Ράσον: Ἡ σημαία τῆς Ἐκκλησίας

Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

  Ἡ ἐμφάνιση τοῦ κληρικοῦ στὴν κοινωνία προσελκύει τὴν προσοχὴ τῶν ἀνθρώπων, λόγῳ τῆς ἐνδυμασίας του. Ὑπάρχουν πάντα σχόλια, κρίσεις καὶ ἔπαινοι, ἐκφράσεις εὐγένειας καὶ σεβασμοῦ, ἀλλὰ καὶ μορφασμοὶ καὶ ἀπαράδεκτες χειρονομίες. Συνήθως οἱ μὴ ἐκκλησιαζόμενοι δὲν τὸν γνωρίζουν ἀπὸ κοντά, δὲν γνωρίζουν τὸ χαρακτήρα του καὶ φυσικὰ οὔτε καὶ τὸ ἔργο ποὺ ἐπιτελεῖ στὴν Ἐκκλησία. Μεταξύ τους ἀρέσκονται σὲ ἐπικριτικὰ σχόλια καὶ σὲ περιγραφὲς σκανδαλωδῶν συμπεριφορῶν ἀναξίων κληρικῶν, ποὺ κάποτε εἶχαν γνωρίσει, οἱ ὁποῖες γενικεύονται καὶ βγάζουν συμπεράσματα, γιὰ νὰ δικαιολογήσουν τὴν ἀρνητικὴ στάση ποὺ τηροῦν οἱ ἴδιοι ἀπέναντι στὴ θρησκεία καὶ τοὺς λειτουργούς της. Ὅλοι οἱ ἄσχετοι ἔχουν κάτι ἀρνητικὸ νὰ διηγηθοῦν γιὰ τοὺς κληρικοὺς καὶ τοὺς θεωροῦν ἐπαγγελματίες, ποὺ μὲ λίγη δουλειὰ ἐξασφαλίζουν τὸ μισθό τους, ὁ ὁποῖος ἐνισχύεται καὶ ἀπὸ τὰ τυχερά!

  Ἡ δυσάρεστη αὐτὴ κατάσταση στὴν κοινωνία δὲν βελτιώνεται εὔκολα, ἐνῷ συχνὰ ἐπιδεινώνεται, ὅταν ἡ παρουσία τοῦ κληρικοῦ δὲν εἶναι ἡ πρέπουσα. Θὰ ἦταν ὑπερβολικὸ νὰ ποῦμε ὅτι ἕνας ἄξιος κληρικός, ὅσο προσεκτικὸς κι ἂν εἶναι, θὰ μπορέσει νὰ ἀλλάξει τὴ συμπεριφορὰ τῆς κοινωνίας ἀπέναντί του. Πάντα ἡ πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων εἶναι μακριὰ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ δὲν ἔχει οὔτε τὴ στοιχειώδη πνευματικὴ καλλιέργεια. Θὰ ὑπάρχουν διαρκῶς ἐπικριτὲς καὶ συκοφάντες. Ἡ προσωπικότητα ὅμως τοῦ προσεκτικοῦ κληρικοῦ θὰ τοὺς περιορίζει καὶ τὸ ἔργο του θὰ τοὺς ἀφοπλίζει μερικῶς. Καὶ αὐτὸ φυσικὰ εἶναι ἡ ἀρχὴ μίας καλῆς μεταβολῆς.

  Συχνὰ ὅμως αὐτὸ ποὺ κτίζεται ἀπὸ τὸν ἄξιο κληρικό, εὔκολα τὸ γκρεμίζουν οἱ ἀπρόσεκτοι κληρικοὶ τῶν ἄλλων ἐνοριῶν τῆς περιοχῆς, ἀλλὰ κι ἐκεῖνοι ποὺ ἐπισκέπτονται τὴν περιοχὴ γιὰ θρησκευτικὸ τουρισμὸ ἢ γιὰ διακοπές. Ἐμφανίζονται μόνο μὲ τὰ ἀντερί, χωρὶς καλυμμαύχι καὶ ἡ ὅλη συμπεριφορὰ τους εἶναι σκανδαλώδης. Οἱ ἀπαιτήσεις τους, οἱ ἰδέες τους, οἱ πράξεις τους εἶναι παντελῶς ἄσχετες μὲ τὸ ἱερατικὸ σχῆμα ποὺ φέρουν. Κινοῦνται μὲ ἕνα κοσμικὸ ἀέρα, θέλουν νὰ προκαλέσουν μὲ τὶς θεωρίες τους καὶ φυσικὰ νὰ ἐντυπωσιάσουν, συμμετέχοντας χωρὶς δισταγμὸ καὶ στὰ «πολιτιστικὰ δρώμενα» τοῦ τόπου. Καὶ ἂν δοθεῖ ἡ εὐκαιρία, μπαίνουν καὶ πρῶτοι στὸ χορό, γιὰ νὰ νὰ τηρήσουν καὶ τὴν παράδοση! Δὲν ἔχουν κανένα ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωὴ καὶ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τοὺς συναδέλφους τους, ποὺ ἀκολουθοῦν μὲ ταπείνωση καὶ μυστικὸ ἀγώνα τὶς διδαχὲς τῶν ἁγίων γερόντων τῆς ἐποχῆς μας.

