2020-06-15 12:08:17
Ο υπουργός των Εξωτερικών χαρακτηρίζει αναφαίρετο το δικαίωμα της αυτοάμυνας και προειδοποιεί την Τουρκία να μην επιχειρήσει να παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα - «Η Αγκυρα κατανοεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον της μια στρατιωτική κλιμάκωση με τη χώρα μας»
Η Τουρκία «απειλεί και εκβιάζει ώστε να αποσπάσει παραχωρήσεις και αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό», επισημαίνει ο υπουργός των Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
«Η Ελλάδα όντως γνωρίζει τα όριά της», απαντά ο κ. Δένδιας στον Ταγίπ Ερντογάν και χαρακτηρίζει τον πρόεδρο της Τουρκίας «ιδιαίτερα έμπειρη πολιτική προσωπικότητα» που «γνωρίζει πολύ καλά ότι η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να αντιδράσει σε οποιαδήποτε απόπειρα παραβίασης των δικαιωμάτων της».
Στη συνέντευξή του στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Εξωτερικών χαρακτηρίζει αναφαίρετο το δικαίωμα της αυτοάμυνας και προειδοποιεί την Τουρκία να μην επιχειρήσει να παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα.
«Θα ήμασταν αφελείς και επικίνδυνοι για τη χώρα αν στηριζόμασταν σε πλάτες τρίτων για την υπεράσπιση της εθνικής μας κυριαρχίας», υπογραμμίζει και σημειώνει ότι η Ελλάδα «ήταν και παραμένει έτοιμη».
«Πραγματικά πιστεύω ότι η Τουρκία κατανοεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον της μια στρατιωτική κλιμάκωση με τη χώρα μας», είναι το μήνυμα που στέλνει ο υπουργός Εξωτερικών στην Αγκυρα. Λίγες ημέρες μετά την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ιταλία, ο κ. Δένδιας τονίζει ότι «η συμφωνία μεγαλώνει την Ελλάδα».
«Τίποτε δεν χάθηκε, το μεγάλο ζήτημα είναι η επήρεια των νησιών του Ιονίου στο σύνολό της», αναφέρει ο υπουργός των Εξωτερικών και απαντά ότι η κριτική περί μειωμένης επήρειας των νησιών «αφορά ποσοστό εκατέρωθεν ανταλλαγής της τάξης του 0,0019% επί του συνόλου της έκτασης της θαλάσσιας ζώνης που οριοθετείται».
Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» αποκαλύπτει ότι στο παρελθόν η Ελλάδα έχασε την ιστορική ευκαιρία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη για ποσοστό 3,7% επί της συνολικής έκτασης. «Η ευθυνοφοβία και η τακτική να μην υπογράφουμε τίποτα για να μην κατηγορηθούμε για τίποτα δεν είναι καλός σύμβουλος στην εξωτερική πολιτική», επισημαίνει.
Ο υπουργός των Εξωτερικών εξηγεί γιατί η διαπραγμάτευση για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο «δεν είναι εύκολη», προαναγγέλλει ότι η Αθήνα θα θέσει στις Βρυξέλλες το ζήτημα της ενίσχυσης του Καΐρου για το Μεταναστευτικό και διαβεβαιώνει ότι στόχος των διαπραγματεύσεων με την Αίγυπτο είναι μια συμφωνία «στο πρότυπο αυτής που συνομολογήσαμε με την Ιταλία».
Ο κ. Δένδιας ξεκαθαρίζει επίσης ποια είναι η μόνη περίπτωση για να βρεθούμε με την Τουρκία στη Χάγη, αναλύει τα ελληνικά επιχειρήματα για το Καστελόριζο σημειώνοντας ότι το νησί «έχει δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ ασχέτως του μεγέθους του» και απαριθμεί ποια είναι τα θέματα που θα μπορούσε να εγείρει και η Ελλάδα σε μια πιθανή διαπραγμάτευση με τη «δύστροπη» Τουρκία, όπως η κατοχή από τη γειτονική χώρα -πέραν συγκεκριμένων εξαιρέσεων- «μόνο των νησιών που βρίσκονται έως τα 3 ναυτικά μίλια από τις ακτές της».
- Πόσο δύσκολη ήταν η επίτευξη της συμφωνίας με την Ιταλία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και γιατί τη χαρακτηρίσατε ιστορική;
Είναι φανερό, από το γεγονός ότι χρειάστηκαν 43 χρόνια για να καταλήξουμε στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, ότι υπήρχαν δυσκολίες. Πολλές ελληνικές κυβερνήσεις το επιχείρησαν, επιτεύχθηκε τελικά η συμφωνία επί κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη. Υπήρχε μια διαφορά στη νομική προσέγγιση η οποία απέτρεψε την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης όλα αυτά τα χρόνια, αλλά θεωρώ ότι τελικά υπογράφηκε μια υποδειγματική συμφωνία, η οποία κατοχυρώνει τα ελληνικά συμφέροντα. Πρόκειται για μια συμφωνία που, όπως μου αρέσει να επισημαίνω, μεγαλώνει την Ελλάδα.
- Ποιες είναι οι βασικές προβλέψεις της συμφωνίας; Η Ελλάδα θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Ιόνιο στα 12 ναυτικά μίλια αμέσως μετά την επικύρωση της συμφωνίας από τη Βουλή των Ελλήνων;
Αυτή ήταν διαχρονικά και παραμένει κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας, της κυβέρνησής της και του ελληνικού λαού. Το πότε θα το κάνουμε θα κριθεί από τις γενικότερες παραμέτρους της άσκησης της πολιτικής μας. Ωστόσο, δυνάμει, το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε.
- Ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε θετική εξέλιξη την υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Ιταλία. Η στρατηγική διπλωματία πρέπει να είναι εθνική υπόθεση;
H εξωτερική πολιτική στο σύνολό της οφείλει να είναι εθνική υπόθεση. Βεβαίως, οι διαφορετικές εκτιμήσεις για τη στρατηγική είναι θεμιτές, ενώ ακόμα και η κριτική μπορεί να λειτουργήσει σε θετική κατεύθυνση όταν διατυπώνεται τεκμηριωμένα και με καλή πρόθεση.
Σε ό,τι με αφορά, φρόντιζα -κι αυτό θα εξακολουθήσω να πράττω- να ενημερώνω με συνέπεια την αξιωματική αντιπολίτευση, όπως και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, για το τι διακυβεύεται κάθε φορά σε ένα μεγάλο ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής.
Χαίρομαι συνεπώς για τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης στο συγκεκριμένο ζήτημα, αν και λίγες εβδομάδες νωρίτερα ορισμένα από αυτά υπέκυψαν στον πειρασμό να υιοθετήσουν αβασάνιστα fake news για τον Εβρο.
