2020-05-29 14:40:06
Ένα από τα βασικά μαθήματα που όλοι – και κυρίως οι κυβερνώντες – πήραν (ή τουλάχιστον θα έπρεπε να έχουν πάρει) μέσα στην πανδημία του νέου κορoναϊού είναι ότι… εν αρχή είναι και θα είναι (καθώς έχουμε πλέον καταλάβει ότι τέτοιες καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης για τη δημόσια υγεία θα βρίσκουμε συνεχώς μπροστά μας) η επιστήμη, η έρευνα, η καινοτομία.
Είναι από τις φορές που οι επιστήμονες ήλθαν σε πρώτο πλάνο και είχαν τον κύριο λόγο για το τι πρέπει να πράξουν οι κοινωνίες ανά τον κόσμο απέναντι στην ιογενή απειλή – και το συγκεκριμένο μάθημα πρέπει να είναι διαχρονικό… Στο πλαίσιο αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (European Innovation Council – EIC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έφερε στα τέλη του περασμένου μήνα (24-26 Απριλίου) την έρευνα και την καινοτομία στο προσκήνιο ενάντια στον SARS-CoV-2.
Μέσα από τον μεγάλο διαγωνισμό EUvsVirus επιχείρησε να συνδέσει επιστήμονες, ερευνητές, νεοφυείς επιχειρήσεις με επενδυτές από όλη την Ευρώπη και όχι μόνο με στόχο να παρουσιαστούν και τελικώς να υλοποιηθούν φρέσκες ιδέες ενάντια σε πολλές από τις προκλήσεις που οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν απέναντι στον νέο ιό – και πιθανώς και ενάντια σε αντίστοιχους «εχθρούς» που θα μπορούσαν να «χτυπήσουν» την πόρτα της ανθρωπότητας στο μέλλον.
Το ενδιαφέρον συμμετοχής σε εκείνη την πρώτη φάση του διαγωνισμού – το Hackathon, έναν μαραθώνιο δημιουργίας στον οποίο όλες οι ομάδες κλήθηκαν μέσα σε 48 ώρες να αναπτύξουν από το μηδέν την ιδέα τους και να τη θέσουν στην κρίση διακεκριμένων κριτών – πολύ μεγάλο: περί τα 21.000 άτομα από κράτη-μέλη της ΕΕ αλλά και από άλλες χώρες υπέβαλαν συνολικά 2.164 προτάσεις που σχετίζονταν με διαφορετικούς τομείς τους οποίους αγγίζει η πανδημία, όπως η Υγεία, η συνέχιση της ομαλής λειτουργίας των επιχειρήσεων, η τηλεργασία και η τηλεκπαίδευση, η κοινωνική συνοχή, οι ψηφιακές πληρωμές.
Οι κριτές επέλεξαν τελικώς 117 νικητές και φιναλίστ (σε έξι κύριες κατηγορίες καθώς και σε 37 διαφορετικές υποκατηγορίες-challenges) που αυτές τις ημέρες – και συγκεκριμένα από τις 22 ως τις 25 Μαΐου – συμμετέχουν στη δεύτερη και άκρως σημαντική φάση του διαγωνισμού (Μatchathon), κατά την οποία ελπίζουν ότι η καλή ιδέα τους θα πάρει «σάρκα και οστά» μέσω της επαφής τους με πιθανούς επενδυτές.
Μεταξύ των ομάδων που διακρίθηκαν και τώρα συμμετέχουν στο Matchathon υπάρχουν και επτά με ισχυρή ελληνική παρουσία – η μία μάλιστα εξ αυτών ήταν η νικήτρια σε μια από τις έξι κύριες κατηγορίες του ευρωπαϊκού διαγωνισμού. Οι ελληνικές προτάσεις που ξεχώρισαν κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα, από την ανάπτυξη νέων εργαλείων για έγκαιρο εντοπισμό του νέου κοροναϊού στα λύματα ή στην αναπνοή, ως την κυκλοφορία άυλου χρήματος για συναλλαγές.
«Το Βήμα» αναζήτησε και τις επτά ομάδες στις οποίες συμμετείχαν Έλληνες επιστήμονες και σας παρουσιάζει τις ιδέες τους, καθεμιά εκ των οποίων βάζει το δικό της λιθαράκι στο να σωθούν ζωές καθώς και στο να γίνει η «νέα κανονικότητα» που βιώνουμε όσο πιο… κανονική και ασφαλής γίνεται.
Dattum
Κρίσιμα data από όλα τα σημεία του κόσμου
Την ομάδα Dattum θα μπορούσε κάποιος να την παρομοιάσει και με μια κυψέλη που αντί για μέλι μπορεί να παράγει υλικό κατάλληλο για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας, τωρινής ή μελλοντικής. Ενα από τα προβλήματα με την τωρινή αιφνίδια και παγκόσμια πανδημία είναι πως υπάρχουν υπερβολικά πολλές παράμετροι στο σύστημα και ακόμη όχι αρκετά αξιόπιστα δεδομένα. Μαζεύοντας στοιχεία λοιπόν από τις θεωρούμενες ως αξιόπιστες πηγές οπουδήποτε στον κόσμο, νοσοκομεία, οργανισμούς υγείας, ερευνητικές ομάδες, και ύστερα από κατάλληλη επεξεργασία, η Dattum θέλει να γίνει ένας ενδιάμεσος, μοιράζοντας πληροφορίες που θα βοηθούν στην εξέλιξη εμβολίων, στο στήσιμο ιατρικών πειραμάτων και στον σχεδιασμό θεραπειών. Για παράδειγμα, σε ένα άτομο που έχει προσβληθεί από COVID-19 και ο γιατρός του γνωρίζει πως υποφέρει από διαβήτη και αντιμετωπίζει καρδιακά προβλήματα βρίσκει από το υλικό που θα έχει στη διάθεσή του ότι αντίστοιχοι ασθενείς ακολούθησαν επιτυχημένη θεραπεία με Lopinavir.
Για ένα βρέφος όμως λίγων μηνών, με γονείς που είχαν νοσήσει από τον κορωνοϊό, μπορεί ως πρώτη αντίδραση οι γιατροί του νοσοκομείου να χορηγήσουν Oseltamivir (που είναι για παιδιά), αλλά η επεξεργασία των δεδομένων να δίνει ως πιο κατάλληλη την παρακεταμόλη.
Πρόκειται για μια πολυεθνική κυψέλη αφού στην Dattum θα βρεις επιστήμονες από Ρουμανία, Τουρκία, Αγγλία και Ελλάδα. Το ΒΗΜΑ-Science επικοινώνησε με το «ελληνικό κομμάτι» του Dattum, που το αντιπροσωπεύει ο κ. Διονύσης Γεωργιάδης, πτυχιούχος της Σχολής Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων στην Πάτρα και διδάκτορας του φημισμένου ΕΤΗ. της Ζυρίχης. Δεν είναι τυχαία η εμπλοκή του κ. Γεωργιάδη με την ομάδα αυτή, της οποίας οργανωτικός νους είναι ο Αλεξάντερ Μπουτεάν του Πανεπιστημίου στο Σιμπίου της Ρουμανίας, ένας ερευνητής ειδικευμένος στη συμπεριφορά «πολύπλοκων συστημάτων» με βάση τους υπολογιστές.
Τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης
Γρήγορα έγινε κατανοητό ότι αποφασιστικός συντελεστής για την ασφάλεια και τη συστηματοποίηση της συλλογής δεδομένων γύρω από τον κορωνοϊό είναι η πολύ καλή υποστήριξη στον τομέα των υπολογιστικών συστημάτων που θα χρησιμοποιηθούν. Ο κ. Γεωργιάδης ειδικεύεται στη διαχείριση κρίσεων ενδογενούς προέλευσης (όπως επιληψία, πανδημίες και αλυσιδωτά μπλακ άουτ) μέσω μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης, μια προσέγγιση που ανέπτυξε στο διδακτορικό του σε κρατικό ερευνητικό ινστιτούτο της Σιγκαπούρης υπό την επίβλεψη του Didier Sornette (διάσημου για την έρευνά του σε πρόβλεψη σεισμών και χρηματοοικονομικών κρίσεων).
Ετσι η Dattum στον ευρωπαϊκό αυτόν διαγωνισμό παρουσίασε μια πρόταση όπου η συγκέντρωση, η διακίνηση και η επεξεργασία στοιχείων από όλα τα σημεία του κόσμου, όπως λέει ο κ. Γεωργιάδης, γίνονται με τη βοήθεια εργαλείων όπως το σύστημα hyperledger fabric. Με αυτό, όπου έχει συμμετοχή και η Linux-κοινότητα και δεν έχει σχέση με κρυπτονομίσματα και κερδοσκοπία, εξασφαλίζεται η χωρίς άχρηστους μεσολαβητές ασφαλής διακίνηση των δεδομένων με ένα σύστημα blockchain, δηλαδή κρυπτογραφημένων καταχωρίσεων σε ένα αρκετά ασφαλές και δύσκολο να παραχαραχθεί εκ των υστέρων εναποθετήριο.
Η ψηφιακή αυτή υπηρεσία της Dattum «τρέχει» πάνω σε Amazon EC2 (Amazon Elastic Compute Cloud-2) και συνδυάζεται με αλγορίθμους ανάλυσης δεδομένων που αποσκοπούν στην ανίχνευση κρίσιμων παραμέτρων για την ίαση ασθενών. Η ανάλυση αυτή βασίζεται σε μοντέλα όπως τα Random Forests (τα οποία συνδυάζουν πολλά «δέντρα» για τη λήψη αποφάσεων και ως τελική απόφαση προκρίνεται αυτή που θα ανήκει στην πλειοψηφία) για να εντοπίζει με στατιστική αξιοπιστία δυσδιάκριτα μοτίβα μέσα στον πλούτο δεδομένων που συγκεντρώνει η Dattum παράγοντας το πολυπόθητο… μέλι.
Σύμφωνα με τα σχέδια της Dattum, όσα νοσοκομεία δίνουν στοιχεία θα έχουν δωρεάν πρόσβαση στα στοιχεία άλλων νοσοκομείων ανά τον κόσμο. Θα υπάρχουν όμως και οι ενδιαφερόμενοι «πελάτες» που θα πληρώνουν για να έχουν πρόσβαση σε προτάσεις, προβλέψεις και προχωρημένη στατιστική επεξεργασία στοιχείων.
Γαλδαδάς Αλκης
Sewers4COVID
«Ψαρεύοντας» τον ιό στα λύματα
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποκτήσουμε τη σαφέστερη δυνατή εικόνα για τη διασπορά του νέου κοροναϊού στην κοινότητα; Ο μαζικότερος δυνατός μοριακός έλεγχος στον πληθυσμό, όπως αναφέρουν οι ειδήμονες. Ωστόσο είναι γνωστό πως ένας τέτοιος έλεγχος συναντά πολλά εμπόδια – το κόστος, τον χρόνο, τη διαθεσιμότητα ικανού αριθμού τεστ. Η ομάδα Sewers4COVID, η οποία αποτελείται από επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ολλανδία, την Ισπανία και τη Βρετανία, πρότεινε λοιπόν ένα εναλλακτικό… βρόμικο πλάνο για έγκαιρο και «καθαρό» εντοπισμό του ιού στην κοινότητα: έλεγχο στα λύματα. Και η πρόταση αυτή φάνηκε τόσο υποσχόμενη στην κριτική επιτροπή του διαγωνισμού ώστε ήταν και η νικήτρια σε μία από τις έξι κύριες κατηγορίες, καθώς και σε μια υποκατηγορία του.
Εντοπισμός στα λύματα
Από τη χώρα μας στην ομάδα Sewers4COVID συμμετέχουν η Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) καθώς και το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Οπως ανέφερε στο «Βήμα» η καθηγήτρια του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Χρυσή Λασπίδου (από το συγκεκριμένο τμήμα συμμετείχαν επίσης οι Δημήτρης Κοφινάς και Αλεξάνδρα Ιωάννου), «η μεθοδολογία για ανίχνευση του νέου κοροναϊού στα λύματα επάνω στην οποία βασίσαμε την ιδέα μας έχει αναπτυχθεί από Ολλανδούς συνεργάτες μας του Ινστιτούτου ΚWR, το οποίο είναι ένα από τα πιο ευυπόληπτα ινστιτούτα στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του νερού. Εκτός από το KWR στην ομάδα συμμετέχουν επίσης το βρετανικό Πανεπιστήμιο του Εξετερ καθώς και το ισπανικό Ινστιτούτο Eurecat».
