2020-07-17 00:05:47
Εισαγωγικό: Δημήτριος Γκόγκας
Στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου η Τουρκική εισβολή ίσως είναι το σημαντικότερο γεγονός. Μισός αιώνας τώρα και δεν έχει αποδοθεί ούτε δικαιοσύνη ούτε έχει βρεθεί λύση.
Η βαρβαρότητα που επέδειξαν οι κατακτητές, η καταστροφή και τα δεινά που υπέστη η ελληνοκυπριακή κοινότητα αποτυπώνονται πλήρως στην ποίηση των ποιητών και ποιητριών της Κύπρου. Πηγή έμπνευσης η εισβολή του 1974 ελευθέρωσε πληθώρα συναισθημάτων και παράλληλα μία ασίγαστη αναζήτηση ευθυνών και διαρκών προβληματισμών.
Έντονα διακρίνει ο αναγνώστης τη τραγικότητα των στιγμών, τον θρήνο, την απώλεια αγαπημένων προσώπων, την απουσία των γονιών από τα σημαντικά γεγονότα των οικογενειακών στιγμών. Σε πολλές ποιητικές στιγμές διακρίνεται η οργή αλλά καθώς ο πόνος δεν έχει παρέλθει είναι απόλυτα δικαιολογημένος. Η σημαντικότητα αυτού του γεγονότος στη ζωή μας συνεχίζεται καθώς αποτελεί ένα από τα εθνικά προβλήματα που χρήζουν λύσης. Και όσο η λύση δεν έρχεται τόσο η πένα του ποιητή θα σκιαγραφεί την πίκρα της πηγής.
Αποτυπώνοντας αυτές τις σκέψεις συνέλεξα από το αρχείο μου ποιήματα των παρακάτω Κυπρίων Ποιητών και Ποιητριών (κατά αλφαβητική σειρά) που αναφέρονται στην Τουρκική Εισβολή του 1974. Αν διαβάζοντας υπάρχουν ποιητές και ποιήτριες που θα ήθελαν να συμπεριληφθούν σε τούτη την μικρή ανθολόγηση μπορούν να μου τα αποστείλουν.
1. Ανδρέου Ειρήνη 2. Ανδρέου Παύλος 3. Γκόγκας Δημήτριος 4. Ζαφειρίου Λεύκιος 5. Καιμακλιώτη Αγγέλα 6. Καπανδρέου Ανδρέας 7. Κράλης Μάνος 8. Μηχανικός Παντελής 9. Μόντης Κώστας
10. Νικηφόρου Αντρούλα 11. Ορφανίδης Νίκος 12. Παγιάση – Κατσουρή Ντίνα 13. Παιονίδου Έλλη
14. Παπαγεωργίου Αδελαίδα 15. Πασιαρδής Μιχάλης 16. Παστελλάς Ανδρέας
17. Πενταράς Νίκος 18. Περικλέους – Ονουφρίου Αντριάνα 19. Πυλιώτης Αχιλλέας
20. Σαββίδου – Θεοδούλου Μόνα 21. Σταυρίδης Φοίβος 22. Τέμβριου Αθηνά
23. Τυρίμου Ελένη 24. Χαραλαμπίδης Κυριάκος 25. Χριστοδουλίδης Γιώργος
Ειρήνη Ανδρέου
Κι η προδοσία στέφθηκε με κλάδο ελιάς
Εσείς που πάνω από ηρώων μνήματα κομπάζετε
με δάφνινα στεφάνια και λόγια πατριωτικά
μα την θυσία τους ασύστολα ντροπιάζετε μέχρι τα μπούνια βουτηγμένοι στην βρομιά,
Αυτοί που αμούστακα παιδιά ζώναν μ' εκρηχτικά
κι είχαν για σύνθημα Πατρίς Θρησκεία Λευτεριά
τα στέλνανε σφαχτάρια τρυφερά στου λύκου
τη φωλιά
δεν ξέραν πως ο θάνατος τα καρτερούσε
στη γωνιά;
Για ποια Πατρίδα ποιά θρησκεία , Λευτεριά
καυχιέστε
εσείς που επροδόσατε κάθε ιδανικό...
Τον θάνατο Αθάνατο με στόμφο τον ελέτε
της Μάνας δεν σηκώσατε ποτέ σας τον σταυρό...... Κι αυτοί που δεν ζωστήκανε μ’ εκρηκτικά
μα μόνο φανατίζανε αμούστακα παιδιά
για ένα μίσος που το λέγανε αγώνα Λευτεριάς
ήταν οι ίδιοι που ήρθανε ξανά και φέρανε την συμφορά
Κι η προδοσία στέφθηκε με κλάδο ελιάς
**
Παύλος Ανδρέου
Ιδιοποίηση
Ο παππούς, ένδακρυς, σχολίαζε εμφατικά
το γέμισμα του ήλιου,
ναρκωμένος σε μια ενδοφλέβια θάλασσα.
