2012-08-04 21:18:43
Γράφει ο Χρήστος Η.Χαλαζιάς
Πολλά, πάρα πολλά, γράφονται και λέγονται τα τελευταία χρόνια για τον «εθνικισμό» παγκοσμίως. Στην Ευρώπη το ζήτημα είναι οξύτερο από άλλες περιοχές, εξαιτίας πολλών παραγόντων. Ο όρος «εθνικισμός» αναμιγνύεται συχνά με τον όρο «λαϊκισμός» έτσι που σχεδόν πλέον δεν γίνεται κανένας διαχωρισμός και γιατί άλλωστε; Αυτό που έχει περισσότερη σημασία είναι οι συνέπειες του εθνικισμού.
Και ας δούμε τι γράφει ο Αρθουρ Σλέσινγκερ καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκη και άλλοτε σύμβουλος του αμερικανού προέδρου Τζων Κέννεντι. «Η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη στιγμή. Πριν από λίγο καιρό ο μαγικός αριθμός 1992 είχε γεννήσει ελπίδες για τη δημιουργία μιας νέας ενωμένης Ευρώπης. Σήμερα το όνειρο της ευρωπαϊκής ενότητας είναι πιο μακρινό από ότι πριν από 10 ή 20 χρόνια. Τι συνέβη σε αυτό το όνειρο; Η απάντηση είναι απλή: το χτύπησε ο εθνικισμός. Ο εθνικισμός μπορεί να έχει καλές και κακές συνέπειες, ανάλογα με την περίσταση. Το εθνικιστικό πνεύμα κατατρόπωσε ηγέτες σαν τον Μ. Ναπολέοντα και τον Χίτλερ που θέλησαν να ενώσουν την Ευρώπη με την χρήση τους.
Σήμερα τα εθνικιστικά συναισθήματα προκαλούν δυσαρέσκεια στους Ευρωπαίους ηγέτες που οραματίζονται μια Ενωμένη Ευρώπη. Το τέλος του ψυχρού πολέμου δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρώην σοβιετική απειλή συνέβαλε στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής κοινότητας.
Σήμερα τα εθνικιστικά συναισθήματα προκαλούν δυσαρέσκεια στους Ευρωπαίους ηγέτες που οραματίζονται μια Ενωμένη Ευρώπη. Το τέλος του ψυχρού πολέμου δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρώην σοβιετική απειλή συνέβαλε στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής κοινότητας.
Μαζί με την απειλή χάθηκε και η ανάγκη να ενωθούν οι Ευρωπαίοι εναντίον της σοβιετικής ένωσης, ή εναντίον της αγριότητας στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Σε κάθε σημείο του πλανήτη μας ο εθνικισμός και θρησκευτικός φανατισμός διαλύει ολόκληρα έθνη. Ο εθνικισμός έγινε το Έιτζ της διεθνούς πολιτικής, έγραφε πριν από καιρό το περιοδικό «Εκονομιστ». Η εξελιγμένη τεχνολογία εκμηδενίζει τις αποστάσεις και υπερπηδά τα εθνικά όρια. Αλλά οι ενοποιητικές πιέσεις αναγκάζουν τους ανθρώπους να ζητούν προστασία από τα παγκόσμια ρεύματα που βρίσκονται έξω από τον έλεγχο και τη λογική τους. Όσο περισσότερο νιώθουν ότι παρασύρονται από ένα απρόσωπο και ανώνυμο κόσμο, τόσο περισσότερο αναζητούν την ταυτότητα τους.
Από τις αρχές τις δεκαετίας του 1980 άρχισε στην Ευρώπη η στροφή προς τον προστατευτισμό, προς τις μορφές του οικονομικού εθνικισμού. Το 1989 εξαφανίστηκε ο κομμουνισμός (1). Αφού χάθηκε εκείνος ο εχθρός, έπρεπε να επινοηθεί ένας άλλος. Η συντηρητική ευρωπαϊκή σκέψη τον βρήκε σε δυο κατευθύνσεις: είναι ο ισλαμισμός και ο οικουμενισμός. Στα μάτια τους ο οικουμενισμός είναι το χάος, η απώλεια ταυτότητας. Τα σύνορα πρέπει να κλείσουν, χρειάζεται προστασία και όχι άνοιγμα. Σε αυτές τις συνθήκες διαπιστώνεται ότι ο όρος «λαϊκισμός» συμπεριλαμβάνει τον εθνικιστή-ρατσιστή, τον ξενόφοβο δημαγωγό. Αυτός ο «εθνικισμός» που χρησιμοποιεί τα «λαϊκιστικά» στοιχεία είναι ο αντιδραστικός λαϊκισμός, με τα ξενόφοβα και ρατσιστικά χαρακτηριστικά. Τέτοια λόγου χάρη είναι η περίπτωση του Ζ.Μ. Λεπέν στη Γαλλία.
