Η εξέλιξη της τεχνολογίας με πολλαπλάσια ταχύτητα από τις προηγούμενες δεκαετίες βελτιώνει τη ζωή των ανθρώπων και οι κυβερνήσεις έχουν τρόπους να στηρίξουν τα «θύματα» της μετάβασης, η οποία δεν εκδηλώνεται ταυτόχρονα σε όλους τους τομείς, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο Ελληνοαμερικανός ιδρυτής και επίτιμος πρόεδρος του MIT Media Lab, Νίκολας Νεγρεπόντε.
«Δεν είναι τρελό να φανταζόμαστε ότι θα καλλιεργούμε σπίτια και αυτοκίνητα από σπόρους που θα κατασκευάζουμε», αναφέρει χαρακτηριστικά, μιλώντας ίσως για τη μεγαλύτερη επιστημονική τάση της εποχής, τη βιοτεχνολογία. Ο διακεκριμένος επιστήμονας πληροφορικής, ιδρυτής του οργανισμού «Ενας φορητός υπολογιστής για κάθε παιδί», θεωρεί ότι το γράψιμο είναι καλύτερο από την ομιλία, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα στοχασμού και επεξεργασίας.
Ο ίδιος διαφωνεί με την προσέγγιση ότι μπορούμε να κάνουμε τα πάντα με το κινητό: «Οι Ατλαντες δεν ήταν τυχαία μεγάλοι, όπως δεν ήταν τυχαία μεγάλο το μέγεθος της εφημερίδας. Σήμερα βλέπουμε τον κόσμο συνήθως μέσα από μια κλειδαρότρυπα». Διασκεδάζει πάντως τις όποιες ανησυχίες για επιπτώσεις στην υγεία από τις ψηφιακές συνδέσεις και την ακτινοβολία της οθόνης, την ώρα που απαντάει στις ερωτήσεις μας μιλώντας στο iPad. «Αν ασχολείται κανείς επαγγελματικά με τους χώρους γραφείων, καλά θα κάνει να αλλάξει αγορά όσο πιο γρήγορα μπορεί», υπογραμμίζει ενδεικτικά για να καταδείξει ότι δεν θα επιστρέψουμε στο γραφείο όπως το κάναμε πριν από την COVID, παρά το γεγονός ότι η κοινωνική αποστασιοποίηση δεν θα διαρκέσει για πολύ ακόμη.
«Εργοστάσιο στην Κίνα υποχρεώθηκε να κατασκευάσει τις μπαταρίες στο χέρι για να σώσει 30.000 θέσεις εργασίας. Δεν είναι αυτός ο σωστός τρόπος», σχολιάζει για την αυτοματοποίηση στην παραγωγή και την αγορά εργασίας. Ο κ. Νεγρεπόντε δηλώνει 100% Ελληνας, διευκρινίζοντας ότι μιλάει πολύ άσχημα ελληνικά, αλλά με τέλεια προφορά. «Η συνεργασία δεν είναι το ισχυρό χαρτί της, όμως η αλαζονεία βρίσκεται σε σταθερή πτώση» παρατηρεί σε σχέση με την Ελλάδα, για την οποία δηλώνει πλέον ιδιαίτερα αισιόδοξος. Ως προς το καλύτερο μοντέλο εκπαίδευσης; «Μάθε να μαθαίνεις».
– Οι άνθρωποι σήμερα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: σε εκείνους που αισθάνονται ευγνώμονες για τα τεχνολογικά επιτεύγματα τα οποία διευκολύνουν τη ζωή τους και σε εκείνους που θεωρούν ότι ο κόσμος είναι χειρότερος εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος ή του στρες που προκαλούν οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας. Πώς προσεγγίζετε αυτήν τη συζήτηση γύρω από τον αντίκτυπο της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης;
– Τα αυτοκίνητα προκαλούν κίνηση και κακό αέρα, ωστόσο οι περισσότεροι άνθρωποι τα βρίσκουν απαραίτητα. Iσως η μοναδική κατά κύριο λόγο καλή τεχνολογία είναι το ασανσέρ. Οι υπολογιστές και οι επικοινωνίες είναι πολύ λιγότερο διφορούμενες από τα αυτοκίνητα. Μπορείς να διασφαλίσεις την ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία τους με την πυρηνική τεχνολογία, την πιο «πράσινη» στον κόσμο, και με τη χρήση τους έχεις τελικά περισσότερο έλεγχο στον ρυθμό της ζωής σου απ’ όσο νομίζεις. Στην πραγματικότητα, θα υποστήριζα, οι γρήγορες, αποτελεσματικές και πανταχού παρούσες επικοινωνίες προσφέρουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες για ελεύθερο χρόνο χωρίς άγχος μέσα στην ημέρα.
