται αποτελεσματικότερα και η αλήθεια αυτή τον λυτρώνει· τον λυτρώνει προσωπικά ή με τους άλλους μαζί. «Και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς».
Χρειάστηκε να φτάσουμε στον 21ο αιώνα –μετά από δύο Παγκοσμίους Πολέμους και άπειρους μικρότερους- για να αρχίσουμε (αν αρχίσαμε) να καταλαβαίνουμε πως η σωτηρία του κόσμου δεν είναι ζήτημα ανθρωπισμού. Το βλέπουμε ολόγυρά μας αυτό, να λέγονται ανθρωπιστές αυτοί που δεν δίνουν καμιά αξία στον άνθρωπο. Αυτός που θυσιάστηκε με ένα μοναδικό τρόπο για τον άνθρωπο είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς και η πίστη σ’ αυτόν μπορεί να γίνει η λύτρωσή μας.
Το Άγιον Όρος ως κατ’ εξοχήν τόπος αφιερώσεως στον Θεό εκτός από την προσευχητική προσέγγιση του προβλήματος, που πάντοτε γίνεται, θέλει να καταδείξει την ανάγκη της στροφής εις εαυτόν ειδικά σήμερα. Να έλθουμε εις εαυτόν· να μην τρομάξουμε από την γαλήνη της εσωτερικής στροφής μας. Να ανακαλύψουμε τον έσω άνθρωπο, γιατί τότε θα ζήσουμε. Το τραγικό δεν είναι όταν κάποιος πεθαίνει, αλλά αν δεν έχει ακόμη αρχίσει να ζει.
«Μοναχός εστιν ο πάντων χωρισθείς και πάσι συνηρμοσμένος».
Μέσα σ’ αυτήν την εσωστρέφεια που μας ανάγκασε η αγάπη του Θεού μπορούμε να βρούμε τον χαμένο εαυτό μας και τον συνάνθρωπο.
Ας δούμε κατάματα τις δικές μας ευθύνες για την κατάσταση που βιώνουμε –«πάντες γαρ εν τω αυτώ κρίματι εσμέν»- και ας μην επιδιδώμαστε σε ακατάσχετη συνωμοσιολογία ή καταστροφολογία που ρίχνει στάχτη στα μάτια και τις ευθύνες στους άλλους εκτός από τον εαυτό μας.
Ας αναλάβουμε έστω και τώρα τις ευθύνες απέναντι του πλησίον.
Ακόμη και αυτή η προφύλαξη που το κράτος επιβάλλει δεν είναι τίποτε άλλο από την αγάπη μας προς τον πλησίον που πρέπει να προστατεύσουμε την υγεία του. Αν η θεία λειτουργία είναι κατ’ εξοχήν έκφραση αγάπης, τότε η προστασία της υγείας του πλησίον είναι κατ’ εξοχήν λειτουργική πράξη και διακονία.
Η ενσυναίσθηση των αναγκών του πλησίον και η κατά δύναμη βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε είναι και αυτό μια θεία λειτουργία. Όταν οι καμπάνες της Εκκλησιάς κτυπούσαν εις ενοχλημένα ώτα μη ακουόντων, έρχεται τώρα η ώρα να αναπολούμε τον γλυκό τους ήχο.
Αλλά ήρθε η ώρα οι κατ’ οίκον εκκλησίες να χτυπήσουν τις δικές τους μυστικές καμπάνες και να συνεχίσουν να αναπέμπουν θερμότερες τις προσευχές στον ουράνιο Πατέρα. Ας γίνει το σπίτι πάλι τόπος ιερός όπου θα συναντάται όλη η οικογένεια για να μιλήσουν ο ένας στον άλλο, να μοιραστούν τα προβλήματά τους, τις χαρές και τις λύπες τους· να καθίσουν να φάνε σαν άνθρωποι ψωμί όλοι μαζί. Τότε τι ομορφιά θα γεμίσει η ζωή μας!
Ίσως είναι τώρα η καλύτερη ευκαιρία για να αισθανθούμε τα δώρα του Θεού και τις αξίες της ζωής που μπορούν να δίνουν νόημα στην ύπαρξή μας. Και τότε η οποιαδήποτε κρίση γίνεται τρόπος δυναμικής προσεγγίσεώς μας με τον εαυτό μας και με τους άλλους γύρω μας, ούτως ώστε να βασιλεύει η αγάπη και η ειρήνη του Θεού στην ζωή μας. «Και την χαράν ημών ουδείς αίρει αφ’ υμών».
