2020-10-10 23:56:12
Στον τέταρτη εποχή του «Στέμματος» που θα προβληθεί στο Netflix στις 15 Νοεμβρίου ένας από τους πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες αναμένεται να είναι αυτός της Σιδηράς Κυρίας. Η νέα είσοδος στο καστ της δημοφιλούς σειράς, η Γκίλιαν Αντερσον, θα υποδυθεί την ατρόμητη νεοεκλεγείσα πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ προβάλλοντας το έντονο κλίμα που κυριαρχούσε στις συναντήσεις της με τη Βασίλισσα Ελισάβετ. Και το σενάριο δεν απέχει από την αλήθεια.
Η Βασίλισσα Ελισάβετ βρίσκεται στον βρετανικό θρόνο από το 1952. Είναι η μακροβιότερη μονάρχης στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου και η μακροβιότερη βασίλισσα στην παγκόσμια ιστορία. Στη διάρκεια αυτών των εβδομήντα σχεδόν χρόνων έχει συνεργαστεί με όλους τους πρωθυπουργούς της χώρας- με μερικούς καλύτερα με κάποιους άλλους πολύ δυσκολότερα. Η Μάργκαρετ Θάτσερ ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Και είναι η πρώτη γυναίκα που βρέθηκε στη θέση όχι μόνο του αρχηγού του Συντηρητικού Κόμματος αλλά και του πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας.
Η κόρη του μπακάλη που πρωταγωνίστησε στην πολιτική σκηνή της χώρας από το 1979 έως το 1990 και στην οποία ανήκει η φράση «υποχώρηση; Δεν γνωρίζω αυτή τη λέξη», δεν ήταν εύκολος χαρακτήρας. Και η βασίλισσα Ελισάβετ, αρχικά τουλάχιστον, δεν έβλεπε με πολύ καλό μάτι μια γυναίκα που «δεν λέει να φύγει και μιλάει πάρα πολύ. Έχει ζήσει πολύ καιρό ανάμεσα σε άντρες».
Διαφωνίες σε φλέγοντα ζητήματα
Οι δυο συνομήλικες γυναίκες –η Μάργκαρετ, γεννημένη τον Οκτώβριο του 1925 ήταν κατά πέντε μήνες μεγαλύτερη της Ελισάβετ- έμοιαζαν όσο η μέρα με τη νύχτα. Στο παρελθόν αρκετοί πολιτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι και άνθρωποι του Παλατιού που είχαν γίνει μάρτυρες σε πολλές έντονες στιγμές μεταξύ των δυο πανίσχυρων γυναικών έχουν κάνει λόγο για μια ιδιαίτερα δύσκολη σχέση. Η Βασίλισσα και η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας ήταν δυο εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες με διαφορετικά βιώματα που έπρεπε να συνεργαστούν σε μια από τις δυσκολότερες φάσεις της μεταπολεμικής Αγγλίας.
Πρόκειται για την εποχή της μαζικής κινητοποίησης των ανθρακωρύχων που υπερασπιζόμενοι το δικαίωμά τους στην εργασία απέναντι σε μια πρωθυπουργό που έκλεινε τα ορυχεία κήρυξαν μια απεργία που διήρκησε έναν χρόνο, από τον Μάρτιο του έως τον Μάρτιο του 1985. Ονομάστηκε «εμφύλιος πόλεμος χωρίς όπλα» εξ’ αιτίας των αλλεπάλληλων βίαιων συγκρούσεων της αστυνομίας με τους απεργούς και του διχασμού που είχε καταλάβει τη χώρα.
Αυτό δεν άρεσε στη Βασίλισσα. Η οποία την ώρα που η Θάτσερ παρότρυνε τις συζύγους των ανθρακωρύχων να τους επαναφέρουν στα λογικά τους, εκείνη εξέφραζε τη συμπάθειά της για τις συντρόφους των εργατών που ενίσχυαν ενεργά τον απεργιακό τους αγώνα. Ακόμα μια πηγή έντασης μεταξύ τους υπήρξε το ζήτημα των κυρώσεων κατά του απαρτχάιντ στη Βόρεια Αφρική: η Θάτσερ ήταν κατά, η Ελισάβετ ήταν υπέρ.
