2021-04-24 00:40:23
Έκπληξη από την Standard and Poor’s αναβάθμισε την Ελλάδα κατά μια κλίμακα από ΒΒ- σε ΒΒ με θετικές προοπτικές
Στην αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας κατά μία κλίμακα σε ΒΒ από ΒΒ- προχώρησε ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Standard and Poor's στις 23 Απριλίου 2021.
Ταυτόχρονα αναβάθμισε και τις προοπτικές (outlook) της οικονομίας από σταθερές σε θετικές.
Να σημειωθεί ότι δεν αναμενόταν αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδος στις 23 Απριλίου, ωστόσο δεν αλλάζει τα δεδομένα για τα ελληνικά ομόλογα ή τις παραδοχές του χρέους, καθώς ήδη η Ελλάδα βαθμολογείται στην κλίμακα ΒΒ από τον αμερικανικό οίκο Fitch.
Σύμφωνα με τη Standard and Poor’s, η αναβάθμιση αντικατοπτρίζει την προσδοκία του οίκου αξιολόγησης για ταχεία βελτίωση της οικονομικής και δημοσιονομικής απόδοσης της Ελλάδας, καθώς οι αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 υποχωρούν.
Οι κυβερνητικές πολιτικές επιτρέπουν την πρόοδο της δημοσιονομικής εξυγίανσης και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Αυτές οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη εισροή των κονδυλίων από το πρόγραμμα της ΕΕ Next Generation EU (NGEU), θα οδηγήσουν σε βελτιωμένη οικονομική απόδοση.
Το 2020, η αποτελεσματικότητα της ελληνικής διακυβέρνησης και οι προσπάθειες οικονομικής ανθεκτικότητας ενισχύθηκαν μέσω των απαντήσεων νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε επίπεδο ευρωζώνης και ΕΕ, αντίστοιχα.
Η υποστηρικτική νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) διευκόλυνε ουσιαστικά την πρόσβαση στην αγορά για κρατικό δανεισμό με σχετικά χαμηλό κόστος λόγω της συμπερίληψης ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα πανδημίας έκτακτης ανάγκης της ΕΚΤ (PEPP) και ως εγγύηση στις πράξεις επαναγοράς της ΕΚΤ.
Δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ
Η δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ βρίσκεται σε εξέλιξη σε δύο μορφές.
Πρώτον, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ πρόκειται να διανείμει σχεδόν 40 δισεκατομμύρια ευρώ (22,7% του ΑΕΠ του 2019) στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2021-2027.
Δεύτερον, το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ στοχεύει σε εκταμίευση περίπου 32 δισεκατομμυρίων ευρώ (18,2% του ΑΕΠ του 2019), εκ των οποίων 19,4 δισεκατομμύρια ευρώ (11,0% του ΑΕΠ του 2019) είναι σε επιχορηγήσεις, με τα υπόλοιπα 12,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια.
Κατά την άποψή της Standard and Poor’s, εάν αξιοποιηθούν αποτελεσματικά αυτά τα κεφάλαια, τότε θα επιτρέψουν περαιτέρω διαρθρωτικές βελτιώσεις στην ελληνική οικονομία, ιδίως για την αντιμετώπιση του μεγάλου επενδυτικού κενού, αποτέλεσμα της δημοσιονομικής αυστηρότητας που απαιτείται από την Ελλάδα μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Όπως αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν από διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις έχουν ενισχύσει την προβλεψιμότητα της χάραξης πολιτικής.
Αυτό είναι καλό για τις οικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας μόλις μειωθεί η επίδραση της πανδημίας.
Παρά την πτώση που προκλήθηκε από το COVID-19 το 2020, η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας επωφελείται από τα σημαντικά δημοσιονομικά αποθέματα της κυβέρνησης, χάρη:
Στερεές δημοσιονομικές επιδόσεις πριν από την πανδημία
Διατήρηση σημαντικών αποθεμάτων ρευστότητας στον ισολογισμό της κυβέρνησης
Μια ευνοϊκή δομή δημόσιου χρέους.
Όσον αφορά τη λήξη και το μέσο κόστος των τόκων, η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο πλεονεκτικά προφίλ χρέους όλων των κρατικών κεφαλαίων.
Το διαπραγματεύσιμο τμήμα του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης της Ελλάδας αντιπροσώπευε περίπου το 22% του συνολικού χρέους ή λιγότερο από το 40% του ΑΕΠ στα τέλη του 2020.
Μετά από μια άνοδο το 2020, προβλέπουμε ότι οι δείκτες ακαθάριστου και καθαρού χρέους προς το ΑΕΠ της γενικής κυβέρνησης της Ελλάδας θα μειωθούν, υποβοηθούμενος από την ανάκαμψη της ονομαστικής αύξησης του ΑΕΠ και της δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Αναγνωρίζουμε επίσης ότι οι αξιολογήσεις περιορίζονται από το υψηλό εξωτερικό χρέος και το δημόσιο χρέος της χώρας.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της Ελλάδας και η ανάπτυξη κονδυλίων της ΕΕ δημιουργούν ευοίωνες οικονομικές προοπτικές
Η Standard and Poor’s αναμένουμε ότι η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει από τη ύφεση που προκάλεσε η πανδημία, με ανάπτυξη +4,9% το 2021 και γενικά ισχυρές επιδόσεις κατά την περίοδο 2022-2024.
