Βόνιτσα 9 Απριλίου 2023.
Στην αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων του Ξενοδοχείου Βόνιτσα πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου «εκείνα τα σημάδια».......
Την παρουσίαση άνοιξε με εισήγηση ο Αραβανής Γεράσιμος και συνέχισε ο Παπακώστας Σπυρίδων. Η Νοέλ Μπάξερ εισήλθε στην ψυχολογία και τον χαρακτήρα των πρωταγωνιστών του βιβλίου και την υπόθεση της «Πατρίδας». Η Νοέλ, μέσα από την εισήγησή της , με ερωτήσεις, κάλεσε τον συγγραφέα και την Μπογόρδου Αγγελική να τοποθετηθούν σε καίρια ζητήματα της υπόθεσης του βιβλίου.
Παραθέτουμε αυτούσια την εισήγηση της Νοέλ Μπάξερ και του Σπυρίδωνα Παπακώστα. Σε δεύτερη συνέχεια του άρθρου μας, θα παραθέσουμε τις εισηγήσεις του Γεράσιμου Αραβανή, της Μπογόρδου Αγγελικής και του συγγραφέα Ντίνου Στυλιανού.
Ομιλία -παρουσίαση βιβλίου
Εκείνα τα σημάδιατου Στέλιου Ντίνου
Βόνιτσα 9-4-2023
Καλημέρα.
Κυριακή των Βαΐων σήμερα, σπουδαία μέρα, και χαίρομαι που βρίσκομαι εδώ, μαζί σας, στην αγαπημένη μου Βόνιτσα. Στέλιο, σε ευχαριστώ για την τιμή να παρουσιάσω κι εγώ το μυθιστόρημά σου, από τη δική μου μεριά, τη λογοτεχνική.
«Εκείνα τα σημάδια». Μια πολυπρόσωπη μυθιστορία, σε τριτοπρόσωπη αφήγηση και με σταθερό βηματισμό που τρέχει γάργαρα, όπως τα νερά στα ρυάκια της ηπειρωτικής γης των ηρώων του βιβλίου, από την πρώτη σελίδα έως την τελευταία, την 398η. Διαθέτει δύο παραρτήματα στο τέλος: γλωσσάρι και τοπωνύμια. Γεμάτοέργο, χορταστικό, με δυνατότητα ανάγνωσης και σε πρώτο και σε δεύτερο επίπεδο, δηλαδή έργο με φανερές και μισοκρυφές χαρές. Ξεκάθαρα ανήκει στην κατηγορία «ιστορικό μυθιστόρημα», όμως οι αρχές που το διαποτίζουν είναι εκείνες οι βαθιά ριζωμένες στον Έλληνα που καρπίζουν ως σήμερα. Αφορά τον σημερινό αναγνώστη.
Άρα, πρόσθετα στις ιστορικές γνώσεις, στους θρύλους και στην αποτύπωση της κοινωνικής πραγματικότητας του β’ μισού του 19ου αιώνα στην εκτενή περιοχή της Ηπείρου, ο αναγνώστης γυρνώντας σχεδόν κάθε σελίδα βρίσκει θέματα με τα οποία κι εκείνος έχει ασχοληθεί· ερωτήματα που έχει παρόμοια θέσει στον εαυτό του, αγωνίες που δεν του είναι άγνωστες, όνειρα που τα βράδια επισκέπτονται και τον δικό του ύπνο· βρίσκει στο βιβλίο τα ακούσματα που κατέχει.
Έχει καταφέρει ο συγγραφέας, λοιπόν, -ας το θέσουμε ως πρώτοσυμπέρασμα, αλλά δεν θα τα μετράμε ασφαλώς, είναι πολλά τα συμπεράσματα- να τραβήξει με τις λέξεις του και να έλξει το ιστορικό παρελθόν στη μεριά του σήμερά μας. Ο Δράκος και ο Τζελαλεντίν, ηΝουρί και η Αρχοντία, και οι τόσοι άλλοι ανθρώποι του βιβλίου, μπορεί να φορούν άλλες ενδυμασίες και κάποιοι γουρουνοπάπουτσα, μα ο συγγραφέας μάς δείχνει τα κοινά σημεία ώστε να αγκιστρώσουμε μαζί τους. Ώστε οι ζωές τους, οι πράξεις τους κι οι επιθυμίες τουςνα μας αφορούν «ζωτικά».
