2012-07-05 14:02:03
Φωτογραφία για Τα Δικαιώματα των πολιτών για την διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών τους
Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών

Με το άρθρο 1 του νόμου 3115/2003 συστάθηκε, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 19 του Συντάγματος, η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών με σκοπό την προστασία του απορρήτου των επιστολών, της ελεύθερης ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο καθώς και την ασφάλεια των δικτύων και πληροφοριών. Στην έννοια της προστασίας του απορρήτου των επικοινωνιών περιλαμβάνεται και ο έλεγχος της τήρησης των όρων και της διαδικασίας άρσης του απορρήτου, που προβλέπονται από τον νόμο.

-Τι θεωρείται απόρρητο στις επικοινωνίες;

Μερικά βασικά στοιχεία που καλύπτει η νομοθεσία περί απορρήτου των επικοινωνιών είναι:

Για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες:

1.Το περιεχόμενο της επικοινωνίας (φωνή, εικόνα, δεδομένα).

2. Τα δεδομένα θέσης και κίνησης της τερματικής συσκευής (γεωγραφικός εντοπισμός).


3.Η ταυτότητα των συμμετεχόντων στην επικοινωνία προσώπων.

Για τις ταχυδρομικές υπηρεσίες:

1.Το περιεχόμενο της αλληλογραφίας

2.Ο αποστολέας

3.Ο παραλήπτης

-Ποιοι προστατεύονται από το απόρρητο των επικοινωνιών;

Φορείς του δικαιώματος του άρθρου 19 του Συντάγματος είναι όλα τα φυσικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως ιθαγένειας και εθνικότητας και ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για επικοινωνία εντός της χώρας ή με το εξωτερικό. Φορείς του ως άνω δικαιώματος είναι επίσης όλα τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου καθώς και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου στο βαθμό που είναι φορείς συνταγματικών δικαιωμάτων. Σχετικά με τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (π.χ. επιχειρήσεις), η προστασία του απορρήτου της επικοινωνίας συνδέεται με τη διασφάλιση και άλλων δικαιωμάτων, όπως είναι για παράδειγμα η ελεύθερη επιχειρηματική δράση τους.

Αποδέκτες του δικαιώματος είναι τόσο τα όργανα της κρατικής εξουσίας, όσο και οι ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα όπως για παράδειγμα επιχειρήσεις ταχυμεταφορών (courier), εταιρίες σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας κ.λπ.. Αντικείμενο της προστασίας του απορρήτου θεωρείται η ελευθερία της επικοινωνίας και το απόρρητο όλων των μορφών επικοινωνίας.

-Ποιες νομοθετικές ρυθμίσεις αφορούν στο απόρρητο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών;

Καταρχήν στο απόρρητο των επικοινωνιών αναφέρεται η συνταγματική διάταξη του άρθρου 19. Σε νομοθετικό επίπεδο σχετικές είναι οι ρυθμίσεις του ν. 2225/1994 για την προστασία της ελευθερίας της ανταπόκρισης και επικοινωνίας, οι διατάξεις του ν. 3115/2003, με τον οποίο συστάθηκε η ΑΔΑΕ, το άρθρο 4 του ν. 3471/2006, ο οποίος ρυθμίζει θέματα προστασίας δεδομένων προσωπικών χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, καθώς και οι διατάξεις του ν. 3674/2008 σχετικά με τη διασφάλιση του απορρήτου της τηλεφωνικής επικοινωνίας.

Νομοθετικές διατάξεις σχετικές με το απόρρητο των επικοινωνιών περιλαμβάνονται επίσης και στον Ποινικό Κώδικα, όπως ισχύει μετά και τις τροποποιήσεις που επέφερε ο ν. 3674/2008, και συγκεκριμένα στα άρθρα 248-250 που τιμωρούν την παραβίαση του απορρήτου από ταχυδρομικούς υπαλλήλους καθώς και από υπαλλήλους τηλεπικοινωνιακών οργανισμών. Επίσης τα άρθρα 370 και 370Α του ΠΚ τιμωρούν την παραβίαση του απορρήτου των επιστολών και των τηλεφωνημάτων αντιστοίχως.

-Τι σημαίνει άρση του απορρήτου των επικοινωνιών;

Η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών είναι μια κατ’ εξαίρεση επιτρεπόμενη διαδικασία, βάσει της οποίας τα στοιχεία της επικοινωνίας, τα οποία είναι καταρχήν απόρρητα, καθίστανται γνωστά σε συγκεκριμένες Αρχές και για συγκεκριμένους λόγους.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 1 του Συντάγματος, η άρση αυτή είναι δυνατόν να ισχύσει για τη δικαστική αρχή και όχι έναντι της διοίκησης για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.

