2022-12-31 09:18:16
Άκυρες είναι ΟΛΕΣ οι αποφάσεις που έχουν λάβει μετά την 1η Δεκεμβρίου οι Οικονομικές Επιτροπές και Ποιότητας Ζωής των Δήμων και των Περιφερειών , σύμφωνα με την τελεσίδικη απόφαση , υπ΄αριθμόν 2377/2022 , της Ολομέλειας του αρμόδιου Ανωτάτου Δικαστηρίου ( Συμβούλιο της Επικρατείας).. Στην απόφαση του , το ΣτΕ , ακυρώνει συνθέμελα τον περιβόητο νόμο Θεοδωρικάκου, κρίνοντας αντισυντγματικές όλες εκείνες τις διατάξεις του ( σύνθεση και αρμοδιότητες Οικονομικής Επιτροπής και Ποιότητας Ζωής) που ευνούχισαν τα τελευταία τρία χρόνια τη Δημοκρατική και ορθή λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το κυριότερο όμως είναι ότι ορίζει την απόφαση τους ως « αμέσως εφαρμοστέα»,που σημαίνει ότι όλες οι αποφάσεις που λαμβάνονται στα δυο εν λόγω όργανα με βάση όσα ορίζει ο νόμος Θεοδωρικάκου , είναι ΑΚΥΡΕΣ.
Θέτει επίσης ενώπιον των τεράστιων ευθυνών την κυβέρνηση για το νομοθετικό αυτό τερατούργημα . Αλλά και για την τωρινή ολιγωρία της , να προβεί σε νομοθετική συμμόρφωση με την απόφαση , αδιαφορώντας έτσι για τις τεράστιες συνέπειες που έχει στους ΟΤΑ η συνέχιση του τωρινού καθεστώτος για τις δυο αυτές νευραλγικές Επιτροπές.
Συγκεκριμένα η απόφαση του ΣτΕ που ελήφθη μ΄αφορμή προσφυγή κατά αποφάσεων του δήμου Βεροίας , αναφέρει ότι όλες οι αποφάσεις μέχρι 30 Νοεμεβρίου 2022 για λόγους δημοσίου συμφέροντος δεν ακυρώνονται . Και η εφαρμογή της απόφαση του ΣτΕ , έχει ισχύ από την 1η Δεκεμβρίου .
Αναφέρει ειδικότερα « …Η νομοθετική αυτή επιλογή, υπό τα συγκεκριμένα δεδομένα, βρίσκεται εντός του περιθωρίου εκτίμησης που αναγνωρίζει το Σύνταγμα στον κοινό νομοθέτη και παρίσταται πρόσφορη για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας των οργάνων διοικήσεως των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων. Επομένως, κατά τη γνώμη αυτή, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι λόγοι ακυρώσεως, με τους οποίους προβάλλεται αντισυνταγματικότητα των σχετικών ρυθμίσεων των ν. 4623 και 4635/2019 κατά το μέρος που αυτές είναι αμέσως εφαρμοστέες.
24. Επειδή, το Δικαστήριο, εκτιμώντας τις δυσχέρειες που θα ήταν ενδεχόμενο να αντιμετωπίσει ο Δήμος Βέροιας από την αναδρομή των αποτελεσμάτων της ακυρώσεως στο χρονικό σημείο εκδόσεως των προσβαλλόμενων πράξεων, κρίνει ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλουν, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 50 παρ. 3β του π.δ. 18/1989, την αναδρομή των αποτελεσμάτων της ακυρώσεως σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της εκδόσεως των ακυρούμενων πράξεων και προγενέστερο της δημοσιεύσεως της παρούσας αποφάσεως• πρέπει δε να ορισθεί ως τέτοιο χρονικό σημείο η προηγούμενη ημέρα της δημοσιεύσεως αυτής.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Ακυρώνει τις 563/1-9-2019 και 564/1-9-2019 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας και την 20501/2-9-2019 απόφαση του Δημάρχου Βέροιας, Ορίζει ως χρόνο ενάρξεως των αποτελεσμάτων της ακυρώσεως την προηγούμενη της δημοσιεύσεως της παρούσας αποφάσεως ημέρα”.
Αναλυτικά ολόκληρη η απόφαση
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Μαΐου 2022, με την εξής σύνθεση: Δημήτριος Σκαλτσούνης, Πρόεδρος, Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, Ευαγγελία Νίκα, Αντιπρόεδροι του Συμβουλίου της Επικρατείας, Βαρβάρα Ραφτοπούλου, Κωνσταντίνος Κουσούλης, Ταξιαρχία Κόμβου, Αναστασία- Μαρία Παπαδημητρίου, Μαρία Σωτηροπούλου, Χριστίνα Σιταρά, Χρήστος Λιάκουρας, Βασίλειος Ανδρουλάκης, Σταυρούλα Κτιστάκη, Δημήτριος Βασιλειάδης, Αικατερίνη Ρωξάνα, Κασσιανή Μαρίνου, Μαρίνα-Αλεξάνδρα Τσακάλη, Ελένη Γεωργούτσου, Μαρία Αθανασοπούλου, Γεωργία Ανδριοπούλου, Σύμβουλοι, Δημήτριος Τομαράς, Ελευθέριος Μελισσαρίδης, Σπυριδούλα Καρύδα, Πάρεδροι. Από τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι Αικατερίνη Ρωξάνα και Μαρία Αθανασοπούλου, καθώς και η Πάρεδρος Σπυριδούλα Καρύδα, μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008. Γραμματέας η Ελένη Γκίκα.
Για να δικάσει την από 12 Νοεμβρίου 2019 αίτηση:
των: 1. Αντωνίου Μαρκούλη του Παντελή, κατοίκου Βέροιας Ημαθίας (Ανθέων 6), ο οποίος παρέστη αυτοπροσώπως ως δικηγόρος (Α.Μ. 287 Δ.Σ. Βέροιας) και διόρισε στο ακροατήριο τον δικηγόρο Σπύρο Κωνσταντόπουλο (Α.Μ. 2809 Δ.Σ. Θεσσαλονίκης) και 2. Κωνσταντίνου Τροχόπουλου του Γεωργίου-Ξανθίππου, κατοίκου Βέροιας Ημαθίας (Τσούπελη 6), ο οποίος παρέστη με τους ίδιους ως άνω δικηγόρους: α) Αντώνιο Μαρκούλη και β) Σπύρο Κωνσταντόπουλο, που τους διόρισε στο ακροατήριο,
κατά των: 1. Υπουργού Εσωτερικών, ο οποίος παρέστη με τον Δημήτριο Μακαρονίδη, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους και 2. Δήμου Βέροιας Ν. Ημαθίας, ο οποίος παρέστη με τους δικηγόρους: α) Γεώργιο Παπαστεργίου
(Α.Μ. 167 Δ.Σ. Βέροιας) και β) Αριστούλα Παπαστάμκου (Α.Μ. 485 Δ.Σ. Βέροιας), που τους διόρισε με απόφαση του Δημάρχου του,
και κατά των παρεμβαινόντων: Α. Δήμου Ιωαννιτών Ν. Ιωαννίνων, ο οποίος παρέστη με τους δικηγόρους: α) Ιωάννη Κάντζιο (Α.Μ. 350 Δ.Σ. Ιωαννίνων) και β) Νικόλαο Αλιβιζάτο (Α.Μ. 6976), που τους διόρισε με απόφαση του Δημάρχου του, και Β. 1. αυτοδιοικητικής παράταξης του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ιωαννιτών με την επωνυμία «ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΙΤΩΝ – ΝΕΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ», 2. αυτοδιοικητικής παράταξης του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ιωαννιτών με την επωνυμία «ΓΙΑΝΝΕΝΑ – ΠΟΛΙΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ», που εδρεύουν στα Ιωάννινα, 3. Θωμά Μπέγκα του Κωνσταντίνου, κατοίκου Ιωαννίνων (Ναπολέοντος Ζέρβα 66) και 4. Λάζαρου Νάτση του Στεφάνου, κατοίκου Πεδινής Ιωαννίνων, οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Βασίλειο Χατζηγιαννάκη (Α.Μ. 28288), που τον διόρισαν με πληρεξούσιο.
Η πιο πάνω αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της υπ’ αριθμ. 760/2022 απόφασης του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, προκειμένου να επιλύσει η Ολομέλεια το ζήτημα που αναφέρεται στην απόφαση.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν: 1. α) οι υπ’ αριθμ. 563/2019 και 564/2019 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας και β) η υπ’ αριθμ. 20501/2.9.2019 απόφαση του Δημάρχου Βέροιας, 2. οι υπ’ αριθμ. 635/2019, 636/2019, 637/2019, 638/2019, 639/2019, 640/2019 και
641/2019 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας, 3. η τυχόν απορριπτική εκδοθησόμενη απόφαση επί της ειδικής διοικητικής προσφυγής του άρθρου 227 του ν. 3852/2010, που άσκησαν ενώπιον του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της παραπεμπτικής απόφασης, η οποία επέχει θέση εισηγήσεως, από τον εισηγητή, Σύμβουλο Βασίλειο Ανδρουλάκη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πρώτο εκ των αιτούντων ως δικηγόρο και ως πληρεξούσιο του δεύτερου αιτούντος και τον πληρεξούσιό τους, οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησαν να γίνει δεκτή η αίτηση, τους πληρεξουσίους του καθ’ ου Δήμου και τους πληρεξουσίους των παρεμβαινόντων, καθώς και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν N ό μ ο
1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (1355343, 4130854/13-11-2019 γραμμάτια παραβόλου), οι αιτούντες, δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Βέροιας μετά τις εκλογές για την ανάδειξη δημοτικών αρχών της 26ης Μαΐου 2019 και της 2ας Ιουνίου 2019, ζητούν την ακύρωση: α) των 563/1-9-2019 και 564/1-9-2019 αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του ανωτέρω δήμου, β) της 20501/2-9- 2019 αποφάσεως του Δημάρχου Βέροιας και γ) των 635/7-10-2019, 636/7-10- 2019, 637/7-10-2019, 638/7-10-2019, 639/7-10-2019, 640/7-10-2019 και 641/7- 10-2019 αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του ίδιου δήμου. Με τις υπό στοιχείο α’ προσβαλλόμενες πράξεις του Δημοτικού Συμβουλίου εξελέγησαν –κατόπιν μυστικής ψηφοφορίας, στην οποία συμμετείχαν και οι αιτούντες– τακτικά και αναπληρωματικά μέλη i) της Οικονομικής Επιτροπής και ii) της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής αντιστοίχως του εν λόγω δήμου, ενώ με τη β’ προσβαλλόμενη δημαρχιακή απόφαση ορίσθηκαν οι Πρόεδροι και από δύο μέλη των ανωτέρω δύο επιτροπών, σύμφωνα με το άρθρο 74 παρ. 1 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε μετά τις δημοτικές εκλογές με το άρθρο 2 παρ. 1 του ν. 4623/2019. Με τις υπό στοιχείο γ’ προσβαλλόμενες πράξεις του Δημοτικού Συμβουλίου ορίσθηκαν κατά πλειοψηφία -μειοψηφούντων των αιτούντων- τα μέλη (τακτικά και αναπληρωματικά) των διοικητικών συμβουλίων των νομικών προσώπων του ίδιου δήμου και συγκεκριμένα i) της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης Πολλαπλής Ανάπτυξης (Κ.Ε.Π.Α.) Δήμου Βέροιας, ii) της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης «Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Δήμου Βέροιας», iii) της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Δήμου Βέροιας (Δ.Ε.Υ.Α.Β.), iv) του Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας, Αλληλεγγύης, Αθλητισμού, Παιδείας και Προσχολικής Αγωγής Δήμου Βέροιας, v) του δημοτικού ιδρύματος «Δημοτικός Βρεφονηπιακός Σταθμός “Θεανώ Ζωγιοπούλου”», vi) του νομικού προσώπου «Σχολική Επιτροπή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Βέροιας» και vii) του νομικού προσώπου «Σχολική Επιτροπή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Βέροιας» αντίστοιχα, σύμφωνα με το άρθρο 6 του προαναφερθέντος ν. 4623/2019, καθώς και (ως προς τη Δ.Ε.Υ.Α.Β.) το άρθρο 10 του ν. 4625/2019.