- Υπήρξαν και φωνές όπως του Νίκου Κοτζιά, που σας κατηγορεί ότι κάνατε την Ιταλία μέτοχο της ελληνικής ΑΟΖ, ότι συμφωνήσατε σε μειωμένη επήρεια των νησιών και ότι δεν τροποποιήσατε τις συντεταγμένες της συμφωνίας του 1977. Οι όροι της συμφωνίας θα μπορούσαν να είναι καλύτεροι για την Ελλάδα;
Οποιοσδήποτε έχει το δικαίωμα στην κριτική αρκεί να μη διατυπώνεται αυτή με μικρόψυχο τρόπο και με διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Η οριοθέτηση έγινε με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, η οποία, αν προσέξει κάποιος στον χάρτη, είναι τεθλασμένη και όχι ευθεία, με την Ελλάδα αλλού να παίρνει ελαφρώς μεγαλύτερη έκταση θαλάσσιας ζώνης και αλλού ελαφρώς μικρότερη, όπως είναι απολύτως φυσιολογικό σε τέτοιου είδους συμφωνίες.
Η οριοθετική γραμμή προσαρμόστηκε αναλόγως, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την παρουσία μικρών ομάδων νησιών στην ελληνική πλευρά όσο και την ύπαρξη ευθειών γραμμών βάσης στην ιταλική πλευρά. Τίποτε συνεπώς δεν χάθηκε, απλώς υπάρχει εκατέρωθεν μετατόπιση σε συγκεκριμένα σημεία. Το μεγάλο ζήτημα είναι η επήρεια των νησιών του Ιονίου στο σύνολό της, η οποία είναι απολύτως κατοχυρωμένη, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και αποτυπώνεται κατά απολύτως επωφελή τρόπο για τα εθνικά συμφέροντα στη συμφωνία οριοθέτησης.
Αλλωστε, το συγκεκριμένο τεχνικό ζήτημα στο οποίο αναφέρεστε αφορά ποσοστό εκατέρωθεν ανταλλαγής της τάξης του 0,0019% επί του συνόλου της έκτασης της θαλάσσιας ζώνης που οριοθετείται. Η Ελλάδα δεν έπρεπε να χάσει μια ιστορική ευκαιρία, όπως συνέβη στο παρελθόν με τη Λιβύη, όταν για ποσοστό 3,7 % επί της συνολικής έκτασης δεν οριοθετήθηκαν οι θαλάσσιες ζώνες με τη συγκεκριμένη χώρα. Η ευθυνοφοβία και η τακτική «να μην υπογράφουμε τίποτα για να μην κατηγορηθούμε για τίποτα» δεν είναι καλός σύμβουλος στην εξωτερική πολιτική.
- Είπατε ότι επόμενο βήμα είναι η συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες με την Αίγυπτο. Ο κανόνας της μέσης γραμμής θα ακολουθηθεί και πάλι; Πρέπει να υπογραφεί μνημόνιο με το Κάιρο ακόμη και χωρίς να αναγνωριστεί πλήρης επήρεια στο Καστελόριζο;
Στόχος μας είναι να προσπαθήσουμε να υπογράψουμε μια συμφωνία με την Αίγυπτο στο πρότυπο αυτής που συνομολογήσαμε με την Ιταλία, δηλαδή μια συμφωνία στη βάση της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η διαπραγμάτευση με την Αίγυπτο δεν είναι εύκολη. Οπως βεβαίως δεν ήταν εύκολη και με την Ιταλία.
Η ελληνική κυβέρνηση ασκεί ενεργητική διπλωματία και έκλεισε θετικά ένα θέμα το οποίο θα έπρεπε ήδη να έχει επιλυθεί εδώ και πολλά χρόνια. Επιδίωξή μας είναι να λύνουμε τα εκκρεμή ζητήματα αντί να τα παραπέμπουμε στις καλένδες. Βεβαίως, θα ήμουν άδικος αν δεν απέδιδα τα δέοντα για την προεργασία που έχει γίνει στο παρελθόν. Κάθε διαπραγμάτευση έχει τις ιδιαιτερότητές της. Υπάρχει αμοιβαία βούληση, όχι όμως απαραίτητα και ταυτόσημες απόψεις. Γι’ αυτό άλλωστε διεξάγεται η διαπραγμάτευση, προκειμένου οι πλευρές να καταλήξουν σε έναν κοινό παρονομαστή που θα κριθεί συμφέρων εκατέρωθεν.
Σε κάθε περίπτωση, θεμέλιος λίθος είναι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας που κατοχυρώνει το δικαίωμα των νησιών εξίσου με τα ηπειρωτικά εδάφη σε θαλάσσιες ζώνες, δεν εμποδίζει όμως αποκλίσεις από την απόλυτη τήρηση της μέσης γραμμής μεταξύ αντικείμενων ακτών, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί συνολικά συμφέρον για μια χώρα. Ευελπιστώ ότι στην επίσκεψή μου στην Αίγυπτο στις 18 του μήνα θα επιχειρηθεί να πραγματοποιηθεί ένα ακόμη βήμα προς το επιθυμητό αποτέλεσμα.
- «Δεν θέλουμε να πάρουμε κάτι το οποίο ανήκει στην Τουρκία, θα θέλαμε έναν γείτονα με τον οποίο να έχουμε εγκάρδιες σχέσεις», είπατε προσφάτως. Πώς μπορούμε να αποφύγουμε την κρίση όταν ο Ερντογάν προκαλεί και απειλεί ότι η Ελλάδα δεν ξέρει με ποιον τα βάζει;
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που δεν διεκδικεί κάτι, πέραν όσων της αναλογούν με βάση το Διεθνές Δίκαιο, το οποίο μας δίνει το απαραίτητο πλαίσιο για να ασκήσουμε τα δικαιώματά μας. Αυτό κάνουμε και θα συνεχίζουμε να το πράττουμε.
Δεν είμαστε εμείς που διεκδικούμε κάτι από την Τουρκία, πέραν όσων βεβαίως το Διεθνές Δίκαιο προβλέπει. Αντιθέτως, εκείνη είναι που συνεχώς εγείρει αυθαίρετες και παράνομες διεκδικήσεις. Συνεπώς, την κρίση και την ένταση την προκαλεί η Τουρκία, όχι εμείς. Οπως έχω πει και στο παρελθόν, δεν συνορεύουμε με το Λουξεμβούργο. Συνορεύουμε με έναν συχνά δύστροπο γείτονα, ο οποίος διαπνέεται από μια αναθεωρητική λογική και εφαρμόζει επεκτατική πολιτική.
Προφανώς και θέλουμε να έχουμε μια καλή σχέση με την Τουρκία, όπως και με όλες τις χώρες της περιοχής. Μια σχέση συνεργασίας που θα επεκτείνεται σε τομείς όπως το εμπόριο, ο πολιτισμός, οι ανταλλαγές και οι επαφές μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών, ένθεν και ένθεν. Δυστυχώς η Τουρκία επί του παρόντος δείχνει να έχει διαφορετικές προτεραιότητες. Απειλεί και εκβιάζει ώστε να αποσπάσει παραχωρήσεις και αυτό προφανώς δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό.