Σύμπραξη δυνάμεων λοιπόν ενάντια σε μια μεγάλη πρόκληση, επεσήμανε από την πλευρά της η καθηγήτρια, διευθύντρια του Εργαστηρίου Φυσικής Γεωγραφίας και Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΜΠ Μαρία Παπαδοπούλου. «Ο SARS-CoV-2 αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για όλη την επιστημονική κοινότητα. Και δεν είναι μόνο αυτός ο ιός η πρόκληση. Τα όσα βιώνουμε είναι αποτέλεσμα όλων αυτών που ο πλανήτης μας έχει “βιώσει” επί μακρόν εξαιτίας μας, όπως η κλιματική αλλαγή, η καταστροφή των ενδιαιτημάτων, των δασών κ.ά. Οι ισορροπίες στη φύση έχουν δυστυχώς αλλάξει και έτσι πρέπει να αναμένουμε και άλλες τέτοιες απειλές στο μέλλον».
Γι’ αυτό, όπως σημείωσαν και οι δύο καθηγήτριες, χρειάζεται εγρήγορση ώστε να προλαβαίνουμε τις απειλές για τη δημόσια υγεία και να μην «μας πιάνουν στον ύπνο». Το σύστημα που ανέπτυξε η πανευρωπαϊκή ομάδα και το οποίο, όπως αναφέρει, δεν θα συνδέεται με μεγάλο κόστος στοχεύει ακριβώς σε αυτό: στον έγκαιρο εντοπισμό του ιού εντός αστικών περιοχών ώστε να υπάρχει και έγκαιρη παρέμβαση από τις αρχές στις περιοχές όπου χτυπά «κορωνο-καμπανάκι». «Με τη λήψη δειγμάτων υγρών αποβλήτων σε σημεία-κλειδιά του αποχετευτικού δικτύου, καθώς και με τη χείρα βοηθείας της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης, στοχεύουμε στη δημιουργία ενός “έξυπνου” συστήματος που θα καθοδηγεί τις αποφάσεις των αρμοδίων. Εχουμε δημιουργήσει ένα πρωτότυπο το οποίο είναι λειτουργικό και αναζητούμε χρηματοδότηση τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και στην Ελλάδα» υπογράμμισε η κυρία Παπαδοπούλου.
Συστηματική ανίχνευση
Σε τι συνίσταται όμως το σύστημα; Οπως εξήγησε η κυρία Λασπίδου, «το συνολικό σχέδιο που οραματιζόμαστε αφορά αρχικώς τη λήψη δειγμάτων από τη μονάδα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων μιας πόλης. Η λήψη ενός μόνο δείγματος ημερησίως θα είναι αρκετή ώστε να εντοπίζουμε αν υπάρχει η παρουσία του ιού στην κοινότητα μέσω της ανίχνευσης του RNA του. Μετά την ανίχνευση τα “ηνία” θα παίρνει η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία μέσω ειδικών αλγορίθμων θα μπορεί να “μεταφράζει” την τιμή που θα λαμβάνεται από την ανάλυση των λυμάτων και να δείχνει τη δυναμική του ιού στην κοινότητα. Εργαζόμαστε επάνω στην ανάπτυξη των σχετικών αλγορίθμων, οι οποίοι για να γίνουν “έξυπνοι” χρειάζεται να τροφοδοτηθούν με όσο περισσότερα δεδομένα γίνεται».
Το παράδειγμα της Αθήνας
Το «πανέξυπνο» αυτό σύστημα θα μπορούσε στο μέλλον να «απλωθεί» μέσα στις πόλεις ώστε να χαρτογραφήσει με μεγαλύτερη ακρίβεια την πιθανή ύπαρξη του νέου κορωνοϊού κατά περιοχές. «Ας πάρουμε το παράδειγμα της Αθήνας. Αρχικώς θα μπορούσε να λαμβάνεται ένα μόνο δείγμα λυμάτων ημερησίως από τον βιολογικό καθαρισμό της Ψυττάλειας. Σε περίπτωση που εντοπιζόταν αύξηση των τιμών σε αυτό το δείγμα, τότε θα έπρεπε να ξεκινήσει η ιχνηλάτηση: λήψη δειγμάτων από κάποια φρεάτια και στη συνέχεια, ανάλογα με τα αποτελέσματα, στις περιοχές που θα είναι πιο επιβαρυμένες, λήψη ακόμη περισσότερων δειγμάτων. Κοινώς ένα σύστημα που θα ανοίγει σαν βεντάλια. Επίσης δείγματα θα μπορούσαν να ληφθούν από σημεία υψηλού κινδύνου, όπως τα ξενοδοχεία, τα νοσοκομεία ή οι δομές μεταναστών. Δεν έχει όμως ακόμη αποδειχθεί αν η ποιότητα των δειγμάτων από τα φρεάτια θα ήταν εξίσου καλή με εκείνη που λαμβάνεται από τα δείγματα στον βιολογικό καθαρισμό – αυτό είναι ένα από τα ζητήματα προς διερεύνηση, το οποίο η χρηματοδότηση θα μας βοηθήσει να διαλευκάνουμε. Πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι στην Ολλανδία ένα τέτοιο σύστημα έχει τεθεί σε λειτουργία από τα τέλη Φεβρουαρίου και έχει μέχρι στιγμής δώσει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Παράλληλα και άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Αυστραλία, μελετούν αντίστοιχα συστήματα, ενώ παρόμοια προσπάθεια γίνεται και από άλλη επιστημονική ομάδα στη χώρα μας» είπε η κυρία Λασπίδου.
Ο «Μεγάλος (καλός) Αδελφός»
Οταν μιλάμε για έγκαιρο εντοπισμό του ιού στον πληθυσμό μέσω του συστήματος, τι εννοούμε; «Εννοούμε ανίχνευση μιας πιθανής επιδημίας ημέρες πριν εμφανιστούν νοσούντες – συνήθως η επώαση του νέου κορωνοϊού εντός του ανθρώπινου οργανισμού μέχρι την εκδήλωση συμπτωμάτων διαρκεί, σύμφωνα με τους λοιμωξιολόγους, ως και 14 ημέρες. Εννοούμε επίσης ανίχνευση ύπαρξης του ιού στην κοινότητα, παρότι πολλά άτομα μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματικά. Οι ημέρες που θα κερδίζουμε θα προετοιμάζουν το κράτος και το σύστημα υγείας για ένα πιθανό κύμα. Επίσης, αν εντοπίζεται αύξηση της παρουσίας του ιού σε μια συγκεκριμένη περιοχή, θα μπορούν να λαμβάνονται στοχευμένα προληπτικά μέτρα ώστε να αποτρέπεται η διασπορά σε άλλες περιοχές» εξήγησε η κυρία Παπαδοπούλου. Κατά τις δύο καθηγήτριες, το σύστημα θα μπορούσε στο μέλλον να αποτελέσει έναν «Μεγάλο (καλό) Αδελφό» για τον εντοπισμό και άλλων ιών αλλά και ουσιών που ανιχνεύονται στα λύματα, στοχεύοντας στην προστασία της δημόσιας υγείας.
Η ομάδα ελπίζει στη χρηματοδότηση και, όπως μας πληροφόρησε, βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «καθώς πρόκειται για ένα πρόγραμμα που αφορά όλα τα κράτη και τις κοινωνίες, εξ ου και αναμένεται ότι θα έχει την κύρια χρηματοδότηση από δημόσιους φορείς». Αν η χρηματοδότηση βρεθεί, οι ερευνητές εκτιμούν ότι σε τρεις με έξι μήνες θα έχουν έτοιμο το σύστημα για χρήση. «Η ταχύτητα ανάπτυξης είναι σημαντική καθώς η κατάσταση είναι άκρως πιεστική, ειδικά τώρα που πιθανώς αναμένουμε νέα κύματα της πανδημίας» κατέληξε η κυρία Λασπίδου. Σε κάθε περίπτωση, ιδού πώς τα θεωρούμενα άχρηστα λύματα μπορούν να αποτελέσουν θησαυρό «κορωνο-γνώσης» και όχι μόνο.
Θεοδώρα Τσώλη
Enforce
Ασφαλιστική κάλυψη σε ασθενείς με COVID-19
Η φωνή του δικού σου ανθρώπου καθώς την ακούς να βγαίνει μέσα από το τηλέφωνο σε παγώνει:
– Νομίζω πως έχω τα συμπτώματα Σε κάθε άλλη περίπτωση θα έτρεχες αμέσως κοντά του. Αν όμως τα συμπτώματα είναι…
Αν το μόνο που θα καταφέρεις πηγαίνοντας να τον συναντήσεις είναι να μεταφέρεις και σε άλλους προσφιλείς σου ανθρώπους τον ιό; Μένεις ακίνητος στη θέση σου, που όμως είναι θέση ματ. Αν ήξερες τουλάχιστον ότι ο δικός σου άνθρωπος μπορεί να μπει κάτω από μια προστατευτική «ομπρέλα»; Να τον παρακολουθούν, να έχει μια εξασφάλιση και στη χειρότερη εξέλιξη;
Το έργο Enforce είναι μια πλατφόρμα ρυθμισμένη να δίνει άμεση πρόσβαση σε ασφαλιστική κάλυψη για νοσηλεία σε άτομα που ήδη παρουσιάζουν συμπτώματα σχετικά με τη νόσο COVID-19 σε περίοδο καραντίνας. Προτάθηκε από μια αμιγώς ελληνική ομάδα και πέρασε με επιτυχία την πρώτη δοκιμασία στο ευρωπαϊκό Hackathon για ιδέες σχετικές με την πανδημία. Η ομάδα αποτελείται από τους Γιώργο Γουδέλη, Ευγενία Ζοντανού, Νατάσα Καραγιώργη, Νίκο Κοκκινέλη, Κωστή Ματζοράκη, Αλεξάνδρα Ραυτοπούλου και Ιορδάνη Στεφανάκη.
Η βασική ιδέα είναι πως ο καθένας που θα παρατηρήσει κάποια συμπτώματα παρόμοια με τα βασικά και αρκετά γνωστά πλέον του COVID-19 μπορεί μέσα από το κινητό του, καλώντας μια ασφαλιστική εταιρεία, να δηλώσει αυτό το ένα ή τα δυο συμπτώματα. Αμέσως θα λάβει ως απάντηση ότι αφού πληρώσει το αναγραφόμενο ποσό θα είναι καλυμμένος για οτιδήποτε του συμβεί στη συνέχεια σχετικά με τον ιό. Μέχρι και θέση σε μονάδα εντατικής θεραπείας για τις επόμενες 15 ημέρες κλείνεται για λογαριασμό του.
Το αξιοπρόσεκτο είναι πως δεν χρειάζεται να δώσεις άλλα στοιχεία πέρα από ένα οποιοδήποτε όνομα θέλεις εσύ και δεν ενδιαφέρεται η εφαρμογή για το αν υποφέρεις από κάποιο υποκείμενο νόσημα.
Τα υπόλοιπα είναι… στατιστική
Είναι φανερό πως στη διάρκεια μιας πανδημίας και σε συνθήκες καραντίνας η πλατφόρμα της εφαρμογής στον πυρήνα της εργάζεται και συλλέγει πυρετωδώς στοιχεία για συμπτώματα και κενές θέσεις σε νοσοκομεία, με σκοπό να προκύπτει μαζί με όλα τα άλλα ένα ασφάλιστρο που να είναι όσο γίνεται χαμηλότερο, αλλά, αναπόφευκτα να αφήνει και κέρδη στην ασφαλιστική εταιρεία. Πώς μπορεί να επιτυγχάνονται όλα αυτά μαζί;
Μαθηματικά και υπολογιστικές δυνατότητες είναι οι βασικοί μοχλοί κίνησης. Το ΒΗΜΑ-Science επικοινώνησε με τον κ. Κωστή Ματζοράκη, διδακτορικό φοιτητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας στην έδρα της Στατιστικής. Είναι ο άνθρωπος που ξέρει πολύ καλά το πώς είναι οργανωμένη η πλατφόρμα του Enforce. Διότι έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη λεγόμενη «μπεϊσιανή στατιστική», που πήρε το όνομά της από τον εμπνευστή της αιδεσιμότατο Μπέις (1702-1761). Κλεισμένη σε δυο φράσεις είναι η σκέψη του Μπέις: όταν γνωρίζεις το αίτιο, είναι δυνατόν να προσδιορίσεις την πιθανότητα ενός αποτελέσματος. Το άβολο είναι το αντίστροφο. Να εκτιμήσεις την πιθανότητα του αιτίου από το αποτέλεσμα.
Σήμερα υπάρχουν κάποιοι τύποι, βγαλμένοι από τη θεωρία των πιθανοτήτων και ειδικά των υπό συνθήκη ή δεσμευμένων πιθανοτήτων, δίνοντας τη δυνατότητα να υπολογιστεί κάτι που είναι πρόβλημα της στατιστικής. Στην ουσία καλούμαστε να δώσουμε τη λύση αφού βάλουμε μέσα και έναν παράγοντα που προκύπτει από εντελώς υποκειμενική εκτίμηση.
