2020-08-28 06:24:40
Αν απορείτε γιατί οι μεγάλες δυνάμεις δε σπεύδουν να επικυρώσουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο, το τελευταίο επεισόδιο στο κλειστό Πέλαγος Μποχάι βόρεια του Πεκίνου έχει αναλογίες που θα σας λύσουν απορίες
Προκαλεί σε αρκετούς απορία πως οι ΗΠΑ, μια χώρα σύμμαχος της Ελλάδας και παραδοσιακά υπέρμαχος της διεθνούς νομιμότητας, δεν σπεύδει να αποκηρύξει ανοιχτά τον Ερντογάν για τις παράνομες ενέργειές του στην Ανατολική Μεσόγειο, την παραβίαση των εθνικών χωρικών υδάτων αλλά και του εναερίου χώρου της Ελλάδας – όταν μάλιστα οι κανόνες είναι γνωστοί, και η γεωγραφία σαφής.
Η απάντηση είναι ότι ο πλανήτης είναι μεγάλος και δεν έχει μόνο τη δική μας γωνιά, ούτε ένα μοναδικό σύνολο κανόνων που ισχύουν παντού. Σε μια άλλη γωνιά της Γης οι ρόλοι αλλάζουν, ο Αμερικανός μπορεί να παίξει τον «Τούρκο».
Το παρακάτω περιστατικό που έγινε αυτή την εβδομάδα, θα κάνει σαφές γιατί τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο στο διεθνές δίκαιο και γιατί η Ελλάδα δυσκολεύεται να βρει έμπρακτη και καταλυτική στήριξη στα δικαιώματα που επιθυμεί να ασκήσει.
Το «κινεζικό Αιγαίο»
Την Τρίτη ένα κατασκοπευτικό αμερικανικό αεροσκάφος U2 πέταξε πάνω από Πέλαγος Μποχάι (αναφέρεται και ως κόλπος Μποχάι, ή Θάλασσα Μποχάι) την ώρα που το Πεκίνο είχε δεσμεύσει την περιοχή για στρατιωτικές ασκήσεις. Η κινεζική αγγλόφωνη εφημερίδα South China Morning Post ανέφερε ότι οι ασκήσεις έλαβαν χώρα πάνω από Κίτρινη θάλασσα (γύρω από την Ταιβάν, χώρο ευαίσθητο για την Ουάσινγκτον) και το Πέλαγος Μποχάι.
Αλλά η υπερπτήση του αμερικανικού β0μβαρδιστικού έγινε πάνω από τo πέλαγος Μποχάι. H οποία δεν βρίσκεται στην Κίτρινη θάλασα, στα ανοιχτά, αλλά είναι είναι ένα κλειστο πέλαγος το οποίο χωρίζεται από την Κίτρινη Θάλασσα από δυο (κινεζικές) χερσονήσους, ενώ στο στενό στόμιο μεταξύ τους υπάρχει μια αλυσίδα (εντελώς κινεζικών) νησιών, που με δεδομένη την υφαλοκρηπίδα τους κάνουν το Πέλαγος Μποχάι, ουσιαστικά, κινεζικά νερά.
Επιπλέον το Πέλαγος Μποχάι είναι δίπλα στην μητροπολιτική περιοχή του Πεκίνου και της Τιαντζίν. (στα αριστερά του κόκκινου κύκλου). Το Πέλαγος Μποχάι έχει δηλωθεί από την Κίνα ως περίκλιστη θάλασσα εντός της επικράτειάς της. Ωστόσο το Πεκίνο δεν έχει δώσει επίσημα συντεταγμένες για να το κατοχυρώσει ως τέτοιο.
Σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες, ο εναέριος χώρος πάνω από μια περίκλειστη θάλασσα θεωρείται μέρος του εθνικού εναέριου χώρου, και κανένα αεροσκάφος δεν έχει δικαίωμα υπερπτήσεων. Αλλά οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν το Πέλαγος Μποχάι ως περίκλειστη θάλασσα της Κίνας, το έχουν αμφισβητήσει ανοιχτά το 2016.