- Δημιούργησε αίσθηση η δήλωσή σας ότι ο Ερντογάν είναι ένας πεπειραμένος πολιτικός που δεν θα κάνει το λάθος. Μήπως η ελληνική κυβέρνηση δεν έπρεπε να έχει απειλήσει ότι θα αντιδράσει στρατιωτικά σε περίπτωση τουρκικών ερευνών σε ελληνική υφαλοκρηπίδα;
Ο πρόεδρος Ερντογάν βρίσκεται εδώ και 17 χρόνια στην εξουσία, είτε ως πρωθυπουργός είτε ως πρόεδρος, ενώ προηγουμένως διετέλεσε δήμαρχος Κωνσταντινούπολης. Οπότε, μιλάμε για μια ιδιαίτερα έμπειρη πολιτική προσωπικότητα που οπωσδήποτε έχει τη γνώση να αξιολογήσει σωστά τα δεδομένα. Και γνωρίζει πολύ καλά ότι η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να αντιδράσει σε οποιαδήποτε απόπειρα παραβίασης των δικαιωμάτων της.
Οπως έχω δηλώσει πολλές φορές στο παρελθόν, η Ελλάδα είναι μια φιλειρηνική χώρα, προσηλωμένη στο Διεθνές Δίκαιο και επιδιώκει τη συνεργασία με όλες τις γειτονικές χώρες και όχι την ένταση. Δεν απειλεί και δεν εκβιάζει. Επιπλέον, το να καθιστά η Ελλάδα σαφές ότι θα υπερασπιστεί την κυριαρχία της και όσα δικαιώματα πηγάζουν εξ αυτής δεν αποτελεί απειλή, είναι αναφαίρετο δικαίωμα αυτοάμυνας, το οποίο προβλέπεται από τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Πέραν τούτου, αποτελεί συνταγματική μας υποχρέωση να υπερασπιστούμε την εδαφική μας ακεραιότητα, την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα χωρίς υποχωρήσεις.
- Οταν η Αγκυρα στείλει ερευνητικά πλοία νότια ή ανατολικά της Κρήτης θα είμαστε μόνοι μας ή αναμένετε παρέμβαση -πέραν των διπλωματικών παροτρύνσεων- από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Γαλλία;
Εάν η Τουρκία επιχειρήσει να παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα, θα πρόκειται για προφανή ποιοτική κλιμάκωση και αυτό η Αγκυρα το γνωρίζει. Η ελληνική διπλωματία έχει καταστήσει απόλυτα σαφείς προς όλες τις κατευθύνσεις τις θέσεις και τις διαχρονικές κόκκινες γραμμές της χώρας.
Με τον ίδιο συστηματικό τρόπο έχει καλλιεργήσει ισχυρές σχέσεις και συμμαχίες με σειρά κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα. Και είμαι σε θέση να σας διαβεβαιώσω ότι όλοι οι συνομιλητές μας γνωρίζουν ποια είναι η πλευρά που δείχνει αυτοσυγκράτηση και υπευθυνότητα και ποια προκαλεί συστηματικά, υπονομεύει τη σταθερότητα και κινείται εκτός πλαισίου νομιμότητας.
Δεν είναι λίγες, μάλιστα, οι χώρες που έχουν κάνει δημόσια γνωστές τις θέσεις τους, ανακαλώντας ουσιαστικά την Τουρκία στην τάξη. Παρ’ όλα αυτά, θα ήμασταν αφελείς και επικίνδυνοι για τη χώρα αν στηριζόμασταν σε πλάτες τρίτων για την υπεράσπιση των δικών μας δικαιωμάτων και της εθνικής μας κυριαρχίας. Η Ελλάδα ήταν και παραμένει έτοιμη, εφόσον χρειαστεί, να υπερασπιστεί ακόμη και μόνη της τα κυριαρχικά της δικαιώματα, ως έχει καθήκον. Αλλά, επαναλαμβάνω, δεν θα είναι μόνη.
- «Μπορούμε να βάλουμε θέματα, απλώς δεν θέλουμε να επιβαρύνουμε το κλίμα», είπατε για τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις. Μήπως χρειάζεται να αναθεωρήσουμε την τακτική μας αυτή για να οδηγήσουμε την Τουρκία στον δρόμο της δικαστικής επίλυσης;
Ανοικτά ζητήματα υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα στις διεθνείς σχέσεις, ακόμη και μεταξύ καλών γειτόνων και φίλων. Εξάλλου είναι γνωστό ότι στην πολιτική και τη διπλωματία το σωστό timing, η σωστή στιγμή, είναι καταλύτης.
Υπάρχουν πράγματι θέματα που θα μπορούσαμε κι εμείς να θέσουμε στην Τουρκία. Πρόκειται για ζητήματα τα οποία, όπως έχω ξαναπεί, προκύπτουν από τη Συνθήκη της Λωζάνης και το γεγονός ότι αποδίδει στην Τουρκία, πέραν συγκεκριμένων εξαιρέσεων, μόνο νησιά που βρίσκονται έως τα 3 ν.μ. από τις ακτές της ή ακόμα, από την απόφαση της Αγκυρας για κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα σε μια εξαιρετικά σεισμογενή περιοχή. Υπάρχουν ακόμη ζητήματα παραβίασης της Συνθήκης του Μοντρέ, για να μην μπω και στο τεράστιο κεφάλαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ως προς το ενδεχόμενο δικαστικής επίλυσης που αναφέρατε, είναι γνωστό ότι μια κυρίαρχη χώρα δεν γίνεται να συρθεί ενώπιον δικαστηρίου, πρέπει να παρουσιαστεί εκεί με δική της θέληση και να έχει συμφωνήσει ως προς το αντικείμενο επί του οποίου θα κληθεί να αποφανθεί το δικαστήριο. Είχε επιχειρηθεί κάτι τέτοιο στο παρελθόν, αλλά η Τουρκία είχε υπαναχωρήσει τελικά.
- Θα μπορούσε η αρχή της «δίκαιης λύσης» από την UNCLOS, αλλά και η εξέλιξη της νομολογίας να οδηγήσει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ στο Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο, σε μια ετυμηγορία που να οδηγούσε σε εγκλωβισμό ελληνικών νησιών σε περιοχή τουρκικής υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ;
Θα ήταν απολύτως αδόκιμο να υπεισέλθω σε θέματα δικαστικής φύσης, πόσο μάλλον να σχολιάσω επί μιας θεωρητικής ετυμηγορίας. Αυτό που, πάντως, δεν είναι θεωρητικό, αλλά απολύτως σαφές και κατοχυρωμένο, είναι ότι η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) -που αντανακλά εθιμικό δίκαιο και επομένως δεσμεύει όλα τα κράτη ασχέτως αν την έχουν υπογράψει ή όχι και σίγουρα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης-, προβλέπει ότι τα νησιά διαθέτουν, πέραν από χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα και δικαίωμα σε ΑΟΖ.