– Το τεχνολογικό μπουμ έχει επιπτώσεις στην αγορά εργασίας με τη ρομποτική και την αυτοματοποίηση στο επίκεντρο. Το disruption που βλέπουμε σε διάφορους τομείς της οικονομίας πιθανότατα δημιουργεί θετικές προοπτικές μακροπρόθεσμα, ωστόσο παρεμβαίνει βίαια στη ζωή ορισμένων επαγγελματιών εδώ και τώρα. Πώς διαχειρίζεται κανείς αυτήν τη φάση της μετάβασης;
– Oπως λέτε, διαφορετικοί τομείς επηρεάζονται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, όχι όλοι ταυτόχρονα. Αυτό σημαίνει ότι είναι δυνατό να επιδοτηθούν κάποιοι άνθρωποι για να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα, να επανεκπαιδευθούν ή να μετακινηθούν σε παρακείμενες θέσεις εργασίας που είναι πιο δύσκολο να αυτοματοποιηθούν. Αυτό που σίγουρα δεν πρέπει να κάνει κάποιος είναι να νομοθετήσει την ανθρώπινη εργασία, κάτι που είδα να συμβαίνει στην Κίνα, σε ένα εργοστάσιο μπαταριών, το οποίο υποχρεώθηκε να κατασκευάσει τις μπαταρίες στο χέρι για να σώσει 30.000 θέσεις εργασίας. Και αυτή είναι μια κακή δουλειά για τον άνθρωπο, για τους πνεύμονες και για τα χέρια του, και είναι ένας τρόπος για να φτιάχνει κανείς πολύ κακές μπαταρίες.
– Τι δεξιότητες χρειάζεται σήμερα ένας νέος που προετοιμάζεται για την εισαγωγή στην αγορά εργασίας; Βεβαίως δεν είναι μόνον οι νέοι αλλά και οι μεγαλύτεροι που θα πρέπει να προσαρμόζουν τα προσόντα τους.
Αυτό που πρέπει να μάθουν οι άνθρωποι είναι η ίδια η μάθηση. Μάθε να μαθαίνεις.
– Η λέξη «δεξιότητες» είναι τελικά μέρος του προβλήματος, καθώς υπονοεί ένα σύνολο γνώσεων ή εμπειριών που δεν είναι ρευστές και πορώδεις. Αυτό που πρέπει να μάθουν οι άνθρωποι είναι η ίδια η μάθηση. Μάθε να μαθαίνεις. Δεν εννοώ βεβαίως ότι ένας πιλότος αεροπορικής εταιρείας με μετα-δεξιότητες μπορεί να γίνει σε σύντομο χρονικό διάστημα χειρουργός εγκεφάλου. Αλλά υπάρχουν μερικά επαγγέλματα που σε βοηθούν να σκέφτεσαι, και να σκέφτεσαι για το να σκέφτεσαι. Ο προγραμματισμός υπολογιστών είναι ένα από αυτά και η εξοικείωση μαζί του σε βελτιώνει σε σχεδόν οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο.
– Πού θα πρέπει να εστιάσουν σήμερα τα εκπαιδευτικά συστήματα; Παρεμπιπτόντως, σε ποιον βαθμό η τεχνολογία έχει μπει στις σχολικές αίθουσες στις ΗΠΑ;
– Εκπαίδευση είναι αυτό που σου κάνουν οι άλλοι. Μάθηση είναι αυτό που κάνεις εσύ στον εαυτό σου. Ως εκ τούτου, ένα εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να έχει τις ρίζες του στην ανακάλυψη και στη δημιουργία πραγμάτων. Ο λιγότερο σημαντικός ρόλος των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι η μετάδοση της γνώσης. Αυτό ισχύει επίσης όπου η τεχνολογία χρησιμοποιείται περισσότερο.
Το να γνωρίζεις τη διαφορά μεταξύ των βαλκανικών και των βαλτικών χωρών είναι ένα σημάδι εκπαίδευσης, δεν είναι όμως τεκμήριο ότι είσαι ένας προσαρμοστικός στοχαστής, ευφάνταστος ή ικανός να γνωρίζεις τα ίδια πράγματα από δύο ή περισσότερες οπτικές. Ο φίλος μου Αλαν Κέι έλεγε πάντα ότι η προοπτική αξίζει 50 βαθμούς IQ.