2. Επειδή, η υπόθεση παραπέμφθηκε προς εκδίκαση ενώπιον της Ολομέλειας ύστερα από την 760/2022 απόφαση του Γ’ Τμήματος του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος, το οποίο προστέθηκε με το από 6-4-2001 Ψήφισμα της Ζ’ Αναθεωρητικής Βουλής (Α’ 84), για να κριθεί το ζήτημα της συμφωνίας με το Σύνταγμα των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 2 και των παρ. 1, 2, 4 του άρθρου 6 του ν. 4623/2019 και της περ. α’ της παρ. 6 του άρθρου 10 του ν. 4625/2019.
3. Επειδή, κατά των υπό στοιχείο γ’ προσβαλλόμενων πράξεων οι αιτούντες άσκησαν, κατ’ άρθρο 227 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 118 του ν. 4555/2018, ειδική διοικητική προσφυγή, επί της οποίας εκδόθηκε (πριν από την κατάθεση της υπό κρίση αιτήσεως) η 9096/8-11-2019 απορριπτική αυτής απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης
Μακεδονίας-Θράκης (Α.Δ.Μ.Θ.), που πρέπει να θεωρηθεί συμπροσβαλλόμενη. Περαιτέρω, κατά της ως άνω 9096/2019 αποφάσεως οι αιτούντες άσκησαν προσφυγή, σύμφωνα με το άρθρο 238 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 131 του ν. 4555/2018, η οποία απορρίφθηκε με την 8/11-3-2020 απόφαση της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, η οποία εκδόθηκε μετά την κατάθεση της κρινόμενης αιτήσεως και, λόγω συνάφειας, πρέπει να θεωρηθεί συμπροσβαλλόμενη με αυτήν.
4. Επειδή, ως προς τις προαναφερθείσες 9096/2019 και 8/2020 συμπροσβαλλόμενες πράξεις, νομιμοποιείται παθητικώς στην παρούσα δίκη ο παραστάς Υπουργός Εσωτερικών. Η παράσταση δε αυτού στο ακροατήριο έχει επίσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 21 παρ. 2 εδ. β’ του π.δ. 18/1989 (Α’ 8), τον χαρακτήρα παρεμβάσεως υπέρ του κύρους των υπό στοιχεία α’, β’ και γ’ προσβαλλόμενων πράξεων του καθ’ ού δήμου, επί του οποίου ασκεί εποπτεία (πρβ. Σ.τ.Ε. 2097, 106/2020, 2142/2005).
5. Επειδή, στο άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 2479/1997 (Α’ 67) ορίζονται τα ακόλουθα: «α. Σε δίκη ενώπιον … της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας … στην οποία, εν όψει των ισχυρισμών των διαδίκων ή της τυχόν παραπεμπτικής απόφασης, τίθεται ζήτημα αν διάταξη τυπικού νόμου είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα ή όχι, έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν παρέμβαση φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, τα οποία δικαιολογούν έννομο συμφέρον σε σχέση με την κρίση του ζητήματος αυτού, εφόσον το αυτό ζήτημα εκκρεμεί σε δίκη ενώπιον άλλου δικαστηρίου ή δικαστικού σχηματισμού του αυτού κλάδου δικαιοσύνης στην οποία είναι διάδικοι … β. Ο παρεμβαίνων με βάση το προηγούμενο εδάφιο νομιμοποιείται να προβάλει απόψεις και επιχειρήματα αναφερόμενα αποκλειστικά σε ζητήματα συνταγματικότητας που έχουν τεθεί. Η εκδιδόμενη απόφαση δεν παράγει έννομα αποτελέσματα για τον παρεμβαίνοντα αυτόν. γ. Η κατά το εδάφιο α’ παρέμβαση ενώπιον … της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας … ασκείται σύμφωνα με τ[ο] άρθρ[ο] … 49 του π.δ/τος 18/1989 (Α’ 8) … δ. Για την παράσταση όσων παρεμβαίνουν με βάση την παρούσα παράγραφο, τη νομιμοποίηση του πληρεξουσίου δικηγόρου τους, τα απαιτούμενα τέλη και παράβολα και τη δικαστική δαπάνη εφαρμόζονται αναλόγως οι σχετικές διατάξεις που αφορούν το δικαστήριο, ενώπιον του οποίου ασκήθηκε η παρέμβαση. ε. …». Από την ανωτέρω διάταξη του ν. 2479/1997 –η οποία, λόγω του ειδικού χαρακτήρα της, είναι στενώς ερμηνευτέα– συνάγεται ότι ενώπιον της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας έχουν δικαίωμα να ασκήσουν παρέμβαση φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, όταν τίθεται ζήτημα εάν διάταξη τυπικού νόμου είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα ή όχι, εφ’ όσον δικαιολογούν έννομο συμφέρον σε σχέση με την κρίση του ζητήματος αυτού. Το έννομο συμφέρον, κατά τη διάταξη αυτή, θεμελιώνεται όταν ο παρεμβαίνων είναι διάδικος ενώπιον άλλου δικαστηρίου ή δικαστικού σχηματισμού του αυτού κλάδου δικαιοσύνης, όπου εκκρεμεί το αυτό νομικό ζήτημα. Με την ιδιότυπη αυτή παρέμβαση, αναπτύσσονται ερμηνευτικές απόψεις και επιχειρήματα, τα οποία αναφέρονται αποκλειστικά σε τεθέντα ζητήματα συνταγματικότητας, η δε μέλλουσα να εκδοθεί απόφαση δεν επάγεται έννομες συνέπειες για τον παρεμβαίνοντα (Σ.τ.Ε. 1947/2021 Ολομ., 1318/2019 Ολομ., 1900/2014 Ολομ. κ.ά.).
6. Επειδή, κατ’ επίκληση της παρατεθείσας στην προηγούμενη σκέψη παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 2479/1997, έχουν ασκήσει παρέμβαση αφ’ ενός με κοινό δικόγραφο α) οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Ιωαννιτών «Ενότητα πολιτών – Νέα Γιάννενα» και «Γιάννενα – Πολίτες για την ανατροπή» και β) οι δημοτικοί σύμβουλοι μέλη του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Ιωαννιτών Θωμάς Μπέγκας και Λάζαρος Νάτσης, επικεφαλής αντιστοίχως των δύο ως άνω παρατάξεων, αφ’ ετέρου ο Δήμος Ιωαννιτών. Για να δικαιολογήσουν το έννομο συμφέρον τους προβάλλουν ότι οι πρώτοι παρεμβαίνοντες έχουν ασκήσει την Ε’ 2882/2020 αίτηση ακυρώσεως, στρεφόμενη κατά του δεύτερου παρεμβαίνοντος Δήμου Ιωαννιτών, του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας και του Υπουργού Εσωτερικών, η εκδίκαση της οποίας εκκρεμεί ενώπιον του Δ’ Τμήματος του Δικαστηρίου τούτου. Με την αίτηση αυτή ακυρώσεως, με την οποία προσβάλλονται πράξεις και παραλείψεις της Οικονομικής Επιτροπής του εν λόγω Δήμου και πράξεις του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, τίθενται ζητήματα συνταγματικότητας των διατάξεων με τις οποίες μεταβιβάστηκαν αρμοδιότητες από το Δημοτικό Συμβούλιο προς την Οικονομική Επιτροπή του Δήμου. Με τα δεδομένα αυτά, οι παρεμβαίνοντες, αιτούντες και καθ’ ων σε εκκρεμή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας δίκη, παραδεκτώς, από της απόψεως αυτής, μετέχουν στην παρούσα δίκη.
7. Επειδή, η κρινόμενη διαφορά υπάγεται στη γενική ακυρωτική αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας, δοθέντος ότι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 702/1977 (Α’ 268), όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 2944/2001 (Α’ 222) και όπως η περίπτωση ια’ αυτής προστέθηκε με το άρθρο 47 παρ. 1 του ν. 3900/2010 (Α’ 213), αυτή περιλαμβάνεται στην ειδική κατηγορία των υποθέσεων που αφορούν την «οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών» –και, ειδικότερα, την ανάδειξη των οργάνων ή των μελών των συλλογικών οργάνων διοίκησης– των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως και των νομικών τους προσώπων, οι οποίες «παραμένουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας», και όχι στη γενικότερη κατηγορία των υποθέσεων οι οποίες αφορούν «την εφαρμογή της νομοθεσίας περί Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης» και υπάγονται στην ακυρωτική αρμοδιότητα του διοικητικού εφετείου (Σ.τ.Ε. 760/2022 επταμ.).
8. Επειδή, το Σύνταγμα ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: στο άρθρο 1: «1. Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. 2. Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. 3. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα», στο άρθρο 4 παρ. 1: «Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου», στο άρθρο 5 παρ. 1: «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη», στο άρθρο 25 παρ. 1 (όπως αντικαταστάθηκε με το από 6-4-2001 Ψήφισμα της Ζ’ Αναθεωρητικής Βουλής, Α’ 84): «1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας», στο άρθρο 51 παρ. 3: «Οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει. Ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα», στο άρθρο 52: «Η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση. Νόμος ορίζει τις ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της διάταξης αυτής» και, τέλος, στο άρθρο 102 (όπως αντικαταστάθηκε με το από 6-4-2001 Ψήφισμα της Ζ’ Αναθεωρητικής Βουλής):
«1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. … 2. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει. 3. ».
9. Επειδή, το κατά το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος δικαίωμα της συμμετοχής του πολίτη στην πολιτική ζωή της Χώρας περιλαμβάνει τη δυνατότητα αυτού αφ’ ενός να εκλέγει τους αντιπροσώπους του στο Κοινοβούλιο (ενεργητικό εκλογικό δικαίωμα) και αφ’ ετέρου να θέτει ο ίδιος υποψηφιότητα αντιπροσώπου (παθητικό εκλογικό δικαίωμα). Τα ανωτέρω ισχύουν και για την εκλογή των αρχών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως (Ο.Τ.Α.) πρώτου και δεύτερου βαθμού, η οποία επίσης ανάγεται στην πολιτική ζωή της Χώρας. Εξ άλλου, ο τρόπος εκλογής των αρχών των Ο.Τ.Α., στο μέτρο που δεν ρυθμίζεται από το Σύνταγμα, επαφίεται στον κοινό νομοθέτη, ο οποίος όμως δεν μπορεί να θεσπίσει διατάξεις που αναιρούν ή περιορίζουν υπέρμετρα το αντίστοιχο δικαίωμα του πολίτη (Σ.τ.Ε. 2140/2013 Ολομ., 3684/2009, 3226/2015 επταμ., 1788/2014, 2777/2013, 121/2004 κ.ά.). Περαιτέρω, το προπαρατεθέν άρθρο 52 του Συντάγματος αφ’ ενός καθιερώνει κατευθυντήρια αρχή που διέπει την εκλογική διαδικασία εν γένει –περιλαμβανομένης και της εκλογής των αρχών των Ο.Τ.Α. (Σ.τ.Ε. 128/2021, 1714/2016, 3271/2014 επταμ., 2777/2013 κ.ά.)– και αφ’ ετέρου περιέχει συγκεκριμένο κανόνα με δεδομένο ρυθμιστικό περιεχόμενο, ώστε να διασφαλίζεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Το ρυθμιστικό πεδίο της εν λόγω συνταγματικής διατάξεως, στο οποίο υπάγονται η ελεύθερη διαμόρφωση και εκδήλωση της εκλογικής βούλησης, παραβιάζεται σε κάθε περίπτωση κατά την οποία προκύπτει αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος, με συνέπεια τη μεταβολή της επιλογής (Σ.τ.Ε. 190/2004 επταμ., 3680/1996).