Ωστόσο, παραμένουν βραχυπρόθεσμοι καθοδικοί κίνδυνοι από την εξέλιξη των μεταλλάξεων COVID-19, ειδικά για τον μεγάλο τουριστικό τομέα της Ελλάδας.
Μετά τη συρρίκνωση κατά 8,2% του ΑΕΠ το 2020, αναμένουμε οικονομική ανάκαμψη +4,9% το 2021.
Η αβεβαιότητα σχετικά με τον ρυθμό της ανάκαμψης συνεχίζεται, δεδομένης της εμφάνισης διαδοχικών κυμάτων κρουσμάτων στην Ελλάδα και των κύριων εμπορικών εταίρων της, που ενδέχεται να προκαλέσουν πρόσθετους κυβερνητικούς περιορισμούς .
Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει περαιτέρω την ανάκαμψη στον τομέα των υπηρεσιών (-44% το 2020), ιδίως στον τουρισμό.
Οι εισπράξεις από τρεχούμενους λογαριασμούς το 2019 αντιπροσώπευαν σχεδόν το 10% του ΑΕΠ και περίπου το 22% των συνολικών εσόδων του λογαριασμού τρεχουσών συναλλαγών της ελληνικής οικονομίας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες διαταραχές στα διεθνή ταξίδια πέρυσι, οι διεθνείς αφίξεις στα ελληνικά αεροδρόμια μειώθηκαν κατά 76,5%, με τις καθαρές εισπράξεις από ταξίδια και μεταφορές να μειώνονται κατά 77% και 33%, αντίστοιχα.
Ωστόσο, συνεχίζουμε να βλέπουμε τον τουρισμό ως μια καλή προστιθέμενη αξία και πηγή απασχόλησης για την ελληνική οικονομία, ακόμη και αν η ανάκαμψη του τομέα καθυστερήσει.
Τα επόμενα τρία χρόνια, η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας θα ξεπεράσει τον μέσο όρο της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Η Standard and Poor’s αναμένει ότι οι οικονομικές επιδόσεις θα τροφοδοτηθούν κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές το 2021, αν και δεν αναμένει ότι οι τουριστικές εισπράξεις θα ανακάμψουν στα επίπεδα του 2019 έως το 2024-2025.
Φορολογικά μέτρα
Τα μέτρα της κυβέρνησης για το 2020, όπως η μείωση του φόρου προσωπικού εισοδήματος για άτομα με χαμηλό εισόδημα, η μείωση του φόρου ιδιοκτησίας και το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα για την πληρωμή καθυστερούμενων φόρων, θα πρέπει να εξακολουθούν να υποστηρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης.
Στο εγγύς μέλλον, ο οίκος αξιολόγησης εκτιμάει ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει με στοχοθετημένα φορολογικά μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής επιρροής της πανδημίας, καθώς και για την προστασία βιώσιμων επιχειρήσεων και εργαζομένων από ένα προσωρινό αλλά σοβαρό σοκ ρευστότητας, έως ότου η ανάκαμψη είναι σε εξέλιξη.
Το πρόγραμμα αγοράς έκτακτης ανάγκης για την πανδημία της ΕΚΤ (PEPP), που ξεκίνησε κατά την έναρξη της πανδημίας για τη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών, θα συνεχίσει να απορροφά τα οικονομικά σοκ που οφείλονται στην κρίση COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Πιστεύουμε ότι, τα επόμενα χρόνια, η ελληνική οικονομία θα επωφεληθεί ουσιαστικά από τους διαθέσιμους πόρους στο πλαίσιο του Ταμείου NGEU.
Βάσει της συμφωνίας, η Ελλάδα αναμένεται να λάβει επιχορηγήσεις 19,4 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2026 και είναι επιλέξιμη για δάνεια έως 12,6 δισ. ευρώ, χωρίς να εξετάσει τα διαθέσιμα δάνεια μέσω του ταμείου SURE για υποστήριξη απασχόλησης ή το πιστωτικό όριο πανδημίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).
Επενδύσεις - Ιδιωτικοποιήσεις
Ως αποτέλεσμα, η επενδυτική δραστηριότητα αναμένεται να βελτιωθεί το 2021, παράλληλα με την αύξηση των καθαρών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ).
Η διαδικασία ιδιωτικοποιήσεων επιβραδύνθηκε το 2020 λόγω της πανδημίας, αλλά η κυβέρνηση την επιταχύνει φέτος, διευκολύνοντας τα προγραμματισμένα έργα του ιδιωτικού τομέα, όπως η ανακατασκευή του πρώην αεροδρόμιου του Ελληνικού.