Η συγκεκριμένη διαδικασία για την πραγμάτωση της συνταγματικής επιταγής εξειδικεύεται στο ν. 2225/1994 και στο ΠΔ 47/2005.

-Πότε γίνεται άρση του απορρήτου;

Σύμφωνα με τη συνταγματική διάταξη του άρθρου 19, άρση του απορρήτου γίνεται για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για τη διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων.

Οι προαναφερθέντες λόγοι εξειδικεύονται με τις διατάξεις του ν. 2225/1994, όπως ισχύει, ο οποίος περιλαμβάνει και κατάλογο των εγκλημάτων για τη διακρίβωση των οποίων μπορεί να διαταχθεί με διάταξη του αρμόδιου δικαστικού συμβουλίου η άρση του απορρήτου.

Στην άρση του απορρήτου πρέπει να τηρείται σε κάθε περίπτωση η αρχή της αναλογικότητας και η άρση να λαμβάνει χώρα μόνον εντός των ρητά προβλεπομένων χρονικών ορίων (άρθρο 5 ν. 2225/1994).

-Ποιες είναι οι ποινές που προβλέπονται για παραβίαση του απορρήτου;

Στον Ποινικό Κώδικα, όπως ισχύει μετά και τις τροποποιήσεις που επέφερε ο ν.3674/2008, οι διατάξεις σχετικά με το απόρρητο των επικοινωνιών που περιγράφονται στα άρθρα 248-250 τιμωρούν την παραβίαση του απορρήτου από ταχυδρομικούς υπαλλήλους καθώς και από υπαλλήλους τηλεπικοινωνιακών οργανισμών. Επίσης, τα άρθρα 370 και 370Α του ΠΚ τιμωρούν την παραβίαση του απορρήτου των επιστολών και των τηλεφωνημάτων αντιστοίχως. Ακόμη, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 3115/2003, όπως ισχύει, η παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών ή των όρων και της διαδικασίας άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή από 15.000 ως 60.000 ευρώ, εφόσον δεν προβλέπονται βαρύτερες ποινές από άλλες ισχύουσες διατάξεις. Σε περίπτωση που ο παραβάτης ανήκει στο προσωπικό υπηρεσίας, οργανισμού, νομικού προσώπου ή επιχείρησης που ασχολείται με ταχυδρομικές, τηλεπικοινωνιακές ή άλλες υπηρεσίες σχετικές με την ανταπόκριση ή την επικοινωνία, η !

επιβαλλόμενη ποινή φυλάκισης είναι τουλάχιστον 2 ετών και η χρηματική ποινή τουλάχιστον 30.000 ευρώ.

-Ποιος νομιμοποιείται να υποβάλλει καταγγελία που αφορά στην παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών του;

Τα φυσικά πρόσωπα και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου. Συγκεκριμένα οι συνδρομητές και χρήστες ηλεκτρονικών επικοινωνιών και οι χρήστες ταχυδρομικών υπηρεσιών μπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες στην Αρχή, όταν αντιληφθούν ότι υπάρχει παραβίαση του απορρήτου των επικοινωνιών τους.

-Τι πρέπει να εμπεριέχει μια καταγγελία και ποια είναι τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα για την υποβολή της;

Μια καταγγελία που απευθύνεται στην ΑΔΑΕ πρέπει να εμπεριέχει τα στοιχεία του καταγγέλλοντος, τα πραγματικά περιστατικά, τα αποδεικτικά στοιχεία καθώς και τους λόγους που στοιχειοθετούν την ισχυριζόμενη παραβίαση του απορρήτου.

Οι καταγγελίες σχετικά με τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες που υποβάλλονται στην ΑΔΑΕ περιλαμβάνουν αναλυτικότερα τις παρακάτω περιπτώσεις:

1. Για τις καταγγελίες που αφορούν σε συγκεκριμένες συνδέσεις διακρίνονται οι εξής υποπεριπτώσεις:

Α. Ο καταγγέλλων είναι ο συνδρομητής της σύνδεσης: Μαζί με την καταγγελία θα πρέπει να συνυποβάλλεται φωτοτυπία του λογαριασμού της σύνδεσης για την οποία ζητείται η έρευνα της ΑΔΑΕ, ώστε να επιβεβαιώνεται η ταυτοπροσωπία καταγγέλλοντος και συνδρομητή. Σε περίπτωση που δεν έχει στη διάθεση του λογαριασμό (π.χ. καρτοκινητό) θα πρέπει να συνυποβάλλεται Υπεύθυνη Δήλωση του Ν.1599/1986 με το γνήσιο της υπογραφής όπου θα δηλώνεται ο κάτοχος της εν λόγω σύνδεσης.