Ενδεχομένως η Τουρκία να πιστεύει κάτι ανάλογο με αυτό που ρωτάτε. Βεβαίως, δεν πρέπει να λησμονείται ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν αποτελεί μέρος της UNCLOS, αλλά δεν έχει καν αποδεχτεί τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Η μόνη περίπτωση για να βρεθούμε στη Χάγη είναι να καταθέσει η Τουρκία δήλωση αποδοχής της αρμοδιότητας του Διεθνούς Δικαστηρίου ή να συντάξει συνυποσχετικό με την Ελλάδα για το αντικείμενο προσφυγής.
- Είναι λογικό να αναμένουμε ότι το Καστελόριζο, που έχει έκταση μόλις 9,1 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μπορεί να προσφέρει στην Ελλάδα συνολική έκταση 5.240 τετραγωνικών ναυτικών μιλιών σε θαλάσσια περιοχή και υποθαλάσσια επιφάνεια;
Το Καστελόριζο, ως νησί το οποίο κατοικείται, έχει, με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα τόσο σε υφαλοκρηπίδα όσο και σε ΑΟΖ, ασχέτως του μεγέθους του. Το ότι το νησί έχει μικρή έκταση δεν σημαίνει ότι δεν έχει δικαιώματα. Το κριτήριο έγκειται στο κατά πόσο ένα νησί μπορεί να συντηρήσει ανθρώπινη διαβίωση και στην προκειμένη περίπτωση όχι μόνο μπορεί, αλλά ο Δήμος Μεγίστης περιλαμβάνει επίσης τη Ρω και τη Στρογγύλη, νησιά που επίσης κατοικούνται και συνεπώς έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δεν μπορεί να ερμηνεύεται ούτε να εφαρμόζεται κατά το δοκούν. Εχει συγκεκριμένους κανόνες που θα πρέπει να εφαρμόζονται από όλους. Η προσπάθεια της Τουρκίας να επιβάλλει την, ούτως ή άλλως, έωλη και παράνομη άποψή της και μάλιστα με τον προκλητικό τρόπο που έχει επιλέξει, απλώς την εκθέτει διεθνώς.
- Οι ευθείες απειλές από τον Ταγίπ Ερντογάν προς την Ελλάδα «να μάθει τα όριά της και να μαζευτεί» μπορεί να αποτελούν προάγγελο μιας κρίσης που θα εξελιχθεί σε θερμό επεισόδιο ακόμη και μέσα στον Ιούλιο; Είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε αν η Αγκυρα στείλει φρεγάτες και ερευνητικά πλοία για εργασίες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα;
H επιθετική ρητορική του προέδρου της Τουρκίας αλλά και άλλων αξιωματούχων της γειτονικής χώρας δεν είναι δυστυχώς καινοφανής. Δεν είμαι, όμως, εγώ αυτός που θα σχολιάσει τις λεκτικές επιλογές των γειτόνων, ούτε τους λόγους που τους ωθούν σε αυτές.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα όντως γνωρίζει τα όριά της, τα οποία δεν είναι άλλα από αυτά που ορίζονται με σαφήνεια από το Διεθνές Δίκαιο και τις συνταγματικές επιταγές. Πραγματικά πιστεύω ότι η Τουρκία κατανοεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον της μια στρατιωτική κλιμάκωση με τη χώρα μας. Εμείς οφείλουμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι να προασπίσουμε την εθνική μας κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Ελπίζω και εργάζομαι ώστε να μη φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Η Ελλάδα είναι φιλειρηνική χώρα και δεν κατατάσσει τη στρατιωτική κλιμάκωση μεταξύ των τρόπων επίλυσης των διαφορών της με τις γειτονικές της χώρες.
- Πόσο πιθανή είναι η αποκλιμάκωση στη Λιβύη; Η παρέμβαση της Αιγύπτου θα εξισορροπήσει την εμπλοκή της Τουρκίας στον εμφύλιο; Θα παρέμβουν οι μεγάλες δυνάμεις ή μπορεί να προκληθεί αποσταθεροποίηση σε όλη την περιοχή, όπως έδειξε το επεισόδιο με τις τουρκικές φρεγάτες που εκδίωξαν το ελληνικό ελικόπτερο;
Η Αίγυπτος είναι η μεγαλύτερη χώρα του αραβικού κόσμου και μια πολύ σημαντική χώρα της ευρύτερης περιοχής μας. Δεν θα μπορούσα μάλιστα να μην αναφερθώ στη στάση που έχει τηρήσει στο Μεταναστευτικό, όπου έχει συγκρατήσει τις ροές χωρίς να ζητά ανταλλάγματα και χωρίς να έχει ζητήσει ούτε ένα ευρώ. Θα θέσουμε το θέμα της ενίσχυσης της Αιγύπτου από την Ε.Ε.
Το σχέδιο ειρήνευσης του προέδρου Ελ-Σίσι, που έχει αναδειχθεί σε σημαντική προσωπικότητα στον αραβικό κόσμο και τη Μεσόγειο, είναι μια πολύ καλή πρόταση, που μπορεί να αποτελέσει έρεισμα για την επίτευξη μιας συνολικής λύσης προς όφελος πρωτίστως του λαού της Λιβύης, καθώς και της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, εντός του πλαισίου που έχει τεθεί από τον ΟΗΕ και τα συμπεράσματα της Διάσκεψης του Βερολίνου.
Το υπουργείο Εξωτερικών έχει εκφράσει επισήμως την υποστήριξη της χώρας μας στην πρωτοβουλία αυτή. Η Ελλάδα, άμεσα γειτονική χώρα, είναι έτοιμη να εισφέρει με κάθε δυνατό μέσο στην ειρηνική επίλυση της κρίσης. Εξάλλου, η ενεργός συμμετοχή μας στην επιχείρηση IRINI -της οποίας μάλιστα θα αναλάβουμε σύντομα την επιχειρησιακή διοίκηση- καταδεικνύει και τις προθέσεις μας, αλλά και την ετοιμότητά μας να συμβάλλουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Το δε περιστατικό στο οποίο αναφέρεστε αναδεικνύει ακόμη περισσότερο τη σημασία της ευρωπαϊκής παρέμβασης για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, κατ’ εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ην. Εθνών, αλλά και την ανάγκη η Ε.Ε. να υποστηρίζει τις εκπεφρασμένες θέσεις της και τη νομιμότητα. Ειδάλλως, ελλοχεύει ο κίνδυνος απώλειας της αξιοπιστίας της, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η τουρκική στρατιωτική παρέμβαση στη Λιβύη γίνεται κατά παράβαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και κάθε έννοιας νομιμότητας, την οποία η Ευρώπη, μέσω της επιχείρησης που ανέλαβε με δική της απόφαση, θα πρέπει να προστατεύσει.
anatakti
Η Τουρκία «απειλεί και εκβιάζει ώστε να αποσπάσει παραχωρήσεις και αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό», επισημαίνει ο υπουργός των Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
«Η Ελλάδα όντως γνωρίζει τα όριά της», απαντά ο κ. Δένδιας στον Ταγίπ Ερντογάν και χαρακτηρίζει τον πρόεδρο της Τουρκίας «ιδιαίτερα έμπειρη πολιτική προσωπικότητα» που «γνωρίζει πολύ καλά ότι η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να αντιδράσει σε οποιαδήποτε απόπειρα παραβίασης των δικαιωμάτων της».