Οι ΗΠΑ ωστόσο, αν και δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δϊκαιο της Θάλασσας, δέχονται γενικά την αρχή των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Άρα με δεδομένο ότι το Πέλαγος στο στόμιό του έχει νησιά, τα οποία και αυτά έχουν χωρικά ύδατα, το Πέλαγος Μποχάι αποτελεί περίκλειστη θάλασσα της Κίνας. (Η μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ των πιο απομακρυσμένων δυο νησιών της αλυσίδας στην είσοδο του Πελάγους Μποχάι είναι 22,5 μιλια, άρα τα νησιά κάνουν το πέλαγος μέρος της κινεζικής επικράτειας, με τον ίδιο τρόπο που τα ελληνικά νησιά κάνουν το Αιγαίο ελληνική θάλασσα)
Αντίστοιχα ο εναέριος χώρος πάνω από τα χωρικά ύδατα επίσης είναι μέρος της επικράτειας μιας χώρας. Η Ρέιτσελ Οντέλ, υποψήφια για διδακτορικό στο ΜΙΤ και ερευνήτρια στο Quincy Institute παρατηρεί ότι, ανεξαρτήτως των διαφορετικών νομικών ερμηνειών, για να βρεθεί ένα ξένο αεροσκάφος πάνω από το Πέλαγος Μποχάι, οπως έκανε το U2, σημαίνει ότι έχει πρώτα παραβιάσει τον εθνικό εναέριο χώρο της Κίνας.
Κανονικά τα ξένα αεροσκάφη δεν έχουν δικαίωμα να πετούν πάνω από τα εθνικά χωρικά ύδατα. Η Οντέλ εκτιμά ότι οι ΗΠΑ «αντιμετωπίζουν» το στόμιο του Πελάγους Μποχάι ως στενό όπου επιτρέπεται η διεθνής διέλευση, ένα στενό δηλαδή στο οποίο επιτρέπεται ένα πιο χαλαρό καθεστώς, αυτό των transit διελεύσεων.
Το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ προβλέπει ότι οι transit διελεύσεις σε αυτά τα στενά επιτρέπονται με μερικούς περιορισμούς, όπως για παράδειγμα να μην γίνονται παρακολουθήσεις χωρίς την συναίνεση του κράτους που ελέγχει την επικράτεια εκατέρωθεν του στενού. Οι χώρες αυτές έχουν το δικαίωμα να εκδώσουν προειδοποιήσεις για την ασφαλή διέλευση των διεθνών αεροσκαφών όταν κάνουν στρατιωτικές ασκήσεις για παράδειγμα, αλλά δεν μπορούν να εμποδίσουν εντελώς τη διεθνή διέλευση.
Το περίεργο είναι ότι ενώ στην ουσία το αμερικανικό βομβαρδιστικό μπήκε βαθιά μέσα στην επικράτεια της Κίνας, και έβλεπε τα φώτα του Πεκίνου από ψηλά, η κινεζική απάντηση ήταν εξαιρετιικά ήπια:
Το υπουργείο Αμυνας δε διαμαρτυρήθηκε για παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κίνας στον εθνικό εναέριο χώρο της. Διαμαρτυρήθηκε μόνον για την παραβίαση της προειδοποίησης του no-fly zone που είχε εκδώσει λόγω της στρατιωτικής άσκησης που ήταν σε εξέλιξη στην περιοχή.
Αλλά γιατί το Πεκίνο είχε μια τόσο άτονη αντίδραση;
Η Οντελ που έχει κάνει ενδελεχή μελέτη των κινεζικών αντιδράσεων στις αψιμαχίες με τις ΗΠΑ παρατηρεί ότι αυτό είναι μια τάση που έχει εγκατασταθεί τα τελευταία χρόνια: Σε τέτοιου είδους προκλήσεις, η Κίνα δε διαμαρτυρεται για την παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων αλλά απλώς για το ρίσκο που προκαλούν οι αμερικανικές ενέργειες στην ασφάλεια των πτήσεων, τη συχνότητα αυτών των προκλήσεων, πάντως όχι για ευθεία παράβαση του διεθνούς δικαίου ή της επικράτειάς της.
Η αιτία για αυτό είναι ότι η ίδια η Κίνα τελευταία με τα πολεμικά της αεροσκάφη και πλοία «αλωνίζει» σε αποκλειστικές οικονομικές ζώνες άλλων κρατών, και θέλει να συνεχίσει να το κάνει. Έτσι δε θέλει να κάνει κάτι που περιορίζει τις δικές της κινήσεις στη διεθνή ναυσιπλοϊα ή και τις υπερπτήσεις.
