2020-04-17 21:25:41
Η επιδημία του νέου κορωνοϊού ξέσπασε στα τέλη Δεκεμβρίου, σε μία υπάιθρια αγορά στην κεντρική Κίνα. Αυτή είναι η πραγματικότητα του Πεκίνου και ισχυρές αποδείξεις που να το διεψεύδουν δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής.
Καθώς ο Covid-19 εξαπλώνεται χωρίς σταματημό σε όλον τον πλανήτη, με επίκεντρο αυτήν την περίοδο τις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ και ορισμένοι ακόμη Αμερικανοί αξιωματούχοι φλερτάρουν με το σενάριο πως ο κορωνοϊός διέρρευσε – κατά λάθος ή εσκεμμένα – από ένα εργαστήριο στην πόλη απ’ όπου άρχισαν όλα, τη Βουχάν. «Ακούμε αυτήν ιστορία όλο και περισσότερο», υπογραμμίζει ο Αμερικανός πρόεδρος ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο σημειώνει με νόημα ότι το γεγονός πως η Κίνα δεν μοιράζεται τις απαντήσεις «λέει πολλά». Πού στηρίζονται όμως οι υποψίες της αμερικανικής κυβέρνησης και πόση βαρύτητα έχουν;
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, η οποία επικαλείται διπλωματικά έγγραφα, το 2018, οι Αμερικανοί διπλωμάτες πραγματοποίησαν αρκετές επισκέψεις σε κινεζικές ερευνητικές εγκαταστάσεις
. Αξιωματούχοι έστειλαν δύο προειδοποιήσεις στην Ουάσιγκτον ότι η ασφάλεια στο εργαστήριο ήταν ανεπαρκής. Η Washington Post αναφέρει επίσης ότι οι αξιωματούχοι ανησυχούσαν συγκεκριμένα για τις αδυναμίες στην ασφάλεια και τη διαχείριση στο Ινστιτούτο ιολογίας της Βουχάν (WIV). Για τον λόγο αυτό ζήτησαν περισσότερη βοήθεια.
Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται ακόμη ότι οι διπλωμάτες ανησυχούσαν ότι η έρευνα του εργαστηρίου σχετικά με τους κορωνοϊούς νυχτερίδων θα μπορούσε να δημιουργήσεις μια νέα πανδημία σαν εκείνη του SARS. Αυτά είναι τα στοιχεία που, σύμφωνα με την εφημερίδα, τροφοδότησαν τις συζητήσεις στην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ για το αν ο νέος κορωνοϊός διέρρευσε από το συγκεκριμένο εργαστήριο της Βουχάν ή κάποιο άλλο. Μία παρόμοια θεωρία δημοσίευσε επίσης το Fox News Το BBC αναλύει στη συνέχεια με επιστημονικό τρόπο τα μέχρι τώρα δεδομένα για το σενάριο του εργαστηρίου.
Ειδικοί επιστήμονες ωστόσο επιμένουν ότι η ανάλυση του γονιδιώματος του νέου κορωνοϊού αποκλείει την πιθανότητα να έχει κατασκευαστεί από ανθρώπους. Σε μία προσπάθεια να προσεγγίσει το θέμα, το BBC αναλύει τον τρόπο με τον οποίου λειτουργούν τα εργαστήρια αυτού του είδους και τα μέτρα ασφαλείας που ακολουθούν.
Τι είδους μέτρα ασφαλείας χρησιμοποιούν τα εργαστήρια;
Τα εργαστήρια που μελετούν ιούς και βακτήρια ακολουθούν το σύστημα BSL, όπου το BSL αντιπροσωπεύει το επίπεδο βιοασφάλειας. Υπάρχουν τέσσερα επίπεδα, τα οποία εξαρτώνται από τους τύπους βιολογικών παραγόντων που μελετώνται και τις προφυλάξεις περιορισμού για την απομόνωσή τους.