Όταν οι Ισραηλίτες καταδυναστεύτηκαν από τον Ναβουχοδονόσορ, ο Προφήτης έλεγε στους αιχμαλώτους· «Να εύχεσθε για τη ζωή του Ναβουχοδονόσορ...και δώσει Κύριος ισχύν ημίν και φωτίσει τους οφθαλμούς ημών». (Βαρούχ 1:11). Ο Αββάς Δωρόθεος σχολιάζοντας το γεγονός λέγει πως αυτό αλληγορεί την ευπείθεια που πρέπει να έχουμε στις συμφορές και στους πειρασμούς, που μας έρχονται στην ζωή. Μ’ αυτόν τον τρόπο δείχνουμε την μετάνοια και την επιστροφή μας στον ουράνιο Πατέ-ρα.
Ας καταστεί σαφές σε όλους, ιδίως στους πιστούς, πως ο Θεός δεν χρειάζεται συνηγόρους· μπορεί μόνος του να κάνει το έργο αυτό αν το κρίνει· όπως η Παναγία η Πορταΐτισσα εγκαταστάθηκε μόνη της στην Πύλη της Μονής όχι για να την προστατεύουν οι καλόγεροι αλλά για να τους προστατεύει.
Ας γίνουμε υπάκουοι στις επιταγές της Εκκλησίας και της Πολιτείας γιατί αυτοί σηκώνουν το βάρος της ευθύνης.
Τέλος θα ήθελα να καταθέσω την συγκίνησή μου για όλους αυτούς που αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή της υγείας αλλά και της Πατρίδος με αυτοθυσία. Το έργο τους χαράσσεται ανεξίτηλο στην αιωνιότητα.
https://www.ethnos.gr
«Μοναχός εστιν ο πάντων χωρισθείς και πάσι συνηρμοσμένος». Αυτά τα λόγια του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου που προβάλλει η Εκκλησία μας αυτή την Κυριακή Δ΄ των Νηστειών, γίνονται επίκαιρα εις υπερθετικόν βαθμόν. Ο μοναχός ζώντας στην έρημο κάθε ανθρώπινης παρηγοριάς, απολαμβάνει την παρουσία του ίδιου του Θεού που ως επακόλουθο έχει την ένωσή του με όλη την κτίση. Η μοναχική ζωή δεν είναι μια ζωή που καταφρονεί τον άνθρωπο. Είναι η
ζωή που αναδεικνύει τον έσω άνθρωπο· το αρχαίον κάλλος που είναι ενδεδυμένος και φτάνοντας σ’ αυτή την θέα μπορεί να αγκαλιάσει όλη την ανθρωπότητα, να νιώσει το μεγαλείο της θείας δημιουργίας που ολοκληρώνεται με την ενανθρώπιση του ίδιου του Θεού.
Η πλειονότητα όμως των ανθρώπων σήμερα αποφάσισε να χειραφετηθεί από την εξάρτησή της από τον δημιουργό Πατέρα και να πορευτεί εν τοις θελήμασι των καρδιών αυτής
Απομακρυνθήκαμε πρώτα από τον εαυτό μας και μετά από τον συνάνθρωπο. Απομακρυνθήκαμε από τον εαυτό μας γενόμενοι εγωϊστικοί και εγωπαθείς· «Αυτοείδωλον εγενόμην» ψάλλει ο Μέγας Κανών αυτές τις άγιες μέρες. Έκανα είδωλο τον εαυτό μου και δόθηκα απεγνωσμένα στην ικανοποίηση όλων των απίθανων αναγκών, γενόμενος εφευρέτης κακών όπως ο Απόστολος Παύλος αναφέρει. Κλείστηκα στην αυτολατρεία μου και προσπαθώ μόνος μου να απολαύσω ό,τι βρεθεί μπροστά μου αγνοώντας τους πάντες. Ακόμη και το οικοδόμημα της οικογένειας ως κατ’ εξοχήν έκφραση ανθρωπιάς και ανθρωπινότητος ταράζεται συνθέμελα από την πρόσκρουσή του πάνω στην αυτολατρεία· στο ερμητικό κλείσιμο απέναντι του άλλου· στην αδυναμία να μοιραστώ με τον άλλον· να διακινδυνεύσω για τον άλλο· να αναλάβω κάποιες ευθύνες και κατά συνέπειαν χάνω την συνάντησή μου με την ομορφιά. Τι ομορφότερο από το μοίρασμα! Τι συναρπαστικότερο από την διακινδύνευση για τον αγαπώμενο! Το ρίσκο για την αγάπη. Και έτσι καταστάθηκα ανίκανος να αγαπήσω. Τι πιο αποκρουστικό από μια ζωή χωρίς αγάπη! Εκεί έφτασε ο άνθρωπος.