Β.Ο καταγγέλλων δεν είναι συνδρομητής, αλλά αποκλειστικός χρήστης της σύνδεσης: Επιπλέον της φωτοτυπίας του λογαριασμού της σύνδεσης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση για την αποκλειστική χρήση του καταγγέλλοντος καθώς και υπεύθυνη δήλωση (με το γνήσιο της υπογραφής) συναίνεσης του συνδρομητή.

Γ.Ο καταγγέλλων δεν είναι συνδρομητής, αλλά είναι χρήστης της σύνδεσης:

Επιπλέον της φωτοτυπίας του λογαριασμού της σύνδεσης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση (με το γνήσιο της υπογραφής) συναίνεσης του συνδρομητή.

2. Για τις καταγγελίες που αφορούν σε συγκεκριμένη σύνδεση, αλλά δεν υφίσταται λογαριασμός

(π.χ. καρτοκινητό ή ανώνυμη σύνδεση Internet): Ο καταγγέλλων θα πρέπει να υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση (με το γνήσιο της υπογραφής) ότι η εν λόγω σύνδεση χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τον ίδιο.

3. Για τις καταγγελίες που δεν αφορούν μόνο σε συγκεκριμένη σύνδεση (π.χ. παρατυπίες του παρόχου):

Σε αυτή την περίπτωση δεν απαιτείται υπεύθυνη δήλωση από τον καταγγέλλοντα.

4. Για τις καταγγελίες που αφορούν σε Ταχυδρομικές Υπηρεσίες: Ανάλογα με την περίπτωση, υποβάλλονται τα σχετικά με την καταγγελία στοιχεία, όπως για παράδειγμα η απόδειξη παραλαβής για ταχυμεταφορές ή συστημένο γράμμα.

-Τι είδους καταγγελίες υποβάλλονται στην ΑΔΑΕ που όμως δεν εντάσσονται στις αρμοδιότητες της;

Στην ΑΔΑΕ υποβάλλονται σε πολλές περιπτώσεις καταγγελίες που δεν εντάσσονται στις αρμοδιότητές της. Αυτές περιέχουν για παράδειγμα αιτήματα που αφορούν σε υπερχρεώσεις λογαριασμών, mail εξωτερικού, καθώς και ζητήματα που σχετίζονται με την ονοματοδοσία (domain names). Επίσης, πολλές καταγγελίες αφορούν σε spam, καθώς και στην καταγραφή συνομιλιών σχετικών με επαγγελματικές συναλλαγές. Σε περίπτωση αναρμοδιότητας κατόπιν διερεύνησης της υπόθεσης αποστέλλεται η καταγγελία στην Αρμόδια αρχή ή Επιτροπή ενώ σε περιπτώσεις που η καταγγελία αφορά σε ιδιωτικούς χώρους αποστέλλεται απαντητική επιστολή στον καταγγέλλοντα. Σε όλες τις περιπτώσεις ο καταγγέλλων ενημερώνεται εγγράφως από την Αρχή.

Οι καταγγελίες που εντάσσονται στις αρμοδιότητες της Αρχής αφορούν κυρίως σε τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, παρόχους διαδικτύου και διαδικτυακών υπηρεσιών καθώς και παρόχους ταχυδρομικών υπηρεσιών.

Στις υπόλοιπες περιπτώσεις που εντάσσονται στις αρμοδιότητες της Αρχής, το αντικείμενο τους αφορά κυρίως τηλεπικοινωνιακούς παρόχους (σταθερούς, κινητούς και ασύρματους), παρόχους διαδικτύου και διαδικτυακών υπηρεσιών (ISP’s, ASP’s) καθώς και ταχυδρομικές υπηρεσίες.

-Πως υποβάλλονται οι καταγγελίες της ΑΔΑΕ;

1.Ταχυδρομικώς στη δ/νση: Ιερού Λόχου 3, Μαρούσι 151 24, Αθήνα

2.Με φάξ: +30-210-6387666

3.Αυτοπροσώπως από τον καταγγέλλοντα στην έδρα της ΑΔΑΕ στην ως άνω δ/νση.
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