2025-03-25 00:55:40
Μια θεμελιώδης ατομική διαφορά στη βιολογία είναι η διάκριση μεταξύ της νυχτερινής ζωής, δηλαδή, δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της νύχτας και της ημερήσιας, δηλαδή, δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η διάκριση αυτή συνοδεύεται από μια σειρά εξειδικευμένων προσαρμογών.
Για μερικούς από εμάς, το να σηκωθούμε από τα άγρια χαράματα είναι στην καλύτερη περίπτωση μίζερο και στη χειρότερη αδύνατο, όσο και αδιανόητο!
Μας δυσκολεύει να σηκωθούμε το πρωί και αρχίζουμε να "ζωντανεύουμε" όσο περνάει η μέρα;
Είμαστε πιο "ζωντανοί" και ενεργητικοί το βράδυ;
Αν ναι, τότε έχουμε τον χρονότυπο* της "κουκουβάγιας*** σε αντίθεση με τους πρωινούς τύπους που έχουν τον χρονότυπο του "κορυδαλλού".
Αυτό σημαίνει ότι οι κιρκάδιοι ρυθμοί μας είναι τέτοιοι που η βέλτιστη ώρα λειτουργίας μας είναι αργά μέσα στην ημέρα.
Όλη η ζωή στη γη έχει εξελιχθεί κάτω από έναν ρυθμικά μεταβαλλόμενο κύκλο φωτός και σκότους και οι οργανισμοί, από μονοκύτταρα βακτήρια μέχρι τον άνθρωπο, έχουν μια εσωτερική αναπαράσταση του χρόνου.
Αυτοί οι 24ωροι κύκλοι, που ονομάζονται κιρκάδιοι ρυθμοί, επιμένουν απουσία εξωτερικών ενδείξεων, και παρέχουν ένα μέσο πρόβλεψης των αλλαγών στο περιβάλλον αντί να ανταποκρίνονται παθητικά σε αυτές
Αν παρακολουθήσουμε τις επιστημονικές ειδήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις του να είσαι νυχτοπούλι, τα μηνύματα τείνουν να είναι μάλλον αποθαρρυντικά.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ένα πλήθος μελετών έχει υποδείξει ότι οι "κορυδαλλοί" τείνουν να είναι πιο ευτυχισμένοι από τις "κουκουβάγιες", ότι οι "κουκουβάγιες" είναι πιο ευάλωτοι στην κατάθλιψη και σε άλλες δυσκολίες ψυχικής υγείας και ακόμη ότι τα "νυχτοπούλια" είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τα λεγόμενα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των σκοτεινών τάσεων, όπως η ψυχοπάθεια και ο ναρκισσισμός.
Επιπλέον, μπορεί να έχουμε ακούσει τους γκουρού της παραγωγικότητας να διακηρύσσουν ότι για να προχωρήσουμε στη ζωή μας, πρέπει να κάνουμε πράγματα όπως να σηκωνόμαστε νωρίτερα το πρωί και να κάνουμε την πιο σημαντική δουλειά μας νωρίς μέσα στην ημέρα.
Τίποτα όμως από αυτά δεν είναι εύκολο για τα "νυχτοπούλια"
Και σίγουρα όλα τα "νυχτοπούλια" θα εκπλαγούμε ευχάριστα όταν ακούσουμε τα ευρήματα μιας νέας τεράστιας βρετανικής μελέτης που περιλαμβάνει δεδομένα από δύο μελέτες cohorts με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Με επικεφαλής ερευνητές του Imperial College στο Λονδίνο, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι με χρονότυπο "κουκουβάγιας" είχαν όλοι "ανώτερη" γνωστική λειτουργία σε σύγκριση με τους αντίστοιχους που ξυπνούσαν νωρίς.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές: " οι πρωινοί τύποι εμφάνισαν σταθερά τις χαμηλότερες γνωστικές βαθμολογίες και στις δύο ομάδες, με τις βαθμολογίες να βελτιώνονται για τους ενδιάμεσους τύπους και να φτάνουν σε υψηλότερα επίπεδα για τους βραδινούς τύπους"
Η μελέτη δεν μπορεί να μιλήσει για το γιατί οι νυχτερινοί τύποι αρίστευσαν στα γνωστικά τεστ, αλλά μια ερμηνεία είναι ότι οι άνθρωποι με αυτόν τον χρονοτύπο έχουν πνευματικό πλεονέκτημα, αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία να αποδώσουν σε ώρα που τους βολεύει.