Οι μεγάλες δυνάμεις – αλλά και οι φιλόδοξες δυνάμεις, βλέπε Τουρκία – δεν έχουν κίνητρο να εξασφαλίσουν την απόλυτη ισχύ αυτών των κανόνων, γιατί περιορίζουν και τις ίδιες.
Η Κίνα ουασιαστικά άφησε να πέσει στα μαλακά μια υπερπτήση αμερικανικού βομβαρδιστικού – σχεδόν πάνω από το Πεκίνο – γιατί δε θέλει να περιορίσει το δικαίωμά της να κυκλοφορεί ελεύθερα στις αμφισβητούμενες θάλασσες και εναέριους χώρους άλλων κρατών.
Αλλά, αναφέρει η Οντέλ, η αμερικανική υπερπτήση αποτελεί ενέργεια πρόκλησης και αμφισβήτησης, καθώς δεν υπήρχε σοβαρός στρατηγικός λόγος να βολτάρει σε μια περίκλειστη θάλασσα, την ώρα μάλιστα που η Κίνα την είχε δεσμεύσει για να κάνει ασκήσεις.
Οι αναλογίες είναι σαφείς. Η Τουρκία, όπως και οι ΗΠΑ, δεν έχουν συνυπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ. Η Τουρκία πετά πάνω από ελληνικά νερά σε ελληνικό εναέριο χώρο καθώς δεν αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα.
Πώς θα μπορέσουν οι ΗΠΑ να πουν στην Τουρκία ότι αυτό που κάνετε είναι παράνομο, όταν οι ίδιοι χρησιμοποιούν αντίστοιχες πρακτικές για να πιέσουν την επέκταση της Κίνας στον Ειρηνικό;
Η απάντηση του Ερντογάν θα ήταν – γιατί εσείς αναγνωρίζετε τα νησάκια στο κόλπο του στομίου του Πελάγους Μποχάι ως φράγμα που σας απαγορεύει να πετάξετε πάνω από την Κινεζική επικράτεια;
anatakti
Προκαλεί σε αρκετούς απορία πως οι ΗΠΑ, μια χώρα σύμμαχος της Ελλάδας και παραδοσιακά υπέρμαχος της διεθνούς νομιμότητας, δεν σπεύδει να αποκηρύξει ανοιχτά τον Ερντογάν για τις παράνομες ενέργειές του στην Ανατολική Μεσόγειο, την παραβίαση των εθνικών χωρικών υδάτων αλλά και του εναερίου χώρου της Ελλάδας – όταν μάλιστα οι κανόνες είναι γνωστοί, και η γεωγραφία σαφής.
Η απάντηση είναι ότι ο πλανήτης είναι μεγάλος και δεν έχει μόνο τη δική μας γωνιά, ούτε ένα μοναδικό σύνολο κανόνων που ισχύουν παντού. Σε μια άλλη γωνιά της Γης οι ρόλοι αλλάζουν, ο Αμερικανός μπορεί να παίξει τον «Τούρκο».
Το παρακάτω περιστατικό που έγινε αυτή την εβδομάδα, θα κάνει σαφές γιατί τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο στο διεθνές δίκαιο και γιατί η Ελλάδα δυσκολεύεται να βρει έμπρακτη και καταλυτική στήριξη στα δικαιώματα που επιθυμεί να ασκήσει.
Το «κινεζικό Αιγαίο»
Την Τρίτη ένα κατασκοπευτικό αμερικανικό αεροσκάφος U2 πέταξε πάνω από Πέλαγος Μποχάι (αναφέρεται και ως κόλπος Μποχάι, ή Θάλασσα Μποχάι) την ώρα που το Πεκίνο είχε δεσμεύσει την περιοχή για στρατιωτικές ασκήσεις. Η κινεζική αγγλόφωνη εφημερίδα South China Morning Post ανέφερε ότι οι ασκήσεις έλαβαν χώρα πάνω από Κίτρινη θάλασσα (γύρω από την Ταιβάν, χώρο ευαίσθητο για την Ουάσινγκτον) και το Πέλαγος Μποχάι.