Ο εθνικισμός έχει διάφορες μορφές και ορισμένες από αυτές έχουν να κάνουν με τις προοπτικές των πολλών εθνοτήτων, οι οποίες μοιάζουν σήμερα με δυνάμεις που ήταν εγκλωβισμένες στο καθεστώς του κρατικού σοσιαλισμού και ξαφνικά απελευθερώθηκαν δημιουργώντας, «παρενέργειες» ποικίλων μορφών. Στην πρώην Σοβιετική Ένωση όπως σημειώνει ο Σλέσινγκερ υπάρχουν 104 διαφορετικές εθνότητες από τις οποίες οι 22 έχουν πληθυσμό μεγαλύτερο τους 1.000.000. Κάπου 25.000.000 Ρώσοι κατοικούν εκτός Ρωσίας στην επικράτεια της άλλοτε Σοβιετική Ένωσης. Το ινστιτούτο γεωγραφίας της ρωσικής ακαδημίας επιστημών μας πληροφορεί ότι αυτή την εποχή οι συνοριακές διαφορές στην πρώην Σοβιετική Ένωση ξεπερνούν τις 160.
Δυο εκατομμύρια Ούγγροι ζουν στη Ρουμανία και 700.000 στη Σλοβακία συνολικώς το 30% των Ούγγρων ζουν εκτός Ουγγαρίας, ενώ 300.000 Γερμανοί και 200.000 Ουκρανοί ζουν στην Πολωνία. Η δυτική Ευρώπη δεν πηγαίνει πίσω σε αυτόν τον τομέα, Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, πάνω από ένας στους 120 κατοίκους του πλανήτη μας είναι πρόσφυγας. Υπολογίζεται ότι 25 εκατομμύρια άνθρωποι θα μεταναστεύσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η ξενοφοβία και ο ρατσισμός δεν απασχολούν πολύ την πολιτική των ευρωπαϊκών κρατών. Ο Σλέσιγκερ γράφει: «Με ποίον τρόπο θα μπορέσουν οι δημοκρατικές κοινωνίες να αντιμετωπίσουν την εθνικιστική, φυλετική και θρησκευτική ανομοιογένεια; Οι Η.Π.Α είχαν το πλεονέκτημα των εποίκων, οι οποίοι πήγαν εκεί για να αποκτήσουν μια νέα ταυτότητα. Η ιθαγένεια καθοριστικέ με βάση τα πολιτικά πιστεύω και όχι την εθνική προέλευση. Έτσι η αμερικανική εμπειρία δεν έχει μεγάλη αξία για τους Ευρωπαίους. Ωστόσο είμαι πεπεισμένος ότι η Ευρώπη πρέπει να ξεπεράσει την ιδέα των κρατών εθνών και ότι το δόγμα της ιθαγένειας, πρέπει να βασίζεται στους δεσμούς αίματος και όχι συγκεκριμένες αρχές. Λόγου χάρη, σύμφωνα με τον ισχύοντα γερμανικό νόμο, οι άνθρωποι με γερμανική καταγωγή που ουδέποτε έζησαν στη Γερμανία έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποκτήσουν γερμανική ιθαγένεια παρά οι Τούρκοι μετανάστες που ζουν στη Γερμανία εδώ και αρκετές γενιές. Η Ευρώπη πρέπει να αποδεχθεί το γεγονός ότι δεν μπορεί να αποφύγει την ανομοιογένεια και την ανάγκη να πείσει σε διάφορους λαούς ότι πρέπει να ζήσουν αρμονικά και ειρηνικά»
Αυτό είναι μια αλήθεια που κανένας δεν μπορεί πλέον να αμφισβητήσει, εκτός από τους φανατικούς «εθνικιστές» της κατηγορίας των «ξενόφοβων» αυτών που θέλουν την εφαρμογή της λεγόμενης «εθνικής καθαρότητας» που προκαλεί τόσες συγκρούσεις τα τελευταία χρόνια.
Τι πρέπει να γίνει στην Ευρώπη; Όπως υποστηρίζει ο Σλέστινγκερ πρωτίστως είναι ανάγκη να εφαρμοστούν οι νόμοι. Εκείνοι που ζουν την ιθαγένεια σε μια ξένη χώρα πρέπει να εφαρμόζουν το σύνταγμα και τους νόμους της χώρας.