Η Πατρίδα, με κεφαλαίο Π παντού στο βιβλίο, ύψιστο το σέβας, αλλού υπερίπταται κι αλλού ενυπάρχει, όμως είναι πάντα παρούσα, ως άπιαστο όνειρο κι αφόρητη δίψα. Η διαμάχητης Πατρίδας, ως πόθος κι ιδέα,κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι σαν την μάχη του Καλού με το Κακό. Ο βουβός συντελεστής που ορίζειτις ανθρώπινες επιλογές και την ιστορική εξέλιξη.
Οι ήρωες του βιβλίου βγήκαν μέσα από το πλήθος της εποχής τους. Δυο-τρεις-δέκα-είκοσι διαλεγμένοι. Για τη διάρκεια ανάγνωσης του βιβλίου, ζουν και περιφέρονται στο αληθινό σκηνικό της ιστορικής περιόδου. Συμπέρασμα δεύτερο, από το απλούστερο αληθοφανείς μυθιστορηματικοί ήρωες ανέβηκαν επίπεδο κι έφτασαν στην κορυφή, στο μυτερό άκρο όπου στέκεται στο ένα πόδι η ιστορική πραγματικότητα. Εκεί όπου ο μύθος φαίνεται -άρα γίνεται- Αλήθεια.
Ερώτηση στον Στέλιο:Η ερώτηση που θα ήθελα να σου απευθύνω εδώ, διακόπτοντας την παρουσίαση του βιβλίουσου, Στέλιο, είναι πώς έφτιαξες τόσο αληθινούς ήρωες! Πώς τους ζύμωσες έτσι όμορφα.Θα ήθελες να μας μιλήσεις για τη δημιουργία των κεντρικών ηρώων; Μην τους ξεχωρίσεις σε άνδρες και γυναίκες, αν μπορείς, γιατί στιςηρωίδες σου θα αναφερθώ στην συνέχεια.
(Απάντηση Στέλιου)
Οι γυναίκες του βιβλίου είναιηρωίδες όνομα και πράμα. Ειδικά με αυτές αποτυπώνεται η μεγάλη απόσταση από την σύγχρονη εποχή μας, γιατί μιλάμε για γυναίκες με την ανατροφή της υπακοής(λέξη που συναντιέται συχνά στο βιβλίο). Όλες οι γυναίκες όταν παντρεύονταν άλλαζαν φάρα. Άφηναν την πατρική τους φάρα και, με αυτό, άφηναν τους προγόνους που είχανδιδαχθεί να τιμούν, ώστε να τιμούν στο εξής τους προγόνους στην φάρα του συζύγου. Το ερμητικά κλειστό πλαίσιο αυτό, ο Στέλιος το μετέτρεψε σε φαινομενικά περίκλειστο γιατί τοποθέτησε μέσα του γυναίκες που υπερέβησαν εαυτόν, και εννοώ με αυτό ότι, άμα υπήρχε λόγος, ξεπερνούσαν και τα καθήκοντά τους και τα θέσφατα της θρησκείας τους.
Από την άλλη μεριά, των ανδρών, εντυπωσιάζει τον αναγνώστη ο σεβασμός προς την σύζυγο, και φυσικά προς τη μητέρα.
Μελετώ αυτό το διάστημα το θέμα της γυναικείας φωνής (women’svoice) στη λογοτεχνία, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο πώς άνδρες συγγραφείς αποδίδουν την γυναίκα και συμπεριφέρονται στις ηρωίδες τους, και δηλώνω πως το μυθιστόρημα «Εκείνα τα σημάδια» το εντάσσω στην ομάδα, στην πλευρά της όχθης, που οι άνδρες συγγραφείς τους έχουν καταφέρει επιτυχώς να διεισδύσουν στηνγυναικεία ψυχή, να την περιγράψουν ευκρινώς, κι ας αποτελεί το άγνωστο άλλο φύλο, και έχουν βγάλει στη επιφάνεια των σελίδων τους γυναίκες συναρπαστικές· ακόμα και μέσα από τη λιτότητα του λόγου τους και την διακριτικότητα της παρουσίας τους στις κοινωνικές συνθήκες του πατριαρχικού 19ου αιώνα.