Η πνευματώδης Ελισάβετ δεν είχε χημεία με τη Μάργκαρετ, η οποία δεν διέθετε την παραμικρή αίσθηση χιούμορ. Η ατμόσφαιρα ήταν συχνά κρύα και άβολη στις συναντήσεις τους. Στο ντοκιμαντέρ «The Queen and her Prime Ministers» (Amazon Prime, 2004), η δημοσιογράφος Τζούντι Γουέιντ αναφέρει πως όταν κάποια στιγμή η Θάτσερ ενδιαφέρθηκε να μάθει τι σκόπευε να φορέσει η Ελισάβετ στην εκδήλωση όπου ήταν και οι δυο καλεσμένες ώστε να ντυθεί ανάλογα, λέγεται πως η απάντηση που πήρε από το Παλάτι ήταν: «Μην ανησυχείτε, η Βασίλισσα δεν ασχολείται ποτέ με το τι φοράνε οι άλλες γυναίκες».
Στο ίδιο ντοκιμαντέρ, ο πρώην εκπρόσωπος Τύπου της πρωθυπουργού σχολιάζει ότι η Θάτσερ, που σεβόταν βαθύτατα τη μοναρχία, ίσως υπήρξε παραπάνω από ακριβής στις εβδομαδιαίες ακροάσεις της. «Όποτε είχε συνάντηση με τη Βασίλισσα, έφτανε πάντα ένα τέταρτο νωρίτερα και κάθε εβδομάδα η Βασίλισσα την άφηνε να περιμένει για 15 λεπτά». Και σύμφωνα με όσα έγραφε το 1982 ο Άντονι Σάμσον, ένας καλά δικτυωμένος δημοσιογράφος της εποχής, η μεταξύ τους σχέση ήταν ένα ζήτημα πολύ δύσκολο γιατί οι ρόλοι τους ήταν μπερδεμένοι. Η Θάτσερ ήταν αυτή που συμπεριφερόταν σαν βασίλισσα.
Οι ψυχρές σχέσεις και ο θερμός αποχαιρετισμός
Στις 20 Ιουλίου του 1986 οι «Sunday Times» είχαν ένα απίστευτο αποκλειστικό πρωτοσέλιδο που αποκάλυπτε πως η Βασίλισσα κατά βάθος θεωρούσε τη Μάργκαρετ Θάτσερ έναν σκληρό άνθρωπο χωρίς αισθήματα που διψούσε για αντιπαραθέσεις και χώριζε την κοινωνία στα δύο. Φυσικά δεν επρόκειτο για λόγια της Αυτής Μεγαλειότητας αλλά για αποκαλύψεις του πολυλογά γραμματέα Τύπου του Παλατιού, Μάικλ Σι. Όμως η Βασίλισσα ήταν αυτή που ένιωσε να εξευτελίζεται. Τηλεφώνησε αμέσως στην πρωθυπουργό της για να απολογηθεί και η σχέση τους κατάφερε να διασωθεί. Η αδιάλλακτη συνήθως Μάργκαρετ τη συγχώρεσε, όμως δεν ξέχασε. «Αυτές οι γριές θα λένε ότι η Θάτσερ στεναχωρεί τη Βασίλισσα», είπε σε σύμβουλό της ανησυχώντας για τις ψήφους που μπορεί να έχανε εξαιτίας της αγιοποιημένης από τους Βρετανούς Λίλιμπεθ.
Η άκαμπτη συντηρητική πολιτικός δεν αμελούσε να εξυψώνει τη Βασίλισσα στα Μέσα. Κι ενώ έκανε εντυπωσιακά ελάχιστες αναφορές στην Ελισάβετ στα πολυσέλιδα απομνημονεύματά της, φρόντισε να γράψει το εξής: «οι ιστορίες για την έχθρα μεταξύ δυο ισχυρών γυναικών ήταν απλά πολύ καλές για να μην επινοηθούν», επιχειρώντας ίσως να σβήσει με τον δικό της τρόπο όλα τα δυσάρεστα που έζησαν οι δυο τους πίσω από τις θεόρατες κλειστές πόρτες.