Ετσι, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ομάδας του Enforce που έγινε με τη βοήθεια του πακέτου R-Studio, εκτιμούμε για παράδειγμα τη λεγόμενη υπό συνθήκη πιθανότητα: Πιθ(νοσηλείας με COVID-19 | με δεδομένο 1 από τα συμπτώματα). Στη συνέχεια ένας θεμελιώδης τύπος της μπεϊσιανής στατιστικής επιτρέπει, αν ένα συγκεκριμένο από τα συμπτώματα (πυρετός, ερεθισμένος λαιμός, ανοσμία κ.λπ.) είναι γνωστό, να υπολογιστεί η πιθανότητα ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος θα χρειάζεται νοσηλεία μέσα στις επόμενες ημέρες για COVID-19. Φαίνεται κάτι απλό, αλλά δεν είναι, και διότι τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα προς το παρόν δεν είναι αρκετά και δεν είναι στη σωστή διάταξη. Για παράδειγμα, όταν πρόκειται για δυο ή περισσότερα συμπτώματα ταυτόχρονα, τα νοσοκομεία δεν δίνουν την τομή των δύο συνόλων και αυτό κάνει τους υπολογισμούς να έχουν ακόμη πολύ ρίσκο. Αλλά παρ’ όλες αυτές τις δυσκολίες, σύμφωνα με την ομάδα του Enforce, με πραγματικά στοιχεία, το ασφάλιστρο θα προκύπτει ίδιο για όλους και θα κρατιέται όσο το δυνατόν πιο χαμηλά.
Αυτοί που εμπνεύστηκαν την ιδέα πιστεύουν πως παρουσιάζει τα παρακάτω πλεονεκτήματα:
-Μέσω της υιοθέτησης της ιδέας αυτής από ασφαλιστικές και ιδιωτικά νοσοκομεία αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των διαθέσιμων κλινών για την περίθαλψη ασθενών με COVID-19.
-Με την αύξηση κλινών αναμένεται και η αύξηση του αριθμού επιζώντων από τον ιό καθώς θα έχουν τη δυνατότητα να νοσηλευτούν έγκαιρα, ενώ θα είναι σε θέση να λάβουν και όλο τον απαραίτητο χρόνο ανάρρωσης.
-Κατ’ επέκταση, αναμένεται ο δημόσιος τομέας να αποσυμφορηθεί μειώνοντας τον αριθμό των ασθενών σε νοσηλεία.
-Μπορεί να υλοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα και με περιορισμένο κόστος υλοποίησης.
Γαλδαδάς Αλκης
SERS4SARS
«Μια ανάσα» από την ανίχνευση του ιού
Θα μπορούσε το τεστ για ανίχνευση του νέου κορωνοϊού να γίνει τόσο απλό, φθηνό και γρήγορο όσο ένα «φυσήξτε, τελειώσατε»; Ναι, θα μπορούσε, υποστηρίζει η ομάδα SERS4SARS, η οποία ήταν μία από τις ομάδες που διακρίθηκαν στην υποκατηγορία του διαγωνισμού σχετικά με τα φθηνά και γρήγορα τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2. Η αρχική ομάδα που συμμετείχε στο Hackathon ήταν όλη… γαλανόλευκη και αποτελούνταν από ερευνητές του Ινστιτούτου Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» και του Τμήματος Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου Λεόμπεν στην Αυστρία.
Οπως μας πληροφόρησαν οι ερευνητές, η ομάδα μετά την επιτυχημένη πορεία στο Hackathon έχει πλέον εμπλουτιστεί και με νέα μέλη, πολύτιμα για τη συνέχιση της προσπάθειας και την υλοποίηση του έργου.
Η όλη ιδέα για το ταχύ τεστ, εξήγησε μιλώντας στο «Βήμα» ο ερευνητής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» κ. Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, «επικεντρώνεται στην ανίχνευση του ιού στην αναπνοή, με την αξιοποίηση της οπτικής τεχνικής SERS (Surface Enhanced Raman Spectroscopy), η οποία χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια στην ανίχνευση ναρκωτικών και άλλων ουσιών. Κατασκευάζοντας νανοδομημένα φίλτρα αέρα, που θα συλλέγουν τα σταγονίδια της αναπνοής, στοχεύουμε να χτυπήσουμε τον ιό στο πιο δυνατό του σημείο: τη μετάδοσή του με την εκπνοή. Επιδιώκουμε να πετύχουμε γρήγορη ανίχνευση σε εισόδους υποδομών αλλά και χώρων όπου υπάρχει συγχρωτισμός – νοσοκομεία, αεροδρόμια κ.λπ. Η σύλληψη γεννήθηκε μέσα από την εμπειρία μας στη νανοδόμηση υλικών που αποτελούνται από ίνες, αλλά και στη φασματοσκοπική τεχνική Raman».
Η φασματοσκοπία SERS
Πώς όμως λειτουργεί η φασματοσκοπία SERS; Οπως περιέγραψε ο μεταδιδακτορικός υπότροφος στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» κ. Γεώργιος Μανώλης, «βασίζεται στην ενίσχυση του οπτικού σήματος Raman, δηλαδή ενός σήματος που προέρχεται από τις δονήσεις των επιμέρους μορίων που αποτελούν τον ιό, και το οποίο αποτελεί το “δακτυλικό του αποτύπωμα”. Επιτυγχάνεται με τη χρήση μεταλλικών νανοσωματιδίων πάνω στα οποία επικάθονται τα μόρια προς ανίχνευση – ο ιός στην περίπτωσή μας. Οταν αυτά τα μεταλλικά νανοσωματίδια φωτίζονται από ένα laser, τότε λειτουργούν σαν κεραία και δημιουργούν ένα ισχυρό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο κοντά τους. Ετσι το οπτικό σήμα του ιού μπορεί να ενισχυθεί κατά εκατομμύρια ή ακόμα και δισεκατομμύρια φορές. Με τον συγκεκριμένο τρόπο μπορεί να εντοπιστεί η ύπαρξη πολύ μικρού αριθμού ιικών σωματιδίων, ακόμα και, εν δυνάμει, ενός και μόνο σωματιδίου! Μέχρι σήμερα τα εμπορικά διαθέσιμα υποστρώματα για φασματοσκοπία SERS είναι δισδιάστατα, δηλαδή διαθέτουν νανοσωματίδια που βρίσκονται επάνω σε μια επιφάνεια. Η ιδέα μας βασίζεται στην ανάπτυξη τρισδιάστατων υποστρωμάτων τα οποία αυξάνουν τον όγκο διέγερσης ενώ την ίδια στιγμή ελαττώνουν την ισχύ της ακτινοβολίας επάνω σε μια ευαίσθητη βιολογική δομή. Το κύριο όμως πλεονέκτημα είναι ότι θα μπορούν επιπλέον να φιλτράρουν τον εκπνεόμενο αέρα έτσι ώστε να παγιδεύουν εύκολα και τον ιό. Με αυτόν τον τρόπο στοχεύουμε να ανιχνεύουμε την ύπαρξη του ιού μέσα σε μερικά λεπτά, ακόμα και με συσκευές χειρός!».
Αυτή η επιστημονική λύση… της στιγμής έχει μέχρι στιγμής φανεί να ελκύει το ενδιαφέρον άλλων ερευνητών αλλά και επενδυτών. Ο μεταδιδακτορικός ερευνητής του Πανεπιστημίου Λεόμπεν δρ Νικόλαος Κώστογλου μάς πληροφόρησε ότι «η δημοσιότητα που έλαβε το project μας μέσω του διαγωνισμού “EUvsVirus Hackathon” είχε ως αποτέλεσμα αρκετές ερευνητικές ομάδες, αλλά και εταιρείες, να δείξουν μεγάλο ενδιαφέρον για την ιδέα μας. Συγχρόνως συμμετέχουμε αυτές τις ημέρες και στο “ΕUvsVirus Matchathon”. Αν η ιδέα μας χρηματοδοτηθεί, αλλά και αν εφαρμοστεί χωρίς σημαντικές τεχνικές δυσκολίες, το κόστος ανά μέτρηση θα είναι μηδαμινό. Θα απαιτείται μόνο η αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού, που αυτή τη στιγμή υπολογίζουμε ότι ξεκινά από τα 5.000 ευρώ».
Μια τέτοια πιθανή εύκολη φορητή εφαρμογή θα μπορούσε να αποτελέσει «όπλο» και ενάντια σε πολλές άλλες νόσους, σημείωσε η διευθύντρια Ερευνών στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» δρ Ευαγγελία Μοσχοπούλου. «Η αλματώδης πρόοδος των Νανοεπιστημών και της Φυσικής Συμπυκνωμένης Υλης τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, οδήγησε στην ανάπτυξη εφαρμογών πολύ υψηλής ευαισθησίας, που βασίζονται στα ξεχωριστά φαινόμενα και στις διαφορετικές ιδιότητες που έχουν τα υλικά όταν έχουν νανομετρικές διαστάσεις. Σημαντικό για την περίπτωσή μας είναι το φαινόμενο που αποκαλείται “πλασμονική” διέγερση. Η εκμετάλλευσή του έχει εφαρμογές στον έγκαιρο εντοπισμό, αλλά και σε παρακολούθηση της εξέλιξης νόσων όπως διάφορες μορφές καρκίνου, η νόσος Aλτσχάιμερ, η ηπατίτιδα Β και η γρίπη. Αυτό γίνεται μέσω της ανίχνευσης διαφόρων μορίων, που βρίσκονται σε απειροελάχιστες ποσότητες, όπως π.χ. των μοριακών βιοδεικτών. Η ιδέα μας θα μπορούσε να βρει πολλές ακόμα εφαρμογές σε αξιόπιστα και ευαίσθητα διαγνωστικά εργαλεία για χρήση στην ιατρική ακριβείας». Μακάρι να βρεθούμε σύντομα μια ανάσα… από την εύκολη διάγνωση του νέου κορωνοϊού και όχι μόνο.
Τσώλη Θεοδώρα
Corazones
Επιταχύνοντας την κυκλοφορία του χρήματος στην περιφέρεια
Η αντλία που πάλλεται μέρα και νύχτα στο στέρνο φροντίζει να φτάνουν ως τον εγκέφαλο οι απαραίτητες ουσίες για να δουλεύει και αυτός ακατάπαυστα. Το αίμα πρέπει να κυκλοφορεί χωρίς να χάνεται και μόνο να φρεσκάρεται και να εμπλουτίζεται.
Αντίστοιχα, και η «καρδιά» μιας τοπικής κοινωνίας πρέπει να φροντίζει να υπάρχει και σε αυτήν καλή κυκλοφορία. Εκεί το χρήμα είναι κάτι σαν το αίμα που δίνει οξυγόνο στα ζωτικά της σημεία για να παραμένει ζωντανή και ενεργή. Αυτές τις ημέρες, μετά τις οικονομικές συνέπειες που προκλήθηκαν από την πανδημία στις δουλειές των ανθρώπων, υπάρχει εύλογα μεγάλη έγνοια για την κυκλοφορία χρήματος που μπορεί να συντηρήσει τις απαραίτητες τοπικές και υπερτοπικές συναλλαγές.
Corazones σημαίνει «καρδιές» στα ισπανικά. Πρόσφατα, μια ομάδα με τη λέξη αυτή για όνομα, με επικεφαλής το Social Trade Organisation, συμμετείχε στο EUvsVirus Hackathon, τον διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την καταπολέμηση των συνεπειών του COVID-19, καταφέρνοντας να προκριθεί στον επόμενο και τελικό γύρο. Στην ομάδα Corazones συμμετέχει και η Αναπτυξιακή Καρδίτσας (ΑΝΚΑ ΑΕ), με τη συνδρομή του οικονομολόγου Μανώλη Τζουβελέκα, λόγω της εμπειρίας της από τη συμμετοχή της σε διακρατικές ομάδες συνεργασίας πάνω σε αναπτυξιακά θέματα, ιδιαίτερα στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.
Οπως εξηγεί στο ΒΗΜΑ-Science ο χημικός μηχανικός και διευθυντής της εταιρείας Βασίλης Μπέλλης, «το λογισμικό που σχεδιάζεται έχει τις δυνατότητες να “επιτρέψει” στο χρήμα να συμπεριφέρεται διαφορετικά. Προσπαθούμε να κάνουμε κάτι στο οποίο εστιάζει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ): να εισαγάγει ένα ημίκλειστο περιβάλλον ψηφιακών πληρωμών που θα επιταχύνει την κυκλοφορία του χρήματος, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να εισπράττουν και να δαπανούν περισσότερα καλύπτοντας τοπικές ανάγκες με τη χρήση τοπικών προϊόντων. Σύμφωνα με τους κανόνες που θα κληθούν να υιοθετήσουν οι τοπικές επιχειρήσεις, οι παραγωγοί και οι καταναλωτές, το χρήμα “θα αποθαρρύνεται” να εγκαταλείψει γρήγορα την κάθε περιφέρεια πηγαίνοντας σε άλλες αγορές, προτού καταφέρει να οργανώσει την περιφερειακή οικονομία».