Στη συνέντευξή του στο «ΘΕΜΑ» ο υπουργός Εξωτερικών χαρακτηρίζει αναφαίρετο το δικαίωμα της αυτοάμυνας και προειδοποιεί την Τουρκία να μην επιχειρήσει να παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα.
«Θα ήμασταν αφελείς και επικίνδυνοι για τη χώρα αν στηριζόμασταν σε πλάτες τρίτων για την υπεράσπιση της εθνικής μας κυριαρχίας», υπογραμμίζει και σημειώνει ότι η Ελλάδα «ήταν και παραμένει έτοιμη».
«Πραγματικά πιστεύω ότι η Τουρκία κατανοεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον της μια στρατιωτική κλιμάκωση με τη χώρα μας», είναι το μήνυμα που στέλνει ο υπουργός Εξωτερικών στην Αγκυρα. Λίγες ημέρες μετά την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ιταλία, ο κ. Δένδιας τονίζει ότι «η συμφωνία μεγαλώνει την Ελλάδα».
«Τίποτε δεν χάθηκε, το μεγάλο ζήτημα είναι η επήρεια των νησιών του Ιονίου στο σύνολό της», αναφέρει ο υπουργός των Εξωτερικών και απαντά ότι η κριτική περί μειωμένης επήρειας των νησιών «αφορά ποσοστό εκατέρωθεν ανταλλαγής της τάξης του 0,0019% επί του συνόλου της έκτασης της θαλάσσιας ζώνης που οριοθετείται».
Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» αποκαλύπτει ότι στο παρελθόν η Ελλάδα έχασε την ιστορική ευκαιρία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με τη Λιβύη για ποσοστό 3,7% επί της συνολικής έκτασης. «Η ευθυνοφοβία και η τακτική να μην υπογράφουμε τίποτα για να μην κατηγορηθούμε για τίποτα δεν είναι καλός σύμβουλος στην εξωτερική πολιτική», επισημαίνει.
Ο υπουργός των Εξωτερικών εξηγεί γιατί η διαπραγμάτευση για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο «δεν είναι εύκολη», προαναγγέλλει ότι η Αθήνα θα θέσει στις Βρυξέλλες το ζήτημα της ενίσχυσης του Καΐρου για το Μεταναστευτικό και διαβεβαιώνει ότι στόχος των διαπραγματεύσεων με την Αίγυπτο είναι μια συμφωνία «στο πρότυπο αυτής που συνομολογήσαμε με την Ιταλία».
Ο κ. Δένδιας ξεκαθαρίζει επίσης ποια είναι η μόνη περίπτωση για να βρεθούμε με την Τουρκία στη Χάγη, αναλύει τα ελληνικά επιχειρήματα για το Καστελόριζο σημειώνοντας ότι το νησί «έχει δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ ασχέτως του μεγέθους του» και απαριθμεί ποια είναι τα θέματα που θα μπορούσε να εγείρει και η Ελλάδα σε μια πιθανή διαπραγμάτευση με τη «δύστροπη» Τουρκία, όπως η κατοχή από τη γειτονική χώρα -πέραν συγκεκριμένων εξαιρέσεων- «μόνο των νησιών που βρίσκονται έως τα 3 ναυτικά μίλια από τις ακτές της».
- Πόσο δύσκολη ήταν η επίτευξη της συμφωνίας με την Ιταλία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και γιατί τη χαρακτηρίσατε ιστορική;
Είναι φανερό, από το γεγονός ότι χρειάστηκαν 43 χρόνια για να καταλήξουμε στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, ότι υπήρχαν δυσκολίες. Πολλές ελληνικές κυβερνήσεις το επιχείρησαν, επιτεύχθηκε τελικά η συμφωνία επί κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη. Υπήρχε μια διαφορά στη νομική προσέγγιση η οποία απέτρεψε την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης όλα αυτά τα χρόνια, αλλά θεωρώ ότι τελικά υπογράφηκε μια υποδειγματική συμφωνία, η οποία κατοχυρώνει τα ελληνικά συμφέροντα. Πρόκειται για μια συμφωνία που, όπως μου αρέσει να επισημαίνω, μεγαλώνει την Ελλάδα.
- Ποιες είναι οι βασικές προβλέψεις της συμφωνίας; Η Ελλάδα θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Ιόνιο στα 12 ναυτικά μίλια αμέσως μετά την επικύρωση της συμφωνίας από τη Βουλή των Ελλήνων;
Αυτή ήταν διαχρονικά και παραμένει κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας, της κυβέρνησής της και του ελληνικού λαού. Το πότε θα το κάνουμε θα κριθεί από τις γενικότερες παραμέτρους της άσκησης της πολιτικής μας. Ωστόσο, δυνάμει, το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε.
- Ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε θετική εξέλιξη την υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Ιταλία. Η στρατηγική διπλωματία πρέπει να είναι εθνική υπόθεση;
H εξωτερική πολιτική στο σύνολό της οφείλει να είναι εθνική υπόθεση. Βεβαίως, οι διαφορετικές εκτιμήσεις για τη στρατηγική είναι θεμιτές, ενώ ακόμα και η κριτική μπορεί να λειτουργήσει σε θετική κατεύθυνση όταν διατυπώνεται τεκμηριωμένα και με καλή πρόθεση.
Σε ό,τι με αφορά, φρόντιζα -κι αυτό θα εξακολουθήσω να πράττω- να ενημερώνω με συνέπεια την αξιωματική αντιπολίτευση, όπως και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, για το τι διακυβεύεται κάθε φορά σε ένα μεγάλο ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής.
Χαίρομαι συνεπώς για τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης στο συγκεκριμένο ζήτημα, αν και λίγες εβδομάδες νωρίτερα ορισμένα από αυτά υπέκυψαν στον πειρασμό να υιοθετήσουν αβασάνιστα fake news για τον Εβρο.
