2021-04-08 15:44:35
π. Δημητρίου Μπόκου
Νηστεία σήμερα; Στην εποχή μας; Μα πού βρισκόμαστε;
Σε δεύτερη μοίρα δυστυχώς έχει υποβαθμισθεί στη συνείδηση πολλών Χριστιανών το σπουδαιότατο θέμα της νηστείας.
Δίνοντας δήθεν σημασία σε πιο «πνευματικά» θέματα, και στο ελαφρά τη καρδία διατυμπανιζόμενο, ότι δεν βλάπτουν τα εισερχόμενα από το στόμα, αλλά τα εξερχόμενα από την καρδιά, κάποιοι καταργούν εντελώς τη νηστεία ή της δίνουν ελάχιστη σημασία.
Ακόμη και ιερείς και θεολόγοι καταθέτουν δυστυχώς παρόμοιες απόψεις. Κάποιοι, παρεξηγώντας τον διαχωρισμό μεταξύ αληθούς και ανωφελούς νηστείας, στον οποίο επιμένουν ιδιαίτερα οι αγιογραφικές και πατερικές παραινέσεις, περιφρονούν τη νηστεία απερίφραστα και την εξοβελίζουν εντελώς από τη ζωή τους.
Αναδιφώντας όμως στον ιερό λειμώνα του Τριωδίου, ανακαλύπτουμε πολύ νωρίς το πόσο εξαίρεται η αρετή της νηστείας. Ήδη στο θαυμάσιο δοξαστικό των Αίνων της Κυριακής της Απόκρεω γίνεται θερμή προτροπή να νηστέψουμε. «Προκαθάρωμεν εαυτούς, αδελφοί, τη βασιλίδι των αρετών·ιδού γαρ παραγέγονε, πλούτον ημίν αγαθών κομίζουσα, των παθών κατευνάζει τα οιδήματα,και τω Δεσπότῃ καταλλάττει τους πταίσαντας».
Όχι μόνο δεν περιθωριοποιείται η νηστεία, αλλά ούτε λίγο ούτε πολύ ονομάζεται βασίλισσα των αρετών. Μήπως όμως φαντάζειλίγο υπερβολικό αυτό; Συνήθως ο τίτλος αυτός διεκδικείται από πολλές άλλες σπουδαίες αρετές. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος π. χ. αναγορεύει την προσευχήσε βασίλισσα των αρετών. Ο Χρυσόστομος εκθειάζει την ελεημοσύνη:«Πολλή χρησώμεθα τη ελεημοσύνη. Αύτη γάρ εστιν η βασίλισσα των αρετών». Ο άγιος Αντώνιος και άλλοι ονομάζουν βασίλισσα και αρετή των αρετών τη διάκριση. Ο δε Παύλος στεφανώνει πάνω από όλα την αγάπη(βλ. και άρθρο μας: Η αδελφή της νηστείας, Σαρακοστή 2019).
Και ότι ταύτα ούτως έχουν, ουδείς αντιλέγει. Πώς λοιπόν και η εγκράτεια αποκαλείται βασιλίδα των αρετών; Επειδή ακριβώς κομίζει «πλούτον ημίν αγαθών». Αυτή μας εισάγει στις άλλες αρετές. Είναι η αρχή των πάντων. Όλα τα πνευματικά επιτεύγματα των αγίων έχουν αφετηρία τους τη νηστεία. Ο Μωυσής «θεόπτης εχρημάτισε»και «τω Κτίστη συνόμιλος» και «θεατής των αρρήτων», αφού πρώτα καθάρισε τα μάτια της ψυχής του με τη νηστεία. Ο Ηλίας «τη νηστεία λαμπρυνθείς ανεφέρετο επί το ύψος το ουράνιον…Άρμα πυρός έλαβεν Ηλίαν τον θαυμαστόν νηστεία οπλισάμενον».Οι άγιοι Τρεις Παίδες έσβησαν τη φλόγα της καμίνου «νηστείας πυρίστομωθέντες», επειδή η ψυχή τους είχε γίνει κοφτερή (ακονίσθηκε) με τη φωτιά της νηστείας. Η νηστεία τους «έσβεσε δύναμιν πυρός». Η νηστεία του Δανιήλ «έφραξε στόματα λεόντων». Η νηστεία ανέδειξε τον Παύλο «φρικτόν ουρανοδρόμον».Όλοι οι άγιοι, «αναζωσάμενοι τον καλόν της νηστείας αγώνα», πέτυχαν θαυμαστά κατορθώματα.