Τα περιουσιακά στοιχεία που θα ιδιωτικοποιηθούν μέσα στο 2021 περιλαμβάνουν το 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το 65% της ΔΕΠΑ Υποδομών και της ΔΕΠΑ Εμπορικής (διάδοχοι εταιρείες της δημόσιας εταιρείας φυσικού αερίου), η καταβολή της πρώτης δόση για το έργο του Ελληνικού (300 εκατομμύρια ευρώ), παραχωρήσεις στον αυτοκινητόδρομο Εγνατία και περιφερειακά λιμάνια.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει ένα λιγότερο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον από άλλες χώρες με ίδια πιστοληπτική αξιολόγηση.
Η κυβέρνηση μειώνει τη γραφειοκρατία προωθώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών.
Αυτό περιλαμβάνει την ενσωμάτωση της κατάρτισης ψηφιακών δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης.
Επιπλέον, η κυβέρνηση υιοθέτησε μεταρρυθμίσεις της επαγγελματικής κατάρτισης και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προκειμένου να βελτιώσει τα αποτελέσματα της αγοράς εργασίας. Πιστεύουμε ότι οι επιτυχημένες μεταρρυθμίσεις θα οδηγήσουν πιθανώς σε αύξηση της παραγωγικότητας, θα ενισχύσουν τα μακροοικονομικά αποτελέσματα και θα βελτιώσουν την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.
Πιστεύουμε ότι τα διαθέσιμα κεφάλαια βάσει της συμφωνίας NGEU θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως καταλύτης για τέτοιες μεταρρυθμίσεις.
Κλειδί για την ανάπτυξη η μείωση των NPEs
Κατά την άποψη της Standard and Poor’s «κλειδί» για μια ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη είναι η πτώση των NPEs των τραπεζών, καθώς θα προωθούσε τις πιστώσεις του ιδιωτικού τομέα.
Πιστεύουμε ότι ο θετικός αντίκτυπος προηγούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι απίθανο να εμφανιστεί σε συνθήκες ύφεσης ή χαμηλής ανάπτυξης. Χωρίς πρόσβαση στο κεφάλαιο κίνησης, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις - ο μεγαλύτερος εργοδότης της οικονομίας - παραμένουν εκτεθειμένες σε διάφορους κινδύνου.
Η αθέτηση υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής οφειλής.
Η ύφεση του 2020 έχει περιπλέξει περαιτέρω τις προσπάθειες για τη μείωση του μεγάλου αποθέματος NPEs, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της πανδημίας στους εταιρικούς ισολογισμούς.
Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι η πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος σχετικά με μια νέα διευκόλυνση μείωσης του NPE είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και θα μπορούσε να αναπτυχθεί το 2021.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση σχεδιάζει ακόμα ένα πρόγραμμα για να μειωθούν τα NPEs τον Ηρακλή ΙΙ , για να επιταχυνθεί η εκκαθάριση των ισολογισμών των τραπεζών.
Επιπλέον, η αξιοποίηση δανείων αξίας 12,6 δισεκατομμυρίων ευρώ από τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ και η διοχέτευσή τους στον ιδιωτικό τομέα με χαμηλό κόστος δανεισμού μέσω τραπεζικού συστήματος αναμένεται να ωθήσει την οικονομική δραστηριότητα τα επόμενα χρόνια.
Μετά το τέλος του προγράμματος ESM, η Ελλάδα υπόκειται σε τριμηνιαίες αναθεωρήσεις στο πλαίσιο του ενισχυμένου πλαισίου εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η συνεχιζόμενη ελάφρυνση του χρέους και η επιστροφή των λεγόμενων κερδών ANFA/SMP στα ελληνικά ομόλογα που κατέχονται από την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης υπόκεινται σε συνεχή συμμόρφωση με τους στόχους του προγράμματος.
Αυτό, σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα κονδύλια NGEU, αποτελεί σημαντικό κίνητρο για την κυβέρνηση για περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η απόδοση του προϋπολογισμού θα βελτιωθεί καθώς υποχωρεί το COVID-19
Η πανδημία διέκοψε το πρόσφατο ιστορικό των πλεονασμάτων του προϋπολογισμού στην Ελλάδα υπερβαίνοντας σημαντικά τους δημοσιονομικούς στόχους, μετά από μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση του 2010.
Λόγω της μερικής απόσυρσης των διακριτικών δημοσιονομικών μέτρων της κυβέρνησης και του αντίκτυπου της ανάκαμψης στα κρατικά έσοδα και δαπάνες, εκτιμούμε επί του παρόντος έλλειμμα του προϋπολογισμού το 2021 το 6,9% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με έλλειμμα 9,7% το 2020.
Ο προϋπολογισμός της Ελλάδας για το 2021 στοχεύει στην υποστήριξη της οικονομικής ανάκαμψης, ιδίως στους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία.
Τα σχέδια περιλαμβάνουν την παροχή κινήτρων για απασχόληση, τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες και την παραίτηση από τον φόρο κοινωνικής αλληλεγγύης για τους ιδιωτικούς και τους αυτοαπασχολούμενους για τη μείωση της φορολογικής πίεσης στην εργασία.