Πρέπει επίσης να ενισχύσει η απασχόληση. Η αναζήτηση μιας θέσης εργασίας αυξάνει τις φυλετικές εχθρότητες και ενισχύει τον πολιτικό εξτρεμισμό. Η οικονομική ανάπτυξη δεν θα θεραπεύσει τις εθνικιστικές προκαταλήψεις, αλλά θα μετριάσει ορισμένες από τις πιο οδυνηρές συνέπιες. Πρέπει ακόμη να δημιουργήσει πλαίσιο που θα ασχολείται με τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Η ολλανδική πρόταση για ένα ύπατο αρμοστή για τις μειονότητες πρέπει να τύχει μεγαλύτερης προσοχής εκ μέρους της ΔΑΣΕ. Υπάρχουν επίσης εκείνοι που υποστηρίζουν ότι το υπάρχον ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να αναλάβει την προστασία των μειονοτήτων. Ο πρόεδρος του συνταγματικού δικαστηρίου της Γαλλίας Ρ. Μπανταντέρ προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού διαιτητικού δικαστηρίου. Αν λόγου χάρη παραπονεθεί η Ουγγαρία για την κακομεταχείριση Ούγγρων σε άλλες χώρες οι δικαστές θα βρούν μια λογική λύση και έτσι θα δημιουργηθεί δεδικασμένο το οποίο με τον καιρό θα έχει αξία εθιμικού δικαίου για τα προβλήματα των μειονοτήτων. Για να αποφευχθούν άλλες Γιουγκοσλαβίες, τα κράτη της Ευρώπης πρέπει να δημιουργήσουν ένα πανευρωπαϊκό σύστημα για τον περιορισμό των εθνικιστικών συγκρούσεων στην Ευρώπη» καταλήγει ο Σλέσινγκερ.
Ας απομακρυνθούμε κάπως όχι ουσιαστικά πάντως από τον εθνικισμό και τις συνέπειες του και ας δούμε το λαϊκισμό με την έννοια που ευρύτερα είχε στο παρελθόν και ως ένα βαθμό εξακολουθεί να έχει και σήμερα. Σύμφωνα με το Γάλλο φιλόσοφο Π.Α Ταγκιέφ « ο όρος λαϊκισμός χρησιμοποιείται πολύ συχνά και συνδέεται με μεγάλη πολλαπλότητα νοημάτων». Ιστορικά συνεχίζει, εμφανίζεται πρώτος ο ρωσικός λαϊκισμός, ο λαϊκισμός των διανοούμενων που εξιδανικεύουν το λαό, ο οποίος είναι τόσο υγιής , απλός και γενναίος. Υπήρξε επίσης και ο αμερικανικός λαϊκισμός στο τέλος του 19ου αιώνα ο οποίος στρεφόταν εναντίον των ξένων, εναντίον των «ανθρώπων των πόλεων». Υπήρξαν τέλος οι λαϊκισμοί που πήραν άμεσα πολιτική μορφή. Ο περιορισμός με τα ισχυρά εθνικά και εθνικιστικά χαρακτηριστικά του και με τον χαρισματικό ηγέτη του, αλλά και ο ελβετικός λαϊκισμός δηλαδή η άμεση δημοψηφιστική δημοκρατία. Υπάρχει επίσης και αντιδραστικός λαϊκισμός με ξενόφοβα και ρατσιστικά χαρακτηριστικά που απλώνεται δυστυχώς όλο και περισσότερο στις ευρωπαϊκές χώρες εδώ και μερικά χρόνια. Οι επιτυχίες του λαϊκισμού οφείλονται σε μεγάλο βαθμό και στην κρίση των παραδοσιακών κομμάτων, όπως σημειώνει ο Ταγκίεφ.
Επί 60 και πλέον χρόνια εκείνοι που λαμβάνουν τις αποφάσεις και το κοινό, ασχολούνται κυρίως με τις αντιδράσεις στους μεγάλους κινδύνους: τους ναζί, του Ιάπωνες μιλιταριστές. Και σήμερα δεν είναι συνηθισμένοι να αντιδρούν σε παγκόσμιες καταστάσεις και δεν προσφέρουν παρόμοιους μεγάλους στόχους για χάραξη πολιτικής. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή, που παρά την σύγχυση και τους κινδύνους, σημαδεύεται από μια μεγάλη παρηγοριά: για πρώτη φορά εδώ και πολλούς αιώνες δεν υπάρχουν ανταγωνισμοί μεγάλων δυνάμεων που απειλούν άμεσα την παγκόσμια ειρήνη. Και θα πρέπει να κάνουμε το παν για να παραμείνουν τα πράγματα όπως είναι . Παρόλα αυτά βλέπουμε έναν ασταθή κόσμο, γεμάτο διαφωνίες, συγκρούσεις και βίαιες αντιπαραθέσεις, μερικές από τις οποίες δεν στερούνται κινδύνων για την παγκόσμια σταθερότητα. Οι διάφοροι «εθνικισμοί» που αναπτύχθηκαν και εξακολουθούν να αναπτύσσονται είναι από μόνοι τους πηγές τέτοιων κινδύνων σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα. Η «λατρεία της εθνικής ενέργειας και καθαρότητας, του ηρωισμού και του πολέμου» που χαρακτηρίζουν το διάχυτο πλέον εθνικισμό αυτής της μορφής, οδηγούν στις περιοχές του φασισμού, όπως τον ήξερε η ανθρωπότητα παλαιότερα ή όπως αναβιώνει ή «μεταμφιέζεται» σήμερα. Είναι και αυτό έκφραση εθνικισμού και λαϊκισμού σε τελευταία ανάλυση.