Αναφερόμαστε βέβαια πάντοτε όχι στη νηστεία που μισεί και αποστρέφεται ο Θεός, αλλά στη συνολική εγκράτεια που ασκεί ο «μημόνον γαστρός, αλλά και των άλλων εισόδων της αμαρτίας κρατών».«Αληθής νηστεία η των κακών αλλοτρίωσις».Μόνο αυτή η νηστεία είναι προϋπόθεση, αναγκαία και σημαντική, των άλλων αρετών.Οι αναφορές του Κατανυκτικού Τριωδίου σ’ αυτήνείναι τόσο έντονες, που εκπλήττουν ευχάριστα. Έτσι, η εγκράτεια οδηγεί:
Εις «παγκαρπίαν των θείων εντολών του Χριστού».
Μας εισάγει στον Παράδεισο. «Ποθήσωμεν εγκράτειαν,ίνα μηέξω θρηνήσωμεν του Παραδείσου, αλλ' εις αυτόν ελευσώμεθα».
Κατευνάζει τα πάθη μας. «Νηστεύοντες, τας καμίνους πάντων παθών κατασβέσωμεν».
Είναι μάχαιρα,«ήτις εκτέμνει απόκαρδίας πάσαν κακίαν».
Είναι «η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία».
«Ο Κύριος εν νηστεία είλε (=νίκησε) τον εχθρόν, εν τούτω (με τη νηστεία) και ημείς θραύσωμεν αυτού τα βέλη και ένεδρα».
Η είσοδος της νηστείας είναι «ημέρα σωτήριος».
«Υπερευλογημένη και πολύφωτος χάρις» είναι η νηστεία και αναλάμπει «ηλίου φαιδρότερον».
Αποτελεί «στερρόν» και «θαυμαστόν όπλον».
Αποκαλείται «άμωμος, πάνσεπτος, σωτήριος», και είναι «των ψυχών σωτηρία,μήτηρ της σωφροσύνης, κατήγορος της αμαρτίας και συνήγορος της μετανοίας, πολιτεία των αγγέλων, φαιδροτέρα των αρετών, συμπολίτις των ουρανών».
Θαυμαστοί όντως χαρακτηρισμοί για τη νηστεία και την εγκράτεια! Παντού ονομάζεται «τρυφή» και«φαιδρότης», δηλαδή απόλαυση και όχι ταλαιπωρία. Είναι αυτή που μας ξανακάνει οικήτορες του Παραδείσου, από όπου μας είχε εξώσει η ακρασία του Αδάμ. Ο ίδιος ο Κύριος υπέδειξε να νικήσουμε «διά νηστείας» τον διάβολο, ενδυόμενοι«τον φωτεινόν της νηστείας χιτώνα», αντί να θεοποιούμε την γαστέρα.
Πώς τα καταφέρνει τόσο όμορφα, τόσο αποτελεσματικά η νηστεία;
Απλούστατα, επειδή οδηγεί άμεσα στη βάση της όλης πνευματικής ζωής, την ταπείνωση.Λέγει στο Γεροντικό: «Η οδός της ταπεινώσεώς εστιν οι κόποι οι σωματικοίεν γνώσει» και το να βάζεις τον εαυτό σου κάτω από όλους και το να προσεύχεσαι αδιάλειπτα στον Θεό. Η σωματική άσκηση, η νηστεία, η εγκράτεια, ανήκουν στους σωματικούς κόπους. Σκληραγωγούν το σώμα. Γιατί όμως λέγει ότι οι σωματικοί κόποι(όταν φυσικά γίνονται με σωστό φρόνημα, «εν γνώσει»)προξενούν την ταπεινοφροσύνη;Πώς σχετίζεται ο σωματικός κόπος με την ψυχική διάθεση; Μας το εξηγεί θαυμάσια ο αββάς Δωρόθεος.