Να μου μιλά, να της μιλά.
Ο εκσφενδονισμός των διηγήσεών του
μεταφερόταν απ’ τον ουρανό πίσω σε αυτόν.
Παππού, είμαι η επαλήθευσή σου.
Κι αν τώρα η μνήμη σου στένεψε,
θυμάμαι εγώ να σου πω για την Αμμόχωστο.
Το χρώμα που ιδιοποιήθηκε ο ήλιος.
**
Δημήτριος Γκόγκας
Ιούλης μήνας
Το μικρό παιδί έκλαιγε μέσα στη κούνια.
Πονούσε.
Ήταν κι αυτός ο καψερός ήλιος του μήνα.
«Του προφήτη Ηλία είναι σήμερα» είπες
πηγαίνοντας πέρα δώθε φορώντας μια μαύρη ποδιά.
«Ν΄ ανάψουμε κι ένα κερί. Βοήθειά μας»
Η ξύλινη κουτάλα αφέθηκε μ΄ ένα ήχο άγνωστο στη γαβάθα.
«Φήμες θα είναι» μονολόγησες
κι έπιασες το τρομαγμένο βλέμμα του κύρη σου.
Έκαιγε ο ήλιος, θρακιά στο μαγκάλι, έσταζε μολύβι.
Οι ξερολιθιές άστραφταν.
Σκόνη αιώρημα και αποτύπωμα μιας αρβύλας
στους δρόμους που χάραξαν βασιλείς, κηδεμόνες και ιερατείο.
Μια γραμμή διακριτή με ασημόχαρτο και οι εισβολείς σε περιτύλιγμα.
Ένα θρόισμα από φτερά ανεμόπτερου, έραινε τους διαμελισμένους χρόνους
και εσύ αναρωτιόσουν πάντα που πάνε τόσοι άγγελοι αμέριμνοι.
«Φήμες θα είναι, άσκηση κάμουν»
κι ένιωσες το κοφτερό χάδι από βόλι να σηκώνει μια στριγκλιά ενός κόρακα.
«Αμπελοπούλι θα είναι, μα είν ‘ ο καιρός τους;»
Ιούλης πράμα.
Η συνέχεια ΕΔΩ
proskynitis
Στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου η Τουρκική εισβολή ίσως είναι το σημαντικότερο γεγονός. Μισός αιώνας τώρα και δεν έχει αποδοθεί ούτε δικαιοσύνη ούτε έχει βρεθεί λύση.
Η βαρβαρότητα που επέδειξαν οι κατακτητές, η καταστροφή και τα δεινά που υπέστη η ελληνοκυπριακή κοινότητα αποτυπώνονται πλήρως στην ποίηση των ποιητών και ποιητριών της Κύπρου. Πηγή έμπνευσης η εισβολή του 1974 ελευθέρωσε πληθώρα συναισθημάτων και παράλληλα μία ασίγαστη αναζήτηση ευθυνών και διαρκών προβληματισμών.
Έντονα διακρίνει ο αναγνώστης τη τραγικότητα των στιγμών, τον θρήνο, την απώλεια αγαπημένων προσώπων, την απουσία των γονιών από τα σημαντικά γεγονότα των οικογενειακών στιγμών. Σε πολλές ποιητικές στιγμές διακρίνεται η οργή αλλά καθώς ο πόνος δεν έχει παρέλθει είναι απόλυτα δικαιολογημένος. Η σημαντικότητα αυτού του γεγονότος στη ζωή μας συνεχίζεται καθώς αποτελεί ένα από τα εθνικά προβλήματα που χρήζουν λύσης. Και όσο η λύση δεν έρχεται τόσο η πένα του ποιητή θα σκιαγραφεί την πίκρα της πηγής.
Αποτυπώνοντας αυτές τις σκέψεις συνέλεξα από το αρχείο μου ποιήματα των παρακάτω Κυπρίων Ποιητών και Ποιητριών (κατά αλφαβητική σειρά) που αναφέρονται στην Τουρκική Εισβολή του 1974. Αν διαβάζοντας υπάρχουν ποιητές και ποιήτριες που θα ήθελαν να συμπεριληφθούν σε τούτη την μικρή ανθολόγηση μπορούν να μου τα αποστείλουν.