Ερώτηση στον Στέλιο:Η επόμενη ερώτησή μου, Στέλιο, είναι πώς συνέβη. Προέκυψε από τον σεβασμό στον άνθρωπο που έχεις απέναντί σου, είναι αποτέλεσμα δηλαδή του ενδιαφέροντος που ομολογουμένως έχεις για τον κάθε συνομιλητή σου -με τους ήρωές μας, συνομιλητές είμαστε οι συγγραφείς εξάλλου-; Κατά πόσο σε βοήθησαν τα παραδοσιακά ακούσματα που συλλέγεις και η ιστορική έρευνα της περιοχής; Πριν μας απαντήσεις, διάβασέ μας σε παρακαλώ μια μικρή σκηνή, το τελετουργικό με το οποίο η νεόνυμφη αλλάζει φάρα.
Απόσπασπα Κάστρο Ιωαννίνων, την ίδια μέρα, 1866. Σελ 129-131.
(Απάντηση Στέλιου)
Ερώτηση στη Αγγελική: Στην Νουρί, Αγγελική, διακρίνω, νομίζω, την ήρεμη δύναμη που σε χαρακτηρίζει κι εσένα απ’ όσο σε ξέρω. Έναν γλυκύ δυναμισμό. Κυριαρχείς χωρίς να βαράς τις καμπάνες. Σχεδόν το ίδιο κι εκείνη. Εσύ, αναγνωρίζεις στοιχεία της προσωπικότητάς σου στην Νουρί ή σε κάποια άλλη γυναίκα του βιβλίου;
(Απάντηση Αγγελικής)
(Σχόλιο μου στην απάντηση της Αγγελικής, αν ταιριάζει) Οπωσδήποτε είναι μεγάλη ικανοποίηση όταν ανακαλύπτουμε στοιχεία του εαυτού μας σε ένα βιβλίο και ξέρουμε πως, πίσω από τον ήρωα, είμαστε εμείς. Είναι αναπόφευκτο, θαρρώ, να συμβαίνει, καθώς ο συγγραφέας, κάθε συγγραφέας, είναι συλλέκτης. Συλλέγει από τους γύρω του.
(Απάντηση Αγγελικής.Προτείνω να αναφερθεί λίγο στην περίοδο της συγγραφής, πώς την βίωσε. «Δένει» με το συλλέκτης-συγγραφέας.)
Επιστρέφοντας στα ιστορικά μυθιστορήματα, ως είδος που υπηρετώ κι εγώ, η δυσκολία δεν είναι να συρράψεις ένα ιστορικό περιβάλλον γύρω από μια μυθιστορία, ή το ανάποδο, με την αντίστροφή σειρά, αλλά να έχεις μπει τόσο βαθιά στην εποχή, στον χώρο, ώστε να δείχνει η μυθιστορία σου στον αναγνώστη αληθινή. Χειροπιαστά πραγματικό μα ταυτόχρονα και αόρατο όσο ο αέρας που αναπνέουμε. Αποκαλείται αύρα εποχής. Η εποχή συντίθεται από ιστορικά γεγονότα. Είναι το κορμί της. Η ανάσα της είναι η αύρα. Δεν επιτυγχάνεται πάντα, και τούτο το γνωρίζετε καλά οι αναγνώστες λάτρεις των ιστορικών μυθιστορημάτων, καθώς η απουσία της αύρας σάς μειώνει δραστικά την αναγνωστική ικανοποίηση.
Στο «Εκείνα τα σημάδια» θα συναντήσετε πολλά γεγονότα, πληθώρα θρύλων, σε κάθε μεριά στέκεται η παράδοση, κι αποκομίζει έτσι ο αναγνώστης μεγάλη και δυσεύρετη γνώση. Μαθαίνει κι οικειοποιείται πλήρως την ιστορική εικόνα και, ταυτόχρονα, νιώθει στο δέρμα του το μακρινό χάδι του παρελθόντος.