«Μετά την πτώση του ανθρώπου η ψυχή αιχμαλωτίσθηκε στη φιληδονία και εγκλωβίστηκε στην ψεύτικη αυτονομία της. Αγάπησε τα σωματικά πάθη. Έγινε ολόκληρη σάρκα. Ας θυμηθούμε τί λέγει ο Θεός για τους προ του κατακλυσμού ανθρώπους: Δεν θα παραμείνει το πνεύμα μου στους ανθρώπους αυτούς, «διά το είναι αυτούς σάρκας»(Γεν. 6, 3).Έτσι λοιπόν η ψυχή έφτασε να συμπάσχει με το σώμα και να ταυτίζεται με τη δική του διάθεση. Και πράγματι, άλλη διάθεση έχει η ψυχή του υγιούς και άλλη του αρρώστου. Άλλη του πεινασμένου και άλλη του χορτάτου. Άλλιώς αισθάνεται αυτός που είναι καβαλάρης σε άλογο, αλλιώς αυτός που είναι σε γαϊδουράκι. Αλλιώς αυτός που κάθεται σε θρόνο, αλλιώς αυτός που κάθεται χάμω. Αλλιώς αυτός που φοράει καλά και ακριβά ρούχα, αλλιώς αυτός που ντύνεται με κουρέλια».
Όταν λοιπόν για κάποιο λόγο ταπεινώνεται το σώμα, συν ταπεινώνεται και η ψυχή. Και ο κόπος είναι μια απ’ τις αιτίες που ταπεινώνουν το σώμα. Πολύ σωστά λοιπόν διδάσκουν οι άγιοι, ότι οι σωματικοί κόποι οδηγούν στην ταπείνωση. Και η νηστεία (η εγκράτεια γενικά) είναι άριστη σωματική άσκηση, κακοπάθεια, κόπος.Άρα και άριστος τρόπος για να καλλιεργεί ο άνθρωπος το «μη υψηλοφρονείν παρ’ο δει φρονείν».Η νηστεία δηλαδή γίνεται είσοδος και πύλη για όλο το πνευματικό μας οικοδόμημα, αφού το να μη φρονούμε τα υψηλά είναι το θεμέλιο της πνευματικής ζωής. Το πόσο σημαντικό είναι αυτό, φαίνεται από τα τραγικά αποτελέσματα της υψηλοφροσύνης,η οποία φτάνει στο να περιφρονεί και να απορρίπτει όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά ακόμα και τον Θεό.Ο αββάς Δωρόθεος πάλι μας δίνει ένα παράδειγμα.
- Είδα κάποτε, λέγει, κάποιον που έφτασε σ’ αυτή την ελεεινή κατάσταση. Όταν του έλεγε κανένας κάτι, αυτός τον έφτυνε, δηλαδή τον περιφρονούσε και έλεγε: «Σιγά και κάτι μας είπες τώρα! Ποιος είσαι συ; Δεν αξίζει κανένας, παρά μόνο ο Ζωσιμάς και οι μαθητές του». Μετά άρχισε να τούς περιφρονεί και αυτούς λέγοντας: «Κανένας δεν αξίζει, παρά μόνο ο Μακάριος». Μετά από λίγο: «Και τί είναι ο Μακάριος; Ένα τίποτε. Μόνο ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος αξίζουν». Κατόπιν άρχισε να τους περιφρονεί και αυτούς λέγοντας: «Και τί είναι ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος; Κανένας άλλος δεν αξίζει, παρά μόνο ο Πέτρος και ο Παύλος». Του λέω λοιπόν: «Σίγουρα, αδελφέ, θα τους περιφρονήσεις κι αυτούς». Ε, πιστέψτε με, μετά από λίγο καιρό άρχισε να λέει: «Και τί είναι ο Πέτρος και ο Παύλος; Κανένας δεν αξίζει, παρά μόνο η Αγία Τριάδα». Ύστερα όμως περηφανεύθηκε και εναντίον του ίδιου του Θεού και τρελλάθηκε τελείως (Αββά Δωροθέου, Διδασκαλία Β΄,Περί ταπεινοφροσύνης).