Επιπλέον, δημιουργήθηκε μια νέα επιδότηση προσωρινής πρόσληψης για εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (για έξι μήνες), με στόχο τη δημιουργία 100.000 θέσεων εργασίας.
Λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη και το περιορισμένο δημοσιονομικό έλλειμμα, αναμένουμε ότι το ακαθάριστο δημόσιο χρέος θα μειωθεί στο 201% περίπου του ΑΕΠ το 2021, από περίπου 206% το 2020, πριν μειωθεί περαιτέρω κατά την περίοδο 2022-2024.
Χωρίς ταμειακά διαθέσιμα, προβλέπουμε μείωση του καθαρού χρέους της γενικής κυβέρνησης το 2021 σε περίπου 184% του ΑΕΠ από περίπου 188% του ΑΕΠ το 2020.
Υπολογίζουμε ότι το κόστος εξυπηρέτησης χρέους της Ελλάδας ήταν κατά μέσο όρο περίπου 1,3% στα τέλη του 2020.
Αυτό, παρά το αρκετά μεγάλο χρέος, είναι σημαντικά χαμηλότερο από το μέσο κόστος αναχρηματοδότησης για την πλειονότητα των κρατικών ομολόγων στην κατηγορία «BB».
Μειώνουν τα NPEs οι ελληνικές τράπεζες
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν προωθήσει το σχέδιό τους για μείωση των NPEs, φτάνοντας τα 58,7 δισεκατομμύρια ευρώ το Σεπτέμβριο του 2020 από περίπου 68 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2019 (εξαιρουμένων των στοιχείων εκτός ισολογισμού) και 107,2 δισεκατομμύρια ευρώ το Μάρτιο του 2016.
Οι ελληνικές αρχές δημιούργησαν το πρόγραμμα Ηρακλής, για τη μείωση των NPEs στο τραπεζικό σύστημα.
Πιστεύουμε ότι τέτοια μέτρα θα επιταχύνουν την οικονομική ανάκαμψη.
Επιπλέον, πιστεύουμε ότι οι προτάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος και της κυβέρνησης για δύο επιπλέον προγράμματα μείωσης των NPEs είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Υποθέτοντας ότι οι τρέχουσες συναλλαγές κλείνουν όπως είχε προγραμματιστεί, αναμένουμε ότι ο λόγος NPEs σε ολόκληρο το NPEs ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα μειωθεί κάτω από το 20% έως το τέλος του 2022.
Τούτου λεχθέντος, αναμένουμε ότι η συνεχιζόμενη πανδημία πιθανόν να προκαλέσει πρόσθετα προβληματικά δάνεια.
Ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος
Η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια.
Τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διατηρούν την πρόσβαση στις γραμμές μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, ενώ οι ελληνικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που είναι πιο εκτεθειμένες στην πανδημία, ιδίως στον τουρισμό, έχουν πρόσβαση σε ειδικές στοχευμένες γραμμές μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO III) με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους.
Αυτό θα προστατεύσει την ελληνική οικονομία από έντονη εξωτερική πίεση ρευστότητας.
Είναι σημαντικό, μετά την απόφαση της ΕΚΤ τον Μάρτιο του 2020, οι τράπεζες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε τακτική χρηματοδότηση από την ΕΚΤ χρησιμοποιώντας ως εγγύηση τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.
Ως αποτέλεσμα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν μεγιστοποιήσει τη χρηματοδότησή τους από την ΕΚΤ.
Η χρηματοδότηση του TLTRO για τις ελληνικές τράπεζες ανήλθε σε περισσότερα από 41 δισεκατομμύρια ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2020.
Εκτός από τα πλεονεκτήματα του προκύπτοντος φθηνότερου κόστους χρηματοδότησης, οι ελληνικές συστημικές τράπεζες ανέφεραν ισχυρά έσοδα προ προβλέψεων χάρη στα κέρδη από εμπορικά κέρδη που σχετίζονται με τα κρατικά ομόλογα.
Ένα υψηλότερο ποσοστό αποταμίευσης εν μέσω της πανδημίας, σε συνδυασμό με το βελτιωμένο κλίμα των καταθετών και των επενδυτών, υποστηρίζει μεγαλύτερες καταθέσεις πελατών.
Οι καταθέσεις σε ολόκληρο το σύστημα σημείωσαν αύξηση 9% το 2020 και δεν αποκλείουμε τη μεσαία έως υψηλή μονοψήφια ανάπτυξη έως το τέλος του έτους 2022.
Αυτό, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη εκκαθάριση των ισολογισμών και την τελική χρήση του Τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ είναι ευνοϊκά για την προσφορά πιστώσεων.
greece-salonikia
Στην αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας κατά μία κλίμακα σε ΒΒ από ΒΒ- προχώρησε ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Standard and Poor's στις 23 Απριλίου 2021.