Ψηφιακό χρήμα
Το χρήμα έχει την τάση να διαρρέει γρήγορα από την περιφέρεια στο κέντρο. Με το Corazones γίνεται προσπάθεια το χρήμα να παραμένει μέσα στην περιφέρεια και να την «οξυγονώνει» όσο γίνεται περισσότερο. Αν κάποιος αγοράσει προϊόντα εντός της περιφέρειας, η πληρωμή θα καταχωρίζεται ψηφιακά, αρνητικά για τον αγοραστή και θετικά για τον πωλητή. Εκείνος με τη σειρά του θα έχει συμφέρον να χρησιμοποιήσει το άυλο, αλλά θετικό, ποσό για να αγοράσει κάποιο προϊόν ή κάποια υπηρεσία (π.χ. ενός λογιστή ή ενός κατασκευαστή) εντός της περιφέρειας επίσης. Για όσες ημέρες θα μένει στην κατοχή του αυτό το ποσό θα χρεώνεται ένα μικρό αρνητικό επιτόκιο, όπως και στην περίπτωση που το ποσό θα βγει από την περιφέρεια για αγορά πραγμάτων εκτός αυτής.
Οι υποστηρικτές αυτής της καινοτομίας θέτουν το θέμα ως εξής: «Πώς μπορούν να γίνουν περισσότερα με λιγότερα;». Και γι’ αυτούς λύση είναι μια δοκιμασμένη χρηματοοικονομική καινοτομία (fintech), ο πολλαπλασιαστής αντικτύπου (Impact Multiplier), που θέτει χρηματικούς κανόνες αυξάνοντας την ταχύτητα της χρηματικής κυκλοφορίας σε μια κοινότητα, ώστε να ενισχύσει την ανάκαμψη.
Το άυλο ή ψηφιακό κυκλικό χρήμα (καμία σχέση με bitcoin) βασίζεται στο λογισμικό Cyclos, όπου οι δικαιούχοι λαμβάνουν χρήμα σε έναν ειδικό λογαριασμό με ένα σύνολο κανόνων που βελτιστοποιούν την κυκλοφορία του επικεντρώνοντας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Αυξάνοντας την κυκλοφορία χρήματος μεταξύ των τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων αυξάνεται ο αντίκτυπος των δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων ανάκαμψης και επενδύσεων. Το σύστημα αυτό έχει ήδη δοκιμαστεί στη Σαρδηνία τα προηγούμενα δέκα χρόνια και παρουσιάστηκε ακόμη και από τους «Financial Times».
Επί του παρόντος, μια κοινοπραξία περιφερειών και μεγάλων πόλεων σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Ολλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία, Βρετανία) ενδιαφέρεται να δοκιμάσει πιλοτικά τον πολλαπλασιαστή οικονομικού αντικτύπου. Προηγούμενες χρήσεις αυτής της τεχνολογίας απέδειξαν την αύξηση της χρηματικής κυκλοφορίας τουλάχιστον τρεις φορές περισσότερο από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά.
Με το τέλος «αρνητικού επιτοκίου» για την τόνωση της ταχείας κυκλοφορίας για παράδειγμα να είναι στο 11,5% ετησίως, αν υπάρξει μεταφορά €20 εκατ., αυτό σημαίνει +2,3 εκατ. έσοδα που θα έχουν συγκεντρωθεί στο τέλος του πρώτου έτους. Ενας πολλαπλασιαστής μεγέθους 6 (που είναι ο ελάχιστος αριθμός σε υπάρχοντα έργα αυτού του μεγέθους) θα έχει ως αποτέλεσμα ο συνολικός κύκλος εργασιών να είναι €120 εκατ. Με συμμετοχή 10.000 επιχειρήσεων, η αύξηση του κύκλου εργασιών τους μπορεί να φτάσει και στα €12.000 για καθεμία.
Στους υποστηρικτές αυτής της ιδέας θα ταίριαζε μια φράση του ιρλανδού συγγραφέα Τζέιμς Στέφενς: «Αυτό που η καρδιά ξέρει σήμερα το κεφάλι θα το ξέρει αύριο».
Γαλδαδάς Αλκης
Guide Your Guide
Ξενάγηση σε χώρους πολιτισμού από τον… καναπέ
Σε περιόδους lockdown όπως αυτή που βιώσαμε (και ίσως ξαναβιώσουμε) «ασθενεί» βαριά, δίχως άλλο, και ο πολιτισμός. Μια 11μελής ομάδα από διαφορετικές χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα/Νορβηγία, Βόρεια Μακεδονία, Πορτογαλία, Φινλανδία, Ισπανία, Βρετανία, Σλοβενία) προσπαθεί μέσα από την πρόταση «Guide Your Guide» να φέρει τους χώρους πολιτισμού στον… καναπέ μας, και μάλιστα με ξενάγηση από επίσημους ξεναγούς! Η συγκεκριμένη πρόταση, στην οποία συμμετέχει η ελληνίδα αρχαιολόγος και ξεναγός που εργάζεται ως ανώτερης βαθμίδας ερευνήτρια και διδάσκουσα σε θέματα αρχαιολογίας και πολιτιστικής κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο του Τρόνχαϊμ της Νορβηγίας (ΝΤΝU) κυρία Αλεξάνδρα Αγγελετάκη, διακρίθηκε στον τομέα της «Ενίσχυσης των Τεχνών και της Ψυχαγωγίας» στην υποκατηγορία «Κοινωνική και Πολιτική Συνοχή» του EUvsVirus Hackathon, λαμβάνοντας μάλιστα και χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ.
Οπως ανέφερε η κυρία Αγγελετάκη στο «Βήμα», «η ιδέα κατατέθηκε στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό από τον συντονιστή της ομάδας, Πολ Φάμπελ, επικεφαλής της Εδρας της UNESCO για την Πολιτιστική Κληρονομιά στη Γερμανία. Πρόκειται για μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα συνδέει τα μουσεία και τους επίσημους ξεναγούς των ευρωπαϊκών χωρών με επισκέπτες οι οποίοι χωρίς να ταξιδέψουν θα μπορούν να επισκεφθούν έναν αρχαιολογικό χώρο ή μουσείο μέσα από το κινητό τους ακολουθώντας μια ξεναγό».
Η κυρία Αγγελετάκη προσέθεσε ότι η εφαρμογή Guide Your Guide βασίζεται σε ψηφιακό cloud και επανασυνδέει μουσεία και χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς, τους υπαλλήλους τους και τους ξεναγούς τους με τους επισκέπτες τους. «Μια τέτοια εφαρμογή μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη σε περιόδους κοινωνικής αποστασιοποίησης χαρίζοντας μοναδικές και διαδραστικές διαδικτυακές περιηγήσεις που κατευθύνονται από τους ίδιους τους επισκέπτες».
Η εφαρμογή αυτή, σύμφωνα με την ελληνίδα αρχαιολόγο και ξεναγό, μπορεί να προσφέρει πολλά στην εποχή του SARS-CoV-2 αλλά όχι μόνο σε αυτήν. «Μπορεί να καλύπτει σε γενικό πλαίσιο τις ανάγκες επισκεπτών που ίσως δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ή εμφανίζουν κινητικούς περιορισμούς, ώστε να ξεναγηθούν από επαγγελματίες ξεναγούς σε μέρη τα οποία είναι δύσκολα στην πρόσβαση ή ακόμα και κλειστά εξαιτίας έλλειψης πόρων».
Το πρότζεκτ, σημείωσε η κυρία Αγγελετάκη, μπορεί να υλοποιηθεί με χαμηλό κόστος. «Αυτές τις ημέρες λαμβάνουμε μέρος στην επόμενη φάση του διαγωνισμού, το Matchathon. Εχουμε επίσης ήδη λάβει δωρεές, ενώ σκοπεύουμε να υποβάλουμε αιτήσεις και σε άλλα προγράμματα, καθώς θεωρούμε ότι η ιδέα μας θα καλύψει μια άμεση ανάγκη τόσο των μουσείων όσο και των επαγγελματιών ξεναγών που πλήττονται σημαντικά αυτή την περίοδο». Να μια ιδέα- «τροφή» για το πνεύμα – τι καλύτερο για περιόδους εγκλεισμού αλλά και γενικότερα.
Τσώλη Θεοδώρα
Compellio SA
Εξατομικευμένο προφίλ «κινδύνου»
Ενα καινοτόμο ηλεκτρονικό εργαλείο ανάλυσης του κινδύνου προσβολής από τον νέο κορωνοϊό και εμφάνισης νέων κυμάτων της πανδημίας σχεδίασε ελληνική ερευνητική ομάδα της εταιρείας Compellio SA με έδρα στο Λουξεμβούργο. Το εργαλείο αυτό, το οποίο ήταν μεταξύ των προτάσεων που διακρίθηκαν στην υποκατηγορία «Υγεία και Ζωή» του ευρωπαϊκού διαγωνισμού, σχεδιάστηκε «με στόχο να υποστηρίξει κράτη, δημόσιους οργανισμούς υγείας, νοσοκομεία και εργαστήρια, στις προσπάθειές τους για ελεγχόμενη άρση των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν λόγω του νέου κορωνοϊού», ανέφερε στο «Βήμα» ο Business Manager της εταιρείας και αναπληρωτής καθηγητής Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου κ. Θεόφιλος Παπαστερνός.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαστερνό, «είναι γνωστό ότι πολλές χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις σε διαγνωστικά τεστ, γεγονός το οποίο δεν επιτρέπει τον γενικευμένο έλεγχο του πληθυσμού πριν ή κατά τη διάρκεια της άρσης των περιοριστικών μέτρων που έχουν επιβληθεί σε πολλές χώρες. Με το άνοιγμα της οικονομίας σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο έχει προκύψει σημαντικός κίνδυνος εμφάνισης ενός δεύτερου κύματος έξαρσης του ιού, το οποίο θα προκαλέσει νέα πλήγματα στις κοινωνίες παγκοσμίως».
Ερωτηματολόγιο
Το νέο εργαλείο έχει ως στόχο να αποτελέσει «ασπίδα» ενάντια σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο κύμα. «Προσφέρει τη δυνατότητα εκτεταμένης αυτοδιάγνωσης του κινδύνου προσβολής (risk self-assessment) από τη νόσο COVID-19. Κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης θα έχει τη δυνατότητα να συμπληρώσει δωρεάν ένα ερωτηματολόγιο το οποίο μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες μιας χώρας ή μιας περιφέρειας ή ενός δήμου» εξήγησε ο κ. Παπαστερνός.
Το Smart Screening Tool χρησιμοποιεί τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης καθώς και τεχνολογία blockchain για να δημιουργήσει το εξατομικευμένο προφίλ κινδύνου το οποίο είναι βασισμένο σε αποτελέσματα τεστ και απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο. «Το ίδιο ερωτηματολόγιο μπορεί να δοθεί σε μεγάλη κλίμακα, ακόμα και στο σύνολο του πληθυσμού, ώστε να αξιολογηθεί το προφίλ κινδύνου του κάθε πολίτη και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για τα άτομα υψηλού κινδύνου. Ειδική προσοχή έχει δοθεί σε θέματα ιδιωτικότητας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων».
Ειδοποίηση για νέο κύμα
Μέσα από την εφαρμογή της η λύση αυτή θα μπορούσε να μεταφραστεί σε σημαντικά οφέλη για κυβερνήσεις και δημόσιους οργανισμούς υγείας, υποστήριξε ο έλληνας ερευνητής. «Εκτός του ότι προσφέρει την εξατομικευμένη εκτίμηση κινδύνου για τον κάθε πολίτη, μπορεί να ειδοποιεί εγκαίρως σε πραγματικό χρόνο για πιθανό νέο κύμα κρουσμάτων. Μπορεί επίσης να οδηγήσει στην καλύτερη δυνατή χρήση των διαθέσιμων τεστ για τον ιό και σε αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων και του χρόνου των επαγγελματιών υγείας». Μάλιστα, όπως προσέθεσε, το εργαλείο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε διαγνωστικό κέντρο ή εργαστήριο, ή ακόμα και στο σπίτι μέσω home testing kit, ενώ παράλληλα θα ήταν δυνατόν να αποτελέσει «όπλο» σε πολλά άλλα πεδία τα οποία βασίζονται στη μοντελοποίηση κινδύνου.