Και να, που μόλις πρόσφατα γίναμε δυστυχώς μάρτυρες τέτοιων τραγικών καταστάσεων. Είδαμε τον άνθρωπο να ορθώνει ιταμό το ανάστημά του μπρος στον Θεόμε υπερφίαλο παραλήρημα. Στις 8 Μαρτίου 2021 στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων υπέρ διαβόητου τρομοκράτη, νεαροί διαδηλωτές, με προεξάρχουσα καθηγήτρια Πανεπιστημίου, έσκισαν με αλαζονικούς καγχασμούς εικόνα της Παναγίας, ποδοπατώντας την μαζί με τον Σταυρό στο έδαφος. Πώς πρόλαβε να αλαζονευτεί τόσο πολύ ο νέος άνθρωπος, να γίνει αυτοείδωλο και να υψώνεται υπεράνω του Θεού;
Να, από τι φοβερά πράγματα μας προφυλάττει η ταπείνωση. Και να, γιατί η νηστεία, επειδή ακριβώς μας οδηγεί στην ταπείνωση, τιτλοφορείται επάξια βασίλισσα των αρετών.
Με αδιάπτωτηλοιπόν την ψυχική μας εγρήγορση,ας διαπλεύσουμε το μέγα πέλαγος της πνευματικής μας βιοτής, ευθυδρομώνταςστα κύματα των πολλών μας παθών με το πηδάλιο των σωτηρίων προσταγμάτων του ιερού Τριωδίου: «Εγκρατεία την σάρκα ταπεινώσαι πάντες σπουδάσωμεν, το θείον υπερχόμενοι στάδιοντης αμώμου νηστείας.…Σταυρώσωμεν τα μέλη δι’ εγκρατείας. …Εγκρατεία τα πάθη νεκρώσωμεν, τη νηστεία το πνεύμα πτερώσωμεν προς ουρανόν».
Σαρακοστή 2021
Α ν τ ι ύ λ η
Ι. Ναός Αγ. Βασιλείου, 481 00 Πρέβεζα
Τηλ. 26820 25861/23075/6980 898 504
e-mail:[email protected]
Νηστεία σήμερα; Στην εποχή μας; Μα πού βρισκόμαστε;
Σε δεύτερη μοίρα δυστυχώς έχει υποβαθμισθεί στη συνείδηση πολλών Χριστιανών το σπουδαιότατο θέμα της νηστείας.
Δίνοντας δήθεν σημασία σε πιο «πνευματικά» θέματα, και στο ελαφρά τη καρδία διατυμπανιζόμενο, ότι δεν βλάπτουν τα εισερχόμενα από το στόμα, αλλά τα εξερχόμενα από την καρδιά, κάποιοι καταργούν εντελώς τη νηστεία ή της δίνουν ελάχιστη σημασία.
Ακόμη και ιερείς και θεολόγοι καταθέτουν δυστυχώς παρόμοιες απόψεις. Κάποιοι, παρεξηγώντας τον διαχωρισμό μεταξύ αληθούς και ανωφελούς νηστείας, στον οποίο επιμένουν ιδιαίτερα οι αγιογραφικές και πατερικές παραινέσεις, περιφρονούν τη νηστεία απερίφραστα και την εξοβελίζουν εντελώς από τη ζωή τους.
Αναδιφώντας όμως στον ιερό λειμώνα του Τριωδίου, ανακαλύπτουμε πολύ νωρίς το πόσο εξαίρεται η αρετή της νηστείας. Ήδη στο θαυμάσιο δοξαστικό των Αίνων της Κυριακής της Απόκρεω γίνεται θερμή προτροπή να νηστέψουμε. «Προκαθάρωμεν εαυτούς, αδελφοί, τη βασιλίδι των αρετών·ιδού γαρ παραγέγονε, πλούτον ημίν αγαθών κομίζουσα, των παθών κατευνάζει τα οιδήματα,και τω Δεσπότῃ καταλλάττει τους πταίσαντας».