Ταυτόχρονα αναβάθμισε και τις προοπτικές (outlook) της οικονομίας από σταθερές σε θετικές.
Να σημειωθεί ότι δεν αναμενόταν αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδος στις 23 Απριλίου, ωστόσο δεν αλλάζει τα δεδομένα για τα ελληνικά ομόλογα ή τις παραδοχές του χρέους, καθώς ήδη η Ελλάδα βαθμολογείται στην κλίμακα ΒΒ από τον αμερικανικό οίκο Fitch.
Σύμφωνα με τη Standard and Poor’s, η αναβάθμιση αντικατοπτρίζει την προσδοκία του οίκου αξιολόγησης για ταχεία βελτίωση της οικονομικής και δημοσιονομικής απόδοσης της Ελλάδας, καθώς οι αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 υποχωρούν.
Οι κυβερνητικές πολιτικές επιτρέπουν την πρόοδο της δημοσιονομικής εξυγίανσης και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Αυτές οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με την αναμενόμενη εισροή των κονδυλίων από το πρόγραμμα της ΕΕ Next Generation EU (NGEU), θα οδηγήσουν σε βελτιωμένη οικονομική απόδοση.
Το 2020, η αποτελεσματικότητα της ελληνικής διακυβέρνησης και οι προσπάθειες οικονομικής ανθεκτικότητας ενισχύθηκαν μέσω των απαντήσεων νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε επίπεδο ευρωζώνης και ΕΕ, αντίστοιχα.
Η υποστηρικτική νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) διευκόλυνε ουσιαστικά την πρόσβαση στην αγορά για κρατικό δανεισμό με σχετικά χαμηλό κόστος λόγω της συμπερίληψης ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα πανδημίας έκτακτης ανάγκης της ΕΚΤ (PEPP) και ως εγγύηση στις πράξεις επαναγοράς της ΕΚΤ.
Δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ
Η δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ βρίσκεται σε εξέλιξη σε δύο μορφές.
Πρώτον, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ πρόκειται να διανείμει σχεδόν 40 δισεκατομμύρια ευρώ (22,7% του ΑΕΠ του 2019) στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2021-2027.
Δεύτερον, το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ στοχεύει σε εκταμίευση περίπου 32 δισεκατομμυρίων ευρώ (18,2% του ΑΕΠ του 2019), εκ των οποίων 19,4 δισεκατομμύρια ευρώ (11,0% του ΑΕΠ του 2019) είναι σε επιχορηγήσεις, με τα υπόλοιπα 12,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια.
Κατά την άποψή της Standard and Poor’s, εάν αξιοποιηθούν αποτελεσματικά αυτά τα κεφάλαια, τότε θα επιτρέψουν περαιτέρω διαρθρωτικές βελτιώσεις στην ελληνική οικονομία, ιδίως για την αντιμετώπιση του μεγάλου επενδυτικού κενού, αποτέλεσμα της δημοσιονομικής αυστηρότητας που απαιτείται από την Ελλάδα μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση.
Όπως αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν από διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις έχουν ενισχύσει την προβλεψιμότητα της χάραξης πολιτικής.
Αυτό είναι καλό για τις οικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας μόλις μειωθεί η επίδραση της πανδημίας.
Παρά την πτώση που προκλήθηκε από το COVID-19 το 2020, η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας επωφελείται από τα σημαντικά δημοσιονομικά αποθέματα της κυβέρνησης, χάρη:
Στερεές δημοσιονομικές επιδόσεις πριν από την πανδημία
Διατήρηση σημαντικών αποθεμάτων ρευστότητας στον ισολογισμό της κυβέρνησης
Μια ευνοϊκή δομή δημόσιου χρέους.
Όσον αφορά τη λήξη και το μέσο κόστος των τόκων, η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο πλεονεκτικά προφίλ χρέους όλων των κρατικών κεφαλαίων.
Το διαπραγματεύσιμο τμήμα του χρέους της κεντρικής κυβέρνησης της Ελλάδας αντιπροσώπευε περίπου το 22% του συνολικού χρέους ή λιγότερο από το 40% του ΑΕΠ στα τέλη του 2020.
Μετά από μια άνοδο το 2020, προβλέπουμε ότι οι δείκτες ακαθάριστου και καθαρού χρέους προς το ΑΕΠ της γενικής κυβέρνησης της Ελλάδας θα μειωθούν, υποβοηθούμενος από την ανάκαμψη της ονομαστικής αύξησης του ΑΕΠ και της δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Αναγνωρίζουμε επίσης ότι οι αξιολογήσεις περιορίζονται από το υψηλό εξωτερικό χρέος και το δημόσιο χρέος της χώρας.
Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της Ελλάδας και η ανάπτυξη κονδυλίων της ΕΕ δημιουργούν ευοίωνες οικονομικές προοπτικές
Η Standard and Poor’s αναμένουμε ότι η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει από τη ύφεση που προκάλεσε η πανδημία, με ανάπτυξη +4,9% το 2021 και γενικά ισχυρές επιδόσεις κατά την περίοδο 2022-2024.