Η ομάδα η οποία συμμετέχει τώρα στο ΕUVsVirus Matchathon αναφέρει ότι έχει ήδη συγκεντρώσει το ενδιαφέρον επενδυτών ώστε να εφαρμοστούν πιλοτικά προγράμματα με χρήση του νέου εργαλείου σε συν medlabgr
Είναι από τις φορές που οι επιστήμονες ήλθαν σε πρώτο πλάνο και είχαν τον κύριο λόγο για το τι πρέπει να πράξουν οι κοινωνίες ανά τον κόσμο απέναντι στην ιογενή απειλή – και το συγκεκριμένο μάθημα πρέπει να είναι διαχρονικό… Στο πλαίσιο αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (European Innovation Council – EIC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έφερε στα τέλη του περασμένου μήνα (24-26 Απριλίου) την έρευνα και την καινοτομία στο προσκήνιο ενάντια στον SARS-CoV-2.
Μέσα από τον μεγάλο διαγωνισμό EUvsVirus επιχείρησε να συνδέσει επιστήμονες, ερευνητές, νεοφυείς επιχειρήσεις με επενδυτές από όλη την Ευρώπη και όχι μόνο με στόχο να παρουσιαστούν και τελικώς να υλοποιηθούν φρέσκες ιδέες ενάντια σε πολλές από τις προκλήσεις που οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν απέναντι στον νέο ιό – και πιθανώς και ενάντια σε αντίστοιχους «εχθρούς» που θα μπορούσαν να «χτυπήσουν» την πόρτα της ανθρωπότητας στο μέλλον.
Το ενδιαφέρον συμμετοχής σε εκείνη την πρώτη φάση του διαγωνισμού – το Hackathon, έναν μαραθώνιο δημιουργίας στον οποίο όλες οι ομάδες κλήθηκαν μέσα σε 48 ώρες να αναπτύξουν από το μηδέν την ιδέα τους και να τη θέσουν στην κρίση διακεκριμένων κριτών – πολύ μεγάλο: περί τα 21.000 άτομα από κράτη-μέλη της ΕΕ αλλά και από άλλες χώρες υπέβαλαν συνολικά 2.164 προτάσεις που σχετίζονταν με διαφορετικούς τομείς τους οποίους αγγίζει η πανδημία, όπως η Υγεία, η συνέχιση της ομαλής λειτουργίας των επιχειρήσεων, η τηλεργασία και η τηλεκπαίδευση, η κοινωνική συνοχή, οι ψηφιακές πληρωμές.
Οι κριτές επέλεξαν τελικώς 117 νικητές και φιναλίστ (σε έξι κύριες κατηγορίες καθώς και σε 37 διαφορετικές υποκατηγορίες-challenges) που αυτές τις ημέρες – και συγκεκριμένα από τις 22 ως τις 25 Μαΐου – συμμετέχουν στη δεύτερη και άκρως σημαντική φάση του διαγωνισμού (Μatchathon), κατά την οποία ελπίζουν ότι η καλή ιδέα τους θα πάρει «σάρκα και οστά» μέσω της επαφής τους με πιθανούς επενδυτές.
Μεταξύ των ομάδων που διακρίθηκαν και τώρα συμμετέχουν στο Matchathon υπάρχουν και επτά με ισχυρή ελληνική παρουσία – η μία μάλιστα εξ αυτών ήταν η νικήτρια σε μια από τις έξι κύριες κατηγορίες του ευρωπαϊκού διαγωνισμού. Οι ελληνικές προτάσεις που ξεχώρισαν κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα, από την ανάπτυξη νέων εργαλείων για έγκαιρο εντοπισμό του νέου κοροναϊού στα λύματα ή στην αναπνοή, ως την κυκλοφορία άυλου χρήματος για συναλλαγές.
«Το Βήμα» αναζήτησε και τις επτά ομάδες στις οποίες συμμετείχαν Έλληνες επιστήμονες και σας παρουσιάζει τις ιδέες τους, καθεμιά εκ των οποίων βάζει το δικό της λιθαράκι στο να σωθούν ζωές καθώς και στο να γίνει η «νέα κανονικότητα» που βιώνουμε όσο πιο… κανονική και ασφαλής γίνεται.
Dattum
Κρίσιμα data από όλα τα σημεία του κόσμου
Την ομάδα Dattum θα μπορούσε κάποιος να την παρομοιάσει και με μια κυψέλη που αντί για μέλι μπορεί να παράγει υλικό κατάλληλο για την αντιμετώπιση μιας πανδημίας, τωρινής ή μελλοντικής. Ενα από τα προβλήματα με την τωρινή αιφνίδια και παγκόσμια πανδημία είναι πως υπάρχουν υπερβολικά πολλές παράμετροι στο σύστημα και ακόμη όχι αρκετά αξιόπιστα δεδομένα. Μαζεύοντας στοιχεία λοιπόν από τις θεωρούμενες ως αξιόπιστες πηγές οπουδήποτε στον κόσμο, νοσοκομεία, οργανισμούς υγείας, ερευνητικές ομάδες, και ύστερα από κατάλληλη επεξεργασία, η Dattum θέλει να γίνει ένας ενδιάμεσος, μοιράζοντας πληροφορίες που θα βοηθούν στην εξέλιξη εμβολίων, στο στήσιμο ιατρικών πειραμάτων και στον σχεδιασμό θεραπειών. Για παράδειγμα, σε ένα άτομο που έχει προσβληθεί από COVID-19 και ο γιατρός του γνωρίζει πως υποφέρει από διαβήτη και αντιμετωπίζει καρδιακά προβλήματα βρίσκει από το υλικό που θα έχει στη διάθεσή του ότι αντίστοιχοι ασθενείς ακολούθησαν επιτυχημένη θεραπεία με Lopinavir.
Για ένα βρέφος όμως λίγων μηνών, με γονείς που είχαν νοσήσει από τον κορωνοϊό, μπορεί ως πρώτη αντίδραση οι γιατροί του νοσοκομείου να χορηγήσουν Oseltamivir (που είναι για παιδιά), αλλά η επεξεργασία των δεδομένων να δίνει ως πιο κατάλληλη την παρακεταμόλη.
Πρόκειται για μια πολυεθνική κυψέλη αφού στην Dattum θα βρεις επιστήμονες από Ρουμανία, Τουρκία, Αγγλία και Ελλάδα. Το ΒΗΜΑ-Science επικοινώνησε με το «ελληνικό κομμάτι» του Dattum, που το αντιπροσωπεύει ο κ. Διονύσης Γεωργιάδης, πτυχιούχος της Σχολής Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων στην Πάτρα και διδάκτορας του φημισμένου ΕΤΗ. της Ζυρίχης. Δεν είναι τυχαία η εμπλοκή του κ. Γεωργιάδη με την ομάδα αυτή, της οποίας οργανωτικός νους είναι ο Αλεξάντερ Μπουτεάν του Πανεπιστημίου στο Σιμπίου της Ρουμανίας, ένας ερευνητής ειδικευμένος στη συμπεριφορά «πολύπλοκων συστημάτων» με βάση τους υπολογιστές.
Τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης
Γρήγορα έγινε κατανοητό ότι αποφασιστικός συντελεστής για την ασφάλεια και τη συστηματοποίηση της συλλογής δεδομένων γύρω από τον κορωνοϊό είναι η πολύ καλή υποστήριξη στον τομέα των υπολογιστικών συστημάτων που θα χρησιμοποιηθούν. Ο κ. Γεωργιάδης ειδικεύεται στη διαχείριση κρίσεων ενδογενούς προέλευσης (όπως επιληψία, πανδημίες και αλυσιδωτά μπλακ άουτ) μέσω μεθόδων τεχνητής νοημοσύνης, μια προσέγγιση που ανέπτυξε στο διδακτορικό του σε κρατικό ερευνητικό ινστιτούτο της Σιγκαπούρης υπό την επίβλεψη του Didier Sornette (διάσημου για την έρευνά του σε πρόβλεψη σεισμών και χρηματοοικονομικών κρίσεων).
Ετσι η Dattum στον ευρωπαϊκό αυτόν διαγωνισμό παρουσίασε μια πρόταση όπου η συγκέντρωση, η διακίνηση και η επεξεργασία στοιχείων από όλα τα σημεία του κόσμου, όπως λέει ο κ. Γεωργιάδης, γίνονται με τη βοήθεια εργαλείων όπως το σύστημα hyperledger fabric. Με αυτό, όπου έχει συμμετοχή και η Linux-κοινότητα και δεν έχει σχέση με κρυπτονομίσματα και κερδοσκοπία, εξασφαλίζεται η χωρίς άχρηστους μεσολαβητές ασφαλής διακίνηση των δεδομένων με ένα σύστημα blockchain, δηλαδή κρυπτογραφημένων καταχωρίσεων σε ένα αρκετά ασφαλές και δύσκολο να παραχαραχθεί εκ των υστέρων εναποθετήριο.
Η ψηφιακή αυτή υπηρεσία της Dattum «τρέχει» πάνω σε Amazon EC2 (Amazon Elastic Compute Cloud-2) και συνδυάζεται με αλγορίθμους ανάλυσης δεδομένων που αποσκοπούν στην ανίχνευση κρίσιμων παραμέτρων για την ίαση ασθενών. Η ανάλυση αυτή βασίζεται σε μοντέλα όπως τα Random Forests (τα οποία συνδυάζουν πολλά «δέντρα» για τη λήψη αποφάσεων και ως τελική απόφαση προκρίνεται αυτή που θα ανήκει στην πλειοψηφία) για να εντοπίζει με στατιστική αξιοπιστία δυσδιάκριτα μοτίβα μέσα στον πλούτο δεδομένων που συγκεντρώνει η Dattum παράγοντας το πολυπόθητο… μέλι.
Σύμφωνα με τα σχέδια της Dattum, όσα νοσοκομεία δίνουν στοιχεία θα έχουν δωρεάν πρόσβαση στα στοιχεία άλλων νοσοκομείων ανά τον κόσμο. Θα υπάρχουν όμως και οι ενδιαφερόμενοι «πελάτες» που θα πληρώνουν για να έχουν πρόσβαση σε προτάσεις, προβλέψεις και προχωρημένη στατιστική επεξεργασία στοιχείων.
Γαλδαδάς Αλκης
Sewers4COVID
«Ψαρεύοντας» τον ιό στα λύματα
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποκτήσουμε τη σαφέστερη δυνατή εικόνα για τη διασπορά του νέου κοροναϊού στην κοινότητα; Ο μαζικότερος δυνατός μοριακός έλεγχος στον πληθυσμό, όπως αναφέρουν οι ειδήμονες. Ωστόσο είναι γνωστό πως ένας τέτοιος έλεγχος συναντά πολλά εμπόδια – το κόστος, τον χρόνο, τη διαθεσιμότητα ικανού αριθμού τεστ. Η ομάδα Sewers4COVID, η οποία αποτελείται από επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ολλανδία, την Ισπανία και τη Βρετανία, πρότεινε λοιπόν ένα εναλλακτικό… βρόμικο πλάνο για έγκαιρο και «καθαρό» εντοπισμό του ιού στην κοινότητα: έλεγχο στα λύματα. Και η πρόταση αυτή φάνηκε τόσο υποσχόμενη στην κριτική επιτροπή του διαγωνισμού ώστε ήταν και η νικήτρια σε μία από τις έξι κύριες κατηγορίες, καθώς και σε μια υποκατηγορία του.
Εντοπισμός στα λύματα
Από τη χώρα μας στην ομάδα Sewers4COVID συμμετέχουν η Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) καθώς και το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Οπως ανέφερε στο «Βήμα» η καθηγήτρια του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Χρυσή Λασπίδου (από το συγκεκριμένο τμήμα συμμετείχαν επίσης οι Δημήτρης Κοφινάς και Αλεξάνδρα Ιωάννου), «η μεθοδολογία για ανίχνευση του νέου κοροναϊού στα λύματα επάνω στην οποία βασίσαμε την ιδέα μας έχει αναπτυχθεί από Ολλανδούς συνεργάτες μας του Ινστιτούτου ΚWR, το οποίο είναι ένα από τα πιο ευυπόληπτα ινστιτούτα στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά τη διαχείριση του νερού. Εκτός από το KWR στην ομάδα συμμετέχουν επίσης το βρετανικό Πανεπιστήμιο του Εξετερ καθώς και το ισπανικό Ινστιτούτο Eurecat».
Σύμπραξη δυνάμεων λοιπόν ενάντια σε μια μεγάλη πρόκληση, επεσήμανε από την πλευρά της η καθηγήτρια, διευθύντρια του Εργαστηρίου Φυσικής Γεωγραφίας και Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του ΕΜΠ Μαρία Παπαδοπούλου. «Ο SARS-CoV-2 αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για όλη την επιστημονική κοινότητα. Και δεν είναι μόνο αυτός ο ιός η πρόκληση. Τα όσα βιώνουμε είναι αποτέλεσμα όλων αυτών που ο πλανήτης μας έχει “βιώσει” επί μακρόν εξαιτίας μας, όπως η κλιματική αλλαγή, η καταστροφή των ενδιαιτημάτων, των δασών κ.ά. Οι ισορροπίες στη φύση έχουν δυστυχώς αλλάξει και έτσι πρέπει να αναμένουμε και άλλες τέτοιες απειλές στο μέλλον».