Αλλά γιατί ενώ προσπαθώ να ικανοποιήσω ακατάσχετα τον εαυτό μου γίνομαι τελικά αυτοκαταστροφικός; Γιατί ξεκίνησα λάθος. Αντί να ξεκινήσω από τον πλησίον μου ξεκίνησα από τον εαυτό μου και έτσι αυτοκαταργήθηκα. Γι’ αυτό και ο Χριστός μιλά για την αγάπη προς τον πλησίον. Όχι γιατί ενδιαφέρεται πρώτα και κύρια για τον πλησίον, γιατί τότε θα ήταν κοινωνικός αναμορφωτής, αλλά όχι προσωπικός Θεός. «Άνθρωπε τις με κατέστησε δικαστήν ή μεριστήν υμών;» λέγει σε εκείνον που τον ήθελε έναν τέτοιον κοινωνικόν επαναστάτη αλλά όχι έναν Θεάνθρωπον. Ο Χριστός θέλει να εγκαθιδρύσει μια βασιλεία εντός ημών και η βασιλεία αυτή έχει ως θεμέλιο την αγάπη. Δεν μπορώ να βιώσω χαρά και βασιλεία Θεού χωρίς αγάπη.
Στις μέρες μας που βιώνουμε όλη αυτή την τραγικότητα και αθλιότητα της ανθρώπινης κατάντιας, με κορoνοϊούς και βάρβαρα έθνη τα τους πολέμους θέλοντα είναι καιρός εύφορος για να έλθουμε εις εαυτόν. Είναι η εφευρετικότητα της θεϊκής αγάπης να εξάγει εξ ακανθών σταφυλήν, για να επαναπροσδιορίσουμε τον άνθρωπο.
Εκεί που πόνεσε περισσότερο ο άνθρωπος εκεί μοιάζει να κατάλαβε καλύτερα την αξία και το νόημα της ζωής. Εκεί που ο πόνος του φανερώνει την αλήθεια πως υπάρχουν στη ζωή πράγματα που λογαριάζουν (Ντοστογιέφσκι), ο άνθρωπος αγωνίζεται αποτελεσματικότερα και η αλήθεια αυτή τον λυτρώνει· τον λυτρώνει προσωπικά ή με τους άλλους μαζί. «Και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς».
Χρειάστηκε να φτάσουμε στον 21ο αιώνα –μετά από δύο Παγκοσμίους Πολέμους και άπειρους μικρότερους- για να αρχίσουμε (αν αρχίσαμε) να καταλαβαίνουμε πως η σωτηρία του κόσμου δεν είναι ζήτημα ανθρωπισμού. Το βλέπουμε ολόγυρά μας αυτό, να λέγονται ανθρωπιστές αυτοί που δεν δίνουν καμιά αξία στον άνθρωπο. Αυτός που θυσιάστηκε με ένα μοναδικό τρόπο για τον άνθρωπο είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς και η πίστη σ’ αυτόν μπορεί να γίνει η λύτρωσή μας.
Το Άγιον Όρος ως κατ’ εξοχήν τόπος αφιερώσεως στον Θεό εκτός από την προσευχητική προσέγγιση του προβλήματος, που πάντοτε γίνεται, θέλει να καταδείξει την ανάγκη της στροφής εις εαυτόν ειδικά σήμερα. Να έλθουμε εις εαυτόν· να μην τρομάξουμε από την γαλήνη της εσωτερικής στροφής μας. Να ανακαλύψουμε τον έσω άνθρωπο, γιατί τότε θα ζήσουμε. Το τραγικό δεν είναι όταν κάποιος πεθαίνει, αλλά αν δεν έχει ακόμη αρχίσει να ζει.
«Μοναχός εστιν ο πάντων χωρισθείς και πάσι συνηρμοσμένος».
Μέσα σ’ αυτήν την εσωστρέφεια που μας ανάγκασε η αγάπη του Θεού μπορούμε να βρούμε τον χαμένο εαυτό μας και τον συνάνθρωπο.