- Υπήρξαν και φωνές όπως του Νίκου Κοτζιά, που σας κατηγορεί ότι κάνατε την Ιταλία μέτοχο της ελληνικής ΑΟΖ, ότι συμφωνήσατε σε μειωμένη επήρεια των νησιών και ότι δεν τροποποιήσατε τις συντεταγμένες της συμφωνίας του 1977. Οι όροι της συμφωνίας θα μπορούσαν να είναι καλύτεροι για την Ελλάδα;
Οποιοσδήποτε έχει το δικαίωμα στην κριτική αρκεί να μη διατυπώνεται αυτή με μικρόψυχο τρόπο και με διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Η οριοθέτηση έγινε με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, η οποία, αν προσέξει κάποιος στον χάρτη, είναι τεθλασμένη και όχι ευθεία, με την Ελλάδα αλλού να παίρνει ελαφρώς μεγαλύτερη έκταση θαλάσσιας ζώνης και αλλού ελαφρώς μικρότερη, όπως είναι απολύτως φυσιολογικό σε τέτοιου είδους συμφωνίες.
Η οριοθετική γραμμή προσαρμόστηκε αναλόγως, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την παρουσία μικρών ομάδων νησιών στην ελληνική πλευρά όσο και την ύπαρξη ευθειών γραμμών βάσης στην ιταλική πλευρά. Τίποτε συνεπώς δεν χάθηκε, απλώς υπάρχει εκατέρωθεν μετατόπιση σε συγκεκριμένα σημεία. Το μεγάλο ζήτημα είναι η επήρεια των νησιών του Ιονίου στο σύνολό της, η οποία είναι απολύτως κατοχυρωμένη, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και αποτυπώνεται κατά απολύτως επωφελή τρόπο για τα εθνικά συμφέροντα στη συμφωνία οριοθέτησης.
Αλλωστε, το συγκεκριμένο τεχνικό ζήτημα στο οποίο αναφέρεστε αφορά ποσοστό εκατέρωθεν ανταλλαγής της τάξης του 0,0019% επί του συνόλου της έκτασης της θαλάσσιας ζώνης που οριοθετείται. Η Ελλάδα δεν έπρεπε να χάσει μια ιστορική ευκαιρία, όπως συνέβη στο παρελθόν με τη Λιβύη, όταν για ποσοστό 3,7 % επί της συνολικής έκτασης δεν οριοθετήθηκαν οι θαλάσσιες ζώνες με τη συγκεκριμένη χώρα. Η ευθυνοφοβία και η τακτική «να μην υπογράφουμε τίποτα για να μην κατηγορηθούμε για τίποτα» δεν είναι καλός σύμβουλος στην εξωτερική πολιτική.
- Είπατε ότι επόμενο βήμα είναι η συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες με την Αίγυπτο. Ο κανόνας της μέσης γραμμής θα ακολουθηθεί και πάλι; Πρέπει να υπογραφεί μνημόνιο με το Κάιρο ακόμη και χωρίς να αναγνωριστεί πλήρης επήρεια στο Καστελόριζο;
Στόχος μας είναι να προσπαθήσουμε να υπογράψουμε μια συμφωνία με την Αίγυπτο στο πρότυπο αυτής που συνομολογήσαμε με την Ιταλία, δηλαδή μια συμφωνία στη βάση της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η διαπραγμάτευση με την Αίγυπτο δεν είναι εύκολη. Οπως βεβαίως δεν ήταν εύκολη και με την Ιταλία.
Η ελληνική κυβέρνηση ασκεί ενεργητική διπλωματία και έκλεισε θετικά ένα θέμα το οποίο θα έπρεπε ήδη να έχει επιλυθεί εδώ και πολλά χρόνια. Επιδίωξή μας είναι να λύνουμε τα εκκρεμή ζητήματα αντί να τα παραπέμπουμε στις καλένδες. Βεβαίως, θα ήμουν άδικος αν δεν απέδιδα τα δέοντα για την προεργασία που έχει γίνει στο παρελθόν. Κάθε διαπραγμάτευση έχει τις ιδιαιτερότητές της. Υπάρχει αμοιβαία βούληση, όχι όμως απαραίτητα και ταυτόσημες απόψεις. Γι’ αυτό άλλωστε διεξάγεται η διαπραγμάτευση, προκειμένου οι πλευρές να καταλήξουν σε έναν κοινό παρονομαστή που θα κριθεί συμφέρων εκατέρωθεν.
Σε κάθε περίπτωση, θεμέλιος λίθος είναι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας που κατοχυρώνει το δικαίωμα των νησιών εξίσου με τα ηπειρωτικά εδάφη σε θαλάσσιες ζώνες, δεν εμποδίζει όμως αποκλίσεις από την απόλυτη τήρηση της μέσης γραμμής μεταξύ αντικείμενων ακτών, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί συνολικά συμφέρον για μια χώρα. Ευελπιστώ ότι στην επίσκεψή μου στην Αίγυπτο στις 18 του μήνα θα επιχειρηθεί να πραγματοποιηθεί ένα ακόμη βήμα προς το επιθυμητό αποτέλεσμα.
- «Δεν θέλουμε να πάρουμε κάτι το οποίο ανήκει στην Τουρκία, θα θέλαμε έναν γείτονα με τον οποίο να έχουμε εγκάρδιες σχέσεις», είπατε προσφάτως. Πώς μπορούμε να αποφύγουμε την κρίση όταν ο Ερντογάν προκαλεί και απειλεί ότι η Ελλάδα δεν ξέρει με ποιον τα βάζει;
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που δεν διεκδικεί κάτι, πέραν όσων της αναλογούν με βάση το Διεθνές Δίκαιο, το οποίο μας δίνει το απαραίτητο πλαίσιο για να ασκήσουμε τα δικαιώματά μας. Αυτό κάνουμε και θα συνεχίζουμε να το πράττουμε.
Δεν είμαστε εμείς που διεκδικούμε κάτι από την Τουρκία, πέραν όσων βεβαίως το Διεθνές Δίκαιο προβλέπει. Αντιθέτως, εκείνη είναι που συνεχώς εγείρει αυθαίρετες και παράνομες διεκδικήσεις. Συνεπώς, την κρίση και την ένταση την προκαλεί η Τουρκία, όχι εμείς. Οπως έχω πει και στο παρελθόν, δεν συνορεύουμε με το Λουξεμβούργο. Συνορεύουμε με έναν συχνά δύστροπο γείτονα, ο οποίος διαπνέεται από μια αναθεωρητική λογική και εφαρμόζει επεκτατική πολιτική.
Προφανώς και θέλουμε να έχουμε μια καλή σχέση με την Τουρκία, όπως και με όλες τις χώρες της περιοχής. Μια σχέση συνεργασίας που θα επεκτείνεται σε τομείς όπως το εμπόριο, ο πολιτισμός, οι ανταλλαγές και οι επαφές μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών, ένθεν και ένθεν. Δυστυχώς η Τουρκία επί του παρόντος δείχνει να έχει διαφορετικές προτεραιότητες. Απειλεί και εκβιάζει ώστε να αποσπάσει παραχωρήσεις και αυτό προφανώς δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό.