Γι’ αυτό, όπως σημείωσαν και οι δύο καθηγήτριες, χρειάζεται εγρήγορση ώστε να προλαβαίνουμε τις απειλές για τη δημόσια υγεία και να μην «μας πιάνουν στον ύπνο». Το σύστημα που ανέπτυξε η πανευρωπαϊκή ομάδα και το οποίο, όπως αναφέρει, δεν θα συνδέεται με μεγάλο κόστος στοχεύει ακριβώς σε αυτό: στον έγκαιρο εντοπισμό του ιού εντός αστικών περιοχών ώστε να υπάρχει και έγκαιρη παρέμβαση από τις αρχές στις περιοχές όπου χτυπά «κορωνο-καμπανάκι». «Με τη λήψη δειγμάτων υγρών αποβλήτων σε σημεία-κλειδιά του αποχετευτικού δικτύου, καθώς και με τη χείρα βοηθείας της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης, στοχεύουμε στη δημιουργία ενός “έξυπνου” συστήματος που θα καθοδηγεί τις αποφάσεις των αρμοδίων. Εχουμε δημιουργήσει ένα πρωτότυπο το οποίο είναι λειτουργικό και αναζητούμε χρηματοδότηση τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και στην Ελλάδα» υπογράμμισε η κυρία Παπαδοπούλου.
Συστηματική ανίχνευση
Σε τι συνίσταται όμως το σύστημα; Οπως εξήγησε η κυρία Λασπίδου, «το συνολικό σχέδιο που οραματιζόμαστε αφορά αρχικώς τη λήψη δειγμάτων από τη μονάδα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων μιας πόλης. Η λήψη ενός μόνο δείγματος ημερησίως θα είναι αρκετή ώστε να εντοπίζουμε αν υπάρχει η παρουσία του ιού στην κοινότητα μέσω της ανίχνευσης του RNA του. Μετά την ανίχνευση τα “ηνία” θα παίρνει η τεχνητή νοημοσύνη, η οποία μέσω ειδικών αλγορίθμων θα μπορεί να “μεταφράζει” την τιμή που θα λαμβάνεται από την ανάλυση των λυμάτων και να δείχνει τη δυναμική του ιού στην κοινότητα. Εργαζόμαστε επάνω στην ανάπτυξη των σχετικών αλγορίθμων, οι οποίοι για να γίνουν “έξυπνοι” χρειάζεται να τροφοδοτηθούν με όσο περισσότερα δεδομένα γίνεται».
Το παράδειγμα της Αθήνας
Το «πανέξυπνο» αυτό σύστημα θα μπορούσε στο μέλλον να «απλωθεί» μέσα στις πόλεις ώστε να χαρτογραφήσει με μεγαλύτερη ακρίβεια την πιθανή ύπαρξη του νέου κορωνοϊού κατά περιοχές. «Ας πάρουμε το παράδειγμα της Αθήνας. Αρχικώς θα μπορούσε να λαμβάνεται ένα μόνο δείγμα λυμάτων ημερησίως από τον βιολογικό καθαρισμό της Ψυττάλειας. Σε περίπτωση που εντοπιζόταν αύξηση των τιμών σε αυτό το δείγμα, τότε θα έπρεπε να ξεκινήσει η ιχνηλάτηση: λήψη δειγμάτων από κάποια φρεάτια και στη συνέχεια, ανάλογα με τα αποτελέσματα, στις περιοχές που θα είναι πιο επιβαρυμένες, λήψη ακόμη περισσότερων δειγμάτων. Κοινώς ένα σύστημα που θα ανοίγει σαν βεντάλια. Επίσης δείγματα θα μπορούσαν να ληφθούν από σημεία υψηλού κινδύνου, όπως τα ξενοδοχεία, τα νοσοκομεία ή οι δομές μεταναστών. Δεν έχει όμως ακόμη αποδειχθεί αν η ποιότητα των δειγμάτων από τα φρεάτια θα ήταν εξίσου καλή με εκείνη που λαμβάνεται από τα δείγματα στον βιολογικό καθαρισμό – αυτό είναι ένα από τα ζητήματα προς διερεύνηση, το οποίο η χρηματοδότηση θα μας βοηθήσει να διαλευκάνουμε. Πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι στην Ολλανδία ένα τέτοιο σύστημα έχει τεθεί σε λειτουργία από τα τέλη Φεβρουαρίου και έχει μέχρι στιγμής δώσει πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Παράλληλα και άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Αυστραλία, μελετούν αντίστοιχα συστήματα, ενώ παρόμοια προσπάθεια γίνεται και από άλλη επιστημονική ομάδα στη χώρα μας» είπε η κυρία Λασπίδου.
Ο «Μεγάλος (καλός) Αδελφός»
Οταν μιλάμε για έγκαιρο εντοπισμό του ιού στον πληθυσμό μέσω του συστήματος, τι εννοούμε; «Εννοούμε ανίχνευση μιας πιθανής επιδημίας ημέρες πριν εμφανιστούν νοσούντες – συνήθως η επώαση του νέου κορωνοϊού εντός του ανθρώπινου οργανισμού μέχρι την εκδήλωση συμπτωμάτων διαρκεί, σύμφωνα με τους λοιμωξιολόγους, ως και 14 ημέρες. Εννοούμε επίσης ανίχνευση ύπαρξης του ιού στην κοινότητα, παρότι πολλά άτομα μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματικά. Οι ημέρες που θα κερδίζουμε θα προετοιμάζουν το κράτος και το σύστημα υγείας για ένα πιθανό κύμα. Επίσης, αν εντοπίζεται αύξηση της παρουσίας του ιού σε μια συγκεκριμένη περιοχή, θα μπορούν να λαμβάνονται στοχευμένα προληπτικά μέτρα ώστε να αποτρέπεται η διασπορά σε άλλες περιοχές» εξήγησε η κυρία Παπαδοπούλου. Κατά τις δύο καθηγήτριες, το σύστημα θα μπορούσε στο μέλλον να αποτελέσει έναν «Μεγάλο (καλό) Αδελφό» για τον εντοπισμό και άλλων ιών αλλά και ουσιών που ανιχνεύονται στα λύματα, στοχεύοντας στην προστασία της δημόσιας υγείας.
Η ομάδα ελπίζει στη χρηματοδότηση και, όπως μας πληροφόρησε, βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «καθώς πρόκειται για ένα πρόγραμμα που αφορά όλα τα κράτη και τις κοινωνίες, εξ ου και αναμένεται ότι θα έχει την κύρια χρηματοδότηση από δημόσιους φορείς». Αν η χρηματοδότηση βρεθεί, οι ερευνητές εκτιμούν ότι σε τρεις με έξι μήνες θα έχουν έτοιμο το σύστημα για χρήση. «Η ταχύτητα ανάπτυξης είναι σημαντική καθώς η κατάσταση είναι άκρως πιεστική, ειδικά τώρα που πιθανώς αναμένουμε νέα κύματα της πανδημίας» κατέληξε η κυρία Λασπίδου. Σε κάθε περίπτωση, ιδού πώς τα θεωρούμενα άχρηστα λύματα μπορούν να αποτελέσουν θησαυρό «κορωνο-γνώσης» και όχι μόνο.
Θεοδώρα Τσώλη
Enforce
Ασφαλιστική κάλυψη σε ασθενείς με COVID-19
Η φωνή του δικού σου ανθρώπου καθώς την ακούς να βγαίνει μέσα από το τηλέφωνο σε παγώνει:
– Νομίζω πως έχω τα συμπτώματα Σε κάθε άλλη περίπτωση θα έτρεχες αμέσως κοντά του. Αν όμως τα συμπτώματα είναι…
Αν το μόνο που θα καταφέρεις πηγαίνοντας να τον συναντήσεις είναι να μεταφέρεις και σε άλλους προσφιλείς σου ανθρώπους τον ιό; Μένεις ακίνητος στη θέση σου, που όμως είναι θέση ματ. Αν ήξερες τουλάχιστον ότι ο δικός σου άνθρωπος μπορεί να μπει κάτω από μια προστατευτική «ομπρέλα»; Να τον παρακολουθούν, να έχει μια εξασφάλιση και στη χειρότερη εξέλιξη;
Το έργο Enforce είναι μια πλατφόρμα ρυθμισμένη να δίνει άμεση πρόσβαση σε ασφαλιστική κάλυψη για νοσηλεία σε άτομα που ήδη παρουσιάζουν συμπτώματα σχετικά με τη νόσο COVID-19 σε περίοδο καραντίνας. Προτάθηκε από μια αμιγώς ελληνική ομάδα και πέρασε με επιτυχία την πρώτη δοκιμασία στο ευρωπαϊκό Hackathon για ιδέες σχετικές με την πανδημία. Η ομάδα αποτελείται από τους Γιώργο Γουδέλη, Ευγενία Ζοντανού, Νατάσα Καραγιώργη, Νίκο Κοκκινέλη, Κωστή Ματζοράκη, Αλεξάνδρα Ραυτοπούλου και Ιορδάνη Στεφανάκη.
Η βασική ιδέα είναι πως ο καθένας που θα παρατηρήσει κάποια συμπτώματα παρόμοια με τα βασικά και αρκετά γνωστά πλέον του COVID-19 μπορεί μέσα από το κινητό του, καλώντας μια ασφαλιστική εταιρεία, να δηλώσει αυτό το ένα ή τα δυο συμπτώματα. Αμέσως θα λάβει ως απάντηση ότι αφού πληρώσει το αναγραφόμενο ποσό θα είναι καλυμμένος για οτιδήποτε του συμβεί στη συνέχεια σχετικά με τον ιό. Μέχρι και θέση σε μονάδα εντατικής θεραπείας για τις επόμενες 15 ημέρες κλείνεται για λογαριασμό του.
Το αξιοπρόσεκτο είναι πως δεν χρειάζεται να δώσεις άλλα στοιχεία πέρα από ένα οποιοδήποτε όνομα θέλεις εσύ και δεν ενδιαφέρεται η εφαρμογή για το αν υποφέρεις από κάποιο υποκείμενο νόσημα.
Τα υπόλοιπα είναι… στατιστική
Είναι φανερό πως στη διάρκεια μιας πανδημίας και σε συνθήκες καραντίνας η πλατφόρμα της εφαρμογής στον πυρήνα της εργάζεται και συλλέγει πυρετωδώς στοιχεία για συμπτώματα και κενές θέσεις σε νοσοκομεία, με σκοπό να προκύπτει μαζί με όλα τα άλλα ένα ασφάλιστρο που να είναι όσο γίνεται χαμηλότερο, αλλά, αναπόφευκτα να αφήνει και κέρδη στην ασφαλιστική εταιρεία. Πώς μπορεί να επιτυγχάνονται όλα αυτά μαζί;
Μαθηματικά και υπολογιστικές δυνατότητες είναι οι βασικοί μοχλοί κίνησης. Το ΒΗΜΑ-Science επικοινώνησε με τον κ. Κωστή Ματζοράκη, διδακτορικό φοιτητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας στην έδρα της Στατιστικής. Είναι ο άνθρωπος που ξέρει πολύ καλά το πώς είναι οργανωμένη η πλατφόρμα του Enforce. Διότι έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη λεγόμενη «μπεϊσιανή στατιστική», που πήρε το όνομά της από τον εμπνευστή της αιδεσιμότατο Μπέις (1702-1761). Κλεισμένη σε δυο φράσεις είναι η σκέψη του Μπέις: όταν γνωρίζεις το αίτιο, είναι δυνατόν να προσδιορίσεις την πιθανότητα ενός αποτελέσματος. Το άβολο είναι το αντίστροφο. Να εκτιμήσεις την πιθανότητα του αιτίου από το αποτέλεσμα.
Σήμερα υπάρχουν κάποιοι τύποι, βγαλμένοι από τη θεωρία των πιθανοτήτων και ειδικά των υπό συνθήκη ή δεσμευμένων πιθανοτήτων, δίνοντας τη δυνατότητα να υπολογιστεί κάτι που είναι πρόβλημα της στατιστικής. Στην ουσία καλούμαστε να δώσουμε τη λύση αφού βάλουμε μέσα και έναν παράγοντα που προκύπτει από εντελώς υποκειμενική εκτίμηση.