Ο φασισμός δεν είναι κίνημα όπως τα άλλα: οι οπαδοί του, περιφρονούν τη λογική και τη σκέψη. Δεν υπακούουν στην πίστη, αλλά στα λαϊκά ένστικτα. Αρνούνται κάθε νομιμότητα των παγκόσμιων αρχών, ακόμη και σε σημείο να παραμελούν τον προσηλυτισμό. Ο «αυθεντικός φασισμός» αναφέρεται σε σχετική ανάλυση της γαλλικής εφημερίδας «MODE» δεν είναι εξαγώγιμο προϊόν. Το ηθικό κριτήριο του είναι η ανδρεία της φυλής, του έθνους, της κοινότητας. Εξαντλώντας τα συνθήματα και τα σύμβολα τους στο πατριωτικό ρεπερτόριο του δικού τους πολιτισμού, οι φασισμοί είναι ριζικά ιδιαίτεροι και μοναδικοί στο λόγο και το διάλογο τους. Δεν ταιριάζουν εύκολα σε ένα σύστημα παγκοσμίων πνευματικών αρχών. Μοιάζουν μεταξύ τους μόνο από τα έργα τους. Έτσι δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσει κανένας τι είδους φασισμό «προτείνει» ο εθνικισμός λόγου χάρη του Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι στη Ρωσία, του Ζ.Μ Λεπέν στη Γαλλία ή της Λέγκας του Βορρά στην Ιταλία, ή στη χώρα μας η «Χρυσή Αυγή». Ακόμη και τα νεοφασιστικά ή «μεταφασιστικά» κινήματα, όπως το ιταλικό, δεν κατατάσσονται εύκολα σε ένα είδος συγκεκριμένου εθνικισμού ή λαϊκισμού. Μοιάζει να βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο «σύνθεσης» των τάσεων του λαϊκισμού, του εθνικισμού και του φασισμού της εποχής μας.
Όπως γράφει στο άρθρο του ο Ρ. Πάζτον καθηγητής της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας στο πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης μόνο με ένα λειτουργικό ορισμό του φασισμού μπορούμε να βγούμε από τις δυσκολίες της εξέτασης του. Ο φασισμός είναι ένα αυταρχικό σύστημα το οποίο «παρουσιάζεται υποσχόμενο να ενισχύσει την ενότητα, την ενέργεια και την καθαρότητα μια κοινότητας σύγχρονης, η οποία έχει ήδη αποκτήσει αυτοσυνείδηση έναντι άλλων κοινοτήτων και είναι ήδη ικανή να εκφράσει μια κοινή γνώμη. Για να φτάσει στους σκοπούς του ο φασισμός επιζητεί όχι να φωτίσει τους ελεύθερους πολίτες μέσω ενός συγκεκριμένου συστήματος πνευματικών αρχών, αλλά να παρασύρει ένα πλήθος μέσω παθιασμένων συναισθημάτων. Τα κινητήρια αυτά πάθη είναι τα εξής: η περιοχή της κοινότητας με τα καθήκοντα που έχει ο καθένας απέναντι της να υπερέχει κάθε άλλου δικαιώματος, είτε γενικού είτε ατομικού, ένα αίσθημα ότι η κοινότητα είναι θύμα το οποίο δικαιολογεί κάθε μέσον εναντίον κάθε εχθρού, εσωτερικού ή εξωτερικού, μια αίσθηση παρακμής της κοινότητας η οποία υποσκάπτεται από την Αριστερά. Ως θεραπεία σε αυτή την παρακμή ο φασισμός προτείνει την ένταξη του πληθυσμού σε ένα «δόγμα» όπου η ψυχές σφυρηλατούνται από την κοινή πεποίθηση αν είναι δυνατόν και από τη βία αν είναι απαραίτητο. Από τους «εθνικισμούς» που εμφανίζονται σαν οργανωμένα πολιτικά κινήματα, και πολιτικά κόμματα σε πολλές περιπτώσεις, όσοι μέχρι τώρα έχουν μπορέσει να πάρουν την εξουσία, εφάρμοσαν ακριβώς έναν αντιπροσωπευτικό φασισμό που είναι γνωστός από την εποχή πριν από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
I-Reporter
Πολλά, πάρα πολλά, γράφονται και λέγονται τα τελευταία χρόνια για τον «εθνικισμό» παγκοσμίως. Στην Ευρώπη το ζήτημα είναι οξύτερο από άλλες περιοχές, εξαιτίας πολλών παραγόντων. Ο όρος «εθνικισμός» αναμιγνύεται συχνά με τον όρο «λαϊκισμός» έτσι που σχεδόν πλέον δεν γίνεται κανένας διαχωρισμός και γιατί άλλωστε; Αυτό που έχει περισσότερη σημασία είναι οι συνέπειες του εθνικισμού.