Δυστυχώς, όπως πιθανώς έχουμε παρατηρήσει, η κοινωνία συχνά δεν είναι τόσο εξυπηρετική - πολλοί από εμάς αναγκάζονται να συμμορφωθούν με τις πρωινές ρουτίνες των εργοδοτών, των δασκάλων και άλλων, είτε πρόκειται για εκείνη τη διαδικτυακή συνάντηση Zoom με διεθνείς συναδέλφους τα ξημερώματα είτε για τη σχολική συνέλευση που πραγματοποιείται στις 9 το πρωί ακριβώς.
Το γεγονός ότι αναγκαζόμαστε να συμπεριφερόμαστε αντίθετα με τον χρονότυπό μας, οδηγούμαστε στο κοινωνικό jetlag** όπως το αποκαλούν οι ειδικοί.
Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε καλύτερα ως "νυχτοπούλι" σε έναν κόσμο που μερικές φορές μπορεί να μοιάζει σαν να κυβερνάται από "κορυδαλλούς"
Σεβόμενοι τον χρονότυπό μας
Ίσως το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτούμε είναι ότι πρέπει να σεβαστούμε τις τάσεις μας ως νυχτοπούλι.
"Είναι πολύ σημαντικό να μην εγκαταλείψετε τον χρονοτύπό σας.
Είστε βιολογικά προγραμματισμένοι να πηγαίνετε αργά για ύπνο και να ξυπνάτε αργά"
λέει ο Russell Foster, καθηγητής Circadian Neuroscience στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και συγγραφέας του βιβλίου Life Time: The New Science of the Body Clock, and How It Can Revolutionize Your Sleep and Health.
Με άλλα λόγια, οι προτιμήσεις μας δεν είναι απλώς μια επιλογή τρόπου ζωής - είναι μια γνήσια εκδήλωση της υποκείμενης βιολογίας μας!
"Γνωρίζουμε ότι ορισμένοι πολυμορφισμοί στη γονιδιακή δεξαμενή μπορούν να οδηγήσουν σε έναν καθυστερημένο χρονότυπο", λέει η Martha Merrow, καθηγήτρια Chronobiology στο Ludwig Maximilians University του Μονάχου.
*Ο χρονοτύπος είναι η φυσική τάση ενός ατόμου να κοιμάται ή να είναι ενεργό μια συγκεκριμένη ώρα κατά τη διάρκεια της ημέρας σύμφωνα με τους κιρκάδιους ρυθμούς του. Ενώ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ήδη την έκφραση ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι είτε κορυδαλλοί (πρωινοί τύποι) είτε κουκουβάγιες (όψιμοι τύποι), αυτοί οι χρονοτύποι είναι τα δύο άκρα του φάσματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι κάπου στη μέση.
**Το τζετ λαγκ/ jet lag ή χρονική υστέρηση βιολογικού ρολογιού αναφέρεται ιατρικά και ως αποσυγχρονισμός/desynchronosis, αλλά και ως κιρκάδια δυσρυθμία/circadian dysrhythmia και είναι μια κατάσταση που προκύπτει από τις μεταβολές των κιρκάδιων ρυθμών του σώματός μας.
***οι αρχαίοι Έλληνες συνέδεαν στενά την κουκουβάγια με τη σοφία και την ευφυΐα, κυρίως μέσω της σχέσης της με τη θεά Αθηνά, θεά της σοφίας, του πολέμου και της στρατηγικής.
Η κουκουβάγια ενσωμάτωνε τις διανοητικές και στρατηγικές ιδιότητες που χαρακτήριζαν τόσο τη θεά όσο και την πόλη.
Η νυχτερινή φύση της κουκουβάγιας και η ικανότητά της να βλέπει στο σκοτάδι συμβόλιζαν για τους Έλληνες τη διορατικότητα και την αντίληψη σε δύσκολες καταστάσεις, ιδιότητες που συνδέονταν άμεσα με τη σοφία της Αθηνάς.
κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40018197/
https://bmjpublichealth.bmj.com/content/2/1/e001000
https://www.sciencefocus.com/the-human-body/night-owls-how-to-thrive
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1440-1819.2009.01965.x
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191886913001918
Η διάκριση αυτή συνοδεύεται από μια σειρά εξειδικευμένων προσαρμογών.