Ωστόσο, παραμένουν βραχυπρόθεσμοι καθοδικοί κίνδυνοι από την εξέλιξη των μεταλλάξεων COVID-19, ειδικά για τον μεγάλο τουριστικό τομέα της Ελλάδας.
Μετά τη συρρίκνωση κατά 8,2% του ΑΕΠ το 2020, αναμένουμε οικονομική ανάκαμψη +4,9% το 2021.
Η αβεβαιότητα σχετικά με τον ρυθμό της ανάκαμψης συνεχίζεται, δεδομένης της εμφάνισης διαδοχικών κυμάτων κρουσμάτων στην Ελλάδα και των κύριων εμπορικών εταίρων της, που ενδέχεται να προκαλέσουν πρόσθετους κυβερνητικούς περιορισμούς .
Αυτό θα μπορούσε να καθυστερήσει περαιτέρω την ανάκαμψη στον τομέα των υπηρεσιών (-44% το 2020), ιδίως στον τουρισμό.
Οι εισπράξεις από τρεχούμενους λογαριασμούς το 2019 αντιπροσώπευαν σχεδόν το 10% του ΑΕΠ και περίπου το 22% των συνολικών εσόδων του λογαριασμού τρεχουσών συναλλαγών της ελληνικής οικονομίας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες διαταραχές στα διεθνή ταξίδια πέρυσι, οι διεθνείς αφίξεις στα ελληνικά αεροδρόμια μειώθηκαν κατά 76,5%, με τις καθαρές εισπράξεις από ταξίδια και μεταφορές να μειώνονται κατά 77% και 33%, αντίστοιχα.
Ωστόσο, συνεχίζουμε να βλέπουμε τον τουρισμό ως μια καλή προστιθέμενη αξία και πηγή απασχόλησης για την ελληνική οικονομία, ακόμη και αν η ανάκαμψη του τομέα καθυστερήσει.
Τα επόμενα τρία χρόνια, η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας θα ξεπεράσει τον μέσο όρο της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Η Standard and Poor’s αναμένει ότι οι οικονομικές επιδόσεις θα τροφοδοτηθούν κυρίως από την εγχώρια ζήτηση και τις εξαγωγές το 2021, αν και δεν αναμένει ότι οι τουριστικές εισπράξεις θα ανακάμψουν στα επίπεδα του 2019 έως το 2024-2025.
Φορολογικά μέτρα
Τα μέτρα της κυβέρνησης για το 2020, όπως η μείωση του φόρου προσωπικού εισοδήματος για άτομα με χαμηλό εισόδημα, η μείωση του φόρου ιδιοκτησίας και το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα για την πληρωμή καθυστερούμενων φόρων, θα πρέπει να εξακολουθούν να υποστηρίζουν το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης.
Στο εγγύς μέλλον, ο οίκος αξιολόγησης εκτιμάει ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει με στοχοθετημένα φορολογικά μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής επιρροής της πανδημίας, καθώς και για την προστασία βιώσιμων επιχειρήσεων και εργαζομένων από ένα προσωρινό αλλά σοβαρό σοκ ρευστότητας, έως ότου η ανάκαμψη είναι σε εξέλιξη.
Το πρόγραμμα αγοράς έκτακτης ανάγκης για την πανδημία της ΕΚΤ (PEPP), που ξεκίνησε κατά την έναρξη της πανδημίας για τη σταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών, θα συνεχίσει να απορροφά τα οικονομικά σοκ που οφείλονται στην κρίση COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.
Πιστεύουμε ότι, τα επόμενα χρόνια, η ελληνική οικονομία θα επωφεληθεί ουσιαστικά από τους διαθέσιμους πόρους στο πλαίσιο του Ταμείου NGEU.
Βάσει της συμφωνίας, η Ελλάδα αναμένεται να λάβει επιχορηγήσεις 19,4 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2026 και είναι επιλέξιμη για δάνεια έως 12,6 δισ. ευρώ, χωρίς να εξετάσει τα διαθέσιμα δάνεια μέσω του ταμείου SURE για υποστήριξη απασχόλησης ή το πιστωτικό όριο πανδημίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM).
Επενδύσεις - Ιδιωτικοποιήσεις
Ως αποτέλεσμα, η επενδυτική δραστηριότητα αναμένεται να βελτιωθεί το 2021, παράλληλα με την αύξηση των καθαρών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ).
Η διαδικασία ιδιωτικοποιήσεων επιβραδύνθηκε το 2020 λόγω της πανδημίας, αλλά η κυβέρνηση την επιταχύνει φέτος, διευκολύνοντας τα προγραμματισμένα έργα του ιδιωτικού τομέα, όπως η ανακατασκευή του πρώην αεροδρόμιου του Ελληνικού.