Και ας δούμε τι γράφει ο Αρθουρ Σλέσινγκερ καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκη και άλλοτε σύμβουλος του αμερικανού προέδρου Τζων Κέννεντι. «Η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη στιγμή. Πριν από λίγο καιρό ο μαγικός αριθμός 1992 είχε γεννήσει ελπίδες για τη δημιουργία μιας νέας ενωμένης Ευρώπης. Σήμερα το όνειρο της ευρωπαϊκής ενότητας είναι πιο μακρινό από ότι πριν από 10 ή 20 χρόνια. Τι συνέβη σε αυτό το όνειρο; Η απάντηση είναι απλή: το χτύπησε ο εθνικισμός. Ο εθνικισμός μπορεί να έχει καλές και κακές συνέπειες, ανάλογα με την περίσταση. Το εθνικιστικό πνεύμα κατατρόπωσε ηγέτες σαν τον Μ. Ναπολέοντα και τον Χίτλερ που θέλησαν να ενώσουν την Ευρώπη με την χρήση τους.
Σήμερα τα εθνικιστικά συναισθήματα προκαλούν δυσαρέσκεια στους Ευρωπαίους ηγέτες που οραματίζονται μια Ενωμένη Ευρώπη. Το τέλος του ψυχρού πολέμου δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρώην σοβιετική απειλή συνέβαλε στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής κοινότητας.
Σήμερα τα εθνικιστικά συναισθήματα προκαλούν δυσαρέσκεια στους Ευρωπαίους ηγέτες που οραματίζονται μια Ενωμένη Ευρώπη. Το τέλος του ψυχρού πολέμου δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρώην σοβιετική απειλή συνέβαλε στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής κοινότητας.
Μαζί με την απειλή χάθηκε και η ανάγκη να ενωθούν οι Ευρωπαίοι εναντίον της σοβιετικής ένωσης, ή εναντίον της αγριότητας στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Σε κάθε σημείο του πλανήτη μας ο εθνικισμός και θρησκευτικός φανατισμός διαλύει ολόκληρα έθνη. Ο εθνικισμός έγινε το Έιτζ της διεθνούς πολιτικής, έγραφε πριν από καιρό το περιοδικό «Εκονομιστ». Η εξελιγμένη τεχνολογία εκμηδενίζει τις αποστάσεις και υπερπηδά τα εθνικά όρια. Αλλά οι ενοποιητικές πιέσεις αναγκάζουν τους ανθρώπους να ζητούν προστασία από τα παγκόσμια ρεύματα που βρίσκονται έξω από τον έλεγχο και τη λογική τους. Όσο περισσότερο νιώθουν ότι παρασύρονται από ένα απρόσωπο και ανώνυμο κόσμο, τόσο περισσότερο αναζητούν την ταυτότητα τους.
Από τις αρχές τις δεκαετίας του 1980 άρχισε στην Ευρώπη η στροφή προς τον προστατευτισμό, προς τις μορφές του οικονομικού εθνικισμού. Το 1989 εξαφανίστηκε ο κομμουνισμός (1). Αφού χάθηκε εκείνος ο εχθρός, έπρεπε να επινοηθεί ένας άλλος. Η συντηρητική ευρωπαϊκή σκέψη τον βρήκε σε δυο κατευθύνσεις: είναι ο ισλαμισμός και ο οικουμενισμός. Στα μάτια τους ο οικουμενισμός είναι το χάος, η απώλεια ταυτότητας. Τα σύνορα πρέπει να κλείσουν, χρειάζεται προστασία και όχι άνοιγμα. Σε αυτές τις συνθήκες διαπιστώνεται ότι ο όρος «λαϊκισμός» συμπεριλαμβάνει τον εθνικιστή-ρατσιστή, τον ξενόφοβο δημαγωγό. Αυτός ο «εθνικισμός» που χρησιμοποιεί τα «λαϊκιστικά» στοιχεία είναι ο αντιδραστικός λαϊκισμός, με τα ξενόφοβα και ρατσιστικά χαρακτηριστικά. Τέτοια λόγου χάρη είναι η περίπτωση του Ζ.Μ. Λεπέν στη Γαλλία.