Αλλά η υπερπτήση του αμερικανικού β0μβαρδιστικού έγινε πάνω από τo πέλαγος Μποχάι. H οποία δεν βρίσκεται στην Κίτρινη θάλασα, στα ανοιχτά, αλλά είναι είναι ένα κλειστο πέλαγος το οποίο χωρίζεται από την Κίτρινη Θάλασσα από δυο (κινεζικές) χερσονήσους, ενώ στο στενό στόμιο μεταξύ τους υπάρχει μια αλυσίδα (εντελώς κινεζικών) νησιών, που με δεδομένη την υφαλοκρηπίδα τους κάνουν το Πέλαγος Μποχάι, ουσιαστικά, κινεζικά νερά.
Επιπλέον το Πέλαγος Μποχάι είναι δίπλα στην μητροπολιτική περιοχή του Πεκίνου και της Τιαντζίν. (στα αριστερά του κόκκινου κύκλου). Το Πέλαγος Μποχάι έχει δηλωθεί από την Κίνα ως περίκλιστη θάλασσα εντός της επικράτειάς της. Ωστόσο το Πεκίνο δεν έχει δώσει επίσημα συντεταγμένες για να το κατοχυρώσει ως τέτοιο.
Σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες, ο εναέριος χώρος πάνω από μια περίκλειστη θάλασσα θεωρείται μέρος του εθνικού εναέριου χώρου, και κανένα αεροσκάφος δεν έχει δικαίωμα υπερπτήσεων. Αλλά οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν το Πέλαγος Μποχάι ως περίκλειστη θάλασσα της Κίνας, το έχουν αμφισβητήσει ανοιχτά το 2016.
Οι ΗΠΑ ωστόσο, αν και δεν έχουν υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δϊκαιο της Θάλασσας, δέχονται γενικά την αρχή των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια. Άρα με δεδομένο ότι το Πέλαγος στο στόμιό του έχει νησιά, τα οποία και αυτά έχουν χωρικά ύδατα, το Πέλαγος Μποχάι αποτελεί περίκλειστη θάλασσα της Κίνας. (Η μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ των πιο απομακρυσμένων δυο νησιών της αλυσίδας στην είσοδο του Πελάγους Μποχάι είναι 22,5 μιλια, άρα τα νησιά κάνουν το πέλαγος μέρος της κινεζικής επικράτειας, με τον ίδιο τρόπο που τα ελληνικά νησιά κάνουν το Αιγαίο ελληνική θάλασσα)
Αντίστοιχα ο εναέριος χώρος πάνω από τα χωρικά ύδατα επίσης είναι μέρος της επικράτειας μιας χώρας. Η Ρέιτσελ Οντέλ, υποψήφια για διδακτορικό στο ΜΙΤ και ερευνήτρια στο Quincy Institute παρατηρεί ότι, ανεξαρτήτως των διαφορετικών νομικών ερμηνειών, για να βρεθεί ένα ξένο αεροσκάφος πάνω από το Πέλαγος Μποχάι, οπως έκανε το U2, σημαίνει ότι έχει πρώτα παραβιάσει τον εθνικό εναέριο χώρο της Κίνας.
Κανονικά τα ξένα αεροσκάφη δεν έχουν δικαίωμα να πετούν πάνω από τα εθνικά χωρικά ύδατα. Η Οντέλ εκτιμά ότι οι ΗΠΑ «αντιμετωπίζουν» το στόμιο του Πελάγους Μποχάι ως στενό όπου επιτρέπεται η διεθνής διέλευση, ένα στενό δηλαδή στο οποίο επιτρέπεται ένα πιο χαλαρό καθεστώς, αυτό των transit διελεύσεων.
Το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ προβλέπει ότι οι transit διελεύσεις σε αυτά τα στενά επιτρέπονται με μερικούς περιορισμούς, όπως για παράδειγμα να μην γίνονται παρακολουθήσεις χωρίς την συναίνεση του κράτους που ελέγχει την επικράτεια εκατέρωθεν του στενού. Οι χώρες αυτές έχουν το δικαίωμα να εκδώσουν προειδοποιήσεις για την ασφαλή διέλευση των διεθνών αεροσκαφών όταν κάνουν στρατιωτικές ασκήσεις για παράδειγμα, αλλά δεν μπορούν να εμποδίσουν εντελώς τη διεθνή διέλευση.