Ετσι, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της ομάδας του Enforce που έγινε με τη βοήθεια του πακέτου R-Studio, εκτιμούμε για παράδειγμα τη λεγόμενη υπό συνθήκη πιθανότητα: Πιθ(νοσηλείας με COVID-19 | με δεδομένο 1 από τα συμπτώματα). Στη συνέχεια ένας θεμελιώδης τύπος της μπεϊσιανής στατιστικής επιτρέπει, αν ένα συγκεκριμένο από τα συμπτώματα (πυρετός, ερεθισμένος λαιμός, ανοσμία κ.λπ.) είναι γνωστό, να υπολογιστεί η πιθανότητα ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος θα χρειάζεται νοσηλεία μέσα στις επόμενες ημέρες για COVID-19. Φαίνεται κάτι απλό, αλλά δεν είναι, και διότι τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα προς το παρόν δεν είναι αρκετά και δεν είναι στη σωστή διάταξη. Για παράδειγμα, όταν πρόκειται για δυο ή περισσότερα συμπτώματα ταυτόχρονα, τα νοσοκομεία δεν δίνουν την τομή των δύο συνόλων και αυτό κάνει τους υπολογισμούς να έχουν ακόμη πολύ ρίσκο. Αλλά παρ’ όλες αυτές τις δυσκολίες, σύμφωνα με την ομάδα του Enforce, με πραγματικά στοιχεία, το ασφάλιστρο θα προκύπτει ίδιο για όλους και θα κρατιέται όσο το δυνατόν πιο χαμηλά.
Αυτοί που εμπνεύστηκαν την ιδέα πιστεύουν πως παρουσιάζει τα παρακάτω πλεονεκτήματα:
-Μέσω της υιοθέτησης της ιδέας αυτής από ασφαλιστικές και ιδιωτικά νοσοκομεία αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των διαθέσιμων κλινών για την περίθαλψη ασθενών με COVID-19.
-Με την αύξηση κλινών αναμένεται και η αύξηση του αριθμού επιζώντων από τον ιό καθώς θα έχουν τη δυνατότητα να νοσηλευτούν έγκαιρα, ενώ θα είναι σε θέση να λάβουν και όλο τον απαραίτητο χρόνο ανάρρωσης.
-Κατ’ επέκταση, αναμένεται ο δημόσιος τομέας να αποσυμφορηθεί μειώνοντας τον αριθμό των ασθενών σε νοσηλεία.
-Μπορεί να υλοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα και με περιορισμένο κόστος υλοποίησης.
Γαλδαδάς Αλκης
SERS4SARS
«Μια ανάσα» από την ανίχνευση του ιού
Θα μπορούσε το τεστ για ανίχνευση του νέου κορωνοϊού να γίνει τόσο απλό, φθηνό και γρήγορο όσο ένα «φυσήξτε, τελειώσατε»; Ναι, θα μπορούσε, υποστηρίζει η ομάδα SERS4SARS, η οποία ήταν μία από τις ομάδες που διακρίθηκαν στην υποκατηγορία του διαγωνισμού σχετικά με τα φθηνά και γρήγορα τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2. Η αρχική ομάδα που συμμετείχε στο Hackathon ήταν όλη… γαλανόλευκη και αποτελούνταν από ερευνητές του Ινστιτούτου Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» και του Τμήματος Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου Λεόμπεν στην Αυστρία.
Οπως μας πληροφόρησαν οι ερευνητές, η ομάδα μετά την επιτυχημένη πορεία στο Hackathon έχει πλέον εμπλουτιστεί και με νέα μέλη, πολύτιμα για τη συνέχιση της προσπάθειας και την υλοποίηση του έργου.
Η όλη ιδέα για το ταχύ τεστ, εξήγησε μιλώντας στο «Βήμα» ο ερευνητής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» κ. Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, «επικεντρώνεται στην ανίχνευση του ιού στην αναπνοή, με την αξιοποίηση της οπτικής τεχνικής SERS (Surface Enhanced Raman Spectroscopy), η οποία χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια στην ανίχνευση ναρκωτικών και άλλων ουσιών. Κατασκευάζοντας νανοδομημένα φίλτρα αέρα, που θα συλλέγουν τα σταγονίδια της αναπνοής, στοχεύουμε να χτυπήσουμε τον ιό στο πιο δυνατό του σημείο: τη μετάδοσή του με την εκπνοή. Επιδιώκουμε να πετύχουμε γρήγορη ανίχνευση σε εισόδους υποδομών αλλά και χώρων όπου υπάρχει συγχρωτισμός – νοσοκομεία, αεροδρόμια κ.λπ. Η σύλληψη γεννήθηκε μέσα από την εμπειρία μας στη νανοδόμηση υλικών που αποτελούνται από ίνες, αλλά και στη φασματοσκοπική τεχνική Raman».
Η φασματοσκοπία SERS
Πώς όμως λειτουργεί η φασματοσκοπία SERS; Οπως περιέγραψε ο μεταδιδακτορικός υπότροφος στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» κ. Γεώργιος Μανώλης, «βασίζεται στην ενίσχυση του οπτικού σήματος Raman, δηλαδή ενός σήματος που προέρχεται από τις δονήσεις των επιμέρους μορίων που αποτελούν τον ιό, και το οποίο αποτελεί το “δακτυλικό του αποτύπωμα”. Επιτυγχάνεται με τη χρήση μεταλλικών νανοσωματιδίων πάνω στα οποία επικάθονται τα μόρια προς ανίχνευση – ο ιός στην περίπτωσή μας. Οταν αυτά τα μεταλλικά νανοσωματίδια φωτίζονται από ένα laser, τότε λειτουργούν σαν κεραία και δημιουργούν ένα ισχυρό ηλεκτρομαγνητικό πεδίο κοντά τους. Ετσι το οπτικό σήμα του ιού μπορεί να ενισχυθεί κατά εκατομμύρια ή ακόμα και δισεκατομμύρια φορές. Με τον συγκεκριμένο τρόπο μπορεί να εντοπιστεί η ύπαρξη πολύ μικρού αριθμού ιικών σωματιδίων, ακόμα και, εν δυνάμει, ενός και μόνο σωματιδίου! Μέχρι σήμερα τα εμπορικά διαθέσιμα υποστρώματα για φασματοσκοπία SERS είναι δισδιάστατα, δηλαδή διαθέτουν νανοσωματίδια που βρίσκονται επάνω σε μια επιφάνεια. Η ιδέα μας βασίζεται στην ανάπτυξη τρισδιάστατων υποστρωμάτων τα οποία αυξάνουν τον όγκο διέγερσης ενώ την ίδια στιγμή ελαττώνουν την ισχύ της ακτινοβολίας επάνω σε μια ευαίσθητη βιολογική δομή. Το κύριο όμως πλεονέκτημα είναι ότι θα μπορούν επιπλέον να φιλτράρουν τον εκπνεόμενο αέρα έτσι ώστε να παγιδεύουν εύκολα και τον ιό. Με αυτόν τον τρόπο στοχεύουμε να ανιχνεύουμε την ύπαρξη του ιού μέσα σε μερικά λεπτά, ακόμα και με συσκευές χειρός!».
Αυτή η επιστημονική λύση… της στιγμής έχει μέχρι στιγμής φανεί να ελκύει το ενδιαφέρον άλλων ερευνητών αλλά και επενδυτών. Ο μεταδιδακτορικός ερευνητής του Πανεπιστημίου Λεόμπεν δρ Νικόλαος Κώστογλου μάς πληροφόρησε ότι «η δημοσιότητα που έλαβε το project μας μέσω του διαγωνισμού “EUvsVirus Hackathon” είχε ως αποτέλεσμα αρκετές ερευνητικές ομάδες, αλλά και εταιρείες, να δείξουν μεγάλο ενδιαφέρον για την ιδέα μας. Συγχρόνως συμμετέχουμε αυτές τις ημέρες και στο “ΕUvsVirus Matchathon”. Αν η ιδέα μας χρηματοδοτηθεί, αλλά και αν εφαρμοστεί χωρίς σημαντικές τεχνικές δυσκολίες, το κόστος ανά μέτρηση θα είναι μηδαμινό. Θα απαιτείται μόνο η αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού, που αυτή τη στιγμή υπολογίζουμε ότι ξεκινά από τα 5.000 ευρώ».
Μια τέτοια πιθανή εύκολη φορητή εφαρμογή θα μπορούσε να αποτελέσει «όπλο» και ενάντια σε πολλές άλλες νόσους, σημείωσε η διευθύντρια Ερευνών στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» δρ Ευαγγελία Μοσχοπούλου. «Η αλματώδης πρόοδος των Νανοεπιστημών και της Φυσικής Συμπυκνωμένης Υλης τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, οδήγησε στην ανάπτυξη εφαρμογών πολύ υψηλής ευαισθησίας, που βασίζονται στα ξεχωριστά φαινόμενα και στις διαφορετικές ιδιότητες που έχουν τα υλικά όταν έχουν νανομετρικές διαστάσεις. Σημαντικό για την περίπτωσή μας είναι το φαινόμενο που αποκαλείται “πλασμονική” διέγερση. Η εκμετάλλευσή του έχει εφαρμογές στον έγκαιρο εντοπισμό, αλλά και σε παρακολούθηση της εξέλιξης νόσων όπως διάφορες μορφές καρκίνου, η νόσος Aλτσχάιμερ, η ηπατίτιδα Β και η γρίπη. Αυτό γίνεται μέσω της ανίχνευσης διαφόρων μορίων, που βρίσκονται σε απειροελάχιστες ποσότητες, όπως π.χ. των μοριακών βιοδεικτών. Η ιδέα μας θα μπορούσε να βρει πολλές ακόμα εφαρμογές σε αξιόπιστα και ευαίσθητα διαγνωστικά εργαλεία για χρήση στην ιατρική ακριβείας». Μακάρι να βρεθούμε σύντομα μια ανάσα… από την εύκολη διάγνωση του νέου κορωνοϊού και όχι μόνο.
Τσώλη Θεοδώρα
Corazones
Επιταχύνοντας την κυκλοφορία του χρήματος στην περιφέρεια
Η αντλία που πάλλεται μέρα και νύχτα στο στέρνο φροντίζει να φτάνουν ως τον εγκέφαλο οι απαραίτητες ουσίες για να δουλεύει και αυτός ακατάπαυστα. Το αίμα πρέπει να κυκλοφορεί χωρίς να χάνεται και μόνο να φρεσκάρεται και να εμπλουτίζεται.
Αντίστοιχα, και η «καρδιά» μιας τοπικής κοινωνίας πρέπει να φροντίζει να υπάρχει και σε αυτήν καλή κυκλοφορία. Εκεί το χρήμα είναι κάτι σαν το αίμα που δίνει οξυγόνο στα ζωτικά της σημεία για να παραμένει ζωντανή και ενεργή. Αυτές τις ημέρες, μετά τις οικονομικές συνέπειες που προκλήθηκαν από την πανδημία στις δουλειές των ανθρώπων, υπάρχει εύλογα μεγάλη έγνοια για την κυκλοφορία χρήματος που μπορεί να συντηρήσει τις απαραίτητες τοπικές και υπερτοπικές συναλλαγές.
Corazones σημαίνει «καρδιές» στα ισπανικά. Πρόσφατα, μια ομάδα με τη λέξη αυτή για όνομα, με επικεφαλής το Social Trade Organisation, συμμετείχε στο EUvsVirus Hackathon, τον διαγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την καταπολέμηση των συνεπειών του COVID-19, καταφέρνοντας να προκριθεί στον επόμενο και τελικό γύρο. Στην ομάδα Corazones συμμετέχει και η Αναπτυξιακή Καρδίτσας (ΑΝΚΑ ΑΕ), με τη συνδρομή του οικονομολόγου Μανώλη Τζουβελέκα, λόγω της εμπειρίας της από τη συμμετοχή της σε διακρατικές ομάδες συνεργασίας πάνω σε αναπτυξιακά θέματα, ιδιαίτερα στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.
Οπως εξηγεί στο ΒΗΜΑ-Science ο χημικός μηχανικός και διευθυντής της εταιρείας Βασίλης Μπέλλης, «το λογισμικό που σχεδιάζεται έχει τις δυνατότητες να “επιτρέψει” στο χρήμα να συμπεριφέρεται διαφορετικά. Προσπαθούμε να κάνουμε κάτι στο οποίο εστιάζει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ): να εισαγάγει ένα ημίκλειστο περιβάλλον ψηφιακών πληρωμών που θα επιταχύνει την κυκλοφορία του χρήματος, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να εισπράττουν και να δαπανούν περισσότερα καλύπτοντας τοπικές ανάγκες με τη χρήση τοπικών προϊόντων. Σύμφωνα με τους κανόνες που θα κληθούν να υιοθετήσουν οι τοπικές επιχειρήσεις, οι παραγωγοί και οι καταναλωτές, το χρήμα “θα αποθαρρύνεται” να εγκαταλείψει γρήγορα την κάθε περιφέρεια πηγαίνοντας σε άλλες αγορές, προτού καταφέρει να οργανώσει την περιφερειακή οικονομία».