Ο εθνικισμός έχει διάφορες μορφές και ορισμένες από αυτές έχουν να κάνουν με τις προοπτικές των πολλών εθνοτήτων, οι οποίες μοιάζουν σήμερα με δυνάμεις που ήταν εγκλωβισμένες στο καθεστώς του κρατικού σοσιαλισμού και ξαφνικά απελευθερώθηκαν δημιουργώντας, «παρενέργειες» ποικίλων μορφών. Στην πρώην Σοβιετική Ένωση όπως σημειώνει ο Σλέσινγκερ υπάρχουν 104 διαφορετικές εθνότητες από τις οποίες οι 22 έχουν πληθυσμό μεγαλύτερο τους 1.000.000. Κάπου 25.000.000 Ρώσοι κατοικούν εκτός Ρωσίας στην επικράτεια της άλλοτε Σοβιετική Ένωσης. Το ινστιτούτο γεωγραφίας της ρωσικής ακαδημίας επιστημών μας πληροφορεί ότι αυτή την εποχή οι συνοριακές διαφορές στην πρώην Σοβιετική Ένωση ξεπερνούν τις 160.
Δυο εκατομμύρια Ούγγροι ζουν στη Ρουμανία και 700.000 στη Σλοβακία συνολικώς το 30% των Ούγγρων ζουν εκτός Ουγγαρίας, ενώ 300.000 Γερμανοί και 200.000 Ουκρανοί ζουν στην Πολωνία. Η δυτική Ευρώπη δεν πηγαίνει πίσω σε αυτόν τον τομέα, Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, πάνω από ένας στους 120 κατοίκους του πλανήτη μας είναι πρόσφυγας. Υπολογίζεται ότι 25 εκατομμύρια άνθρωποι θα μεταναστεύσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η ξενοφοβία και ο ρατσισμός δεν απασχολούν πολύ την πολιτική των ευρωπαϊκών κρατών. Ο Σλέσιγκερ γράφει: «Με ποίον τρόπο θα μπορέσουν οι δημοκρατικές κοινωνίες να αντιμετωπίσουν την εθνικιστική, φυλετική και θρησκευτική ανομοιογένεια; Οι Η.Π.Α είχαν το πλεονέκτημα των εποίκων, οι οποίοι πήγαν εκεί για να αποκτήσουν μια νέα ταυτότητα. Η ιθαγένεια καθοριστικέ με βάση τα πολιτικά πιστεύω και όχι την εθνική προέλευση. Έτσι η αμερικανική εμπειρία δεν έχει μεγάλη αξία για τους Ευρωπαίους. Ωστόσο είμαι πεπεισμένος ότι η Ευρώπη πρέπει να ξεπεράσει την ιδέα των κρατών εθνών και ότι το δόγμα της ιθαγένειας, πρέπει να βασίζεται στους δεσμούς αίματος και όχι συγκεκριμένες αρχές. Λόγου χάρη, σύμφωνα με τον ισχύοντα γερμανικό νόμο, οι άνθρωποι με γερμανική καταγωγή που ουδέποτε έζησαν στη Γερμανία έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποκτήσουν γερμανική ιθαγένεια παρά οι Τούρκοι μετανάστες που ζουν στη Γερμανία εδώ και αρκετές γενιές. Η Ευρώπη πρέπει να αποδεχθεί το γεγονός ότι δεν μπορεί να αποφύγει την ανομοιογένεια και την ανάγκη να πείσει σε διάφορους λαούς ότι πρέπει να ζήσουν αρμονικά και ειρηνικά»
Αυτό είναι μια αλήθεια που κανένας δεν μπορεί πλέον να αμφισβητήσει, εκτός από τους φανατικούς «εθνικιστές» της κατηγορίας των «ξενόφοβων» αυτών που θέλουν την εφαρμογή της λεγόμενης «εθνικής καθαρότητας» που προκαλεί τόσες συγκρούσεις τα τελευταία χρόνια.
Τι πρέπει να γίνει στην Ευρώπη; Όπως υποστηρίζει ο Σλέστινγκερ πρωτίστως είναι ανάγκη να εφαρμοστούν οι νόμοι. Εκείνοι που ζουν την ιθαγένεια σε μια ξένη χώρα πρέπει να εφαρμόζουν το σύνταγμα και τους νόμους της χώρας.