- Δημιούργησε αίσθηση η δήλωσή σας ότι ο Ερντογάν είναι ένας πεπειραμένος πολιτικός που δεν θα κάνει το λάθος. Μήπως η ελληνική κυβέρνηση δεν έπρεπε να έχει απειλήσει ότι θα αντιδράσει στρατιωτικά σε περίπτωση τουρκικών ερευνών σε ελληνική υφαλοκρηπίδα;
Ο πρόεδρος Ερντογάν βρίσκεται εδώ και 17 χρόνια στην εξουσία, είτε ως πρωθυπουργός είτε ως πρόεδρος, ενώ προηγουμένως διετέλεσε δήμαρχος Κωνσταντινούπολης. Οπότε, μιλάμε για μια ιδιαίτερα έμπειρη πολιτική προσωπικότητα που οπωσδήποτε έχει τη γνώση να αξιολογήσει σωστά τα δεδομένα. Και γνωρίζει πολύ καλά ότι η Ελλάδα δεν μπορεί παρά να αντιδράσει σε οποιαδήποτε απόπειρα παραβίασης των δικαιωμάτων της.
Οπως έχω δηλώσει πολλές φορές στο παρελθόν, η Ελλάδα είναι μια φιλειρηνική χώρα, προσηλωμένη στο Διεθνές Δίκαιο και επιδιώκει τη συνεργασία με όλες τις γειτονικές χώρες και όχι την ένταση. Δεν απειλεί και δεν εκβιάζει. Επιπλέον, το να καθιστά η Ελλάδα σαφές ότι θα υπερασπιστεί την κυριαρχία της και όσα δικαιώματα πηγάζουν εξ αυτής δεν αποτελεί απειλή, είναι αναφαίρετο δικαίωμα αυτοάμυνας, το οποίο προβλέπεται από τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Πέραν τούτου, αποτελεί συνταγματική μας υποχρέωση να υπερασπιστούμε την εδαφική μας ακεραιότητα, την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα χωρίς υποχωρήσεις.
- Οταν η Αγκυρα στείλει ερευνητικά πλοία νότια ή ανατολικά της Κρήτης θα είμαστε μόνοι μας ή αναμένετε παρέμβαση -πέραν των διπλωματικών παροτρύνσεων- από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Γαλλία;
Εάν η Τουρκία επιχειρήσει να παραβιάσει την ελληνική υφαλοκρηπίδα, θα πρόκειται για προφανή ποιοτική κλιμάκωση και αυτό η Αγκυρα το γνωρίζει. Η ελληνική διπλωματία έχει καταστήσει απόλυτα σαφείς προς όλες τις κατευθύνσεις τις θέσεις και τις διαχρονικές κόκκινες γραμμές της χώρας.
Με τον ίδιο συστηματικό τρόπο έχει καλλιεργήσει ισχυρές σχέσεις και συμμαχίες με σειρά κρατών στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα. Και είμαι σε θέση να σας διαβεβαιώσω ότι όλοι οι συνομιλητές μας γνωρίζουν ποια είναι η πλευρά που δείχνει αυτοσυγκράτηση και υπευθυνότητα και ποια προκαλεί συστηματικά, υπονομεύει τη σταθερότητα και κινείται εκτός πλαισίου νομιμότητας.
Δεν είναι λίγες, μάλιστα, οι χώρες που έχουν κάνει δημόσια γνωστές τις θέσεις τους, ανακαλώντας ουσιαστικά την Τουρκία στην τάξη. Παρ’ όλα αυτά, θα ήμασταν αφελείς και επικίνδυνοι για τη χώρα αν στηριζόμασταν σε πλάτες τρίτων για την υπεράσπιση των δικών μας δικαιωμάτων και της εθνικής μας κυριαρχίας. Η Ελλάδα ήταν και παραμένει έτοιμη, εφόσον χρειαστεί, να υπερασπιστεί ακόμη και μόνη της τα κυριαρχικά της δικαιώματα, ως έχει καθήκον. Αλλά, επαναλαμβάνω, δεν θα είναι μόνη.
- «Μπορούμε να βάλουμε θέματα, απλώς δεν θέλουμε να επιβαρύνουμε το κλίμα», είπατε για τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις. Μήπως χρειάζεται να αναθεωρήσουμε την τακτική μας αυτή για να οδηγήσουμε την Τουρκία στον δρόμο της δικαστικής επίλυσης;
Ανοικτά ζητήματα υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα στις διεθνείς σχέσεις, ακόμη και μεταξύ καλών γειτόνων και φίλων. Εξάλλου είναι γνωστό ότι στην πολιτική και τη διπλωματία το σωστό timing, η σωστή στιγμή, είναι καταλύτης.
Υπάρχουν πράγματι θέματα που θα μπορούσαμε κι εμείς να θέσουμε στην Τουρκία. Πρόκειται για ζητήματα τα οποία, όπως έχω ξαναπεί, προκύπτουν από τη Συνθήκη της Λωζάνης και το γεγονός ότι αποδίδει στην Τουρκία, πέραν συγκεκριμένων εξαιρέσεων, μόνο νησιά που βρίσκονται έως τα 3 ν.μ. από τις ακτές της ή ακόμα, από την απόφαση της Αγκυρας για κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα σε μια εξαιρετικά σεισμογενή περιοχή. Υπάρχουν ακόμη ζητήματα παραβίασης της Συνθήκης του Μοντρέ, για να μην μπω και στο τεράστιο κεφάλαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ως προς το ενδεχόμενο δικαστικής επίλυσης που αναφέρατε, είναι γνωστό ότι μια κυρίαρχη χώρα δεν γίνεται να συρθεί ενώπιον δικαστηρίου, πρέπει να παρουσιαστεί εκεί με δική της θέληση και να έχει συμφωνήσει ως προς το αντικείμενο επί του οποίου θα κληθεί να αποφανθεί το δικαστήριο. Είχε επιχειρηθεί κάτι τέτοιο στο παρελθόν, αλλά η Τουρκία είχε υπαναχωρήσει τελικά.
- Θα μπορούσε η αρχή της «δίκαιης λύσης» από την UNCLOS, αλλά και η εξέλιξη της νομολογίας να οδηγήσει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ στο Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο, σε μια ετυμηγορία που να οδηγούσε σε εγκλωβισμό ελληνικών νησιών σε περιοχή τουρκικής υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ;
Θα ήταν απολύτως αδόκιμο να υπεισέλθω σε θέματα δικαστικής φύσης, πόσο μάλλον να σχολιάσω επί μιας θεωρητικής ετυμηγορίας. Αυτό που, πάντως, δεν είναι θεωρητικό, αλλά απολύτως σαφές και κατοχυρωμένο, είναι ότι η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) -που αντανακλά εθιμικό δίκαιο και επομένως δεσμεύει όλα τα κράτη ασχέτως αν την έχουν υπογράψει ή όχι και σίγουρα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης-, προβλέπει ότι τα νησιά διαθέτουν, πέραν από χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα και δικαίωμα σε ΑΟΖ.