10. Επειδή, εξ άλλου, στο άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (Ε.Σ.Δ.Α.), το οποίο κυρώθηκε με το ν.δ. 53/1974 (Α’ 256), ορίζονται τα ακόλουθα: «Τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη αναλαμβάνουσι την υποχρέωσιν όπως διενεργώσι, κατά λογικά διαστήματα, ελευθέρας μυστικάς εκλογάς, υπό συνθήκας επιτρεπούσας την ελευθέραν έκφρασιν της λαϊκής θελήσεως ως προς την εκλογήν του νομοθετικού σώματος». Οι δημοτικές αρχές δεν αποτελούν «νομοθετικό σώμα» («legislature», «corps législatif») κατά την έννοια της ανωτέρω διατάξεως, όπως αυτή έχει ερμηνευθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α.), και, ως εκ τούτου, οι εκλογές για την ανάδειξή τους δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της (Σ.τ.Ε. 3326/2015 επταμ. σκ. 15, 1788/2014 σκ. 15, 190/2004 σκ. 13, Σ.τ.Ε. 83/2011 σκ. 7, 3361/2010 σκ. 8• πρβ. Ε.Δ.Δ.Α. αποφάσεις επί του παραδεκτού [décisions] Lembergs κατά Λετονίας της 18-9-2018, Barski και Święczkowski κατά Πολωνίας της 2-2-2016 σκ. 53, McLean και Cole κατά Ηνωμένου Βασιλείου της 11-6-2013 σκ. 26-30, Méndez Pérez κ.λπ. κατά Ισπανίας της 4-10-2011 σκ. 25- 26, Siffre, Ecoffet και Bernardini κατά Γαλλίας της 21-6-2005 κ.ά.). Εξ άλλου, κατά τη νομολογία του Ε.Δ.Δ.Α., ναι μεν η έννοια του «νομοθετικού σώματος» δεν περιορίζεται στο εθνικό κοινοβούλιο, και μπορεί να καταλάβει και άλλα εκλεγμένα αντιπροσωπευτικά σώματα, ωστόσο για να καταστεί δυνατόν ένα τέτοιο σώμα να χαρακτηριστεί ως νομοθετικό κατά την έννοια του άρθρου 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου θα πρέπει, στο πλαίσιο της εθνικής συνταγματικής οργανώσεως, να έχει σημαντικές νομοθετικής φύσεως αρμοδιότητες (Ε.Δ.Δ.Α. Miniscalco Repetto κατά Ιταλίας, απόφαση της 17ης-6- 2021, υπόθ. 55093/13, Visentini κατά Ιταλίας, απόφαση επί του παραδεκτού, 9- 3-2021, υποθ. 42081/10), τέτοιες δε αρμοδιότητες, στο πλαίσιο της ελληνικής συνταγματικής τάξεως, στερούνται κατ’ αρχήν οι Ο.Τ.Α., στους οποίους, κατ’ άρθρο 102 παρ. 1 του Συντάγματος ανήκει «Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων».
11. Επειδή, περαιτέρω, ο Ευρωπαϊκός Χάρτης της Τοπικής Αυτονομίας, που υπογράφηκε στο Στρασβούργο στις 15-10-1985 από τα κράτη – μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 1850/1989 (Α’ 114), με την επιφύλαξη ότι η Χώρα δεν αναλαμβάνει την υποχρέωση να δεσμευθεί με τις διατάξεις των άρθρων 5, 7 παρ. 2, 8 παρ. 2 και 10 παρ. 2 του Χάρτη, ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: Στο άρθρο 2: «Συνταγματική και νομική θεμελίωση της τοπικής αυτονομίας. Η αρχή της τοπικής αυτονομίας πρέπει να αναγνωρίζεται από την εσωτερική νομοθεσία και κατά το δυνατόν από το Σύνταγμα», στο άρθρο 3: «Έννοια της τοπικής αυτονομίας. 1. Διά της τοπικής αυτονομίας νοείται το δικαίωμα και η πραγματική ικανότητα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης να ρυθμίζουν και να διευθύνουν, στα πλαίσια του νόμου με δική τους ευθύνη και προς όφελος του πληθυσμού τους, ένα σημαντικό μέρος των δημοσίων υποθέσεων. 2. Το δικαίωμα αυτό ασκείται από συμβούλια ή συνελεύσεις που αποτελούνται από μέλη εκλεγόμενα με ελεύθερη, μυστική, ίση, άμεση και καθολική ψηφοφορία και που μπορούν να έχουν υπεύθυνα ενώπιόν τους εκτελεστικά όργανα. Η διάταξη αυτή δεν αντίκειται στην προσφυγή στις συνελεύσεις πολιτών, στο δημοψήφισμα ή σε κάθε άλλη μορφή άμεσης συμμετοχής των πολιτών εκεί όπου κατά το νόμο είναι επιτρεπτή», στο άρθρο 4: «Έκταση της τοπικής αυτονομίας. 1. Οι βασικές αρμοδιότητες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης ορίζονται από το Σύνταγμα ή από το νόμο.
… 2. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν, στα πλαίσια του νόμου, κάθε δυνατότητα δράσεως για να ασκήσουν την πρωτοβουλία τους για κάθε θέμα που δεν έχει εξαιρεθεί από την αρμοδιότητά τους ή δεν έχει παραχωρηθεί σε άλλη αρχή. 3. Η άσκηση των δημοσίων αρμοδιοτήτων πρέπει, κατά τρόπο γενικό, να ανήκει κατά προτίμηση στις αρχές τις πιο πλησιέστερες στους πολίτες. Για την ανάθεση μιας αρμοδιότητας σε άλλη αρχή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ευρύτητα και η φύση του έργου και οι απαιτήσεις αποτελεσματικότητας και οικονομίας. 4. Οι αρμοδιότητες που ανατίθενται στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει κανονικά να είναι πλήρεις και αποκλειστικές. Δεν μπορούν να αμφισβητούνται ή να περιορίζονται από άλλη αρχή, κεντρική ή περιφερειακή, παρά στα πλαίσια του νόμου. 5. …» και στο άρθρο 6: «Προσαρμογή των διοικητικών δομών και μέσων στην αποστολή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 1. Με την επιφύλαξη διατάξεων πιο γενικών που έχουν θεσπισθεί διά νόμου, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να δύνανται να καθορίζουν αυτοί οι ίδιοι τις εσωτερικές διοικητικές δομές τις οποίες επιθυμούν να έχουν ώστε να τις προσαρμόζουν στις ειδικές ανάγκες τους και να επιτυγχάνεται αποτελεσματική διαχείριση. 2. ». Εξ άλλου,
κατά τα οριζόμενα στο άρθρο δεύτερο του ν. 1850/1989, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4555/2018 (Α’ 133), «το πεδίο εφαρμογής του Χάρτη καταλαμβάνει τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού». Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, η άσκηση των αρμοδιοτήτων των Ο.Τ.Α. στο πλαίσιο της «τοπικής αυτονομίας» κατά τον ν. 1850/1989 τελεί πάντοτε υπό την επιφύλαξη των ορισμών του Συντάγματος και του νόμου (Σ.τ.Ε. 1610, 701-702/2019, 15/2015 Ολομ.).