Το επίπεδο βιοασφάλειας 1 (BSL-1) είναι το χαμηλότερο και χρησιμοποιείται από εργαστήρια που μελετούν γνωστούς βιολογικούς παράγοντες που δεν αποτελούν απειλή για τον άνθρωπο. Οι προφυλάξεις περιορισμού αυξάνονται στα επίπεδα έως το επίπεδο βιοασφάλειας 4 (BSL-4), το οποίο είναι το υψηλότερο και προορίζεται για εργαστήρια που αντιμετωπίζουν τα πιο επικίνδυνα παθογόνα για τα οποία υπάρχουν λίγα διαθέσιμα εμβόλια ή θεραπείες: Έμπολα, ιός Marburg και - στην περίπτωση δύο μόνο ινστιτούτων στις ΗΠΑ και τη Ρωσία - την ευλογιά.
Τα πρότυπα BSL εφαρμόζονται διεθνώς, αλλά με ορισμένες παραλλαγές. «Οι Ρώσοι, για παράδειγμα, χαρακτηρίζουν τα εργαστήρια υψηλής ασφάλειας ως 1 και τα χαμηλότερα ως 4, οπότε μοιάζει να είναι το ακριβώς αντίθετο, αλλά οι πραγματικές πρακτικές και οι απαιτήσεις υποδομής είναι παρόμοιες», υποστηρίζει στο BBC η δρ Φιλίπα Λέτζος, ειδικός στον τομέα της βιοασφάλειας στο King's College Λονδίνο.
Σε κάθε περίπτωση, αν και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει δημοσιεύσει ένα εγχειρίδιο για τα διάφορα επίπεδα, τα πρότυπα αυτά δεν επιβάλλονται από καμία συνθήκη. «Στόχος είναι η εργασία με ασφάλεια, για εργαζόμενους που δεν θέλουν να μολυνθούν οι ίδιοι ή να μολύνουν την κοινότητά τους ή να αποφεύγεται η διαρροή από ατύχημα», προσθέτει η δρ Λέτζος.
Το συγκεκριμένο εργαστήριο είχε λάβει χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ, καθώς επίσης βοήθεια από από αμερικανικά ερευνητικά ιδρύματα. Σύμφωνα μάλιστα με τα διπλωματικά έγγραφα τα οποία επικαλείται η Washington Post, οι διπλωμάτες συνιστούσαν να παρασχθεί στο εργαστήριο περισσότερη βοήθεια.
Τι αστοχίες ασφαλείας περιγράφονται στα διπλωματικά έγγραφα
Σύμφωνα με το BBC, οι αστοχίες δεν προκύπτουν από τις πληροφορίες της Washington Post. Παραταύτα, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούν να παραβιαστούν μέτρα ασφαλείας σε εργαστήρια που ασχολούνται με βιολογικούς παράγοντες.
Η δρ Λέτζος αναφέρει ορισμένους από αυτούς: «Ποιος έχει πρόσβαση στο εργαστήριο, η εκπαίδευση και επανεκπαίδευση επιστημόνων και τεχνικών, οι διαδικασίες για την τήρηση αρχείων, οι λίστες καταλόγων παθογόνων, ο τρόπος ειδοποίησης ατυχημάτων αλλά και οι διαδικασίες έκτακτης ανάγκης».
Πόσο ασυνήθιστες είναι οι ανησυχίες των διπλωματών;
Ατυχήματα συμβαίνουν, αναφέρει το BBC. Το 2014, ξεχασμένα φιαλίδια ευλογιάς βρέθηκαν σε κουτί από χαρτόνι σε ερευνητικό κέντρο κοντά στην Ουάσιγκτον. Το 2015, ο στρατός των ΗΠΑ έστειλε κατά λάθος ζωντανά δείγματα άνθρακα, αντί νεκρών σπόρων, σε εννέα εργαστήρια σε όλη τη χώρα και σε μια στρατιωτική βάση στη Νότια Κορέα.
Καθώς υπάρχουν διαφορές στα πρότυπα ασφάλειας πολλές μικρότερες παραβιάσεις δεν δημοσιοπούνται. Καθώς όμως υπάρχουν λίγα εργαστήρια τα έχουν χαρακτηριστεί BSL-4 - πάνω από 50 σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων και αυτό της Βουχάν, σύμφωνα με τη Wikipedia - πρέπει να λειτουργούν με πολύ υψηλές προδιαγραφές ασφαλείας, επειδή διαχειρίζονται τα πιο επικίνδυνα παθογόνα. Συνεπώς, οι όποιες ανησυχίες είναι λογικές, καταλήγει το BBC.