Ερώτηση προς το Στέλιο: Στέλιο, πόσα χρόνια ιστορικής έρευνας σού πήρε για αυτό; Να συμπληρώσω, ρωτώντας ακόμα, πόσο οι προηγούμενές δημοσιευμένες ιστορικές έρευνές σου για την περιοχή σε βοήθησαν σε τούτο το βιβλίο.
(Απάντηση του Στέλιου)
Νέα ερώτηση προς το Στέλιο Αυτό όμως δεν είναι δοκίμιο. Πώς διάβηκες το πέρασμα και έφτασες στο μυθιστόρημα; Σε καθοδήγησε το μυαλό σου, ή βγήκε από την ψυχή σου;
(Νέα απάντηση του Στέλιου)
Ο καμβάς του βιβλίου είναι η Ήπειρος του β μισού του 19ου αιώνα. Τα επισήμως αναγνωρισμένα ελληνικά εδάφη νοτιότεραέσπρωχναν, ωθούσαν την ελευθερία των γηγενών βορειότερα, όποιαςθρησκείας και καταγωγής, 3 οι κύριες, να ξεπεταχτεί στο φως. Πιεζόταν η πατρίδα με το κεφαλαίο Πι από τον χρόνο. Την στρίμωχναν οι Οθωμανοί και ετοιμαζόταν να σκάσει. Ήταν αναπόφευκτο πως θα έσκαζε.
Μέσα σε αυτόν τον κύκλο όπου επικρατεί αντάρα, δύο νέοι άνδρες, καρδιακοί φίλοι από τα σχολικά τους χρόνια, εκπροσωπούν στη μυθιστορία τις κοινότητές τους, ορθόδοξος ο ένας, μπεκτασής ο άλλος. Δεν τους ένωσε μόνο η παιδεία τους αλλά και το μέγα γεγονός πως και οι δύο έχασαν τον πατέρα τους αγωνιζόμενο για την Πατρίδα. Το να συμπορεύονται σε μια μυθιστορία δύο διαφορετικοί κεντρικοί ήρωες ώστε να παρουσιάζονταιπαράλληλα και οι δύο όψεις και με πλουραλιστικό τρόπο οι απόψεις, δεν είναι πρωτοφανές, όμως, και τούτος είναιβασικός λογοτεχνικός κανόνας, δεν είναι τι θα πεις αλλά πώς θα το πεις. Και ο Στέλιος το έχει πει υπέροχα! Οι άνδρες αυτοί συνεχώς πλησιάζουν κι απομακρύνονται, και παρακολουθούμε την ενδιαφέρουσα εσωτερική πάλη τους. Ξεχωρίζω το δίλημμα τουΤζελαλεντίν, όταν διατάχτηκε από τον Σουλτάνο να καταστείλει την εξέγερση των Επαναστατών για την Πατρίδα, ιδανικό για το οποίο θυσίασε την ζωή του ο πατέρας του.
Ο Στέλιος θαρρώ θα ήθελε να αναφερθώ στην Νουρί, που κοσμεί το βιβλίο του. Με αυτήν παραλλήλισε την γυναίκα του την Αγγελική στην αφιέρωση του βιβλίου του. Ήταν πράγματι σπουδαία και ξεχωριστήηρωίδα βιβλίου. Θα αφήσω να την ανακαλύψετε μόνοι σας, δίχως να παρέμβω με τα δικά μου λόγια. Πείτε τα δικά σας στην ίδια, ο κάθε αναγνώστης της.