12. Επειδή, ο ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Α’ 87), όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 4555/2018 «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης … [Πρόγραμμα “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι”] …» (Α’ 133) και ίσχυε κατά τις εκλογές για την ανάδειξη δημοτικών αρχών της 26ης Μαΐου 2019 και της 2ας Ιουνίου 2019, όριζε, μεταξύ άλλων, τα εξής: στο άρθρο 1: «Σύσταση δήμων. 1. Οι δήμοι είναι αυτοδιοικούμενα κατά τόπο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και αποτελούν τον πρώτο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης. 2. Οι πρωτοβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης συνιστώνται ανά νομό ως εξής: 1. … 16. ΝΟΜΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ. Α. Συνιστώνται οι κατωτέρω δήμοι: 1. Δήμος Βέροιας με έδρα τη Βέροια και ιστορική έδρα τη Βεργίνα αποτελούμενος από τους δήμους α. Βέροιας β. Αποστόλου Παύλου γ. Δοβρά δ. Βεργίνας και ε. Μακεδονίδος, οι οποίοι καταργούνται. 2. …», στο άρθρο 2 [όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 του ν. 4555/2018]: «Συγκρότηση δήμων. 1. Η εδαφική περιφέρεια του κάθε δήμου που συνιστάται με τον παρόντα νόμο αποτελείται από τις εδαφικές περιφέρειες των συνενούμενων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι εδαφικές αυτές περιφέρειες αποτελούν τις δημοτικές ενότητες του νέου δήμου και φέρουν το όνομα του δήμου ή της κοινότητας. 2. …», στο άρθρο 7: «Δημοτικές αρχές. 1. Ο δήμος διοικείται από το δημοτικό συμβούλιο, την οικονομική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής, την εκτελεστική επιτροπή και τον δήμαρχο. 2. …», στο άρθρο 58:
«Αρμοδιότητες του δημάρχου. 1. Ο δήμαρχος προασπίζει τα τοπικά συμφέροντα, κατευθύνει τις δράσεις του δήμου για την υλοποίηση του σχεδίου ανάπτυξης, διασφαλίζει την ενότητα της τοπικής κοινωνίας και ασκεί τα καθήκοντά του με γνώμονα τις αρχές της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας. Ειδικότερα, ο δήμαρχος: α) Εκπροσωπεί το δήμο στα δικαστήρια και σε κάθε δημόσια αρχή. β) Εκτελεί τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου, της οικονομικής [επιτροπής] και της επιτροπής ποιότητας ζωής. Η μη εκτέλεση των αποφάσεων αυτών συνιστά σοβαρή πειθαρχική παράβαση καθήκοντος. γ) Ορίζει τους αντιδημάρχους, συγκαλεί και προεδρεύει της εκτελεστικής επιτροπής και συντονίζει την υλοποίηση των αποφάσεων της. δ) Είναι προϊστάμενος των υπηρεσιών του δήμου. Ως προϊστάμενος όλου του προσωπικού του δήμου εκδίδει τις πράξεις που προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις για το διορισμό, τις κάθε είδους υπηρεσιακές μεταβολές και την άσκηση του πειθαρχικού ελέγχου. ε) Αποφασίζει για την έγκριση των δαπανών και τη διάθεση όλων των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πιστώσεων, συμπεριλαμβανομένων των πιστώσεων που εγγράφονται σε αυτόν με αναμόρφωση, με την έκδοση της σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης. Για την άσκηση της αρμοδιότητας αυτής δεν απαιτείται προηγούμενη απόφαση συλλογικού οργάνου, εκτός αν αυτή είναι απαραίτητη, προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη εξειδίκευση της πίστωσης. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, πριν από την απόφαση του δημάρχου, προηγείται σχετική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Εξειδικευμένη θεωρείται η πίστωση, όταν κατονομάζεται ρητά η συγκεκριμένη δαπάνη για την οποία προορίζεται και προσδιορίζεται στο αναλυτικότερο δυνατό επίπεδο κωδικοποίησης του προϋπολογισμού [όπως η περίπτωση ε’ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 203 παρ. 1 του ν. 4555/2018]. στ) Υπογράφει τις συμβάσεις που συνάπτει ο δήμος. ζ) Εκδίδει τις άδειες που προβλέπονται από τις διατάξεις που διέπουν τις αρμοδιότητες του δήμου. η) Εκδίδει πιστοποιητικά προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης των δημοτών, καθώς και τις βεβαιώσεις μόνιμης κατοικίας. θ) Συνιστά ομάδες εργασίας και ομάδες διοίκησης έργου από μέλη του δημοτικού συμβουλίου, υπαλλήλους του δήμου, υπαλλήλους του δημόσιου τομέα ή ιδιώτες για τη μελέτη και επεξεργασία θεμάτων του δήμου, καθορίζοντας τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους. ι. Μπορεί να αναθέτει, χωρίς αμοιβή, την εποπτεία και το συντονισμό συγκεκριμένων δράσεων του δήμου σε μέλη του δημοτικού συμβουλίου [όπως η περίπτωση ι’ προστέθηκε με το άρθρο 44 παρ. 3 του ν. 3979/2011 (Α’ 138)]. 2. Όταν δημιουργείται άμεσος και προφανής κίνδυνος ή απειλείται άμεση ζημία των δημοτικών συμφερόντων από την αναβολή λήψης απόφασης, ο δήμαρχος μπορεί να αποφασίσει για θέματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα της οικονομικής [επιτροπής] ή της επιτροπής ποιότητας ζωής. Στην περίπτωση αυτή οφείλει να υποβάλει προς έγκριση τη σχετική απόφασή του κατά την επόμενη συνεδρίαση της αντίστοιχης επιτροπής. 3. Σε περίπτωση όπου τα ιδιωτικά συμφέροντα του δημάρχου ή συγγενή του έως το δεύτερο βαθμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγκρούονται με τα συμφέροντα του δήμου, ο δήμαρχος υποχρεούται να απέχει και τα αντίστοιχα καθήκοντα ασκεί αντιδήμαρχος ή σύμβουλος του επιτυχόντος συνδυασμού που ορίζεται από το δημοτικό συμβούλιο. Η μη τήρηση της υποχρέωσης αυτής συνιστά σοβαρή πειθαρχική παράβαση καθήκοντος. 4. Στις περιπτώσεις που ο δήμαρχος εκτελεί αποφάσεις σύμφωνα με τη ρύθμιση του εδαφίου β’ της παραγράφου 1 του παρόντος, δεν υπέχει αστική, ποινική και πειθαρχική ευθύνη, εφόσον αυτές δεν έχουν ακυρωθεί, ανακληθεί ή ανασταλεί. 5. Ο δήμαρχος δεν θεωρείται υπόλογος κατά την έννοια του άρθρου 25 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ 189 Α’), όπως ισχύει, και σε βάρος του επιτρέπεται καταλογισμός μόνο για δόλο ή βαριά αμέλεια. 6. Οι ρυθμίσεις των παραγράφων 4 και 5 ισχύουν και για τους αντιδημάρχους όταν σε αυτούς ανατίθεται η άσκηση αρμοδιοτήτων του δημάρχου», στο άρθρο 65:
«Αρμοδιότητες του δημοτικού συμβουλίου. 1. Το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν το δήμο, εκτός από εκείνα που ανήκουν εκ του νόμου στην αρμοδιότητα του δημάρχου ή άλλου οργάνου του δήμου ή το ίδιο το δημοτικό συμβούλιο μεταβίβασε σε επιτροπή του. 2. Το δημοτικό συμβούλιο εκφράζει τις θέσεις του σε θέματα τοπικού ενδιαφέροντος και γνωμοδοτεί όποτε δημόσιες αρχές ή αρμόδια όργανα ζητούν τη γνώμη του.
3. Ορίζει τους φόρους, τα τέλη, τα δικαιώματα και τις εισφορές. 4. Καταρτίζει με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του τον κανονισμό λειτουργίας του, με βάση τον πρότυπο κανονισμό του άρθρου 67 του παρόντος. Αν δεν έχει θεσπισθεί κανονισμός λειτουργίας από το δημοτικό συμβούλιο, τότε ισχύει ο εν λόγω πρότυπος κανονισμός. 5. … 6. Το δημοτικό συμβούλιο μπορεί με απόφασή του να μεταβιβάζει στην οικονομική επιτροπή και στην επιτροπή ποιότητας ζωής αρμοδιότητές του σχετικές με το αντικείμενό τους [όπως η παράγραφος 6 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 72 του ν. 4555/2018]», στο άρθρο 66 [όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 73 του ν. 4555/2018]: «Δημοτικές παρατάξεις. 1. Οι δημοτικοί σύμβουλοι έχουν απεριόριστο το δικαίωμα της γνώμης και της ψήφου κατά συνείδηση. 2. Τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου ανήκουν σε δημοτικές παρατάξεις, ανάλογα με το συνδυασμό με τον οποίο έχουν εκλεγεί. 3. Επικεφαλής της δημοτικής παράταξης είναι ο σύμβουλος που ήταν υποψήφιος δήμαρχος και, στην περίπτωση θανάτου, παραίτησης, ανεξαρτητοποίησης, διαγραφής ή αδυναμίας του, ο σύμβουλος που εκλέγεται από την πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων που ανήκουν στην παράταξη.
4. …», στο άρθρο 72: «Οικονομική επιτροπή – Αρμοδιότητες. 1. Η οικονομική επιτροπή είναι όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής λειτουργίας του δήμου. Ειδικότερα έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) συντάσσει τον προϋπολογισμό του δήμου, β) ελέγχει την υλοποίηση του προϋπολογισμού και υποβάλλει ανά τρίμηνο έκθεση προς το δημοτικό συμβούλιο, στην οποία παρουσιάζεται η κατάσταση των εσόδων και εξόδων του δήμου. Η έκθεση αυτή στην οποία καταχωρούνται και τυχόν παρατηρήσεις της μειοψηφίας, δημοσιεύεται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα του δήμου, γ) προελέγχει τον απολογισμό, δ1) Αποφασίζει αιτιολογημένα για τις περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης προμηθειών, παροχής υπηρεσιών, εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης έργων σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις. δ2) Αποφασίζει αιτιολογημένα τροποποίηση άπαξ έως πέντε τοις εκατό (5%) του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου, συμβάσεων ποσού έως εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Στις συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου εγκρίνει το πρωτόκολλο παραλαβής με αιτιολογημένη απόφασή της (όπως η περίπτωση δ’ αντικαταστάθηκε από τις περιπτώσεις δ1 και δ2 με το άρθρο 203 παρ. 3 εδ. β’ του ν. 4555/2018). ε) με την επιφύλαξη της παραγράφου 4 του παρόντος, καταρτίζει τους όρους, συντάσσει τη διακήρυξη, διεξάγει και κατακυρώνει όλες τις δημοπρασίες σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Για τη διεξαγωγή των δημοπρασιών και την αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να συγκροτεί επιτροπές, από μέλη της, δημοτικούς ή δημόσιους υπαλλήλους ή ειδικούς επιστήμονες, στ) μελετά την ανάγκη συνάψεως δανείων, καταρτίζει τους όρους τους και εισηγείται σχετικά στο δημοτικό συμβούλιο, ζ) εισηγείται προς το δημοτικό συμβούλιο την επιβολή τελών, δικαιωμάτων και εισφορών, η) αποφασίζει για την αποδοχή κληρονομιών, κληροδοσιών και δωρεών θ) εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο ετήσιο σχέδιο διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας του δήμου. Παρακολουθεί την υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου και ενημερώνει το δημοτικό συμβούλιο, ι) αποφασίζει για ζητήματα διαφάνειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ια) εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο τα σχέδια κανονιστικών αποφάσεων του δήμου, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 73 παρ. 1Β ν) και παρακολουθεί την υλοποίηση τους, ιβ) αποφασίζει για την υποβολή προσφυγών στις διοικητικές αρχές, ιγ) αποφασίζει για την άσκηση ή μη όλων των ένδικων βοηθημάτων και των ένδικων μέσων, καθώς και για την παραίτηση από αυτά (όπως η περίπτωση ιγ’ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 54 παρ. 1 του ν. 4447/2016, Α’ 241). ιδ) αποφασίζει για το δικαστικό συμβιβασμό και τον εξώδικο συμβιβασμό ή κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ και εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο για τον εξώδικο συμβιβασμό ή την κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο που υπερβαίνει το παραπάνω ποσό (όπως η περίπτωση ιδ’ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 6 παρ. 5 του ν. 4071/2012, Α’ 85). ιε) αποφασίζει για την πρόσληψη πληρεξουσίου δικηγόρου και για την ανάκληση της πληρεξουσιότητάς του, σε όσους δήμους, είτε δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι, με μηνιαία αντιμισθία, είτε αυτοί που έχουν προσληφθεί δεν έχουν δικαίωμα να παρίστανται σε ανώτατα δικαστήρια. Μπορεί επίσης να αναθέτει την παροχή γνωμοδοτήσεων, μόνο εφόσον δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι, με μηνιαία αντιμισθία. Με απόφασή της είναι δυνατή, κατ’ εξαίρεση, η ανάθεση σε δικηγόρο, εξώδικου ή δικαστικού χειρισμού, ανά υπόθεση, ζητημάτων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία για τα συμφέροντα του δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία. Στις περιπτώσεις αυτές η αμοιβή του δικηγόρου ορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 281 του Κ.Δ.Κ.. 2. Για τις περιπτώσεις ιβ’, ιγ’ και ιδ’ της προηγούμενης παραγράφου, η απόφαση λαμβάνεται ύστερα από γνωμοδότηση δικηγόρου, η ανυπαρξία της οποίας συνεπάγεται ακυρότητα της σχετικής απόφασης (όπως η παράγραφος 2 τροποποιήθηκε με το άρθρο 54 παρ. 2 του ν. 4447/2016). 3. Το δημοτικό συμβούλιο μπορεί, για θέματα ιδιαίτερα σοβαρά, με ειδική αιτιολογία, και με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του να αποφασίζει ότι θα ασκήσει το ίδιο αρμοδιότητες των προηγούμενων παραγράφων. 4. Η οικονομική επιτροπή με ειδική απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητάς της στο δημοτικό συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά του» και στο άρθρο 73: «Επιτροπή Ποιότητας Ζωής – Αρμοδιότητες. 1. Η επιτροπή ποιότητας ζωής συνιστάται σε δήμους άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων, είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των σχετικών με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος αρμοδιοτήτων του δήμου. Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για το σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες. Ειδικότερα: Α. ximeronews
Το κυριότερο όμως είναι ότι ορίζει την απόφαση τους ως « αμέσως εφαρμοστέα»,που σημαίνει ότι όλες οι αποφάσεις που λαμβάνονται στα δυο εν λόγω όργανα με βάση όσα ορίζει ο νόμος Θεοδωρικάκου , είναι ΑΚΥΡΕΣ.