Ενδεχομένως η Τουρκία να πιστεύει κάτι ανάλογο με αυτό που ρωτάτε. Βεβαίως, δεν πρέπει να λησμονείται ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν αποτελεί μέρος της UNCLOS, αλλά δεν έχει καν αποδεχτεί τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Η μόνη περίπτωση για να βρεθούμε στη Χάγη είναι να καταθέσει η Τουρκία δήλωση αποδοχής της αρμοδιότητας του Διεθνούς Δικαστηρίου ή να συντάξει συνυποσχετικό με την Ελλάδα για το αντικείμενο προσφυγής.
- Είναι λογικό να αναμένουμε ότι το Καστελόριζο, που έχει έκταση μόλις 9,1 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μπορεί να προσφέρει στην Ελλάδα συνολική έκταση 5.240 τετραγωνικών ναυτικών μιλιών σε θαλάσσια περιοχή και υποθαλάσσια επιφάνεια;
Το Καστελόριζο, ως νησί το οποίο κατοικείται, έχει, με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα τόσο σε υφαλοκρηπίδα όσο και σε ΑΟΖ, ασχέτως του μεγέθους του. Το ότι το νησί έχει μικρή έκταση δεν σημαίνει ότι δεν έχει δικαιώματα. Το κριτήριο έγκειται στο κατά πόσο ένα νησί μπορεί να συντηρήσει ανθρώπινη διαβίωση και στην προκειμένη περίπτωση όχι μόνο μπορεί, αλλά ο Δήμος Μεγίστης περιλαμβάνει επίσης τη Ρω και τη Στρογγύλη, νησιά που επίσης κατοικούνται και συνεπώς έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
Το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δεν μπορεί να ερμηνεύεται ούτε να εφαρμόζεται κατά το δοκούν. Εχει συγκεκριμένους κανόνες που θα πρέπει να εφαρμόζονται από όλους. Η προσπάθεια της Τουρκίας να επιβάλλει την, ούτως ή άλλως, έωλη και παράνομη άποψή της και μάλιστα με τον προκλητικό τρόπο που έχει επιλέξει, απλώς την εκθέτει διεθνώς.
- Οι ευθείες απειλές από τον Ταγίπ Ερντογάν προς την Ελλάδα «να μάθει τα όριά της και να μαζευτεί» μπορεί να αποτελούν προάγγελο μιας κρίσης που θα εξελιχθεί σε θερμό επεισόδιο ακόμη και μέσα στον Ιούλιο; Είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε αν η Αγκυρα στείλει φρεγάτες και ερευνητικά πλοία για εργασίες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα;
H επιθετική ρητορική του προέδρου της Τουρκίας αλλά και άλλων αξιωματούχων της γειτονικής χώρας δεν είναι δυστυχώς καινοφανής. Δεν είμαι, όμως, εγώ αυτός που θα σχολιάσει τις λεκτικές επιλογές των γειτόνων, ούτε τους λόγους που τους ωθούν σε αυτές.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα όντως γνωρίζει τα όριά της, τα οποία δεν είναι άλλα από αυτά που ορίζονται με σαφήνεια από το Διεθνές Δίκαιο και τις συνταγματικές επιταγές. Πραγματικά πιστεύω ότι η Τουρκία κατανοεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον της μια στρατιωτική κλιμάκωση με τη χώρα μας. Εμείς οφείλουμε όμως να είμαστε προετοιμασμένοι να προασπίσουμε την εθνική μας κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Ελπίζω και εργάζομαι ώστε να μη φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Η Ελλάδα είναι φιλειρηνική χώρα και δεν κατατάσσει τη στρατιωτική κλιμάκωση μεταξύ των τρόπων επίλυσης των διαφορών της με τις γειτονικές της χώρες.
- Πόσο πιθανή είναι η αποκλιμάκωση στη Λιβύη; Η παρέμβαση της Αιγύπτου θα εξισορροπήσει την εμπλοκή της Τουρκίας στον εμφύλιο; Θα παρέμβουν οι μεγάλες δυνάμεις ή μπορεί να προκληθεί αποσταθεροποίηση σε όλη την περιοχή, όπως έδειξε το επεισόδιο με τις τουρκικές φρεγάτες που εκδίωξαν το ελληνικό ελικόπτερο;
Η Αίγυπτος είναι η μεγαλύτερη χώρα του αραβικού κόσμου και μια πολύ σημαντική χώρα της ευρύτερης περιοχής μας. Δεν θα μπορούσα μάλιστα να μην αναφερθώ στη στάση που έχει τηρήσει στο Μεταναστευτικό, όπου έχει συγκρατήσει τις ροές χωρίς να ζητά ανταλλάγματα και χωρίς να έχει ζητήσει ούτε ένα ευρώ. Θα θέσουμε το θέμα της ενίσχυσης της Αιγύπτου από την Ε.Ε.
Το σχέδιο ειρήνευσης του προέδρου Ελ-Σίσι, που έχει αναδειχθεί σε σημαντική προσωπικότητα στον αραβικό κόσμο και τη Μεσόγειο, είναι μια πολύ καλή πρόταση, που μπορεί να αποτελέσει έρεισμα για την επίτευξη μιας συνολικής λύσης προς όφελος πρωτίστως του λαού της Λιβύης, καθώς και της ασφάλειας και της σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, εντός του πλαισίου που έχει τεθεί από τον ΟΗΕ και τα συμπεράσματα της Διάσκεψης του Βερολίνου.
Το υπουργείο Εξωτερικών έχει εκφράσει επισήμως την υποστήριξη της χώρας μας στην πρωτοβουλία αυτή. Η Ελλάδα, άμεσα γειτονική χώρα, είναι έτοιμη να εισφέρει με κάθε δυνατό μέσο στην ειρηνική επίλυση της κρίσης. Εξάλλου, η ενεργός συμμετοχή μας στην επιχείρηση IRINI -της οποίας μάλιστα θα αναλάβουμε σύντομα την επιχειρησιακή διοίκηση- καταδεικνύει και τις προθέσεις μας, αλλά και την ετοιμότητά μας να συμβάλλουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.
Το δε περιστατικό στο οποίο αναφέρεστε αναδεικνύει ακόμη περισσότερο τη σημασία της ευρωπαϊκής παρέμβασης για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη, κατ’ εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ην. Εθνών, αλλά και την ανάγκη η Ε.Ε. να υποστηρίζει τις εκπεφρασμένες θέσεις της και τη νομιμότητα. Ειδάλλως, ελλοχεύει ο κίνδυνος απώλειας της αξιοπιστίας της, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η τουρκική στρατιωτική παρέμβαση στη Λιβύη γίνεται κατά παράβαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και κάθε έννοιας νομιμότητας, την οποία η Ευρώπη, μέσω της επιχείρησης που ανέλαβε με δική της απόφαση, θα πρέπει να προστατεύσει.
anatakti
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Τα νούμερα τηλεθέασης(18/54) στα μεσημεριανά δελτία ειδήσεων (14/6/20)
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