1. Ανδρέου Ειρήνη 2. Ανδρέου Παύλος 3. Γκόγκας Δημήτριος 4. Ζαφειρίου Λεύκιος 5. Καιμακλιώτη Αγγέλα 6. Καπανδρέου Ανδρέας 7. Κράλης Μάνος 8. Μηχανικός Παντελής 9. Μόντης Κώστας
10. Νικηφόρου Αντρούλα 11. Ορφανίδης Νίκος 12. Παγιάση – Κατσουρή Ντίνα 13. Παιονίδου Έλλη
14. Παπαγεωργίου Αδελαίδα 15. Πασιαρδής Μιχάλης 16. Παστελλάς Ανδρέας
17. Πενταράς Νίκος 18. Περικλέους – Ονουφρίου Αντριάνα 19. Πυλιώτης Αχιλλέας
20. Σαββίδου – Θεοδούλου Μόνα 21. Σταυρίδης Φοίβος 22. Τέμβριου Αθηνά
23. Τυρίμου Ελένη 24. Χαραλαμπίδης Κυριάκος 25. Χριστοδουλίδης Γιώργος
Ειρήνη Ανδρέου
Κι η προδοσία στέφθηκε με κλάδο ελιάς
Εσείς που πάνω από ηρώων μνήματα κομπάζετε
με δάφνινα στεφάνια και λόγια πατριωτικά
μα την θυσία τους ασύστολα ντροπιάζετε μέχρι τα μπούνια βουτηγμένοι στην βρομιά,
Αυτοί που αμούστακα παιδιά ζώναν μ' εκρηχτικά
κι είχαν για σύνθημα Πατρίς Θρησκεία Λευτεριά
τα στέλνανε σφαχτάρια τρυφερά στου λύκου
τη φωλιά
δεν ξέραν πως ο θάνατος τα καρτερούσε
στη γωνιά;
Για ποια Πατρίδα ποιά θρησκεία , Λευτεριά
καυχιέστε
εσείς που επροδόσατε κάθε ιδανικό...
Τον θάνατο Αθάνατο με στόμφο τον ελέτε
της Μάνας δεν σηκώσατε ποτέ σας τον σταυρό...... Κι αυτοί που δεν ζωστήκανε μ’ εκρηκτικά
μα μόνο φανατίζανε αμούστακα παιδιά
για ένα μίσος που το λέγανε αγώνα Λευτεριάς
ήταν οι ίδιοι που ήρθανε ξανά και φέρανε την συμφορά
Κι η προδοσία στέφθηκε με κλάδο ελιάς
**
Παύλος Ανδρέου
Ιδιοποίηση
Ο παππούς, ένδακρυς, σχολίαζε εμφατικά
το γέμισμα του ήλιου,
ναρκωμένος σε μια ενδοφλέβια θάλασσα.
Να μου μιλά, να της μιλά.
Ο εκσφενδονισμός των διηγήσεών του
μεταφερόταν απ’ τον ουρανό πίσω σε αυτόν.
Παππού, είμαι η επαλήθευσή σου.
Κι αν τώρα η μνήμη σου στένεψε,
θυμάμαι εγώ να σου πω για την Αμμόχωστο.
Το χρώμα που ιδιοποιήθηκε ο ήλιος.
**
Δημήτριος Γκόγκας
Ιούλης μήνας
Το μικρό παιδί έκλαιγε μέσα στη κούνια.
Πονούσε.
Ήταν κι αυτός ο καψερός ήλιος του μήνα.
«Του προφήτη Ηλία είναι σήμερα» είπες
πηγαίνοντας πέρα δώθε φορώντας μια μαύρη ποδιά.
«Ν΄ ανάψουμε κι ένα κερί. Βοήθειά μας»
Η ξύλινη κουτάλα αφέθηκε μ΄ ένα ήχο άγνωστο στη γαβάθα.
«Φήμες θα είναι» μονολόγησες
κι έπιασες το τρομαγμένο βλέμμα του κύρη σου.
Έκαιγε ο ήλιος, θρακιά στο μαγκάλι, έσταζε μολύβι.
Οι ξερολιθιές άστραφταν.
Σκόνη αιώρημα και αποτύπωμα μιας αρβύλας
στους δρόμους που χάραξαν βασιλείς, κηδεμόνες και ιερατείο.
Μια γραμμή διακριτή με ασημόχαρτο και οι εισβολείς σε περιτύλιγμα.
Ένα θρόισμα από φτερά ανεμόπτερου, έραινε τους διαμελισμένους χρόνους
και εσύ αναρωτιόσουν πάντα που πάνε τόσοι άγγελοι αμέριμνοι.
«Φήμες θα είναι, άσκηση κάμουν»
κι ένιωσες το κοφτερό χάδι από βόλι να σηκώνει μια στριγκλιά ενός κόρακα.
«Αμπελοπούλι θα είναι, μα είν ‘ ο καιρός τους;»
Ιούλης πράμα.
Η συνέχεια ΕΔΩ
proskynitis
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