Δεν είναι όμως όλες οι μαρτυρίες αποκαρδιωτικές για τις δυο εμβληματικές ηγέτιδες. Η βρετανίδα θεατρική συγγραφέας Μόιρα Μπουφίνι της οποίας το έργο «Handbaged» βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα το 2013 επειδή μετέφερε τη σχέση τους στη σκηνή, πιστεύει ότι η Βασίλισσα αποτελούσε πρότυπο για τη Θάτσερ. «Το καπέλο, τα γάντια, τα παλτά, όλα αυτά ήταν η φιλοδοξία της να μοιάσει στη γυναίκα που θαύμαζε», περιέγραψε τότε στη «The Guardian».
Και η αλήθεια είναι πως μπορεί να μην έγιναν ποτέ οι καλύτερες φίλες όμως με τα χρόνια η μία ήρθε πιο κοντά στην άλλη. «Πιστεύω πως τελικά τα βρήκαν και ότι η Θάτσερ έπαιρνε πολύ σοβαρά τις συμβουλές που της έδινε η Βασίλισσα», σχολιάζει ο δημοσιογράφος του BBC Μίχαελ Κόκερελ στο ντοκιμαντέρ του Amazon, ενώ ο βιογράφος Χιούγκο Βίκερς περιγράφει πως η Ελισάβετ «αναστατώθηκε πολύ» με τον τρόπο που η Θάτσερ εκδιώχτηκε από την πρωθυπουργία και την ηγεσία του κόμματός της. Της επεφύλαξε μάλιστα την ύψιστη τιμή, απονέμοντάς της το μετάλλιο του Μέλους του Τάγματος μόλις δυο εβδομάδες μετά την παραίτησή της.
Η κηδεία της Μάργκαρετ Θάτσερ τον Απρίλιο του 2013 ήταν η πρώτη κηδεία πρωθυπουργού στην οποία παρέστη η Βασίλισσα Ελισάβετ μετά τον θάνατο του Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1965. Όπως κι αν ένιωθε και ό,τι κι αν πίστευε η Ελισάβετ για την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας δεν μπορούσε να αρνηθεί το γεγονός ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ κέρδισε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, κατέκτησε το ρεκόρ των 11 χρόνων παραμονής στη θέση της και μεταμόρφωσε το πολιτικό και οικονομικό σκηνικό της χώρας. Ως γυναίκα και η ίδια, δεν είχε τίποτα λιγότερο να της προσφέρει τελικά από τον εγκάρδιο σεβασμό της. anatakti
Η Βασίλισσα Ελισάβετ βρίσκεται στον βρετανικό θρόνο από το 1952. Είναι η μακροβιότερη μονάρχης στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου και η μακροβιότερη βασίλισσα στην παγκόσμια ιστορία. Στη διάρκεια αυτών των εβδομήντα σχεδόν χρόνων έχει συνεργαστεί με όλους τους πρωθυπουργούς της χώρας- με μερικούς καλύτερα με κάποιους άλλους πολύ δυσκολότερα. Η Μάργκαρετ Θάτσερ ανήκει στη δεύτερη κατηγορία. Και είναι η πρώτη γυναίκα που βρέθηκε στη θέση όχι μόνο του αρχηγού του Συντηρητικού Κόμματος αλλά και του πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας.
Η κόρη του μπακάλη που πρωταγωνίστησε στην πολιτική σκηνή της χώρας από το 1979 έως το 1990 και στην οποία ανήκει η φράση «υποχώρηση; Δεν γνωρίζω αυτή τη λέξη», δεν ήταν εύκολος χαρακτήρας. Και η βασίλισσα Ελισάβετ, αρχικά τουλάχιστον, δεν έβλεπε με πολύ καλό μάτι μια γυναίκα που «δεν λέει να φύγει και μιλάει πάρα πολύ. Έχει ζήσει πολύ καιρό ανάμεσα σε άντρες».
Διαφωνίες σε φλέγοντα ζητήματα
Οι δυο συνομήλικες γυναίκες –η Μάργκαρετ, γεννημένη τον Οκτώβριο του 1925 ήταν κατά πέντε μήνες μεγαλύτερη της Ελισάβετ- έμοιαζαν όσο η μέρα με τη νύχτα. Στο παρελθόν αρκετοί πολιτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι και άνθρωποι του Παλατιού που είχαν γίνει μάρτυρες σε πολλές έντονες στιγμές μεταξύ των δυο πανίσχυρων γυναικών έχουν κάνει λόγο για μια ιδιαίτερα δύσκολη σχέση. Η Βασίλισσα και η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας ήταν δυο εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες με διαφορετικά βιώματα που έπρεπε να συνεργαστούν σε μια από τις δυσκολότερες φάσεις της μεταπολεμικής Αγγλίας.