Λέγοντας αυτό, θα κινηθώ πλάγια και θα αναφερθώ στην Ζητιάνα, μια κολοσσιαία μυθιστορηματική παρουσία, μια αξεπέραστη, ανεπανάληπτη φιγούρα. Γυναίκα με χαρίσματα υπερφυσικά που έρχεται στην σκηνή κάθε που πρέπει, για να σπρώξει την μυθιστορία, κι απομακρύνεται έπειτα μασουλώντας πεινασμένα την φέτα ψωμί που επαίτησε και, κατά τα λεγόμενά της, της χάρισε ακόμα μια μέρα ζωής. Μια μορφή λίγο μάγισσα, λίγο προφήτης, λίγο μάντισσα, που έρχεται και παρέρχεται αλλά μένει κατά τόπους στο βιβλίο σαν σημάδι ανεξίτηλο κι άσβηστο. Δεν μπορώ να την παρομοιάσω με αερικό ούτε με ξωτικό,μορφές που συναντούμε στην προφορική παράδοση και σε θρύλους, γιατί η Ζητιάνα του Στέλιου έχει στιβαρότητα. Όγκο.
Για αυτήν ειδικά την ηρωίδα σου, Στέλιο, σε συγχαίρω. Ως συγγραφέας αναγνωρίζω πως πρόκειται για προϊόνέμπνευσης. Κάτι σου την έφερε ουρανοκατέβατη στο μυαλό.
Ερώτηση προς Στέλιο: Θέλεις να μας πεις πώς προσγειώθηκε στην μυθιστορία σου και λίγα γι’ αυτήν, πώς την βλέπεις εσύ, ως συγγραφέας; Και τότε που την έγραφες και τώρα εκ των υστέρων.
(Απάντηση Στέλιου)
Μια ακόμα μορφή δημιούργησες και είναι σαν ζωγραφιά: ο τυφλός βιολιστής, περιφερόμενος φιλόσοφος, ο οποίος διαθέτει αστραπιαία σκέψη και μυστικό λόγο, περισκάλιστο σαν ανάγλυφο ξύλο. Παρατηρητικός κι ας τυφλός.
Θα ήθελα να μου δώσετε τον χρόνο να σας διαβάσω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα, απολαυστικότατο. Συμμετέχουν ο Τζελαλεντίνπου είναι πια Διοικητής Άρτας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και ο βιολιστής του δρόμου.Θα ήθελα ναεπισείσω την προσοχή σας, όσο το διαβάζω, στα εξής, που αφορούν την τεχνικήγραφής κι είναι άψογα: πρώτο, το κυκλικό. Ξεκινάει η ενότητα με ποίημα για την Πατρίδα και τελειώνει με ποίημα για την Πατρίδα. Τα δύο άκρα ενώνονται μ’ αυτόν τον τρόπο και το κείμενο που παρεμβάλλεται αποκτάει ελαστικότητα.
Δεύτερον, στις κουβέντες περί πατρίδας. Το τέχνασμα της γραφήςείναι πως εδώ ο συγγραφέας μεταφέρει στον αναγνώστη τις δικές του ιδέες περίπατρίδος, βάζοντας τα λόγια του στο στόμα του ήρωά του. Έτσι το κείμενο δεν γίνεται ούτε διδακτικό, ούτε ηθοπλαστικό.
Τρίτον, παρατηρήστε την αρχοντιά του φτωχού. Το παιχνίδι εναλλαγής ρόλων ανάμεσα σε έναν άρχοντα κι έναν φτωχό.
Σας ζητώ, επίσης, να προσέξετε την ωραία γραφή. Πόσο όμορφα κυλάει το κείμενο. Την γλώσσα με τους τρυφερούς ιδιωματισμούς. Το κείμενο έχει χρώματα κι αναβλύζει οσμές. Πάλλεται από την αίσθηση των κορμιών. Έχει βάρος το κείμενο.
Πρόσθετα, παρατηρήστε τις διάσπαρτες ελαφρές ανατροπές που σαν σκούντημα σπρώχνουν το νερό για ενίσχυση της ροής του.
Πάλι, ακόμα κι αυτό το απόσπασμα, περιέχει Ιστορία και μας δίνει γνώση. Τον θρύλο του γεφυριού της Άρτας σε άλλη απόδοση.
Είναιένα πολύ ωραίο κείμενο. Ελπίζω πως θα το απολαύσετε. Μια ηθοποιός θα το απογείωνε.
Απόσπασμα Άρτα 1877, σελ 198-202
Στέλιο μου, σε συγχαίρω για το βιβλίο σου. Προσβλέπω κι ανυπομονώ για το επόμενο μυθιστόρημά σου. Σου παραδίδω τον λόγο για να κλείσεις την εκδήλωση και να χαιρετίσεις τους φίλους κι αναγνώστες σου.