Πρέπει επίσης να ενισχύσει η απασχόληση. Η αναζήτηση μιας θέσης εργασίας αυξάνει τις φυλετικές εχθρότητες και ενισχύει τον πολιτικό εξτρεμισμό. Η οικονομική ανάπτυξη δεν θα θεραπεύσει τις εθνικιστικές προκαταλήψεις, αλλά θα μετριάσει ορισμένες από τις πιο οδυνηρές συνέπιες. Πρέπει ακόμη να δημιουργήσει πλαίσιο που θα ασχολείται με τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Η ολλανδική πρόταση για ένα ύπατο αρμοστή για τις μειονότητες πρέπει να τύχει μεγαλύτερης προσοχής εκ μέρους της ΔΑΣΕ. Υπάρχουν επίσης εκείνοι που υποστηρίζουν ότι το υπάρχον ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να αναλάβει την προστασία των μειονοτήτων. Ο πρόεδρος του συνταγματικού δικαστηρίου της Γαλλίας Ρ. Μπανταντέρ προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού διαιτητικού δικαστηρίου. Αν λόγου χάρη παραπονεθεί η Ουγγαρία για την κακομεταχείριση Ούγγρων σε άλλες χώρες οι δικαστές θα βρούν μια λογική λύση και έτσι θα δημιουργηθεί δεδικασμένο το οποίο με τον καιρό θα έχει αξία εθιμικού δικαίου για τα προβλήματα των μειονοτήτων. Για να αποφευχθούν άλλες Γιουγκοσλαβίες, τα κράτη της Ευρώπης πρέπει να δημιουργήσουν ένα πανευρωπαϊκό σύστημα για τον περιορισμό των εθνικιστικών συγκρούσεων στην Ευρώπη» καταλήγει ο Σλέσινγκερ.
Ας απομακρυνθούμε κάπως όχι ουσιαστικά πάντως από τον εθνικισμό και τις συνέπειες του και ας δούμε το λαϊκισμό με την έννοια που ευρύτερα είχε στο παρελθόν και ως ένα βαθμό εξακολουθεί να έχει και σήμερα. Σύμφωνα με το Γάλλο φιλόσοφο Π.Α Ταγκιέφ « ο όρος λαϊκισμός χρησιμοποιείται πολύ συχνά και συνδέεται με μεγάλη πολλαπλότητα νοημάτων». Ιστορικά συνεχίζει, εμφανίζεται πρώτος ο ρωσικός λαϊκισμός, ο λαϊκισμός των διανοούμενων που εξιδανικεύουν το λαό, ο οποίος είναι τόσο υγιής , απλός και γενναίος. Υπήρξε επίσης και ο αμερικανικός λαϊκισμός στο τέλος του 19ου αιώνα ο οποίος στρεφόταν εναντίον των ξένων, εναντίον των «ανθρώπων των πόλεων». Υπήρξαν τέλος οι λαϊκισμοί που πήραν άμεσα πολιτική μορφή. Ο περιορισμός με τα ισχυρά εθνικά και εθνικιστικά χαρακτηριστικά του και με τον χαρισματικό ηγέτη του, αλλά και ο ελβετικός λαϊκισμός δηλαδή η άμεση δημοψηφιστική δημοκρατία. Υπάρχει επίσης και αντιδραστικός λαϊκισμός με ξενόφοβα και ρατσιστικά χαρακτηριστικά που απλώνεται δυστυχώς όλο και περισσότερο στις ευρωπαϊκές χώρες εδώ και μερικά χρόνια. Οι επιτυχίες του λαϊκισμού οφείλονται σε μεγάλο βαθμό και στην κρίση των παραδοσιακών κομμάτων, όπως σημειώνει ο Ταγκίεφ.
Επί 60 και πλέον χρόνια εκείνοι που λαμβάνουν τις αποφάσεις και το κοινό, ασχολούνται κυρίως με τις αντιδράσεις στους μεγάλους κινδύνους: τους ναζί, του Ιάπωνες μιλιταριστές. Και σήμερα δεν είναι συνηθισμένοι να αντιδρούν σε παγκόσμιες καταστάσεις και δεν προσφέρουν παρόμοιους μεγάλους στόχους για χάραξη πολιτικής. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή, που παρά την σύγχυση και τους κινδύνους, σημαδεύεται από μια μεγάλη παρηγοριά: για πρώτη φορά εδώ και πολλούς αιώνες δεν υπάρχουν ανταγωνισμοί μεγάλων δυνάμεων που απειλούν άμεσα την παγκόσμια ειρήνη. Και θα πρέπει να κάνουμε το παν για να παραμείνουν τα πράγματα όπως είναι . Παρόλα αυτά βλέπουμε έναν ασταθή κόσμο, γεμάτο διαφωνίες, συγκρούσεις και βίαιες αντιπαραθέσεις, μερικές από τις οποίες δεν στερούνται κινδύνων για την παγκόσμια σταθερότητα. Οι διάφοροι «εθνικισμοί» που αναπτύχθηκαν και εξακολουθούν να αναπτύσσονται είναι από μόνοι τους πηγές τέτοιων κινδύνων σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα. Η «λατρεία της εθνικής ενέργειας και καθαρότητας, του ηρωισμού και του πολέμου» που χαρακτηρίζουν το διάχυτο πλέον εθνικισμό αυτής της μορφής, οδηγούν στις περιοχές του φασισμού, όπως τον ήξερε η ανθρωπότητα παλαιότερα ή όπως αναβιώνει ή «μεταμφιέζεται» σήμερα. Είναι και αυτό έκφραση εθνικισμού και λαϊκισμού σε τελευταία ανάλυση.