Θέτει επίσης ενώπιον των τεράστιων ευθυνών την κυβέρνηση για το νομοθετικό αυτό τερατούργημα . Αλλά και για την τωρινή ολιγωρία της , να προβεί σε νομοθετική συμμόρφωση με την απόφαση , αδιαφορώντας έτσι για τις τεράστιες συνέπειες που έχει στους ΟΤΑ η συνέχιση του τωρινού καθεστώτος για τις δυο αυτές νευραλγικές Επιτροπές.
Συγκεκριμένα η απόφαση του ΣτΕ που ελήφθη μ΄αφορμή προσφυγή κατά αποφάσεων του δήμου Βεροίας , αναφέρει ότι όλες οι αποφάσεις μέχρι 30 Νοεμεβρίου 2022 για λόγους δημοσίου συμφέροντος δεν ακυρώνονται . Και η εφαρμογή της απόφαση του ΣτΕ , έχει ισχύ από την 1η Δεκεμβρίου .
Αναφέρει ειδικότερα « …Η νομοθετική αυτή επιλογή, υπό τα συγκεκριμένα δεδομένα, βρίσκεται εντός του περιθωρίου εκτίμησης που αναγνωρίζει το Σύνταγμα στον κοινό νομοθέτη και παρίσταται πρόσφορη για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού της εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας των οργάνων διοικήσεως των ΟΤΑ και των νομικών τους προσώπων. Επομένως, κατά τη γνώμη αυτή, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι λόγοι ακυρώσεως, με τους οποίους προβάλλεται αντισυνταγματικότητα των σχετικών ρυθμίσεων των ν. 4623 και 4635/2019 κατά το μέρος που αυτές είναι αμέσως εφαρμοστέες.
24. Επειδή, το Δικαστήριο, εκτιμώντας τις δυσχέρειες που θα ήταν ενδεχόμενο να αντιμετωπίσει ο Δήμος Βέροιας από την αναδρομή των αποτελεσμάτων της ακυρώσεως στο χρονικό σημείο εκδόσεως των προσβαλλόμενων πράξεων, κρίνει ότι συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλουν, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 50 παρ. 3β του π.δ. 18/1989, την αναδρομή των αποτελεσμάτων της ακυρώσεως σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της εκδόσεως των ακυρούμενων πράξεων και προγενέστερο της δημοσιεύσεως της παρούσας αποφάσεως• πρέπει δε να ορισθεί ως τέτοιο χρονικό σημείο η προηγούμενη ημέρα της δημοσιεύσεως αυτής.
Δ ι ά τ α ύ τ α
Ακυρώνει τις 563/1-9-2019 και 564/1-9-2019 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας και την 20501/2-9-2019 απόφαση του Δημάρχου Βέροιας, Ορίζει ως χρόνο ενάρξεως των αποτελεσμάτων της ακυρώσεως την προηγούμενη της δημοσιεύσεως της παρούσας αποφάσεως ημέρα”.
Αναλυτικά ολόκληρη η απόφαση
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Μαΐου 2022, με την εξής σύνθεση: Δημήτριος Σκαλτσούνης, Πρόεδρος, Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, Ευαγγελία Νίκα, Αντιπρόεδροι του Συμβουλίου της Επικρατείας, Βαρβάρα Ραφτοπούλου, Κωνσταντίνος Κουσούλης, Ταξιαρχία Κόμβου, Αναστασία- Μαρία Παπαδημητρίου, Μαρία Σωτηροπούλου, Χριστίνα Σιταρά, Χρήστος Λιάκουρας, Βασίλειος Ανδρουλάκης, Σταυρούλα Κτιστάκη, Δημήτριος Βασιλειάδης, Αικατερίνη Ρωξάνα, Κασσιανή Μαρίνου, Μαρίνα-Αλεξάνδρα Τσακάλη, Ελένη Γεωργούτσου, Μαρία Αθανασοπούλου, Γεωργία Ανδριοπούλου, Σύμβουλοι, Δημήτριος Τομαράς, Ελευθέριος Μελισσαρίδης, Σπυριδούλα Καρύδα, Πάρεδροι. Από τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι Αικατερίνη Ρωξάνα και Μαρία Αθανασοπούλου, καθώς και η Πάρεδρος Σπυριδούλα Καρύδα, μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008. Γραμματέας η Ελένη Γκίκα.
Για να δικάσει την από 12 Νοεμβρίου 2019 αίτηση:
των: 1. Αντωνίου Μαρκούλη του Παντελή, κατοίκου Βέροιας Ημαθίας (Ανθέων 6), ο οποίος παρέστη αυτοπροσώπως ως δικηγόρος (Α.Μ. 287 Δ.Σ. Βέροιας) και διόρισε στο ακροατήριο τον δικηγόρο Σπύρο Κωνσταντόπουλο (Α.Μ. 2809 Δ.Σ. Θεσσαλονίκης) και 2. Κωνσταντίνου Τροχόπουλου του Γεωργίου-Ξανθίππου, κατοίκου Βέροιας Ημαθίας (Τσούπελη 6), ο οποίος παρέστη με τους ίδιους ως άνω δικηγόρους: α) Αντώνιο Μαρκούλη και β) Σπύρο Κωνσταντόπουλο, που τους διόρισε στο ακροατήριο,
κατά των: 1. Υπουργού Εσωτερικών, ο οποίος παρέστη με τον Δημήτριο Μακαρονίδη, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους και 2. Δήμου Βέροιας Ν. Ημαθίας, ο οποίος παρέστη με τους δικηγόρους: α) Γεώργιο Παπαστεργίου
(Α.Μ. 167 Δ.Σ. Βέροιας) και β) Αριστούλα Παπαστάμκου (Α.Μ. 485 Δ.Σ. Βέροιας), που τους διόρισε με απόφαση του Δημάρχου του,
και κατά των παρεμβαινόντων: Α. Δήμου Ιωαννιτών Ν. Ιωαννίνων, ο οποίος παρέστη με τους δικηγόρους: α) Ιωάννη Κάντζιο (Α.Μ. 350 Δ.Σ. Ιωαννίνων) και β) Νικόλαο Αλιβιζάτο (Α.Μ. 6976), που τους διόρισε με απόφαση του Δημάρχου του, και Β. 1. αυτοδιοικητικής παράταξης του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ιωαννιτών με την επωνυμία «ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΟΛΙΤΩΝ – ΝΕΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ», 2. αυτοδιοικητικής παράταξης του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ιωαννιτών με την επωνυμία «ΓΙΑΝΝΕΝΑ – ΠΟΛΙΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ», που εδρεύουν στα Ιωάννινα, 3. Θωμά Μπέγκα του Κωνσταντίνου, κατοίκου Ιωαννίνων (Ναπολέοντος Ζέρβα 66) και 4. Λάζαρου Νάτση του Στεφάνου, κατοίκου Πεδινής Ιωαννίνων, οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Βασίλειο Χατζηγιαννάκη (Α.Μ. 28288), που τον διόρισαν με πληρεξούσιο.
Η πιο πάνω αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της υπ’ αριθμ. 760/2022 απόφασης του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, προκειμένου να επιλύσει η Ολομέλεια το ζήτημα που αναφέρεται στην απόφαση.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν: 1. α) οι υπ’ αριθμ. 563/2019 και 564/2019 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας και β) η υπ’ αριθμ. 20501/2.9.2019 απόφαση του Δημάρχου Βέροιας, 2. οι υπ’ αριθμ. 635/2019, 636/2019, 637/2019, 638/2019, 639/2019, 640/2019 και
641/2019 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας, 3. η τυχόν απορριπτική εκδοθησόμενη απόφαση επί της ειδικής διοικητικής προσφυγής του άρθρου 227 του ν. 3852/2010, που άσκησαν ενώπιον του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της παραπεμπτικής απόφασης, η οποία επέχει θέση εισηγήσεως, από τον εισηγητή, Σύμβουλο Βασίλειο Ανδρουλάκη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πρώτο εκ των αιτούντων ως δικηγόρο και ως πληρεξούσιο του δεύτερου αιτούντος και τον πληρεξούσιό τους, οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησαν να γίνει δεκτή η αίτηση, τους πληρεξουσίους του καθ’ ου Δήμου και τους πληρεξουσίους των παρεμβαινόντων, καθώς και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι
Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν N ό μ ο
1. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (1355343, 4130854/13-11-2019 γραμμάτια παραβόλου), οι αιτούντες, δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Βέροιας μετά τις εκλογές για την ανάδειξη δημοτικών αρχών της 26ης Μαΐου 2019 και της 2ας Ιουνίου 2019, ζητούν την ακύρωση: α) των 563/1-9-2019 και 564/1-9-2019 αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του ανωτέρω δήμου, β) της 20501/2-9- 2019 αποφάσεως του Δημάρχου Βέροιας και γ) των 635/7-10-2019, 636/7-10- 2019, 637/7-10-2019, 638/7-10-2019, 639/7-10-2019, 640/7-10-2019 και 641/7- 10-2019 αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου του ίδιου δήμου. Με τις υπό στοιχείο α’ προσβαλλόμενες πράξεις του Δημοτικού Συμβουλίου εξελέγησαν –κατόπιν μυστικής ψηφοφορίας, στην οποία συμμετείχαν και οι αιτούντες– τακτικά και αναπληρωματικά μέλη i) της Οικονομικής Επιτροπής και ii) της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής αντιστοίχως του εν λόγω δήμου, ενώ με τη β’ προσβαλλόμενη δημαρχιακή απόφαση ορίσθηκαν οι Πρόεδροι και από δύο μέλη των ανωτέρω δύο επιτροπών, σύμφωνα με το άρθρο 74 παρ. 1 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε μετά τις δημοτικές εκλογές με το άρθρο 2 παρ. 1 του ν. 4623/2019. Με τις υπό στοιχείο γ’ προσβαλλόμενες πράξεις του Δημοτικού Συμβουλίου ορίσθηκαν κατά πλειοψηφία -μειοψηφούντων των αιτούντων- τα μέλη (τακτικά και αναπληρωματικά) των διοικητικών συμβουλίων των νομικών προσώπων του ίδιου δήμου και συγκεκριμένα i) της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης Πολλαπλής Ανάπτυξης (Κ.Ε.Π.Α.) Δήμου Βέροιας, ii) της Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης «Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Δήμου Βέροιας», iii) της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Δήμου Βέροιας (Δ.Ε.Υ.Α.Β.), iv) του Κέντρου Κοινωνικής Προστασίας, Αλληλεγγύης, Αθλητισμού, Παιδείας και Προσχολικής Αγωγής Δήμου Βέροιας, v) του δημοτικού ιδρύματος «Δημοτικός Βρεφονηπιακός Σταθμός “Θεανώ Ζωγιοπούλου”», vi) του νομικού προσώπου «Σχολική Επιτροπή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Βέροιας» και vii) του νομικού προσώπου «Σχολική Επιτροπή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Βέροιας» αντίστοιχα, σύμφωνα με το άρθρο 6 του προαναφερθέντος ν. 4623/2019, καθώς και (ως προς τη Δ.Ε.Υ.Α.Β.) το άρθρο 10 του ν. 4625/2019.