Για μερικούς από εμάς, το να σηκωθούμε από τα άγρια χαράματα είναι στην καλύτερη περίπτωση μίζερο και στη χειρότερη αδύνατο, όσο και αδιανόητο!
Μας δυσκολεύει να σηκωθούμε το πρωί και αρχίζουμε να "ζωντανεύουμε" όσο περνάει η μέρα;
Είμαστε πιο "ζωντανοί" και ενεργητικοί το βράδυ;
Αν ναι, τότε έχουμε τον χρονότυπο* της "κουκουβάγιας*** σε αντίθεση με τους πρωινούς τύπους που έχουν τον χρονότυπο του "κορυδαλλού".
Αυτό σημαίνει ότι οι κιρκάδιοι ρυθμοί μας είναι τέτοιοι που η βέλτιστη ώρα λειτουργίας μας είναι αργά μέσα στην ημέρα.
Όλη η ζωή στη γη έχει εξελιχθεί κάτω από έναν ρυθμικά μεταβαλλόμενο κύκλο φωτός και σκότους και οι οργανισμοί, από μονοκύτταρα βακτήρια μέχρι τον άνθρωπο, έχουν μια εσωτερική αναπαράσταση του χρόνου.
Αυτοί οι 24ωροι κύκλοι, που ονομάζονται κιρκάδιοι ρυθμοί, επιμένουν απουσία εξωτερικών ενδείξεων, και παρέχουν ένα μέσο πρόβλεψης των αλλαγών στο περιβάλλον αντί να ανταποκρίνονται παθητικά σε αυτές
Αν παρακολουθήσουμε τις επιστημονικές ειδήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις του να είσαι νυχτοπούλι, τα μηνύματα τείνουν να είναι μάλλον αποθαρρυντικά.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ένα πλήθος μελετών έχει υποδείξει ότι οι "κορυδαλλοί" τείνουν να είναι πιο ευτυχισμένοι από τις "κουκουβάγιες", ότι οι "κουκουβάγιες" είναι πιο ευάλωτοι στην κατάθλιψη και σε άλλες δυσκολίες ψυχικής υγείας και ακόμη ότι τα "νυχτοπούλια" είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν τα λεγόμενα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των σκοτεινών τάσεων, όπως η ψυχοπάθεια και ο ναρκισσισμός.
Επιπλέον, μπορεί να έχουμε ακούσει τους γκουρού της παραγωγικότητας να διακηρύσσουν ότι για να προχωρήσουμε στη ζωή μας, πρέπει να κάνουμε πράγματα όπως να σηκωνόμαστε νωρίτερα το πρωί και να κάνουμε την πιο σημαντική δουλειά μας νωρίς μέσα στην ημέρα.
Τίποτα όμως από αυτά δεν είναι εύκολο για τα "νυχτοπούλια"
Και σίγουρα όλα τα "νυχτοπούλια" θα εκπλαγούμε ευχάριστα όταν ακούσουμε τα ευρήματα μιας νέας τεράστιας βρετανικής μελέτης που περιλαμβάνει δεδομένα από δύο μελέτες cohorts με δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους.
Με επικεφαλής ερευνητές του Imperial College στο Λονδίνο, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι με χρονότυπο "κουκουβάγιας" είχαν όλοι "ανώτερη" γνωστική λειτουργία σε σύγκριση με τους αντίστοιχους που ξυπνούσαν νωρίς.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές: " οι πρωινοί τύποι εμφάνισαν σταθερά τις χαμηλότερες γνωστικές βαθμολογίες και στις δύο ομάδες, με τις βαθμολογίες να βελτιώνονται για τους ενδιάμεσους τύπους και να φτάνουν σε υψηλότερα επίπεδα για τους βραδινούς τύπους"
Η μελέτη δεν μπορεί να μιλήσει για το γιατί οι νυχτερινοί τύποι αρίστευσαν στα γνωστικά τεστ, αλλά μια ερμηνεία είναι ότι οι άνθρωποι με αυτόν τον χρονοτύπο έχουν πνευματικό πλεονέκτημα, αρκεί να τους δοθεί η ευκαιρία να αποδώσουν σε ώρα που τους βολεύει.