Ψηφιακό χρήμα
Το χρήμα έχει την τάση να διαρρέει γρήγορα από την περιφέρεια στο κέντρο. Με το Corazones γίνεται προσπάθεια το χρήμα να παραμένει μέσα στην περιφέρεια και να την «οξυγονώνει» όσο γίνεται περισσότερο. Αν κάποιος αγοράσει προϊόντα εντός της περιφέρειας, η πληρωμή θα καταχωρίζεται ψηφιακά, αρνητικά για τον αγοραστή και θετικά για τον πωλητή. Εκείνος με τη σειρά του θα έχει συμφέρον να χρησιμοποιήσει το άυλο, αλλά θετικό, ποσό για να αγοράσει κάποιο προϊόν ή κάποια υπηρεσία (π.χ. ενός λογιστή ή ενός κατασκευαστή) εντός της περιφέρειας επίσης. Για όσες ημέρες θα μένει στην κατοχή του αυτό το ποσό θα χρεώνεται ένα μικρό αρνητικό επιτόκιο, όπως και στην περίπτωση που το ποσό θα βγει από την περιφέρεια για αγορά πραγμάτων εκτός αυτής.
Οι υποστηρικτές αυτής της καινοτομίας θέτουν το θέμα ως εξής: «Πώς μπορούν να γίνουν περισσότερα με λιγότερα;». Και γι’ αυτούς λύση είναι μια δοκιμασμένη χρηματοοικονομική καινοτομία (fintech), ο πολλαπλασιαστής αντικτύπου (Impact Multiplier), που θέτει χρηματικούς κανόνες αυξάνοντας την ταχύτητα της χρηματικής κυκλοφορίας σε μια κοινότητα, ώστε να ενισχύσει την ανάκαμψη.
Το άυλο ή ψηφιακό κυκλικό χρήμα (καμία σχέση με bitcoin) βασίζεται στο λογισμικό Cyclos, όπου οι δικαιούχοι λαμβάνουν χρήμα σε έναν ειδικό λογαριασμό με ένα σύνολο κανόνων που βελτιστοποιούν την κυκλοφορία του επικεντρώνοντας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Αυξάνοντας την κυκλοφορία χρήματος μεταξύ των τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων αυξάνεται ο αντίκτυπος των δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων ανάκαμψης και επενδύσεων. Το σύστημα αυτό έχει ήδη δοκιμαστεί στη Σαρδηνία τα προηγούμενα δέκα χρόνια και παρουσιάστηκε ακόμη και από τους «Financial Times».
Επί του παρόντος, μια κοινοπραξία περιφερειών και μεγάλων πόλεων σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες (Ολλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ισπανία, Βρετανία) ενδιαφέρεται να δοκιμάσει πιλοτικά τον πολλαπλασιαστή οικονομικού αντικτύπου. Προηγούμενες χρήσεις αυτής της τεχνολογίας απέδειξαν την αύξηση της χρηματικής κυκλοφορίας τουλάχιστον τρεις φορές περισσότερο από ό,τι θα συνέβαινε διαφορετικά.
Με το τέλος «αρνητικού επιτοκίου» για την τόνωση της ταχείας κυκλοφορίας για παράδειγμα να είναι στο 11,5% ετησίως, αν υπάρξει μεταφορά €20 εκατ., αυτό σημαίνει +2,3 εκατ. έσοδα που θα έχουν συγκεντρωθεί στο τέλος του πρώτου έτους. Ενας πολλαπλασιαστής μεγέθους 6 (που είναι ο ελάχιστος αριθμός σε υπάρχοντα έργα αυτού του μεγέθους) θα έχει ως αποτέλεσμα ο συνολικός κύκλος εργασιών να είναι €120 εκατ. Με συμμετοχή 10.000 επιχειρήσεων, η αύξηση του κύκλου εργασιών τους μπορεί να φτάσει και στα €12.000 για καθεμία.
Στους υποστηρικτές αυτής της ιδέας θα ταίριαζε μια φράση του ιρλανδού συγγραφέα Τζέιμς Στέφενς: «Αυτό που η καρδιά ξέρει σήμερα το κεφάλι θα το ξέρει αύριο».
Γαλδαδάς Αλκης
Guide Your Guide
Ξενάγηση σε χώρους πολιτισμού από τον… καναπέ
Σε περιόδους lockdown όπως αυτή που βιώσαμε (και ίσως ξαναβιώσουμε) «ασθενεί» βαριά, δίχως άλλο, και ο πολιτισμός. Μια 11μελής ομάδα από διαφορετικές χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα/Νορβηγία, Βόρεια Μακεδονία, Πορτογαλία, Φινλανδία, Ισπανία, Βρετανία, Σλοβενία) προσπαθεί μέσα από την πρόταση «Guide Your Guide» να φέρει τους χώρους πολιτισμού στον… καναπέ μας, και μάλιστα με ξενάγηση από επίσημους ξεναγούς! Η συγκεκριμένη πρόταση, στην οποία συμμετέχει η ελληνίδα αρχαιολόγος και ξεναγός που εργάζεται ως ανώτερης βαθμίδας ερευνήτρια και διδάσκουσα σε θέματα αρχαιολογίας και πολιτιστικής κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο του Τρόνχαϊμ της Νορβηγίας (ΝΤΝU) κυρία Αλεξάνδρα Αγγελετάκη, διακρίθηκε στον τομέα της «Ενίσχυσης των Τεχνών και της Ψυχαγωγίας» στην υποκατηγορία «Κοινωνική και Πολιτική Συνοχή» του EUvsVirus Hackathon, λαμβάνοντας μάλιστα και χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ.
Οπως ανέφερε η κυρία Αγγελετάκη στο «Βήμα», «η ιδέα κατατέθηκε στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό από τον συντονιστή της ομάδας, Πολ Φάμπελ, επικεφαλής της Εδρας της UNESCO για την Πολιτιστική Κληρονομιά στη Γερμανία. Πρόκειται για μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα συνδέει τα μουσεία και τους επίσημους ξεναγούς των ευρωπαϊκών χωρών με επισκέπτες οι οποίοι χωρίς να ταξιδέψουν θα μπορούν να επισκεφθούν έναν αρχαιολογικό χώρο ή μουσείο μέσα από το κινητό τους ακολουθώντας μια ξεναγό».
Η κυρία Αγγελετάκη προσέθεσε ότι η εφαρμογή Guide Your Guide βασίζεται σε ψηφιακό cloud και επανασυνδέει μουσεία και χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς, τους υπαλλήλους τους και τους ξεναγούς τους με τους επισκέπτες τους. «Μια τέτοια εφαρμογή μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη σε περιόδους κοινωνικής αποστασιοποίησης χαρίζοντας μοναδικές και διαδραστικές διαδικτυακές περιηγήσεις που κατευθύνονται από τους ίδιους τους επισκέπτες».
Η εφαρμογή αυτή, σύμφωνα με την ελληνίδα αρχαιολόγο και ξεναγό, μπορεί να προσφέρει πολλά στην εποχή του SARS-CoV-2 αλλά όχι μόνο σε αυτήν. «Μπορεί να καλύπτει σε γενικό πλαίσιο τις ανάγκες επισκεπτών που ίσως δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ή εμφανίζουν κινητικούς περιορισμούς, ώστε να ξεναγηθούν από επαγγελματίες ξεναγούς σε μέρη τα οποία είναι δύσκολα στην πρόσβαση ή ακόμα και κλειστά εξαιτίας έλλειψης πόρων».
Το πρότζεκτ, σημείωσε η κυρία Αγγελετάκη, μπορεί να υλοποιηθεί με χαμηλό κόστος. «Αυτές τις ημέρες λαμβάνουμε μέρος στην επόμενη φάση του διαγωνισμού, το Matchathon. Εχουμε επίσης ήδη λάβει δωρεές, ενώ σκοπεύουμε να υποβάλουμε αιτήσεις και σε άλλα προγράμματα, καθώς θεωρούμε ότι η ιδέα μας θα καλύψει μια άμεση ανάγκη τόσο των μουσείων όσο και των επαγγελματιών ξεναγών που πλήττονται σημαντικά αυτή την περίοδο». Να μια ιδέα- «τροφή» για το πνεύμα – τι καλύτερο για περιόδους εγκλεισμού αλλά και γενικότερα.
Τσώλη Θεοδώρα
Compellio SA
Εξατομικευμένο προφίλ «κινδύνου»
Ενα καινοτόμο ηλεκτρονικό εργαλείο ανάλυσης του κινδύνου προσβολής από τον νέο κορωνοϊό και εμφάνισης νέων κυμάτων της πανδημίας σχεδίασε ελληνική ερευνητική ομάδα της εταιρείας Compellio SA με έδρα στο Λουξεμβούργο. Το εργαλείο αυτό, το οποίο ήταν μεταξύ των προτάσεων που διακρίθηκαν στην υποκατηγορία «Υγεία και Ζωή» του ευρωπαϊκού διαγωνισμού, σχεδιάστηκε «με στόχο να υποστηρίξει κράτη, δημόσιους οργανισμούς υγείας, νοσοκομεία και εργαστήρια, στις προσπάθειές τους για ελεγχόμενη άρση των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν λόγω του νέου κορωνοϊού», ανέφερε στο «Βήμα» ο Business Manager της εταιρείας και αναπληρωτής καθηγητής Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου κ. Θεόφιλος Παπαστερνός.
Σύμφωνα με τον κ. Παπαστερνό, «είναι γνωστό ότι πολλές χώρες αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις σε διαγνωστικά τεστ, γεγονός το οποίο δεν επιτρέπει τον γενικευμένο έλεγχο του πληθυσμού πριν ή κατά τη διάρκεια της άρσης των περιοριστικών μέτρων που έχουν επιβληθεί σε πολλές χώρες. Με το άνοιγμα της οικονομίας σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο έχει προκύψει σημαντικός κίνδυνος εμφάνισης ενός δεύτερου κύματος έξαρσης του ιού, το οποίο θα προκαλέσει νέα πλήγματα στις κοινωνίες παγκοσμίως».
Ερωτηματολόγιο
Το νέο εργαλείο έχει ως στόχο να αποτελέσει «ασπίδα» ενάντια σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο κύμα. «Προσφέρει τη δυνατότητα εκτεταμένης αυτοδιάγνωσης του κινδύνου προσβολής (risk self-assessment) από τη νόσο COVID-19. Κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης θα έχει τη δυνατότητα να συμπληρώσει δωρεάν ένα ερωτηματολόγιο το οποίο μπορεί να διαμορφωθεί ανάλογα με τις συγκεκριμένες ανάγκες μιας χώρας ή μιας περιφέρειας ή ενός δήμου» εξήγησε ο κ. Παπαστερνός.
Το Smart Screening Tool χρησιμοποιεί τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης καθώς και τεχνολογία blockchain για να δημιουργήσει το εξατομικευμένο προφίλ κινδύνου το οποίο είναι βασισμένο σε αποτελέσματα τεστ και απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο. «Το ίδιο ερωτηματολόγιο μπορεί να δοθεί σε μεγάλη κλίμακα, ακόμα και στο σύνολο του πληθυσμού, ώστε να αξιολογηθεί το προφίλ κινδύνου του κάθε πολίτη και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για τα άτομα υψηλού κινδύνου. Ειδική προσοχή έχει δοθεί σε θέματα ιδιωτικότητας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων».
Ειδοποίηση για νέο κύμα
Μέσα από την εφαρμογή της η λύση αυτή θα μπορούσε να μεταφραστεί σε σημαντικά οφέλη για κυβερνήσεις και δημόσιους οργανισμούς υγείας, υποστήριξε ο έλληνας ερευνητής. «Εκτός του ότι προσφέρει την εξατομικευμένη εκτίμηση κινδύνου για τον κάθε πολίτη, μπορεί να ειδοποιεί εγκαίρως σε πραγματικό χρόνο για πιθανό νέο κύμα κρουσμάτων. Μπορεί επίσης να οδηγήσει στην καλύτερη δυνατή χρήση των διαθέσιμων τεστ για τον ιό και σε αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων και του χρόνου των επαγγελματιών υγείας». Μάλιστα, όπως προσέθεσε, το εργαλείο θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε διαγνωστικό κέντρο ή εργαστήριο, ή ακόμα και στο σπίτι μέσω home testing kit, ενώ παράλληλα θα ήταν δυνατόν να αποτελέσει «όπλο» σε πολλά άλλα πεδία τα οποία βασίζονται στη μοντελοποίηση κινδύνου.
Η ομάδα η οποία συμμετέχει τώρα στο ΕUVsVirus Matchathon αναφέρει ότι έχει ήδη συγκεντρώσει το ενδιαφέρον επενδυτών ώστε να εφαρμοστούν πιλοτικά προγράμματα με χρήση του νέου εργαλείου σε συν medlabgr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ο Δον Φραγκίσκος από το Τολέδο και ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