Η απάντηση της Κίνας και των επιστημόνων
Το Πεκίνο από την πλευρά του επικαλείται τον ΠΟΥ ο οποίος «έχει πει πολλές φορές πως δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο νέος κορωνοϊός δημιουργήθηκε σε εργαστήριο».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Στίβεν Τάρνερ, επικεφαλής του τμήματος μικροβιολογίας στο πανεπιστήμιο Monash της Μελβούρνης, είναι πιθανό ο ιός να προήλθε από νυχτερίδες. Πέραν αυτού ωστόσο, ο Τάρνερ δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τίποτα άλλο. Ούτε καν ότι ο νέος κορωνοϊός προήλθε από την υπαίθρια αγορά της Βουχάν, αφότου άνθρωπος ήρθε σε επαφή με μολυσμένο ζώο.
Για τον Τάρνερ και άλλους επιστήμονες, το γεγονός ότι ο ιός έχει προσβάλει μια τίγρη σε ζωολογικό κήπο της Νέας Υόρκης δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδονται οι ιοί σε διάφορα είδη ζώων. Αρκετοί ειδικοί συνεπώς εικάζουν ότι είναι πιθανό ο νέος κορωνοϊός να προήλθε μεν από τις νυχτερίδες, αφότου όμως πέρασε από ένα ενδιάμεσο ζώο, όπως ένας άλλος κορωναϊός - ο Sars, το 2002 – μεταδόθηκε από τα πέταλα των αλόγων σε μοσχογαλές (είδος μικρού άγριου αιλουροειδούς), προτού προσβληθούν άνθρωποι.
Ανάλυση των πρώτων 41 ασθενών με Covid-19 που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Lancet» διαπιστώνει ότι 27 από αυτούς είχαν όντως βρεθεί στην αγορά της Βουχάν. Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση ωστόσο, ο λεγόμενος «ασθενής μηδέν», δεν είχε πάει, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για το αρχικό σενάριο.
Η διαπίστωση αυτή οδήγησε τον καθηγητή Στάλνεϊ Πέρλμαν, κορυφαίο ανοσολόγο στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα με εμπειρία από προηγούμενους κορωνοϊούς που προήλθαν από ζώα, να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η σύνδεση με την αγορά της Βουχάν «δεν μπορεί να αποκλειστεί, αν και φαίνεται πλέον λιγότερο πιθανή».
greece-salonikia
Καθώς ο Covid-19 εξαπλώνεται χωρίς σταματημό σε όλον τον πλανήτη, με επίκεντρο αυτήν την περίοδο τις ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ και ορισμένοι ακόμη Αμερικανοί αξιωματούχοι φλερτάρουν με το σενάριο πως ο κορωνοϊός διέρρευσε – κατά λάθος ή εσκεμμένα – από ένα εργαστήριο στην πόλη απ’ όπου άρχισαν όλα, τη Βουχάν. «Ακούμε αυτήν ιστορία όλο και περισσότερο», υπογραμμίζει ο Αμερικανός πρόεδρος ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο σημειώνει με νόημα ότι το γεγονός πως η Κίνα δεν μοιράζεται τις απαντήσεις «λέει πολλά». Πού στηρίζονται όμως οι υποψίες της αμερικανικής κυβέρνησης και πόση βαρύτητα έχουν;
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, η οποία επικαλείται διπλωματικά έγγραφα, το 2018, οι Αμερικανοί διπλωμάτες πραγματοποίησαν αρκετές επισκέψεις σε κινεζικές ερευνητικές εγκαταστάσεις
Στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται ακόμη ότι οι διπλωμάτες ανησυχούσαν ότι η έρευνα του εργαστηρίου σχετικά με τους κορωνοϊούς νυχτερίδων θα μπορούσε να δημιουργήσεις μια νέα πανδημία σαν εκείνη του SARS. Αυτά είναι τα στοιχεία που, σύμφωνα με την εφημερίδα, τροφοδότησαν τις συζητήσεις στην κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ για το αν ο νέος κορωνοϊός διέρρευσε από το συγκεκριμένο εργαστήριο της Βουχάν ή κάποιο άλλο. Μία παρόμοια θεωρία δημοσίευσε επίσης το Fox News Το BBC αναλύει στη συνέχεια με επιστημονικό τρόπο τα μέχρι τώρα δεδομένα για το σενάριο του εργαστηρίου.