Δυστυχώς, όπως πιθανώς έχουμε παρατηρήσει, η κοινωνία συχνά δεν είναι τόσο εξυπηρετική - πολλοί από εμάς αναγκάζονται να συμμορφωθούν με τις πρωινές ρουτίνες των εργοδοτών, των δασκάλων και άλλων, είτε πρόκειται για εκείνη τη διαδικτυακή συνάντηση Zoom με διεθνείς συναδέλφους τα ξημερώματα είτε για τη σχολική συνέλευση που πραγματοποιείται στις 9 το πρωί ακριβώς.
Το γεγονός ότι αναγκαζόμαστε να συμπεριφερόμαστε αντίθετα με τον χρονότυπό μας, οδηγούμαστε στο κοινωνικό jetlag** όπως το αποκαλούν οι ειδικοί.
Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε καλύτερα ως "νυχτοπούλι" σε έναν κόσμο που μερικές φορές μπορεί να μοιάζει σαν να κυβερνάται από "κορυδαλλούς"
Σεβόμενοι τον χρονότυπό μας
Ίσως το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτούμε είναι ότι πρέπει να σεβαστούμε τις τάσεις μας ως νυχτοπούλι.
"Είναι πολύ σημαντικό να μην εγκαταλείψετε τον χρονοτύπό σας.
Είστε βιολογικά προγραμματισμένοι να πηγαίνετε αργά για ύπνο και να ξυπνάτε αργά"
λέει ο Russell Foster, καθηγητής Circadian Neuroscience στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και συγγραφέας του βιβλίου Life Time: The New Science of the Body Clock, and How It Can Revolutionize Your Sleep and Health.
Με άλλα λόγια, οι προτιμήσεις μας δεν είναι απλώς μια επιλογή τρόπου ζωής - είναι μια γνήσια εκδήλωση της υποκείμενης βιολογίας μας!
"Γνωρίζουμε ότι ορισμένοι πολυμορφισμοί στη γονιδιακή δεξαμενή μπορούν να οδηγήσουν σε έναν καθυστερημένο χρονότυπο", λέει η Martha Merrow, καθηγήτρια Chronobiology στο Ludwig Maximilians University του Μονάχου.
*Ο χρονοτύπος είναι η φυσική τάση ενός ατόμου να κοιμάται ή να είναι ενεργό μια συγκεκριμένη ώρα κατά τη διάρκεια της ημέρας σύμφωνα με τους κιρκάδιους ρυθμούς του. Ενώ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ήδη την έκφραση ότι οι άνθρωποι μπορεί να είναι είτε κορυδαλλοί (πρωινοί τύποι) είτε κουκουβάγιες (όψιμοι τύποι), αυτοί οι χρονοτύποι είναι τα δύο άκρα του φάσματος. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι κάπου στη μέση.
**Το τζετ λαγκ/ jet lag ή χρονική υστέρηση βιολογικού ρολογιού αναφέρεται ιατρικά και ως αποσυγχρονισμός/desynchronosis, αλλά και ως κιρκάδια δυσρυθμία/circadian dysrhythmia και είναι μια κατάσταση που προκύπτει από τις μεταβολές των κιρκάδιων ρυθμών του σώματός μας.
***οι αρχαίοι Έλληνες συνέδεαν στενά την κουκουβάγια με τη σοφία και την ευφυΐα, κυρίως μέσω της σχέσης της με τη θεά Αθηνά, θεά της σοφίας, του πολέμου και της στρατηγικής.
Η κουκουβάγια ενσωμάτωνε τις διανοητικές και στρατηγικές ιδιότητες που χαρακτήριζαν τόσο τη θεά όσο και την πόλη.
Η νυχτερινή φύση της κουκουβάγιας και η ικανότητά της να βλέπει στο σκοτάδι συμβόλιζαν για τους Έλληνες τη διορατικότητα και την αντίληψη σε δύσκολες καταστάσεις, ιδιότητες που συνδέονταν άμεσα με τη σοφία της Αθηνάς.
κείμενο και επιμέλεια κειμένου:ntina
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40018197/
https://bmjpublichealth.bmj.com/content/2/1/e001000
https://www.sciencefocus.com/the-human-body/night-owls-how-to-thrive
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1440-1819.2009.01965.x
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0191886913001918
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
25η Μαρτίου - Εθνική εορτή: Χρόνια Πολλά Ελλάδα
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