Παπακώστας Σπυρίδων
Καλημέρα σας!
Είναι μια εξαιρετική ημέρα για εμένα η σημερινή. Μετά αρκετά χρόνια, ας μην πούμε τις δεκαετίες, βρίσκομαι και πάλι στο ίδιο «θρανίο» με τον φίλο μου τον Στέλιο και με τιμά η πρόσκλησή του να πω δυο λόγια για το πόνημά του.
Η περιοχή μας είναι πανέμορφη, γη αγροτική, κτηνοτροφική. Βάζεις ένα σπόρο μέσα της και σου το ανταποδίδει πολλαπλά. Έχει αυτή την απεριόριστη δύναμη στα σπλάχνα της να προσφέρει μέσα από τους αέναους κύκλους της Φύσης και να αναδεικνύει την ζωή, να βγάζει θησαυρούς.
Δεν είναι βέβαια καθόλου εύκολο. Η γη θέλει σκληρή δουλειά· σκάψιμο και επιμονή. Εξ άλλου, οι πιο μεγάλοι της θησαυροί είναι κρυμμένοι στα βάθη της -μια πρόκληση να τους ανακαλύψουμε. Εκεί, στις στοές των ορυχείων της, στα σωθικά της, οι σκαπανείς αναδεικνύουν τα πολύτιμα ευρήματα. Πρώτες ύλες, διαμάντια.
Γιατί τα λέω όλα αυτά;
Γιατί τα τελευταία αρκετά χρόνια, αναλογιζόμενος τον φίλο μου τον Στέλιο και την δουλειά που έχει αφιερώσει στην ανάδειξη της ιστορίας του τόπου μας, τον έχω χαρακτηρίσει σαν ένα άοκνο σκαπανέα της πολυδιάστατης ιστορίας της περιοχής μας. Χωρίς περιορισμούς. Έναν ιστοριοδίφη. Έναν ειλικρινή και ανιδιοτελή εργάτη της ιστορίας που θέλει να σπείρειτην γνώση σε όλους μας, να μοιραστεί τους κόπους του. Να μάθουμε σε τί πολύτιμους θησαυρούς πάνω καθόμαστε·από πού ερχόμαστε· και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε πού θα θέλαμε να πάμε και το πώς πιθανά θα μπορούσαμε να διαμορφώσουμε την μελλοντική μας πορεία. Όλα αυτά που η μελέτη και η συνέχεια της ιστορίας μας προσφέρει.
Σκαπανεύς, ή σκαπανέας, λοιπόν ο Στέλιος.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό.
Εκεί, στα βάθη και στις λαβυρινθώδεις στοές της ιστορίας του τόπου μας, οι ανακαλύψεις συναρπάζουν, εντυπωσιάζουν, συγκινούν· σε γεμίζουν συναισθήματα και κάποια στιγμή, γιατί είσαι ένας άνθρωπος της προσφοράς, θέλεις να τα μοιραστείς με άλλους. Πώς όμως να τα μορφοποιήσεις; Πώς θα μπορέσεις την ομορφιά και τις εικόνες, τις άυλες, τις περασμένες και άγνωστες, να τις κοινωνήσεις στους γύρω σου, σε όλους αυτούς που νομίζεις ότι θα πρέπει και αυτοί να δουν όσα όμορφα και εντυπωσιακά εσύ αντίκρισες;
Και εκεί έρχεται η έμπνευση. Ένα θείο χάρισμα που συναρπαστικά σε τυλίγει, σε απαγάγει και σε τοποθετεί με μια γραφίδα εκεί,στο σημείο που επιλέγεις και σε αφήνει να ζωγραφήσεις, να αφηγηθείς, να μυθ-ιστορήσεις, να αποτυπώσεις εύληπτατην προσφορά σου για τους άλλους. Το μοίρασμα.
Έτσι και ο Στέλιος με αυτό το λογοτεχνικό του βιβλίο με τίτλο «Εκείνα τα Σημάδια».