Πρόκειται για την εποχή της μαζικής κινητοποίησης των ανθρακωρύχων που υπερασπιζόμενοι το δικαίωμά τους στην εργασία απέναντι σε μια πρωθυπουργό που έκλεινε τα ορυχεία κήρυξαν μια απεργία που διήρκησε έναν χρόνο, από τον Μάρτιο του έως τον Μάρτιο του 1985. Ονομάστηκε «εμφύλιος πόλεμος χωρίς όπλα» εξ’ αιτίας των αλλεπάλληλων βίαιων συγκρούσεων της αστυνομίας με τους απεργούς και του διχασμού που είχε καταλάβει τη χώρα.
Αυτό δεν άρεσε στη Βασίλισσα. Η οποία την ώρα που η Θάτσερ παρότρυνε τις συζύγους των ανθρακωρύχων να τους επαναφέρουν στα λογικά τους, εκείνη εξέφραζε τη συμπάθειά της για τις συντρόφους των εργατών που ενίσχυαν ενεργά τον απεργιακό τους αγώνα. Ακόμα μια πηγή έντασης μεταξύ τους υπήρξε το ζήτημα των κυρώσεων κατά του απαρτχάιντ στη Βόρεια Αφρική: η Θάτσερ ήταν κατά, η Ελισάβετ ήταν υπέρ.
Η πνευματώδης Ελισάβετ δεν είχε χημεία με τη Μάργκαρετ, η οποία δεν διέθετε την παραμικρή αίσθηση χιούμορ. Η ατμόσφαιρα ήταν συχνά κρύα και άβολη στις συναντήσεις τους. Στο ντοκιμαντέρ «The Queen and her Prime Ministers» (Amazon Prime, 2004), η δημοσιογράφος Τζούντι Γουέιντ αναφέρει πως όταν κάποια στιγμή η Θάτσερ ενδιαφέρθηκε να μάθει τι σκόπευε να φορέσει η Ελισάβετ στην εκδήλωση όπου ήταν και οι δυο καλεσμένες ώστε να ντυθεί ανάλογα, λέγεται πως η απάντηση που πήρε από το Παλάτι ήταν: «Μην ανησυχείτε, η Βασίλισσα δεν ασχολείται ποτέ με το τι φοράνε οι άλλες γυναίκες».
Στο ίδιο ντοκιμαντέρ, ο πρώην εκπρόσωπος Τύπου της πρωθυπουργού σχολιάζει ότι η Θάτσερ, που σεβόταν βαθύτατα τη μοναρχία, ίσως υπήρξε παραπάνω από ακριβής στις εβδομαδιαίες ακροάσεις της. «Όποτε είχε συνάντηση με τη Βασίλισσα, έφτανε πάντα ένα τέταρτο νωρίτερα και κάθε εβδομάδα η Βασίλισσα την άφηνε να περιμένει για 15 λεπτά». Και σύμφωνα με όσα έγραφε το 1982 ο Άντονι Σάμσον, ένας καλά δικτυωμένος δημοσιογράφος της εποχής, η μεταξύ τους σχέση ήταν ένα ζήτημα πολύ δύσκολο γιατί οι ρόλοι τους ήταν μπερδεμένοι. Η Θάτσερ ήταν αυτή που συμπεριφερόταν σαν βασίλισσα.