Ας δούμε κατάματα τις δικές μας ευθύνες για την κατάσταση που βιώνουμε –«πάντες γαρ εν τω αυτώ κρίματι εσμέν»- και ας μην επιδιδώμαστε σε ακατάσχετη συνωμοσιολογία ή καταστροφολογία που ρίχνει στάχτη στα μάτια και τις ευθύνες στους άλλους εκτός από τον εαυτό μας.
Ας αναλάβουμε έστω και τώρα τις ευθύνες απέναντι του πλησίον.
Ακόμη και αυτή η προφύλαξη που το κράτος επιβάλλει δεν είναι τίποτε άλλο από την αγάπη μας προς τον πλησίον που πρέπει να προστατεύσουμε την υγεία του. Αν η θεία λειτουργία είναι κατ’ εξοχήν έκφραση αγάπης, τότε η προστασία της υγείας του πλησίον είναι κατ’ εξοχήν λειτουργική πράξη και διακονία.
Η ενσυναίσθηση των αναγκών του πλησίον και η κατά δύναμη βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε είναι και αυτό μια θεία λειτουργία. Όταν οι καμπάνες της Εκκλησιάς κτυπούσαν εις ενοχλημένα ώτα μη ακουόντων, έρχεται τώρα η ώρα να αναπολούμε τον γλυκό τους ήχο.
Αλλά ήρθε η ώρα οι κατ’ οίκον εκκλησίες να χτυπήσουν τις δικές τους μυστικές καμπάνες και να συνεχίσουν να αναπέμπουν θερμότερες τις προσευχές στον ουράνιο Πατέρα. Ας γίνει το σπίτι πάλι τόπος ιερός όπου θα συναντάται όλη η οικογένεια για να μιλήσουν ο ένας στον άλλο, να μοιραστούν τα προβλήματά τους, τις χαρές και τις λύπες τους· να καθίσουν να φάνε σαν άνθρωποι ψωμί όλοι μαζί. Τότε τι ομορφιά θα γεμίσει η ζωή μας!
Ίσως είναι τώρα η καλύτερη ευκαιρία για να αισθανθούμε τα δώρα του Θεού και τις αξίες της ζωής που μπορούν να δίνουν νόημα στην ύπαρξή μας. Και τότε η οποιαδήποτε κρίση γίνεται τρόπος δυναμικής προσεγγίσεώς μας με τον εαυτό μας και με τους άλλους γύρω μας, ούτως ώστε να βασιλεύει η αγάπη και η ειρήνη του Θεού στην ζωή μας. «Και την χαράν ημών ουδείς αίρει αφ’ υμών».
Όταν οι Ισραηλίτες καταδυναστεύτηκαν από τον Ναβουχοδονόσορ, ο Προφήτης έλεγε στους αιχμαλώτους· «Να εύχεσθε για τη ζωή του Ναβουχοδονόσορ...και δώσει Κύριος ισχύν ημίν και φωτίσει τους οφθαλμούς ημών». (Βαρούχ 1:11). Ο Αββάς Δωρόθεος σχολιάζοντας το γεγονός λέγει πως αυτό αλληγορεί την ευπείθεια που πρέπει να έχουμε στις συμφορές και στους πειρασμούς, που μας έρχονται στην ζωή. Μ’ αυτόν τον τρόπο δείχνουμε την μετάνοια και την επιστροφή μας στον ουράνιο Πατέ-ρα.
Ας καταστεί σαφές σε όλους, ιδίως στους πιστούς, πως ο Θεός δεν χρειάζεται συνηγόρους· μπορεί μόνος του να κάνει το έργο αυτό αν το κρίνει· όπως η Παναγία η Πορταΐτισσα εγκαταστάθηκε μόνη της στην Πύλη της Μονής όχι για να την προστατεύουν οι καλόγεροι αλλά για να τους προστατεύει.
Ας γίνουμε υπάκουοι στις επιταγές της Εκκλησίας και της Πολιτείας γιατί αυτοί σηκώνουν το βάρος της ευθύνης.
Τέλος θα ήθελα να καταθέσω την συγκίνησή μου για όλους αυτούς που αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή της υγείας αλλά και της Πατρίδος με αυτοθυσία. Το έργο τους χαράσσεται ανεξίτηλο στην αιωνιότητα.
https://www.ethnos.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