Το βιβλίο «Εκείνα τα Σημάδια» είναι ένα ιστορικό, λαογραφικό μυθιστόρημα που ρουφάει τον αναγνώστη από το σήμερα και τον μεταφέρει στην κάμαρα μια εποχής ιστορικών γεγονότων και αλλαγών,προσφέροντάς του τους θησαυρούς της γνώσης μέσα από την γαλήνη της ανάγνωσης, του ταξειδιού.
Ο Στέλιος μας τοποθετεί,κυρίως, στην αντίπερα όχθη. Εκεί, στα ψηλά βουνά της Ηπείρου μας που είναι ακόμα χιονισμένα. Εκεί που οι πλαγιές τους και τα δένδρα τους κάθονται ακόμα μάρτυρες των στιγμών της αφήγησης. Είναι αυτά τα βουνά, τα λαγκάδια και τα ποτάμια που περήφανα μέσα στην ομορφιά τους διαμόρφωσαν τους χαρακτήρες του βιβλίου. Μάρτυρες «Εκείνων των Σημαδιών».Των ηρώων του που αναμειγνύονται με άλλους, γνωστούς σε εμάς ήρωες και προσωπικότητες της εποχής, εδώ στην περιοχή μας, αλλά και πολλούς άλλους αγνώστους. Όλοι τους όμως ψηφίδες, συντελεστές σε μια αφήγηση χωρίς παρεκκλίσεις από την ιστορία που μας προσφέρει ο Στέλιος. Η τέχνη του στο κτίσιμο των λεπτομερειακών σκηνών, οι ζωηρές εικόνες και η χρήση της ντοπιολαλιάς σε μεταφέρουν στην τόσο σημαντική ιστορικά περίοδο του τέλους του 19ου αιώνα.
«Εκείνα τα Σημάδια» είναι ένα βιβλίο το οποίο όταν το πρωτοδιάβασα, συνειδητοποίησα ότι η γέφυρα που ενώνει τον ιστοριοδίφη και αφηγητή της ιστορίας με την λογοτεχνία, δεν είναι άλλη από το συναίσθημα και την αγάπη της μοιρασιάς.
Στέλιο, σε ευχαριστώ για την τιμή που μου έκανες να πω δυο λόγια στην σημερινή παρουσίαση του έργου σου. Δεν αναφέρθηκα σε λεπτομέρειες από το έργο. Εκεί, ο καθένας μας οφείλει να τις ανακαλύψει και να ταξιδέψει μαζί τους. Να φτιάξει τις δικές του στιγμές και εικόνες, τις τόσο προσωπικές.
Μπροστά μας έχουμε ένα άλλου τύπου δείγμα της δουλειάς σου, εξαιρετικό· ένα προσκύνημα σε μια προηγούμενη εποχή και σαν το προσκύνημα εμπνέεται από την ψυχική ανάταση... Τόσο διαφορετικό! Είναι ένα χάιδεμα από μαϊστράλι μέσα στην κάψα του καλοκαιριού.
Αν θα μπορούσα, κάνοντας κατάχρηση ενός λεπτού του χρόνου σας, θα ήθελα δημόσια να εκφράσω το πόσοσου είμαι ευγνώμων.
Μεδίδαξεςμε τα έργα σου ίσως τί είναι αυτό που ασυνείδητα/υποσυνείδηταδρα όπως η κόλλα και με δένει, μας δένει όλους,με αυτόν τον όμορφο τόπο μας, την περιοχή της Βόνιτσας μέσα από την ιστορία της· και εξακολουθείς να με διδάσκεις!Ελπίζω και εσάς.
Στον Στέλιο εύχομαι υγεία και πολλά άλλα τέτοια παραγωγικά ποιήματα· και πάντα, η δική σου η Νουρί στην οποία αφιερώνεις αυτό το πρώτο σου λογοτέχνημα, το στήριγμά σου, να είναι εκεί μαζί σου και να σε εμπνέει. Να είσαστε πάντα καλά! Οικογενειακώς!
Εύχομαι σε όλους μας ένα καλό Πάσχα.
Ευχαριστώ πολύ!
Βόνιτσα 9η Απριλίου 2023
ximeronews