  Ἐδῶ θεωροῦμε χρήσιμο νὰ θυμηθοῦμε μερικὲς παρατηρήσεις καὶ ἀναφορές, γιὰ τὴν ἐμφάνιση καὶ συμπεριφορὰ τῶν κληρικῶν σήμερα, τοῦ σχετικὰ πρόσφατα κοιμηθέντος Μητροπολίτου Φθιώτιδος Νικολάου. Ἀνέφερε σὲ κάποια εἰσήγησή του σὲ ἡμερίδα συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς:

  «Μία σκέψη πρέπει νὰ διακατέχει κάθε κληρικό: «ἐμοὶ Χριστὸς ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ (Γαλ. στ’ 14). Σύμβολο αὐτῆς τῆς σταυρώσεως εἶναι τὸ μαῦρο ράσο, τὸ πένθιμο αὐτὸ ἔνδυμα, τὸ ὁποῖο περιφέρουμε μέσα στὴν κοινωνία ποὺ ζοῦμε. Ὁ ἱερεὺς σταυρώνεται καὶ πεθαίνει κάθε μέρα. Αὐτὴ ἡ σκληρὴ ἀλήθεια εἶναι τὸ καθημερινό μας βίωμα. Ἀπολαύσεις καὶ ἀνέσεις, ποὺ γιὰ τοὺς ἄλλους εἶναι ἀθῷες καὶ θεμιτές, γιὰ τοὺς κληρικοὺς εἶναι ἀπαγορευμένες, ὄχι βέβαια μὲ κάποιο ἐξωτερικὸ νόμο, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν βαθιὰ συν­αίσθηση τῆς ἀποστολῆς μας».

  «Εἴμαστε ὑποχρεωμένοι νὰ φέρωμε κοσμίως τὸ γένειο καὶ τὴν κόμη, ἐφ’ ὅσον ἔτσι μᾶς ἀντιλαμβάνεται καὶ μᾶς θέλει ὁ λαός. Ριζοσπαστικὲς κινήσεις ὑπὸ τὸ πρόσχημα τῆς προόδου καὶ τῆς ἐξελίξεως, εἶναι ἐνέργειες ἀψυχολόγητες, οἱ ὁποῖες ὡς μόνο ἀποτέλεσμα ἔχουν τὸν σκανδαλισμὸ τῶν πιστῶν καὶ τὴν δημιουργία σχισμάτων εἰς τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Προοδευτικοὶ πρέπει νὰ εἴμαστε, ὄχι ὅμως στὰ ράσα καὶ τὰ γένεια καὶ στὰ μαλλιά, ἀλλὰ στὸν τρόπο καὶ στὶς μεθόδους τῆς ποιμαντικῆς».

  «Ἡ εὐπρέπεια τῆς ἐμφανίσεως τοῦ ἱερέως πρέπει νὰ εἶναι βασικὴ ἔκφραση καὶ συστατικό τῆς διαγωγῆς του. Οὔτε ἐξεζητημένη ἐμφάνιση, προκλητικὸ καλλωπισμό, πολυτελῆ ράσα, ἀρωματισμένα χέρια ποὺ χαρακτηρίζονται ὡς «ἀλλότρια τῆς ἱερατικῆς τάξεως καὶ καταστάσεως», οὔτε πάλι ρυπαρότητα, προχειρότητα καὶ ἀποκρουστικότητα. Οὔτε παρδαλὸ ἀντερὶ μεταξωτὲς κάλτσες, ἀρώματα, ξυρισμένα μάγουλα καὶ σβέρκο, οὔτε πάλι καλυμμαύχι φυσαρμόνικα, γλιτσαρισμένο ράσο, κουρελοποιημένο, γένεια καὶ μαλλιὰ ἄπλυτα νὰ ἀποπνέουν τὴν ὀσμὴ ἱδρῶτος».