Ειδικοί επιστήμονες ωστόσο επιμένουν ότι η ανάλυση του γονιδιώματος του νέου κορωνοϊού αποκλείει την πιθανότητα να έχει κατασκευαστεί από ανθρώπους. Σε μία προσπάθεια να προσεγγίσει το θέμα, το BBC αναλύει τον τρόπο με τον οποίου λειτουργούν τα εργαστήρια αυτού του είδους και τα μέτρα ασφαλείας που ακολουθούν.
Τι είδους μέτρα ασφαλείας χρησιμοποιούν τα εργαστήρια;
Τα εργαστήρια που μελετούν ιούς και βακτήρια ακολουθούν το σύστημα BSL, όπου το BSL αντιπροσωπεύει το επίπεδο βιοασφάλειας. Υπάρχουν τέσσερα επίπεδα, τα οποία εξαρτώνται από τους τύπους βιολογικών παραγόντων που μελετώνται και τις προφυλάξεις περιορισμού για την απομόνωσή τους.
Το επίπεδο βιοασφάλειας 1 (BSL-1) είναι το χαμηλότερο και χρησιμοποιείται από εργαστήρια που μελετούν γνωστούς βιολογικούς παράγοντες που δεν αποτελούν απειλή για τον άνθρωπο. Οι προφυλάξεις περιορισμού αυξάνονται στα επίπεδα έως το επίπεδο βιοασφάλειας 4 (BSL-4), το οποίο είναι το υψηλότερο και προορίζεται για εργαστήρια που αντιμετωπίζουν τα πιο επικίνδυνα παθογόνα για τα οποία υπάρχουν λίγα διαθέσιμα εμβόλια ή θεραπείες: Έμπολα, ιός Marburg και - στην περίπτωση δύο μόνο ινστιτούτων στις ΗΠΑ και τη Ρωσία - την ευλογιά.
Τα πρότυπα BSL εφαρμόζονται διεθνώς, αλλά με ορισμένες παραλλαγές. «Οι Ρώσοι, για παράδειγμα, χαρακτηρίζουν τα εργαστήρια υψηλής ασφάλειας ως 1 και τα χαμηλότερα ως 4, οπότε μοιάζει να είναι το ακριβώς αντίθετο, αλλά οι πραγματικές πρακτικές και οι απαιτήσεις υποδομής είναι παρόμοιες», υποστηρίζει στο BBC η δρ Φιλίπα Λέτζος, ειδικός στον τομέα της βιοασφάλειας στο King's College Λονδίνο.
Σε κάθε περίπτωση, αν και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει δημοσιεύσει ένα εγχειρίδιο για τα διάφορα επίπεδα, τα πρότυπα αυτά δεν επιβάλλονται από καμία συνθήκη. «Στόχος είναι η εργασία με ασφάλεια, για εργαζόμενους που δεν θέλουν να μολυνθούν οι ίδιοι ή να μολύνουν την κοινότητά τους ή να αποφεύγεται η διαρροή από ατύχημα», προσθέτει η δρ Λέτζος.
Το συγκεκριμένο εργαστήριο είχε λάβει χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ, καθώς επίσης βοήθεια από από αμερικανικά ερευνητικά ιδρύματα. Σύμφωνα μάλιστα με τα διπλωματικά έγγραφα τα οποία επικαλείται η Washington Post, οι διπλωμάτες συνιστούσαν να παρασχθεί στο εργαστήριο περισσότερη βοήθεια.
Τι αστοχίες ασφαλείας περιγράφονται στα διπλωματικά έγγραφα
Σύμφωνα με το BBC, οι αστοχίες δεν προκύπτουν από τις πληροφορίες της Washington Post. Παραταύτα, υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούν να παραβιαστούν μέτρα ασφαλείας σε εργαστήρια που ασχολούνται με βιολογικούς παράγοντες.