Όχι μόνο δεν περιθωριοποιείται η νηστεία, αλλά ούτε λίγο ούτε πολύ ονομάζεται βασίλισσα των αρετών. Μήπως όμως φαντάζειλίγο υπερβολικό αυτό; Συνήθως ο τίτλος αυτός διεκδικείται από πολλές άλλες σπουδαίες αρετές. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος π. χ. αναγορεύει την προσευχήσε βασίλισσα των αρετών. Ο Χρυσόστομος εκθειάζει την ελεημοσύνη:«Πολλή χρησώμεθα τη ελεημοσύνη. Αύτη γάρ εστιν η βασίλισσα των αρετών». Ο άγιος Αντώνιος και άλλοι ονομάζουν βασίλισσα και αρετή των αρετών τη διάκριση. Ο δε Παύλος στεφανώνει πάνω από όλα την αγάπη(βλ. και άρθρο μας: Η αδελφή της νηστείας, Σαρακοστή 2019).
Και ότι ταύτα ούτως έχουν, ουδείς αντιλέγει. Πώς λοιπόν και η εγκράτεια αποκαλείται βασιλίδα των αρετών; Επειδή ακριβώς κομίζει «πλούτον ημίν αγαθών». Αυτή μας εισάγει στις άλλες αρετές. Είναι η αρχή των πάντων. Όλα τα πνευματικά επιτεύγματα των αγίων έχουν αφετηρία τους τη νηστεία. Ο Μωυσής «θεόπτης εχρημάτισε»και «τω Κτίστη συνόμιλος» και «θεατής των αρρήτων», αφού πρώτα καθάρισε τα μάτια της ψυχής του με τη νηστεία. Ο Ηλίας «τη νηστεία λαμπρυνθείς ανεφέρετο επί το ύψος το ουράνιον…Άρμα πυρός έλαβεν Ηλίαν τον θαυμαστόν νηστεία οπλισάμενον».Οι άγιοι Τρεις Παίδες έσβησαν τη φλόγα της καμίνου «νηστείας πυρίστομωθέντες», επειδή η ψυχή τους είχε γίνει κοφτερή (ακονίσθηκε) με τη φωτιά της νηστείας. Η νηστεία τους «έσβεσε δύναμιν πυρός». Η νηστεία του Δανιήλ «έφραξε στόματα λεόντων». Η νηστεία ανέδειξε τον Παύλο «φρικτόν ουρανοδρόμον».Όλοι οι άγιοι, «αναζωσάμενοι τον καλόν της νηστείας αγώνα», πέτυχαν θαυμαστά κατορθώματα.
Αναφερόμαστε βέβαια πάντοτε όχι στη νηστεία που μισεί και αποστρέφεται ο Θεός, αλλά στη συνολική εγκράτεια που ασκεί ο «μημόνον γαστρός, αλλά και των άλλων εισόδων της αμαρτίας κρατών».«Αληθής νηστεία η των κακών αλλοτρίωσις».Μόνο αυτή η νηστεία είναι προϋπόθεση, αναγκαία και σημαντική, των άλλων αρετών.Οι αναφορές του Κατανυκτικού Τριωδίου σ’ αυτήνείναι τόσο έντονες, που εκπλήττουν ευχάριστα. Έτσι, η εγκράτεια οδηγεί:
Εις «παγκαρπίαν των θείων εντολών του Χριστού».
Μας εισάγει στον Παράδεισο. «Ποθήσωμεν εγκράτειαν,ίνα μηέξω θρηνήσωμεν του Παραδείσου, αλλ' εις αυτόν ελευσώμεθα».
Κατευνάζει τα πάθη μας. «Νηστεύοντες, τας καμίνους πάντων παθών κατασβέσωμεν».
Είναι μάχαιρα,«ήτις εκτέμνει απόκαρδίας πάσαν κακίαν».
Είναι «η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία».
«Ο Κύριος εν νηστεία είλε (=νίκησε) τον εχθρόν, εν τούτω (με τη νηστεία) και ημείς θραύσωμεν αυτού τα βέλη και ένεδρα».
Η είσοδος της νηστείας είναι «ημέρα σωτήριος».
«Υπερευλογημένη και πολύφωτος χάρις» είναι η νηστεία και αναλάμπει «ηλίου φαιδρότερον».
Αποτελεί «στερρόν» και «θαυμαστόν όπλον».