2. Επειδή, η υπόθεση παραπέμφθηκε προς εκδίκαση ενώπιον της Ολομέλειας ύστερα από την 760/2022 απόφαση του Γ’ Τμήματος του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος, το οποίο προστέθηκε με το από 6-4-2001 Ψήφισμα της Ζ’ Αναθεωρητικής Βουλής (Α’ 84), για να κριθεί το ζήτημα της συμφωνίας με το Σύνταγμα των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 2 και των παρ. 1, 2, 4 του άρθρου 6 του ν. 4623/2019 και της περ. α’ της παρ. 6 του άρθρου 10 του ν. 4625/2019.
3. Επειδή, κατά των υπό στοιχείο γ’ προσβαλλόμενων πράξεων οι αιτούντες άσκησαν, κατ’ άρθρο 227 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 118 του ν. 4555/2018, ειδική διοικητική προσφυγή, επί της οποίας εκδόθηκε (πριν από την κατάθεση της υπό κρίση αιτήσεως) η 9096/8-11-2019 απορριπτική αυτής απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης
Μακεδονίας-Θράκης (Α.Δ.Μ.Θ.), που πρέπει να θεωρηθεί συμπροσβαλλόμενη. Περαιτέρω, κατά της ως άνω 9096/2019 αποφάσεως οι αιτούντες άσκησαν προσφυγή, σύμφωνα με το άρθρο 238 του ν. 3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 131 του ν. 4555/2018, η οποία απορρίφθηκε με την 8/11-3-2020 απόφαση της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, η οποία εκδόθηκε μετά την κατάθεση της κρινόμενης αιτήσεως και, λόγω συνάφειας, πρέπει να θεωρηθεί συμπροσβαλλόμενη με αυτήν.
4. Επειδή, ως προς τις προαναφερθείσες 9096/2019 και 8/2020 συμπροσβαλλόμενες πράξεις, νομιμοποιείται παθητικώς στην παρούσα δίκη ο παραστάς Υπουργός Εσωτερικών. Η παράσταση δε αυτού στο ακροατήριο έχει επίσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 21 παρ. 2 εδ. β’ του π.δ. 18/1989 (Α’ 8), τον χαρακτήρα παρεμβάσεως υπέρ του κύρους των υπό στοιχεία α’, β’ και γ’ προσβαλλόμενων πράξεων του καθ’ ού δήμου, επί του οποίου ασκεί εποπτεία (πρβ. Σ.τ.Ε. 2097, 106/2020, 2142/2005).
5. Επειδή, στο άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 2479/1997 (Α’ 67) ορίζονται τα ακόλουθα: «α. Σε δίκη ενώπιον … της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας … στην οποία, εν όψει των ισχυρισμών των διαδίκων ή της τυχόν παραπεμπτικής απόφασης, τίθεται ζήτημα αν διάταξη τυπικού νόμου είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα ή όχι, έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν παρέμβαση φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, τα οποία δικαιολογούν έννομο συμφέρον σε σχέση με την κρίση του ζητήματος αυτού, εφόσον το αυτό ζήτημα εκκρεμεί σε δίκη ενώπιον άλλου δικαστηρίου ή δικαστικού σχηματισμού του αυτού κλάδου δικαιοσύνης στην οποία είναι διάδικοι … β. Ο παρεμβαίνων με βάση το προηγούμενο εδάφιο νομιμοποιείται να προβάλει απόψεις και επιχειρήματα αναφερόμενα αποκλειστικά σε ζητήματα συνταγματικότητας που έχουν τεθεί. Η εκδιδόμενη απόφαση δεν παράγει έννομα αποτελέσματα για τον παρεμβαίνοντα αυτόν. γ. Η κατά το εδάφιο α’ παρέμβαση ενώπιον … της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας … ασκείται σύμφωνα με τ[ο] άρθρ[ο] … 49 του π.δ/τος 18/1989 (Α’ 8) … δ. Για την παράσταση όσων παρεμβαίνουν με βάση την παρούσα παράγραφο, τη νομιμοποίηση του πληρεξουσίου δικηγόρου τους, τα απαιτούμενα τέλη και παράβολα και τη δικαστική δαπάνη εφαρμόζονται αναλόγως οι σχετικές διατάξεις που αφορούν το δικαστήριο, ενώπιον του οποίου ασκήθηκε η παρέμβαση. ε. …». Από την ανωτέρω διάταξη του ν. 2479/1997 –η οποία, λόγω του ειδικού χαρακτήρα της, είναι στενώς ερμηνευτέα– συνάγεται ότι ενώπιον της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας έχουν δικαίωμα να ασκήσουν παρέμβαση φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, όταν τίθεται ζήτημα εάν διάταξη τυπικού νόμου είναι σύμφωνη προς το Σύνταγμα ή όχι, εφ’ όσον δικαιολογούν έννομο συμφέρον σε σχέση με την κρίση του ζητήματος αυτού. Το έννομο συμφέρον, κατά τη διάταξη αυτή, θεμελιώνεται όταν ο παρεμβαίνων είναι διάδικος ενώπιον άλλου δικαστηρίου ή δικαστικού σχηματισμού του αυτού κλάδου δικαιοσύνης, όπου εκκρεμεί το αυτό νομικό ζήτημα. Με την ιδιότυπη αυτή παρέμβαση, αναπτύσσονται ερμηνευτικές απόψεις και επιχειρήματα, τα οποία αναφέρονται αποκλειστικά σε τεθέντα ζητήματα συνταγματικότητας, η δε μέλλουσα να εκδοθεί απόφαση δεν επάγεται έννομες συνέπειες για τον παρεμβαίνοντα (Σ.τ.Ε. 1947/2021 Ολομ., 1318/2019 Ολομ., 1900/2014 Ολομ. κ.ά.).
6. Επειδή, κατ’ επίκληση της παρατεθείσας στην προηγούμενη σκέψη παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 2479/1997, έχουν ασκήσει παρέμβαση αφ’ ενός με κοινό δικόγραφο α) οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Ιωαννιτών «Ενότητα πολιτών – Νέα Γιάννενα» και «Γιάννενα – Πολίτες για την ανατροπή» και β) οι δημοτικοί σύμβουλοι μέλη του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Ιωαννιτών Θωμάς Μπέγκας και Λάζαρος Νάτσης, επικεφαλής αντιστοίχως των δύο ως άνω παρατάξεων, αφ’ ετέρου ο Δήμος Ιωαννιτών. Για να δικαιολογήσουν το έννομο συμφέρον τους προβάλλουν ότι οι πρώτοι παρεμβαίνοντες έχουν ασκήσει την Ε’ 2882/2020 αίτηση ακυρώσεως, στρεφόμενη κατά του δεύτερου παρεμβαίνοντος Δήμου Ιωαννιτών, του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας και του Υπουργού Εσωτερικών, η εκδίκαση της οποίας εκκρεμεί ενώπιον του Δ’ Τμήματος του Δικαστηρίου τούτου. Με την αίτηση αυτή ακυρώσεως, με την οποία προσβάλλονται πράξεις και παραλείψεις της Οικονομικής Επιτροπής του εν λόγω Δήμου και πράξεις του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, τίθενται ζητήματα συνταγματικότητας των διατάξεων με τις οποίες μεταβιβάστηκαν αρμοδιότητες από το Δημοτικό Συμβούλιο προς την Οικονομική Επιτροπή του Δήμου. Με τα δεδομένα αυτά, οι παρεμβαίνοντες, αιτούντες και καθ’ ων σε εκκρεμή ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας δίκη, παραδεκτώς, από της απόψεως αυτής, μετέχουν στην παρούσα δίκη.
7. Επειδή, η κρινόμενη διαφορά υπάγεται στη γενική ακυρωτική αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας, δοθέντος ότι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 702/1977 (Α’ 268), όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 2944/2001 (Α’ 222) και όπως η περίπτωση ια’ αυτής προστέθηκε με το άρθρο 47 παρ. 1 του ν. 3900/2010 (Α’ 213), αυτή περιλαμβάνεται στην ειδική κατηγορία των υποθέσεων που αφορούν την «οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών» –και, ειδικότερα, την ανάδειξη των οργάνων ή των μελών των συλλογικών οργάνων διοίκησης– των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως και των νομικών τους προσώπων, οι οποίες «παραμένουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας», και όχι στη γενικότερη κατηγορία των υποθέσεων οι οποίες αφορούν «την εφαρμογή της νομοθεσίας περί Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης» και υπάγονται στην ακυρωτική αρμοδιότητα του διοικητικού εφετείου (Σ.τ.Ε. 760/2022 επταμ.).
8. Επειδή, το Σύνταγμα ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: στο άρθρο 1: «1. Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. 2. Θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. 3. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα», στο άρθρο 4 παρ. 1: «Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου», στο άρθρο 5 παρ. 1: «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη», στο άρθρο 25 παρ. 1 (όπως αντικαταστάθηκε με το από 6-4-2001 Ψήφισμα της Ζ’ Αναθεωρητικής Βουλής, Α’ 84): «1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας», στο άρθρο 51 παρ. 3: «Οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία από τους πολίτες που έχουν εκλογικό δικαίωμα, όπως νόμος ορίζει. Ο νόμος δεν μπορεί να περιορίσει το εκλογικό δικαίωμα παρά μόνο αν δεν έχει συμπληρωθεί κατώτατο όριο ηλικίας ή για ανικανότητα δικαιοπραξίας ή ως συνέπεια αμετάκλητης ποινικής καταδίκης για ορισμένα εγκλήματα», στο άρθρο 52: «Η ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση. Νόμος ορίζει τις ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της διάταξης αυτής» και, τέλος, στο άρθρο 102 (όπως αντικαταστάθηκε με το από 6-4-2001 Ψήφισμα της Ζ’ Αναθεωρητικής Βουλής):
«1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. … 2. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Οι αρχές τους εκλέγονται με καθολική και μυστική ψηφοφορία, όπως νόμος ορίζει. 3. ».
9. Επειδή, το κατά το άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος δικαίωμα της συμμετοχής του πολίτη στην πολιτική ζωή της Χώρας περιλαμβάνει τη δυνατότητα αυτού αφ’ ενός να εκλέγει τους αντιπροσώπους του στο Κοινοβούλιο (ενεργητικό εκλογικό δικαίωμα) και αφ’ ετέρου να θέτει ο ίδιος υποψηφιότητα αντιπροσώπου (παθητικό εκλογικό δικαίωμα). Τα ανωτέρω ισχύουν και για την εκλογή των αρχών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως (Ο.Τ.Α.) πρώτου και δεύτερου βαθμού, η οποία επίσης ανάγεται στην πολιτική ζωή της Χώρας. Εξ άλλου, ο τρόπος εκλογής των αρχών των Ο.Τ.Α., στο μέτρο που δεν ρυθμίζεται από το Σύνταγμα, επαφίεται στον κοινό νομοθέτη, ο οποίος όμως δεν μπορεί να θεσπίσει διατάξεις που αναιρούν ή περιορίζουν υπέρμετρα το αντίστοιχο δικαίωμα του πολίτη (Σ.τ.Ε. 2140/2013 Ολομ., 3684/2009, 3226/2015 επταμ., 1788/2014, 2777/2013, 121/2004 κ.ά.). Περαιτέρω, το προπαρατεθέν άρθρο 52 του Συντάγματος αφ’ ενός καθιερώνει κατευθυντήρια αρχή που διέπει την εκλογική διαδικασία εν γένει –περιλαμβανομένης και της εκλογής των αρχών των Ο.Τ.Α. (Σ.τ.Ε. 128/2021, 1714/2016, 3271/2014 επταμ., 2777/2013 κ.ά.)– και αφ’ ετέρου περιέχει συγκεκριμένο κανόνα με δεδομένο ρυθμιστικό περιεχόμενο, ώστε να διασφαλίζεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Το ρυθμιστικό πεδίο της εν λόγω συνταγματικής διατάξεως, στο οποίο υπάγονται η ελεύθερη διαμόρφωση και εκδήλωση της εκλογικής βούλησης, παραβιάζεται σε κάθε περίπτωση κατά την οποία προκύπτει αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος, με συνέπεια τη μεταβολή της επιλογής (Σ.τ.Ε. 190/2004 επταμ., 3680/1996).