  «Τὴν ἱερωσύνη μας ποὺ τόσο λασπώνεται καὶ ἀπαξιώνεται στὴ σημερινὴ κοινωνία, δὲν χρειάζεται νὰ ἐκμορντερνίζωμε, ἀλλὰ νὰ ἀνανεώνωμε καὶ ἀνακαινίζωμε μέσα στὸ ἀνακαινιστικὸ πνεῦμα τῶν χαρισμάτων. Ὁ σημερινὸς κόσμος θέλει τὸν ἱερέα στὴν Ἐκκλησία του ἀφοσιωμένο, λειτουργὸ τῶν μυστηρίων, πατέρα παρακλήσεως καὶ διαγγελέα τῆς καινῆς ζωῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ὅποια δράση καὶ ὅποια κίνηση ἐντάσσεται μέσα σ’ αὐτὰ τὰ πλαίσια δοξάζει τὸν Θεὸ καὶ σῴζει τὸν ἄνθρωπο».

  Πολλοὶ κοσμικοὶ ἰσχυρίζονται ὅτι «τὰ ράσα δὲν κάνουν τὸν παπὰ» καὶ ἀνέχονται τοὺς νεωτεριστὲς κληρικούς. Δὲν δίνουν ὅμως ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα καὶ «τί κάνει τὸν παπά;». Πόσο βλάπτουν τὴν ἱερωσύνη του τὰ ράσα; Μήπως τὸ κοσμικὸ φρόνημα μπορεῖ νὰ προστατέψει καὶ νὰ ἀναδείξει τὸν κληρικὸ καὶ νὰ τὸν κάνει ἀποτελεσματικὸ στὸ ποιμαντικό του ἔργο;

  Οἱ ἀπρόσεκτοι κληρικοὶ ἔχουν ἀδυναμία μὲ τὰ ἐντυπωσιακὰ ἄμφια, τὰ διακριτικὰ τῶν ὀφφικίων, δηλαδὴ ἐπιγονάτιο, περίτεχνο σταυρὸ μὲ φανταχτερὴ ἁλυσίδα καὶ ἂν εἶναι ἄγαμοι καὶ ἐπανωκαλύμμαυχο. Δὲν παραλείπουν τίποτα. Ἐνῷ στὴν ἐξωτερική τους ἐμφάνιση πετοῦν τὰ ράσα, φέρουν μόνο τὸ ἀντερὶ καὶ μάλιστα ὄχι μαῦρο, γιατί εἶναι καταθλιπτικό, ἀλλὰ μὲ ἄλλα χρώματα ποὺ δημιουργοῦν κοσμικὰ συναισθήματα.

  Ἐδῶ, δοθείσης εὐκαιρίας, πρέπει νὰ δώσουμε μία ἀπάντηση καὶ στοὺς κοσμικούς, ποὺ ὅταν βλέπουν ἕνα ἱερέα νὰ περιμένει στὴ σειρὰ γιὰ κάποια ἐργασία τοῦ λένε: «Ἂν εἶσαι καὶ παπάς, μὲ τὴν ἀράδα σου θὰ πᾶς». Προσωπικὰ τοὺς ἐξηγῶ: «Αὐτὸ μὴ τὸ λέτε, γιατί φανερώνει τὸ βαθμὸ τῆς θρησκευτικότητας ποὺ ἔχετε». Στὴν ἀρχὴ μὲ κοιτοῦν κάπως παράξενα καὶ ὅταν καταλάβουν τὸ βαθύτερο νόημα, μοῦ χαμογελοῦν καὶ θέλουν νὰ μοῦ δώσουν τὴ σειρά τους. Φυσικά, ἐγὼ ποτὲ δὲν τὴν παίρνω!

  Ὁ ἅγιος Ἀμφιλόχιος τῆς Πάτμου ἔλεγε ὅτι «τὸ ράσο εἶναι ἡ σημαία τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ μας, γι’ αὐτὸ πρέπει πολὺ νὰ προσ­παθοῦμε μὲ τὴν ἁγία κατὰ πάντα ζωή μας νὰ τὸ τιμᾶμε ἐμεῖς ποὺ τὸ φορᾶμε, καὶ τότε μόνο θὰ τὸ τιμοῦν καὶ θὰ τὸ σέβονται καὶ ὅσοι δὲν τὸ φοροῦν».

Ορθόδοξος Τύπος