Η δρ Λέτζος αναφέρει ορισμένους από αυτούς: «Ποιος έχει πρόσβαση στο εργαστήριο, η εκπαίδευση και επανεκπαίδευση επιστημόνων και τεχνικών, οι διαδικασίες για την τήρηση αρχείων, οι λίστες καταλόγων παθογόνων, ο τρόπος ειδοποίησης ατυχημάτων αλλά και οι διαδικασίες έκτακτης ανάγκης».
Πόσο ασυνήθιστες είναι οι ανησυχίες των διπλωματών;
Ατυχήματα συμβαίνουν, αναφέρει το BBC. Το 2014, ξεχασμένα φιαλίδια ευλογιάς βρέθηκαν σε κουτί από χαρτόνι σε ερευνητικό κέντρο κοντά στην Ουάσιγκτον. Το 2015, ο στρατός των ΗΠΑ έστειλε κατά λάθος ζωντανά δείγματα άνθρακα, αντί νεκρών σπόρων, σε εννέα εργαστήρια σε όλη τη χώρα και σε μια στρατιωτική βάση στη Νότια Κορέα.
Καθώς υπάρχουν διαφορές στα πρότυπα ασφάλειας πολλές μικρότερες παραβιάσεις δεν δημοσιοπούνται. Καθώς όμως υπάρχουν λίγα εργαστήρια τα έχουν χαρακτηριστεί BSL-4 - πάνω από 50 σε όλο τον κόσμο, εκ των οποίων και αυτό της Βουχάν, σύμφωνα με τη Wikipedia - πρέπει να λειτουργούν με πολύ υψηλές προδιαγραφές ασφαλείας, επειδή διαχειρίζονται τα πιο επικίνδυνα παθογόνα. Συνεπώς, οι όποιες ανησυχίες είναι λογικές, καταλήγει το BBC.
Η απάντηση της Κίνας και των επιστημόνων
Το Πεκίνο από την πλευρά του επικαλείται τον ΠΟΥ ο οποίος «έχει πει πολλές φορές πως δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο νέος κορωνοϊός δημιουργήθηκε σε εργαστήριο».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Στίβεν Τάρνερ, επικεφαλής του τμήματος μικροβιολογίας στο πανεπιστήμιο Monash της Μελβούρνης, είναι πιθανό ο ιός να προήλθε από νυχτερίδες. Πέραν αυτού ωστόσο, ο Τάρνερ δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τίποτα άλλο. Ούτε καν ότι ο νέος κορωνοϊός προήλθε από την υπαίθρια αγορά της Βουχάν, αφότου άνθρωπος ήρθε σε επαφή με μολυσμένο ζώο.
Για τον Τάρνερ και άλλους επιστήμονες, το γεγονός ότι ο ιός έχει προσβάλει μια τίγρη σε ζωολογικό κήπο της Νέας Υόρκης δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδονται οι ιοί σε διάφορα είδη ζώων. Αρκετοί ειδικοί συνεπώς εικάζουν ότι είναι πιθανό ο νέος κορωνοϊός να προήλθε μεν από τις νυχτερίδες, αφότου όμως πέρασε από ένα ενδιάμεσο ζώο, όπως ένας άλλος κορωναϊός - ο Sars, το 2002 – μεταδόθηκε από τα πέταλα των αλόγων σε μοσχογαλές (είδος μικρού άγριου αιλουροειδούς), προτού προσβληθούν άνθρωποι.
Ανάλυση των πρώτων 41 ασθενών με Covid-19 που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Lancet» διαπιστώνει ότι 27 από αυτούς είχαν όντως βρεθεί στην αγορά της Βουχάν. Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση ωστόσο, ο λεγόμενος «ασθενής μηδέν», δεν είχε πάει, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες για το αρχικό σενάριο.
Η διαπίστωση αυτή οδήγησε τον καθηγητή Στάλνεϊ Πέρλμαν, κορυφαίο ανοσολόγο στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα με εμπειρία από προηγούμενους κορωνοϊούς που προήλθαν από ζώα, να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η σύνδεση με την αγορά της Βουχάν «δεν μπορεί να αποκλειστεί, αν και φαίνεται πλέον λιγότερο πιθανή».
greece-salonikia
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