Οι ψυχρές σχέσεις και ο θερμός αποχαιρετισμός
Στις 20 Ιουλίου του 1986 οι «Sunday Times» είχαν ένα απίστευτο αποκλειστικό πρωτοσέλιδο που αποκάλυπτε πως η Βασίλισσα κατά βάθος θεωρούσε τη Μάργκαρετ Θάτσερ έναν σκληρό άνθρωπο χωρίς αισθήματα που διψούσε για αντιπαραθέσεις και χώριζε την κοινωνία στα δύο. Φυσικά δεν επρόκειτο για λόγια της Αυτής Μεγαλειότητας αλλά για αποκαλύψεις του πολυλογά γραμματέα Τύπου του Παλατιού, Μάικλ Σι. Όμως η Βασίλισσα ήταν αυτή που ένιωσε να εξευτελίζεται. Τηλεφώνησε αμέσως στην πρωθυπουργό της για να απολογηθεί και η σχέση τους κατάφερε να διασωθεί. Η αδιάλλακτη συνήθως Μάργκαρετ τη συγχώρεσε, όμως δεν ξέχασε. «Αυτές οι γριές θα λένε ότι η Θάτσερ στεναχωρεί τη Βασίλισσα», είπε σε σύμβουλό της ανησυχώντας για τις ψήφους που μπορεί να έχανε εξαιτίας της αγιοποιημένης από τους Βρετανούς Λίλιμπεθ.
Η άκαμπτη συντηρητική πολιτικός δεν αμελούσε να εξυψώνει τη Βασίλισσα στα Μέσα. Κι ενώ έκανε εντυπωσιακά ελάχιστες αναφορές στην Ελισάβετ στα πολυσέλιδα απομνημονεύματά της, φρόντισε να γράψει το εξής: «οι ιστορίες για την έχθρα μεταξύ δυο ισχυρών γυναικών ήταν απλά πολύ καλές για να μην επινοηθούν», επιχειρώντας ίσως να σβήσει με τον δικό της τρόπο όλα τα δυσάρεστα που έζησαν οι δυο τους πίσω από τις θεόρατες κλειστές πόρτες.
Δεν είναι όμως όλες οι μαρτυρίες αποκαρδιωτικές για τις δυο εμβληματικές ηγέτιδες. Η βρετανίδα θεατρική συγγραφέας Μόιρα Μπουφίνι της οποίας το έργο «Handbaged» βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα το 2013 επειδή μετέφερε τη σχέση τους στη σκηνή, πιστεύει ότι η Βασίλισσα αποτελούσε πρότυπο για τη Θάτσερ. «Το καπέλο, τα γάντια, τα παλτά, όλα αυτά ήταν η φιλοδοξία της να μοιάσει στη γυναίκα που θαύμαζε», περιέγραψε τότε στη «The Guardian».
Και η αλήθεια είναι πως μπορεί να μην έγιναν ποτέ οι καλύτερες φίλες όμως με τα χρόνια η μία ήρθε πιο κοντά στην άλλη. «Πιστεύω πως τελικά τα βρήκαν και ότι η Θάτσερ έπαιρνε πολύ σοβαρά τις συμβουλές που της έδινε η Βασίλισσα», σχολιάζει ο δημοσιογράφος του BBC Μίχαελ Κόκερελ στο ντοκιμαντέρ του Amazon, ενώ ο βιογράφος Χιούγκο Βίκερς περιγράφει πως η Ελισάβετ «αναστατώθηκε πολύ» με τον τρόπο που η Θάτσερ εκδιώχτηκε από την πρωθυπουργία και την ηγεσία του κόμματός της. Της επεφύλαξε μάλιστα την ύψιστη τιμή, απονέμοντάς της το μετάλλιο του Μέλους του Τάγματος μόλις δυο εβδομάδες μετά την παραίτησή της.
Η κηδεία της Μάργκαρετ Θάτσερ τον Απρίλιο του 2013 ήταν η πρώτη κηδεία πρωθυπουργού στην οποία παρέστη η Βασίλισσα Ελισάβετ μετά τον θάνατο του Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1965. Όπως κι αν ένιωθε και ό,τι κι αν πίστευε η Ελισάβετ για την πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας δεν μπορούσε να αρνηθεί το γεγονός ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ κέρδισε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, κατέκτησε το ρεκόρ των 11 χρόνων παραμονής στη θέση της και μεταμόρφωσε το πολιτικό και οικονομικό σκηνικό της χώρας. Ως γυναίκα και η ίδια, δεν είχε τίποτα λιγότερο να της προσφέρει τελικά από τον εγκάρδιο σεβασμό της. anatakti
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Nέο δεκανίκι από το Κατάρ στον Ερντογάν
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