Αποκαλείται «άμωμος, πάνσεπτος, σωτήριος», και είναι «των ψυχών σωτηρία,μήτηρ της σωφροσύνης, κατήγορος της αμαρτίας και συνήγορος της μετανοίας, πολιτεία των αγγέλων, φαιδροτέρα των αρετών, συμπολίτις των ουρανών».
Θαυμαστοί όντως χαρακτηρισμοί για τη νηστεία και την εγκράτεια! Παντού ονομάζεται «τρυφή» και«φαιδρότης», δηλαδή απόλαυση και όχι ταλαιπωρία. Είναι αυτή που μας ξανακάνει οικήτορες του Παραδείσου, από όπου μας είχε εξώσει η ακρασία του Αδάμ. Ο ίδιος ο Κύριος υπέδειξε να νικήσουμε «διά νηστείας» τον διάβολο, ενδυόμενοι«τον φωτεινόν της νηστείας χιτώνα», αντί να θεοποιούμε την γαστέρα.
Πώς τα καταφέρνει τόσο όμορφα, τόσο αποτελεσματικά η νηστεία;
Απλούστατα, επειδή οδηγεί άμεσα στη βάση της όλης πνευματικής ζωής, την ταπείνωση.Λέγει στο Γεροντικό: «Η οδός της ταπεινώσεώς εστιν οι κόποι οι σωματικοίεν γνώσει» και το να βάζεις τον εαυτό σου κάτω από όλους και το να προσεύχεσαι αδιάλειπτα στον Θεό. Η σωματική άσκηση, η νηστεία, η εγκράτεια, ανήκουν στους σωματικούς κόπους. Σκληραγωγούν το σώμα. Γιατί όμως λέγει ότι οι σωματικοί κόποι(όταν φυσικά γίνονται με σωστό φρόνημα, «εν γνώσει»)προξενούν την ταπεινοφροσύνη;Πώς σχετίζεται ο σωματικός κόπος με την ψυχική διάθεση; Μας το εξηγεί θαυμάσια ο αββάς Δωρόθεος.
«Μετά την πτώση του ανθρώπου η ψυχή αιχμαλωτίσθηκε στη φιληδονία και εγκλωβίστηκε στην ψεύτικη αυτονομία της. Αγάπησε τα σωματικά πάθη. Έγινε ολόκληρη σάρκα. Ας θυμηθούμε τί λέγει ο Θεός για τους προ του κατακλυσμού ανθρώπους: Δεν θα παραμείνει το πνεύμα μου στους ανθρώπους αυτούς, «διά το είναι αυτούς σάρκας»(Γεν. 6, 3).Έτσι λοιπόν η ψυχή έφτασε να συμπάσχει με το σώμα και να ταυτίζεται με τη δική του διάθεση. Και πράγματι, άλλη διάθεση έχει η ψυχή του υγιούς και άλλη του αρρώστου. Άλλη του πεινασμένου και άλλη του χορτάτου. Άλλιώς αισθάνεται αυτός που είναι καβαλάρης σε άλογο, αλλιώς αυτός που είναι σε γαϊδουράκι. Αλλιώς αυτός που κάθεται σε θρόνο, αλλιώς αυτός που κάθεται χάμω. Αλλιώς αυτός που φοράει καλά και ακριβά ρούχα, αλλιώς αυτός που ντύνεται με κουρέλια».
Όταν λοιπόν για κάποιο λόγο ταπεινώνεται το σώμα, συν ταπεινώνεται και η ψυχή. Και ο κόπος είναι μια απ’ τις αιτίες που ταπεινώνουν το σώμα. Πολύ σωστά λοιπόν διδάσκουν οι άγιοι, ότι οι σωματικοί κόποι οδηγούν στην ταπείνωση. Και η νηστεία (η εγκράτεια γενικά) είναι άριστη σωματική άσκηση, κακοπάθεια, κόπος.Άρα και άριστος τρόπος για να καλλιεργεί ο άνθρωπος το «μη υψηλοφρονείν παρ’ο δει φρονείν».Η νηστεία δηλαδή γίνεται είσοδος και πύλη για όλο το πνευματικό μας οικοδόμημα, αφού το να μη φρονούμε τα υψηλά είναι το θεμέλιο της πνευματικής ζωής. Το πόσο σημαντικό είναι αυτό, φαίνεται από τα τραγικά αποτελέσματα της υψηλοφροσύνης,η οποία φτάνει στο να περιφρονεί και να απορρίπτει όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά ακόμα και τον Θεό.Ο αββάς Δωρόθεος πάλι μας δίνει ένα παράδειγμα.
