Ανάγκη αναστοχασμού στην εξωτερική πολιτική

2012-07-04 13:47:16

Του Θανου Π. Ντοκου *

Παρά τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα και το τεράστιο βάρος της κρίσης, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να ασχοληθεί με ουσιαστικό τρόπο με όλα τα ανοιχτά εξωτερικά μέτωπα της χώρας. Αποστολή καθόλου εύκολη λόγω της εξαιρετικά δυσμενούς διεθνούς θέσης της χώρας, της έλλειψης πόρων για την άσκηση εξωτερικής (και αμυντικής) πολιτικής, αλλά και της σχετικής ιδεολογικής ανομοιογένειας της κυβέρνησης συνεργασίας. Ας επιχειρήσουμε μια συνοπτική καταγραφή των εκκρεμοτήτων: με την Τουρκία, κεντρική διαφορά παραμένει η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών (στις οποίες προφανώς θα προστεθεί η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, κίνηση που επιβάλλεται να γίνει με τους κατάλληλους χειρισμούς για τη μείωση των κραδασμών), ενώ θα πρέπει να υπάρξει πρόοδος και στο μεταναστευτικό.

Η διαδικασία των διερευνητικών επαφών παραμένει ανενεργός. Στο Κυπριακό, οι βραχυπρόθεσμες τουλάχιστον προοπτικές δεν είναι καλές

. Με την ΠΓΔΜ υπέστημεν διπλωματική ήττα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, αλλά τα πολιτικά οφέλη της άλλης πλευράς στο πλαίσιο ΝΑΤΟ και Ε.Ε. ήταν μέχρι στιγμής περιορισμένα. Ωστόσο, οι πιέσεις και στους δύο οργανισμούς αναμένεται να αυξηθούν με το πέρασμα του χρόνου. Στην Αλβανία παρατηρείται άνοδος του εθνικισμού στην εσωτερική πολιτική σκηνή, με πιθανές παρενέργειες στις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα και ιδιαίτερα στο ζήτημα της Τσαμουριάς, ενώ θα πρέπει να υπάρξει πρόοδος στη συμφωνία για την ΑΟΖ. Ανοιχτό παραμένει και το ζήτημα της αναγνώρισης του Κοσόβου, όπου η Ελλάδα μέχρι τώρα έχει κινηθεί πολύ προσεκτικά και επιτυχημένα. Οι δε σχέσεις με Βουλγαρία και Σερβία είναι μεν καλές, αλλά υπάρχουν σαφή περιθώρια ουσιαστικής αναθέρμανσης, ενώ το ίδιο ισχύει και για τη γενικότερη βαλκανική παρουσία της Ελλάδας.

Σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα παραμένει και η ελληνική παρουσία στις περιοχές της Μαύρης Θάλασσας και Μεσογείου/Μέσης Ανατολής, με την εξαίρεση των σχέσεων με το Ισραήλ. Συγκεκριμένες κινήσεις θα πρέπει να γίνουν και στον τομέα των σχέσεών μας με τις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, αλλά και άλλες χώρες BRICS). Κάθε περίπτωση είναι βέβαια αρκετά διαφορετική και απαιτεί προσεκτικούς χειρισμούς. Η παρουσία μας στο ΝΑΤΟ έχει αποδυναμωθεί λόγω οικονομικών δυσκολιών, ενώ κεντρικά διακυβεύματα θα συνεχίσουν να αποτελούν η επιστροφή μας στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε., η βελτίωση της διεθνούς εικόνας της χώρας και η εύρεση στρατηγικού ρόλου. Τέλος, αναξιοποίητος παραμένει ο απόδημος ελληνισμός, ενώ σημαντικές προτεραιότητες θα πρέπει να αποτελέσουν η οικονομική και ενεργειακή διπλωματία και η ενίσχυση του θεσμικού συστήματος στρατηγικού σχεδιασμού.

Η επιτυχημένη διαχείριση τόσων πολλών ζητημάτων από μια χώρα στην πολιτική και οικονομική κατάσταση της σημερινής Ελλάδας θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Υπάρχουν ιδέες και λύσεις, αλλά απαιτούν ευρύτατη αλλαγή νοοτροπίας και τον παραμερισμό ορισμένων κατεστημένων αντιλήψεων και ιδεοληψιών, ενώ θα έχουν και πολιτικό κόστος. Για πολλά από τα ανωτέρω ζητήματα η επιλογή πολιτικής κινείται μεταξύ αντιπαράθεσης, διαχείρισης και επίλυσης. Κάθε επιλογή έχει συγκεκριμένα οφέλη και κόστη και η τελική απόφαση πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μιας εθνικής διαβούλευσης.

* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ.
InfoGnomon

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