10. Επειδή, εξ άλλου, στο άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (Ε.Σ.Δ.Α.), το οποίο κυρώθηκε με το ν.δ. 53/1974 (Α’ 256), ορίζονται τα ακόλουθα: «Τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη αναλαμβάνουσι την υποχρέωσιν όπως διενεργώσι, κατά λογικά διαστήματα, ελευθέρας μυστικάς εκλογάς, υπό συνθήκας επιτρεπούσας την ελευθέραν έκφρασιν της λαϊκής θελήσεως ως προς την εκλογήν του νομοθετικού σώματος». Οι δημοτικές αρχές δεν αποτελούν «νομοθετικό σώμα» («legislature», «corps législatif») κατά την έννοια της ανωτέρω διατάξεως, όπως αυτή έχει ερμηνευθεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Δ.Δ.Α.), και, ως εκ τούτου, οι εκλογές για την ανάδειξή τους δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της (Σ.τ.Ε. 3326/2015 επταμ. σκ. 15, 1788/2014 σκ. 15, 190/2004 σκ. 13, Σ.τ.Ε. 83/2011 σκ. 7, 3361/2010 σκ. 8• πρβ. Ε.Δ.Δ.Α. αποφάσεις επί του παραδεκτού [décisions] Lembergs κατά Λετονίας της 18-9-2018, Barski και Święczkowski κατά Πολωνίας της 2-2-2016 σκ. 53, McLean και Cole κατά Ηνωμένου Βασιλείου της 11-6-2013 σκ. 26-30, Méndez Pérez κ.λπ. κατά Ισπανίας της 4-10-2011 σκ. 25- 26, Siffre, Ecoffet και Bernardini κατά Γαλλίας της 21-6-2005 κ.ά.). Εξ άλλου, κατά τη νομολογία του Ε.Δ.Δ.Α., ναι μεν η έννοια του «νομοθετικού σώματος» δεν περιορίζεται στο εθνικό κοινοβούλιο, και μπορεί να καταλάβει και άλλα εκλεγμένα αντιπροσωπευτικά σώματα, ωστόσο για να καταστεί δυνατόν ένα τέτοιο σώμα να χαρακτηριστεί ως νομοθετικό κατά την έννοια του άρθρου 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου θα πρέπει, στο πλαίσιο της εθνικής συνταγματικής οργανώσεως, να έχει σημαντικές νομοθετικής φύσεως αρμοδιότητες (Ε.Δ.Δ.Α. Miniscalco Repetto κατά Ιταλίας, απόφαση της 17ης-6- 2021, υπόθ. 55093/13, Visentini κατά Ιταλίας, απόφαση επί του παραδεκτού, 9- 3-2021, υποθ. 42081/10), τέτοιες δε αρμοδιότητες, στο πλαίσιο της ελληνικής συνταγματικής τάξεως, στερούνται κατ’ αρχήν οι Ο.Τ.Α., στους οποίους, κατ’ άρθρο 102 παρ. 1 του Συντάγματος ανήκει «Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων».
11. Επειδή, περαιτέρω, ο Ευρωπαϊκός Χάρτης της Τοπικής Αυτονομίας, που υπογράφηκε στο Στρασβούργο στις 15-10-1985 από τα κράτη – μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 1850/1989 (Α’ 114), με την επιφύλαξη ότι η Χώρα δεν αναλαμβάνει την υποχρέωση να δεσμευθεί με τις διατάξεις των άρθρων 5, 7 παρ. 2, 8 παρ. 2 και 10 παρ. 2 του Χάρτη, ορίζει, μεταξύ άλλων, τα εξής: Στο άρθρο 2: «Συνταγματική και νομική θεμελίωση της τοπικής αυτονομίας. Η αρχή της τοπικής αυτονομίας πρέπει να αναγνωρίζεται από την εσωτερική νομοθεσία και κατά το δυνατόν από το Σύνταγμα», στο άρθρο 3: «Έννοια της τοπικής αυτονομίας. 1. Διά της τοπικής αυτονομίας νοείται το δικαίωμα και η πραγματική ικανότητα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης να ρυθμίζουν και να διευθύνουν, στα πλαίσια του νόμου με δική τους ευθύνη και προς όφελος του πληθυσμού τους, ένα σημαντικό μέρος των δημοσίων υποθέσεων. 2. Το δικαίωμα αυτό ασκείται από συμβούλια ή συνελεύσεις που αποτελούνται από μέλη εκλεγόμενα με ελεύθερη, μυστική, ίση, άμεση και καθολική ψηφοφορία και που μπορούν να έχουν υπεύθυνα ενώπιόν τους εκτελεστικά όργανα. Η διάταξη αυτή δεν αντίκειται στην προσφυγή στις συνελεύσεις πολιτών, στο δημοψήφισμα ή σε κάθε άλλη μορφή άμεσης συμμετοχής των πολιτών εκεί όπου κατά το νόμο είναι επιτρεπτή», στο άρθρο 4: «Έκταση της τοπικής αυτονομίας. 1. Οι βασικές αρμοδιότητες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης ορίζονται από το Σύνταγμα ή από το νόμο.
… 2. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν, στα πλαίσια του νόμου, κάθε δυνατότητα δράσεως για να ασκήσουν την πρωτοβουλία τους για κάθε θέμα που δεν έχει εξαιρεθεί από την αρμοδιότητά τους ή δεν έχει παραχωρηθεί σε άλλη αρχή. 3. Η άσκηση των δημοσίων αρμοδιοτήτων πρέπει, κατά τρόπο γενικό, να ανήκει κατά προτίμηση στις αρχές τις πιο πλησιέστερες στους πολίτες. Για την ανάθεση μιας αρμοδιότητας σε άλλη αρχή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ευρύτητα και η φύση του έργου και οι απαιτήσεις αποτελεσματικότητας και οικονομίας. 4. Οι αρμοδιότητες που ανατίθενται στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει κανονικά να είναι πλήρεις και αποκλειστικές. Δεν μπορούν να αμφισβητούνται ή να περιορίζονται από άλλη αρχή, κεντρική ή περιφερειακή, παρά στα πλαίσια του νόμου. 5. …» και στο άρθρο 6: «Προσαρμογή των διοικητικών δομών και μέσων στην αποστολή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 1. Με την επιφύλαξη διατάξεων πιο γενικών που έχουν θεσπισθεί διά νόμου, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να δύνανται να καθορίζουν αυτοί οι ίδιοι τις εσωτερικές διοικητικές δομές τις οποίες επιθυμούν να έχουν ώστε να τις προσαρμόζουν στις ειδικές ανάγκες τους και να επιτυγχάνεται αποτελεσματική διαχείριση. 2. ». Εξ άλλου,
κατά τα οριζόμενα στο άρθρο δεύτερο του ν. 1850/1989, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4555/2018 (Α’ 133), «το πεδίο εφαρμογής του Χάρτη καταλαμβάνει τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού». Σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, η άσκηση των αρμοδιοτήτων των Ο.Τ.Α. στο πλαίσιο της «τοπικής αυτονομίας» κατά τον ν. 1850/1989 τελεί πάντοτε υπό την επιφύλαξη των ορισμών του Συντάγματος και του νόμου (Σ.τ.Ε. 1610, 701-702/2019, 15/2015 Ολομ.).
12. Επειδή, ο ν. 3852/2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης» (Α’ 87), όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 4555/2018 «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης … [Πρόγραμμα “ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι”] …» (Α’ 133) και ίσχυε κατά τις εκλογές για την ανάδειξη δημοτικών αρχών της 26ης Μαΐου 2019 και της 2ας Ιουνίου 2019, όριζε, μεταξύ άλλων, τα εξής: στο άρθρο 1: «Σύσταση δήμων. 1. Οι δήμοι είναι αυτοδιοικούμενα κατά τόπο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και αποτελούν τον πρώτο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης. 2. Οι πρωτοβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης συνιστώνται ανά νομό ως εξής: 1. … 16. ΝΟΜΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ. Α. Συνιστώνται οι κατωτέρω δήμοι: 1. Δήμος Βέροιας με έδρα τη Βέροια και ιστορική έδρα τη Βεργίνα αποτελούμενος από τους δήμους α. Βέροιας β. Αποστόλου Παύλου γ. Δοβρά δ. Βεργίνας και ε. Μακεδονίδος, οι οποίοι καταργούνται. 2. …», στο άρθρο 2 [όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 του ν. 4555/2018]: «Συγκρότηση δήμων. 1. Η εδαφική περιφέρεια του κάθε δήμου που συνιστάται με τον παρόντα νόμο αποτελείται από τις εδαφικές περιφέρειες των συνενούμενων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι εδαφικές αυτές περιφέρειες αποτελούν τις δημοτικές ενότητες του νέου δήμου και φέρουν το όνομα του δήμου ή της κοινότητας. 2. …», στο άρθρο 7: «Δημοτικές αρχές. 1. Ο δήμος διοικείται από το δημοτικό συμβούλιο, την οικονομική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής, την εκτελεστική επιτροπή και τον δήμαρχο. 2. …», στο άρθρο 58:
«Αρμοδιότητες του δημάρχου. 1. Ο δήμαρχος προασπίζει τα τοπικά συμφέροντα, κατευθύνει τις δράσεις του δήμου για την υλοποίηση του σχεδίου ανάπτυξης, διασφαλίζει την ενότητα της τοπικής κοινωνίας και ασκεί τα καθήκοντά του με γνώμονα τις αρχές της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας. Ειδικότερα, ο δήμαρχος: α) Εκπροσωπεί το δήμο στα δικαστήρια και σε κάθε δημόσια αρχή. β) Εκτελεί τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου, της οικονομικής [επιτροπής] και της επιτροπής ποιότητας ζωής. Η μη εκτέλεση των αποφάσεων αυτών συνιστά σοβαρή πειθαρχική παράβαση καθήκοντος. γ) Ορίζει τους αντιδημάρχους, συγκαλεί και προεδρεύει της εκτελεστικής επιτροπής και συντονίζει την υλοποίηση των αποφάσεων της. δ) Είναι προϊστάμενος των υπηρεσιών του δήμου. Ως προϊστάμενος όλου του προσωπικού του δήμου εκδίδει τις πράξεις που προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις για το διορισμό, τις κάθε είδους υπηρεσιακές μεταβολές και την άσκηση του πειθαρχικού ελέγχου. ε) Αποφασίζει για την έγκριση των δαπανών και τη διάθεση όλων των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό πιστώσεων, συμπεριλαμβανομένων των πιστώσεων που εγγράφονται σε αυτόν με αναμόρφωση, με την έκδοση της σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης. Για την άσκηση της αρμοδιότητας αυτής δεν απαιτείται προηγούμενη απόφαση συλλογικού οργάνου, εκτός αν αυτή είναι απαραίτητη, προκειμένου να επιτευχθεί η απαιτούμενη εξειδίκευση της πίστωσης. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, πριν από την απόφαση του δημάρχου, προηγείται σχετική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Εξειδικευμένη θεωρείται η πίστωση, όταν κατονομάζεται ρητά η συγκεκριμένη δαπάνη για την οποία προορίζεται και προσδιορίζεται στο αναλυτικότερο δυνατό επίπεδο κωδικοποίησης του προϋπολογισμού [όπως η περίπτωση ε’ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 203 παρ. 1 του ν. 4555/2018]. στ) Υπογράφει τις συμβάσεις που συνάπτει ο δήμος. ζ) Εκδίδει τις άδειες που προβλέπονται από τις διατάξεις που διέπουν τις αρμοδιότητες του δήμου. η) Εκδίδει πιστοποιητικά προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης των δημοτών, καθώς και τις βεβαιώσεις μόνιμης κατοικίας. θ) Συνιστά ομάδες εργασίας και ομάδες διοίκησης έργου από μέλη του δημοτικού συμβουλίου, υπαλλήλους του δήμου, υπαλλήλους του δημόσιου τομέα ή ιδιώτες για τη μελέτη και επεξεργασία θεμάτων του δήμου, καθορίζοντας τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους. ι. Μπορεί να αναθέτει, χωρίς αμοιβή, την εποπτεία και το συντονισμό συγκεκριμένων δράσεων του δήμου σε μέλη του δημοτικού συμβουλίου [όπως η περίπτωση ι’ προστέθηκε με το άρθρο 44 παρ. 3 του ν. 3979/2011 (Α’ 138)]. 