Τα περιουσιακά στοιχεία που θα ιδιωτικοποιηθούν μέσα στο 2021 περιλαμβάνουν το 30% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το 65% της ΔΕΠΑ Υποδομών και της ΔΕΠΑ Εμπορικής (διάδοχοι εταιρείες της δημόσιας εταιρείας φυσικού αερίου), η καταβολή της πρώτης δόση για το έργο του Ελληνικού (300 εκατομμύρια ευρώ), παραχωρήσεις στον αυτοκινητόδρομο Εγνατία και περιφερειακά λιμάνια.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει ένα λιγότερο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον από άλλες χώρες με ίδια πιστοληπτική αξιολόγηση.
Η κυβέρνηση μειώνει τη γραφειοκρατία προωθώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών.
Αυτό περιλαμβάνει την ενσωμάτωση της κατάρτισης ψηφιακών δεξιοτήτων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς και στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης.
Επιπλέον, η κυβέρνηση υιοθέτησε μεταρρυθμίσεις της επαγγελματικής κατάρτισης και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης προκειμένου να βελτιώσει τα αποτελέσματα της αγοράς εργασίας. Πιστεύουμε ότι οι επιτυχημένες μεταρρυθμίσεις θα οδηγήσουν πιθανώς σε αύξηση της παραγωγικότητας, θα ενισχύσουν τα μακροοικονομικά αποτελέσματα και θα βελτιώσουν την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.
Πιστεύουμε ότι τα διαθέσιμα κεφάλαια βάσει της συμφωνίας NGEU θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως καταλύτης για τέτοιες μεταρρυθμίσεις.
Κλειδί για την ανάπτυξη η μείωση των NPEs
Κατά την άποψη της Standard and Poor’s «κλειδί» για μια ταχύτερη οικονομική ανάκαμψη είναι η πτώση των NPEs των τραπεζών, καθώς θα προωθούσε τις πιστώσεις του ιδιωτικού τομέα.
Πιστεύουμε ότι ο θετικός αντίκτυπος προηγούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων είναι απίθανο να εμφανιστεί σε συνθήκες ύφεσης ή χαμηλής ανάπτυξης. Χωρίς πρόσβαση στο κεφάλαιο κίνησης, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις - ο μεγαλύτερος εργοδότης της οικονομίας - παραμένουν εκτεθειμένες σε διάφορους κινδύνου.
Η αθέτηση υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα εξακολουθεί να είναι ευρέως διαδεδομένη, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής οφειλής.
Η ύφεση του 2020 έχει περιπλέξει περαιτέρω τις προσπάθειες για τη μείωση του μεγάλου αποθέματος NPEs, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις της πανδημίας στους εταιρικούς ισολογισμούς.
Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι η πρόταση της Τράπεζας της Ελλάδος σχετικά με μια νέα διευκόλυνση μείωσης του NPE είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και θα μπορούσε να αναπτυχθεί το 2021.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση σχεδιάζει ακόμα ένα πρόγραμμα για να μειωθούν τα NPEs τον Ηρακλή ΙΙ , για να επιταχυνθεί η εκκαθάριση των ισολογισμών των τραπεζών.
Επιπλέον, η αξιοποίηση δανείων αξίας 12,6 δισεκατομμυρίων ευρώ από τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της ΕΕ και η διοχέτευσή τους στον ιδιωτικό τομέα με χαμηλό κόστος δανεισμού μέσω τραπεζικού συστήματος αναμένεται να ωθήσει την οικονομική δραστηριότητα τα επόμενα χρόνια.
Μετά το τέλος του προγράμματος ESM, η Ελλάδα υπόκειται σε τριμηνιαίες αναθεωρήσεις στο πλαίσιο του ενισχυμένου πλαισίου εποπτείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η συνεχιζόμενη ελάφρυνση του χρέους και η επιστροφή των λεγόμενων κερδών ANFA/SMP στα ελληνικά ομόλογα που κατέχονται από την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης υπόκεινται σε συνεχή συμμόρφωση με τους στόχους του προγράμματος.
Αυτό, σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα κονδύλια NGEU, αποτελεί σημαντικό κίνητρο για την κυβέρνηση για περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η απόδοση του προϋπολογισμού θα βελτιωθεί καθώς υποχωρεί το COVID-19
Η πανδημία διέκοψε το πρόσφατο ιστορικό των πλεονασμάτων του προϋπολογισμού στην Ελλάδα υπερβαίνοντας σημαντικά τους δημοσιονομικούς στόχους, μετά από μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή από την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση του 2010.
Λόγω της μερικής απόσυρσης των διακριτικών δημοσιονομικών μέτρων της κυβέρνησης και του αντίκτυπου της ανάκαμψης στα κρατικά έσοδα και δαπάνες, εκτιμούμε επί του παρόντος έλλειμμα του προϋπολογισμού το 2021 το 6,9% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με έλλειμμα 9,7% το 2020.
Ο προϋπολογισμός της Ελλάδας για το 2021 στοχεύει στην υποστήριξη της οικονομικής ανάκαμψης, ιδίως στους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία.