– Είναι αλήθεια ότι την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει πολλαπλάσια βήματα σε σύγκριση με τις προηγούμενες, πολλές δεκαετίες ως προς την επιστημονική και την τεχνολογική εξέλιξη;
– Ναι, είναι αλήθεια. Ο ρυθμός της επιστήμης και της τεχνολογίας έχει αυξηθεί εντυπωσιακά για τρεις λόγους: 1. Πολύ καλύτερα εργαλεία, 2. Καλύτερα μέσα συνεργασίας, 3. Περισσότεροι άνθρωποι που το κάνουν. Την ώρα που ορισμένες τεχνολογίες αγγίζουν τα ασυμπτωματικά όρια, πολύ περισσότερες βρίσκονται στους πρόποδες της εκθετικής ανάπτυξης.
– Ποιες είναι σήμερα οι τάσεις που διαμορφώνουν την τεχνολογία της επόμενης μέρας;
– Βιοτεχνολογία. Διότι πλέον μπορούμε να κατασκευάζουμε πράγματα σε πολύ, πολύ, πολύ μικρές κλίμακες της φύσης. Επίσης δεν περιοριζόμαστε πλέον σε μια ξεκάθαρη διαφορά μεταξύ επιστήμης και μηχανικής. Σήμερα δεν είναι τρελό να φανταζόμαστε ότι κάποια στιγμή θα καλλιεργούμε καρέκλες και σπίτια από σπόρους που θα κατασκευάζουμε. Να φυτεύεις έναν σπόρο που να γίνεται σπίτι, όχι δέντρο. Να καλλιεργείς ένα αυτοκίνητο. Οσο τρελό κι αν ακούγεται.
Θα ήθελα να με ενοχλεί η Google, αλλά δεν το καταφέρνω– Σε μεγάλο βαθμό, ο προσωπικός μας υπολογιστής έχει μεταφερθεί στο κινητό μας τηλέφωνο, στο οποίο αφιερώνει κανείς πολλές ώρες μέσα στην ημέρα. Κάποιοι γράφουν περισσότερο στο πληκτρολόγιο απ’ ό,τι μιλούν. Αυτό έχει επίπτωση στην κοινωνικοποίηση του ατόμου, ακόμη και στη στάση του ανθρώπινου σώματος. Πώς προσεγγίζετε αυτές τις αλλαγές;
– Eνα από τα καλύτερα θαμμένα και μη αναγνωρισμένα papers που έγραψα ποτέ, πριν από 50 χρόνια, είχε τον τίτλο: «Μέγεθος οθόνης, μέγεθος θέματος». Το να πιστεύει κανείς ότι το κινητό είναι κατάλληλο για όλα συνιστά προσβολή για την περιφερειακή όραση. Οι Aτλαντες δεν ήταν τυχαία μεγάλοι. Το μεγάλο μέγεθος της εφημερίδας δεν ήταν επίσης τυχαίο. Τώρα βλέπουμε τον κόσμο συνήθως μέσα από μια κλειδαρότρυπα.
Προσωπικά πιστεύω ότι το γράψιμο –κείμενο και email– είναι καλύτερο από την ομιλία με πολλούς τρόπους. Ο πιο σημαντικός είναι η ικανότητα στοχασμού και επεξεργασίας. Αναφέρομαι βεβαίως, όπως κι εσείς, στην ομιλία σε άλλο άτομο. Διότι το να μιλάει κανείς στον υπολογιστή για να το μεταγράψει σε κείμενο, το πιστεύω πολύ και το χρησιμοποιώ όλη την ώρα. Στην πραγματικότητα, αυτή εδώ η σύντομη παράγραφος γράφεται καθώς μιλάω στο iPad.
– Ακόμη και σήμερα ορισμένοι ανησυχούν για πιθανές συνέπειες στην προσωπική υγεία, εξαιτίας της ακτινοβολίας που εκπέμπουν οι συνδέσεις ή ακόμη και οι οθόνες των συσκευών. Θεωρείτε δικαιολογημένους αυτούς τους φόβους;
– Με μία λέξη, όχι.
– Εταιρείες όπως η Google και η Facebook κυριαρχούν στο Iντερνετ σχεδόν ως μονοπώλια. Είναι σε εξέλιξη μια συζήτηση για περισσότερη φορολόγηση και ευρύτερη ρύθμιση της λειτουργίας αντίστοιχων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Ποια είναι η γνώμη σας;
– Αποκάλυψη: Δεν χρησιμοποιώ το Facebook. Χρησιμοποιώ όμως το Google τουλάχιστον 50 φορές την ημέρα. Και το χρησιμοποιώ με πολύ διαφορετικούς τρόπους, μερικούς από τους οποίους η Google μπορεί να μην είχε καν φανταστεί – η αναζήτηση της σωστής ορθογραφίας είναι ένας από αυτούς.