Το περίεργο είναι ότι ενώ στην ουσία το αμερικανικό βομβαρδιστικό μπήκε βαθιά μέσα στην επικράτεια της Κίνας, και έβλεπε τα φώτα του Πεκίνου από ψηλά, η κινεζική απάντηση ήταν εξαιρετιικά ήπια:
Το υπουργείο Αμυνας δε διαμαρτυρήθηκε για παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κίνας στον εθνικό εναέριο χώρο της. Διαμαρτυρήθηκε μόνον για την παραβίαση της προειδοποίησης του no-fly zone που είχε εκδώσει λόγω της στρατιωτικής άσκησης που ήταν σε εξέλιξη στην περιοχή.
Αλλά γιατί το Πεκίνο είχε μια τόσο άτονη αντίδραση;
Η Οντελ που έχει κάνει ενδελεχή μελέτη των κινεζικών αντιδράσεων στις αψιμαχίες με τις ΗΠΑ παρατηρεί ότι αυτό είναι μια τάση που έχει εγκατασταθεί τα τελευταία χρόνια: Σε τέτοιου είδους προκλήσεις, η Κίνα δε διαμαρτυρεται για την παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων αλλά απλώς για το ρίσκο που προκαλούν οι αμερικανικές ενέργειες στην ασφάλεια των πτήσεων, τη συχνότητα αυτών των προκλήσεων, πάντως όχι για ευθεία παράβαση του διεθνούς δικαίου ή της επικράτειάς της.
Η αιτία για αυτό είναι ότι η ίδια η Κίνα τελευταία με τα πολεμικά της αεροσκάφη και πλοία «αλωνίζει» σε αποκλειστικές οικονομικές ζώνες άλλων κρατών, και θέλει να συνεχίσει να το κάνει. Έτσι δε θέλει να κάνει κάτι που περιορίζει τις δικές της κινήσεις στη διεθνή ναυσιπλοϊα ή και τις υπερπτήσεις.
Οι μεγάλες δυνάμεις – αλλά και οι φιλόδοξες δυνάμεις, βλέπε Τουρκία – δεν έχουν κίνητρο να εξασφαλίσουν την απόλυτη ισχύ αυτών των κανόνων, γιατί περιορίζουν και τις ίδιες.
Η Κίνα ουασιαστικά άφησε να πέσει στα μαλακά μια υπερπτήση αμερικανικού βομβαρδιστικού – σχεδόν πάνω από το Πεκίνο – γιατί δε θέλει να περιορίσει το δικαίωμά της να κυκλοφορεί ελεύθερα στις αμφισβητούμενες θάλασσες και εναέριους χώρους άλλων κρατών.
Αλλά, αναφέρει η Οντέλ, η αμερικανική υπερπτήση αποτελεί ενέργεια πρόκλησης και αμφισβήτησης, καθώς δεν υπήρχε σοβαρός στρατηγικός λόγος να βολτάρει σε μια περίκλειστη θάλασσα, την ώρα μάλιστα που η Κίνα την είχε δεσμεύσει για να κάνει ασκήσεις.
Οι αναλογίες είναι σαφείς. Η Τουρκία, όπως και οι ΗΠΑ, δεν έχουν συνυπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ. Η Τουρκία πετά πάνω από ελληνικά νερά σε ελληνικό εναέριο χώρο καθώς δεν αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα.
Πώς θα μπορέσουν οι ΗΠΑ να πουν στην Τουρκία ότι αυτό που κάνετε είναι παράνομο, όταν οι ίδιοι χρησιμοποιούν αντίστοιχες πρακτικές για να πιέσουν την επέκταση της Κίνας στον Ειρηνικό;
Η απάντηση του Ερντογάν θα ήταν – γιατί εσείς αναγνωρίζετε τα νησάκια στο κόλπο του στομίου του Πελάγους Μποχάι ως φράγμα που σας απαγορεύει να πετάξετε πάνω από την Κινεζική επικράτεια;
anatakti
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Λίβανος: Δύο νεκροί από συγκρούσεις της Χεζμπολάχ και της Χάλντα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