Ο φασισμός δεν είναι κίνημα όπως τα άλλα: οι οπαδοί του, περιφρονούν τη λογική και τη σκέψη. Δεν υπακούουν στην πίστη, αλλά στα λαϊκά ένστικτα. Αρνούνται κάθε νομιμότητα των παγκόσμιων αρχών, ακόμη και σε σημείο να παραμελούν τον προσηλυτισμό. Ο «αυθεντικός φασισμός» αναφέρεται σε σχετική ανάλυση της γαλλικής εφημερίδας «MODE» δεν είναι εξαγώγιμο προϊόν. Το ηθικό κριτήριο του είναι η ανδρεία της φυλής, του έθνους, της κοινότητας. Εξαντλώντας τα συνθήματα και τα σύμβολα τους στο πατριωτικό ρεπερτόριο του δικού τους πολιτισμού, οι φασισμοί είναι ριζικά ιδιαίτεροι και μοναδικοί στο λόγο και το διάλογο τους. Δεν ταιριάζουν εύκολα σε ένα σύστημα παγκοσμίων πνευματικών αρχών. Μοιάζουν μεταξύ τους μόνο από τα έργα τους. Έτσι δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσει κανένας τι είδους φασισμό «προτείνει» ο εθνικισμός λόγου χάρη του Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι στη Ρωσία, του Ζ.Μ Λεπέν στη Γαλλία ή της Λέγκας του Βορρά στην Ιταλία, ή στη χώρα μας η «Χρυσή Αυγή». Ακόμη και τα νεοφασιστικά ή «μεταφασιστικά» κινήματα, όπως το ιταλικό, δεν κατατάσσονται εύκολα σε ένα είδος συγκεκριμένου εθνικισμού ή λαϊκισμού. Μοιάζει να βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο «σύνθεσης» των τάσεων του λαϊκισμού, του εθνικισμού και του φασισμού της εποχής μας.
Όπως γράφει στο άρθρο του ο Ρ. Πάζτον καθηγητής της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας στο πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης μόνο με ένα λειτουργικό ορισμό του φασισμού μπορούμε να βγούμε από τις δυσκολίες της εξέτασης του. Ο φασισμός είναι ένα αυταρχικό σύστημα το οποίο «παρουσιάζεται υποσχόμενο να ενισχύσει την ενότητα, την ενέργεια και την καθαρότητα μια κοινότητας σύγχρονης, η οποία έχει ήδη αποκτήσει αυτοσυνείδηση έναντι άλλων κοινοτήτων και είναι ήδη ικανή να εκφράσει μια κοινή γνώμη. Για να φτάσει στους σκοπούς του ο φασισμός επιζητεί όχι να φωτίσει τους ελεύθερους πολίτες μέσω ενός συγκεκριμένου συστήματος πνευματικών αρχών, αλλά να παρασύρει ένα πλήθος μέσω παθιασμένων συναισθημάτων. Τα κινητήρια αυτά πάθη είναι τα εξής: η περιοχή της κοινότητας με τα καθήκοντα που έχει ο καθένας απέναντι της να υπερέχει κάθε άλλου δικαιώματος, είτε γενικού είτε ατομικού, ένα αίσθημα ότι η κοινότητα είναι θύμα το οποίο δικαιολογεί κάθε μέσον εναντίον κάθε εχθρού, εσωτερικού ή εξωτερικού, μια αίσθηση παρακμής της κοινότητας η οποία υποσκάπτεται από την Αριστερά. Ως θεραπεία σε αυτή την παρακμή ο φασισμός προτείνει την ένταξη του πληθυσμού σε ένα «δόγμα» όπου η ψυχές σφυρηλατούνται από την κοινή πεποίθηση αν είναι δυνατόν και από τη βία αν είναι απαραίτητο. Από τους «εθνικισμούς» που εμφανίζονται σαν οργανωμένα πολιτικά κινήματα, και πολιτικά κόμματα σε πολλές περιπτώσεις, όσοι μέχρι τώρα έχουν μπορέσει να πάρουν την εξουσία, εφάρμοσαν ακριβώς έναν αντιπροσωπευτικό φασισμό που είναι γνωστός από την εποχή πριν από τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
I-Reporter
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Εντολή Σαμαρά η επιχείρηση σκούπα στο κέντρο της Αθήνας
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Μια απίστευτη βουτιά μέσα μέσα από σωσίβιο! [video]](https://images.newsnowgreece.com/17/176551/mia-apistefti-voutia-mesa-mesa-apo-sosivio-video-1-124x78.jpg)