Δεν ξέρω τι σημαίνει ρύθμιση στην περίπτωση της Google, πέρα από το να δημιουργήσεις τεχνητά όρια ή να επιβάλεις τη χρήση ανταγωνιστών τρίτου βαθμού, για παράδειγμα, από τους κυβερνητικούς αξιωματούχους της χώρας στην οποία δημιουργήθηκαν. Αυτό θυμίζει το Fly American, όταν χρηματοδοτήθηκε από αμερικανικούς ερευνητικούς φορείς.
Το κομμάτι που πραγματικά με συναρπάζει είναι ο βαθμός στον οποίο η Google σε γνωρίζει, σε γνωρίζει μάλιστα από κοντά, εάν χρησιμοποιείς επίσης το ημερολόγιο και το email της. Αν και θα ήθελα να ενοχλούμαι από αυτό, στην πραγματικότητα είμαι πολύ ευγνώμων όταν ετοιμάζουν τις ειδήσεις για εμένα. Η ενότητα των Google News, που λέγεται YOU, είναι πραγματικά αξιοσημείωτη.
– Ανησυχείτε για την κατοχή και τη χρήση των αναρίθμητων προσωπικών δεδομένων από αντίστοιχες πλατφόρμες; Ή θεωρείτε ότι απλώς αναβαθμίζουν τις προσωποποιημένες υπηρεσίες προς όφελος του καταναλωτή;
– Δεν ανησυχώ. Αυτό για το οποίο ανησυχώ είναι η χρήση των φωτογραφιών από την Apple για να δημιουργήσει τις «αναμνήσεις» που εμφανίζονται στο τηλέφωνο. Στην περίπτωσή μου, οι φωτογραφίες πηγαίνουν πίσω στο 1999 και έχω περάσει από αρκετές συντρόφους και φίλες ώστε να μην επιθυμώ αυτά τα αυτόματα άλμπουμ. Είμαι βέβαιος ότι υπάρχει τρόπος να εξαιρεθώ, αλλά αυτό ακριβώς είναι μέρος της ουσίας: δεν έχω απλώς παρά να επιλέξω, δεν χρειάζεται να αποχωρήσω.
– Ο κορωνοϊός αποδεικνύεται πολύ σκληρός αντίπαλος και η πανδημία έχει παίξει τον δικό της ρόλο στην ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων. Θεωρείτε ότι θα διαρκέσουν οι συνήθειες που αποκτήσαμε εξαιτίας της κοινωνικής αποστασιοποίησης;
– Η τηλεδιάσκεψη έλαβε την πρώτη της ώθηση στον πρώτο πόλεμο στο Ιράκ, όταν τα διεθνή ταξίδια περιορίστηκαν για λίγο. Ομοίως, η εξ αποστάσεως εργασία και μάθηση ενισχύθηκαν από την COVID. Η κοινωνική αποστασιοποίηση δεν θα διαρκέσει, ευτυχώς. Αλλά η μετάβαση στο γραφείο και η μετακίνηση δεν θα επιστρέψουν πουθενά κοντά στα προ COVID επίπεδα. Εάν ασχολείται κανείς επαγγελματικά με τους χώρους γραφείων, καλά θα κάνει να αλλάξει αγορά όσο πιο γρήγορα μπορεί.
Ελλάδα μορφωμένη και πολυεθνική– Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για την καταγωγή σας και την επαφή σας με την Ελλάδα;
– Είμαι 100% Eλληνας. Παππούδες –Χίος, Ιθάκη, Σύρος, Σπάρτη– όλοι, άμεσα ή έμμεσα, στη ναυτιλία. Aσχετο με την οικογένεια, είχα ένα σπίτι στην Πάτμο για περισσότερα από 40 χρόνια. Eρχομαι στην Ελλάδα δύο – τέσσερις φορές τον χρόνο. Ημουν ο πρώτος από την οικογένεια που γεννήθηκε στις ΗΠΑ, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του γυμνασίου το έκανα στην Ελβετία. Μιλάω πολύ άσχημα ελληνικά, με τέλεια προφορά.
– Ποια εικόνα αποκομίζετε από την Ελλάδα σήμερα και ποιες είναι οι σκέψεις σας για την προοπτική της;
– Η εικόνα στο μυαλό μου είναι γαλανή και λευκή. Μια προοπτική αφορά κατά κανόνα μια Ελλάδα μορφωμένη και πολυεθνική, τουλάχιστον πολύγλωσση. Η συνεργασία δεν είναι το ισχυρό χαρτί της Ελλάδας, όμως η αλαζονεία βρίσκεται σε σταθερή πτώση. Είμαι πολύ αισιόδοξος για την Ελλάδα, γεγονός που ενισχύεται σημαντικά από τη σημερινή κυβέρνηση. KAΘΗΜΕΡΙΝΗ
Freegr network blog- News about pc, technology.
freegr