- Είδα κάποτε, λέγει, κάποιον που έφτασε σ’ αυτή την ελεεινή κατάσταση. Όταν του έλεγε κανένας κάτι, αυτός τον έφτυνε, δηλαδή τον περιφρονούσε και έλεγε: «Σιγά και κάτι μας είπες τώρα! Ποιος είσαι συ; Δεν αξίζει κανένας, παρά μόνο ο Ζωσιμάς και οι μαθητές του». Μετά άρχισε να τούς περιφρονεί και αυτούς λέγοντας: «Κανένας δεν αξίζει, παρά μόνο ο Μακάριος». Μετά από λίγο: «Και τί είναι ο Μακάριος; Ένα τίποτε. Μόνο ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος αξίζουν». Κατόπιν άρχισε να τους περιφρονεί και αυτούς λέγοντας: «Και τί είναι ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος; Κανένας άλλος δεν αξίζει, παρά μόνο ο Πέτρος και ο Παύλος». Του λέω λοιπόν: «Σίγουρα, αδελφέ, θα τους περιφρονήσεις κι αυτούς». Ε, πιστέψτε με, μετά από λίγο καιρό άρχισε να λέει: «Και τί είναι ο Πέτρος και ο Παύλος; Κανένας δεν αξίζει, παρά μόνο η Αγία Τριάδα». Ύστερα όμως περηφανεύθηκε και εναντίον του ίδιου του Θεού και τρελλάθηκε τελείως (Αββά Δωροθέου, Διδασκαλία Β΄,Περί ταπεινοφροσύνης).
Και να, που μόλις πρόσφατα γίναμε δυστυχώς μάρτυρες τέτοιων τραγικών καταστάσεων. Είδαμε τον άνθρωπο να ορθώνει ιταμό το ανάστημά του μπρος στον Θεόμε υπερφίαλο παραλήρημα. Στις 8 Μαρτίου 2021 στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων υπέρ διαβόητου τρομοκράτη, νεαροί διαδηλωτές, με προεξάρχουσα καθηγήτρια Πανεπιστημίου, έσκισαν με αλαζονικούς καγχασμούς εικόνα της Παναγίας, ποδοπατώντας την μαζί με τον Σταυρό στο έδαφος. Πώς πρόλαβε να αλαζονευτεί τόσο πολύ ο νέος άνθρωπος, να γίνει αυτοείδωλο και να υψώνεται υπεράνω του Θεού;
Να, από τι φοβερά πράγματα μας προφυλάττει η ταπείνωση. Και να, γιατί η νηστεία, επειδή ακριβώς μας οδηγεί στην ταπείνωση, τιτλοφορείται επάξια βασίλισσα των αρετών.
Με αδιάπτωτηλοιπόν την ψυχική μας εγρήγορση,ας διαπλεύσουμε το μέγα πέλαγος της πνευματικής μας βιοτής, ευθυδρομώνταςστα κύματα των πολλών μας παθών με το πηδάλιο των σωτηρίων προσταγμάτων του ιερού Τριωδίου: «Εγκρατεία την σάρκα ταπεινώσαι πάντες σπουδάσωμεν, το θείον υπερχόμενοι στάδιοντης αμώμου νηστείας.…Σταυρώσωμεν τα μέλη δι’ εγκρατείας. …Εγκρατεία τα πάθη νεκρώσωμεν, τη νηστεία το πνεύμα πτερώσωμεν προς ουρανόν».
Σαρακοστή 2021
Α ν τ ι ύ λ η
Ι. Ναός Αγ. Βασιλείου, 481 00 Πρέβεζα
Τηλ. 26820 25861/23075/6980 898 504
e-mail:[email protected]
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ρωσία: Για όσο χρειαστεί θα μείνει ο στρατός στα σύνορα με την Ουκρανία
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