Τα σχέδια περιλαμβάνουν την παροχή κινήτρων για απασχόληση, τη μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα κατά τρεις εκατοστιαίες μονάδες και την παραίτηση από τον φόρο κοινωνικής αλληλεγγύης για τους ιδιωτικούς και τους αυτοαπασχολούμενους για τη μείωση της φορολογικής πίεσης στην εργασία.
Επιπλέον, δημιουργήθηκε μια νέα επιδότηση προσωρινής πρόσληψης για εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (για έξι μήνες), με στόχο τη δημιουργία 100.000 θέσεων εργασίας.
Λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη και το περιορισμένο δημοσιονομικό έλλειμμα, αναμένουμε ότι το ακαθάριστο δημόσιο χρέος θα μειωθεί στο 201% περίπου του ΑΕΠ το 2021, από περίπου 206% το 2020, πριν μειωθεί περαιτέρω κατά την περίοδο 2022-2024.
Χωρίς ταμειακά διαθέσιμα, προβλέπουμε μείωση του καθαρού χρέους της γενικής κυβέρνησης το 2021 σε περίπου 184% του ΑΕΠ από περίπου 188% του ΑΕΠ το 2020.
Υπολογίζουμε ότι το κόστος εξυπηρέτησης χρέους της Ελλάδας ήταν κατά μέσο όρο περίπου 1,3% στα τέλη του 2020.
Αυτό, παρά το αρκετά μεγάλο χρέος, είναι σημαντικά χαμηλότερο από το μέσο κόστος αναχρηματοδότησης για την πλειονότητα των κρατικών ομολόγων στην κατηγορία «BB».
Μειώνουν τα NPEs οι ελληνικές τράπεζες
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν προωθήσει το σχέδιό τους για μείωση των NPEs, φτάνοντας τα 58,7 δισεκατομμύρια ευρώ το Σεπτέμβριο του 2020 από περίπου 68 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2019 (εξαιρουμένων των στοιχείων εκτός ισολογισμού) και 107,2 δισεκατομμύρια ευρώ το Μάρτιο του 2016.
Οι ελληνικές αρχές δημιούργησαν το πρόγραμμα Ηρακλής, για τη μείωση των NPEs στο τραπεζικό σύστημα.
Πιστεύουμε ότι τέτοια μέτρα θα επιταχύνουν την οικονομική ανάκαμψη.
Επιπλέον, πιστεύουμε ότι οι προτάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος και της κυβέρνησης για δύο επιπλέον προγράμματα μείωσης των NPEs είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Υποθέτοντας ότι οι τρέχουσες συναλλαγές κλείνουν όπως είχε προγραμματιστεί, αναμένουμε ότι ο λόγος NPEs σε ολόκληρο το NPEs ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα μειωθεί κάτω από το 20% έως το τέλος του 2022.
Τούτου λεχθέντος, αναμένουμε ότι η συνεχιζόμενη πανδημία πιθανόν να προκαλέσει πρόσθετα προβληματικά δάνεια.
Ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος
Η ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια.
Τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διατηρούν την πρόσβαση στις γραμμές μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, ενώ οι ελληνικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που είναι πιο εκτεθειμένες στην πανδημία, ιδίως στον τουρισμό, έχουν πρόσβαση σε ειδικές στοχευμένες γραμμές μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO III) με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους.
Αυτό θα προστατεύσει την ελληνική οικονομία από έντονη εξωτερική πίεση ρευστότητας.
Είναι σημαντικό, μετά την απόφαση της ΕΚΤ τον Μάρτιο του 2020, οι τράπεζες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε τακτική χρηματοδότηση από την ΕΚΤ χρησιμοποιώντας ως εγγύηση τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.
Ως αποτέλεσμα, οι ελληνικές τράπεζες έχουν μεγιστοποιήσει τη χρηματοδότησή τους από την ΕΚΤ.
Η χρηματοδότηση του TLTRO για τις ελληνικές τράπεζες ανήλθε σε περισσότερα από 41 δισεκατομμύρια ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2020.
Εκτός από τα πλεονεκτήματα του προκύπτοντος φθηνότερου κόστους χρηματοδότησης, οι ελληνικές συστημικές τράπεζες ανέφεραν ισχυρά έσοδα προ προβλέψεων χάρη στα κέρδη από εμπορικά κέρδη που σχετίζονται με τα κρατικά ομόλογα.
Ένα υψηλότερο ποσοστό αποταμίευσης εν μέσω της πανδημίας, σε συνδυασμό με το βελτιωμένο κλίμα των καταθετών και των επενδυτών, υποστηρίζει μεγαλύτερες καταθέσεις πελατών.
Οι καταθέσεις σε ολόκληρο το σύστημα σημείωσαν αύξηση 9% το 2020 και δεν αποκλείουμε τη μεσαία έως υψηλή μονοψήφια ανάπτυξη έως το τέλος του έτους 2022.
Αυτό, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη εκκαθάριση των ισολογισμών και την τελική χρήση του Τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ είναι ευνοϊκά για την προσφορά πιστώσεων.
greece-salonikia
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Δρακόντειοι όροι για τις μετακινήσεις εκτός νομού
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