2. Όταν δημιουργείται άμεσος και προφανής κίνδυνος ή απειλείται άμεση ζημία των δημοτικών συμφερόντων από την αναβολή λήψης απόφασης, ο δήμαρχος μπορεί να αποφασίσει για θέματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα της οικονομικής [επιτροπής] ή της επιτροπής ποιότητας ζωής. Στην περίπτωση αυτή οφείλει να υποβάλει προς έγκριση τη σχετική απόφασή του κατά την επόμενη συνεδρίαση της αντίστοιχης επιτροπής. 3. Σε περίπτωση όπου τα ιδιωτικά συμφέροντα του δημάρχου ή συγγενή του έως το δεύτερο βαθμό εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγκρούονται με τα συμφέροντα του δήμου, ο δήμαρχος υποχρεούται να απέχει και τα αντίστοιχα καθήκοντα ασκεί αντιδήμαρχος ή σύμβουλος του επιτυχόντος συνδυασμού που ορίζεται από το δημοτικό συμβούλιο. Η μη τήρηση της υποχρέωσης αυτής συνιστά σοβαρή πειθαρχική παράβαση καθήκοντος. 4. Στις περιπτώσεις που ο δήμαρχος εκτελεί αποφάσεις σύμφωνα με τη ρύθμιση του εδαφίου β’ της παραγράφου 1 του παρόντος, δεν υπέχει αστική, ποινική και πειθαρχική ευθύνη, εφόσον αυτές δεν έχουν ακυρωθεί, ανακληθεί ή ανασταλεί. 5. Ο δήμαρχος δεν θεωρείται υπόλογος κατά την έννοια του άρθρου 25 του π.δ. 774/1980 (ΦΕΚ 189 Α’), όπως ισχύει, και σε βάρος του επιτρέπεται καταλογισμός μόνο για δόλο ή βαριά αμέλεια. 6. Οι ρυθμίσεις των παραγράφων 4 και 5 ισχύουν και για τους αντιδημάρχους όταν σε αυτούς ανατίθεται η άσκηση αρμοδιοτήτων του δημάρχου», στο άρθρο 65:
«Αρμοδιότητες του δημοτικού συμβουλίου. 1. Το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν το δήμο, εκτός από εκείνα που ανήκουν εκ του νόμου στην αρμοδιότητα του δημάρχου ή άλλου οργάνου του δήμου ή το ίδιο το δημοτικό συμβούλιο μεταβίβασε σε επιτροπή του. 2. Το δημοτικό συμβούλιο εκφράζει τις θέσεις του σε θέματα τοπικού ενδιαφέροντος και γνωμοδοτεί όποτε δημόσιες αρχές ή αρμόδια όργανα ζητούν τη γνώμη του.
3. Ορίζει τους φόρους, τα τέλη, τα δικαιώματα και τις εισφορές. 4. Καταρτίζει με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του τον κανονισμό λειτουργίας του, με βάση τον πρότυπο κανονισμό του άρθρου 67 του παρόντος. Αν δεν έχει θεσπισθεί κανονισμός λειτουργίας από το δημοτικό συμβούλιο, τότε ισχύει ο εν λόγω πρότυπος κανονισμός. 5. … 6. Το δημοτικό συμβούλιο μπορεί με απόφασή του να μεταβιβάζει στην οικονομική επιτροπή και στην επιτροπή ποιότητας ζωής αρμοδιότητές του σχετικές με το αντικείμενό τους [όπως η παράγραφος 6 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 72 του ν. 4555/2018]», στο άρθρο 66 [όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 73 του ν. 4555/2018]: «Δημοτικές παρατάξεις. 1. Οι δημοτικοί σύμβουλοι έχουν απεριόριστο το δικαίωμα της γνώμης και της ψήφου κατά συνείδηση. 2. Τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου ανήκουν σε δημοτικές παρατάξεις, ανάλογα με το συνδυασμό με τον οποίο έχουν εκλεγεί. 3. Επικεφαλής της δημοτικής παράταξης είναι ο σύμβουλος που ήταν υποψήφιος δήμαρχος και, στην περίπτωση θανάτου, παραίτησης, ανεξαρτητοποίησης, διαγραφής ή αδυναμίας του, ο σύμβουλος που εκλέγεται από την πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων που ανήκουν στην παράταξη.
4. …», στο άρθρο 72: «Οικονομική επιτροπή – Αρμοδιότητες. 1. Η οικονομική επιτροπή είναι όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής λειτουργίας του δήμου. Ειδικότερα έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) συντάσσει τον προϋπολογισμό του δήμου, β) ελέγχει την υλοποίηση του προϋπολογισμού και υποβάλλει ανά τρίμηνο έκθεση προς το δημοτικό συμβούλιο, στην οποία παρουσιάζεται η κατάσταση των εσόδων και εξόδων του δήμου. Η έκθεση αυτή στην οποία καταχωρούνται και τυχόν παρατηρήσεις της μειοψηφίας, δημοσιεύεται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα του δήμου, γ) προελέγχει τον απολογισμό, δ1) Αποφασίζει αιτιολογημένα για τις περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης προμηθειών, παροχής υπηρεσιών, εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης έργων σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις. δ2) Αποφασίζει αιτιολογημένα τροποποίηση άπαξ έως πέντε τοις εκατό (5%) του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου, συμβάσεων ποσού έως εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ, πλέον Φ.Π.Α. σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Στις συμβάσεις του προηγούμενου εδαφίου εγκρίνει το πρωτόκολλο παραλαβής με αιτιολογημένη απόφασή της (όπως η περίπτωση δ’ αντικαταστάθηκε από τις περιπτώσεις δ1 και δ2 με το άρθρο 203 παρ. 3 εδ. β’ του ν. 4555/2018). ε) με την επιφύλαξη της παραγράφου 4 του παρόντος, καταρτίζει τους όρους, συντάσσει τη διακήρυξη, διεξάγει και κατακυρώνει όλες τις δημοπρασίες σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Για τη διεξαγωγή των δημοπρασιών και την αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να συγκροτεί επιτροπές, από μέλη της, δημοτικούς ή δημόσιους υπαλλήλους ή ειδικούς επιστήμονες, στ) μελετά την ανάγκη συνάψεως δανείων, καταρτίζει τους όρους τους και εισηγείται σχετικά στο δημοτικό συμβούλιο, ζ) εισηγείται προς το δημοτικό συμβούλιο την επιβολή τελών, δικαιωμάτων και εισφορών, η) αποφασίζει για την αποδοχή κληρονομιών, κληροδοσιών και δωρεών θ) εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο ετήσιο σχέδιο διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας του δήμου. Παρακολουθεί την υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου και ενημερώνει το δημοτικό συμβούλιο, ι) αποφασίζει για ζητήματα διαφάνειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ια) εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο τα σχέδια κανονιστικών αποφάσεων του δήμου, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 73 παρ. 1Β ν) και παρακολουθεί την υλοποίηση τους, ιβ) αποφασίζει για την υποβολή προσφυγών στις διοικητικές αρχές, ιγ) αποφασίζει για την άσκηση ή μη όλων των ένδικων βοηθημάτων και των ένδικων μέσων, καθώς και για την παραίτηση από αυτά (όπως η περίπτωση ιγ’ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 54 παρ. 1 του ν. 4447/2016, Α’ 241). ιδ) αποφασίζει για το δικαστικό συμβιβασμό και τον εξώδικο συμβιβασμό ή κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο μέχρι του ποσού των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ και εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο για τον εξώδικο συμβιβασμό ή την κατάργηση δίκης που έχουν αντικείμενο που υπερβαίνει το παραπάνω ποσό (όπως η περίπτωση ιδ’ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 6 παρ. 5 του ν. 4071/2012, Α’ 85). ιε) αποφασίζει για την πρόσληψη πληρεξουσίου δικηγόρου και για την ανάκληση της πληρεξουσιότητάς του, σε όσους δήμους, είτε δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι, με μηνιαία αντιμισθία, είτε αυτοί που έχουν προσληφθεί δεν έχουν δικαίωμα να παρίστανται σε ανώτατα δικαστήρια. Μπορεί επίσης να αναθέτει την παροχή γνωμοδοτήσεων, μόνο εφόσον δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι, με μηνιαία αντιμισθία. Με απόφασή της είναι δυνατή, κατ’ εξαίρεση, η ανάθεση σε δικηγόρο, εξώδικου ή δικαστικού χειρισμού, ανά υπόθεση, ζητημάτων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία για τα συμφέροντα του δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία. Στις περιπτώσεις αυτές η αμοιβή του δικηγόρου ορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 281 του Κ.Δ.Κ.. 2. Για τις περιπτώσεις ιβ’, ιγ’ και ιδ’ της προηγούμενης παραγράφου, η απόφαση λαμβάνεται ύστερα από γνωμοδότηση δικηγόρου, η ανυπαρξία της οποίας συνεπάγεται ακυρότητα της σχετικής απόφασης (όπως η παράγραφος 2 τροποποιήθηκε με το άρθρο 54 παρ. 2 του ν. 4447/2016). 3. Το δημοτικό συμβούλιο μπορεί, για θέματα ιδιαίτερα σοβαρά, με ειδική αιτιολογία, και με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του να αποφασίζει ότι θα ασκήσει το ίδιο αρμοδιότητες των προηγούμενων παραγράφων. 4. Η οικονομική επιτροπή με ειδική απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της μπορεί να παραπέμπει συγκεκριμένο θέμα της αρμοδιότητάς της στο δημοτικό συμβούλιο για τη λήψη απόφασης, εφόσον κρίνει ότι αυτό επιβάλλεται από την ιδιαίτερη σοβαρότητά του» και στο άρθρο 73: «Επιτροπή Ποιότητας Ζωής – Αρμοδιότητες. 1. Η επιτροπή ποιότητας ζωής συνιστάται σε δήμους άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων, είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των σχετικών με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος αρμοδιοτήτων του δήμου. Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για το σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες. Ειδικότερα: Α. ximeronews
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ρεκόρ σε ανεκτέλεστα έργα για τις εταιρείες πληροφορικής
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
